MUHARREM AYI VE AŞURE GÜNÜ

ELHAMDÜLİLLAH. ELHAMDÜLİLLAH. ELHAMDÜLİLAHİ RABBİL ÂLEMİN. VESSALATÜ VESSELAMÜ ÂLA RASÜLİNA MUHAMMEDİN VE ÂLA ALİHİ VE SAHBİHİ ECMAÎN. MUHARREM AYI VE AŞURE GÜNÜ MUHARREM AYININ FAZİLETLERİ Muharrem ayı, kameri yılın ilk ayıdır. Müslümanların hicri yılbaşıdır.kameri aylar sırasıyla şunlardır: Muharrem, safer, rebîülevvel, rebîülâhir, cemâziyelevvel, cemâziyelâhir, receb, şaban, ramazan, şevval, zilkade, zilhicce.bu ayların içinde, muharrem ayının ayrı bir yeri ve fazileti vardır. O ayın içinde çok ibretlik ve hayırlı olaylar olmuştur. Ebû Osman en-nehdi(ra) diyor ki: "Ashab şu üç on güne çok önem verirdi: Ramazanın son on günü, zilhiccenin ilk on günü ve muharremin ilk on günü." Haram aylar dört tanedir. Haram ayların üçü peş peşe gelir. Bunlar, zilkade, zilhicce ve muharrem aylarıdır. Biri tek olup receb ayıdır. Ramazan ayından sonra en hayırlı aylar haram aylardır. Haram ayların en faziletlisi de muharrem ayıdır. Nitekim Resûl-i Ekrem(asv) bu aylarda oruç 1

tutmayı tavsiye etmiştir. O aylardan zilhicce hicrî yılı bitirir; muhharrem ise hicrî yılı başlatır. Kim zilhicce ayının son gününü oruçlu geçirir, sonra da muharrem ayının ilk gününü oruçlu geçirirse, seneyi taatle kapatıp, taatle açmış olur. Bu kimse bütün yılı oruçlu olarak geçirmiş gibi olur. İbni Abbas(ra) dan rivayetle Resululllah(asv) şöyle buyurmuştur; Bir kimse muharrem ayında bir gün oruç tutar ise onun için her güne otuz günlük oruç sevabı vardır. "Ey Allah'ın Resûlü! Ramazan ayı dışında oruç tutmam için bana bir ay söyle!" Bunun üzerine Allah'ın Resulü(asv); "Eğer ramazan dışında bir ay boyunca oruç tutacaksan, muharremi tut. Muhakkak ki o, Allah(cc)'ın ayıdır. O ayda öyle bir gün vardır ki Allah(cc) tövbe edenlerin tövbesini kabul eder..." AŞURE GÜNÜNÜN FAZİLETLERİ Aşûra Arapça bir kelime olup on manasına gelen aşere den alınmıştır. Ve genel kabul gören kanaate göre de Aşure Günü ismini buradan almaktadır. Sahabilerden biri, "Ey Allah'ın Resûlü! Allah(cc) aşure gününü diğer günlerden daha faziletli mi kılmıştır? diye sordu. Resûl-i Ekrem(asv) şöyle buyurdu: - Evet, Allah Teâlâ yerleri ve gökleri aşure gününde yaratmıştır. Dağları aşure gününde yaratmıştır. Yıldızları aşure gününde yaratmıştır. Levhi, kalemi (Arş ı, Kürsü yü ve Cennet i) aşure gününde yaratmıştır. Melekleri aşure günü yarattı. Adem'i aşure günü yaratmış ve Havva'yı da aşure günü yaratmıştır. Cenneti aşure günü yaratıp Âdem ile Havva'yı aşure günü cennetine koymuştur. İbrahim(as) aşure günü doğdu. Allah(cc) onu (Nemrut'un) ateşinden aşure günü kurtardı.. Allah Teâlâ Firavun'u aşure günü sulara gark etti. Allah Teâlâ Hz. Eyyüb(as) ün hastalığını aşure günü kaldırdı. Allah(cc) Adem'in tövbesini aşure günü kabul etti. Davud'un (a.s) hatasını o gün bağışladı. Hz. Süleyman'a (a.s) hükümdarlık aşure günü verildi. İsa (a.s) aşure günü dünyaya geldi ve yine aşure günü semaya yükseltildi. Kıyamet de aşure günü kopacaktır. 2

Fakih Ebü'l-Leys(ra) der ki: Senedleriyle bize kadar ulaştığına göre, İkrime(ra) şöyle demiştir: "Aşure günü Hz. Âdem'in (as) tövbesinin kabul edildiği gündür. Aşure günü, Hz. Nuh 'un (a.s) gemiden indiği gündür ve o gün şükür olarak bir oruç tutmuştur. Aşure günü Firavun'un sulara gark olduğu ve İsrâiloğulları'nın karşıya geçebilmeleri için denizin kendileri için ikiye ayrıldığı gündür. Eğer tutmaya gücün yeterse sen de aşure gününde oruç tut." Yine Musa(as) ile kendisine iman edenler bu günde kurtulmuş, İdris(as) da bu günde yüce makamlara yükseltilmişti. Gözleri ağlamaktan görmez olan Yakub(as) un gözleri bu günde görür hale gelmiş, Yusuf(as) da bu günde kuyudan çıkarılmıştı. Yine gökten yeryüzüne ilk yağmur Aşure günü düşmüştü. Fakih Ebü'l-Leys Semerkandî (rh.a) der ki: Âlimler bu güne "aşure" denilmesinin sebebi hakkında ihtilaf etmişlerdir. Bazıları bu günün, muharremin onuncu gününe denk gelmesi sebebiyle, Arapça'da "on" rakamı anlamına gelen "aşure" denildiğini söylemiştir.bazıları da demiştir ki: Allah Teâlâ aşure gününe denk gelen günde, on peygamberine ikramda bulunmuştur. 1. Allah Teâlâ Hz. Âdem(as)in tövbesini bu günde kabul etmiştir. 2. Allah Teâlâ Hz.İdris(as) i bu günde yüksek derecelere çıkarmıştır. 3. Hz. Nuh(as) un gemisi Cûdî dağına bu günde oturmuştur. 4. Hz. ibrahim(as) aşure günü dünyaya gelmiş, Allah(cc) onu bu günde kendisine dost (Halilurrahman) edinmiş ve bu günde Nemrut'un ateşinden kurtarmıştır. 5. Allah Teâlâ Hz. Davud(as) un tövbesini bu gün kabul etmiştir. 6. Allah(cc) Hz.İsa(as) yı bugün göklere çıkarmıştır. 3

7. Allah(cc) Hz. Musa(as) yı bu gün denizden geçirerek kurtarmış ve bu gün Firavun'u denizin sularına batırmıştır. 8. Allah Teâlâ Hz. Yunus(as) u balığın karnından bu gün çıkmıştır. 9. Allah Teâlâ, Hz. Süleyman (as) a saltanatı bu gün vermiştir. 10. Hz. Muhammed(asv) bu gün dünyaya gelmiştir. Aşure günü meydana gelen olaylardan biri de Hz.Musa(as) ile İsrailoğulları nın Firavun un elinden aşure günü kurtulmasıdır. Aşure günü bunca sevindirici olaya sahne olmakla beraber, başta sevgili Peygamberimiz(asv) in torunu Hz. Hüseyin(ra) ve Ehl-i Beyt ten pek çok kişinin hicri 61, miladi 680 senesinde, Kerbela da 10 Muharrem de şehit edilmeleriyle bütün müslümanlar için gönül yakıcı, vicdan sızlatıcı bir zaman dilimi olarak tarihe geçmiştir. İmam Gazali(ra) der ki: İyi bilmelisin ki; Hz. Hüseyin(ra) Aşure günü uğradığı büyük ihanet ve başına gelen musibet; onun kadrinin yüceliğine, Allah Teala(cc) katında derecelerinin arttığına, tertemiz olan Ehl-i Beyt e üstün derecelerle kavuşmasına bir delildir. Bu günde onun başına gelen bu musibeti anmak isteyen kişi, Allah Teala nın şu emrine uymalı: O sabredenler, kendilerine bir bela geldiği zaman: Biz Allah(cc) ın kullarıyız ve biz O na döneceğiz, derler. (Bakara/156) Bunun dışında kesinkes Rafizilerin ve benzerlerinin; yas tutma, ağıt yakma, dövünme gibi davranışlarından uzak kalmalıdır. Zira bu hareketler müminlerin ahlakına yakışmayan davranışlardır. Eğer böyle yapmak doğru olsaydı; Hz.Hüseyin(ra) in dedesi olan Rasülullah(asv) ın vefatından dolayı bunları yapmak daha yerinde ve evla olurdu. Bundan dolayıdır ki müslümanlar yalnız Muharrem in onunda değil, Kerbela faciasını her hatırladıklarında üzülürler ve orada şehit edilen tüm müslümanlara fatihalar, dualar gönderirler. 4

Aşure Günü Tövbe Etmenin Önemi Yüce Allah(cc) bu günde bir kavmin tövbesini kabul etmiştir. Resûl-i Ekrem(asv) bir adama,"eğer ramazan ayı dışında oruç tutmak istiyorsan, muharrem ayında tut. Çünkü o ayda öyle bir gün vardır ki! Allah(cc) o günde bir kavmin tövbesini kabul etmiştir. Başkalarının da tövbesini kabul eder" buyurmuştur. İbn Abbas(ra) der ki: "Aşure günü, yüce Allah(cc)'ın, Adem(as) in tövbesini kabul ettiği gündür." Vehbi(ra) gelen bir rivayet şöyledir:yüce Allah(cc), Musa(as) ya şöyle vahyetmiştir:"kavmine emret, muharrem ayının ilk onunda (güzel ameller işleyerek) bana yaklaşsınlar. Muharremin onuncu günü olduğunda bana gelsinler, onları affedeyim." Resül-i Ekrem(asv)'in hadisinde geçen, "Başkalarının da tövbesini kabul eder" sözü, insanları aşure gününde nasuh tövbelerini tazelemeye teşvik ediyor. O günde günahlarından dolayı yüce Allah(cc)'a tövbe edenlerin, tıpkı öncekilerin tövbesinin kabul edildiği gibi, tövbelerinin kabulü umuluyor. Yüce Allah(cc), Hz. Âdem(as)'den bahsederken, "Adem, Rabb'inden birtakım ilhamlar aldı ve derhal tövbe etti; çünkü Allah(cc) tövbeleri kabul eden ve merhameti bol olandır" (Bakara/37)buyuruyor. Aşure Günü Orucu Aşure, muharrem ayının onuncu günüdür. Bu günün çok büyük bir fazileti ve hürmeti vardır. Bu faziletinden dolayı, önceki peygamberler de o günde oruç tutmuşlardır. Hz.Nuh(as) ve Hz.Musa(as) o günde oruç tutmuştur. Ehl-i kitap da bu günde oruç tutarlardı. Kureyş de câhiliye zamanlarında bu günde oruç tutardı. Resûl-i Ekrem(asv) için bu günde oruç tutmanın dört durumu vardır: 5

1- Resulullah(asv) Mekke'de iken bu günde oruç tutuyordu, fakat insanlara bu günde oruç tutmalarına dair bir şey söylemiyordu. Hz. Âişe(ra) bu konuda şöyle nakletmiştir:"kureyş aşure gününde oruç tutardı. Resulullah(asv) da o günde oruç tutardı. Resûl-i Ekrem(asv) Medine'ye geldiğinde bu günde oruç tuttu ve insanlara da tutmalarını emretti. Ne zaman ki ramazan ayında oruç tutmak farz kılındı, Resulullah (asv) o günde oruç tutmayı terketti. O halde, bu günde isteyen oruç tutsun, isteyen iftar etsin."buyurdu. 2-Resûl-i Ekrem(asv) Medine'ye geldiklerinde, Ehl-i kitabın bu günde oruç tuttuğunu ve o güne saygı gösterdiklerini gördü. O emretmediği halde, Ehl-i kitabın, onun istediği şeye uygun hareket etmesine sevindi. Kendisi bu günde oruç tuttu ve insanlara da bunu emretti. Bu günde oruç tutulmasını kuvvetli bir şekilde emredip bu günde oruç tutmaya teşvik etti. Hatta insanlar bu günde çocuklarına dahi oruç tutturuyorlardı. Konuyla ilgili İbn Abbas(ra) şöyle demiştir:"resûl-i Ekrem(asv) Medine'ye geldiğinde, yahudilerin bu günde oruç tuttuğunu gördü. Onlara, 'Niçin bu günde oruç tutuyorsunuz?' diye sordu. Onlar da, 'Bu çok büyük bir gündür. Çünkü Allah(cc) bu günde Musa(as) yı ve kavmini kurtardı, Firavun'u ve onun kavmini denizde boğdu. Musa(as) bu günde Allah(cc)'a şükür için oruç tutmuştur. Biz de bu nedenle bu günde oruç tutuyoruz' cevabını verdiler. Bunun üzerine Resulullah(asv); Biz Musa(as)'ya sizden daha yakınız ve ona uymakta sizden daha fazla hak sahibiyiz buyurdu ve kendisi bu günde oruç tuttu, insanlara da bunu emretti." Âlimler, ramazan orucu farz kılınmadan önce aşure günü oruç tutmak vâcip mi? yoksa müekked sünnet mi? konsunda farklı fikirler söylemişlerdir. İmâm-ı Âzam(ra) ın mezhebine göre ramazan orucu farz kılınmadan önce aşure günü oruç tutmak vâcipti. İmam Ahmed b. Hanbel ve Ebû Bekir el- Esrem(ra) de ictihadlarının zâhirine bakılırsa bu görüştedirler. İmam Şâfi(ra) ye göre ise o zamanlar aşure günü oruç tutmak kuvvetli bir sünnetti. İbn Receb el-hanbeli(ra) der ki: "Bu görüş, bizim ve daha birçok âlimin savunduğu görüştür." 6

3- Ramazan ayında oruç tutmak farz kılınınca Resül-i Ekrem(asv) ashabına aşure günü orucunu emretmeyi terketti. Câhiliye zamanında Araplar oruç tutuyorlardı. Resulullah(asv) ve müslümanlar da oruç tutuyorlardı. Ne zaman ki ramazan ayında oruç tutmak farz kılındı, Hz.Peygamber(asv) ashabına şöyle buyurdu: Muhakkak ki aşure günü Allah(cc)'ın günlerinden bir gündür; isteyen o günde oruç tutsun, isteyen yesin. Konuyla ilgili başka bir hadis de şöyledir: "Bugün aşure günüdür. Allah(cc) bugünde oruç tutmayı size farz kılmamıştır. Ben oruçluyum. İsteyen oruç tutsun, isteyen yesin." Bu hadisler gösteriyor ki ramazan orucu farz kılındıktan sonra Resûl-i Ekrem(asv) aşure gününde oruç tutma emrini tekrarlamamış; bilakis herkesi kendi isteğine bırakmış, o günde oruç tutmayı da yasaklamamıştır. Ancak aşure günü oruç tutmayı ramazan orucu farz kılınmadan önce emretmiştir. Bu günde oruç tutmayı emretmesi onun vâcip olduğunu bildirmek içindir. Âlimlerin çoğu, aşure günü oruç müstehaptır görüşünü savunmaktadır. 4-Resûl-i Ekrem(asv) hayatının son dönemlerinde aşure gününü tek olarak tutmadı; bilakis aşure gününe bir gün daha ekleyerek iki gün üst üste oruç tuttu. Bunu da Ehl-i kitaba muhalefet olsun, diye yaptı. Konuyla ilgili İbn Abbas(ra)'tan rivayet edilen bir hadis şöyledir:"resûlullah(asv) aşure gününde oruç tutup, insanlara da oruç tutmalarını emredince ashab; Ey Allah'ın Resûlü! Aşure günü yahudi ve hıristiyanların çok saygı gösterdikleri bir gündür' dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber(asv); Allah(cc) izin verirse gelecek sene muharremin dokuzunda da oruç tutarız' cevabını verdi. İbn Abbas(ra) dan rivayet edilen diğer bir hadiste Resûl-i Ekrem(asv) şöyle buyurmuştur: "Aşure günü oruç tutun. Fakat bunda yahudilere muhalefet yapın; onuncu gününün önceki veya sonraki günlerinde de oruç tutun." Meşhur alimlerimizden İbn Hacer(ra) şöyle demiştir: Rasulullah(asv), Mekke-i Mükerreme fethedilip İslâm her yerde bilinip üstünlük elde edince, 7

derhal yahudi ve hıristiyanlara muhalefeti de ilan etti. Aşureye bir gün önce veya bir gün sonra ilave yapılmasını emretti. Rasulullah(asv) bir hadiste şöyle buyurmuştur: Aşure günü oruç tutunuz. Bu gün bütün peygamberlerin oruç tuttukları bir gündür. O halde siz de bu orucu tutun. Resulullah Efendimiz(asv) anlatıyor: Bir gün bir gökçen kuşu geldi. Baktım ki o bile oruç tutuyor ve hatta vahşi hayvanlar bile muharremde aşure günü oruç tutarlar buyurmaktadır. Bir kimse muharrem ayında aşure günü oruç tutar ise onun için on bin melek sevabı verilir. Bir kimse muharrem ayında aşure günü oruç tutar ise on bin şehit sevabı, on bin hac eder umre eder sevabı verilir. Bir kimse muharrem ayında aşure günü oruç tutar ise onun için altmış senelik namazlı oruçlu sevabı yazılır. Oruçlu birine iftar ziyafeti verir ise Muhammed(sav) ümmetinin tümünün karnını doyurmuş, iftar ettirmiş sevabı verilir. Genelde bütün nafile ibadetler, özelde nafile oruç, kulun Allah(cc) a yakınlaşması açısından önemlidir. Bunu bazı faziletli zamanlarda yapmak ise daha bir önem arzetmektedir.. Zira Muharrem in onuncu günü hem kendisi oruç tutmuş hem de sahabelerine tutmalarını tavsiye etmiştir. Ancak Rasulullah(asv) ın aşure orucunu diğer nafile oruçlardan farklı görmesi, Hicret ten önce henüz Ramazan orucu bile farz kılınmadan aşure orucunu tutuyor olmasıdır. Adamın biri Resûl-i Ekrem(asv) e geldi ve şöyle dedi: Hz. Hafsa'dan(ra) rivayet edilen bir hadis-i şerifte şöyle nakledilmiştir: "Resûlullah(asv), zilhiccenin ilk on günü, aşure günü ve her aydan üç gün oruç tutmayı terketmezdi." 8

Aşure Günü Namazı Ramazan orucundan sonra en faziletli oruç muharrem ayında tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra ise en faziletli namaz aşure günü kılınan namazdır. Eğer bir kimse aşure günü şu dört rekat namazı kılar ise, 50 sene geçmiş,50 sene gelecek günahları bağışlanır. Mele-i ala da onun için nurdan bir köşk yapılır. Namazın kılınışı ise; Her rekatta 1 fatiha ve 51 ihlas okunur. Gece kılınırsa 2 rekatta bir selam verilir. Gündüz kılınırsa ikindi namazının sünneti gibi kılınır. Aşure Gününde Yapılması Faziletli Olanlar Abdullah b. Amr b. As(ra) şöyle demiştir: "Kim aşure günü oruç tutarsa senenin tamamında oruç tutmuş gibi olur. Kim aşure gününde sadaka verirse o sene boyunca sadaka vermiş gibi olur." Bir kimse muharrem ayında aşure günü bir yetimin başını okşar ise değdiği tüylerin sayısı kadar kimsenin Cenab-ı hakk cennetinin mertebesini artırır Bir kimse muharrem ayında aşure günü boy abdesti alırsa ölüm hastalığı hariç hiç hasta olmaz. Bir kimse muharrem ayında aşure günü misk sürüp gözlerine de sürme çekerse sene boyunca göz ağrısı çekmez. Bir kimse muharrem ayında aşure günü bir hastayı ziyaret ederse bütün Adem oğlunu ziyaret etmiş gibi olur. Bir kimse muharrem ayında aşure gününde birisine su verirse göz açıp kapayıncaya kadar bile Allah(cc) a gafil olmamış,isyan etmemiş olur. 9

Bir kimse muharrem ayında aşure günü malından bolca harcarsa Cenab-ı hakk ona bolluk ihsan eder. 40 senelik günahına kefaret olur. Bir kimse muharrem ayında aşure günü gündüzü oruçlu gecesini ibadetle geçirirse ölüm acısını anlamadan ölür. Hz.Ali(ra) den rivayetle: Bir kimse aşure gününü ihya ederse Allah u Teala onu sünneti yerine getirdi der. Velilerden birisi şöyle diyor: Çocuklara aşure günü bolluk gösterin. Allah Teala senenin kalan günlerinde ona bolluk ihsan eder. Ben 50 sene denedim bolluktan başka bir şey görmedim, buyurmaktadır. Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur: "Kim aşure gününde ailesine geniş davranır, onlara bolca ikramda bulunursa, Allah(cc) da sene içinde ona bolca ikramda bulunur, rızkını bollaştırır." Ebû Hüreyre(ra)'den rivayete göre, Nebi(asv) şöyle buyurmuştur:"her kim aşure günü ailesine karşı geniş olur, cömert davranır ise Allah(cc) da senenin geri kalan günlerinde ona geniş davranır (rızkını genişletir)." Kim aşure günü evine, çocuğuna mal veya para, yağ, şeker,pirinç,sabun,peynir vb. şeyleri alır ve evine getirip ailesini sevindirirse o sene bolluk bulur.aldıklarından ayırarak daha sonra aldıklarının içine biraz karıştırırsa bu bereketi bütün seneye yaymış olur ve Rabbim inşallah böyle yapanlara darlık göstermez. Bir kimse zilhiccenin son günü ve muharremin ilk günü oruç tutarsa geçmiş seneyi oruçla bitirip, gelecek seneye de oruçla başlamış olur. Girmiş olduğumuz yeni senenin oruç ve ibadetle karşılamalı, geçmiş olan sene içinde işlemiş olduğumuz hatalar içinde tövbe istiğfar ederek, onları sildirmeye gayret etmeliyiz. 10

Aşure Pişirme Hz.Nuh(as) ve ona inanıp beraberinde gemisine binen müminler, Muharrem in onuncu günü sağ ve salim olarak Cudi dağının eteklerine inerek karaya ayak basmışlardı. Hz.Nuh(as) bu nimete şükretmek için o gün oruç tutmuş ve müminlere de oruç tutmalarını söylemiştir. İftar vakti yaklaştığı zaman, Hz.Nuh(as), Kimin yanında yiyecek olarak ne kaldı ise onu getirsin. buyurmuştur. Bunun üzerine kimisi bir avuç buğday, kimisi bir avuç nohut ve kimisi bir miktar pirinç derken, yedi çeşit hububat toplanmıştır. Hz.Nuh(as) bunları karıştırmış ve böylece bir çeşit yemek pişirilmişti. Müminler iftarlarını bu yiyeceklerle açmışlar, Nuh(as) un bereketiyle hepsi doymuşlardır. Bir nevi tatlı mahiyetinde olan bu yemeğe, tufandan kurutuluşu ifade eden selamet yemeği denmiştir. Netice itibariyle, tufandan sonra yeryüzünde yiyecek olarak ilk pişen yemek bu olmuştur. Kaynaklar da aşure adı verilen bu yiyeceğin Hz. Nuh(as) un tufanından kalma olduğunu söylerler. (Bursevî, Ruhu l-beyan) Aşure geleneği Muharrem ayı ile o kadar özdeşleşmiştir ki bu ay aşure ayı olarak da isimlendirilmiştir. Rabbim Bu mübarek ayı ve aşure gününün faziletlerini cümlemizin kazanabilmesini nasip eylesin inşallah. Rabb ım Büyüklerimizin himmetlerini üzerimizde eylesin. Geceniz(gününüz) mübarek olsun. Rızayı lillahi el-fatiha 11