Tokalı Kanyonu ve Akdağ Kıraç (2446m) Tepe Zirvesi (11-13 Ağustos 2017) Yazı ve fotoğraflar: Hüseyin Sarı (www.huseyinsari.net.tr) Afyonkarahisar Doğa Sporları Kulübü nün (AFDOS) düzenlediği geleneksel Tokalı Kanyonu ve Akdağ zirve etkinliğine katılmak üzere Afyonkarahisar a gidiyorum. Bu etkinlikte rehberliğimizi Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) Afyonkarahisar İl Temsilcisi Mitat Şener yapıyor. Geçen yıl bu zamanlar benzer bir etkinliğe katılmıştık. O zaman Akdağ ın ikinci zirvesi Akkıraç zirveye çıkmıştık; yağan yağmurdan dolayı ise Tokalı Kanyonu na girememiştik. Kızıl geyik (Cervus elaphus), Akdağ Tabiat Parkı, Afyonkarahisar 12 Ağustos 2017 Cumartesi Mitat Bey ve İbrahim Aydemir saat 04.00 gibi, İbrahim in aracı ile beni Akdağ Çoban Çesmesi kamp alanından Adalya dan almaya geliyorlar, Cuma günü Merzifon da uzun süren bir toplantım olduğu için gelişim garip bir saatte ve Akdağ a en yakın nokta olarak da Adalya Dinlenme Tesisleri oluyor. Sabah kahvaltısı niyetine çorba içiyoruz, çok ısrar etmeme rağmen Mitat Bey hesabı ödüyor. Saat 04:30 da Akdağ Milli Parkı na gitmek üzere Adalya dan ayrılıyoruz. Sorkun köyü üzerinden geçerek Akdağ Tabiat parkına doğru hareket ediyoruz. Geçen yıl ilk kez geldiğim ve hayran kaldığım Akdağ Tabiat Parkı 2000 yılında koruma altına alınarak park ilan edilmiş. Coğrafik bölgeler arasında geçiş konumunda olmasından dolayı birçok türü, özellikle yılkı atları, koruma altında olan kızıl geyik (Cervus elaphus) ve tehlike altında olan Sakallı akbaba (Gypaetus barbatus), kara ve kızıl akbaba (Gyps fulvus), Akkuyruk kartal (Haiaeetus albicilla L.), Kaya kartalı (Aguila chrysaetos L.) ve Küçük kartal (Hieraaetus pennatus Gmelin) barındıran çok güzel bir tabiat parkı. Akdağ da 124 ü Anadolu ya özgü endemik bitki olmak üzere yaklaşık 1058 bitki ailesi kayıtlı. Barbarea hedgeana ise sadece bu park içinde görülen yani endemik bir bitki (1). Park, Afyonkarahisar merkeze 100 km, Sandıklı ilçesine ise 35 km uzakta. 1 https://turkishimplant.wordpress.com/gezilerim/akdag-tabiat-parki http://denizli.ormansu.gov.tr/denizli/anasayfa/korunanalanlarimiz/akdagtabiatparki.aspx?sflang=tr 1/16
Kocayayla dan geçip Tokalı Kanyonu yön işaretlerini takip ederek kamp yapacağımız Çoban Çeşmesi yaylasına stabilize yoldan gidiyoruz. Yolda önümüzden topallayarak geçen bir domuz ve dışarıda, ışıktan gözleri parlayan yılkı atları görüyoruz. Saat 05:40 gibi Çoban Çeşmesi yaylasında oluyoruz. Zirve yapaack ekip hazırlanmış, ben çadırımı kurmadan zirve çantamı hızlıca hazırlıyorum. Akdağ zirve ekibi; (soldan sağa) Kurtuluş Gökdemir, Mitat Şener (Rehber), Nur Karademir, İbrahim Aydemir Beş kişiyle; Mitat Şener (Rehber), Nur Karademir, Kurtuluş Gökdemir, İbrahim Aydemir ve ben Akdağ zirveye (Kıraç tepe) çıkmak için kamp alanından iki araçla ayrılıyoruz. Karanlıkdere (Karasu) ve Akçay ın kavuştuğu noktayı geçip Karanlıkdere ye paralel giden araç yolundan yolun izin verdiği noktaya kadar gidiyoruz. Yolun kötüleştiği yerde araçlarımızı yol üstüne uygun şekilde park ederek saat 06:10 da yürüyüşe başlıyoruz. Karasu ya karışan bir dereye paralel, bazı yerlerde ağaç devrilmeleri sonucu kaybolmaya yüz tutmuş patika yolu takip ederek yükseliyoruz. Hepimiz göremesek de önümüzden bir geyik kalkıyor, sadece İbrahim görebiliyor. Görmek için ses çıkarmamaya özen göstermiş olsak da sonradan geyiği göremiyoruz. Açıklık bir çanağa geldiğimizde mola veriyoruz, burada taze geyik dışkılar var. Molanın ardından dik bir yokuşa vurarak çanaktan çıkıyoruz. Yaklaşık 300 metre yükselerek çıktıktan sonra suyu çok güzel olan Kirazlı Çeşme de mola verip sularımızı tazeliyoruz. Burası belki de suyun olduğu son nokta, yukarıdaki ağılda da su olma olasılığı var ama kurak mevsimlerde buradaki suyun kesildiğini rehberimiz Mitat Bey söylüyor. 2/16
Akdağ MP Moladan sonra yamaca paralel, çok büyük ardıç ve çam ağaçlarının arasından geçerek ağaç sınırının olduğu ve Akdağ ın küllahını bütün çıplaklığıyla görebileceğimiz bir noktaya geliyoruz. Yükselince Akdağ milli parkının yayıldığı geniş alanı ve çevredeki dağ sıralarını daha iyi görebiliyoruz. Akdağ MP Tam da bu noktada yukarıda, zor seçsek de ağacın altından bizi izleyen geyikleri görebiliyoruz. Bu bizim bugünkü ödülümüz oluyor. Ağaç sınırını geçip yukarıdaki Beydilli yaylasına ulaşıyoruz. 3/16
Buradaki çeşmenin yanında kısa bir mola veriyoruz, buradaki çeşmeden su az da olsa akıyor. Çobanını görmediğimiz keçi sürüsü çeşmeye doğru geliyor, bizden çekindiklerinden çeşmeye yaklaşamıyorlar; su içmeleri için çeşmenin yanından erken ayrılıyor, zirveye doğru yürüyoruz. Kızıl geyik (Cervus elaphus), Akdağ MP 4/16
5/16
Yan yan yükselerek saat 11:15 de 2446m yüksekliğindeki Akdağ zirveye (Kıraç Tepe) ulaşıyoruz (Benim gps im 2448 m gösteriyor). Geçen yıl çıktığımız Akkıraç Tepe yi bu zirveden çok net görebiliyoruz. Ayrıca Çivril Gölü nü, aşağıda Yuva ve Işıklı olduğunu düşündüğüm yerleşim yerlerini görebiliyoruz. Fotoğraf çekip zirve defterini yazdıktan sonra, zirvenin hemen altında yangın gözetleme kulesi olarak yapılmış ancak şimdi kullanılmayan tek odalı iki beton yapının gölgesinde dinleniyoruz. Akdağ Zirve (2448m) 6/16
7/16
Saat 12:30 gibi dönüşe geçiyoruz, çıktığımız güzergahtan iniyoruz. Araçların yanına geldiğimizde saatimiz 16:22 yi gösteriyor, inerken 3 saatte (molalar hesaba katılmaksızın) yaklaşık 7.4 km yol yürümüşüz. Kamp alanına dönmeden İbrahim in aracındaki kavunlardan birini dere kenarında kesip yiyoruz. Kamp alanına döndüğümüzde ortalığın şenlenmiş olduğunu görüyoruz, yarın kanyon yürüyüşü için bir çok kişi gelmiş, bazıları da yarın sabah gelecek. Ben de zaman kaybetmeden çadırımı kuruyorum ve akşam yemeğine kadar biraz dinleniyorum. Mitat Bey kampa gelenleri Kurtini mağarasına götürecek, geçen yıl gittiğim için bu etkinliğe ben katılmayacağım. Akşam yemeğine Mehmet Bilgiçer ve grubunun misafiri oluyorum, saç kavurma yiyoruz, gerçekten çok lezettli, emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Yemeğin ardından bir süre ortada yakılan kamp ateşinin başında duruyorum; uyku ağır basıyor çadırıma çekilerek dünkü otobüs yolculuğu ve sabahki zirve yorgunluğuyla erkenden uyuyorum. 8/16
Çoban Çeşmesi ndeki kamp alanı 13 Ağustos 2017 Pazar Sabah geç uyanıyorum, fotoğraf için dün taze geyik dışkısını gördüğümüz çanağa gitmeye üşeniyorum. Sabah çadırın içinden, kalabalık bir grup kamp alanımızdan geçerek kanyona doğru gidişini duyuyorum. Daha sonra öğreniyoruz ki bu grubu getiren otobüs yolda bozulmuş, insanlar yürüyerek geliyor; bizim ektinliğimize katılacaklar da aracın bozulduğu noktadan yürüyerek gelmişler. Kahvaltı için yine Mehmet Beylerin obaya takılıyorum; çok zengin bir sofra; kahvaltıdan sonra kanyonda yemek için kendimize kumanyalık da hazırlıyoruz. Saat 10:30 gibi araçlarla, Akçay ile Akdağ zirve vadisinden gelen Karanlıkdere nin (Karasu) birleştiği yere kadar araçlarla gidiyoruz. Araçlarımızı burada yol üstünde park edip dere yatağına iniyoruz. Kanyon yürüyüşüne 51 kişi ile başlıyoruz. Yürüyüşe başlamadan rehberimiz Mitat Şener katılımcıları rota hakkında bilgilendiriyor ve yürürken dikkat etmemiz gereken konulara vurgu yaparak güvenli yürüyüş kurallarını hatırlatıyor; ardçımız Mehmet Bilgiçer. 9/16
10/16
Kısa molalarla vadinin daraldığı noktaya kadar keyifli ve sorunsuz bir yürüyüş yapıyoruz. Kanyonun daraldığı ve kanyon geçişine başlayacağımız noktada herkes uygun kıyafetler giyerek gerekli hazırlığını yapıyor; yürüyüşe gelenlerin çoğu kanyona giriyor, sadece 10 kişi uygun ekipmanları olmadığı veya burada zaman geçirmenin daha keyifli olacağını düşünerek kanyona girmiyor. Tokalı Kanyonu girişi Vadi, görkemli kayalıkların arasında gittikçe daralıyor, yavaş yavaş kanyona giriyoruz ve ayağımızı suya sokuyoruz. Su seviyesi fazla değil. Bazı yerlerde sabit emniyet var, biz de kendi ipimizi açarak emniyeti sağlamlaştırıyoruz. Bu noktalarda herkes tek tek geçiyor. Kanyonun daraldığı bazı yerlerde su omuzumuza kadar geliyor; fotoğraf makinamı ıslatmadan başımız üstünde taşıyarak götürebildiğim yere kadar götürmeye kararlıyım. 11/16
Tokalı Kanyonu Kanyona adını veren ve üsten düşen bir taşın sıkışarak toka görüntüsü verdiği noktaya kadar geliyoruz: makinamı buraya kadar sorunsuz getiriyorum. Bu noktada su seviyesi boyu aşıyor, ip emniyeti olsa da ıslanma riskine karşın makinamı burada bırakıyorum; aslında kanyon geçişlerinde burası son nokta ama grubun önü bu noktanın daha ötesine, güneşlik alana kadar devam etmiş; birlikte geldiğim arkadaki gruptan birkaç kişi burada bekliyor, ben öndeki gruba katılmak için tokanın altından geçerek kanyonun genişlediği yerde güneşlenen gruba katılıyorum. Rehberimiz Mitat Bey, kanyonun Çivril gölüne kadar devam eden kısmının bu noktadan sonra fazla bir özelliğinin kalmadığını, vadinin genişleyerek devam ettiğini ve kanyon özelliğini yitirdiğini söylüyor; dolayısıyla biz de fazla ilerlemeyerek bu noktadan geri döneceğiz. Yaklaşık yarım saatlik ısınma molasından sonra geri dönüyoruz. Kanyona çok az giren güneş dönüş yolunda neredeyse tümüyle çekilmiş, ama düşündüğüm kadar üşümüyorum. Saat 16:20 de kanyonun girişinde oluyoruz. Burada toparlanarak hep birlikte geri dönüyoruz. 12/16
Tokalı Kanyonu 13/16
Tokalı Kanyonu 14/16
Teşekkür Bu etkinliği organize eden AFDOS a ve rehberliğimizi yapan Mitat Şener e, beni otogardan alarak kamp alanına götüren (Mitat Şener) ve İbrahim Aydemir e, dönüşte otogara götüren kadim dostum Akif İşbilir e ve ikramları ile ihya eden Mehmet Bilgiçer ile ailesine, Adnan ve Mehmet Beylere ve candan tüm AFDOS lu dostlara gönülden teşekkürler 23 Ağustos 2017 Ankara 1. Gün 12 Ağustos 2017 Ctesi Hacı Ümmet Tepe (2300m) Akkıraç Tepe (2343 m) Obruk Kayalıkları Rota Tokalı Kanyonu Çivril Gölü Kıraç Tepe (2449 m) Çoban Çeşmesi (kamp alanı) 15/16
Kıraç Tepe (2449 m) Karanlıkdere (Karasu) 2. Gün: 13 Ağustos 2017 Pazar Tokalı Kanyonu Akçay Karanlıkdere (Karasu) 16/16