DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, Ekim ayı ihracatımız 13.209 milyon dolar, ithalatımız ise 19.411 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. TİM tarafından, 1 Kasım 2014 tarihinde kamuoyuna açıklanan birlik onay koduna tabi ihracatımız Ekim ayında 12.598 milyon dolar olarak açıklanmış olup, geriye kalan ihracat verileri ise birlik onay koduna tabi olmayan(işlenmemiş kıymetli maden ihracatı, bedelsiz ihracat, deniz ve hava taşıtlarına yapılacak teslimat kapsamında ihracat vb.) kayıtları kapsamaktadır. Ocak-Eylül dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Ekim ayına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. A. DIŞ TİCARET VERİLERİ 1 I. Genel İhracat ve İthalat Ekim ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 7,85 oranında artmış, ithalat ise % 2,50 oranında azalmıştır. 2014 yılının Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 7,85 artarak 13.209 milyon dolar, İthalat, % 2,50 azalarak 19.411 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 1,44 artarak 32.620 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 19,05 azalarak 6.202 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ekim ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 68,0 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2013 yılının Ekim ayında % 61,5 iken, 2014 yılının Ekim ayında % 68,0 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2013-2014 (Milyon Dolar) Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim Dış Ticaret İhracat 112.373 118.542 5,49 12.248 13.209 7,85 124.621 131.751 5,72 İthalat 187.625 179.681-4,23 19.909 19.411-2,50 207.535 199.092-4,07 Dış Ticaret Hacmi 299.998 298.223-0,59 32.157 32.620 1,44 332.156 330.843-0,40 Dış Ticaret Dengesi -75.253-61.139-18,75-7.661-6.202-19,05-82.914-67.341-18,78 İhr./ İth. Karşılama Oranı 59,9 66,0 61,5 68,0 60,0 66,2 Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Ocak-Ekim döneminde, İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 5,72 oranında artış ile 124.621 milyon dolardan 131.751 milyon dolara yükselirken, ithalat ise % 4,07 oranındaki azalış ile 207.535 milyon dolardan 199.092 milyon dolara gerilemiştir. 2014 yılı aynı dönemde, dış ticaret hacmi % 0,40 oranında azalarak 330.843 milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 18,78 oranında azalarak 67.341 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %66,2 ye yükselmiştir.
Son 12 aylık dönemde( 1 ), İhracat bir önceki 12 aylık döneme göre % 5,40 oranında artış ile 150.979 milyon dolardan 159.127 milyon dolara yükselirken, ithalat % 1,88 oranında azalış ile 248.310 milyon dolardan 243.646 milyon dolara gerilemiştir. Yine aynı dönemde, dış ticaret hacmi % 0,87 oranında artarak 402.773 milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 13,16 oranında azalarak 84.518 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise % 65,3 e yükselmiştir. II. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosikletler olmuştur. 2014 yılı Ekim ayında en çok ihraç edilen Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça, aksesuarı faslını (1.392 milyon dolar), Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler; bunların aksam ve parçaları (1.136 milyon dolar) ve Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları (882 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; 3 Tablo 2: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim No Fasıl Açıklaması 1 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 12.467 13.645 1.352 1.392 13.819 15.036 2 Kazan, makina ve cihazlar,aletler,parçaları 9.541 10.289 1.095 1.136 10.636 11.426 3 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 6.822 7.099 897 882 7.718 7.981 4 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 6.851 7.671 715 819 7.566 8.491 5 Demir ve çelik 7.569 7.122 740 812 8.309 7.934 Diğer 69.123 72.715 7.450 8.168 76.573 80.883 Toplam 112.373 118.542 12.248 13.209 124.621 131.751 1 Kasım 2013-Eylül 2014 verileri, Bakanlığımız ve TÜİK tarafından kamuoyuna açıklanan Resmi Dış Ticaret istatistiklerinden, Ekim 2014 veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından alınmıştır.
En fazla ithalat yapılan fasıl Mineral yakıtlar olmuştur. 2014 yılı Ekim ayında en çok ithal edilen Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları faslını (4.535 milyon dolar), Kazan: makina ve cihazlar, aletler, parçaları (2.205 milyon dolar) ve Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları (1.592 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; Tablo 3: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim No Fasıl Açıklaması 1 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 41.435 41.743 4.887 4.535 46.322 46.278 2 Kazan, makina ve cihazlar,aletler,parçaları 22.099 20.526 2.414 2.205 24.512 22.730 3 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 12.846 13.089 1.511 1.592 14.357 14.681 4 Demir ve çelik 13.925 13.262 1.479 1.463 15.404 14.725 5 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 12.143 10.882 1.404 1.443 13.547 12.324 Diğer 85.177 80.179 8.216 8.174 93.393 88.353 Toplam 187.625 179.681 19.909 19.411 207.534 199.092 III. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve Irak olmuştur. 2014 yılı Ekim ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1.318 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (875 milyon dolar) ve Irak (826 milyon dolar) izlemektedir. 4 En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 4: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Ülke Adı Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim 1 Almanya 10.027 11.467 14,36 1.197 1.318 10,04 11.225 12.785 13,90 2 İngiltere 6.370 7.457 17,07 800 875 9,45 7.170 8.332 16,22 3 Irak 8.468 7.992-5,62 1.038 826-20,44 9.506 8.818-7,24 4 İtalya 4.988 5.374 7,75 520 573 10,19 5.508 5.947 7,98 5 ABD 4.251 4.588 7,92 420 554 31,95 4.671 5.142 10,08 Diğer 78.269 81.664 4,34 8.273 9.063 9,55 86.542 90.726 4,84 Toplam 112.373 118.542 5,49 12.248 13.209 7,84 124.621 131.751 5,72
Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Rusya ve Almanya olmuştur. 2014 Ekim ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (2.080 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu (2.026 milyon dolar) ve Almanya (1.786 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ithalat yapılan ülkeler; 5 Tablo 5: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No Ülke Adı Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim 1 Çin Halk Cumhuriyeti 18.502 18.485-0,09 1.969 2.080 5,63 20.471 20.565 0,46 2 Rusya Federasyonu 18.477 19.372 4,85 2.261 2.026-10,40 20.738 21.398 3,18 3 Almanya 17.748 16.478-7,15 1.807 1.786-1,18 19.555 18.264-6,60 4 İtalya 9.512 9.023-5,14 1.141 1.011-11,37 10.653 10.033-5,81 5 ABD 9.808 9.703-1,07 909 819-9,89 10.717 10.522-1,82 Diğer 113.578 106.620-6,13 11.822 11.690-1,12 125.401 118.310-5,65 Toplam 187.625 179.681-4,23 19.909 19.411-2,50 207.534 199.092-4,07
Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları IV. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2014 Ekim ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2014 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat Deniz Yolu (7.323 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (4.552 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1.216 milyon dolar) izlemektedir. 6 Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar)
2014 yılının Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre; 2014 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ithalat Deniz Yolu (13.020 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (2.933 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1.898 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) 7 V. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2014 yılı Ekim ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat Mal Mukabili Ödeme (8.363 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Vesaik Mukabili Ödeme (1.982 milyon dolar) ve Peşin Ödeme (1.377 milyon dolar) takip etmiştir. 2014 Ekim ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat Peşin Ödeme (9.748 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Mal Mukabili Ödeme (5.784 milyon dolar) ve Akreditif Ödeme (1.456 milyon dolar) takip etmektedir.
Tablo 6: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar) İHRACAT İTHALAT Ödeme Şekli Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim Ocak - Eylül Ekim Ocak - Ekim Mal Mukabili Ödeme 68.763 78.213 7.791 8.363 76.554 86.575 58.025 52.893 6.172 5.784 64.196 58.678 Peşin Ödeme 11.540 10.720 1.036 1.377 12.576 12.097 87.237 87.982 9.395 9.748 96.632 97.730 Vesaik Mukabili Ödeme 19.087 18.040 2.069 1.982 21.156 20.021 11.913 11.242 1.102 1.135 13.014 12.377 Vadeli Akreditif 1.828 1.881 185 176 2.014 2.057 9.123 7.987 982 875 10.106 8.862 Bedelsiz 1.072 1.222 167 228 1.239 1.450 3.877 4.748 327 335 4.204 5.083 Özel Takas 554 15 46 2 600 17 800 27 42 1 841 28 Akreditif 9.309 8.220 926 1.056 10.235 9.277 15.763 13.920 1.796 1.456 17.559 15.376 Diğer* 219 232 28 25 247 257 888 881 94 77 981 957 TOPLAM 112.373 118.542 12.248 13.209 124.621 131.751 187.625 179.681 19.909 19.411 207.534 199.092 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2014 yılı Eylül ayında 6,4 Milyar TL, Ekim ayında ise 6,2 Milyar TL vergi gümrük idarelerince tahsil edildi. Gümrük idareleri tarafından 2014 yılı Eylül ayında 6,4 Milyar TL, Ekim ayında ise 6,2 Milyar TL vergi tahsil edildi, Eylül ayında tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı %24,43 olarak 8 gerçekleşmiştir. 2014 yılı Ekim ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre %3,40 azalış göstermiştir. C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 7: 2014 Yılı Ekim Ayında Kurulan Şirket Sayıları 2014 yılı Ekim ayında 3.296 Limited Şirket, 3.134 Ticari İşletme, 1.606 Şube, 781 Anonim Şirket, 58 Kooperatif kurulmuştur. Türü Sayısı Limited Şirket 3.296 Anonim Şirket 781 Kooperatif 58 Ticari İşletme 3.134 Şube 1.606 TOPLAM 8.875
Tablo 8: 2014 Yılı Ekim Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı Alt Türü Sayısı Tek Kişilik Limited Şirket 1.901 Tek Kişilik Anonim Şirket 410 TOPLAM 2311 2014 yılı Ekim ayında 1.901 tek kişilik Limited Şirket, 410 tek kişilik Anonim Şirket kurulmuştur. Grafik 6: 2014 Yılı Ekim Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları 9 D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 9: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkârlar Kadın 212.232 Erkek 1.359.925 Toplam 1.572.157 Esnaf ve Sanatkâr İşyeri 1.694.107 Sayı Türkiye genelinde toplam 1.572.157 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.694.107 dir.
Tablo 10: 2014 Yılı Ekim Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları İşlem Ocak-Eylül Ekim Ocak-Ekim Tescil (Açılış) 145.998 151.549 3,8 12.200 13.337 9,32 158.793 164.886 3,84 Terkin (Kapanış) 80.246 71.023-11,49 6.144 9.776 59,11 86.720 80.799-6,83 2014 yılının Ekim ayında Türkiye genelinde toplam 13.337 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 9.776 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2014 yılının Ekim ayındaki tescil ve terkin durumlarına baktığımızda Ekim 2013 e göre daha fazla tescil ve daha fazla terkin yapıldığı görülmektedir. Ekim 2014 de bir önceki yılın aynı dönemine göre daha fazla esnaf işletmesi açılmış, daha fazla esnaf işletmesi kapanmıştır. Ekim 2013 de Türkiye genelinde toplam 12.200 esnaf ve sanatkâr işletmesi açılmış, 6.144 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2014 Yılı boyunca Ekim ayına kadar yapılan toplam tescil ve terkin sayılarına bakıldığında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre tescil sayılarının arttığı, terkin sayılarının ise azaldığı görülmektedir. Tablo 11: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek 10 Meslek Ocak-Eylül Ekim Ocak-Ekim Servis Aracı İşletmeciliği 5.041 5.477 8,65 668 596-10,78 5.709 6.073 6,38 Kadın ve Erkek Kuaförlüğü 3.450 3.853 11,68 351 226-35,61 3.801 4.079 7,31 Aperatif Yiyecek Maddeleri İmal ve Satıcılığı 1.729 2.076 20,07 170 198 16,47 1.899 2.274 19,75 Lokantacılık 2.679 3.025 12,92 279 178-36,2 2.958 3.203 8,28 Taksicilik 1.518 1.893 24,7 156 148-5,13 1.674 2.041 21,92 2014 yılının Ekim ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemlerle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek servis aracı işletmeciliğidir. Bu durum bir önceki yılın aynı dönemi ile benzerlik göstermektedir.
Tablo 12: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek Meslek Ocak-Eylül Ekim Ocak-Ekim Bakkallık, Bayilik, Büfecilik 3.396 4.579 34,84 116-251 -316,38 3.512 4.328 23,23 Şoförlük -1.179-813 -31,04-105 -150 42,86-1.284-963 -25 Kamyonculuk, Kamyonetçilik -491 186-137,88-47 -149 217,02-538 37-106,88 Nakliyecilik ve Nakliyat Komisyonculuğu 1.452 1.825 25,69 130-141 -208,46 1.582 1.684 6,45 Tuhafiyecilik 233 481 106,44-4 -37 825 229 444 93,89 2014 yılının Ekim ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemlerle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Ekim 2014 de en fazla azalış gösteren meslek Bakkallık, Bayilik, Büfeciliktir. Diğer yılların aynı dönemlerine bakıldığında bu mesleğin artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Şoförlük mesleği ile ilgili azalmalar, mevzuat gereği bu meslek erbabının esnaf ve sanatkâr sayılmamasından kaynaklanmaktadır. 11
YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 12