Es-Seyyid Eş-Şeyh İsa El Abri Hazretleri Es-Seyyid Eş-Şeyh İsa hazretleri, Ehl-i Beytten Hazreti Hüseyin Efendimizin - Radiyallahu Anh - Mübarek Soyundan Olup Doğu Anadolu'da yetişen büyük velilerdendir. Osmanlı Devletinin son devirlerinde yaşamış, Kadir-i Tarikatı âlim ve mutasavvıflarındandır. 1 Kendisi Es-Seyyid Eş-Şeyh İbrahim Hazretlerinin Oğlu Olup Nesebi Şerifleri Es-Seyyid Eş-Şeyh Aynü l Melek Hazretlerine Dayanmaktadır. 2 Büyük Dedeleri Es-Seyyid Eş-Şeyh Aynü l Melek Hazretleri Kendi Parası İle Satın Aldığı ve Köyünü Medrese, Dergâh, Vakıf ve Zaviyelerini Kurduğu Muş un Bulanık İlçesi Abri Köyünde Metfun Bulunmaktadır. Es-Seyyid Eş-Şeyh İsa Hazretleri de Doğu Anadolu da çok sayıda Âlim, Veli ve Şeyh yetiştirmiş 700 yıllık Tarihi Camisi, Medresesi ve Kadiri Dergâhı olan bu Abri Köyünde Dünyaya Gelmiştir. Seyyid Salih ve Seyyid Musa adında İki Kardeşi Daha Vardır. Seyyid İsa hazretlerinin muhterem babası Seyyid İbrahim Hazretleri, Büyük dedeleri Seyyid Aynü l melek Hazretlerinin kurmuş olduğu Medrese, Vakıf ve dergah da 1286 yılında vefat edene kadar postnişinlik görevi ifa etti. Çok âlim salih muttaki bir zat idi. Rabbül Âlemin bizi şefaatine nail eylesin âmin. Rahmetullahi Aleyh. Seyyid İsa El Abri hazretleri zahiri İlimleri Abri Medresesinde muhterem babası seyyid İbrahim in yanında, tasavvufi ilmini ise Seyyid Nureddin Birifkan-i Sani Hazretlerinin yanında tamamlayarak Kadiri Tarikatında Halifelik aldı. Sahavet ve keremde, takva ve hilm de, ilim ve zühd de zamanın bir tanesi idi. Muhterem Babası Seyyid İbrahim hazretlerinin vefatından sekiz yıl sonra, 1295 yılında sultan Abdülhamid Hanın fermanı ile Abri dergâhına postnişin olarak atandı Seyyid İsa Hazretleri postnişin olduktan sonra Abri medresesi ve Dergâhı için çok emekler verdi büyük irşatlarda bulundu. İrşad faaliyetlerinin yanında uzun seyahatlere çıktı ve iki defa İstanbul a gitti. 1302 yılında İstanbul a gittiğinde üç yıl ikamet etti. İstanbul da bulunduğu zamanlarda bir Cuma günü bulunduğu caminin imamı Cuma hutbesini ve namazı kıldırmasını ondan rica etti, o gün Sultan Abdülhamid han da o camiye gelmişti. Seyyid İsa Hazretlerinin okuduğu hutbe ve kıldırdığı namaz Sultan Abdülhamid Hanın çok hoşuna gitmiş ve namazdan sonra bu muhterem zatın kim olduğunu sormuş, kendisine şark tarafından Sadat-ı kiramdan Seyyid İsa hazretleri olduğunu söylemişlerdir.
Ehl-i Beyti sevmenin, dünya ve ahiret saadeti olduğunun kıymet ve ehemmiyetini bilen büyük cihan Sultanı, Sultan Abdülhamid han hazretleri, Seyyid İsa hazretlerini saraya davet edip, kendisine çok hürmet gösterir. İzzet ve ikramda bulunarak, bazı hediyeler takdim edip kendisini sevgi ve muhabbetle uğurlar. Osmanlı Sultanlarının tamamı Ehl-i beyt-i Sevmenin kurtuluş kapısı olduğunu, dünya ve ahiret saadetine onlarla vasıl olabileceklerine inanıyorlardı. Kemâluddin Şafiî Rahmetullahi aleyh şu mealde bir beyit irat buyurmuştur. Sağlam kulptur onlar kurtuluş isteyene Beyan olmuştur faziletleri vahiyle, Kuran la Mustafa'nın Ehl-i Beytidirler; onların sevgisi Bütün insanlara kesin farz olmuştur.( el-gadir, c.5, s.416.) Seyyid İsa Hazretleri üç yıl İstanbul da kaldıktan sonra Abri ye gelmiş daha sonra tekrar İstanbul a gelmiş ve yedi yıl ikamet ettikten sonra yeniden Abri köyüne geri dönmüştür. Çok merhametli bir zat idi. köyde bulunan yetim çocukları kendi divanında ağırlar yanına oturturdu. Yanına gelen devlet erkânı yâda misafirleri, efendim bu çocuklar kim diye sorduklarında yetim olanlara benim evladım derdi, kendi oğlu Seyyid Mustafa için ise bu da bizim Mustafa derdi. Seyyid İsa Hazretlerinin postnişinlik yaptığı dönemde, Abri de üç medrese, bir havuz ve bir dergâh mevcut olup medreselerde daima kırk elli talebe olurdu. Dergâhta her gün üç yüzden fazla kişi olurdu ve dergâhta bulunanlara günde iki öğün yemek verilirdi. Camii şerif te iki imam, bir hatib, bir müezzin ve bir temizlik görevlisi vazife yapmaktaydı. Seyyid İsa hazretleri zamanında Şeyh Fethullah Verkanis-i hazretleri Abri medresesinde müderrislik yapmakta idi. Seyyid İsa hazretleri Şeyh Fethullah ı çok severdi hatta onu ahiret kardeşliğine kabul etmişti. Şeyh Fethullah ın müderrislikten ayrılmasından sonra Molla Abbas göreve getirildi. Seyyid İsa Hazretleri bir tarafta medrese faaliyetlerini, diğer taraftan da kadiri tarikatında İrşad hizmetlerini beraber yürütmüştür. Zamanında yaşayan herkes tarafından büyüklüğü ve fazileti itiraf edilmiş, büyük hürmet görmüştür. Norşinli şeyh Abdurrahman-i Taği ve Verkanisli şeyh fethullah hazretleri ne zaman Abri Köyüne ziyarete gelseler köyün sınırına girmeden atlarından inerek müritleri ile beraber yürüyerek köye girmişlerdir.
Müritlerin bu durumu merak edip sormaları üzerine (Şeyh İsa hazretlerinin nuru arşı dayanmış biz onun bulunduğu köye nasıl binek üzerinde gireriz diye söylemişlerdir). Seyyid İsa Hazretleri şerefli ömrünü Allahü Teâlâ nın Yolunda, ilim irfan zühd ve vera ile geçirmiş, Abri Sadatlarının zirve Şahsiyetlerindendir. 1309 yılında Abri köyünde vefat etmiş ve Abri kabristanında medfun olan babası Seyyid Şeyh İbrahim Hazretlerinin Yanına defin edilmiştir. Rabbül âlemin bizi şefaatine nail eylesin. Âmin Es-Seyyid Eş-Şeyh İsa El Abri Hazretlerinin Sultan Abdülhamid Hana Arzuhalidir. Şevketlü kudretlü azametlü mezîd-i inâyet ve merhametlü pâdişâh-ı âlem-penâh ve şehinşâh-ı adâlet-iktirân efendimiz hazretlerinin atabe-i felek-mertebe-i hazret-i dâilerine arz-ı hal-i abidânem budur ki; Cenâb-ı Rabb-i menân şehinşâh-ı kerîmü l-vicdân mefahir-i hükümdârân-ı cihân veliyyü n-ni met-i âlemiyân pâdişâhımız efendimiz hazretleri ilâ intihâ-yı zamân serîr-ârâ-yı şevket ve şân buyursun âmin. Sâdât ve e izze-i kirâmdan cedd-i dâ iyânem Eş-Şeyh Seyyid Aynü l melek hazretlerinin Bitlis vilâyet-i şâhâneleri mülhakâtından Muş sancağına tâbi Bulanık kazâsının Abri karyesinde kâin bina ve ihyasına muvaffak oldukları, cami ve medrese ve tekyenin hayrâtına vakıf-gerdesi olan kurâ ve mezâri in gallâtı vakfnâme-i ma mûlün bihâda mezkûr ve musarrah idüği ve sûret-i mu âfiyete dâir selâtîn-i adl-i âyîn-i Osmâniye olup, cennet-mekân firdevs-âşiyân es-sultân el-gâzî Abdülmecîd Hân ve cennet-mekân Sultân Abdülazîz hân tâbe serâhümâ hazerâtının ferâmin-i aliyyesi mevcûd oldığı hâlde, yalnız pâdişâh-ı erham ve eşfak efendimiz hazretleri taraf-ı bâhirü ş-şeref-i cenâb-ı hilâfet-penâhîlerinden tecdîd-i berât olunduğu bahânesiyle karye-i mezkûre ile tevâbi i mezâri inin gallât hâsılâtına hilâf-ı ferâmin-i aliyye ve mugâyir-i ahkâm-ı kuyûdiye müdâhale olunarak zevâya-i mezkûreye gadr ve te addî idilmekde olduğundan müdâhale-i vâkı anın men iyle ber mûceb-i kuyûd-ı hâkânî ve vakfiyye-i ma mûlün bihâ ve ferâmin-i aliyye sâlifü larz vakfe merbût kurâ gallâtın ve adet-i ağnâm rüsûmunun tarafımızdan idâresi bâbında tecdîd-i zamân-ı âlişân buyurulmasını mutazammın mahallince bi t-tanzîm bundan üç sene mukaddem vesatet-i abidânemle mâliye nezâret-i celîlesine takdîm kılınan mazbata mûcebince îcâb iden mu âmelenin sür at-i icrâsı husûsuna irâde-i merhamet-mu tâde-i hazret-i şehriyâr-i a zâmîlerinin sâime-pîrâ-yı sünûh ve südûr buyrulmasıyla ve kâtıbe-i ahvâlde emr ü fermân veliyyü n-ni met-i bî-minnetimiz pâdişâhımız efendimiz hazretlerinindir. BOA. YPRK.175
Es-Seyyid Eş-Şeyh İsa Hazretlerinin Kadiri Tarikatı Silsile-i Aliyesi 1- Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Mustafa Sallallahu Aleyhi Vesellem 2- Hazreti Ali Radiyallahu Anh 3- Hasan-ı Basri Radyallahu Anh 4- Habibullah-ı Acemi 5- Davud-i Tai 6- Ma ruf-i Kerhi 7- Sırrıyis-Sakati 8- Cüneyd-i Bağdadi 9- Ebubekir Şibli 10- Abdulvahid Temimi 11- Muhammed Tarsûsî 12- Ali Hakkâri Ebu Said Mahzûmî 13- Es-Seyyid Şeyh Abdulkadir Geylâni 14- Es-Seyyid Şeyh Abdulaziz Geylânî 15- Muhammed Hetak 16- Şeyh Şemseddin 17- Şeyh Şerîfüddin 18- Şeyh Zeyneddin 19- Şeyh Veliyyüddin 20- Şeyh Nureddin 21- Şeyh Hüsameddin 22- Şeyh Yahya Ebû Bekir Bağdadi 23- Osman Bağdadi 24- Ebû Bekir Âlûsî 25- Mahmud b. Abdulcelil Huderî 26- Es-Seyyid Şeyh Nûreddin Birifkânî Sani 27- Es-Seyyid Şeyh İsa El Abri Seyyid Şeyh İsa Hazretlerinin Çocukları Seyyid Şeyh Mustafa Efendi Seyyid Şey Mustafa Efendinin üç evladı vardır. Seyyid kadri Efendi Seyyid Kadri Efendi birici cihan harbinde kaybolmuş bir daha kendisinden haber alınmamıştır. Seyyide Şimşad Hanımefendi Seyyid Muhammed Efendi
Seyyid Muhammed Efendinin dört oğlu vardır. Seyyid İhsan Seyyid İbrahim Seyyid İzzeddin Seyyid Kutbeddin Soyadı Kanunu kapsamında TURHAN soyadını almışlardır. Seyyid Şeyh İsmail Efendi Seyyid Şeyh İsmail Efendinin de üç çocuğu vardır. Seyyid Kutbeddin Efendi Semerşeyh Köyünde vefat etmiş kabri Semerşeyh tedir. Seyyide zekiye Hanımefendi (Adıyaman-Kâhta-akıncılar) Seyyide hediye( Hacı İsmail Ekici nin annesidir) Seyyid Şeyh İbrahim Efendi Seyyid Şeyh İbrahim Efendinin Çocuğu Yoktur. Seyyid Şeyh Muhammed Şirin Efendi Şeyh Mehmet Şirin diye de bilinir. (Şebhiz ~ ش بخ يز geceleri uyanıp kalkan demektir.) Seyyid Şeyh Muhammed Şirin Efendinin sekiz çocuğu vardır. Seyyid Şeyh Ebuzer Seyyid Şeyh Ramazan Seyyid Şeyh Salih Seyyid Şeyh Said Seyyide Hübra Hanımefendi Seyyide Kıymet Hanımefendi Seyyide Hafize Hanımefendi Seyyide Lütfiye Hanımefendi Soyadı Kanunu kapsamında DOĞRUSOY soyadını almışlardır. Seyyide Rahime Hanımefendi (Seyyide Rahime Hanımefendi, Seyyid Tahir El Abri Hazretlerinin hanımı ve Seyyid Abdulkadir ile Seyyid Necmeddin in anneleridir.) Seyyide Bedriye Hanımefendi (Seyyide Bedriye Hanımefendi Şeyh Süleyman El Abri Efendinin hanımıdır.) Seyyide Hani (Hanife) Hanımefendi (Bulanık söğütlü köyü şeyhler) Seyyide Naz Hanımefendi (Seyyide Naz Hanımefendi Ahlât lı Şeyh Ali efendi nin hanımıdır)
Es-Seyyid Eş-Şeyh İsa Hazretleri İçin Söylenmiş Bir Kaside Xaki Cennet Xaki cennet behra rehmet,teğtu payı qadırin Fedlu nimet cudu hürmet, Derserı qadırin Mıskı esfer dercı enwer, Sim-u almas bırcu eğder Sorgülo al alo ezher, Xaki payı qadırin Anbero bihna gülavı, Sosın-u reyhan dınavı Her seher dıne sılavı, Kimiyaı qadırin Her seher dıne wücudı, Meşala aynı şıhudı Reksu dewrana sıcudı,tıne semaı qadırin Reksu bazu çerğu dewran, Lerzu cezbe nine beyan Talıbı derdu derman, Tutiya ı qadırin Tutiya ı çeşmi kore, Rehniya qelbı store Afitabek pır bı nure, Rühnemaı qadırin Rehberı ra- ı teriqet, Meğzena ilmu şeriat Alım-ı sıru heqiqet, Seyyid isa-ı qadıri abriyi Seyyidek pır b-ı bahaye, Nur jı nesla mürteza ye Arıfı erdu semaye, Pışu waı qadırin Hatemi herdu cihanan, Hem şerifu asitane Ger qebulki dergewane, Mustefa-ı qadırı abriyi