AST202 Astronomi II Arş. Gör. Dr. Tolgahan KILIÇOĞLU
1. Bölüm Uzay, zaman ve ışık
Zaman Çizgisi Boyutsuz «nokta»
Zaman Çizgisi 1 Boyut «çizgi»
Zaman Çizgisi 2 Boyut «düzlem»
Zaman Çizgisi 2 Boyut «düzlem»
1884
Zaman Çizgisi 3 Boyut «hacim»
Zaman Çizgisi «Planck Zamanı» 5,391x10-44 sn
Zaman Çizgisi By NASA/WMAP Science Team - Original version: NASA; modified by Ryan Kaldari, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11885244
Işık İnsan gözünün görebildiği ve «görünür ışık» olarak adlandırılan olgu gerçekte bir elektromanyetik dalgadır. Dalga Boyu Dalga Genliği İskoç fizikci James Clerk Maxwell 1860 larda ışığın manyetik ve elektrik alanların birleşimi olduğunu matematiksel olarak gösterdi. By SuperManu - Self, based on Image:Onde electromagnetique.png, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2107870
Işık Işık bir enerji dalgasıdır (elektromanyetik ışınım). Boşluk içinde hareket edebilir. Işık hızı: c = 299.792.458 m/sn veya yaklaşık 300.000 km/sn Dalgaboyu (l) and frekans (n) ile tanımlanır: c = ln Enerjisi: E = hc/l = hn 17. yüzyılda Christian Huygens ışığı dalga hareketi olarak önerirken, Isaac Newton enerjili küçük parçacıklar olarak kabul etmekteydi.
Işığın Dalga Parçacık İkiliği Fotoelektrik Olay Bir elektromanyetik dalganın bir madde üzerine düşmesi sonucu maddeden elektron yayılmasına neden olmasıdır. Işık parçacık mıdır? Source: http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/mod1.html
Işığın Dalga Parçacık İkiliği Yansıma ve Kırılma N Gelen ışık Yansıyan Işık a b a = b > c c Kırılan Işık
Işığın Dalga Parçacık İkiliği Kırınım/Girişim Thomas Young (1773-1829) Işık dalga mıdır? By Dicklyon at English Wikipedia - Transferred from en.wikipedia to Commons by Shizhao using CommonsHelper., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5699291 By Original uploader was Bcrowell at en.wikipedia - Transferred from en.wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3907144
Işığın Dalga Parçacık İkiliği Albert EINSTEIN ışığın bazen parçacık bazen de dalga gibi davrandığını belirtti. 2015 Fabrizio Carbone/EPFL
Işık nasıl oluşur? Isısal Işınım Eğer bir madde termodinamik dengede ise yaptığı ışınım Planck eğrisi ile modellenebilir. Elektronun Seviyesini Değiştirmesi Salma Tayfı By Taken byfir0002 flagstaffotos.com.aucanon 20D + Tamron 28-75mm f/2.8 - Own work, GFDL 1.2, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=136199 By JabberWok at the English language Wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2639910
Dalgaboyu (c = ln) By WPPilot - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35073458 Uzun Dalgaboyu Düşük Frekans Düşük Enerji Kısa Dalgaboyu Yüksek Frekans Yüksek Enerji
Kırmızı Turuncu Sarı Yeşil Camgöbeği Mavi Mor Görünür Işığın Dalgaboyu 7200 Å Uzun Dalgaboyu Düşük Frekans Düşük Enerji 3600 Å Kısa Dalgaboyu Yüksek Frekans Yüksek Enerji
İnsan Gözü İnsan gözü gerçekte sadece 3 rengi algılar (Mavi, yeşil ve kırmızı). Diğer renkler ise zihnimizin bu 3 rengi karıştırarak oluşturduğu yorumlardır. By Rhcastilhos - Schematic_diagram_of_the_human_eye_with_English_annotations.svg, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1597930 By OpenStax College - Anatomy & Physiology, Connexions Web site. http://cnx.org/content/col11496/1.6/, Jun 19, 2013., CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=30148003 By Ivo Kruusamägi - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.ph p?curid=9772820
İnsan Gözünün Sınırları 3600 Å 7200 Å Görünür Işık İnsan gözü elektromanyetik tayfın kabaca 3600 Å ile 7200 Å aralığını görebilir.
Elektromanyetik Tayf
Elektromanyetik Tayf By Louis E. Keiner - http://en.wikipedia.org/wiki/electromagnetic_spectrum, https://tr.wikipedia.org/w/index.php?curid=572089
Atmosferin Geçirgenliği By NASA (original); SVG by Mysid. - Vectorized by User:Mysid in Inkscape, original NASA image from File:Atmospheric electromagnetic transmittance or opacity.jpg., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5577513
Diğer Dalgaboyları için Araçlar Astronomlar farklı dalgaboylarındaki ışığı incelemek için farklı araçlar kullanırlar, bu amaçla yer atmosferinin üstüne de çıkmak gerekir.
Uçan Gözlemevleri
Diğer dalga boylarındaki gözlemler daha önce göremediğimiz görüntüler ortaya çıkardı. Moröte Kırmızıöte Görünür Bölge Avcı Bölgesinin Haritası
Teleskoplar
Hubble Uzay Teleskobu
Bir Radyo Teleskop
Bir Radyo Teleskop Dizisi
Chandra X-ışın Uydusu NASA