Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2013 Yılı Mart Ayı TÜFE Göstergeleri TÜİK tarafından 03/04/2013 tarihinde açıklanan, 2013 yılı Mart ayı Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) haber bültenine göre Endeks; Aylık bazda % 0,66, Yıllık bazda ve %7,29 ve Oniki aylık ortalamalara göre de % 8,08 oranlarında artış göstermiştir (Bkz; Grafik 1, Grafik 2). 2013 yılı Mart ayında endeks; bir önceki aya göre 1,44 puan, bir önceki yılın aynı ayına göre de 14,87 puan daha yüksektir. 2013 yılının Şubat ayında bir önceki aya göre %0,30 oranında artış gösteren TÜFE endeksi, 2013 yılının Mart ayında aylık olarak %0,66 oranında artış göstermiştir. TÜFE endeksinin, 2013 yılının ilk üç ayında almış olduğu değerler incelendiğinde, endeks değerlerinin birbirine yakın olduğu görülmektedir. CNBC-e 2013 yılı Mart ayı enflasyon anketine göre TÜFE de aylık bazda ortalama %0,40 oranında artış beklenirken TÜFE, 2013 yılı Mart ayında göstermiş olduğu %0,66 oranındaki artışla piyasa beklentilerinin 0,26 puan üstünde gerçekleşmiştir. TÜFE de kullanılan COICOP sınıflamasına göre ana harcama grupları düzeyinde TÜFE rakamlarının bir önceki aya göre değişim oranları incelendiğinde, aylık olarak en yüksek oranlı artışın %2,04 oranı ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda, tek düşüşün ise %0,05 oranı ile ulaştırma harcama grubunda olduğu görülmüştür. Ana harcama grupları itibariyle aylık değişimler;
Sayfa 2 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 6,16 6,37 7,31 7,03 7,29 8,28 7,80 8,87 9,07 8,88 9,19 10,61 10,43 10,43 11,14 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Değişim Oranı (%) 2,50 2,00 1,65 1,50 1,00 0,50 0,00-0,50-1,00-1,50-2,00 0,30 0,66 2012 2013 Grafik 1. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Aya göre Değişim Oranları) Değişim Oranı (%) 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 2012 2013 Grafik 2. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına göre Değişim Oranları)
Sayfa 3 Ana harcama grupları itibariyle aylık değişimler; Gıda ve alkolsüz içeceklerde %2,04 Giyim ve ayakkabıda %0,86 Lokanta ve otellerde %0,62 Sağlıkta %0,48 Eğlence ve kültürde %0,33 Çeşitli mal ve hizmetlerde %0,29 Konutta %0,23 Ev eşyasında %0,09 Eğitimde %0,09 Haberleşmede %0,02 oranlarında artış olurken, Ulaştırmada %0,05 oranında düşüş olmuş, alkollü içecekler ve tütünde ise değişim olmamıştır. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek oranlı artış; %16,31 oranı ile alkollü içecekler ve tütün ana harcama grubunda gerçekleşmiştir. Konut %9,84; lokanta ve oteller %9,40; gıda ve alkolsüz içecekler %8,10; çeşitli mal ve hizmetler %7,57; haberleşme %6,64; giyim ve ayakkabı %6,44 oranları ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aynı referans dönemi için artışın en düşük olduğu ana harcama grubu %1,17 oranı ile eğlence ve kültür olurken, bunu ikinci sırada %2,03 oranı ile sağlık ve üçüncü sırada da %4,03 oranı ile ulaştırma harcama grupları izlemiştir. 2013 yılı Mart ayında bir önceki aya göre fiyatı en fazla artış gösteren mal ve hizmet sıralamasında; sivri biber %46,81 oranı ile Şubat ayında olduğu gibi ilk sırayı alırken, bunu, %27,06 oranı ile ikinci sıradaki yerini koruyan dolmalık biber, %20,92 oranı ile domates, %8,80 oranı ile portakal izlemiştir. 2013 yılı Mart ayında bir önceki aya göre fiyatı en fazla düşüş gösteren mal ve hizmetler ise %30,40 oranı ile kabak, %25,76 oranı ile salatalık, %6,53 oranı ile kadın çizmesi ve %6,20 oranı ile de erkek kazağı olmuştur.
Sayfa 4 Bir önceki aya göre 2013 yılı Mart ayına ait özel kapsamlı TÜFE göstergeleri incelendiğinde, H çekirdek fiyat göstergesinde (İşlenmemiş gıda ürünleri ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç) %0,43; I çekirdek fiyat göstergesinde (Enerji, gıda, alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile türün ürünleri ve altın hariç) %0,38 oranlarında artış olmuştur. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise H çekirdek fiyat göstergesinde (İşlenmemiş gıda ürünleri ve alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç) %6,33, I çekirdek fiyat göstergesinde (Enerji, gıda, alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile türün ürünleri ve altın hariç) %5,80 oranlarında artış olmuştur. 2013 yılı Mart ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek oranlı artışı, B çekirdek fiyat göstergesi (işlenmemiş gıda ürünleri hariç) %7,35 oranı ile göstermiştir. Türkiye İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 ye göre 26 istatistikî bölge içerisinde, 2013 yılı Mart ayında bir önceki aya göre en yüksek oranlı artışın olduğu bölge, %1,34 oranı ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) bölgesi olurken bunu, %1,06 oranı ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesi ikinci sırada ve %0,95 oranı ile TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) bölgesi üçüncü sırada izlemiştir. En düşük oranlı artışın olduğu bölgeler, %0,17 oranı ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), %0,31 oranı ile TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya), %0,34 oranı ile de TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) bölgeleri olmuştur. Bir önceki aya göre azalış gösteren bölge olmamıştır. 2013 yılı Mart ayında istatistikî bölgelere göre bir önceki yılın aynı ayına göre fiyatlarda en yüksek oranlı artış; %8,80 oranı ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) bölgesinde, oniki aylık ortalamalara göre de %8,61 oranı ile TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşmiştir (Bkz, Tablo 1). 2013 yılı Mart ayında endekste kapsanan 437 1 maddeden; %13,5 i olan 59 maddenin ortalama fiyatlarında herhangi bir değişim olmazken, %56,3 ü olan 246 maddenin ortalama fiyatlarında artış ve %30,2 si olan 132 maddenin de ortalama fiyatlarında düşüş gerçekleşmiştir. Bu sonuçlar bir önceki ay ile kıyaslandığında, fiyatı değişmeyen endeks sepetindeki madde sayısı 52 den 59 a, fiyatı artan madde sayısı 241 den 246 ya yükselmiş, fiyatı azalan madde sayısı ise 144 den 132 ye düşmüştür (Bkz, Tablo 2). 1 2012 yılında TÜFE kapsamında 444 madde yer almakta iken, 2013 yılında sepetteki ürün sayısı 7 azalmıştır.
Sayfa 5 Tablo 1. 2013 Yılı Mart Ayında İstatistiki Bölgelere göre Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (2003=100) İstatistiki Bölgeler (İBBS) Düzey 2 Bir önceki aya göre değişim oranı Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı Oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı TÜRKİYE 0,66 2,63 7,29 8,08 TR10 (İstanbul) 0,73 2,70 7,80 8,61 TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) 0,66 2,71 8,00 8,50 TR22 (Balıkesir, Çanakkale) 0,36 2,20 7,51 7,91 TR31 (İzmir) 0,65 2,67 7,48 8,09 TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) 0,56 2,83 6,80 7,21 TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) 0,34 2,31 7,41 8,27 TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) 0,53 2,30 7,06 7,81 TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) 0,47 2,66 7,88 7,95 TR51 (Ankara) 0,49 2,43 7,29 7,90 TR52 (Konya, Karaman) 0,60 2,73 6,86 8,00 TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) 0,55 2,21 6,67 7,57 TR62 (Adana, Mersin) 0,76 2,97 7,63 8,40 TR63 (Hatay, K.Maraş, Osmaniye) 0,75 2,88 6,79 7,92 TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) 1,03 3,43 6,89 8,53 TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) 0,95 2,77 6,63 7,70 TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) 0,43 2,38 7,22 7,74 TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) 0,17 2,03 5,78 7,59 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 0,31 2,46 7,15 8,15 TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) 0,61 2,30 7,48 8,19 TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 0,52 2,60 7,09 8,22 TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) 0,50 2,92 7,09 8,53 TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) 0,55 2,26 7,76 8,41 TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) 0,89 3,02 6,74 7,81 TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) 1,06 3,80 8,75 8,03 TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) 1,34 4,54 8,80 8,38 TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) 0,73 3,33 7,50 7,42 Tablo 2. Aylık Bazda TÜFE Sepetinde Yer Alan Maddelerin Fiyat Değişimlerine Yönelik Özet Durum Sepette Yer Alan Şubat 2013 Mart 2013 Değişim Oranı Toplam Madde Sayısı 437 437 Fiyatı Değişmeyen 52 59 13,5 Madde Sayısı Fiyatı Artan Madde 241 246 2,1 Sayısı Fiyatı Azalan Madde 144 132-8,3 Sayısı
Sayfa 6 AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ İLE KIYASLAMA EURO BÖLGESİ ENFLASYON GÖSTERGELERİ 2 EUROSTAT tarafından açıklanan MUICP (Monetary Union Index of Consumer Prices) a göre Euro bölgesi 2013 yılı Şubat ayı için geçici sonuçlara göre enflasyon; Bir önceki aya göre %0,4 oranında, Bir önceki yılın aynı ayına göre %1,8 oranında artış göstermiştir. Euro bölgesi yıllık enflasyon oranı 2013 yılı Şubat ayında; bir önceki yılın aynı ayına göre 0,9 puan, bir önceki aya göre de 0,2 puan azalış göstermiştir. Ülkemizde 2013 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre %0,30 ve bir önceki yılın aynı ayına göre de %7,03 oranında artış olmuştur. Bu sonuçlara göre ülkemizde aylık endeks değişim oranı, Euro Bölgesinden 0,10 puan daha düşüktür. Ülkemizde yıllık boyuttaki TÜFE artış oranı ise Euro bölgesindeki artıştan 3,9 kat daha yüksek düzeyde gerçekleşmiştir. 2013 yılı Şubat ayında Euro bölgesinde seçilmiş göstergeler itibariyle TÜFE deki aylık değişim oranlarına bakıldığında; tüm maddelerde artış olmuş, en fazla artış ise %1,2 oranı ile enerjide gerçekleşmiştir. Özel kapsamlı çekirdek fiyat göstergelerinde Yıllık olarak TÜFE deki değişimlere bakıldığında bir önceki yılın aynı ayına göre enerji grubunda %3,9, enerji hariç gıda, alkol ve tütün grubunda da %1,3 oranlarında artış olmuştur. Euro alanında %0,2 oranı ile elektrik, %0,1 oranı ile meyve ve tütün alt endeksleri yıllık enflasyonu artırıcı etki yaparken, %0,1 oranı ile konfeksiyon ile tıbbi ve paramedikal hizmetler, %0,2 oranı ile de haberleşme azaltıcı etki yapmıştır (Bkz, Tablo 3). 2 Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT) ın veri açıklama takvimine göre en son açıklanan 2013 yılı Şubat ayı göstergelerine ilişkin geçici tahmin sonuçlarına yer verilmiştir.
Sayfa 7 Tablo 3. Seçilmiş Göstergeler İtibarı ile Euro Bölgesi Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları Euro Bölgesi (MUICP) Yıllık Yüzde Değişim 12 Aylık Aylık Şub. 13 (*) Oca.13 Ara.12 Kas.12 Şub.12 Ortalamalara göre Değişim Yüzde Değişim (*) Tüm maddeler 1,8 2,0 2,2 2,2 2,7 2,4 0,4 Enerji hariç 1,6 1,8 1,8 1,8 1,9 1,8 0,3 Enerji, gıda, alkol hariç 1,3 1,3 1,5 1,4 1,5 1,5 0,3 Enerji, işlenmemiş gıda hariç 1,4 1,5 1,6 1,5 1,9 1,7 0,3 Enerji, mevsimlik gıda ürünleri hariç 1,5 1,6 1,7 1,6 2,0 1,8 0,3 Tütün hariç 1,8 1,9 2,2 2,1 2,7 2,3 0,4 Enerji 3,9 3,9 5,2 5,7 9,5 6,7 1,2 Gıda, Alkol ve Tütün 2,7 3,2 3,2 3,0 3,3 3,0 0,1 Enerji dışı sanayi ürünleri 0,8 0,8 1,0 1,1 1,0 1,2 0,2 Hizmetler 1,5 1,6 1,8 1,6 1,8 1,7 0,4 Ağırlığı ( ) Yıllık Değişim Oranı (*) Etki (%) Şub. 13 04.51 Elektrik 25,9 8,2 0,2 01.16 Meyve 11,8 7,6 0,1 02.20 Tütün 24,2 4,6 0,1 03.12 Giyim (konfeksiyon) 49,1-0,1-0,1 06.21/3 Tıbbi ve paramedikal hizmetler 11,3-4,8-0,1 08.2/3 Haberleşme 29,4-5,2-0,2 (*): Geçici verilerdir. Kaynak: EUROSTAT. Özel Kapsamlı TÜFE Euro Alanında Yıllık Enflasyonu Önemli Ölçüde Etkileyen Alt Endeksler Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde İSTATİSTİKLER başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.