2017 / hederlez ayı / 5 (31) KOMRATTA GAGAUZLARIN IV DÜNNÄ KONGRESİ GEÇTİ

Benzer belgeler
2017 / harman ayı / 8 (34) YAZ MOTİVLERİ KOMRATTA RESİM SERGİSİ

AYDINNIK Çiçek ayı HAKİKATIN SESİ

Aleksander Kirçu Kongaz Gimnaziya N. Cebanovun Adına, 7-ci Klas KOLADA CHRISTMAST EVE KOLADA

Monah Kosmass Șarț Ayoz San-Franţiskalı İoanın adına manastır Kaliforniya BÜÜNKÜ GAGAUZ BUGÜNKÜ GAGAUZ DİLİ VE DİNİ METİNLERİN ÇEVİRİSİ

GAGAUZ DİLİ HEM LİTERATURA XXIX RESPUBLİKA OLİMPİADASI XII klas Mardın 9-11, 2018

c) Nedän bu ufacık çiçek onun canını dürttü? (2 cümlä).

Testin kantarlamak sheması 9 klas

Ana Sözü. Turnenin da kanatçıı Yat-yareli. Seni uran avcılar, Acıba nereli? Seni uran avcılar, Acıba gülär di mi? Bän bir candım, bir kuştum,

PRETESTARE BAKALAVRA İÇİN EKZAMEN GAGAUZ DİLİ HEM LİTERATURASI. Gumanitar profili Aprilin Tamannamak vakıdı 180 minut. İi saatlan!

EER SIZ NAŞISÄ ISTÄRSÄYDINIZ, SÖLÄYIN BUNU GAGAUZÇA

Siir hem türkü toplumu,

BALLADA TÜRKÜLERİ AY GÖKLERDÂ, GÖKLERDÂ.,

Ana Sözü. Ana Sözü 25 yaşını tamamnadı!

Ana Sözü ÖNEMLİ OLAN BİZİ BİZ OLDUUMUZ İÇİN SEVMELERİ. Gagauz Folkloru. Yaþa, benim Halkým!

Ana Sözü. Günü kırnaklıktan başlêêr. Yordan günündä Büük vatiz

Ana Sözü. I-ci Halklararası investiţiya forumu en üüsek uurdaydı

Stepan Bulgar (1953)

Ana Sözü. Gagauziya nereyä adımnêêr...

Ana Sözü. Gagauziya Başkanı İrina VLAHın inaguraţiyası. Türkiye Respublikası dışişleri Bakanı Mevlüt ÇAVUŞOĞLUnun vizitı

Ana Sözü. Bizä geler Türkiye Respublikasının Prezidentı Recep Tayyip ERDOĞAN

Valeriy Kirioglo İvanna Köksal Olga Unguränu

Ana Sözü. Bu biblioteka hepsiciimizin sizin da, bizim da!

Ana Sözü. Süleyman DEMİREL raametli oldu. Nikolae TİMOFTİ seftä Gagauziyada. Saksan Evropa. Ligasında oynayacek. Yaþa, benim Halkým!

Evropa Soveti Moldova Respublikasinin milletlärarasi iliskileri Bürosu

Ana Sözü. Moldovada festivallerdä birlik var. Gagauziyamızı eridip ta eriderlär. Komrat eni istoriyada kendi 225 yılını kutladı

Ana Sözü. Türkiye dışişleri Bakannıın açıklaması

Ana Sözü. Türkiye Respublikası 90 yaşında

REPUBLICA MOLDOVA. 5 lı PROTOKOL yılın Aprelin 4-dän

Ana Sözü. Düz Ava nın 45-ci yılı hem Semön POMETKOnun 65-ci yıldönümü. Rusiyaya hem EVRAZÊSa emin altında cümne-politika Forumu

ü c s a Kişinêu, 2016

HALKLARARASI 33-cü KIBATEK BULUŞMASI İZMİRDÄ GEÇTİ. hem eni kyatları basarak, çevireräk kendi misiyasını götürer.her yıl

Ana Sözü. Ana Sözü gazetası 30-cu yılına adımnadı. BEYGİRLERİN GÜNÜ bu yıl Küçük ayın (fevral) 24-nä düştü !TUZAA DÜŞMÄ!НЕ ПОПАДИ В ЛОВУШКУ

Ana Sözü. Adet bozuldu bu kerä Kongres 2016-cı yılda olacek!

Ana Sözü. Gagauzların bölä ayırıklara düşmeyä hiç zorları yok

Ana Sözü. Kasım erinä Şarap yortusu hem Forumnar. Türkiye kendi 94-cü yıldönümünü kutladı

Ana Sözü. Gagauzların apostolunun Mihail ÇAKİRin duuma günündän 155 tamamnandı. ÇANNARI DÜVELİM: Öndercilär susaraktan LATİNİŢAdan KİRİLİŢAya dönerlär

Ana Sözü. Gelmesin birinin başına, biz ne çektik! Aaçlık GENOŢİDın 70-ci kara yıldönümü

Ana Sözü. Gagauziya ikiyä yırıldı. Gagauzlar, uyanın! Kasım yortusu Kasımın 7-dä! Diil 8-dä! Böl hem buyur! İMPERATORLUK prinţipı ortada

Ana Sözü. Büük geniyi önündä başımızı iilderiz!

Gagauz dili hem gagauz literaturası

Respublika Moldova Üüretmäk Bakanlıı. Ekzamen düzmäk hem Kantarlamak Agentstvosu

Moldova Respublikasının onuncu hem onbirinci periodik hesapları için bitki gözlemnär*

Ana Sözü. Türkiyenin Prezidentı Recep Tayyıp ERDOĞAN seçildi. Türkiye Respublikasının Prezidentı. Recep Tayyıp ERDOĞANa KUTLAMA MESAJI

Ana Sözü. Moldovanın Cupa Guvernului futbol Kuboo kongazlılarda

Ana Sözü. O-o-of! O-o-of! Aaçlıı, o-o-f, geçirdik, of, of! Türkiye Başbakanı Binali YILDIRIMın Moldovaya hem Gagauziya ofiţial vizitı

Gagauz. Danı ma Komitetinin milli azınnıkları korumak uurunda Çerçevä Konven iyasının raportu

Ana Sözü gazetası 30-cu yılına adımnadı. Ana Sözü

Ana Sözü. Gagauz Respublikasının kurulmasının 26-cı yıldönümü. Kişinevda ATATÜRKün byustu açıldı

Ana Sözü. Gagauz Respublikasınnın 25-ci yıldönümü bakıldı. Büük adamdı, İnteligent adamdı, Adam gibi adamdı!

GAGAUZ HEM ROMIN DİLLERİN PARALEL ÜÜRENMESİ İÇİN

Ana Sözü ( ) 22 Hederlez ay (may) 2015 Paası - 2 ley 50 bani Büük Enseyişin 70-ci yıldönümü

Ana An Yaþ a, benim Halkým! Sözü Sözü ANA SÖZÜ ( ) 27 Küçük ay (fevral) 2015 Paası - 2 ley 50 bani 1. Valeriy YANİOGLO Sergey BUZACI

Ana Sözü. Aaçlıı geçirip, 90 yaşını tamamnadı

Ana Sözü. AAÇLIK cendeminin kayalarını geçip, diri kaldık. Sevinmeliktä da, belada da Türkiyemiz yanımızda! Aaçlık GENOŢİDın 70-ci kara yıldönümü

Moldovan comments in Gagauz

Ana Sözü. 8 Mart karılar Günü kutluca olsun! Tatarstanda ne kultura Günneri geçti: Gagauz mu? Bulgar mı? Moldovan mı?

Padişaalıımızın Evropa integraţiyasına özenmesi bildirildi Evropa integraţiyası keezlerin ilerlenmesi için politika partnörluu Deklaraţiyasında

Asociația Națională a Trainerilor Europeni din Moldova

Ana Sözü. Eni 2018-ci yılımız kutlu hem mutlu olsun! Avdarma küüyündä yıllarda yapılan Aaçlıın kurbannarını andılar

Ana Sözü. Aaçlık GENOŢİDın 70-ci kara yıldönümü. Gagauz şarabın yortusu. Gagauzların Kasım yortusu ayın 7-dä! Yaþa, benim Halkým!

Ana Sözü. Eni 2016-cı yılınız kutluca olsun! Gagauzlar gelecää bıyık altından umutlan gülümseyeräk bakêrlar

GAGAUZİYA M.V. MARUNEVİÇ ADINA BİLİM-AARAŞTIRMA MERKEZİ

TODUR (FEDOR) ZANET GAGAUZLUK VE GAGAUZLARA ADANMIŞ BİR HAYAT A LIFE DEDICATED TO GAGAUZNESS AND GAGAUZS

Ana Sözü. Kongaz küüyü Klisenin Kurbanını baktı. İrina VLAHın Türkiyeyä ilk ofiţial vizitı

Ana Sözü. İstoriyasını unudan millet er üzündän kayıp olêr. Başkan Romıniyada acaba neyi aaradı?

Ana Sözü. Ne mutlu cannarına! Öndercilär çannarın düümesini işittilär

Ana Sözü. Burda insan kaybeldi, diil şaka! Fantastika aslıya döndü! Tvardıţa Gagauziya oldu! Aaçlık GENOŢİDın 70-ci kara yıldönümü

Ana Sözü. Kıpçak küüyündä tragediya: bayker şousu bir canı aldı

Evropa Soveti Moldova Respublikasının milletlärarası ilişkileri Bürosu

ROMIN HEM GAGAUZ DİLLERİNİN PARALEL ÜÜRENİLMESİ METODOLOGİYA GİDİ

Ana Sözü. Ölüleri da, biri-biri üstünä üklü, kızaklarlan taşıyêrlar. Aaçlık GENOŢİDın 70-ci kara yıldönümü

Milli azınnıkları korumak için çerçevä Konven iyasının uurunda dekabrinin 9-da 2004 kabledilän Danı ma komitetinin

HALİZ DİREKTORUN HALİZ İNSANNII

Ana Sözü. Referndum için. mitinglar geçer. Gagauzların Ayozlu Kolada yortusu

Ana Sözü. Aaçlık GENOŢİDın 70-ci yıldönümü geçti! Gagauziya politikacıları, dilsiz gibi, sustular!

(4) GAGAUZLARIN MİLLİ LİDERİ MİHAİL ÇAKIR Dr. Güllü KARANFİL Komrat Devlet Universiteti (Moldova Gagauz Yeri)

MOLDOVA RESPUBLİKASININ KONSTİTUŢİYASI MOLDOVA RESPUBLİKASININ BAAMSIZLIK DEKLARAŢİYASI

ETKİLİK HEM SOLİDARLIK PARTİYASI (POLİTİKA PARTİYASININ PROGRAMASI) (ESP)

M. Maruneviç adına Bilim Aaraştırmaları merkezi Genel üüretmek müdürlüü. GAGAUZ FOLKLOru

GAGAUZ VERIN TEMEL KANONU. 'REGULAMENt UL GAGAUZ VERI. yno>kehhe raray3 EPH

Ana Sözü. Türkiye bu gün taa güçlü, taa bir araya gelmiş memleket olarak, yolunda ilerleer

GAGAUZ BİLMECE- BULMACA GAGAUZ RİDDLE-PUZZLE

Ana Sözü gazetası 30-cu yılına adımnadı. Ana Sözü. Baba Marta ayın 4-dä Avdarmanın

Eşeğe Dönüşen Kabadayı Makedonya Masalı (Herşeyin bir bedeli var)

ü ü Ü ü Ş ö ü ü ü ü ö ç ç ç ü ü ü ü ü ü ü Ö ö ü ç ü ü ü ü ü ç Üçü ü ü ç ü ü ü üç ü ö ü ç Ş ö çü ü ü ö ü ü ö ö ö İ

SEVDA TÜRKÜLERİ. Ah!... morekız, morekızl. Anan öldü dediler. -Ko ölsün, ko ölsün, Çal gaydaci gaydai, Ben teperim horoyu.

edersin sen! diye ciyaklamış cadı. Bunun hesabını vereceksin! Kadının kocası kendisini affetmesi için yarvarmış cadıya. Karısının bahçedeki marulları

Çocuklar için Kutsal Kitap sunar. Samuel, Tanrı Çocuğu Hizmetkarı

TEOG 2. MERKEZİ ORTAK SINAVLAR DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ DERSİ BENZER SORULARI

DE LA BUNĂTATE... LA OM

Samuel, Tanrı Çocuğu Hizmetkarı

CZU (075.3) G 13

11. Kullara rızık olması için birbirine girmiş, küme küme tomurcukları olan uzun boylu hurma

ANA TARAFIM Ay, Bucaam, Bucaam, Zavallı Bucaam, Ne pek suuk tenin, Ne pek kıt kucaan! Evellär haksız Sän emärdin ter, Dedelär susuz Aktarardı er.

tellidetay.wordpress.com

TEŞEKKÜR. Kısa Film Senaryosu. Yazan. Bülent GÖZYUMAN

Elişa, Mucizeler Adamı

Mustafa Kemal Atatürk ün Hayatı

Gagauziya Genel Kultura hem turizma Bakannı. Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma merkezi

Ğ İ ğ ğ İ ğ ü üğü ü İ ğ İ ö üü ü ö ğ ğ ğ İ İ ö Ş ü ü üğ ö ö ğ ğ ğ ğ ğ ğ ö ç ç ğ ü ü ğ ğ ü ü Ş Ş Çö ü Çö ü ü İ

Transkript:

2017 / hederlez ayı / 5 (31) KOMRATTA GAGAUZLARIN IV DÜNNÄ KONGRESİ GEÇTİ Hederlez ayının 5 6 günnerindä Komratta geçti Gagauzların IV dünnä kongresi, angısına katıldı yaklaşık 20 devlettän beşüz kişi. Kongresin ikinci günündä protokol sözünnän katılımcılara danıştı Moldova prezidenti İgor Dodon, Türkiya başbakanı Binali Yıldırım hem Moldova başbakanı Pavel Filip. Hederlezä karşı Komratta açıldı Gagauzların IV dünnä kongresi. 2006, 2009 hem 2012 yıllarda geçän kongreslerin devamı olarak bu kongres pek çok devlettän gagauz diasporasını hem erli gagauzları topladı. Komrat Kultura evi bu büük toplantı için diişmiş: salonun içindä remont yapılmış, eski skemnelerin erinä modern oturaklar koyulmuş. Şafklandırma sisteması hem sţena da taa gözelleştirilmişti. İlk günü oldu açılış, plenar konuşmalar hem bölümnerdä çalışmalar. Bölümnerdä konuşuldu ekonomika, kultura hem gençlik soruşları. Kongresin rezolüţiyası kabledildi plenar oturumda. Hazırlayannar hepsi katılımcılara verdilär gagauz pasportunu, 32 sayfalık Gagauziya için bilgi kiyatçıı. Baaşışların arasında vardı kiyatlar, CD disklär hem gagauz simvolikasınnan kol saadı. Kongresin ikinci gününü katılımcılar geçirdilär kultura olaylarında: at yarışmasında hem konţerttä. AY-BOBANIN DUUMA GÜNÜ Gagauz aydınnadıcısı Ay-Boba Mihail Çakir duudu 1861 yılın hederlez ayının 9-da (eskiycä çiçek ayının 27) Bender uezdının Çadır koloniyasında. Onun duuma günü yannışlıklan kutlanêr eniycä çiçek ayının 27-dä, çünkü 1861 yılda yulian kalendarında o gün denk geler büünkü grigorian kalendarının hederlez ayının 9-a. Kendi zamanında o oldu ilk, kim üüsek uurda kaldırdı soruşu gagauzların dili hem yazısı için. Onun çevirileri hem çalışmaları yardım etti gagauz halkının birleşmesindä hem millet duygusunun oluşturulmasında. Raametli oldu 1938 yılın ceviz ayının 8-dä, gömülü Kişinövda. AYDINNIK kultura-aydınnatmak cümnä topluluu Aydınnık kultura-aydınnatmak cümnä topluluu kuruldu bir neetlän - nekadar varsa nicä ilerletmää gagauz kulturasını, en ilk olarak - gagauz dilini hem literaturasını. Bu iştä biz gideriz unudulmaz aydınnadıcımız Ay-Boba Mihail Çakirin izlerindän. Biz zanaatlanêrız bilim aaraştırmalarınnan, Bibliya hem liturgik tekstlerini gagauz dilinä çevirmäklän, gagauzça yaratma tiparlamaklan. 2014 yıldan beeri biz tiparlêêrız Hakikatın sesi gazetasını, angısını 1907 yılda başladı çıkarmaa protoierey Mihail Çakir. Gazeta çıkêr latin hem kiril grafıkasında da daadılêr parasız. Gazetanın devamnı zaametçileri: Petri Çebotar, monah Kosmas, Aleksandra Kristova, Kristina Koçan hem Viktor Kopuşçu.

2017 / hederlez ayı HAKİKATIN SESİ 5 (31) / 2 REDAKTORUN KÖŞESİ SARFOŞLUKTAN AYIKLAA: 2013 yıldan beeri Bibliyayı çevirän İnstitut (Moskva) çevirdi gagauz dilinä hem tiparladı Bibliyadan Rufi hem İona kiyatlarını. Nicä bildirer kuruluşun saytı, bu tekstlär çevirilerlär seftä, çeviriyi denemäk için tiparlanêrlar bir denemä olarak. Proekttä pay aldı çevirici Petri Çebotar, filologiya redaktoru İvanna Bankova, teologiya redaktoru Vitali Voynov, reţenzentlär Vladimir Kusursuz hem Anna Çelak. Tekstlär aprobaţiyayı geçti. Taa ileri Bibliyayı çevirän İnstitut Eski Baalantıdan tiparladı Altı psalmalık kiyadını, angısına girdi 6 psalom Psaltirdän (2011). Rufi hem İoan kiyatları paralel olarak latiniţada hem kiriliţada tiparlandı. Gagauz kliselerinä, bibliotekalarına hem hepsi isteyennerä daatmak için «Aydınnık» CT Bibliyayı çevirän İnstituttan 500 kiyat kabletti. Ankarada Gagauz Yeri nde Kadın adlı eni kiyat çıktı. Kiyadın avtoru İrina Üsümbeli duudu Gagauziyanın Kıpçak küüyündä, 2008 yılda Hacettepe universitetindä folkloristika kafedrasında doktor oldu. Kiyatta analiz ediler gagauz karısının cümnedä rolü. Duuma, ölüm hem başka önemni etaplarlan baalı olan adetlerdä karının eri hem funkţiyası açıklanêr. Ek olarak veriler türkülär hem yazdırılan adetlerdän patretlär. Aaraştırma için materialları avtor toplamış Gagauziyada 2000-2002 hem 2004-2007 yıllar arasında. Gözlem, intervyu, anketa gibi çeşitli metodlar kullanılmış. İrina Üsümbeli çalışmasını kocası Vasiliy Üsümbeliyä adlamış. Gagauz Yeri nde Kadın kiyadının editorluunu da Abdullah Uluyurt yapmış. Karaağaç yayın evindä çıkan kiyadı var nicä internettän satın almaa. Monah Kosmas: İslää. Șindi var bir büük sorușum. Deli Yorgi: Sorun. Monah Kosmas: Açan deerlär, ani bir kiși urdu dibini, nasıl annayalım bu lafları? Var mı nasıl annadasınız? Ne olêr, açan bir insan urêr dibini? Nesoy situațiyada bulunêr? Hepsi parasını mı kaybeder? Karısı mı ayırılêr ondan? Kaybeder mi mașinasını, ișini, evini? Hastalanêr mı? Yaklașêr ölümä mi? Kaybeder hepsi umutlarını mı? Deli Yorgi: Aha! İslää sorușlar! Ama zordur cuvap etmää. Doorusu, bir fasil iștir, zerä bir alkogoliin dibi bașka bir alkogoliin dibindän ayırılêr. Var kim kaybeder hepsi ișlerini, ama brakmêêr șarabını ya da rakısını, ama bașka içkici kaybeder az da ansızın karar verer brakmaa alkogolu. Deeriz, ani diildir sürpriz kim kendi dibini urmêêr, ama sürprizdir kim dibini urêr. Kim biler, neçin bir insan dibini urêr, ama bașka insan urmêêr? Monah Kosmas: Nasıl ölä olêr? Deli Yorgi: Urêr dibini, açan deer kendi-kendinä: Of, istämeerim başka bölä yaşamaa. Ne lääzım yapayım? Monah Kosmas: Ölä var çok alkogolik, ani hiç urmêêr dibini? Deli Yorgi: Of, da, dooru. Var çok, ani hiç urmêêr dibini, hiç brakmêêr içkiyi. Doorusu, çoyu alkogoliklär hiç brakmêêr içkisini, ama ölerlär sarfoș. İșittim, ani salt 2-3 proţentimiz etișer ayıklaa. Yaptı stavrozunu. Monah Kosmas: Korkunç ișmiș. Deli Yorgi: Șükür Allaha, ani Onun yardımınnan hem Onun acıyannıınnan kimimiz etișeriz ayıklaa. Hiç demeeriz: Elbetki, braktık alkogolu. Var çok insan, ani bașarısızdı. Bakın, kavgamız var șeytannan. Allahın yardımınnan var nasıl enseyelim onu, ama kimär vakıt șeytan enseer bizi. Doorusu, çok kerä șeytan enseer. Örnek, açan bir insan hiç istämeer Allahtan yardım Monah Kosmas: Benim vardı bir lelüm, bobamın kızkardașı. O alkogolikti, ani içärdi ölümünädän. Geler aklıma, nasıl o telefon edärdi bana gecä yarısı, saat ikidä-üçtä, da uyandırardı beni. Hep aalardı, açan lafe-

3 / 5 (31) HAKİKATIN SESİ hederlez ayı / 2017 DELİ YORGİYLÄN İNTERVYU II därdi telefonda. Ozaman lafetmärdi açık, zerä çok sarfoștu. Annamardım onu, neyi sölärdi, ama annardım, ani mutsuzdu. Yokmuș sevinç onun yașamasında. Kocası da alkogolikti. İkisi hep baarışardılar biri-birinnän hem kavga edärdilär. Lelüm deli köpek gibiydi, açan içärdi kocasınnan, hep provokațiya yapardı ona, da kocası hep düüyärdi lelüyu. Ozaman kavgadan sora lelüm telefon edärdi bana, ama bän annamardım laflarını. Deli Yorgi: Bu oldu Amerikada mı? Monah Kosmas: Da, Amerikada, Kaliforniyada. Deli Yorgi: Sanêrım, ki bizdä, açan karılar içerlär, bașka türlü yapêrlar. Elbetki, var alkogolizma karılarda, ama gagauz kızın stili amerikan kızdan bașka. Açan gagauz karı içer, aalêêr, kavga yapmêêr. Ama lääzım sölemää açık-açık, ani var bizdä acı laflar hem kavgalar Monah Kosmas: Annadın, nasıldır sarfoș karı. İnteres olacek. Deli Yorgi: İslää, doorusu bölä olêr. Sarfoș karı aalêêr-aalêêr sessizliktä. Salt deer, ani sän hiç sevmedin beni, hiç annamadın beni, ama ansızın gözleri kurudulêr, da sesi sertleşer, da deer așaalı seslän, ani bendä var bir büük acı nicä bir taazä yara üreemdä, ani hiç sölämedim, ama șindi annadacam, zerä istämeerim başka tutayım bunu üreemdä, yok nasıl kalayım sessizliktä bu iș için: ozamandan, altı yıl geeri, açan sän sölärdin o tatlı lafları o gözäl sarı saçlı kıza yortuda, da ansızın bän annadım, ani sän sevmeersin beni, çünkü nasıl var nicä seväsin beni da lafedäsin ölä o kızlan. Zavalı adam șokta kalêr, zerä tutmêêr aklında o iși, neyi sarfoș karı söleer, hem annamêêr, nasıl ansızın ölä kabaatlı oldu. Monah Kosmas: Ha-ha, ha-ha, sanêrım, ani amerikan sarfoșka ölä dä yapêr. Ölä var mı nasıl annadasınız, neçin lelüm, ornek, hiç etișmedi dibinä? Lääzımdı mı etișsin taa kötü duruma? Deli Yorgi: Sade Allah biler, neçin kimimiz etișeriz dibimizä, açan bașkaları etișmeerlär. Hem, doorusu, bän bilmeerim hiç bișey amerikan karılar için. Ama var bir fenomen, ani sık-sık olêr bizdä. Çoyumuz deeriz kendi-kendimizä: Baaa, benim situațiyam diildir okadar kötü. Bän çok içmeerim, hem yașamam diildir okadar kötü. Yok yașamamda çok problema. Ama açan situațiyam taa kötü olacek, açan içkiliim taa kötü olacek, örnek, açan kaybedecäm ișimi, açan kaybedecäm evimi, açan eșim isteyecek ayırılmaa bendän, ozaman brakacam içkiyi. Hem bilersiniz mi, ne olêr? (Ötesi 4 sayfada) www.kopuzsesi.com AÇIKLAMALI SÖLEYİŞLÄR 68. BAYIR BAYIRLAN KAUŞAMASA, İNSAN İN- SANNAN KAUŞÊR (BU- LUŞÊR). Bayırlar aar, erindän kımıldamayan şeylär. Onnar binnärcä yıl hep bir erindä durêrlar. Ama insannar diil ölä, onnar dünneyin istedii köşesinä Petri ÇEBOTAR gidäbilirlär. Birisi gider komuşu küüyä evlenmää, ikincisi kasabaya üürenmää, üçüncüsü uzak devletä para kazanmaa deyni. Bu söleyişi kullanêrlar, açan insannar uzun vakıda ayırılêrlar, deyelim, birisi gider cendemin dibindä bulunan bir yabancı memleketä yaşamaa. İnsannar o moment fikircä annêêrlar, ani, bekim, bu yaşamakta birtaan hiç buluşmayaceklar, ama da umudu kesmemäk için üreklendirerlär biri-birini, ani var nasıl buluşsunnar. Hem çok kerä bölä dä olêr. Geçennerdä buluştuk bir askerlik kafadarımnan kongazlı Gaydarcı Mitiylän. Otuz beş yıldan zeedä buluşmadıydık! 69. BULANIK SUDA BALIK TUTMAA. Duruk suda balık tutmaa diil kolay. Ama bulanık suda balık bişey görämeer onu var nasıl tutmaa diil sade saçoklan ya da setkaylan, ama kär ellän dä. Söleyişin geniş maanası da var: insannarın çoyuna deyni zor, karışık durumnarda bulunêr ölä eriflär, ani düşünerlär sade kendi faydası için. Deyelim, 2017 yılda aprilin 20-dä Kişinövda yaadı okadar kaar, ani ne ihtärlar, ne istoriklär tutmêêrlar aklılarında bölä hatalı iş. Troleybuslar, avtobuslar gezmärdi, taksi tutmaa pek zordu. Da ne sanêrsınız, bulunmadı mı ölä taksicilär, ani kaldırdılar paayı tavana kadar! Kimi taksistlär istärmişlär 200-300 ley kasaba içindä. Ama, şükür Allaha, var taa cana yakın insannar da aramızda. Ertesi günü biz lääzımdı geçirelim oolumuzu İgoru Stambula. Bir saat kadar savaştık çaarmaa taksi telefondan, ama naafilä! Ozaman bän çıktım sokaa da, köşedän-köşeyä kaçına-kaçına, durgudabildim bir maşina, ama salonda artık vardı iki pasajir. Bän yalvardım, alsınnar beni dä, da ilkin barabar götürelim onnarı, sora da gidelim aeroporta. Benim kısmetimä, hem şoför, hem pasajirlär kayıl oldular. Açan etiştik erimizä, sordum adama, kaç para borçluyum. Aklımca sayıklardım, ani verecäm, nekadar istärsä, dua edärdim olmasın 500 leydän zeedä... Ne verärseydiniz, dedi adam. Taksaya görä, 75 ley. Belliki, bän verdim iki okadar zeedä.

2017 / hederlez ayı HAKİKATIN SESİ 5 (31) / 4 SARFOŞLUKTAN AYIKLAA: DELİ YORGİYLÄN İNTERVYU II (Çeketmesi 2 sayfada) Monah Kosmas: Yok. Deli Yorgi: Situațiya kötü olêr, içkiliimiz kötü olêr, yașamamızda var çok problema, kaybederiz çok iș, hasta olêrız da deeriz kendi-kendimizä: Baaa, benim situațiyam diildir okadar kötü. Bän çok içmeerim, hem yașamam diildir okadar kötü. Yok yașamamda çok problema. Ama açan situațiyam kötü olacek, açan içkiliim taa kötü olacek, açan taa çok iș kaybedecäm, ozaman brakacam onu. Monah Kosmas: Ey, Saabi hayırla! İnsan aklı var nasıl aldatsın kendisini. Ölä nezamanadan devam eder ölä situațiya? Deli Yorgi: Doorusu, çoyu kerä ölümädän, zerä var çok alkogolik, ani öler alkogolizmadan. Monah Kosmas: Demäk, kara ceer hastalıından mı? Deli Yorgi: Oho! Çok insan sanêr, ani hepsi alkogoliklär ölerlär kara ceer hastalıından, ama bu diil dooru. Var çok durum, açan alkogoliklär ölerlär. Örnek, mașına avariyasında, açan insan kullanêr mașınasını sarfoș durumda, kär açan örüyer sarfoș, da mașına çiineer onu yolda. Bekim, olacek bir ürek emfragması alkogolizmadan. Bekim, kaybedip bilincini, kusup, sıkılacek kusmasından. Afedin, ani söleerim okadar iirenç ișleri, ama ölädir. Monah Kosmas: Yok problema. İsteerim annayım. Deli Yorgi: Bilersiniz mi, nasıl öler çok alkogolik? Monah Kosmas: Yok. Annatsanıza. Deli Yorgi: Öldürerlär kendisini. Monah Kosmas: Ey, Saabi, hayırla. Deli Yorgi: Da, ölä ișittim çok kerä bir AA toplantısında. Birisi verer haber grupaya: Oh, bilersiniz Dimitriyi, ya da Mihailı, ya da Feodoru Geçän cumertesi asıldı. Nicä AA azası bän gittim çok ölüm slujbasına. Monah Kosmas: Acaba olmêêr mı, ani bir alkogolik etișer bir yașamasının erinä, neredä deer kendi-kendisinä: Of, azetmeerim benim yașamamdan. Ne lääzım yapayım, bu durumdan kaçmaa deyni? Deli Yorgi: Annadacam bișey, ama șokta kalmayın laflarımdan. Monah Kosmas: Söläyin. Deli Yorgi: Kolay-kolay etișeriz cendemä kendi kuvedimizlän, kendi kararlarımızlan, kendi adetlerimizlän, kendi günahlarımızlan Monah Kosmas: Açan geçineriz, ölümdän sora Deli Yorgi: Yok, yok, yok, yok, yok! Laf gitmeer osoy cendem için, diil ölümdän sora cendem için, diil er altındakı cendem için. Lafederiz cendem için, ani var bu dünnedä, diil bir er, ama bir durum, bir can durumu, bir akıl durumu, bir duygu durumu, bir durumda, neredä bir insan yașêêr her gün umutsuz, neredä hep korkêr, neredä hep üfkelener hepsi insannara hem hepsi ișlerä, neredä annamêêr, ne olêr ona, ama inanêr, ani bu birsoy kurbandır bilinmäz kara kuvetlerä, ama annamêêr neçin. Monah Kosmas: Aha! Bekim, annadım. Bän yazêrım kiyat kapancılara. Kimär kerä onnar da ölä lafederlär yașamaları için. Bir kerä kablettim bir kiyat bir kapancıdan. Ozaman o kalardı bir ayırılmıș erdä nicä bir ceza. Hiç görmärdi bașka insan, kär bekçiyi dä. Kapuda olan bir deliktän verärdilär ona imeeyini. Bana yazdı, ki cendem gibiymiş. Deli Yorgi: Ölä olêr alkogolik yașaması, ama var bir ayırılık. Bir kapancı görer dolayında olan duvarları. Biler, ani kapu açılmêêr. Ap-açık annêêr, ani kendisi kapancıdır. Tersinä alkogolik sanêr, ki serbesttir. Annamêêr, ne olêr ona. Kendi-kendinä hep deer: Ama bän islää insanım, akıllıyım, talantlıyım, neçin hepsi bu kötü ișlär olêrlar bana? Monah Kosmas: Aha. Deli Yorgi: Șindi annadınız mı, neçin dedim, ki kolay-kolay etișeriz cendemä kendi kuvedimizlän, kendi kararlarımızlan, kendi adetlerimizlän, kendi günahlarımızlan? Monah Kosmas: Da. Ölä bir alkogolik yavaș-yavaș etișer cendemä da annamêêr, nasıl etiști orayı. Deli Yorgi: Ölä, hem burada var problema. Zerä açan alkogolik savașêr kaçmaa cendemdän kendi kuvedinnän, yok nasıl bunu yapsın. Girer cendemä kendi kuvedinnän, ama kaçabilir salt Allahın kuvedinnän. Monah Kosmas: Aha. Aklıma geldi bir iș. Sanêrım, ani sölediniz, ki alkogolik hastadır güüdesindä, aklında hem canında. Deli Yorgi: Dooru. Hem salt Allah var nasıl alıştırsın bizi. Monah Kosmas: Ölä o durum, ani sölediniz, o cendem gibi situațiya alkogoliin durumunun dibi mi? Deli Yorgi Mmm dedi. Salladı kafasını. Deli Yorgi: Yok. Situațiyayı diildir okadar kolay annatmaa, zerä cok alkogolik kalêr o cendemdä. Hiç çıkmêêr oradan. Kayılmıș kalmaa orada. Monah Kosmas: Of, annamêêrım. Ozaman nedir dip? Deli Yorgi: Anonim alkogoliklerdä deeriz, ani dip bir karardır. (Ötesi 5 sayfada)

2017 / хедерлез айы / 5 (31) КОМРАТТА ГАГАУЗЛАРЫН IV ДӰННÄ КОНГРЕСИ ГЕЧТИ Комрат Култура еви бу бӱӱк топланты ичин диишмиш: салонун ичиндä ремонт йапылмыш, ески скемнелерин еринä модерн отураклар койулмуш. Шафкландырма системасы хем сцена да таа гöзеллештирилмишти. Илк гӱнӱ олду ачылыш, пленар конушмалар хем бöлӱмнердä чалышмалар. Бöлӱмнердä конушулду экономика, култура хем генчлик сорушлары. Конгресин резолӱцийасы кабледилди пленар отурумда. Хазырлайаннар хепси катылымӂылара вердилäр гагауз паспортуну, 32 сайфалык Гагаузийа ичин билги кийатчыы. Баашышларын арасында варды кийатлар, CD дисклäр хем гагауз символикасыннан кол саады. Конгресин икинӂи гӱнӱнӱ катылымӂылар гечирдилäр култура олайларында: ат йарышмасында хем концерттä. Хедерлез айынын 5 6 гӱннериндä Комратта гечти Гагаузларын IV дӱннä конгреси, ангысына катылды йаклашык 20 девлеттäн бешӱз киши. Конгресин икинӂи гӱнӱндä протокол сöзӱннäн катылымӂылара данышты Молдова президенти Игор Додон, Тӱркийа башбаканы Бинали Йылдырым хем Молдова башбаканы Павел Филип. Хедерлезä каршы Комратта ачылды Гагаузлырын IV дӱннä конгреси. 2006, 2009 хем 2012 йылларда гечäн конгреслерин девамы оларак бу конгрес пек чок девлеттäн гагауз диаспорасыны хем ерли гагаузлары топлады.

2017 / хедерлез айы ХАКИКАТЫН СЕСИ 5 (31) / 2 ФОЛКЛОР СЕДЕФЛЕРИ Сендä ӱз дä ми вар? Бир керä адамын биринä гелмиш ашырыда йашайан кумиси. Ниӂä дӱшер, саадыӂы ону каршыламыш, конукламыш. Куми бир гӱн калмыш, ики гӱн, ама гидеӂää йок адамын. Ӱчӱнӂӱ гӱнӱ сабаалäн куми ӱзӱнӱ йыкамыш, пешкири ааранармыш. Ораӂыкбураӂык, пешкир бирердä йок. Саадыч, пешкири версäнä! Не йапаӂан, куми? Сормуш саадыӂы. Ӱзӱмӱ силеӂäм! Шашмыш куми. Сендä ӱз дä ми вар? Бу сефер саадыч шашмыш. Сизин кӱӱдä дä ми öлä адет вар? Ашырыда йашайан куми генä бир керä гелмиш саадыӂына. Талигайы капу öнӱнä сокмушлар, беллики, мусаафирлик тез битмäз. Талиганын оклары да, гирдии гиби, евä доору бакэр. Куми бир гӱн калмыш, ики гӱн, ӱчӱнӂӱ гӱн геӂеси ев саабиси, калкып, талиганын окларыны чевирер сокаа доору. Беким, ериф, гöреӂек, ани оклар сокаа доору дурэр, да гидейим едеӂек, дӱшӱнмӱш саадыч. Сабаа олдуйнан, куми дышары чыкэр, дамда бейгири бакаӂек. Гöрер, ани талиганын оклары терсинä. Чабук гирер евä да, шашарак, деер: Саадыч, бäн хич билмäрдим, сизин кӱӱдä дä бöлä адет вармыш! Несой адет? коркуйлан сормуш ев саабиси. Мусаафир гелдийнäн, талиганын оклары ӱч гӱн аула доору бакэр, ӱч гӱн дä сокаа доору! Йазыйа гечирди Виктор КОПУЩУ ГАГАУЗИЯДА ХЕДЕРЛЕЗ ЙОРТУСУ Хедерлез йортусунда Хайдар кӱӱйӱндä бешинӂи керä гечти Хайдар шарабы йарышмасы. Кӱӱлӱлäр йарышмайа чыкардылар хем ев шарабыны, хем дä манӂалары. Манӂалардан ен ислеелерини айырды жӱри, ангысы сöледи, ани хепси имеелäр пек татлыйды. Гран-прийи алды суанны манӂасы, ангысыны пиширди йангынӂы групасы. Ен ии шарабы са сечти халк. Хепси истейеннерä верилди икишäр жетон, да оннар вердилäр оннары ен чок беендиклери шараплара. Биткидä сечилди онбеш шарап, ангыларына верилди диплoм хем премийа. Йорту девам етти концертлäн хем хоруйлан. Хедерлез йортусунун меркези бу йыл Чадыр олду. Ат-Пролин чифтлииндä йарышты бӱтӱн Молдовадан бейгирлäр. Биркач бöлӱмдä илк оланнар диплом хем баашыш каблетти. Касаба паркында да инсан бӱӱк мераклан катылды халк усталарынын мастер-класларына хем сииретти оннарын сергилерини. Бурада да варды ниӂä гöрмää бӱтӱн Молдовадан усталары. Кимилери ел дикишлериннäн занаатланаркан, кимилери демир пара басэрлар, кимилери дä чилингирӂилик ишини гöтӱрер. Халк колективлери дä касабанын меркез сокаанда öрӱдӱлäр, сора да концерт йапылды, ангысы битти салӱтлан.

3 / 5 (31) ХАКИКАТЫН СЕСИ хедерлез айы / 2017 68. БАЙЫР БАЙЫРЛАН КАУШАМАСА, ИНСАН ИНСАННАН КАУШЭР (БУЛУШЭР). Байырлар аар, ериндäн кымылдамайан шейлäр. Оннар биннäрӂä йыл хеп бир ериндä дурэрлар. Ама инсаннар диил öлä, оннар дӱннейин истедии кöшесинä гидäбилирлäр. Бириси гидер комушу кӱӱйä евленмää, икинӂиси касабайа ӱӱренмää, ӱчӱнӂӱсӱ узак девлетä пара казанмаа дейни. Бу сöлейиши кулланэрлар, ачан инсаннар узун вакыда айырылэрлар, дейелим, бириси гидер ӂендемин дибиндä булунан бир йабанӂы мемлекетä йашамаа. Инсаннар о момент фикирӂä аннээрлар, ани, беким, бу йашамакта биртаан хич булушмайаӂеклар, ама да умуду кесмемäк ичин ӱреклендирерлäр бири-бирини, ани вар насыл булушсуннар. Хем чок керä бöлä дä олэр. Геченнердä булуштук бир аскерлик кафадарымнан конгазлы Гайдарӂы Митийлäн. Отуз беш йылдан зеедä булушмадыйдык! Тӱрк.: Даг дага кавушмаз, инсан инсана кавушур. 69. БУЛАНЫК СУДА БАЛЫК ТУТМАА. Дурук суда балык тутмаа диил колай. Ама буланык суда балык бишей гöрäмеер ону вар насыл тутмаа диил саде сачоклан йа да сеткайлан, ама кäр еллäн дä. Сöлейишин гениш маанасы да вар: инсаннарын чойуна дейни зор, карышык дурумнарда булунэр öлä ерифлäр, ани дӱшӱнерлäр саде кенди файдасы ичин. Дейелим, 2017 йылда априлин 20-дä Кишинöвда йаады окадар каар, ани не ихтäрлар, не историклäр тутмээрлар акылларында АЧЫКЛАМАЛЫ СÖЛЕЙИШЛÄР бöлä хаталы иш. Тролейбуслар, автобуслар гезмäрди, такси тутмаа пек зорду. Да не санэрсыныз, булунмады мы öлä таксиӂилäр, ани калдырдылар паайы тавана кадар! Кими таксистлäр истäрмишлäр 200-300 лей касаба ичиндä. Ама, шӱкӱр Аллаха, вар таа ӂана йакын инсаннар да арамызда. Ертеси гӱнӱ биз лääзымды гечирелим оолумузу Игору Стамбула. Бир саат кадар саваштык чаармаа такси телефондан, ама наафилä! Озаман бäн чыктым сокаа да, кöшедäн-кöшейä качына-качына, дургудабилдим бир машина, ама салонда артык варды ики пасажир. Бäн йалвардым, алсыннар бени дä, да илкин барабар гöтӱрелим оннары, сора да гиделим аеропорта. Беним кысметимä, хем шофöр, хем пасажирлäр кайыл олдулар. Ачан етиштик еримизä, сордум адама, кач пара борчлуйум. Аклымӂа сайыклардым, ани вереӂäм, некадар истäрсä, дуа едäрдим олмасын 500 лейдäн зеедä... Не верäрсейдиниз, деди адам. Таксайа гöрä, 75 лей. Беллики, бäн вердим ики окадар зеедä. Тӱрк.: Буланык суда балык авламак. Петри ЧЕБОТАР Прот. Михаил Чакир (1861-1938), ресимӂи К. Кочан АЙ-БОБАЙА Гечер вакыт, йашээр дӱннä, Ени башлээр дöнмää асир. Салт халк унутмээр баш илтмää Сенин ишлеринä, Чакир! Сендäн калма сайфаларда Вакытлан силинди тозлар. Ески сары йазыларда Гелди бизä йалпак сöзлäр. Сäн клисемизи калдырдын Бир хатырлы, ӱӱсек уура! www.kopuzsesi.com Истäрдин, ани дирилсин Ана дилиндä дуалар. Каранныктан айдын йола Сäн дооруттун халкымызы. Олдун бир севгили Боба, Зенгин йаптын ӂанымызы. Йолумуза хеп шафк едер Хелал Чакир айлеси. Ай-Боба, енидäн гелер Сендäн, Хакикатын сеси! Александра КРИСТОВА

2017 / хедерлез айы ХАКИКАТЫН СЕСИ 5 (31) / 4 ГАГАУЗЧА ДУА ЕВАНГЕЛИЙА МАТФЕЙДÄН, 13: 44-58; 14: 1-12 44 Таа Гöк Падишахлыы бензеер тарлада саклы олан хазнейä, ангысыны булуп, адам севинмектäн гитти да, бӱтӱн варлыыны сатып, о тарлайы алды. 45 Таа Гöк Падишахлыы бензеер гöзäл седеф аарайан безиргенä. 46 Ангысы, пек паалы бир седеф булуп, гитти да, бӱтӱн варлыыны сатып, ону алды. 47 Таа Гöк Падишахы бензеер денизä атылан ага, ангысына тутулмуш хертӱрлӱ балык. 48 О долдуйнан, ону чыкардылар кенара да, отуруп, ии балыклары топладылар каплара, инмäз балыклары да сыбыттылар. 49 Дӱнненин биткисиндä да öлä олаӂек: чыкаӂек ангеллäр да айыраӂеклар кöтӱлери доорулардан. 50 Да оннары атешли фырына атаӂеклар, орада аалайыш хем диш гыӂырдамасы олаӂек. 51 Иисус оннара сорду: Буннары хепсини аннадыныз мы? Оннар дедилäр: Öлä, ей, Сааби. 52 О да деди оннара: Бу ӱзерä Гöк Падишахлыы ичин ӱӱренäн хербир кийатчы бензеер ев саабисинä, ангысы хазнесиндäн чыкарэр хем ени, хем ески ишлери. 53 Иисус, ачан битирди öрнеклäн лафетмää, орадан гитти. 54 Да Кенди тарафына гелип, синагогада ӱӱретмää башлады, öлä ани инсан шашарды да дейäрди: Нередäн Она бу арифлик хем кудрет? 55 Дӱлгерин оолу О диил ми? Диил ми Онун Анасы Марийа, кардашлары да Иаков, Иосий, Симон хем Иуда? 56 Онун кызкардашлары да диил ми бизим арамызда? Ама нередäн хепси бу ишлäр Она? 57 Бу бетерä Онун ичин шӱпейä дӱштӱлäр, ама Иисус деди оннара: Билгич бирердä икрамсыз олмаз, саде кенди тарафында хем кенди евиндä. 58 Да Иисус оннарын инансызлыы ичин орада чок кудретли иш йапмады. 1 О вакыт дöрдӱнӂӱ долайын запчысы Ирод Иисус ичин ишитти. 2 Да изметкерлеринä деди: Бу Ваатизедиӂи Иоан, о öлӱлердäн дирилди, онуштан кудретли ишлери йапэр. 3 Зерä Ирод, Иоаны тутуп, баалады да зындана атты Иродиада ичин, ангысы Иродун кардашы Филипин карысыйды. 4 Зерä Иоан она дейäрди: Дӱшмеер онуннан йашайасын. 5 Да Ирод истäрди Иоаны öлдӱрмää, ама инсандан коркарды, зерä инсан ону билгич сайарды. 6 Иродун дуума гӱнӱндä Иродиаданын кызы, ортайа чыкып, ойнады, да Ирод беенди. 7 Бу ӱзерä о, емин едерäк, адады, ани, не истäрсä, хепсини она вереӂек. 8 Кыз да анасынын сымарламасына гöрä деди: Бурада бана Ваатизедиӂи Иоанын башыны тепсидä вер. 9 Озаман падишах кахырланды, ама конакларын öнӱндä емини ичин изин етти, верилсин. 10 Да йоллады, зынданда Иоанын кафасыны кессиннäр. 11 Онун башыны тепсидä гетирдилäр да кыза вердилäр, о да анасына гöтӱрдӱ. 12 Онун ӱӱрениӂилери да, гелип, гӱӱдесини алдылар да гöмдӱлäр, хем гидип, Иисуса хаберледилäр. Паалы достлар! Нe дä олса, лафедин гагаузча, окуйун кийат, ӱӱредин буну ушаклара да. Варса йазыларыныз, истäрсениз пайлашмаа фикирлеринизи газетада, беклеериз сиздäн кийат бу адресä kopusciuv@mail.ru. AO Asociatia Culturala LUMINA c/f 1013620007983 c/d 222451200121978 FinComBank SA fil.12 Comrat FTMDMD2X411 «Хакикатын сеси» газетасы Газетанын куруӂусу: «Айдыннык» култура-айдыннатмак ӂӱмнä топлулуу Редактор: Виктор КОПУЩУ. Газетадан материал алынарса, кайнак гöстерилсин лääзым. kopusciuv@mail.ru www.kopuzsesi.com www.komrat.pravorg.ru +373-79-79-50-79

5 / 5 (31) HAKİKATIN SESİ hederlez ayı / 2017 SARFOŞLUKTAN AYIKLAA: DELİ YORGİYLÄN İNTERVYU II Deli Yorgi: Anonim alkogoliklerdä deeriz, ani dip bir karardır. Bir karardır, ani alkogolik verer, açan deer: Bıktım bundan, istämeerim başka bölä yaşamaa, istämeerim başka savaşmaa, zerä enseyämäm bu dușmanı kendi kuvedimnän. Ozaman, bekim, baarêr Allaha yardım için. Monah Kosmas: Aklıma geler bir psalom, neredä bilgiç David ölä deer. Deli Yorgi: Da, bilerim o psalomu. Ey, Saabi, derinniktän bän Seni çaarêrım. Ey, Saabi, ișit benim sesimi, ko Senin kulakların ișitsinnär benim dualarımın sesini. Ey, Saabi, eer Sän saaya koyarsan dinsizlikleri, ozaman acaba kim var nasıl dursun, ey Saabi? Ama Sendä vardır prost etmäk, ko Senin önündä duacılıklan dursunnar. Bän umut ederim Saabiyä, benim canım umut eder, hem bän umutlanêrım Senin sözünä. Benim canım taa zeedä bekleer Saabiyi, nekadar sabaa nebetçilär, hem nekadar bekçilär bekleerlär sabaa. Ko İzrail umutlansın Saabiyä, zerä Saabidä hayır var, hem ondadır kurtarılmak hem O kurtaracek İzraili onun cümnä fenalıklarından. Monah Kosmas: Vau! Bilersiniz bütün psalomu gagauz dilindä! Bravo! Deli Yorgi: Da, 129-cu psalomdur. Hem bilersiniz mi, angı versiya? Monah Kosmas: Benim mi? Deli Yorgi: Dooru. Monah Kosmas: Neredän aldınız? Deli Yorgi: Sizin dostunuz boba Sergi bana verdi Psaltirin bir ekzemplerini. Bakıp ona, bulup bu psalomu, kendi-kendimä dedim, ki onda vardı benim durumum, açan dibä urdum. Onuștan üürendim hepsi laflarını. Monah Kosmas: Boba Sergiydi mi o popaz, ani vaatiz etti sizi? Deli Yorgi: Yok, yok, bașka popazdı. Monah Kosmas: İslää. Ölä var mı nasıl deyelim, ki alkogoliin dibi açan başka yok umut, Allahtan kaarä? Hem açan alkogolik annêêr bunu? Deli Yorgi: Sanêrım, ani annadınız. FOLKLOR SEDEFLERİ SENDÄ ÜZ DÄ MI VAR? Bir kerä adamın birinä gelmiş aşırıda yaşayan kumisi. Nicä düşer, saadıcı onu karşılamış, konuklamış. Kumi bir gün kalmış, iki gün, ama gidecää yok adamın. Üçüncü günü sabaalän kumi üzünü yıkamış, peşkiri aaranarmış. Oracık-buracık, peşkir birerdä yok. Saadıç, peşkiri versänä! Ne yapacan, kumi? Sormuş saadıcı. Üzümü silecäm! Şaşmış kumi. Sendä üz dä mi var? Bu sefer saadıç şaşmış. SIZIN KÜÜDÄ DÄ MI ÖLÄ ADET VAR? Aşırıda yaşayan kumi genä bir kerä gelmiş saadıcına. Taligayı kapu önünä sokmuşlar, belliki, musaafirlik tez bitmäz. Taliganın okları da, girdii gibi, evä dooru bakêr. Kumi bir gün kalmış, iki gün, üçüncü gün gecesi ev saabisi, kalkıp, taliganın oklarını çevirer sokaa dooru. Bekim, erif, görecek, ani oklar sokaa dooru durêr, da gideyim edecek, düşünmüş saadıç. Sabaa olduynan, kumi dışarı çıkêr, damda beygiri bakacek. Görer, ani taliganın okları tersinä. Çabuk girer evä da, şaşarak, deer: Saadıç, bän hiç bilmärdim, sizin küüdä dä bölä adet varmış! Nesoy adet? korkuylan sormuş ev saabisi. Musaafir geldiynän, taliganın okları üç gün aula dooru bakêr, üç gün dä sokaa dooru! Yazıya geçirdi Viktor KOPUŞÇU DOKUZ ÇOBAN HEM BİR KAŞIK Dokuz çoban gitmişlär kıra koyun otlatmaa, herkezi kendi sürüsünnän. Gelmiş vakıt üülennii yapmaa. Toplanmışlar çobannar bir gür aacın koyu gölgesindä, onnarın dolayanında, sıcaktan aar soluyarak, haylaz-haylaz yatışmışlar arkalı köpeklär. Çobannar çıkarmışlar torbalarından mancaları, ani koymuşlar karıları, da başlamışlar tüülanmaa kimseyin torbasında bulunmamış kaşık, sade birisinin karısı unutmamış koymaa kaşıı. Näpsınar girişerlär imää bir kaşıklan. Kaşık hızlı geçer eldän-elä. Açan ansızdan hesapalêrlar, ani bir canavar sin-sin yaklaşêr koyunnara, hepsinin aazı doluymuş, da kimsey ıştıramamış köpeklerä. Canavar etiştirmiş kavramaa bir zavalı koyuncuu da sürümüş onu yakınnarda bulunan bir daalıcaa. Petri ÇEBOTAR www.kopuzsesi.com

2017 / hederlez ayı HAKİKATIN SESİ 5 (31) / 6 ANA DİLİM TATLI BAL İLKYAZ TÜRKÜSÜ Çiçeklär sıcak güneşlän, İlkyazı donattılar. Çobannar incä kamçıylan Dolayı patlattılar. Genç kızlar gider sokakça, Üzleri pek şen güler. Çocuklar kalkêr ayakça, Onnara dooru bakêr. İlkyazın kuşlar gelerlär, Şennedip tarafımı. Salkımnar çiçek açêrlar Hem alêrlar aklımı. Biyaz guguş eşçeezinnän, Gugurdêêrlar saçakta. Yavrular incä seslärlän Baarışêrlar yuvada. Dannardan geler sürüylän, Sesedip, yaban kaazlar. Göklerdä gürüldediynän, Dökülerlär yamurlar. ANAMIN İNCÄZANAATI Dikmäk diil kolay ustalık Seçmişti onu anacıım, Diimişti eli Allahın İşä hayırlı anamın. Dikärdi gercik fistannar İhlam aydınnıı saadında, Gözäl olsunnar kadınnar Evdä hem yortu günündä. Käämil giimnär, çeşitli, Terziyka altın ellär, Rubalar yaradılardı, Sansın paalı şiirlär. Çalışmandı incäzanaat, Ki duuardı incä candan, Çünkü vardı canda kanat Hem vergi üüsekleştirän, AY-BOBAYA Geçer vakıt, yaşêêr dünnä, Eni başlêêr dönmää asir. Salt halk unutmêêr baş iltmää Senin işlerinä, Çakir! Sendän kalma sayfalarda Vakıtlan silindi tozlar. Eski sarı yazılarda Geldi bizä yalpak sözlär. Sän klisemizi kaldırdın Bir hatırlı, üüsek uura! İstärdin, ani dirilsin Ana dilindä dualar. Karannıktan aydın yola Sän dooruttun halkımızı. Oldun bir sevgili Boba, Zengin yaptın canımızı. Yolumuza hep şafk eder Helal Çakir aylesi. Ay-Boba, enidän geler Sendän, Hakikatın sesi! Aleksandra KRİSTOVA Resimci gibi bakışın Ayırardı dooru benizlär, İlkyazdan, çiçekli başçadan Dökülmüş kumaca boyalar. Arkuş gibi çalışardı İinä şeremet ellerdä, Sefa üreendä düülärdi Büülü kemençä şarkında. Uçsuz-kenarsız kumaçlar Makaz kayıllıklan keser. Cöplär, yakalar, kolannar, Biyaz ipliklär ilgileer. Kusursuz çizilär hem düz Ģösterärdi kıvrak süreti, Açılardı hem ten, hem üz Sonucu yaratmak zeetin. OYUNNAR Oyunnar, şu oyunnar! Pırıldak gibi dönär Gözäl horuda kızlar, Levent boylu olannar. Yaşlı yaşı unudêr, Türkü kanı kaynadêr! Toplanêrız kol-kola, Ayak oynêêr bol-bola. Kimin biyaz basması, Düşsün bu gün sevdası. Kimin beli acımış, Belini da unutmuş. Oyunnar, şu oyunnar! Güvää gelini tutar, Kimsey onu kapmasın, Parasız da brakmasın. Mancalar suudu çoktan, Eni geler fırından, Çölmektä tatlı ikram, Taazeli tam fıçıdan. Oyunnar, şu oyunnar! Koyu-maavi fistannar, Gözäl horuda kızlar, Levent boylu olannar! Binnän yıl halk yaşasın, Horuyu unutmasın! Elena MOKANU Ayoz mu koruyucu Serpmiş okunmuş sudan, Yollardı Yaradıcı Beceriklik yukardan. Satin, kadifä, ipeklär, Ütü, kaskıyı doorudan, Yapaydım ünlü sergilär O çok türlü fistannardan. Gider yaşamak durgunmaz, Çıkêrlar eni sarp işlär, Ama aklımdan silinmäz Anam hem gercik fistannar. Valentina BUJİLOVA

7 / 5 (31) HAKİKATIN SESİ hederlez ayı / 2017 AYOZ ALTINAAZLI İOANIN LİTURGİYASI Üçkatlı ekteniya Diakon: Deyelim hepsimiz, bütün canımızdan hem bütün fikirimizdän deyelim. İnsan: Ey, Saabi, hayırla. Diakon: Ey, Saabi, cümnä Zapçısı, bizim bobalarımızın Allahı, Sana dua ederiz, işit hem hayırla. İnsan: Ey, Saabi, hayırla. Diakon: Ey, Allah, hayırla bizi Senin büük hayırına görä, Sana dua ederiz, işit hem hayırla. Diakon: Taa dua edelim bizim episkopumuz (adı) için hem Hristosta hepsi kardaşlarımız için. Diakon: Taa dua edelim bizim Allah koruyar memleketimiz için, onun kuvetleri hem askerleri için, ki uslu hem kavgasız yaşayalım herbir iiduacılıkta hem paklıkta. Diakon: Taa dua edelim popazlar için, ieromonahlar için hem Hristosta bütün kardaşlıımız için. Diakon: Taa dua edelim bu yapının (manastırın) mutlu hem dayma anılan kurucuları için, burada hem başka erlerdä gömülü olan geçinmiş bobalarımız, kardaşlarımız hem kızkardaşlarımız için. Diakon: Taa dua edelim bu cümnenin (manastırın) kardaşlarının hayırı, ömürü, selemeti, kurtuluşu için hem onnarın gühahlarının afedilmesi hem baaşlanması için. Diakon: Taa dua edelim maasul getirennär için hem bu ayoz hem ikramnı yapıda iilik yapannar için, izmet edennär için, çalannar için hem hepsi için, kim bekleer Sendän büük hem cömert hayır. Üçkatlı ekteniya duası Popaz: Ey, Saabi, bizim Allahımız, bu zaametli duayı Kendi izmetkerlerindän kablet, hem Senin hayırının çokluuna görä hayırla bizi, hem Senin cömertliklerini yolla bizä hem Senin hepsi insannarına, ani bekleerlär Sendän tükenmäz hayır. Zerä hayırlı hem insan sevän Allahsın, hem Sana șükür yollêêrız Senin bașlantısız Bobannan hem cümnedänayoz, hem iilikli, hem ömür verän Duhunnan barabar șindi, hem hojma, hem daymaların daymalarınadak. İnsan: Amin. gagauzça dua EVANGELİYA MATFEYDÄN, 13: 44-58; 14: 1-12 44 Taa Gök Padişahlıı benzeer tarlada saklı olan hazneyä, angısını bulup, adam sevinmektän gitti da, bütün varlıını satıp, o tarlayı aldı. 45 Taa Gök Padişahlıı benzeer gözäl sedef aarayan bezirgenä. 46 Angısı, pek paalı bir sedef bulup, gitti da, bütün varlıını satıp, onu aldı. 47 Taa Gök Padişahı benzeer denizä atılan aga, angısına tutulmuş hertürlü balık. 48 O dolduynan, onu çıkardılar kenara da, oturup, ii balıkları topladılar kaplara, inmäz balıkları da sıbıttılar. 49 Dünnenin bitkisindä da ölä olacek: çıkacek angellär da ayıraceklar kötüleri doorulardan. 50 Da onnarı ateşli fırına ataceklar, orada aalayış hem diş gıcırdaması olacek. 51 İisus onnara sordu: Bunnarı hepsini annadınız mı? Onnar dedilär: Ölä, ey, Saabi. 52 O da dedi onnara: Bu üzerä Gök Padişahlıı için üürenän herbir kiyatçı benzeer ev saabisinä, angısı haznesindän çıkarêr hem eni, hem eski işleri. 53 İisus, açan bitirdi örneklän lafetmää, oradan gitti. 54 Da Kendi tarafına gelip, sinagogada üüretmää başladı, ölä ani insan şaşardı da deyärdi: Neredän Ona bu ariflik hem kudret? 55 Dülgerin oolu O diil mi? Diil mi Onun Anası Mariya, kardaşları da İakov, İosiy, Simon hem İuda? 56 Onun kızkardaşları da diil mi bizim aramızda? Ama neredän hepsi bu işlär Ona? 57 Bu beterä Onun için şüpeyä düştülär, ama İisus dedi onnara: Bilgiç birerdä ikramsız olmaz, sade kendi tarafında hem kendi evindä. 58 Da İisus onnarın inansızlıı için orada çok kudretli iş yapmadı. 1 O vakıt dördüncü dolayın zapçısı İrod İisus için işitti. 2 Da izmetkerlerinä dedi: Bu Vaatizedici İoan, o ölülerdän dirildi, onuştan kudretli işleri yapêr. 3 Zerä İrod, İoanı tutup, baaladı da zındana attı İrodiada için, angısı İrodun kardaşı Filipin karısıydı. 4 Zerä İoan ona deyärdi: Düşmeer onunnan yaşayasın. 5 Da İrod istärdi İoanı öldürmää, ama insandan korkardı, zerä insan onu bilgiç sayardı. 6 İrodun duuma günündä İrodiadanın kızı, ortaya çıkıp, oynadı, da İrod beendi. 7 Bu üzerä o, emin ederäk, adadı, ani, ne istärsä, hepsini ona verecek. 8 Kız da anasının sımarlamasına görä dedi: Burada bana Vaatizedici İoanın başını tepsidä ver. 9 Ozaman padişah kahırlandı, ama konakların önündä emini için izin etti, verilsin. 10 Da yolladı, zındanda İoanın kafasını kessinnär. 11 Onun başını tepsidä getirdilär da kıza verdilär, o da anasına götürdü. 12 Onun üürenicileri da, gelip, güüdesini aldılar da gömdülär, hem gidip, İisusa haberledilär. www.kopuzsesi.com

2017 / hederlez ayı HAKİKATIN SESİ 5 (31) / 8 HABERLÄR Hederlez yortusunun merkezi bu yıl Çadır oldu. At-Prolin çiftliindä yarıştı bütün Moldovadan beygirlär. Birkaç bölümdä ilk olannar diplom hem baaşış kabletti. Kasaba parkında da insan büük meraklan katıldı halk ustalarının master-klaslarına hem siiretti onnarın sergilerini. Burada da vardı nicä görmää bütün Moldovadan ustaları. Kimileri el dikişlerinnän zanaatlanarkan, kimileri demir para basêrlar, kimileri dä çilingircilik işini götürer. Halk kolektivleri dä kasabanın merkez sokaanda örüdülär, sora da konţert yapıldı, angısı bitti salütlan. Hederlez yortusunda Haydar küüyündä beşinci kerä geçti Haydar şarabı yarışması. Küülülär yarışmaya çıkardılar hem ev şarabını, hem dä mancaları. Mancalardan en isleelerini ayırdı jüri, angısı söledi, ani hepsi imeelär pek tatlıydı. Gran-priyi aldı suannı mancası, angısını pişirdi yangıncı grupası. En ii şarabı sa seçti halk. Hepsi isteyennerä verildi ikişär jeton, da onnar verdilär onnarı en çok beendikleri şaraplara. Bitkidä seçildi onbeş şarap, angılarına verildi diplom hem premiya. Yortu devam etti konţertlän hem horuylan. Beşalma muzeyindä kutladılar cümnä aktivisti Nikolay Dimitroglunun 80-ci, jurnalist Alla Büükün dä 30-cu yıldönümnerini. Bu adet var muzeydä yaklaşık on yıl: zaametçilär her yıl teklif ederlär yubilär kişileri, taa yakından onnarı tanıyêrlar, arhivdä olan onnarın patretlerini hem videolarını bakêrlar. Nikolay Dimitroglu, Komrat aksakallar danışı başı, 80-ci yıldönümü için Gagauziyanın şannı vatandaşı adını kabletti. Alla Büük bitirdi jurnalistika fakultetini, işleer Vesti Gagauzii gazetasında, Genç gagauz yazıcılar birliinin başı, yazêr proza hem peet. Paalı dostlar! Ne dä olsa, lafedin gagauzça, okuyun kiyat ana dilimizdä, üüredin uşakları da buna. Varsa interesli yazılarınız, istärseniz paylaşmaa fikirlerinizi bizim okuyucularımızlan, bekleeriz sizin yazılarınızı kopusciuv@mail.ru poçtasına. AO Asociatia Culturala LUMINA c/f 1013620007983 c/d 222451200121978 FinComBank SA fil.12 Comrat FTMDMD2X411 HAKİKATIN SESİ gazetası Gazetanın kurucusu: AYDINNIK kultura-aydınnatmak cümnä topluluu Redaktor: Viktor KOPUŞÇU. Gazetadan material alınarsa, kaynak gösterilsin lääzım. kopusciuv@mail.ru www.kopuzsesi.com www.komrat.pravorg.ru +373-79-79-50-79