III. NATIONAL PSYCHIATRIC NURSING CONGRESS



Benzer belgeler
III. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi

RUH SAĞLIĞI VE PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI-V ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU Mayıs 2017 Üsküdar Üniversitesi-İstanbul

EGE ÜNİVERSİTESİ CERRAHİ HEMŞİRELİĞİ GÜNLERİ Herkes İçin Güvenlik

ÖZGEÇMİŞ I.KİŞİSEL BİLGİLER

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm / Program Üniversite Yıl

4.ULUSLARARASI VE 8.ULUSAL PSİKİYATRİ HEMŞİRELİĞİ KONGRESİ İDEALLER VE GERÇEKLER: YAPAMADIKLARIMIZ MANİSA, 1-3 EYLÜL 2016

4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Üniversitesi Psikiyatri Hemşireliği Anabilim

EGE ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİK FAKÜLTESİ NDE YILLARI ARASI BASILAN KİTAPLAR

ULUSAL SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ KONGRESİ. Sağlık Bakım Hizmetlerinde Hep Birlikte Daha İyiye

KOMİSYONLAR. 4 Dr.Öğr.Üyesi Ümit Özgür DEMİRCİ Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi

Tarih Saat Derslik Gözetmen :15-17: :00-13:00

NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ CERRAHİ HEMŞİRELİĞİ SEMPOZYUMU Herkes İçin Güvenlik

İSTANBUL KATILIMCI LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Derece Bölüm/Program Üniversite Mezuniyet Yılı. Lisans Hemşirelik Bölümü Hacettepe Üniversitesi 2004

7/3/1992-2/10/2017 tarih aralığında kayıtlanan 1/1/2003-2/10/2017 tarih aralığında mezun olan öğrenciler Tekstil Tasarımı Bölümü (N.Ö.

& DEĞERLENDİRME Nisan 2013,Belek ANTALYA

MEME KANSERİNDE TANI TEDAVİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Prof. Dr. Yusuf ULCAY - Uludağ Üniversitesi Rektörü. Prof. Dr. Berrin TUNCA Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Müdürü. Başkan

UYGULAMA ÖĞRETİM ELEMANI DOÇ. DR. EMRE ÜNAL DOÇ. DR. EMRE ÜNAL DOÇ. DR. EMRE ÜNAL

: ECE312 Ders Adı Öğretim Elemanı

Yrd.Doç.Dr. BELGİN YILDIRIM

Ders Kodu : İOÖ312 Ders Adı Öğretim Elemanı

Topluma Yararlı Projeler Çalışma Birimi

Neonatoloji Hemşireliği Derneği ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Neonatoloji BD. ve Erciyes Üniversitesi

NÖROŞİRÜRJİ HEMŞİRELİĞİ DERNEĞİ 14. BİLİMSEL KONGRESİ KONGRE PROGRAMI SÖZEL VE POSTER BİLDİRİ SUNUMLARI

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI BAYRAKLI HALK EĞİTİMİ MERKEZİ MESLEKİ ve TEKNİK KURSLARI İÇİN GÖREVLENDİRME SIRALAMALARI

ÇANKAYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ SINAV SONUÇ LİSTESİ SIRA SOYAD AD KURUM ADAY NO SERTİFİKA TÜRÜ PUAN SONUÇ Çağrı Merkezi Elemanı 95 GEÇTİ

Eğitim ve Öğretim Yılı Doğancan ÖZCAN Bilgisayar Programcılığı İ.Ö Mert ÖZAY Bilgisayar Programcılığı U.E.

TEMEL DÜZEY PSİKOONKOLOJİ KURSU

Konuya Yönelik Ulusal ve Uluslararası Projeler ve Çözüm Önerileri

10 EKİM DÜNYA RUH SAĞLIĞI GÜNÜ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

İBRAHİM ÖNAL ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ 2011 LYS SONUÇLARI

ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ 1. ULUSAL ÖN LİSANS ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRENCİ KONGRESİ

Yrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU Proje Araştırmacısı

Eğitim Fakültesi-Matematik Eğitimi ABD 16/01/2017

GRUP İSİM SOYİSİM ÖĞRETMEN OKUL FELSEFE 1.GRUP

Yrd.Doç.Dr. NURDAN GEZER

GRUP İSİM SOYİSİM ÖĞRETMEN OKUL FELSEFE 1.GRUP

T.C. ANKARA BATI ADLİ YARGI İLK DERECE MAHKEMESİ ADALET KOMİSYONU BAŞKANLIĞI

KONGRE PROGRAMI 11 EYLÜL 2017 PAZARTESİ. Prof. Dr. Galip AKHAN İzmir Kâtip Çelebi Üniv. Rektörü, Türkiye (Teşrifleri Halinde)

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Hemşirelik Yüksekokulu Hacettepe Üniversitesi 1984

Türkcell Türkiye Gençler Salon Şampiyonası

Pazar Günü Yapılan 1064 Saatlik Çocuk Gelişimi Sınav Sonuçları Aşağıdaki Gibidir.

ÖZ DEĞERLENDİRME TAKVİMİ

Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM

:Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik. Derece Alan Üniversite Yıl

2016 YILI OCAK DÖNEMİ İL İÇİ BİRLİKLER ARASI YER DEĞİŞTİRME SONUÇLARI

EK 1 MSGSÜ ADEK ÇALIŞMA GRUPLARI

Alp Üçok Haldun Soygür

ISBN: Editörler: Alp Üçok Haldun Soygür. Seri Editörü: Doğan Yeşilbursa Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı

SINAV SONUÇ LİSTESİ ÇANKAYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ. Sayfa : 1 / 6. Kurs Kodu : 87 Kurs Adı : ARYANET UZAKTAN EĞİTİM KURSU

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl

SIRA NO PROJE NO AD SOYAD İKAMET İLİ ÜNİVERSİTE BÖLÜM

CUMA. Not: Okul Deneyimi dersi kapsamında öğretmen adayları haftada en az 4 saat gözlem yapmak zorundadır. UYGULAMA ÖĞRETİM ELEMANI

ÖZGEÇMİŞ ve ESERLER LİSTESİ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Hacettepe Üniversitesi 1999

Başvurduğu Yarıyıl. Genel Not Ortalaması. S.N. Adı- Soyadı Geldiği Üniversite Bölümü. Kabul Durumu

Türkiye Üniversiteler Kros Şampiyonası Aydın/Kuşadası

BES Onkoloji EAH Cansu Dölek Sema Akyüz Hatice Kanıbir Merve Merter Merve İnel Öznur Aydın Tuğba Ekici Huriye Saygılı BES Atatürk EAH

T.C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI AKADEMİK YIL AÇILIŞ PROGRAMI. 24 Eylül 2018

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÇİFT ANADAL PROGRAMLARI BAŞVURU LİSTESİ ÖĞRENCİ NO

Klinik psikoloji (bağımlılık odaklı) yüksek lisans programı, iki yıl süren, teorik ve uygulamalı dersler içeren tezli bir yüksek lisans programıdır.

Özel Medicana International İstanbul Hastanesi

16. CERRAHİ HEMŞİRELİĞİ KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAMI

Altan GÜVEN. Gazi Ortaokulu. Tuncay ALTINGÖLLER. Gazi Ortaokulu

16. CERRAHİ HEMŞİRELİĞİ KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAMI

Yaşam Sonu Kararlarında Hastane Etik Kurulları / Etik Konsültasyon. Öğr. Gör. Dr. Müge Demir Tıp Tarihi ve Etik AD mdemir@hacettepe.edu.

:Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Eyüp Yerleşkesi Eyüp/İstanbul. Derece Alan Üniversite Yıl

POSTER BİLDİRİ PROGRAM AKIŞI

BAĞCILAR ANADOLU LİSESİ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

: Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Maltepe Eğitim Köyü Başıbüyük Maltepe-İstanbul : behiceekici@hotmail.com

T.C. İSTANBUL ANADOLU ADLİ YARGI İLK DERECE MAHKEMESİ ADALET KOMİSYONU BAŞKANLIĞI. Karar No:2013/606 Evrak No: 2013/1158

A Grubu Güz Dönemi Dersleri D. KODU DERSİN ADI AKTS TUK SORUMLUSU

OKUL SOSYAL HİZMETİ NİN OKUL ERKEN TERKİ ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİSİ

GRUP İSİM SOYİSİM ÖĞRETMEN OKUL YABANCI DİL 1.GRUP. Falez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Öğr. Gör. Arzu ŞAHAN. Öğr. Gör. Arzu ŞAHAN Atatürk Ortaokulu Atila Yurt. Doç. Dr. Halil TOKCAN

TOPLUM RUH SAĞLIĞI MERKEZLERİ. Hazırlayan: Dr. Meryem Merve Ören Danışman: Prof. Dr. A. Emel Önal

GÜZ DÖNEMİ YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ TDL 101 ViZE PROGRAMI 22 KASIM 2015 PAZAR SAAT: ETLİK YERLEŞKESİ

NOTU RAKAMLA SIRA NO YAZIYLA REHBER ÖĞRETİM ELEMANI: YRD. DOÇ. DR. VEYSİ AKIN

Emine Sevinç Tok. İzmir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü. Gürsel Aksel Bulvarı No: Üçkuyular İzmir

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

2014 ŞEYDA ÖZMEN MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ/Muğla Meslek Yüksekokulu/Çocuk Gelişimi

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ TARİHLERİ ARASINDA YAYIMLANAN AKADEMİK KADRO İLANI ÖĞRETİM GÖREVLİSİ ÖN DEĞERLENDİRME SONUCU

Asistan (Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları) Yıllık Öğrenim. Asistan (Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları)

ÖĞRETĐM YILI YATAY GEÇĐŞ SONUÇLARI

DEPRESYON SAĞALTIM KILAVUZU KAYNAK KİTABI. Editörler. Olcay Yazıcı E. Timuçin Oral Simavi Vahip. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

GRUP. Devam Çizelgesi UYGULAMA OKULU KOORDİNATÖRÜ UYGULAMA SINIFI. ÖĞRETMEN ADAYININ NUMARASI Kübra Nur SAYAN Bircan ÇAM. 1.

ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ELEMANI ÖN DEĞERLENDİRME SONUÇLARI

Görevi Kurum Süre (Yıl - Yıl) Idari Görevler Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölüm Başkanlığı

09/09/ *****7134 EMEL POYRAZ 12*****8004 SİBEL ASLAN 12*****8542 MUSTAFA ÇELİK 13*****4298 EMRULLAH ARSLAN 13*****9326 MERVE YILMAZ

EVDE SAĞLIK ve BAKIM KONGRESİ

AKILLI İLAÇ KOMİTESİ. Uzm. Dr. Tuba KURUOĞLU Enfeksiyon Hast.ve Klinik Mikr. Uzm./Başhekim Yardımcısı. Esra SAVAŞAN Ortopedi Sorumlu Hemşiresi

ANKARA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ RUH SAĞLIĞI PROGRAMLARI ŞUBESİ

15 NURİYE NUR DAŞCI 16 İBRAHİM SADİ ÇAKIL 17 ÖZGENUR MORKAN 18 HALİL İBRAHİM MÜJDECİ 19 HATİCE KÜNKÖR 20 CAVİDE DEMİREL 21 CANAN BOSTAN

T.C. ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMI PEDAGOJİK FORMASYON SONUÇLARI

T.C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI AKADEMİK YIL AÇILIŞ PROGRAMI. 24 Eylül 2018

Transkript:

III. ULUSAL PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRELĐĞĐ KONGRESĐ (ULUSLAR ARASI KATILIMLI) III. NATIONAL PSYCHIATRIC NURSING CONGRESS (WITH INTERNATIONAL PARTICIPATION) KAPALI KAPILARIN DIŞINDA OUT OF THE DOORS BĐLDĐRĐ ÖZET KĐTABI/PROCEEDINGS

Gülsüm ANÇEL Hülya ARSLANTAŞ Nesrin AŞTI Makbule BATMAZ Ayşegül BĐLGE Hülya BĐLGĐN Nihal BOSTANCI DAŞTAN Kadriye BULDUKOĞLU Sevim BUZLU Sibel COŞKUN Olcay ÇAM Zekiye ÇETĐNKAYA DUMAN Fatma DEMĐRKIRAN Selma DOĞAN Gülgün DURAT Şeyda DÜLGERLER Fatma EKER Mine Ekinci Esra ENGĐN Nurhan EREN DÜZENLEME KURULU Düzce Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Funda SĐVRĐKAYA ŞERĐFOĞLU PHD Eski Başkanları Prof.Dr. Çaylan PEKTEKĐN Prof.Dr. Nesrin AŞTI Prof.Dr. Sevim BUZLU BAŞKANLAR Yrd. Doç.Dr. Fatma EKER Dr. Nurhan EREN GENEL SEKRETERLER Öğr. Gör. Aysel KARACA Uzm. Hem. Hacer ATĐK SAYMANLAR Uzm. Hem. Münevver AKIN Hem. Seniye ÜNLÜ ÜYELER Öğr. Gör. Ferhan AÇIKGÖZ Öğr. Gör. Dilek AKKUŞ Öğr. Gör. Rahime AYDIN Uzm. Hem. Arzu AYDOĞDU Uzm. Hem. Emel ÇAVUŞ ŞĐMŞEK Yrd. Doç.Dr. Gülgün DURAT Öğr. Gör. Süheyla ERGÜN Yrd. Doç.Dr. Ayla KEÇECĐ Dr. Nazmiye KOCAMAN YILDIRIM Öğr. Gör. Ayşe KUZU Öğr. Gör. Filiz SÜZER Yrd. Doç.Dr. Gül ÜNSAL BĐLĐMSEL DANIŞMA KURULU Ayça GÜRKAN Perihan GÜNER KÜÇÜKKAYA Özlem IŞIL Songül KAMIŞLI Meral KELLECĐ Nazmiye KOCAMAN YILDIRIM Yasemin KUTLU Leman KUTLU Fahriye OFLAZ Ayşe OKANLI Fatma ÖZ Gülten ÖZALTIN Ayşe ÖZCAN Neslihan ÖZCAN Mine ÖZEN TURGAY Çaylan PEKTEKĐN Havva TEL Gülşen TERAKYE Gül ÜNSAL Betsi ÜSTÜN

ĐÇĐNDEKĐLER BĐLĐMSEL PROGRAM... 15 KONFERANSLAR... 21 SANATSAL DIŞAVURUMDA PSĐKĐYATRĐ VE PSĐKĐYATRĐ HASTALARINA YÖNELĐK DAMGALAMA Faruk GENÇÖZ... 22 DAMGALAMAYLA MÜCADELE Ayşegül BĐLGE... 22 PANEL SUNUMLARI TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRESĐNĐN ÖNEMĐ ROL VE SORUMLULUKLARI Kadriye BULDUKOĞLU... 24 TÜRKĐYE DE TOPLUM RUH SAĞLIĞI Bülent COŞKUN... 26 DÜNYADA TOPLUM RUH SAĞLIĞI Y. Mehmet KONTAŞ... 27 REHABĐLĐTASYONDA GÜNDÜZ HASTANESĐ MODELĐ Sibel COŞKUN... 27 HASTANEDEN TOPLUMA GEÇĐŞ: KORUMALI EVLER Ferda BALUN... 27 SĐVĐL TOPLUM KURULUŞLARI Gül ÜNSAL... 27 HASTA YAKINI OLMAK Şadıman KARAHASANOĞLU... 28 PSĐKĐYATRĐ HASTASI VE BAKIM VERENLERĐN YAŞADIĞI SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRESĐNĐN ROLÜ Selma ÇĐMEN... 28 AKUT PSĐKĐYATRĐ SERVĐSĐNDE YATIRILARAK TEDAVĐ GÖRMEKTE OLAN HASTALARIN AĐLELERĐNE YÖNELĐK PSĐKOEĞĐTĐM Semra ENGĐNKAYA... 30 DEMANS HASTALARINA BAKIM VERENLERĐN YAŞADIKLARI SORUNLARIN TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRELĐĞĐ KAPSAMINDA DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Ebru ĐLKME... 32 SAĞLIKLI TOPLUM ĐÇĐN ÇOCUK VE ERGEN Olcay ÇAM... 34

ÇOCUK ERGEN RUH SAĞLIĞININ KORUNMASINDA VE GELĐŞĐMĐNDE PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRESĐNĐN ROLÜ Ayça GÜRKAN... 37 OKULDA RUH SAĞLIĞI Filiz ADANA... 39 ÖZEL VE FARKLI BĐR ÇOCUK-ERGEN GRUBU:ÇALIŞAN ÇOCUK-ERGEN... 41 Satı BOZKURT... 41 SUÇA YÖNELEN ÇOCUK-ERGEN Nalân GÖRDELES BEŞER... 43 ERGEN VE BAĞIMLILIK Alpay DEMĐRSOY... 45 KRĐZ KAVRAMINA GENEL BĐR BAKIŞ Yasemin KUTLU... 45 KRĐZE MÜDAHALEDE ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ ÖRNEĞĐ Özge UÇAN... 46 ĐNTĐHARI ÖNLEME MÜDAHALELERĐ Kamil ALPTEKĐN... 48 AFETLERDE RUHSAL SORUNLAR VE PSĐKOSOSYAL YAKLAŞIMLARIN PLANLANMASI Serap Arslan TOMAS... 49 BEBEK DOĞMADAN ŞĐDDETĐ ÖNLEMEK Gülsüm ANÇEL... 50 TOPLUMDA ŞĐDDETE MARUZ KALAN RĐSK GRUPLARI Hülya BĐLGĐN... 52 ĐŞYERĐNDE DUYGUSAL ŞĐDDET: MOBBĐNG Leman KUTLU... 53 ADLĐ PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRESĐNĐN ŞĐDDETĐ TANIMA VE ÖNLEMEDEKĐ ROLÜ Fatma ÖZ... 55 HOLLANDA DA HEMŞĐRELĐĞĐN PSĐKĐYATRĐDEKĐ KONUMU Kezban ABALĐ... 55 ĐNGĐLTERE MODELĐ Alan Simpson... 56 BĐLDĐRĐLER... 56 SÖZEL BĐLDĐRĐLER... 57 SUÇA YATKIN ERENLERDE OLUMLU KĐŞĐLERARASI ĐLĐŞKĐLER GELĐŞTĐRME PROGRAMININ ETKĐNLĐĞĐNĐN ĐNCELENMESĐ Nalân GÖRDELES BEŞER, Olcay ÇAM... 58

ÜNĐVERSĐTE ÖĞRENCĐLERĐNĐN PROBLEMLĐ ĐNTERNET KULLANIMI ĐLE ÖFKE ĐFADE TARZLARI ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐ Elvan ATA, Şenay AKPINAR, Meral KELLECĐ... 60 15 49 YAŞ ARASI KADINLARIN ŞĐDDET GÖRME DURUMLARI Şahbaz M, Filiz ADANA, Hülya ARSLANTAŞ, Uzun Ö, Mutlu F, Okyay N... 62 BAKIRKÖY RUH SAĞLIĞI VE SĐNĐR HASTALIKLARI EA HASTANESĐ ĐLE ÖZEL BĐR PSĐKĐYATRĐ ÜNĐTESĐNE BAŞVURAN HASTALARIN ĐÇSELLEŞTĐRĐLMĐŞ DAMGALANMA DÜZEYĐ YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI Sibel COŞKUN, Nuray GÜVEN CAYMAZ... 64 DÜZCE DEKĐ ĐLKÖĞRETĐM OKULLARINDA RĐSKLĐ ÇOCUKLARIN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Dilek AKKUŞ, Okan KAPLAN, Kadir ÖKSÜZ, Ferhan AÇIKGÖZ, Mehmet ÖNEMLĐ, Filiz SÜZER, Adnan ÖZÇETĐN, Dilek KAR, Ayla KEÇECĐ, Lamia AKSU, Bora BÜKEN, Aysel KARACA, Sedat TURGUT, Talat BAHÇEBAŞI... 66 DĐN GÖREVLĐLERĐNĐN ŞĐZOFRENĐYE ĐLĐŞKĐN BĐLGĐ VE TUTUMLARI (DÜZCE ÖRNEĞĐ) Fatma EKER, Elvan ATALAN, Özlem KÜÇÜK, Özge ÖNER, Seda ŞAHĐN... 68 POSTER BĐLDĐRĐLER... 70 AMATEM KLĐNĐKLERĐNDE TEDAVĐ EDĐCĐ ORTAM VE PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRESĐNĐN SORUMLULUKLARI Ayşegül SAVAŞAN, Kadriye ÖZAYDIN... 71 HEMŞĐRELĐK ÖĞRENCĐLERĐNĐN ÖLÜM KAYGISI ĐLE PSĐKOLOJĐK SAĞLAMLIK DÜZEYLERĐ Fatma ÖZ, Figen ĐNCĐ, Emel BAHADIR... 73 ÇĐMENTO FABRĐKASINDA ÇALIŞAN ĐŞÇĐLERDE GÖRÜLEN RUHSAL SORUNLAR Mahmut KILIÇ, Aydan DOĞAN, Mehtap ASLANHAN, Gülhan EL... 75 MATERNAL BAĞLANMANIN POSTPARTUM DEPRESYONA ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ Melek KAYACI, Ferda ÖZBAŞARAN, Karer UZUNER... 77 OKB LĐ BĐREYLERDE ANKSĐYETE, DEPRESYON VE STRESLE BAŞ ETME DURUMUNUN BELĐRLENMESĐ Tülay YILMAZ BĐNGÖL, Havva TEL, Feryal ÇELĐKEL... 79 DR. ABDURRAHMAN YURTASLAN ANKARA ONKOLOJĐ EĞĐTĐM VE ARAŞTIRMA HASTANESĐNDE ÇALIŞAN HEMŞĐRELERĐN TERMĐNAL DÖNEMDEKĐ KANSER HASTASINA BAKIM VERĐRKEN KARŞILAŞTIĞI GÜÇLÜKLER VE BAŞETME YOLLARI Sevcan TOPTAŞ, Nihal ÇAĞLI, Hande BAYRAM, Güler ÖZ... 81 ÜNĐVERSĐTE ÖĞRENCĐLERĐNDE BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERĐN KULLANIMI PREVALANSI Mahmut KILIÇ, Gülhan EL, Mehtap ASLANHAN, Beyzanur DOĞAN... 85 ŞĐZOFRENĐ HASTA AĐLELERĐNDE ALGILANAN AĐLE YÜKÜ DÜZEYĐ VE REHABĐLĐTASYON SÜRECĐNĐN AĐLE YÜKÜNE ETKĐSĐ Sibel COŞKUN, Ayla YAZICI... 87

ĐLK VE ORTA EVRE ALZHEĐMER HASTALARININ EVDE ĐZLEMĐ Gülay TAŞDEMĐR YĐĞĐTOĞLU, Fatma ÖZ... 89 ĐZMĐR ĐLĐ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ AĐLE ĐÇĐ ŞĐDDETE MARUZĐYETLERĐ, BĐLGĐ DÜZEYLERĐ VE MESLEKĐ TUTUMLARININ BELĐRLENMESĐ... 91 Birsen YANILMAZ, Barış KILIÇCIOĞLU, Gülhan ALTUN, Mustafa KAYA... 91 PSIKIYATRI SERVISINDE YATAN HASTALAR ILE POLIKLINIĞE GELEN HASTALARIN PRIMER BAKIM VERICILERININ SOSYAL DESTEK DURUMUNUN BELIRLENMESI Havva TEL, Bayise SARAÇ, Yasemin GÜNAYDIN, Kadriye MEDIK, Sibel DOĞAN... 95 YETĐŞTĐRME YURDU VE AĐLE YANINDA KALAN ERGEN KIZLARIN ERGENLĐK SORUNLARI VE BAŞETME YÖNTEMLERĐ Nezihe UĞURLU, Esra YAVAŞ, Zeynep TEKFĐDAN... 97 SOSYAL BECERĐ EĞĐTĐMĐ SONRASI HASTALARIN HASTALIK BELĐRTĐLERĐNĐ TANIMA VE BAŞ ETME DURUMLARI ĐLE HASTALIĞIN NEGATĐF-POZĐTĐF BELĐRTĐLERĐNDEKĐ DEĞĐŞĐMLERĐN ĐNCELENMESĐ Gülçin SÜNGÜ SÜĞÜN, Elif Özge AKYÜZ, Aslı KERT... 99 RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI HEMŞĐRELĐĞĐ DERSĐNĐN ÖĞRENCĐLERĐN RUHSAL SORUNU OLAN BĐREYE KARŞI TUTUMLARINA ETKĐSĐ Mehtap KIZILKAYA, K.Derya BEYDAĞ... 101 BAŞ AĞRISI YAKINMASI ĐLE ALEKSĐTĐMĐ ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐ Sevsen CEBECĐ, Sinem DUYMAZ, Sena YEĞĐT, Müzeyyen AKTAN... 103 MUĞLA ABĐDE H. NURĐ ÖNCÜER HUZUREVĐNDE YAŞAYAN YAŞLI BĐREYLERĐN SOSYO- DEMOGRAFĐK ÖZELLĐKLERĐNĐN BELĐRLENMESĐ Media SUBAŞI BAYBUĞA, Özlem GENÇ, Kadriye BEŞKARDEŞ, Mehmet BAL... 105 HEMŞĐRELĐK ÖĞRENCĐLERĐNĐN ÖZ ETKĐLĐLĐK YETERLĐLĐK DÜZEYLERĐ ĐLE AĐLE ORTAMINI ALGILAMA DURUMU ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN ĐNCELENMESĐ Feray GÖKDOĞAN, Melike YÖNDER, Yurdanur DEMĐR... 107 BĐR HEMŞĐRELĐK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCĐLERĐNDE PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRELĐĞĐ DERSĐ UYGULAMASININ RUHSAL HASTALIKLARA YÖNELĐK TUTUMLAR ÜZERĐNE ETKĐSĐ Leyla KÜÇÜK, Derya ÖZBAŞ, Sevim BUZLU... 109 HEMODĐYALĐZ HASTALARININ YANLIZLIK DÜZEYLERĐNĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Fadime ÜSTÜNER TOP, Şükran BAŞKAN, Fatma AKPUNAR, Emine AYDIN PEKDEMĐR, Nurten Gülsüm BAYRAK... 111 ALKOL BAĞIMLISI HASTALARIN ALKOL KULLANIMINA BAĞLI YAŞADIKLARI SORUNLAR VE TEDAVĐYE BAŞVURU NEDENLERĐ Feryal ULUDAĞ, Fatma ÖZ... 113 TÜBERKÜLOZ HASTALARININ HASTALIK ALGISI ĐLE KĐŞĐLĐK ÖZELLĐKLERĐ VE KONTROL ODAĞI ĐNANÇLARI ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐ Yadigar ÇEVĐK, Berna ERSOY ÖZCAN, Pınar ÇĐÇEKOĞLU, Ayşe KUZU, Nazmiye KOCAMAN YILDIRIM, Gül ÜNSAL... 115

PSĐKOEĞĐTĐMSEL BĐR SĐGARA BIRAKMA PROGRAMINA KATILAN HEMŞĐRELERĐN SĐGARA BIRAKMA DURUMLARI ve PROGRAMA ĐLĐŞKĐN GÖRÜŞLERĐ Songül KAMIŞLI... 117 HĐTĐT ÜNĐVERSĐTESĐ SAĞLIK YÜKSEKOKULUNA YENĐ BAŞLAYAN ÖĞRENCĐLERĐN OKULA UYUM DURUMLARININ BELĐRLENMESĐ Bahire ULUS, Havva ŞĐRĐN... 119 SAĞLIK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCĐLERĐNĐN CEP TELEFONUNUN ĐNSAN SAĞLIĞI ÜZERĐNE OLUMSUZ ETKĐLERĐNĐ BĐLME DÜZEYLERĐ Filiz ADANA, Safiye ÖZVURMAZ, Sakıcı S... 120 HEMŞĐRELĐK ÖĞRENCĐLERĐNĐN RUHSAL HASTALIĞA KARŞI ĐNANÇLARININ ĐNCELENMESĐ Satı BOZKURT, Ekin Dila TOP... 122 HUZUREVĐNDE ÇALIŞAN HEMŞĐRELERĐN YAŞLILIĞA VE KURUMA ĐLĐŞKĐN GÖRÜŞLERĐ Ayşe BÜYÜKBAYRAM, Gönül ÖZGÜR, FARKLI TEDAVĐ DÜZEYLERĐNDEKĐ ŞĐZOFRENĐ HASTALARININ BENLĐK SAYGISI ve KENDĐNĐ DAMGALAMA DÜZEYLERĐ Saliha BOZDOĞAN,Yakup DÜNDAR... 126 BĐR PSĐKĐYATRĐ KLĐNĐĞĐNDE HASTA VE AĐLELERĐN PSĐKOTROP ĐLAÇLARLA ĐLGĐLĐ EĞĐTĐM GEREKSĐNĐMLERĐ ve TABURCULUK SONRASI ĐLAÇ KULLANMA DURUMLARI Meral KELLECĐ, Selma DOĞAN, Elvan HENDEN ATA, Selma SABANCIOĞULLARI, Dilek AVCI, Filiz BAŞEĞMEZ, Meral ĐŞKEY... 128 HEMŞĐRELĐK ÖĞRENCĐLERĐNĐN PSĐKĐYATRĐ HASTALARI VE HASTALIKLARINA KARŞI TUTUMLARINA PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRELĐĞĐ DERSĐNĐN ETKĐSĐ Selma SABANCIOĞULLARI, Meral KELLECĐ, Dilek AVCI, Elvan HENDEN ATA, Selma DOĞAN... 130 GÖRME ENGELĐ OLAN VE OLMAYAN ÖĞRENCĐLERĐN RUHSAL UYUM DURUMLARI Nadire ERCAN, Ayşe ERGÜN, Ayşe YILDIZ... 132 GÖRME ENGELĐ OLAN VE OLMAYAN ÖĞRENCĐLERĐN MARUZ KALDIKLARI ZORBALIK DAVRANIŞLARI Nadire ERCAN, Ayşe ERGÜN, Ayşe YILDIZ... 134 GÖRME ENGELLĐ ERGENLERLE YÜRÜTÜLEN YAPILANDIRILMIŞ BĐR GRUP ÇALIŞMASI Semra KARACA, Gülten ÖZALTIN... 136 EĞĐTĐMĐ SAĞLIKLA ĐLGĐLĐ OLAN VE OLMAYAN ÜNĐVERSĐTE ÖĞRENCĐLERĐNĐN ÖZ-BAKIM GÜCÜ VE ÖZ-ETKĐLĐLĐK-YETERLĐK DÜZEYLERĐNĐN KARŞILAŞTIRILMASI Nigar KOCA, Ayşen YETKĐN... 138 SORUN ÇÖZME BECERĐLERĐNĐ GELĐŞTĐRME PROGRAMININ ŞĐZOFRENĐK HASTALARIN SOSYAL ĐŞLEVSELLĐK DÜZEYLERĐNE ETKĐSĐ Şenay AKPINAR, Meral KELLECĐ... 140

MUĞLA BELEDĐYESĐ ABĐDE-H. NURĐ ÖNCÜER HUZUREVĐ NDE KALAN VE AĐLE ORTAMINDAYAŞAYAN BĐREYLERĐN ÖZ BAKIM GÜCÜNÜN BELĐRLENMESĐ Nezihe UĞURLU, Mücahit BOLAT, Selahattin ERDEM... 142 HASTANEDE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELĐNĐN STRESLE BAŞ ETME YÖNTEMLERĐ ĐLE ÇEŞĐTLĐ DEĞĐŞKENLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN ĐNCELENMESĐ Nezihe UĞURLU, Hüseyin YILDIRIM ONDOKUZ MAYIS ÜNĐVERSĐTESĐ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZĐ SERVĐS HEMŞĐRELERĐNE YÖNELĐK MOBBĐNG UYGULAMASI ĐLE ĐLGĐLĐ HEMŞĐRELERĐN GÖRÜŞLERĐ Derya AYAS MADEN... 146 ÖLÜME ĐLĐŞKĐN EĞĐTĐMĐN HEMŞĐRELERĐN KAYGI, DEPRESYON VE TUTUMLARINA ETKĐSĐ Figen ĐNCĐ, Fatma ÖZ... 148 HEMŞĐRE ÖĞRENCĐLERĐN AĐLE ĐÇĐ ŞĐDDET KONUSUNDAKĐ GÖRÜŞLERĐ... 150 Gönül ÖZGÜR, Emel ÖZTÜRK, Derya MORADĐ... 150 ÜNĐVERSĐTE HASTANESĐNDE ÇALIŞANLARIN SAĞLIKLI YAŞAM BĐÇĐMĐ DAVRANIŞLARI Handan ALAN, Serhat SAĞSÖZ, Duru GÜNDOĞAR, E.Melih ŞAHĐN... 152 MESLEKĐ TÜKENMĐŞLĐĞĐ ÖNLEMEDE YARATICI SANAT ÇALIŞMASI: BĐR ÖN PROJE Nurhan EREN, Şenel SÜRÜCÜ... 154 BOZOK ÜNĐVERSĐTESĐ SAĞLIK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCĐLERĐNĐN ATIGANLIK VE AKRAN BASKISI DÜZEYLERĐNĐN BELĐRLENMESĐ Esin ARSLAN, Nazan KILIÇ AKÇA, Mürüvvet BAŞER... 156 KRONĐK HASTALIĞI OLAN BĐREYLERĐN HASTALIKLARINA ĐLĐŞKĐN UYGULADIKLARI YÖNTEMLERĐN BELĐRLENMESĐ Media SUBAŞI BAYBUĞA, Zöhre IRMAK, Arzu YILDIRIM, Yavuz GÜLER, M.Nasih DENĐZ, Sabri NARMAN... 158 KANSER HASTALARININ HASTALIĞI DEĞERLENDĐRME BĐÇĐMLERĐNĐN, ANKSĐYETE, DEPRESYON VE YAŞAM KALĐTESĐNE ETKĐSĐ Ayşe OKANLI, Sibel ASĐ KARAKAŞ... 160 ZĐHĐNSEL ENGELLĐ ÇOCUĞA SAHĐP AĐLELERĐN AĐLE ĐŞLEVLERĐNĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Tülay SAĞKAL, Derya KARATAŞ... 162 ÇOCUKLARIN TEKNOLOJĐ KULLANMA ORANLARI VE ALGILARI... 164 Fadime Üstüner TOP, Aygül BACA, Nurten Gülsüm BAYRAK... 164 SINIF ÖĞRETMENLERĐN TÜKENMĐŞLĐK DÜZEYLERĐNĐN ĐNCELENMESĐ... 166 Tülay SAĞKAL, Sevil KORKMAN,Buket TAKAT, Bahar COŞKUN... 166 BOLU ĐLĐ MERKEZ KÖYLERĐNDEN BĐRĐNDE YAŞAYAN AĐLELERĐN AĐLE ĐŞLEVLERĐNĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Süheyla ERGUN, Züleyha OCAK... 168 RUHSAL SORUNU OLAN BĐREYLERĐN ĐÇSELLEŞTĐRĐLMĐŞ DAMGALANMA DURUMLARI Süheyla ERGUN, Melike YÖNDER... 170

PĐŞĐRĐCĐ CĐHAZLAR FABRĐKASININ BĐR BÖLÜMÜNDEKĐ ĐŞÇĐLERĐN ĐŞ DOYUMLARININ ĐŞKAZASI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Sevil ALBAYRAK, Süheyla ERGÜN, Aslıhan ÇATIKER... 172 PSĐKĐYATRĐ KLĐNĐKLERĐNDE YAŞANAN ŞĐDDET OLAYLARI, KAYITLARA YANSIMASI ve ELE ALINIŞI Makbule ŞENYURT, Fahriye OFLAZ... 174 HEMŞĐRELERĐN ERGENLERLE YAPTIKLARI ÇALIŞMALARIN ĐNCELENMESĐ... 176 Hatice ÖNER ALTIOK... 176 YAŞLILARDA ŞĐDDET VE DEPRESYON ĐLĐŞKĐSĐ Gülgün DURAT, Ayşe ÇEVĐRME, Nihal SÜTÜTEMĐZ... 178 RUH SAĞLIĞI HASTALIKLARI HASTANESĐ NDE ÇALIŞAN HEMŞĐRELERĐN SOSYAL DESTEK DÜZEYLERĐNĐ ETKĐLEYEN FAKTÖRLER Gönül ÖZGÜR, Sevgi NEHĐR, Döndü ÇUHADAR... 180 SAĞLIK YÜKSEKOKULU 1. SINIF ÖĞRENCĐLERĐNDE PSĐKĐYATRĐK SEMPTOMLAR Nalân GÖRDELES BEŞER, Figen ĐNCĐ... 182 HEMŞĐRELĐK ÖĞRENCĐLERĐNĐN RUH SAĞLIĞI VE PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRELĐĞĐ ÖĞRETĐMĐ SÜRECĐNDE RUHSAL SORUNU OLAN BĐREYE YÖNELĐK TUTUMLARI Fatma ÖZ, Figen ĐNCĐ... 184 TÜBERKÜLOZLU HASTALARDA STĐGMA DÜZEYLERĐ VE ETKĐLEYEN FAKTÖRLERĐN BELĐRLENMESĐ Havva SERT, Nermin OLGUN... 186 BĐPOLAR BOZUKLUĞU OLAN BĐREYLER VE YAKINLARININ YAŞAM KALĐTESĐ... 188 Sibel ÇOBAN, Kadriye MEDĐK, Birgül ÖZKAN, Bahise SARAÇ, Yasemin GÜNAYDIN... 188 BĐR ÜNĐVERSĐTE HASTANESĐNDE ÇALIŞAN HEMŞĐRELERĐN ÖZ-ETKĐLĐLĐK YETERLĐK DÜZEYLERĐ ve ĐLĐŞKĐLĐ FAKTÖRLER Gökçe Sibel TURAN, Ayşen YETKĐN... 190 KRONĐK RUHSAL BOZUKLUĞU OLAN HASTA YAKINLARININ STĐGMAYA ĐLĐŞKĐN GÖRÜŞLERĐ Birgül ÖZKAN, Bahise SARAÇ, Sibel ÇOBAN, Kadriye MEDIK... 192 KÜRESEL EKONOMĐK KRĐZĐN SONUÇLARI: PSĐKO-SOSYAL RĐSK FAKTÖRÜ OLARAK ĐŞSĐZLĐK (DÜZCE ÖRNEĞĐ) Fatma EKER, Özlem A. AKKAŞ, Havva ATĐK, Serap KARTAL, Seher RAKICI... 194 LĐSE ÖĞRENCĐLERĐNDE SALDIRGAN DAVRANIŞLARIN ORTAYA ÇIKIŞINA KATKIDA BULUNAN FAKTÖRLER Fadime KAYA, Hülya BĐLGĐN... 196

KRONĐK RUHSAL BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA UYKU KALĐTESĐ VE ETKĐLEYEN FAKTÖRLER Kadriye MEDĐK, Birgül ÖZKAN, Sibel ÇOBAN, Gönül SUNGUR, Bahise SARAÇ... 198 HEMŞĐRELĐK ÖĞRENCĐLERĐ GÖZÜYLE YAŞLILIK VE HUZUREVĐ Ceyda YEDĐKARDAŞLAR, Gönül ÖZGÜR... 200 OKULDA GÖRÜNMEYEN TEHLĐKE: AKRAN ZORBALIĞI Ayşe KUZU... 202 ZÜBEYDEHANIM HUZUREVĐNDEKĐ YAŞLILARIN ÖLÜM KAYGILARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTĐVĐTESĐ ĐLE ĐLĐŞKĐSĐ Şenay ERCAN, Esra ENGĐN, Şeyda DÜLGERLER... 204 GEBELĐKTE MADDE KULLANIMI VE DEPRESYON Ayşegül SAVAŞAN, Zübeyde DENĐZCĐ... 206 NÜKS ÖNLEME GRUP TERAPĐSĐNĐN ALKOL BAĞIMLILARINDA FONKSĐYONEL OLMAYAN TUTUMLAR VE PROBLEM ÇÖZME BECERĐLERĐNE ETKĐSĐ: KONTROL GRUPLU ALTI AYLIK ĐZLEM ÇALIŞMASI Esra ENGĐN, Kadriye GÜLTEKĐN, Gülseren ŞEN, Hakan COŞKUNOL... 208 ŞĐZOFREN HASTA YAKINLARINDA AĐLE YÜKÜ Şahide AKBULUT, Altan EŞSĐZOĞLU, Ayşe ÖZCAN... 210 KRONĐK BÖBREK YETMEZLĐĞĐ TANISI ALAN HASTALARIN AĐLELERĐNĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Tülay ASAN, Özlem IŞIL... 212 KIZ YURDUNDA KALAN ÜNĐVERSĐTE ÖĞRENCĐLERĐNĐN ANKSĐYETE DÜZEYLERĐNĐN BELĐRLENMESĐ Mualla YILMAZ, Ayşe Ferda OCAKÇI... 214 DÜZCE ĐLĐNDE YAŞAYAN 6 14 YAŞ ROMAN ÇOCUKLARIN RUHSAL UYUMLARI Büşra ÖZDEN, Mukaddes CEYLAN, Meltem YALÇIN, Dilek AKKUŞ... 216 ENDÜSTRĐ MESLEK LĐSESĐNDE OKUYAN ÖĞRENCĐLERĐN... 218 BENLĐK SAYGISI (DÜZCE ÖRNEĞĐ) Mehtap PEKEL, Esra SES, Nazlı ÖZKURT, Öznur AKÇAY, Dilek AKKUŞ... 218 PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRELĐĞĐ DERSĐNĐN PSĐKĐYATRĐK STĐGMAYA ETKĐSĐ Kader ŞARLAK, Nesrin AŞTI... 220 ŞĐZOFRENĐ HASTASININ AĐLESĐ OLMAK: ÖZELLĐKLERĐ VE ĐHTĐYAÇLARI Gülçin Sügün... 222 RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI HEMŞĐRELĐĞĐ DERSĐNĐN ÖĞRENCĐLERĐN RUHSAL SORUNU OLAN BĐREYE KARŞI TUTUMLARINA ETKĐSĐ Mehtap KIZILKAYA, K.Derya BEYDAĞ... 224 BĐR ÜNĐVERSĐTE HASTANESĐNĐN ROMATOLOJĐ POLĐKĐNĐĞĐNE BAŞVURAN ROMATOĐD ARTRĐTLĐ HASTALARIN YETĐYĐTĐMĐ DÜZEYLERĐ Çiğdem ARSLAN... 226

UFUK ÜNĐVERSĐTESĐ HEMŞĐRELĐK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCĐLERĐNĐN KLĐNĐK UYGULAMA ÖNCESĐ VE SONRASINDA ANKSĐYETE DÜZEYLERĐNĐN BELĐRLENMESĐ Bahire ULUS, Başak ULUDAĞ, Ömür BAŞDAL, Burcu EDE, Aslıhan ALHAN, Refia PALABIYIKOĞLU... 228 YAŞLI BĐREYLERĐN BĐLĐŞSEL, SOSYAL ĐŞLEVSELLĐĞĐ VE DUYGUDURUMUNUN BAKIM VERĐCĐLERĐ TARAFINDAN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Ebru ĐLKME, Sevim BUZLU... 229 ĐSTANBUL ĐLĐNDE YAŞAYAN BĐREYLERĐN RUHSAL BOZUKLUĞU OLAN BĐREYLERE ĐLĐŞKĐN GÖRÜŞLERĐNĐN ARAŞTIRILMASI Selma ÇĐMEN, Resmiye YAŞAR, Nurcan AYDIN, Şaziye ÖZBEN... 231 OLGU SUNUMU... 233 AĐLEDE ĐSTĐSMAR EDĐLEN YAŞLI BĐREY ve HUZUREVĐ YAŞAMI: BĐR OLGU Fatma ÖZ, Hatice TAMBAĞ ERGENDE ESRAR KULLANIMI; TOPLUM RUH SAĞLIĞI YAKLAŞIMI Dilek AKKUŞ... 236 NÖROLEPTĐK MALĐGN SENDROM OLGUSUNDA HEMŞĐRELĐK YAKLAŞIMI Semra ENGĐNKAYA, Filiz KARABAĞ, Raziye YILMAZ, Münevver AKIN, Seval KAHRAMAN... 238 BĐPOLAR BOZUKLUK VE ALKOL-MADDE BAĞIMLILIĞI KOMORBĐDĐTESĐ Yeliz BĐÇER, Orhan KASAR, Nergis TELLĐOĞLU, Figen KARADAĞ, Peykan GÖKALP... 240 MEME KANSERĐ VE YAŞAM Aysel KARACA, Gülten ÖZALTIN... 242 KRONĐK BÖBREK YETMEZLĐĞĐ OLAN BĐR ERGENĐN HASTALIKTAN PSĐKOSOSYAL ETKĐLENĐMĐ VE HEMŞĐRELĐK YAKLAŞIMLARI Seher SARIKAYA KARABUDAK, Hatice ÖNER ALTIOK... 244 DERLEMELER... 246 DARÜLACEZE MÜESSESE MÜDÜRLÜĞÜ VE BAKIM HĐZMETLERĐNĐN TANITIMI Perihan KARADELĐOĞLU... 247 BOLU ĐZZET BAYSAL RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI HASTANESĐ TOPLUM RUH SAĞLIĞI MERKEZĐ ÇALIŞMALARI: BĐR ÖN BĐLDĐRĐM Hatice KARATATAR, Çiğdem DANAOĞLU, Türkan KESKĐN... 249 KRĐZ KAVRAMI VE KRĐZE MÜDAHALE Dilek KONUK ŞENER, Ferhan AÇIKGÖZ... 251 GEBELĐKTE ŞĐDDET

Fatma KARADAĞ, Hacer ATAMAN, Filiz SÜZER, Yılda Arzu ABA... 253 GEBELĐK VE POSTPARTUM DÖNEMDE PSĐKĐYATRĐK HASTALIKLAR K. Derya BEYDAĞ, Mehtap KIZILKAYA... 255 RUH SAĞLIĞINDA DAMGALAMA VE SAĞLIK ÇALIŞANLARI Mehtap KIZILKAYA, K.Derya BEYDAĞ... 257 ÇÖZÜMLENMEMĐŞ BĐR KONU: PSĐKĐYATRĐK BOZUKLUĞU OLAN HASTANIN GÖNÜLSÜZ / ZORLA TEDAVĐ EDĐLMESĐ Rahime AYDIN ER, Mine ŞEHĐRALTI... 259 STRESLE BAŞETMEDE ÖNEMLĐ BĐR YOL: MĐZAHIN KULLANIMI Fatma ÖZ, Duygu HĐÇDURMAZ... 261 ŞĐDDETĐN GENÇLERDEKĐ DĐĞER YÜZÜ: FLÖRT ŞĐDDETĐ Yılda Arzu ABA, Hacer ATAMAN, Fatma KARADAĞ, Filiz SÜZER... 263 MELEĐS ĐN KAVRAM GELĐŞTĐRME SÜRECĐNE GÖRE STĐGMA KAVRAMININ TARTIŞILMASI Tülay AYYILDIZ, Meryem AYDIN... 265 ÇALIŞMA YAŞAMINDA TOPLUMSAL CĐNSĐYET ETKĐLERĐ... 267 Meryem AYDIN, Sibel KIRAN, Fatma EKER... 267 GERĐYATRĐK BAKIMIN PSĐKOSOSYAL BOYUTU Hediye ARSLAN, Azime KARAKOÇ KUMSAR... 269 HEMŞĐRELĐK VE MOBBĐNG Mehtap KIZILKAYA, K.Derya BEYDAĞ... 271 OBEZĐTE ve RUH SAĞLIĞI ĐLĐŞKĐSĐ K.Derya BEYDAĞ, Mehtap KIZILKAYA... 273 MENAPOZ VE PSĐKĐYATRĐ K.Derya BEYDAĞ, Mehtap KIZILKAYA... 275 PSĐKĐYATRĐ HASTALARINDA SUÇ ĐŞLEMEYE ĐLĐŞKĐN DAMGALAMA Satı DOĞAN BOZKURT, Fatma Nevin ŞĐŞMAN... 277 RUHSAL TRAVMA VE EMDR TERAPĐSĐ Münire TEMEL, Ülfiye ÇELĐKKALP, Sultan DOĞAN... 279 KANSER HASTALARININ CĐNSEL SORUNLARINA YÖNELĐK HEMŞĐRELĐK YAKLAŞIMLARI Ferhan AÇIKGÖZ, Dilek AKKUŞ... 281 ÇOCUK RUH SAĞLIĞINA YÖNELĐK HĐZMET ALANLARINI GÖZDEN GEÇĐRME... 283 Özlem IŞIL, Aylin OĞUZ, Didem GÖZLETEN, Mücella ĐSMAĐLOĞLU, Perihan KARADELĐOĞLU, Yeliz TEKMEN... 283 ĐNFERTĐLĐTENĐN PSĐKOSOSYAL ETKĐLERĐ Aysel KARACA, Filiz SÜZER... 285 KADINLARDA ÜRĐNER ĐNKONTĐNANS VE YAŞAM KALĐTESĐNE ETKĐSĐ Filiz SÜZER, Fatma KARADAĞ, Hacer ATAMAN, Yılda Arzu ABA... 287 AĐLE ĐÇĐ ŞĐDDETĐN ÇOCUKLARIN RUH SAĞLIĞI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

Eda AKTAŞ, Çağrı ÇÖVENER... 289 REKREASYON AKTĐVĐTELERĐNĐN FĐZĐKSEL ENGELLĐ ÇOCUK VE AĐLESĐNĐN RUH SAĞLIĞI ÜZERĐNE ETKĐLERĐ Çağrı ÇÖVENER, Eda AKTAŞ... 291 GÖÇ EDENLERDE RUH SAĞLIĞININ KORUNMASI, GELĐŞTĐRĐLMESĐ VE GÜÇLENDĐRĐLMESĐ Özge ÖNER, Fatma EKER... 293 ÖZEL BĐR GRUP OLAN MAHKÛMLARA YÖNELĐK RUH SAĞLIĞI HĐZMETLERĐ Nuray ŞĐMŞEK... 295 BĐR PSĐKOSOSYAL DEĞERLENDĐRME ARACI OLARAK DĐSTRES TERMOMETRESĐ Azize ATLI, Nermin GÜRHAN... 297 KURSLAR PSĐKODRAMA ĐLE FARKINDALIĞIN ARTIŞI NASIL OLMAKTADIR? Olcay ÇAM, Esra ENGĐN... 300 YATAN HASTALARDA YENĐ BĐR GRUP TERAPĐ TEKNĐĞĐ; KĐŞĐLERARARASI ĐLĐŞKĐLERDE ROL ÇÖZÜMLEME GRUP TERAPĐSĐ (KARAT-G)... 302 Hülya ARSLANTAŞ, Pelin ŞAHĐN... 302 TOPLUMA YENĐDEN KATILIM PROGRAMI EĞĐTĐCĐ EĞĐTĐM KURSU Zekiye ÇETĐNKAYA DUMAN... 304 SPONSORLUKLAR... 306

Değerli Meslektaşlarımız, Sizlerden aldığımız güçle tüm psikiyatri hemşirelerini/hepimizi bir araya getiren bilimsel toplantıların üçüncüsünü 2009 yılında Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu ile birlikte gerçekleştirmeyi planlamaktayız. Bakırköy de gerçekleştirdiğimiz II. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Günleri, yaklaşık 450 meslektaşımızın katılımı ile bir dayanışma örneği göstererek, başarı ile tamamlanmıştır. Derneğimizin öncülüğünde ilk kez GATA da 250 meslektaşımızla bir ön çalışma olarak gerçekleştirdiğimiz, misyonumuzun ve vizyonumuzun temellerinin atıldığı toplantıdan bu yana giderek çoğaldığımızı ve daha kurumsal bir yapı kazandığımızı görmek bizi gururlandırmakta ve geleceğe daha güvenli bakmamızı sağlamaktadır. Toplantılarımızın bilimsel niteliği ve mesleki gelişimi artırıcı işlevi göz önünde tutulduğunda, dernek ve üniversite/hastane işbirliğinde yürüttüğümüz ulusal düzeydeki yıllık toplantılarımızın Kongre adını almasına karar verdik. Küreselleşen dünyamızda her türlü gelişmenin hızla yayıldığı, ülkemizdeki psikiyatri hemşireliğinin bunun dışında kalmadığı, bakım uygulamalarında yataklı servislerden toplum içine, ailelere, gruplara özelleşmiş terapötik hemşirelik uygulamalarına doğru genişlediği ve psikiyatri ekibi içinde giderek yerini sağlamlaştırdığı açıkça görülmektedir. Bağımsız mesleki uygulamalarımızın diğer mesleklere bağımlı, daraltılmış bir rolden sıyrılıp öne çıktığını ve psikiyatrik tedavi ve bakımın kalitesini değiştirdiğini görmek gerçekten mutluluk ve heyecan verici bir gelişmedir. Psikiyatri Hemşireleri Derneği ve Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu olarak, uluslararası katılımlı III. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi ni 4 6 Haziran 2009 tarihlerinde Akçakoca da gerçekleştireceğimizi sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyoruz. Psikiyatri hemşireliği alanındaki gelişmeleri göz önünde tutarak, kongrenin ana temasını Kapalı Kapıların Dışında: Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği olarak belirledik. Bu tema kapsamında üç günlük kongre boyunca Ruh sağlığını koruma ve geliştirme çalışmaları, okul ruh sağlığı eğitim ve danışmanlık, iş yerinde ruh sağlığı, toplumda ve ailede şiddeti önleme, toplum ruh sağlığı hizmet modelleri, hastaneden topluma geçiş, ailelerle çalışma, toplum içinde kronik hastalığı olanlara bakım, psikososyal rehabilitasyon, psikiyatrik hastalara yönelik damgalama, psikiyatrik hastalıkların epidemiyolojisi, özelleşmiş gruplara yönelik girişimler, sivil toplum örgütleri ile ruh sağlığı kapsamında işbirliği, toplumsal ve doğal felaketlere yönelik özelleşmiş hemşirelik vb. konularda panel, konferans, çalışma grupları ve özelleşmiş konularda kurslar düzenlenecek, sözel-poster bildiriler kabul edilecektir. Katkı ve önerilerinizi bekliyoruz. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da derneğimiz en başarılı üç çalışmayı ödüllendirecektir.

Ayrıca kongre mekânı olarak belirlediğimiz Düzce nin incisi Akçakoca da, doğal güzelliklerinden yararlanarak hazırlayacağımız zengin bir sosyal program aracılığı ile, sizlere gezi, dinlenme ve eğlenme imkânı sunmayı amaçlamaktayız. III. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi nin sağlayacağı bir ortamda bilgi ve deneyimlerimizi paylaşmak ve birbirimizden güç alarak gelişmek üzere sizleri kongremize davet etmekten mutluluk ve onur duyuyoruz. Akçakoca da buluşmak dileğiyle Yrd. Doç.Dr. Fatma Eker Dr.Nurhan Eren Düzce Üniversitesi Psikiyatri Hemşireleri Derneği Sağlık Yüksek Okulu Müdürü Başkanı BĐLĐMSEL PROGRAM

3 Haziran 2009 13.00. OTELE KABUL FORUM: TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRELĐĞĐ (Sorunlar, Engeller ve Çözümler) MODERATÖR Yrd. Doç Dr. Fatma EKER Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Müdürü / Düzce Yrd. Doç.Dr. Sultan Ayaz Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi/Ankara Sekreterler Öğr. Gör. Aysel Karaca Öğr. Gör. Ferhan Açıkgöz Yer: Akçakoca Belediyesi Meclis Salonu 18.30 19.30 HOŞGELDĐNĐZ KOKTEYLĐ Diapolis Otel Havuzbaşı 19.30 23.00 AÇIK BÜFE AKŞAM YEMEĞĐ PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRELER DERNEĞĐ TEMSĐLCĐLERĐ ĐLE BULUŞMA 4 Haziran 2009 08.00 09.00 KAYIT 09.00 09.30 AÇILIŞ KONUŞMALARI Dr. Nurhan Eren Psikiyatri Hemşireleri Derneği Başkanı Yrd. Doç Dr. Fatma EKER

Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Müdürü / Düzce Prof.Dr. Funda Sivrikaya Şerifoğlu Düzce Üniversitesi Rektörü 09.30-10.30 PANEL: KAPALI KAPILARIN DIŞINDA TOPLUM RUH SAĞLIĞI MODERATÖR Yrd. Doç Dr. Fatma EKER Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Müdürü / Düzce TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRESĐNĐN ÖNEMĐ ROL VE SORUMLULUKLARI Prof. Dr. Kadriye BULDUKOĞLU Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu TÜRKĐYE DE TOPLUM RUH SAĞLIĞI Prof.Dr. Bülent COŞKUN Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi / Kocaeli Üniversitesi Toplum Ruh Sağlığı Birimi Müdürü/Kocaeli DÜNYADA TOPLUM RUH SAĞLIĞI Y. Mehmet KONTAŞ Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Türkiye Ofisi Başkanı/Ankara 11.00 12.30 ĐKĐLĐ KONFERANS: DAMGALAMA: Prof.Dr. Sevim BUZLU GEÇMĐŞTEN MĐRAS Đstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşireklik Yüksekokulu Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı / Đstanbul SANATSAL DIŞA VURUMDA PSĐKĐYATRĐ VE PSĐKĐYATRĐ HASTALARINA YÖNELĐK DAMGALAMA

Prof.Dr. Faruk GENÇÖZ Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi / Psinema Proje Yöneticisi / Ankara DAMGALAMA ĐLE MÜCADELE Yrd. Doç. Dr. Ayşegül BĐLGE Ege Üniversitesi Atatürk Sağlık Yüksekokulu Öğretim Üyesi/ Đzmir 13.30-15.00 PANEL: PSĐKĐYATRĐK REHABĐLĐTASYON MODERATÖR Dr. Nazmiye K. YILDIRIM Psikiyatri Hemşireleri Derneği II. Başkanı Đstanbul Üniversitesi Đstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı / Đstanbul REHABĐLĐTASYONDA GÜNDÜZ HASTANESĐ MODELĐ Dr. Sibel COŞKUN Bakırköy Prf. Dr. Mahzar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gündüz Hastanesi / Đstanbul HASTANEDEN TOPLUMA GEÇĐŞ: KORUMALI EVLER Hem. Ferda BALUN Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi Korumalı Evler Birimi Sorumlu Hemşiresi/ Elazığ SĐVĐL TOPLUM KURULUŞLARI Yrd. Doç. Dr. Gül ÜNSAL Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı / Đstanbul 15.30-17.00 PANEL: PSĐKĐYATRĐ HASTASI ĐLE YAŞAMAK MODERATÖR Prof. Dr.Selma DOĞAN Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı / Sivas HASTA YAKINI OLMAK Şadıman KARAHASANOĞLU Şizofreni Dostları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi PSĐKĐYATRĐ HASTASI VE BAKIM VERENLERĐN YAŞADIĞI SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRESĐNĐN ROLÜ Uzm. Hem. Selma ÇĐMEN Đstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı Hemşirelik Hizmetleri Sorumlusu/ Đstanbul

AKUT PSĐKĐYATRĐ SERVĐSĐNDE YATIRILARAK TEDAVĐ GÖRMEKTE OLAN HASTALARIN AĐLELERĐNE YÖNELĐK PSĐKOEĞĐTĐM Hem. Semra ENGĐNKAYA Bakırköy Prof. Dr. Mahzar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi / Đstanbul DEMANS HASTALARINA BAKIM VERENLERĐN YAŞADIKLARI SORUNLARIN TOPLUM RUH SAĞLIĞI HEMŞĐRELĐĞĐ KAPSAMINDA DEĞERLENDĐRĐLMESĐ Uzm. Hem. Ebru ĐLKME Đstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı/ Đstanbul 5 Haziran 2009 08.30 09.30 PHD ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTILARI 09.30 11.00 PANEL: SAĞLIKLI TOPLUM ĐÇĐN ÖNCELĐĞĐMĐZ: ÇOCUK VE ERGEN MODERATÖR Prof. Dr. Olcay ÇAM Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı /Đzmir ÇOCUK ERGEN RUH SAĞLIĞININ KORUNMASINDA VE GELĐŞĐMĐNDE PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRESĐNĐN ROLÜ Yrd. Doç Dr. Ayça GÜRKAN Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi /Đzmir OKULDA RUH SAĞLIĞI Yrd. Doç Dr. Filiz ADANA Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı /Aydın ERGEN VE BAĞIMLILIK Uzm. Dr. Alpay DEMĐRSOY Alkol Madde Bağımlılığı Uzmanı- Psikiyatrist/ Đstanbul ÖZEL VE FARKLI BĐR ÇOCUK-ERGEN GRUBU: ÇALIŞAN ÇOCUK-ERGEN Öğr. Gör. Satı BOZKURT Ege Üniversitesi Ödemiş Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü / Đzmir SUÇA YÖNELEN ÇOCUK-ERGEN Yrd. Doç Dr. Nalân GÖRDELES BEŞER Niğde Üniversitesi Zübeyde Hanım Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü / Niğde 11.00-11.30 PANEL: KAOSTAN UYUMA YAŞAM SÜRECĐNDE KRĐZ

MODERATÖR Prof. Dr. Gülşen TERAKYE Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı /Ankara KRĐZ KAVRAMINA GENEL BĐR BAKIŞ Yrd. Doç Dr. Yasemin KUTLU Đstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı öğretim Üyesi /Đstanbul KRĐZE MÜDAHALEDE ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ ÖRNEĞĐ Hem. Hülya YAZAR Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz uygulama ve araştırma merkezi/ Ankara ĐNTĐHARI ÖNLEME MÜDAHALELERĐ Yrd. Doç Dr. Kamil ALPTEKĐN Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü Öğretim Üyesi AFETLERDE RUHSAL SORUNLAR VE PSĐKOSOSYAL YAKLAŞIMLARIN PLANLANMASI Serap Arslan TOMAS Türkiye Kızılay Derneği Afet Müdahale ve Yardımlar Yönetimi Bölümü/Ankara 6 Haziran 2009 08.30 10.30 KONGRE ÇALIŞMA GRUBU/KURS 10.30-12.00 PANEL: ŞĐDDET: ÜÇ MAYMUNU OYNAMAK MODERATÖR: Prof. Dr. Ayşe ÖZCAN Mersin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Müdürü / Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı / Mersin BEBEK DOĞMADAN ŞĐDDETĐ ÖNLEMEK Yrd. Doç Dr. Gülsüm ANÇEL Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Öğretim Üyesi/ Ankara TOPLUMDA ŞĐDDETE MARUZ KALAN RĐSK GRUPLARI Yrd. Doç Dr. Hülya BĐLGĐN Đstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı öğretim Üyesi /Đstanbul ĐŞYERĐNDE DUYGUSAL ŞĐDDET Dr. Leman KUTLU Đstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hemşirelik Hizmetleri Müdürü /Đstanbul ADLĐ PSĐKĐYATRĐ HEMŞĐRESĐNĐN ŞĐDDETĐ TANIMA VE ÖNLEMEDEKĐ ROLÜ Prof. Dr. Fatma ÖZ Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı / Ankara 13.30 14.30 PANEL: TOPLUM RUH SAĞLIĞI UYGULAMA MODELLERĐ

MODERATÖR: Prof. Dr. Betsi ÜSTÜN Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Müdürü / Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Başkanı / Đzmir HOLLANDA DA HEMŞĐRELĐĞĐN PSĐKĐYATRĐDEKĐ KONUMU Kezban ABALĐ, Nurse Practitioner Tactus Verslavingszorg/ Hollanda ĐNGĐLTERE MODELĐ Dr. Alan Simpson Health Foundation postdoctoral Research Fellow, CEAP Teaching Fellow &Lecturer Đn Mental Health City Univercity/London KONFERANSLAR

SANATSAL DIŞAVURUMDA PSĐKĐYATRĐ VE PSĐKĐYATRĐ HASTALARINA YÖNELĐK DAMGALAMA Faruk GENÇÖZ Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi/Psinema Proje Yöneticisi/Ankara DAMGALAMAYLA MÜCADELE Ayşegül BĐLGE Ege Üniversitesi Atarük Sağlık Yüksekokulu Öğretim Üyesi/Đzmir Damgalama ve Nedenleri Damgalama (stigmatization), kişinin içinde yaşadığı toplumun normal saydığı ölçülerin dışında sayılması nedeniyle, toplumu oluşturan diğer bireyler tarafından, kişiye saygınlığını azaltıcı bir atıfta bulunulmasıdır. Damgalanan kişiye damgalanma nedeniyle, gerçeğe dayanmaksızın, adını kötüye çıkaran utanç verici bir özellik yüklenmektedir. Damgalamanın temelinde olumsuz inançlar ve bunun sonucu olan önyargı yer almaktadır. Önyargı ve onun getirdiği damgalama ayırımcılığa yol açar. Ayırımcılık ise; toplumdaki kişi ya da grupların, diğerlerini damga ve önyargı nedeniyle bazı hak ve menfaatlerden yoksun bırakmasıdır. Damgalama en az hastalığın kendisi kadar tehlikeli olabilir. Bu nedenle mücadele gerektiren bir durumdur. Kanser, tüberküloz, lepra, sifilis, epilepsi ve AIDS damgalanan hastalıklardan olmakla birlikte, damgalamadan olumsuz etkilenen hastalıkların başında ruhsal bozukluklar yer almaktadır. Ruhsal bozukluklara yönelik damgalamayı diğer hastalıklara yönelik damgalamadan ayıran özellik, damgalamanın ruhsal bozuklukların tümünü kapsamasıdır. Damgalama, toplumu oluşturan birey (sağlıklı birey, hastanın kendisi, ailesi, ruh sağlığı ve hastalıkları kurumlarında çalışanlar gibi), kurum ve politikalar tarafından gerçekleştirilir. Ruhsal bozukluğu olan bireyin hastalık öncesinde sahip olduğu bütün kimlik özellikleri damgalayan toplum tarafından kaldırılır, yerine lekeli bir kimlik verilir. Bununla ilintili olarak damgalanan hasta; sosyal açıdan tecrit edilir, çalışmak için iş bulamaz, alkol ve maddeyi kötüye kullanır, evsiz kalır, çok sık oranda hastaneye yatırılır ve iyileşme şansını azaltan durumlar yaşar. Ayrıca arkadaş edinmekte ve eş bulmakta zorluk çeker. Damgalamanın birçok nedeni vardır. Bunlar arasında; batılılaşmanın getirdiği toplumsal değişiklikler, farklı eğitim düzeyleri, medyada yapılan ve yayımlanan programlar, ruhsal hastalığın toplumdaki dağılımı ve buna bağlı gelişen hoşgörü düzeyi sayılabilir. Diğer bir neden ise ruhsal hastalıkların hastalık olarak algılanmamasıdır. Ayrıca ruhsal bozukluğu olan hastaya karşı duyulan korku ve olumsuz inançlarda damgalama nedenidir. Bu inançlar arasında, hastaların tehlikeli, dengelerinin tamamen bozuk, ne zaman ne yapacakları belli olmayan, çevresindekilere zarar veren ve iletişim sorunu olan kişiler oldukları yer almaktadır. Damgalama ile Mücadele Dünyada ruhsal bozukluğu olan bireylere karşı oluşan damgalama ile mücadele konusunda birçok program gerçekleştirilmiştir. Đlk olarak Dünya Psikiyatri Birliği (World Psychiatric Association- WPA) tarafından 1996 yılında, Kanada nın Calgary şehri program için pilot bölge seçilerek, şizofreniyle ilgili damgalama ve ayrımcılıkla mücadele programı yapılmıştır. Bunu Đspanya, Mısır, Đtalya, Yunanistan ve Almanya nın katılımı izlemişti. Şizofreni birçok nedenden dolayı bu programlar için odak seçilmiştir. Çünkü bu hastalık ile ilgili bilinenlerin az olması damgalamayı arttırmaktadır. Bilinmeyen ya da bilinemeyen her zaman korku doğurur ve yanlış değerlendirmelere açıktır. WPA nın stratejisi, dünyanın değişik bölgelerinde bulunduğu bölge için örnek oluşturabilecek ülkelerin küresel programa dahil edilmesidir. Bu programın amaçları; Toplumda şizofreniyle ilgili farkındalığı arttırmak, hastalığın doğası ve tedavi olanakları hakkında bilgilendirmek, Toplumun şizofreni hastasına ve hastanın ailesine karşı tutumunu iyileştirmek,