(Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller - İmâm Celâleddîn es-süyûtî 61 İmâm Celâleddîn es-süyûtî { ي م د د ك م ر ب ك م ب خ م س ة آل ف م ن ال م ال ئ ك ة م س و م ين } Rabbiniz Size Beş Bin Alâmetli Melekle Yardım Eder (Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller Tercüme: Ubeydullah Kansızoğlu ا ع وذ ب الل م ن ا لش ي ط ان ا لر ج يم ب سم الل الر ح م ن الر حي م ا ل ح م د لل ر ب ال عا ل م ين و الص ال ة و الس ال م ع لى س ي د نا م ح م د و آ ل ه أ ج م ع ين [ Birinci Suâl ] Meleklerin üzerlerindeki alâmetler neydi? [ İkinci Suâl ] Nebi in sarığının azebesi (sarkıtılan ucu) var mıydı? [ Üçüncü Suâl ] Şeyh Mecdüddin eş-şîrâzî, Buhârî Şerhi n de, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem in, uzun ve iki kürek kemiğinin arasında, bazen de omuzları üzerinde sarkıtılan bir azebesinin (sarkan sarık ucunun) olduğunu, bunu hep sarkıttığını, Yehûdîlere muhalefet edin; sarıkları sarkan uçları olmaksızın sarmayın; zira sarkan ucu olmayan sarık Ehl-i Kitâb ın-kılık-kıyafetidir ve Sarkıtılan ucu olmayan sarıktan Allah a sığınırım buyurduğunu nakletmiştir. Bu hadisler sahih midir? [ Dördüncü Suâl ] Azebe nin Sünnet olduğunu bilen, fakat o Sünnet i utanarak ve onu münasip bulmaya rak terk edene ne gerekir? [ Beşinci Suâl ] Sarığın ucunu sarkıtmakta Resûlüllah e uyana ve bu yüzden kendine kibirlenme ve böbürlenme gelene bu (sarığın ucunu sarkıt mak) haram olur mu olmaz mı? [ Altıncı Suâl ] Hadîslerin Allah kelâmı olduğunu söyle mek caiz olur mu? Bu Suallere Verilen Cevâb(lar) [ Birinci Suâlin Cevâbı ] Meleklerdeki alâmet: İbnu Ebî Hâtim, birçok isnâd ile Ali, İbnu Abbâs ve Mücâhid radıyallahu anhum dan şöyle rivâyet etti: 1 İbnu Ebî Hâtim, Ali radıyallahu anhu nun şöyle dediğini rivâyet etti: ض } ي د ر الص وف ال ب م ب ال م ل ئ ك ة ي { ك ان س يم ا Bedir Gününde meleklerin sîmâları be yaz yün idi. 2 İbnu Ebî Hâtim, yine Ali radıyallahu anhu nun şöyle dediğini rivâyet etti: { ك ان س يم ا ال م ل ئ ك ة ي و م ب د ر الص وف ال ب ي ض و ك ان ي م } ن واص ي خ ول ه ض ا ف ي ال م ل ئ ك ة ا ي س يم ا Bedir Gününde meleklerin sîmâları (alâ metleri) 1 İmâm Süyûtî nin küçük lafız değişikleriyle toplu ve karışık olarak zikrettiği rivâyetleri asıl lafızlarıyla kendi kaynaklarından ayırarak aldık. 2 İbnu Ebî Hâtim, Tefsîru l-kur âni l-azîm (3/754, H:4106), Ali radıyallahu anhu dan.
62 İmâm Celâleddîn es-süyûtî - (Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller beyaz yün idi; meleklerin sîmaları (olan beyaz yünler) yine atlarının alınlarında vardı. 3 İbnu Ebî Hâtim, Mücâhid rahimehullah ın şöyle dediğini rivâyet etti: ض ف ي أ ذ ن اب ال خ ل ي } ي ل م ين ب الص وف ال ب { م ع (Size meleklerle), atlarının kuyruklarında ki beyaz yünlerle alâmetlenmiş olarak (yar dım eder). 4 (Yine İbnu Ebî Hâtim) Ebû Hureyre radıyallahu anhu dan şöyle rivâyet etti: {... ب ال ع ه ن ال ح م ر } Atılmış kırmızı pamuk ile (alâmetlenmiş tir). 5 (Yine İbnu Ebî Hâtim) mekhûl den ve başkalarından şöyle rivâyet etti. ائ م } م ه ي { ال ع Onlar (alâmetler), sarıklardır. 6 (Yine İbnu Ebî Hâtim) Vekî den, (O), Hi şam İbnu Urve den, (O), Yahya İbnu Abbâd dan rivâyet etti: اء م ع ت ج را ة صف ر د ر ع م ب {... أ ن الز ر ب ي ك ان ه ع ل ي ي صف ر } ع مائ م ع ل ي م ال م ال ئ ك ة ه ب ه ا ف ن ز ل ت Zübeyr in üstünde Bedir gününde sarı sarık vardı; onu sarmıştı. Bu yüzden melekler, üzerlerinde sarı sarıklar olduğu halde indiler. 7 İbnu l-münzir bunu Hişam yoluyla Abbâd İbnu Hamza dan rivâyet etti ve sonunda şu ilâveyi yaptı: { م ث ل س يم ا الز ب ي ر }. Zübeyrin siması gibi. 8 Taberânî, İbnu Abbâs radıyallahu anhumâ dan 3 İbnu Ebî Hâtim, Tefsîru l-kur âni l-azîm (3/754, H:4107), Ali radıyallahu anhu dan. 4 İbnu Ebî Hâtim, Tefsîru l-kur âni l-azîm (3/754, H:4110), Mücâhid rahimehullah dan. 5 İbnu Ebî Hâtim, Tefsîru l-kur âni l-azîm (3/754, H:4108), İbnu l-münzir, Kitâbu Tefsîri l-kur ân (1/370,H:895), Ebû Hureyre radıyallahu anhu dan. 6 İbnu Ebî Hâtim, Tefsîru l-kur âni l-azîm (3/755, H:4114), Mekhûl rahimehullah dan. 7 İbnu Ebî Hâtim, Tefsîru l-kur âni l-azîm (3/755, H:4113), Yahya İbnu Abbâd rahimehullah dan, İbnu l-münzir, Kitâbu Tefsîri l-kur ân (1/370,H:895), Abbâd İbnu Hamza rahimehullah dan. 8 İbnu l-münzir, Kitâbu Tefsîri l-kur ân (1/370,H:896), A - durrezzak, Tefsîr (1/135, H:451), İbnu Cerîr (7/188, H:7790), Abbâd İbnu Hamza rahimehullah dan. şöyle dediğini rivâyet etti: سل وه ا ض ع مائ م ب ي ق د أ ر د ر م ب ال م ال ئ ك ة ي { ك ان س يم ا إ ل ى ظ ه ور ه م } Meleklerin Bedir günündeki simaları beyaz sarıklar idi; onları bellerine kadar uzatmışlardı. 9 İsnadında Ammâr İbnu Mâlik vardır ki, O nu el- Ezdî zayıf görmüştür. (Taberânî), Urve den de şöyle dediğini rivâyet etti: ر ج ب يل ع ل ي ه الس ال م ي و م ب د ر ع ل ى س يم ا الز ب ي ر و ه و { ن ز ل اء } صف ر ة ر ب ع ت ج م ع Cebrâîl eleyhisselâm Bedir gününde Zübeyr in simasında indi; sarı bir sarık sarmıştı. 10 Bu, isnâdı sahîh olan mürsel bir rivâyettir. (Taberânî) yine İbnu Abbâs dan şöyle rivâyet etmiştir: Resûlüllah alâmetlenmişler olarak âyeti hakkında şöyle buyurdu: { م ع ل م ين و ك ان ت س يم ا ال م ال ئ ك ة ي و م ب د ر ع م ائ م س ود } Alâmetlenmiş olarak. Bedir gününde meleklerin siması kara sarıklardı. İsnadında Abdül-Kuddûs İbnu Habîb vardır ki O, metrûk bir râvidir. İbnu Cerîr, hasen bir isnad ile, Ebû Useyd es- Sâidî den -ki O, Bedir harbine katılanlardandı- şöyle dediğini rivâyet etti: ي ا ل ى ا ح د ع ر ي ج ت م ن ه ت م ث م ذ ه ب م ل و ا ن ب ص ف ر { ب ال ذ ي خ ر ج ت ال م ال ئ ك ة ف ي ع م ائ م ل خ ب ر ت ك م ب الش ع 9 Taberânî, el-kebîr (11/308, H:12085), İbnu Abbâs radıyallahu anhumâ dan. 10 Taberânî, el-kebîr (1/120, H:230), Urve rahimehullah dan. Heysemî, Bu isnâdı sahîh bir mürsel rivâyettir dedi, Mecmau z-zevâid (6/84), İbnu Cerîr, Tefsîr (1/188,H:7786), Tehzîbu l-âsâr (kayıb cüz, 1/555,H:1023) ( Melekler Zübeyr in sîması üzere indiler; başlarında sarı sarıklar vardı. Zübeyr in sarığı da sarıydı lafzıyla, Abbâd İbnu Hamza dan. Keza az değişik bir lafızla, Ahmed İbnu Hanbel, Fedâilü s-sahâbe (H:1268), İbnu Sa d, et-tabakat (3/103), Saîd İbnu Mensûr (2/246,H:2530) aynı zattan, İbnu Cerîr, Tefsîr (7/188,H:7789), İbnu Ebî Şeybe, el- Musannef (25247,33393,33394,37858) [M. Avvâme tahkıkı], Abdurrezzak, Tefsîr, Hişâm İbnu Urve yoluyla (1/410,H:451) [İlmiye,1419], Hâkim, el-müstedrek (3/361), Abbâd İbnu Abdillah İbni z-zübeyr den. [Tehzîb dipnotu (1/555) den de istifadeyle.]
(Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller - İmâm Celâleddîn es-süyûtî 63 ن أ ك ت اف ه م } ص ف ر ق د ط ر ح وه ا ب Şayet gözüm biraz açılsaydı (görebilsey dim), sonra da benimle beraber Uhud a gitseydiniz, elbette size meleklerin sarı sarıklar içinde çıktığı dağ yolunu haber verirdim; onları kürek kemiklerinin arasında sarkıtmışlardı. 11 Sarık hakkındaki bu rivayetlerden sahih olanlar sarığın sarı olduğu ve iki kürek kemiği arasından sarkıtıldığıdır; beyaz ve kara sarık rivayetleri zayıftır. 12 [ İkinci Suâlin Cevâbı ] Azebe Rivâyetlerine gelince Nebi in azebe yi sarkıttığı ve başkasına sarkıttırdığına dair birçok rivayet gördüm. Bir: Amr İbnu Hureys den şöyle dediği rivâyet edilmiştir: ه و ع ل ي ر سل م ع ل ى ال م ن ب صل ى الل ه ع ل ي ت الن ب ي { ر أ ي ن ه ك ت ف ي } ا ب د اء ق د أ ر خ ى ط رف ه و ة س ع م ام Nebi i minber üzerinde gördüm; üzerinde (başında) ucunu iki kürek kemiğinin arasında sarkıttığı kara bir sarık vardı. Bunu Müslim ve Ebû Dâvûd rivâyet etmiş tir. 13 İki: İbnu Ömer radıyallahu anhumâ dan şöyle dediği rivâyet edilmiştir: الن ب ي ص ل ى الل ع ل ي ه و س ل م إ ذ ا اع ت م س د ل ع م ام ت ه { ك ان ن ه ب ي ك ت ف ي } Nebi sarık sardığı zaman sarığını(n ucu nu) iki omzunun arasında sarkıtırdı. 14 Nâfi İbnu ömer radıyallahu anhumâ bunu yapardı dedi. Bunu Tirmizî Şemâil de rivâyet etti. Üç: Abdurrahmân İbnu Avf dan şöyle dediği 11 İbnu Cerîr, Tefsîr (1/186,H:7776), Ebû Üseyd radıyallahu anhu dan. Süyûtînin lafzı temel maksada zarar vermeyecek olan ve cevheri olmayan bir şekilde biraz farklı idi. Biz rivâyeti İbnu Cerîrden aldık. 12 Bedir gününde inen meleklerin sarıklarının rengi kast edi - mektedir; yoksa ileride geleceği üzere kara sarık rivâyetlerinin hepsi zayı değil, aksine içlerinde sahih olanlar da vardır. 13 Müslim (1359) ve Ebû Dâvûd (4077)[lafız Ebû Dâvud undur], Nesâî (5346), İbnu Mâce (2821,3587) diğerleri sanki bakıyor gibiyim lafzıyla 14 Tirmizî, Sünen (1736), Şemâil (H:112), İbnu Hibbân, Sahîh (6397), Beğavî, Şerhu s-sünne (9/31) rivâyet edilmiştir: { ع م م ن ى ر س ول الل ي د ى م ن خ ل ف ى } ف س د ل ه ا ب ي ن صلى الل عليه وسلم Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem bana (başıma) sarık sardı; onu(n ucunu) önümden ve ardımdan sarkıttı. Bunu Ebû Dâvûd rivâyet etti. 15 Dörd: Âişe radıyallahu anhâ dan şöyle de diği rivâyet edilmiştir: { ع م م ر س ول الل ص ل ى الل ع ل ي ه و س ل م ع ب د الر ح م ن ب ن اب ع } أ ص ع أ رب ل ه أ ر خ ى ع و ف Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem Abdurrahnan İbnu Avf a (başına) sarık sardı; O na (sarığın ucunu) dört parmak sarkıttı. 16 Bunu Taberânî şeyhi Mikdâm İbnu Dâvûd dan rivâyet etti ki O, zayıf bir râvîdir. Beş: Sevbân radıyallahu anhu dan rivâyet edilmiştir: أ ر خ ى سل م ك ان إ ذ ا اع ت م ه ع ل ي { أ ن الن ب ي صل ى الل م ن خ ل ف ه } ه د ي ن ي ت ه ب ع م ام Bunu Taberânî, el-evsat ta rivâyet etmiş tir; senedinde Haccâc İbnu Rişdîn bulunmak tadır ki O; zayıf bir râvîdir. 17 Altı: İbnu Ömer radıyallahu anhumâ dan rivâyet edildi: { أ ن الن ب ي ص ل ى الل ع ل ي ه و س ل م ع م م ع ب د الر ح م ن ب ن ع و ف ف أ ر س ل م ن خ ل ف ه أ ر ب ع أ ص اب ع أ و ن ح و ث م ه ا ق ال أ ح س ن } ب ه ك ذ ا ف اع ت م ف إ ن ه أ ع ر Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Abdurrah man İbnu Avf a (başına) sarık sardı; arkasın dan (sarığın ucundan) dört parmak veya ona yakın saldı ve böyle sarık sar, bu en a reb ve en güzeldir. Bunu Taberânî, el-evsatta rivâyet etti; is nâdı da hasendir. 18 15 Ebû Dâvûd (4079), Abdurrahmân İbnu Avf radıyalla hu anhu dan. 16 Taberânî, el-evsat (9/416,417,H:8896)[M. Tahhân Tahkîkı.] 17 Taberânî, el-evsat (1/227,H:344), Müsnedü ş-şâmiyyîn (3/194) 18 Taberânî, el-evsat (5/340-341,H:4668), Müsnedü ş-şâmiyyîn (2/390-391,H:1558)
64 İmâm Celâleddîn es-süyûtî - (Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller Yedi: Ebû Abdiselâm dan şöyle dediği rivâ yet edilmiştir: İbnu Ömer radıyallahu anhumâ ya Resû lüllah sallallahu aleyhi ve selem nasıl sarık sarardı? dedim. O şöyle dedi: ائ ه غ ر ز ه ا م ن ر ي أ س ه ة ع ل ى ر ر ال ع ك و { ك ان ي د ير ن ه ك ت ف ي } ا ب ر س ل ه و ي Sarığı başına sarar, onu arkasından sokar, iki omzunun arkasının arasında salardı. 19 Bunu Taberânî, el-kebîr de rivâyete etmiş tir ki, isnadı Ebû Abdisselâm dışında Sahîh in şartı uzeredir; O da sağlam ve güvenilir bir râvîdir. Sekiz: Ebû Mûsâ dan şöyle rivâyet edilmiş tir: ه و ع ل ي سل م ه ع ل ي ل ع ل ى ص ل ى الل { أ ن ر ج ب يل ن ز الن ب ي ائ ه } ا م ن ر ت ه ق د أ ر خ ى ذ ؤ اب ة س ود اء ع م ام Cibrîl aleyhisselâm Nebi sallallahu aleyhi ve sellem e üzerinde (başında) ucunu arkasından sarkıttığı bir kara sarık olduğu halde indi. 20 Bunu Taberânî, el-kebîr de rivâyet etmiş tir. Senedinde de Abdullah İbnu Temâm var dır. O, zayıf bir râvîdir. Dokuz: İbnu Ömer radıyallahu anhumâ dan, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem in şöyle buyurduğunu söylediği rivâyet edilmiş tir: ع ل ي ك م { ب ال ع م ائ م ف إ ن ه ا س يم ا ال م ال ئ ك ة و أ ر خ وا ل ه ا خ ل ف ظ ه ور ك م } Sarıklara yapışın (onları her zaman sarın); zîrâ onlar meleklerin sîmasıdır. Onları(n uçlarını) arkanızdan sarkıtın. 21 Bunu, Taberânî, el-kebîr de rivâyet etmiş tir. Senedinde Ali İbnu Yânûs vardır ki O, mec hûl bir râvîdir. On: Ebû Umâme radıyallahu anhu dan şöy le 19 Taberânî, el-kebîr (12/379,H:13405), (6252:H,5/174) { lafzıyla), Beyhakî ك ان ي س د ل ع م ام ت ه ب ي ن ك ت ف ي ه { [lakin (كور) lafzı olmaksızın.] 20 Taberânî, el-kebîr (Bulunamamıştır; muhtemelen basılı o - mayan kayıp cüzdedir.) Heysemî, Mecmau z-zevâid (5/120) 21 Taberânî (12/383,H:13418) Heysemî, Mecmau z-zevâid de (5/120) Senedinde Îsâ İbnu Yûnus bulun maktadır ki, Dârekutnî O nun mechûl olduğunu söyledi; Zehebî de bu hadîsi Taberânî nin şeyhi Yahyâ İbnu Osmân İbni Sâlih el- Mısrî nin tercüme-i hâlinde zikretti ve bununla beraber, sikadır dedi. Beyhakî, Şuabu l-îmân (5/176,H:6262) dediği rivâyet edilmiştir: { ك ان ر س ول الل صلى الل عليه وسل م ل ي و ل ي و ال يا ح ت ى م ن ن ح ال ذ ن } ا م ن ج ان ب ه ال خ ي ل ه ر وي م ه ع م ي Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selem, bir kimseye sarık sarıp (ucunu) sağ tarafından kulağa doğru sarkıtmadıkça vâli tayin etmezdi. 22 Bunu Taberânî, el-kebîr de rivâyet etti; senedinde cemî İbnu Sevb vardır ki, O, metrûk bir râvîdir. On Bir: Abdullah İbnu Büsr radıyallahu anhu dan şöyle dediği rivâyet edilmiştir: ع ث ر س ول الل ص ل ى الل ع ل ي ه و س ل م ع ل يا إ ل ى خ ي ب ر ف ع م م ه { ب أ و ق ال ع ل ى ك ت ف ه } ائ ه ا م ن ر سل ه د اء ث م أ ر و ة س ع م ام Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selem, Ali radıyallahu anhu ve kerremellahu vechehû yu Hayber e gönderdi ve ona kara bir sarık sardı. Sonra da onu(n ucunu) arkasından sar kıttı. Veya omzunun arkası üzerine (sarkıttı) dedi. Bunu Taberânî, el-kebîr de rivâyet etti; isnadı hasendir. 23 On İki: Âişe radıyallahu anhâ dan, şöyle dediği rivâyet edilmiştir: { ع م م ر س ول الل ص ل ى الل ع ل ي ه و س ل م ع ب د الر ح م ن ب ن ش راء 24 ق ال ع ت ه م ث ل ر ت ر ك م ن ع ت ي ه ذ ا ع و ف ب ف ن اء ب ين } ث م ق ال ر أ ي ت أ ك ث ر ال م ال ئ ك ة م ع ت م Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selem, Abdurrahmân İbnu Avf radıyallahu anhu ya evimin şu avlusunda sarık sardı ve sarığından hâmile deve gibi terketti (sarkıttı). Sonra da şöyle buyurdu: Gördüğüm meleklerin çoğu sarıklı idiler. Bunu İbnu Asâkir rivâyet etti. 25 22 Taberânî, el-kebîr (8/144,H:7641) Ebû Umâme radıyallahu anhu dan. 23 Taberânî, el-kebîr (Bulunamamıştır; muhtemelen basılı o - mayan kayıp cüzdedir.) 24 Matbu kitabdaki } العشر {şeklindeki muhtemel matbaa hat - sıdır; tashîh İbnu Asâkir den yapılmıştır. 25 İbnu Asâkir, Târîhu Dimaşk (22/81) Biraz değişik bir lafızla şu şekildedir: { ع ن ع ائ ش ة ق ال ت ع م م ر س ول الل ص ل ى الل ع ل ي ه و س ل م ع ب د الر ح م ن ب ن ع و ف ب ف ن اء ب ي ت ي ه ذ ا و ت ر ك م ن ع م ام ت ه م ث ل و ر ق ال ع ش ر اء ث م ق ال و ف ي ح د يث اب ن ال خ ط اب و ق ال ر أ ي ت أ ك ث ر م ن ر أ ي ت م ن ال م ال ئ ك ة م ع ت م ين }
(Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller - İmâm Celâleddîn es-süyûtî 65 Azebe hakkındaki hadîslerden şu anda bunları hatırlıyorum. [ Üçüncü Suâlin Cevâbı ] Şu halde Şeyh Mecdüddîn in Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selem in sarığının sarkan bir ucu vardı sözü sahîhtir. (Azebesi) Uzun (idi) sözünü (rivâyetlerde ve başka kitablarda) görmedim; lâkin bunun sarık ucunun iki iki kürek kemiği arasında sarkıtılması hadîslerinden alınmış olması mümkindir. İki kürek kemiğinin arasında (sarkıtırdı) sözü de geçmiş olduğu gibi sahîhtir. Bazen de omuzu üzerine (sarkıtırdı) sözüne gelince Bunu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem in kendi sarık sarmasında görmedim; lâkin başkasına sarmasında. Abdurrahmân İbnu Avf ile Ali radıyallahu anhumâ ya sarmasında önceden de geçtiği gibivardır. Sarığın ucunu sarkıtmadığı hiç olmadı sözünü hiçbir hadîsde görmedim. Aksine el-hedy sâhibi O nun bazen sarkıtılan ucu olan bazen de sarkıtılan ucu bulunmayan sarık sardığını anlattı. [ Dördüncü Suâlin Cevâbı ] Yehûdîlere muhalefet edin; sarıkları, sarkan uçları olmaksızın sarmayın; zira sarkan ucu olmayan sarık Ehl-i Kitâb ın kılık-kıyafetidir ve Sarkıtılan ucu olmayan sarık tan Allah a sığınırım hadîslerine gelince Bunların aslı yoktur. [ Beşinci Suâlin Cevâbı ] Kim azebenin (sarığın sarkıtılan ucunun) sünnet olduğunu bilir ve onu ondan kaçınarak ve sakınarak terk ederse, günaha girer; kaçınmayarak ve sakınmayarak terk ederse günaha girmez. İmâm Nevevî, Şerhu l-mühezzeb de şöyle dedi: Sarığı, ucunu sarkıtarak da sarkıtmayarak da takmak caizdir; bunlardan birinde mekrûhluk yoktur. Sarığın ucunu sarkıtmamanın yasaklanması hakkında hiçbir sahîh rivâyet gelmemiştir. Sarığın ucunun -elbise sarkıtır gibi- fahiş bir şekilde sarkıtılması, kibirlenme ve böbürlenme yüzünden ise İbnu Ömer radıyallahu anhumâ nın hadîsi sebebiyle haram, başka bir sebeble olursa mekrûh olur. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem izar, entari ve sarık sarkıtıp sürümek hakkında şöyle buyurdu: { م ن ج ر ش ي ئ ا خ ي ال ء ل م ي ن ظ ر الل إ ل ي ه ي و م ال ق ي ام ة } Kim bir şeyi kibirlenerek ve böbürlenerek sürürse, Allah celle celâlühû Kıyamet günün de ona (rahmet bakışıyla) bakmayacaktır. Bunu Ebû Dâvûd ve Nesâî, sahîh bir isnâd ile rivâyet ettiler. 26 Amma bir kimse sarığın ucunu sarkıtmada Nebi sallallahu aleyhi ve sellem e uyar da ona bu iş esnasında kibirlenme ve böbürlenme gelirse, bunun ilacı onu sarkıtmamak ve nefsini onu terk ederek tedavi etmektir. Ancak bu sarığın ucunu sarkıtmayı vacib yapmaz. O halde bu kibirlenme ve böbürlenme ancak onun terk edilmesiyle yok olacaksa onu kaybolana kadar bir müddet terk etsin; çünki terk edilmesi mekrûh değildir; kibirlenme ve böbürlenmenin yok edilmesi ise vacibdir. [ Altıncı Suâlin Cevâbı ] Hadîslerin Allah ın Kelâm ı Olduğunu Söylemek Câiz Olur mu? Suâline gelince Evet, Allah ın katından olduğu ma nasında böyle demek caizdir. Allah teâlâ şöyle buyurdu: { و م ا ي ن ط ق ع ن ال ه و ى إ ن ه و إ ل و ح ي ي وح ى } O; hevâdan konuşmaz; o (konuştuğu) sadece O na yapılan bir vahiydir. 27 Ebû Dâvûd ve İbnu Hibbân, Sahîh inde Mikdâm İbnu Ma dî Keribe radıyallahu anhu dan, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selem in şöyle buyurduğunu rivâyet etmiştir: { أ ل إ ن ي أ وت يت ال ك ت اب و م ا ي ع د ل ه ف ر ب ش ب ع ان على ك ت اب الل م ن ك م ب ن ن ا أ ر يك ت ه ي ح د ث ب ح د يث ي ف ي ق ول ب ا س ت ح ل ل ن اه و م ا ف يه م ن ح ر ام ح ر م ن اه ك ان ف يه م ن ح ال ل 26 Nevevî nin zikrettiği metin, ة } ام م ال ق ي ن ظ ر الل ه إ ل ي ي }م ن ج ر ش ئ ا ي خ ال ي ء ل م ي İbnu Mâce tarafından (3576) rivâyet edilmiş olup Ebû Dâvûd (4094) ve Nesâî nin (5334) rivâyeti ise çok küçük bir farklı lafızla { م ن ج ر م ن ه ا ش ئ ا ي } şekliyle gelmiştir. Bu mevzudaki benzer ve yakın lafızlı rivayetler Buhârî, Müslim ve diğer Kütüb-i Sitte mecmualarında çoktur. 27 Necm:3,4
66 İmâm Celâleddîn es-süyûtî - (Âli İmrân:125) Âyeti Hakkında Sorulan Suâller ا سل م م ث ل م ه ع ل ي سول الل صل ى الل م ر ا ح ر أ ل و إ ن م } ح ر م الل Hey!... İyi dinleyin!.. Bana Kitâb ve ona muadil olan (Sünnet) verildi. Nice koltuğu üzerinde oturmakta olan karnı tok kimseler benim hadîsimi söyleyecek ve bizimle sizin aranızda Allah ın Kitâb ı vardır; onda hangi helal bulunursa onu helal kabul eder, ve hangi haram bulunursa onu haram kabul ederiz diyecek. Hey!... İyi dinleyin!... Allah ın resûlünün ha ram yaptığı şeyler, Allah ın haram yaptıkları gibidir. 28 Ebû Dâvûd, İrbâz İbnu Sâriye den benze rini 28 İmâm Süyûtî burada bu mevzudaki değişik hadislerin he - sinden mana ile rivâyet yapmıştır. O nun Ebû Dâvûd a nisbet ettiği lafza en yakın lafız Ahmed in (4/132), İbnu Mâce nin (12), Taberânî nin el-kebîr inde (20/274), Hâkim in (1/109) [az farklılıkla], Mikdâm radıyallahu anhu dan rivâyet ettikleri şu lafızdır: { يوشك أن يقعد الرجل منكم متكئا على أريكته يحدث بحديث من حديثى فيقول بيننا وبينكم كتاب الل فما وجدنا فيه من حالل استحللناه وما وجدنا فيه من حرام حرمناه أل وإن ما حرم رسول الل مثل ما حرم الل } Pek yakında sizden bir adam koltuğuna oturacak ve hadislerimden birini okuyup Bizimle sizin aranızda Allah ın kitâb ı vardır; onda neyi helala bulursak onu helal kabul edecek, neyi de haram bulursak onu haram sayacağız diyecek. Hey!... Dikkat edin!.. resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem in haram yaptığı Allh ın haram yaptığı gibidir. Sora en yakın olan Tirmizî nin (2664) şu rivâyetidir: { أل هل ع س ى رجل ي ب ل غ ه الحديث عن ي هو م ت كئ على أر يك ت ه فيقول بيننا وبينكم كتاب الل ف م ا و ج د ن ا ف يه ح ال ل ا س ت ح ل ل ن اه و م ا و ج د نا ف يه حرام ا حر م ن اه وإن ما حر م رسول الل كما ح ر م الل } İster misiniz benden hadis ulaşan koltuğuna yaslanmakta olan bir adam Bizimle sizin aranızda Allah ın Kitâb ı vardır; onda neyi helal bulursak onu helal kabul edecek, neyi de haram bulursak onu haram sayacağız desin. Şüpheniz olmasın ki, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem in haram yaptığı Allah ın haram yaptığı gibidir. Ebû Dâvud un rivâyeti (4604) ise şu lafızladır: { أل إني أوتيت هذا الكتاب ومثل ه معه أل ي وش ك ر ج ل ش ب عان على أريكته يقول عليكم ب هذ ا الق رآن فما و جد ت م فيه من حالل فأح ل وه وما وجد ت م فيه من حرام ف ح ر موه أل ل ي ح ل لك م الح مار الهلي ول كل ذي ن اب م ن الس ب اع ول ل ق ط ة م عاهد إل أن ي ست غ ن ي عنها ص اح ب ها ومن ن ز ل بق وم فعليهم أن ي ق ر وه فإن لم ي ق ر وه فله أن ي ع ق ب ه م بمثل ق ر اه } Hey!.. Bana bu Kitab ve bir onun kadarı verildi!.. Hey!.. Pek yakında koltuğu üzerindeki karnı tok bir adam Siz bu Kur ân a sarılın; onda hangi helali bulursanız onu helala kılın, hangi haramı bulursanız, onu haram kılın diyecek. Hey!... Ehlî eşek ve pençeli her bir yırtıcı kuş (eti yemek) size helel değildir. rivâyet etti ki onda şu ifâdeler var: { أ ل و إ ن ي و الل ق د و ع ظ ت و أ م ر ت و ن ه ي ت ع ن أ ش ي اء إ ن ه ا ل م ث ل ال ق ر آن أ و أ ك ث ر } Hey!.. Şübhe yok ki ben vaaz ettim ve bir takım şeyleri yasakladım. Onlar kesinlikle Kur ân kadar veya ondan daha fazladır. 29 İstenilen hususta (Sünnet in Allah dan olduğunda) bundan da açığı, Ahmed İbnu Hanbel in Ebû Umâmetü l-bâhilî radıyallahu anhu dan rivâyet ettiği hadîsdir. O, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selem in şöyle buyurduğunu söyledi: { ل ي د خ ل ن ال ج ن ة ب ش ف اع ة ر ج ل ل ي س ب ن ب ي م ث ل ال ح ي ي ن أ و أ ح د ال ح ي ي ن ر ب يع ة و م ض ر ف ق ال ر ج ل ي ا ر س ول الل أ و م ا ر ب يع ة م ن م ض ر ف ق ال إ ن م ا أ ق ول م ا أ ق ول } Kesinkes Ümmetimden bir adamın şefa atiyle Rebîa ve Mudar nâmındaki iki kabilenin sayısı kadar insan cennete girecektir. Bunun üzerine bir adam, Rebîa ve Mudar da nedir deyince, Ne diyorsam sadece onu diyorum buyur du. 30 Bunun isnâdı hasendir. Hassân İbnu Atıyye şöyle dedi: ي ن ز ل ع ل ى ص ل ى الل { ع ن ح سان ق ال ك ان ج ب ر يل الن ب ي ع ل ي ب ال ق رآن } ه ن ز ل ك ما ي سل م ب الس ن ة ع ل ي ه Cebrâîl aleyhisselâm, Nebi sallallahu aley hi ve sellem e Sünnet i Kur ân ı indirdiği gibi indirirdi. 31 Bunu O ndan Dârimî, sahîh bir isnâd ile rivâyet etmiştir ki, O Tâbiûn un küçüklerinden Şam lı sağlam ve güvenilir bir râvîdir. Bu meselenin birçok şâhidleri vardır; ben onları İbnu Mâcenin Sünen i üzerine yazdığım Haşiyede tamamıyla bir araya topladım. Bu zikrettiklerimiz yeter. 29 Ebû Dâvûd (3050), İrbâz İbnu Sâriye radıyallahu anhu dan. 30 Ahmed (5/257), Taberânî, el-kebîr (8/275,H:8059, Ebû Umâme radıyallahu anhu dan. 31 Dârimî, es-sünen (588)