Afet Yönetiminde İleri Teknolojilerin Kullanımı AFTEK 2013 - Güz Çalıştayı Dr.Müh.Alb. Ali ULUBAY Harita Genel Komutanlığı 12-13 Kasım 2013 - Ankara
Akıl ve Bilim İleri Teknoloji Doğru Veri En Az Zarar
GERÇEK DÜNYA MODELİ Raster Veriler Vektör Veriler Güncelleme Matris Veriler CBS - MODELLEME SİMÜLASYON-KARAR KURUMSAL PLANLAMALAR
Ne verisi toplanacaktır? O veriye ilişkin hangi bilgiler toplanacaktır. Bilgiler Kimin ihtiyacını karşılayacaktır? Veriler ne şekilde toplanacaktır, yöntemleri ne olacaktır? Verilere ait ihtiyaç duyulan doğruluk kriterleri nelerdir.? Hangi alan için toplanacaktır, Veri güncelleme sıklığı ne olacaktır? Ne kadar maliyet ayırmak gerekecektir? Kim (Hangi kurum), Hangi Ölçekte? KURUM İHTİYAÇLARI FARKLIDIR
DOĞRU MİMARİ Veri Toplama Durumunda olan/olacak kurumların; bu sorulara cevap verecek şekilde; * Yeniden yapılandırılması ve görevlendirilmesi, * Veri Toplama ölçeklerinin ve detay sözlük ve tanımlarının yapılması, * Veri Toplama Yöntem ve Doğruluklarının belirlenmesi, * Veri Modeli ve Standartlarının belirlenmesi, * Kurumlar arası Veri Paylaşım Mimarisinin ortaya konması gerekmektedir. Aksi takdirde MÜKERRERLİK devam edecektir.
HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI ÜRÜNLERİ, PROJELERİ ve UYGULAMALARI
GÖREV 657 sayılı kuruluş kanuna göre, Harita Genel Komutanlığının görevleri; Savunma amaçlı olarak, Türk Silahlı Kuvvetlerinin, Kalkınma amaçlı olarak; Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, yükseköğretim kurumları ile özel ve tüzel kişilerin 1/25000 ve daha küçük ölçeklerdeki ihtiyaçları olan harita ve harita bilgisini sağlamak,
GÖREV - Çeşitli ulusal ve uluslararası haritacılık kuruluşlarında; TUFUAB Türkiye'yi başkan ve üye olarak temsil etmektir.
GÖREV Sorumluluk Alanında TÜRKİYE * Türk Silahlı Kuvvetlerinin
GÖREV * Kamu Kurum ve Kuruluşlarının enerji altyapı, mekânsal planlama ile ilgili temel ölçeklerdeki coğrafi veri ihtiyaçlarını karşılamaktır. GÖLCÜK/İZMİT (1999) İSTANBUL (2009)/SEL VAN (2011)
Sayısal Harita Üretim Durumu Ölçek : 1: 25.000 Ölçek : 1: 50.000 Ölçek : 1: 100.000 Ölçek : 1: 250.000 Ölçek : 1: 500.000 Tematik Harita, Ortofoto ve Konum Belirleme
Harita Üretimindeki İş Akışı 1 Jeodezik/Arazi Çalışmaları Nokta Tesis ve Boyama Jeodezik ölçümler Jeodezik hesaplar 2 Hava Fotoğrafı Çekimi 3 4 Fotogrametrik Çalışmalar Kartografik Çalışmalar Foto laboratuvar işlemleri Fotogrametrik kıymetlendirme Topografik bütünleme Veritabanı işlemleri Kartografik işlemler Baskı öncesi işlemler Baskı olmak üzere dört temel aşamada gerçekleştirilmektedir.
Arazi Çalışmaları Arazide tesis edilen noktalarda (GPS, Nirengi, Nivelman ve Gravite) ölçümleri yapılmaktadır.
Hava Fotoğrafı Çekimi
Büroda Fotogrametrik Çalışmalar Sayısal hava fotoğrafları ve nirengi noktalarından yararlanarak oluşturulan stereo modellerin üzerinden doğal ve yapay detaylar (münhaniler, bitki örtüsü, binalar, yollar, vb.) 3 boyutlu ulusal koordinat sisteminde kıymetlendirilmektedir.
Arazide Bütünleme Çalışması Hava fotoğrafından belirlenemeyen eksik detaylar (çeşme, elektrik ve telefon direği vb.) veya hatalı kıymetlendirilenler arazi çalışması ile tamamlanmaktadır.
Veritabanı İşlemleri 1:25.000 ölçekli topoğrafik verinin kesintisiz (paftadan bağımsız) bir yapıda veritabanında tutulabilmesi için kenarlaştırma, birleştirme ve topolojik kurallar ile ilgili işlemler yapılmaktadır.
Kartografik Çalışmalar Haritaya görsellik (isimlendirme, semboloji vb.) kazandırılmakta ve baskı işlemleri yapılmaktadır.
Deprem Sonrası Faaliyetler Ortofoto Üretimi Renkli Ortofoto Üretimi (%76 Kaplama) Tatbikat Bölgesi Ortofotosu * 2013 yılı sonu itibariyle Türkiye nin tamamının renkli ortofotosu üretilmiş olacaktır.
Hrt.Gn.K.lığı Kamu Kurumları Coğrafi Hizmet Desteği MTA MİLE AFAD TOKİ DSİ TRGM Veritabanı HGK Sunucu TKGM BELEDİYELER OGM EGM AB Ağ Tabanlı çevrim içi coğrafi hizmet sunumu (WEB Uygulamalı Harita Servisi-WMS, WEB Uygulamalı Vektör Veri Servisi-WFS) Çevrim dışı coğrafi ürün/bilgi desteği HİZMETE ÖZEL 20/67
Görüntü Arşivi Bilgi Sistemi Mevcut hava fotoğrafı veya uydu görüntüleri sorgulanmakta ve bunlar hakkında bilgi sunulmaktadır.
Harita ve Harita Bilgisi Kataloğu Harita Genel Komutanlığınca üretilen her türlü basılı, raster, vektör ve kabartma haritalar ile bu haritaların üretim durumlarının TSK-Ağı üzerinden sorgulanması amacıyla geliştirilmiştir (2010-2013 yıllarında toplam 4.370.892 Kişi)
Harita Sunum Sistemi Mevcut sayısal coğrafi verilerin (raster, vektör, ortofoto) TSK-Ağı üzerinden kullanıcılara sunulduğu ve üzerinde çeşitli işlemler yapılabilen (yer arama, koordinat sorgulama, ölçme işlemleri vb.) bir uygulamadır (2010-2013 dönemi kullanılma sayısı toplam 33.942.230).
Çok Amaçlı Coğrafi Bilgi Sistemi İstasyonu (ÇACBSİ) * Geniş harekât alanının 3-Boyutlu, yüksek çözünürlüklü haritalar desteğinde görüntülenmesi. * Görüş Analizi, Atış Simülasyonları vb. askerî uygulamalar. * Hâlihazırda ÇACBSİ, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Başbakanlık (MİT/GES.K.lığı) bünyesinde 112 birim tarafından kullanılmaktadır)
Arazi Analiz Sistemi Harekât planlaması aşamasında arazi ile ilgili olarak; * İntikal ve engel planlarının hazırlanması, * Doğal afet sonrası çalışma ve benzeri analizlerde kullanılan bir karar destek sistemidir.
Coğrafi Analiz Sistemi (CAS-2) * Sistemin yeni sürümü ile vektör yapıda veriler üç boyutlu gerçek objeleri ile sanal küre üzerinden sunulmaya başlanmıştır. * CAS-2 kullanıcıları coğrafi sorgulama ve analiz yapma yeteneğini (akıllı harita uygulaması) kazanmışlardır. * Coğrafi verileri 3 boyutlu ortamda simüle eder, bu verilerin TSK-Net üzerinden etkileşimli olarak paylaşımını sağlar.
Düşey Engel Veri Tabanı (DEVT) Çalışmaları Alçak irtifa uçuşu yapan tüm hava araçları (askerî ve sivil) için kaza ve kırımları önlemek maksadıyla düşey engel bilgileri toplanmaktadır. (~1 milyon km ENH ve 34.449 adet münferit Düşey Engel Verisi)
İZCİ SİSTEMİ Harekât ya da felaket bölgesinin harekatı icra eden unsurlara gösterebilmek için tasarlanmıştır..
Holografik Harita İki boyutlu bir yüzey üzerinde üç boyutlu harita bilgisinin gösterilebildiği, haritacılık alanında hologram teknolojisidir.
TUSAGA-Aktif Sistemi Türkiye nin her yerinde, 365 gün 24 saat anlık santimetre seviyesinde konumlama 146 İstasyon GPS, GLONASS, GALILEO vb. Konumlama Uyduları Kullanılıyor 3 Kontrol Merkezi Veri İletişim Alt Yapısı 1 2 Sabit GPS İstasyonları Kullanıcılar Harp silah ve 4araçlarının yönlendirilmesi Personel ve araç takibi, Alt Yapı Hiz. Arama-kurtarma, CBS, Meteorolojik Hava Tahmini Uygulamaları
Türkiye Ulusal Deniz Seviyesi İzleme Sistemi (TUDES) 5 4 1 2 3 TUDES Mareograf İstasyonları MOMA Mareograf İstasyonları 1 Rüzgar hız/yön sensörü 2 Güneş paneli 3 Veri toplayıcı kutusu 4 Seviye sensörü 5 Sıcaklık/Nem sensörü 6 Şarj regülatörü 7 Akü 8 Basınç sensörü 9 Veri toplayıcı 10 GSM/GPRS Modem * Türkiye ve çevresindeki denizlere ait gel-git bilgisinin üretilmesi, * Deniz seviyesinin zamana ve konuma bağlı değişimlerinin izlenilmesi, * Deprem, Tsunami ve küresel ısınma gibi doğal afetlere yönelik verilerin üretilmesi. 8 10 9 6 7
Türkiye İyonosfer Tabakası Haritasının Yapılması * Proje sayesinde yerel iyonosfere ilişkin konumsal ve zamansal anlamda çözünürlüğü yüksek bilgiler elde edileceği, * Sonuç ürünlerin tek frekanslı alıcılarla konum belirleme, telsiz kestirim hassasiyeti ve içinde iyonosfer parametrelerini kullanan harp silah araç ve gereçlerinde kullanılabileceği değerlendirilmektedir.
23 EKİM 2011 VAN DEPREMİ Van-Erciş/Önce (2010) Van-Erciş/Sonra (2011) 23 Ekim 2011 Van-Erciş depremi (Mw=7.2) ve 26 Mart 2012 Muş-Bulanık depremi (Mw=5) hemen sonrasında bu bölgelerde çekim yapılarak 1,5 gün içerisinde Hrt.Gn.K.lığınca ortofotolar Bölge Kriz Merkezine, AFAD Başkanlığımıza ve Gnkur.Bşk.lığına teslim edilmiştir.
Van Depremi nedeniyle meydana gelen kosismik yüzey değiştirmeleri TUSAGA-Aktif GPS ölçüleri ile hesaplanmıştır. 23 EKİM 2011 VAN DEPREMİ Deprem Etki Alanındaki TUSAGA-Aktif İstasyonları Sabit İstasyonlar Atım Miktarları
Van Depremi Van Depremindeki TUSAGA-Aktif İstasyonları Koordinat Zaman Serisi TUSAGA-Aktif sisteminin Van Depremi öncesi ve sonrasına ait GPS ölçüleri ile deprem öncesi, anı ve sonrasına ait koordinat zaman serileri analiz edilebilmektedir.
Kriz Değerlendirme Çalışmaları Kapsamında 1999 2011-2012 VAN Depremden etkilenen bölgelerde; - 12.000 km 2 'lik alanın hava fotoğrafı alımı, - 198 noktada GPS ölçümü yapılmıştır. - 835 km 2 'lik alanın hava fotoğrafı alımı yapılmış, - TUSAGA-Aktif GNSS noktalarında ölçüm alınmıştır.
Başbakanlık AFAD (UDSEP)-HGK * 3 Adet Ana (Yerkabuğu Hareketi, Faylanma ve Deniz Seviyesi Ölçümleri) * 5 Adet İlgili (Ortofoto, CBS desteği) eylem sorumluluğu üstlenilmiştir.
Başbakanlık AFAD (UDSEP)-HGK Harita Genel Komutanlığının Ulusal Deprem Stratejisi Uygulaması Kapsamında Valiliklere ve İl Özel İdarelerine; 2010-2013 yıllarında toplam 6.735 adet harita ve harita bilgisi (raster, vektör ve hava fotoğrafı) ile 56.924 km² ortofoto görüntü teslim edilmiştir.
Bu haliyle Harita Genel Komutanlığı AFAD Başkanlığımıza tüm ölçeklerde hazırlamış olduğu coğrafi verilerle ve temel jeodezik çalışmalarla katkılarını sunmaya devam edecektir.
SONUÇ Kurumlarımızın kendi iç dinamikleri içerisinde ürettikleri verilerde standardizasyonun sağlanmasının ve AFAD Başkanlığımız tarafından ihtiyaç duyulan bilgilerin de dikkate alınmasının, birlikte çalışabilirlik ve coğrafi verilerin güncel tutulması için kurumlar arası koordinasyon ve işbirliğinin artırılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
SONUÇ Afetlere neden olan insan uygulamalarının sonlandırılması dileğiyle.. Teşekkür ederim.