HRT 105 HARİTA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

Transkript

1 HRT 105 HARİTA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Temel Haritacılık Kavramları_Ders#4 Yrd.Doç.Dr. H.Ebru ÇOLAK KTÜ. Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü

2 TEMEL HARİTA BİLGİLERİ Çevre Düzeni Planı: Ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır. Konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörler ile kentsel- kırsal yapı ve gelişme ile doğal ve kültürel değerler arasında koruma- kullanma dengesini sağlayan ve arazi kullanım kararlarını belirleyen yönetsel, mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde, varsa bölge planı kararlarına uygun olarak yapılan, idareler arası koordinasyon esaslarını belirleyen, 1/25.000, 1:50.000, 1: , veya 1: ölçekte hazırlanan, plan notları ve raporuyla bir bütün olan plandır.

3 Çevre Düzeni Planı örneği Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4

4 Nazım imar planı: Varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge Vplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerekvğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, 1/ /5.000 ölçeklerde, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır. Belediye meclislerince yürürlüğe konulur sayılı imar kanununda açıklanmış[r.

5 Nazım imar planı örnekleri

6 Uygulama imar planı: tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrın[ları ile gösteren 1/1000 ölçekli planlardır. Harita mühendisleri tara\ndan ürevlir. Son nüfus sayımında, nüfusu 'i aşan yerleşmelerin imar planlarının yap[rılmaları mecburidir. Aşmayan yerlerde ise imar planı yapılmasının gerekli olup olmadığına belediye meclisi karar verir.

7 Uygulama imar planı örnekleri

8 İmar adası: imar planındaki esaslara göre meydana gelen adadır. İmar parseli: İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, imar planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şekline de imar parseli denir. Kadastro parseli: Kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan mülkiyev tescilli parseldir.

9 İmar adası Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4

10 İmar parseli Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4

11 KADASTRO HARİTASI

12 KADASTRO PARSELİ

13 Mücavir alan: İmar mevzua[ bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyev al[na verilmiş olan alanlardır. Parselasyon: İmar parselleri oluşturmak amacıyla, parseller içerisinde yol, meydan, yeşil alan, park, otopark vb. kamu hizmetlerine ayrılan yerlerden herhangi birini veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılan taşınmaz malları ayırma işlemidir. Parselasyon işlemi; teknik yönü olması nedeniyle kadastro müdürlüklerini; tescili gerekvrmesi nedeniyle de tapu müdürlüklerini ilgilendirmektedir.

14 Parselasyon planı örneği

15

16 Kamulaş]rma: 2942 Sayılı Kanunda belirvldiği üzere, bir idarenin kamu yararı düşüncesi ile gerçek ve hukuk tüzel kişilerinin mülkiyevnde bulunan taşınmaz malların, bedelinin peşin verilmesi şar[yla mal sahibinin rıza ve mavafaka[na bakılmaksızın zor alımla mal edinmesidir. İr^fak hakkı: sahibine, hakkın konusu taşınmaz üzerinde kullanma ve yararlanma yetkisi verir. Trampa: belli bir malın mülkiyevnin başkasına ait bir malın mülkiyevyle değişvrilmesidir. Trampa devlevn pek seyrek olarak başvurduğu mal edinme yollarından biridir. Devlet bu yola mal edinirken aynı zamanda mal da yivrmektedir. Zilyetlik: bir kimsenin taşınır (menkul) veya taşınmaz (gayrimenkul) bir mal üzerindeki fiili hakimiyev olarak tanımlanabilir. Maddi bir mal üzerinde, malikin veya malik olmayan üçüncü bir kişinin icra efği fiili bir hâkimiyet olup, bu hâkimiyet bir hak değil yalnızca kendisine bir takım hukuki sonuçlar bağlanmış fiili bir durumdur.

17 Halihazır harita: Yürürlükteki harita yapım standartlarına uygun biçimde orijinal ölçme ve veri toplama çalışmalarına göre ürevlen, mekansal veri ve bilgileri, fiziksel yapıyı, her çeşit dona[yı ve mevcut kullanım şekillerini gösteren, ekleriyle bir bütün olan sayısal haritalardır.

18 Halihazır harita.. Halihazır Harita'da nirengi, RS noktaları, poligon noktaları, binalar, binaların kat adedi, yollar, kaldırımlar, sokaklar, yol ve sokak dışında kalan yerlere ait yükseklik eğrileri, ağaçlar, elektrik direkleri, ada ve parsel sınırları ve numaraları vb. çalışılan alanda bulunan her şey gösterilir. Halihazır Haritalar, Büyük Ölçekli Harita ve Planlarının Yapım Yönetmeliği" esaslarına göre 1/1.000 veya 1/2.000 ölçekli olarak yapılır. Halihazır haritalar belediyelerce veya İl Bank tara\ndan ürevlir.

19 Topografik Harita: Yeryüzünün veya bir parçasının morfolojik (şekilsel) yapısının belli bir ölçek içinde eş yükseklik eğrileri yardımıyla yatay düzlem üzerinde gösterilmesiyle elde edilen haritalara topografik haritalar denir. Türkiye de topografik haritalar Harita Genel Komutanlığı tara\ndan ürevlmektedir. Harita Genel Kom. tara\ndan ürevlen topografik haritaların ölçekleri 1/25.000, 1/ , 1/ , 1/ arasında değişmektedir.

20 Fotogrametrik harita: Uçak veya uydu ile çekilen fotoğrafların kıymetlendirilmesi sonucu oluşan, arazinin eğimini de gösteren haritalardır. Fotografik görüntülerin ve elektromanyevk enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlanması sonucu fiziksel cisimler ve bunların çevresine ilişkin bilgileri oluşturan ve bu bilgilerin analizini içeren haritalardır.

21 Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4

22 Ortofoto Haritalar : Fotograf çekimindeki hataları düzelfkten sonra, üzerine sembol ve yazı ilave elde edilerek ürevlen haritalardır. Süratli ürevmler için idealdir.

23 Düşük Maliyetli İHA (İnsansız Hava Aracı) ile Mobil Harita Üre^mi Günümüzde bir çok farklı amaç için kullanılabilen İHA lar fotogrametri için de kullanılmaktadır. Uçak, helikopter veya zeplin şeklinde farklı uçuş şartlarına sahip birçok İHA dan bahsetmek mümkündür. Bu tarz uçakların hızı 120 km/h kadar çıkabilmektedir. Çalışmalarda 60 km/h hızda, yerden 250 metre yükseklikte uçuş yapılmaktadır. ve %60 bindirme oranı ile 12 MP çekim özelliğinde fotoğraf makinesi ile 2000 görüntü elde edilebilmektedir.

24 Uydu Görüntüsü Yer yüzüne 700 km veya daha yakın yörüngelerde bulunan uydular tara\ndan sürekli olarak elde edilen ve farklı hassasiyete sahip sayısal görüntülere verilen genel addır. Savunma ve afet yönevmi amacıyla da yaygın olarak kullanılan uydu görüntülerinin 1970 lerde 80 m. olan hassasiyev, günümüzde renkli görüntülerde 60 cm., siyah- beyazda 50 cm. çözünürlüğe kadar inmişvr. En yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden (Quickbird, Ikonos vb görüntüler) elde edilebilecek harita ölçeği 1:7500 olarak kabul edilmektedir. Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4

25 Uydu Görüntüleri Uydu görüntüleri kullanılarak çeşitli ölçeklerde sayısal vektör ve/veya ortofoto haritaların ürevlmesi mümkündür. Ancak dikkate alınması gereken hususlar; - sonuç üründen beklenen doğruluk, - ürevm maliyev, - görüntüye erişebilme süresi, - mevcut yazılım ve donanım bileşenleri, olup, bu etkenler ışığında amaca en uygun ve en ekonomik çözümü sağlayacak çözünürlükte uydu görüntülerinin seçilmesi esas[r Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4

26 Global Konumlama Sistemi (GPS) Yerküre ve atmosferi için gelişvrilmiş konum belirleme yöntemidir. GPS uydularından yayınlanan belirli frekansları (L Bandında L1, L2, ve L5) alabilecek GPS alıcısına sahip herhangi bir kullanıcının uydu sinyallerinden yararlanarak; her hangi bir yerde ve anda, her türlü hava koşulunda, ortak bir koordinat sisteminde, konum (enlem,boylam,yükseklik), hız ve zaman bilgilerinin elde edilmesine olanak veren uzay teknolojisine dayalı bir radyo seyrüsefer sistemidir.

27 GPS ABD, 1960 lı yıllarda uydu bazlı navigasyon uygulamalarını (Örn. TRANSIT- DOPPLER sistemi vb) gelişvrmiş olmakla birlikte, bunlardan sadece belirli zamanlarda yararlanma, iki boyutlu konum(enlem- boylam) ve düşük dinamik (hız) plawormlarda (örn gemiler vb) kullanım olanağı gibi kısıtlamaları ortadan kaldıracak yeni bir konumlama sistemine gereksinim duyması üzerine Global Konumlama Sistemi (GPS) ni gelişvrilmişvr. Dr.Ebru ÇOLAK, Harita Mühendisliğine Giriş Ders Notu#4