KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ
1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Kosta Rika Cumhuriyeti Başkenti :San Jose Kuruluş Tarihi :15 Eylül 1821 Nüfusu :4 milyon 814 bin Yüzölçümü :51.100 km2 Dil :İspanyolca Din :% 76 Katolik, %13 Protestan Para Birimi :Kosta Rika Kolonu Devlet Başkanı :Luis Guillermo SOLIS Rivera (8 Mayıs 2014) Hükümet Başkanı :Luis Guillermo SOLIS Rivera (8 Mayıs 2014) Kosta Rika Ankara Büyükelçiliği :Ana Marcela Calderón Garbanzo (Büyükelçi bulunmamaktadır. Mazlahatgüzar seviyesinde temsil edilmektedir) Kosta Rika İstanbul Fahrikonsolosu :Serhan Süzer T.C. San Jose Büyükelçisi :Ali Fındık GSYH :70,97 milyar Dolar Kişi Başı Milli Gelir :14.900 Dolar Enflasyon :% 3,2 İşsizlik :% 8,2 İhracat :11,75 milyar dolar İthalat :17.91 milyar dolar Başlıca İhracat Ortakları :ABD %31, Çin %12,6, Meksika %9,3, İngiltere %8,6, Hong Kong %5,2, Hollanda %5,1, Malezya %4,5 Başlıca İhraç Ürünleri :Muz, ananas, kahve, kavun, süs bitkileri, şeker, deniz ürünleri, elektronik malzemeler, medikal ürünleri. Başlıca İthalat Ortakları :ABD %47,6, Meksika %6,4, Çin %6,1, Japonya %5,2 Başlıca İthal Ürünleri : Hammadde, tüketim malları, sermaye malları, petrol, inşaat malzemeleri. Kaynak: CIA World factbook 2. KOSTA RİKA NIN GENEL EKONOMİK DURUMU 2009 yılına kadar Kosta Rika da ekonomik görünüm istikrarlı olarak tanımlanmaktadır. Ekonomik krizin başlaması ile birlikte, 2009 yılında ülke ekonomisi % 1,3 oranında daralmıştır. Fakat 2010 2014 yılları arasında ortalama olarak %4 ekonomik büyüme sergilemiştir. Geleneksel olarak ihracatını yaptığı muz, şeker, kahve gibi ürünlerin yanı sıra son yıllarda işlenmiş tarım ürünleri ve bazı sanayi ürünlerinin de ihracatına yönelmiştir. Doğal güzellikleri ve biyolojik çeşitliliğinin yüksek olması sayesinde eko turizm alanında çok tercih edilen bir destinasyondur. Ülkede politik istikrar ve yüksek eğitim seviyeleri olması sebebiyle, yabancı yatırımcıların tercih ettiği bir ülkedir. Buna ek olarak serbest bölgelerde sağlanan yatırım teşvikleri ile de Kosta Rika Latin Amerika da en çok yabancı yatırımcı çeken bölgelerden bir tanesidir. Ülkede altyapı eksikliği bulunmaktadır. Buna ek olarak enerji fiyatlarının çok yüksek olması, bürokrasinin çok yavaş ilerlemesi, hukuki sistemin yatırım ve ticareti yeterli olarak koruyamaması gibi sebepler dolayısıyla ülkenin rekabet kapasitesi sınırlıdır. 1
Ülkenin genel ekonomik durumuyla ilgili olarak bir başka sorunu da yükselmekte olan bütçe açıkları ve düşük milli gelirdir. Buna bağlı olarak kamu borcu yüksektir. Bunların sonucu olarak ülkede devlet harcamalarının üzerinde bir baskı bulunmaktadır. Fakirlik oranı %20 25 oranındadır. Ülke Nikaragua dan yoğun göç almaktadır. Halihazırda yasal ve yasal olmayan yollardan ülkede 300 ila 500 bin arasında Nikaragua lı göçmen olduğu tahmin edilmekte olup, bu göçmenlerin vasıfsız işçi olarak ülkede çalıştıkları kaydedilmiştir. ABD Orta Amerika ve Dominik Cumhuriyeti arasında 1 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe giren serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır. Anlaşmaya bağlı olarak ülkeye giren yabancı doğrudan yatırımlar özellikle sigortacılık ve telekomünikasyon gibi sektörlerde yoğunlaşmıştır. Dünya Bankası tarafından yayınlanan raporda Latin Amerika ülkeleri arasında ileri teknoloji ürünleri ihracatı ve innovasyon kapasitesi açısından birinci sıradadır. 3. KOSTA RİKA PAZARININ FIRSATLARI VE ZORLUKLARI Fırsatlar: Orta Amerika da bulunan diğer ülkelere kıyasla politik olarak istikrarlı bir ülkedir. Orta Amerika ve ABD den yabancı yatırımcı almaktadır. ABD ve diğer Orta Amerika ülkeleri ile ayrıca AB ile de serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır. Bu sebeple Kosta Rika üzerinden bu ülkelere serbest ticaret yapılabilmektedir. Karayip kıyısındaki liman şehri Limon/Moin ve Pasifik kıyısındaki Puntarenas yakınlarındakiler başta olmak üzere ülkenin merkezinde birçok serbest ticaret bölgesi bulunmaktadır ve bu bölgede mallar için işleme, imalat ve üretim, tamirat, ihracat için hizmet sektörlerine yabancı yatırım için devlet tarafından verilen vergi muafiyeti, düşük vergi oranları, gümrük vergisi iadesi, hukuki prosedürlerde kolaylık gibi geniş kapsamlı teşvikler sağlanmaktadır. Ülke konumu sebebiyle Kuzey ve Güney Amerika ya açılabilen bir Pazar konumundadır. İnnovasyon ve rekabetçilik düzeyi bakımından diğer Latin ve Orta Amerika ülkelerine göre daha gelişmiş durumdadır.. Zorluklar: Altyapı zayıflığı, enerji harcamalarının yüksek olması, bürokrasinin yavaş ilerlemesi, yatırımcıya yeterli koruma sağlanamaması, hukuki belirsizlikler sebebiyle kontratların bağlayıcının sağlanamaması gibi sorunlar bulunmaktadır. Bu sebeple, yabancı yatırımcılar ve ticaret yapmayı planlayanlar için riskli olabilecek bir ülkedir. Yoksulluk %25 civarındadır bu sebeple milli tüketim çok yüksek değildir. Ülke içi tüketimin yüksek olmaması sebebiyle ihracat için yüksek bir pazar değildir. 4. TÜRKİYE KOSTA RİKA İLİŞKİLERİ Kosta Rika ile Avrupa Birliği arasında serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır. Buna bağlı olarak Türkiye ile arasında serbest ticaret anlaşması müzakereleri de başlamıştır ve hali hazırda sürmektedir. 2
Kosta Rika ile ilişkilerin geliştirilmesi için 2014 yılında iki ülkede de temsilcilikler açılmıştır. Ülkemiz Kosta Rika da büyükelçilik düzeyinde temsil edilmekte olup, Kosta Rika ise ülkemizde maslahatgüzar seviyesinde temsil edilmektedir. İki ülke arasında ilişkilerin geliştirilmesi için çalışmalar yürütülmektedir. Türkiye de Haziran 2015 tarihi itibariyle faaliyet gösteren 1 adet Kosta Rika sermayeli firma bulunmaktadır. İzmir de faaliyet gösteren Kosta Rika sermayeli firma bulunmamaktadır. THY ile Kosta Rika ya direkt uçuş bulunmamaktadır. Kaynak: Dışişleri ve Ekonomi Bakanlığı - TÜRKİYE KOSTA RİKA DIŞ TİCARETİ (1.000 ABD Doları) İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2010 7.554 60.506 68.060-52.952 2011 10.195 79.367 89.562-69.172 2012 20.312 76.288 96.679-55.976 2013 34.842 82.286 117.128-47.444 2014 48.928 67.893 116.821-18.965 Kaynak: TUİK Başlıca İhraç Ettiğimiz Ürünler Demir ve yan ürünleri, Buğday unu, Akrilik polimleri, Çikolata ve kahve içeren gıdalar, İnşaatta kullanılan taşlar, Cam eşya, Tütün ve yan ürünleri, Kauçuk ve yan ürünleri, Başlıca İthal Ettiğimiz Ürünler Elektronik devreler, Muz ve ürünleri, Tıbbi cihazlar, Meyve ve yan ürünleri, Kablo ve teller, Canlı bitkiler, Giysi ve tekstil ürünleri, Deri ve deri ürünleri, İZMİR KOSTA RİKA DIŞ TİCARETİ (1.000 ABD dolar) İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2010 288 5.705 5.993-5.417 2011 487 7.316 7.803-6.829 2012 301 9.446 9.747-9.145 2013 668 8.519 9.187-7.851 2014 707 7.958 8.665-7.251 Kaynak: TUİK - TÜRKİYE İLE KOSTA RİKA ARASINDA İMZALANMIŞ ANLAŞMALAR Mart 1999: Vize muafiyeti anlaşması 3
Nisan 2001: Teknik İşbirliği Çerçeve Anlaşması Mayıs 2014: Sivil Havacılık Mutabakat Anlaşması Şubat 2015: Türkiye Orta Amerika Entegrasyon Anlaşması 4