Design, Manufacturıng and Performance Analysıs of Solar Energy Assisted Heat Pump of Mint Leaves Dryer

Benzer belgeler
Isı Pompalı Vakumlu Kurutma Fırınında Tıbbi Bitkilerin Kurutulması Ve Kurutma Parametrelerinin Araştırılması

GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ MEKANİK BUHAR SIKIŞTIRMALI ISI POMPASIYLA KURUTMA FIRINI TASARIMI VE TERMODİNAMİK ANALİZİ

EVHRAC 3 YIL. Avantajları. Fonksiyonu. Modeller

2. Teori Hesaplamalarla ilgili prensipler ve kanunlar Isı Transfer ve Termodinamik derslerinde verilmiştir. İlgili konular gözden geçirilmelidir.

AP-RT. Çatı Tipi Paket Klima Santrali

AirMidi Serisi Isı Pompaları

ISI POMPASI DENEY FÖYÜ

SOĞUTMA EĞİTİM SETİ ŞEMASI. 2 kompresör. t 1

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ

OSG 305 ÇOKLU EVAPORATÖRLÜ ISI POMPASI EĞİTİM SETİ

ISI POMPASI DENEY FÖYÜ

OKG-240 TÜNEL TİPİ TEPSİLİ KURUTUCU EĞİTİM SETİ

HAVA SOĞUTMALI BİR SOĞUTMA GURUBUNDA SOĞUTMA KAPASİTESİ VE ETKİNLİĞİNİN DIŞ SICAKLIKLARLA DEĞİŞİMİ

Şekil-1 Yeryüzünde bir düzleme gelen güneş ışınım çeşitleri

OREN303 ENERJİ YÖNETİMİ KERESTE KURUTMADA ENERJİ ANALİZİ/SÜREÇ YÖNETİMİ

7. BÖLÜMLE İLGİLİ ÖRNEK SORULAR

EVER AC. Tavan Tipi Isı Pompalı Enerji Geri Kazanım Cihazı (Selülozik Eşanjörlü)

K-204 TEMEL İKLİMLENDİRME EĞİTİM SETİ ŞEMASI K-204 ELEKTRİK KUMANDA ŞEMASI

Havalı Güneş Kolektörlerinde Farklı Bağlantı Şekillerinin Isıl Performansa Etkisinin Deneysel Analizi

KONVEKTİF, MİKRODALGA VE GÜNEŞTE KURUTMA PROSESLERİ İLE KIZILCIK (Cornus mas L.) MEYVESİNİN KURUMA KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ VE MATEMATİK MODELLENMESİ

Deneyin Adı: Isı Geri Kazanımlı, Sıcaklığı Oransal Olarak Kontrol Edilen Sıcak Hava Üretim Sistemi

HASRET ŞAHİN ISI EKONOMİSİ

SOĞUTMA EĞİTİM SETİ ŞEMASI

Gaz Yakıtlı Sıcak Hava Üreteçleri

Teknoloji Fakültesi, Karabük Üniversitesi, TR-78050, Karabük, Türkiye Muş Sultan Alparslan Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, Muş, Türkiye.

ÖZGEÇMİŞ. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Osmaniye/Türkiye Telefon : /3688 Faks :

İki Farklı Metodla Üretilen Çelik Boru Profillerin Mikroyapı Ve Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi

Havadan Suya Isı Pompası

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2

Hava kanallı termal güneş panelli - Isı geri kazanımlı, Destek ısıtmalı, tam otomatik Meyve - Sebze Kurutma Kabini PSM 8Mini

AirMaxi Serisi Isı Pompaları

AirPool Serisi Havuz Suyu Isı Pompaları

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

OKG-175 GAZ ABSORBSİYON DESORBSİYON DENEY SETİ

A. PROJE BİLGİLERİ 2 B. DEPO HACMİ 4 C. YAPI BİLEŞENLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE ISI İLETİM KATSAYILARI 5 1)DIŞ DUVAR 5 2)İÇ DUVAR 5 3)TAVAN 6 4)TABAN 6

IGH. Isı Geri Kazanımlı Taze Hava Cihazı

HRV-IP. Tavan Tipi Isı Pompalı Isı Geri Kazanım Cihazı

Kişilik, enerjiyi yönetebilme ve verimli kullanabilme kabiliyetinin bir göstergesidir. (A. Midilli)

DENEY FÖYLERİ BALIKESİR-2013

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 23 (49): (2009) ISSN:

GÜNEŞ ENERJĐSĐ IV. BÖLÜM. Prof. Dr. Olcay KINCAY

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Dr. Fatih AY. Tel: ayfatih@nigde.edu.tr

Abs tract: Key Words: Ahmet Tevfik YAŞAR Bülent ORHAN Prof. Dr. Ali GÜNGÖR

ÇAPRAZ AKIMLI SULU YIKAYICIDA KURUTMA HAVASI NEMİNİN ALINMASI. Sezayi YILMAZ İlhan CEYLAN Z.K.Ü Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, Karabük, Türkiye

Nane Yapraklarının İnfrared Radyasyonla Kurutulması

Doğal tazeliğinde ürünler, doğal serinliğinde mekanlar... hassas kontrollü klima cihazları

TERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4

Paket Tip Isı Pompaları

AirHome Serisi Paket Tip Isı Pompaları

PLC HAVAC HAVUZ TİP NEM ALMA SANTRALLERİ

KMB405 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II. Isı Pompası Deneyi. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1

SOĞUTMA ÇEVRİMLERİ 1

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ

KONDENSER ÜNİTESİ KATALOĞU

Dr. Murat Çakan. İTÜ Makina Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü BUSİAD Enerji Uzmanlık Grubu 17 Nisan 2018, BURSA

HAVA SOĞUTMALI SU SOĞUTMA GRUPLARINDA HAVA SOĞUTMALI KONDENSERĐN EVAPORATĐF SOĞUTMA ĐLE SOĞUTULMASI

TEKNOPOOL. Havuz Nem Alma Cihazları

AirMini Serisi Isı Pompaları

EVAPORATİF SOĞUTMA DENEYi

İşgücü kaybını önler Filtre bakımına, su tutucuların tahliyesine gerek kalmaz. Arıza ve bakım için harcanan iş gücünden tasarruf ettirir.

AİLE TİPİ BİR GÜNEŞLİ KURUTUCUNUN GELİŞTİRİLMESİ

SORULAR VE ÇÖZÜMLER. Adı- Soyadı : Fakülte No :

XII. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ ERGİN BAYRAK, NACİ ŞAHİN Nisan 2015, İZMİR

TAŞINIMLA ISI AKTARIMI DENEYİ

The Pine Nut Drying With a Solar Energy and Heat Pump Drying System

OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ

YÜZME HAVUZU KLİMA ve NEM ALMA SANTRALLARI HNS

Muzun Farklı Kurutma Şartlarındaki Kuruma Karakteristiklerinin Belirlenmesi

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

AİLE TİPİ BİR GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ ISI POMPALI SU ISITICISI SİSTEMİNİN TASARIMI

BİR KOMPRESÖRDEN DAHA FAZLASI. Kurutucu Broşürü

KFC DİK TİP KLİMA SANTRALLERİ. İklimlendirme Sistemleri.

ŞEKİL P4. Tavanarası boşluğu. Tavanarası boşluğu. 60 o C. Hava 80 o C 0.15 m 3 /s. Hava 85 o C 0.1 m 3 /s. 70 o C

Güneş Enerjili Su Isıtma Sisteminin Deneysel İncelenmesi

ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ FAN SİSTEMİ EĞİTİM ÜNİTESİ FAN

Buhar çevrimlerinde akışkan olarak ucuzluğu, her yerde kolaylıkla bulunabilmesi ve buharlaşma entalpisinin yüksek olması nedeniyle su alınmaktadır.

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Nesrin İLGİN

Moyenne température / Medium temperature : Ürün Seçim Verileri

ROOF TOP - ÇATI TİPİ PAKET KLİMALAR

R-712 SOĞUTMA LABORATUAR ÜNİTESİ DENEY FÖYLERİ

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ

IGH. Isı Geri Kazanımlı Taze Hava Cihazı

ISI TEKNİĞİ LABORATUARI-2

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Evaporatif Soğutma Deney Raporu

TEKNOPOOL. Havuz Nem Alma Cihazları

ĠKLĠMLENDĠRME DENEYĠ

KBM404 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III. Tepsili Kurutucu. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1

VIESMANN VITOCAL 200-S Hava/su ısı pompası, split tipi 1,3-16,0 kw

NOT: Toplam 5 soru çözünüz, sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR VE ÇÖZÜMLER

Cihazlar yalnızca soğutma modunda çalışmaktadır.

T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GÜNEŞ ENERJİSİ VE ISI POMPASI SİSTEMLERİNİN ENTEGRASYONU İLE ÇİNİ KURUTMA SİSTEMİ TASARIMI

ECOMFORT 3 YIL. Avantajları. Fonksiyonu. Enerji Ekonomisi. Modeller

GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ, ISI POMPALI KIRMIZIBİBER KURUTUCUSUNUN TASARIMI, İMALATI VE PERFORMANS DENEYLERİ

KOMPLE ÇÖZÜM ÇEVRE DOSTU ESNEK ÇÖZÜM. Tekli Uygulama. İkili Uygulama. Montaj Kolaylığı

KANAL TİPİ KTS TK. Teba

BİR SOĞUTMA GRUBUNDA KOMPRESÖR HIZININ BULANIK MANTIK ALGORİTMA İLE KONTROLÜ

PRODUCTS. Surgical Instruments. Sterile Container Systems. Sterilization Wire-Steel Sheet Baskets. Silicone Mat and Accessories

OİS 01 TEMEL İKLİMLENDİRME EĞİTİM SETİ

Transkript:

2017 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 2017 (ISITES2017 Baku - Azerbaijan) Design, Manufacturıng and Performance Analysıs of Solar Energy Assisted Heat Pump of Mint Leaves Dryer Mustafa ERTÜRK 1, Yusuf ÇAY* 2, Can COSKUN 3 Zuhal OKTAY 3, Ali KEÇEBAŞ 4, Ali DAŞDEMİR 4 1 Department of Mechanical Engineering, Balıkesir University, Balıkesir, Turkey *2 Department of Mechanical Engineering, Sakarya University, 54187 Sakarya, Turkey 3 Energy Modelling Group, Energy System Engineering Department, Recep Tayyip Erdogan University, Rize, Turkey 4 Energy System Engineering Department, Mugla University Abstract In this study, design, production and performance analysis of solar energy-assisted air/air heat pump and mint drying stove have been carried out. The system designed and produced as closed cycle. Temperature of air, that has been preheated by hot air collectors, is increased by making it passed through heat pump condenser. Drying air temperature in control system has been set to 40 C. Electrical resistance system is activated in a condition of temperature drops to below 40 C. The moisture that had been sent away from mint is passed over evaporator. The air,dehumidificated in evaporator exit, is sent again to hot air collector to be reheated. Mint were dried at 40 C dry bulb temperature and average 0.5 m/s air velocity in a period of 420 min. According to experiment results, average heating coefficient performance (COPwh) and specific moisture extraction rate (SMERws) were calculated for whole system as 2.32 and 0.218 kg/kwh respectively. Key words: Solar Energy, Heat Pump, Drying, Mint 1. Giriş Son yıllarda ilaçlardaki sentetik maddelerin yan etkilerinin artması, insanları doğal veya kültürel ortamlarda yetişen bitkilerle tedaviye yöneltmiştir. Bunları inceleyen etnofarmakognozi, etnobotanik, etnofarmakoloji gibi bilim dalları kurulmuş, geliştirilmiş ve günümüzde popüler bilim dalları haline gelmişlerdir [1]. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından tıbbi bitkiler üzerinde 1990 lı yıllarda 91 ülkede yapılan yayınlara ve farmakopellerine dayanarak hazırladığı raporda, tedavi amacıyla kullanılan tıbbi bitki sayısının 500 civarında olduğu ve bu sayının her geçen gün arttığı belirlenmiştir [2]. Türkiye coğrafi konumundan dolayı nedeniyle zengin bir floraya sahiptir. Türkiye endemik bitki türlerinin de fazlaca bulunduğu bir ülkedir [3, 4]. Son yıllarda birçok ülkedeki insanlar, tıbbi ve baharat bitkilerine yani doğal ürünlere ilgi göstermektedir. Örneğin Yeni Zelanda da 1043 kişi arasında yapılan bir araştırmada her üç kişiden birinin bu bitkilerin bazılarını kullandıkları ve faydasına inandıkları görülmüştür. Yine aynı çalışmada kadınların erkeklere göre bu bitkilere eğilimlerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir [5]. Tıbbi ve aromatik bitkilerin hasat döneminde üretim çok, tüketim sınırlı olmaktadır. Hasat dönemindeki talep fazlası ürünleri saklayabilmek için çeşitli kurutma teknikleri geliştirilmiştir. Bu tekniklerle hasat sonrası dönemi sonrasında da bu ürünlere ulaşılabilmektedir. Aromatik bitkiler arasında en fazla rabet gören ürünlerden biride nane dir. Nanenin kurutulması üzerine literatürde farklı çalışmalar bulunmaktadır. *Corresponding author: Address: Faculty of Engineering, Department of Civil Engineering Sakarya University, 54187, Sakarya TURKEY. E-mail address: caglar@sakarya.edu.tr, Phone: +902642955752

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1789 Kadam [6], nane yapraklarının kurutma kinetiklerini nem içeriği, nem oranı, kuruma süresi ve hızı bakımından araştırmıştır. Kuruma davranışını 45, 50, 55, 60 ve 65 C'de incelemek için 30 devir/dakikalık bir hızda bir laboratuar tünel modeli kurutucu kullanıldı. Park et al [7] nane yapraklarının kuruma parametrelerini ve desorpsiyon izotermlerini değerlendirmiştir. Ampirik Page modelinin, 50 C -1.0 m / s eğrisi haricinde, Fick modeli ile karşılaştırıldığında deneysel nane kurutma verilerine daha iyi uyum göstermiş olduklarını tespit ettiler. Boulemtafes- Boukadoum ve Benzaouı [8] Mint'in güneş kurutma işleminin enerji ve ekserji analizini araştırmışlardır. Deneysel çalışma yaz mevsiminde Cezayir'in eteklerinde Bouzareah'da gerçekleştirilmiştir. Doymaz [9] nane yapraklarının ince tabakalı kuruma davranışını araştırmıştır. Nane yapraklarının 35-60 C'lik bir sıcaklık aralığı için ince tabakalı kuruma davranışı bir dolap kurutucuda belirlenmiştir. Akpinar [10], nane yapraklarının bir güneş kurutucusunda kurutulmasının performans analizlerini araştırmıştır. Kurutma dolabının enerji kullanım oranı (EUR) değerlerinin% 7.826 ile% 46.285 aralığında değiştiğini tespit etmiştir. Ekserjetik etkinlik değerleri 34.760-87.717% aralığında belirlenmiştir. Therdthai ve Zhou [11] nane yaprakları mikrodalga vakum kurutma ve sıcak havada kurutmayı karakterize etmiştir. Sıcak hava ile kurutma için 60 C ve 70 C'de iki kurutma sıcaklığı incelendi. Lewis's, Page's ve Fick'in modelleri çeşitli kuruma koşullarında kuruma kinetiğini tanımlamak için kullanılmıştır. Yapmış olduğumuz çalışmada aromatik bitkilerden olan nane nin kurutulması için yenilikçi bir fırın tasarımı yapılmıştır. Tasarlanan ve üretimi gerçekleştirilen fırın hem güneş enerjisinden hem de ısı pompasından faydalanmaktadır. Yapılan testler sonrasında nane kurutması için üretilen fırından olumlu sonuçlar elde edilmiştir. 2. Nane Kurutulması Nane kurutulması noktasında uygulamada farklı yaklaşımlar yer almaktadır. Bunlar sırasıyla; güneşte kurutma, gölgede kurutma, cam sera içinde kurutma ve sıcak hava ile kurutma olarak ifade edilebilmektedir. Güneşte kurutma üründe bazı zararlı maddelerin oluşumuna sebep olduğu için ticari ürünlerde pek tercih edilen bir yöntem değildir. Gölgede kurutma değerlendirildiğinde güneş ışınının ürüne direk temas etmediği kurutma yöntemidir. Bu yöntemde üstü kapalı, yanları açık çardak, sundurma veya hangarlar içinde kurutulma yapılmaktadır. Kurutulacak ürünler kurutma rafları üzerine serilerek kurutulmaktadır. Cam sera içinde kurutma sistemi şu şekilde meydana gelmektedir. Güneş radyasyonu yeterince yüksek olmadığı yerlerde cam sera gibi bir mekânda demetler halinde ya da raf sistemlerinde çok ince serilerek kurutma işlemi yapılır. Sıcak hava ile kurutma yöntemi işletme masrafı olmasına rağmen kalitenin yüksek olması istenen ürünlerde kullanılan bir yöntemdir. Kurutulacak ürünün miktarına ve cinsine bağlı olarak farklı sıcak hava kurutma yöntemleri bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla; kurutma dolabı (küçük miktarların kurutulması), kurutma odası (orta ölçüde ürün kurutulmasında) ve kurutma tüneli (büyük miktarlardaki malzemenin kurutulması) yöntemleridir. 3. Analiz Yapılan Kurutma Sistemi Bilindiği üzere, atmosfere açık direkt güneş ve rüzgar yardımıyla kurutmanın dezavantajlarını azaltmak kapalı devre kurutma sistemleriyle mümkün olmaktadır. Kapalı devre kurutma için

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1790 kullanılan ısı kaynaklarından biride güneş enerjisidir. Güneş enerjisi destekli kapalı devre kurutma sistemlerinde; sıcak kurutma havası güneş kollektörleri içerisinden geçirilerek kontrollü bir kurutma sağlamaktadır. Sıcak hava ile ürün kurutma işleminde kurutma havası belli bir sıcaklığa kadar yükseltilerek nem alabilme özelliği arttırılmaktadır. Sıcak hava zorlanmış olarak kurutulacak ürün üzerine belli bir hızda gönderilmektedir. Ürün ile temas eden sıcak hava ürünün nemini almakta ve kurutma işlemi gerçekleşmektedir. Kontrollü ortamda kurutulan ürünler, güneş ışınımına direkt maruz kalan ürünlere göre daha hijyenik ve kuruma sonunda doğal renk, tat, koku ve besin maddelerinde daha az değişim olmaktadır. Deney sistemi ısı pompası sisteminin yoğuşturucusunu ve güneş kolektörünü enerji kaynağı olarak kullanacak şekilde tasarlanmış ve imal edilmiştir. Kurutma fırını içerisindeki nane nin nemi, güneş kolektöründen ve ısı pompasından alınan ısıyla yapılmaktadır. Kapalı devre çalışan güneş enerjisi destekli kurutucuda, ısı borulu kolektörü girişine konulan fanın devri kurutma havası sıcaklığı olarak belirlenen 40 C sıcaklığı ürün üzerinde sağlayabilmek için frekans invertörü ile kontrol edilmiştir. Kurutma sisteminin imalatında kullanılan ekipmanların özellikleri Tablo 1 de verilmiştir. Güneş kolektörü ısı borulu tip olup ısı borusunun kondenser kısmındaki kanatçıklı yüzeyden kurutma havası geçirilerek kurutma havasının ısıtılması sağlanmıştır. Isı pompası sisteminde soğutucu akışkan olarak R-134a gazı kullanılmıştır. 3.1. Sistem Ekipmanları Bu çalışmada nane bitkisinin yenilenebilir enerji kaynaklı hibrit sistemle kurutması araştırılmıştır. Tasarımı, imalatı ve performans testleri yapılan güneş enerji destekli ısı pompalı kurutma fırınına ait ekipmanlar; kompresör, yoğuşturucu (kondenser), buharlaştırıcı (evaporatör), kurutucu filter (dryer), kılcal boru, fan, frekans invertörü, proses control cihazı, kurutma odası ve güneş kolektöründen oluşmaktadır (Şekil 1). Sistem ekipmanları ve özellikleri Tablo 1 de verilmiştir. 3.3.1. Sıcak Hava Kolektörü Sıcak hava kolektörü 1130x755x175 mm ebatlarında imal edilmiştir. Emici yüzeyin üst bölümü bakır levha olarak seçilmiştir. Kolektör ısı transfer yüzeyini arttırmak için bakır emici yüzeyin altına ters Z şeklinde görülen galvanizli saçtan imal edilmiş 10 adet kanat film kalmayacak şekilde 8 cm aralıklarla perçinle birleştirildi. Kanatların altında galvanizli saç levha punta kaynak makinasıyla birleştirilerek kolektör içerisinde dikdörtgen kesitli 10 adet kanal Şekil 2 deki gibi imal edilmiştir. Şekil 3 te görüleceği üzere kanallarda havanın eşit miktarda dağıtımı için girişe dağıtıcı distribütör (DD), çıkışa toplayıcı distribütör (TD) takılmıştır. Kurutma fırını üzerine monte edilen sıcak hava kolektörünün eğim açısı 24.6 0 olarak belirlenmiştir. Belirlenen açı yaz uygulaması düşünüldüğünde Balıkesir ili için en uygun açı değeridir. 3.3.2. Kurutma fırını, ısı pompası ve kanal sistemi Kurutma fırının ölçüleri 570x600x960 mm ebatlarında olacak biçimde yapılmıştır. Kurutma fırını üzerindeki 1 numaralı kondenser, 2 numaralı kondenserden bağımsız olarak çalışabilmektedir. Bu durum sistemin sadece güneş radyasyonu ile çalıştırılması halinde, üründen buharlaşan nemi fırın

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1791 içerisindeki evoporatörde yoğuşmasını sağlayacaktır. Fırın içerisindeki kondenserin önüne iki adet 1500 Watt gücünde elektrikli rezistans bulunmaktadır. Bu resistanslar kurutma havası debisi ayarlamamızı sağlamaktadır. Şekil.1 PLC Kontrollü Hibrit Kurutma Fırını Tablo 1. Güneş enerji destekli ısı pompalı kurutucuda kullanılan ekipmanların özellikleri Kullanılan ekipmanı Teknik özellik Kompresör Embraco marka, 1/3 HP gücünde KondensEr Günay marka, 2 adet, 1/2 HP gücünde Evaparatör Günay marka, 1 adet, 1/3 HP gücünde Radyal fan 700 Watt, 1700 m 3 /h, 2860 d/d, 50 Hz, 220 V Valfler 2 adet 1/4" glop valf, 1adet Danfoss marka içten dengelemeli termostatik genleşme valfi Güneş kolektörü Bakır emici yüzeyin altına ters Z şeklinde galvanizli saçtan imal edilmiş 10 adet kanat film, 1130x755x175mm ebatlarında Proses kontrol ekipmanı Endkon marka, 16 çıkışlı data logger Invertor (driver) ABB ACS310-03E-09A7-4 4kW 3FAZ 380-480 V AC Termokaple OMEGA Marka, Giriş TP-100, R/T tip, Skala 0-100 C, Besleme 24 V-DC, Çıkış 4-20 ma. üfleme sıcaklığının 40 C nin altına düşmesi durumunda devreye girmekte ve sistemin güvenilirliğini arttırmaktadır. Fırın çıkışındaki santrifüj fan sistemi frekans kontrollü olup hava

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1792 Fırın üzerinde 3 adet klape bulunmaktadır. K1 ve K3 klapeleri kapatılıp K2 klapesi açıldığında bypass devresi sisteme girmektedir. Bu durumda güneş enerji sistemi devreden çıkarak sadece ısı pompası sistemi aktive olmaktadır. Bu özellik sayesinde kurutmanın gece ve gündüz döneminde devamlığı sağlanabilmiştir. Fırın içerisine konulan nene tel kafesli bir sepet içerisine yerleştirilmiştir. Fırın içerisindeki dijital terazi sayesinde ağırlık kontrolü sağlanabilmiştir. Sıcaklık ölçümlerinde kullanılmak üzere Endkon marka 16 çıkışlı bilgisayar bağlantılı data loger kullanılmıştır (Şekil 4). Bu data logger tüm ölçüm noktalarındaki sıcaklıkları 15 saniye aralıkla kaydetmektedir. Şekil 2. Sıcak hava kolektörünün kesit resmi Şekil.3 Sıcak Hava Kollektörü Üstten Görünüş Şekil 4. 16 kanallı bilgisayar bağlantılı data loger sistemi Ölçüm alınan sıcaklık noktaları aşağıda verilmektedir.

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1793 Sıcak hava kollektör çıkışındaki havanın sıcaklığı Kondenser çıkışındaki havanın sıcaklığı Elektrikli rezistanstan sonraki havanın sıcaklığı Ürün sepeti çıkışındaki havanın sıcaklığı Evaporatör çıkışındaki havanın sıcaklığı Fırın çıkışındaki havanın sıcaklığı Fırın girişine ve çıkışına konulan 300x300mm ebatlarındaki menfezler ürün üzerinden sadece doğal havanın dolaştırılıp egzos edilmesi için düşünülmüştür. Sistemi bu şartlarda çalıştırmak için K1, K2 ve K3 klapeleri kapatılıp damperlerin açılması gerekmektedir. Bu durum hava hızının ürün kalitesine etkisinin araştırılması için değerlendirilecektir. Kurutma fırını ısı pompası ve kanallara ait kesit resimler Şekil 5 de verilmiştir. Kontrol panelinde kullanılan ana ekipmanlar maddeler halinde aşağıda sunumuştur. Bir adet 0-1 konumlu ana pako şalter (AS) Tüm birimlerin bağımsız sigorta grupları, Fırın girişindeki santrifüj fan motoruna enerji aktaran 0-1 konumlu (F) şalteri, Fanı 0~1400m 3 /h debide modülasyonlu çalıştıran frekans kontrollu elektronik devre kartı ve potansiyometresi (FHK), Veri toplayıcıya enerji aktaran 0-1 konumlu (DL) pako şalteri, Fırın içerisinde 1500 Watt gücünde birinci elektrikli rezistansa enerji aktaran 0-1 konumlu (R1) pako şalteri, Fırın içerisinde 1500 Watt gücünde ikinci elektrikli rezistansa enerji aktaran 0-1 konumlu (R2) pako şalteri kullanılmıştır. Ampermetre, voltmetre ve cosφ metre farklı çalışma şartlarında bu birimlerdeki değişikliği tespit etmek için, Wattmetre ise sistemin anlık güç tüketim değerini ölçmek için kullanılmıştır. Sıcaklık ölçümleri için 16 çıkışlı bilgisayar bağlantılı veri toplayıcı kullanılmıştır. Bu veri toplayıcı tüm ölçüm noktalarındaki sıcaklıkları her bir dakikada ölçerek kaydetmekte ve zamana bağlı olarak sıcaklıktaki değişikleri grafik halinde bilgisayar ekranında göstermektedir. Bu verileri PLC sisteminde değerlendirilerek kapasite hesaplamaları yapılmıştır. Şekil 5. Sistemin katı model resmi

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1794 4. Kurutma Sisteminin Enerji Analizi Sistemde konderserden atılan ısı miktarı ( Q K ) aşağıdaki eşitlik yardımıyla hesaplanır: Q m c ( T T ) aai (1) K m ia ia ia p i ia V (2) Eşitlikte ısınma ısısı ve yoğunluğudur. m ia kurutma havasının kütlesel debisini ifade etmektedir. c p kurutma havasının özgül V i kurutma havasının hacimsel debisi göstermektedir. ia kurutma havasının T ve T ise sırasıyla konderserden çıkan ve kondersere giren havanın ia aai sıcaklığıdır. Kondenser sıcaklığı ( T Cond. ) ile evaporatör sıcaklığı ( T Evap. ) arasında ideal bir soğutma çevrimi için maksimum ısıtma tesir katsayısı ( COP ) Carnot çevrimi ile aşağıdaki eşitlik ile belirlenir. COP T Cond. heating (3) TCond. TEvap. Bir ısı pompası sisteminde ısıtma tesir katsayısı ( COP h ) aşağıdaki eşitlik yardımıyla hesaplanabilir. Q Cond. COPhp, heating (4) W Total Formülde yer alan W Total kompresör, fan ve diğer ekipmanlarda tüketilen elektrik enerjisi miktarını ifade etmektedir. Kurutma fırınlarında en önemli verim etkinliği 1 kg nemi uzaklaştırmak için harcanması gereken enerjidir. Spesific Mousture Extraction Rate (SMER) olarak tanımlanan bu ifade aşağıdaki eşitlikte sunulmuştur. SMER m W EM (5) Total Eşitlikte yer alan heating m EM terimi üründen uzaklaştırılan nem miktarını kg cinsinden ifade etmektedir. 4.1. Kurutma Analizi Nane yapraklarının nem içeriği, nem oranları (MR) cinsinden ifade edilerek aşağıdaki eşitlikten (6) hesaplanmıştır;

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1795 ( M M e) MR (6) ( M M ) 0 e Burada, M ortalama nane nemi içeriğini gösterir. M0 ilk nane nemi içeriğidir. Me denge nem içeriğini belirtir. Me ile M'yi kıyaslarken çok küçük, dolayısıyla Me ihmal edilebilir. Nem oranı aşağıdaki formda ifade edilebilir (7). M MR (7) M 0 Nane yapraklarının kuruma eğrisi denklemini tanımlamak için en iyi modeli seçmek için yedi ince katmanlı kurutma denklemi test edilmiştir (Tablo 2). Araştırılan yedi ince tabaka modeli için logaritmik model en iyi model olarak belirlenmiştir. Kuruma süresi, 200 g nane nemi yaprakları numunelerinin 40 C sıcaklıkta kurutulması için 420 dakika olarak belirlenmiştir (Şekil 6). Taze nane yaprakları ortalama kalınlık ve nem içeriği sırasıyla 0,28 mm ve % 450 (db) olarak tespit edilmiştir. 40 C kurutma hava sıcaklığındaki nem içeriği verileri, nem oranına (MR) dönüştürüldü ve aynı ince tabaka kurutan modeller için yeniden tanımlanmıştır. Kurutma havası sıcaklığının zamanla değişimi kaydedilir ve Şekil 7'de verilmiştir. Table 2. Investigated seven tin layer model Temp, C Name of model Equation 1. Newton model MR = Exp(-k*t) 2. Henderson and Pebis MR = a * Exp(- k * t) 3. Logarithmic MR = a * Exp(- k * t) + c 40 4. Two term MR = a * Exp(-k * t) + b * Exp(-n * t) 5. Two-term exponential MR = a * Exp(-k * t) + (1 -a) * Exp(-k *a* t) 6. Wang and Singh MR = 1 + (a * t) + (b * (t ** 2)) 7. Diffusion approach MR = a * Exp(-k * t) + (1 -a) * Exp(-k *b* t) Şekil 6. MR histogram of dried mint leaves

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1796 Şekil 7. Variation of drying air temperature Yapılan deney sonuçlarına göre tüm sistem için SMER ve COP değerleri hesaplanmış ve Tablo 3 de gösterilmiştir. Tablo 3. Deneysel sonuçlara göre SMER ve COP değerleri SMER COP 40 drying air temperature 0.218 2.32 5. Sonuçlar Çalışma sonrasında ortaya çıkan temel sonuçlar aşağıda maddeler halinde verilmiştir. Sistem 24 saatlik süreçte kurutma yapabilmektedir. Gündüz sürecinde güneş enerjisi+ ısı pompası kullanılırken, gece sürecinde sadece ısı pompası kullanılmaktadır. Sıcaklığın PID olarak kontrol edilmektedir. Bu sayede kurutma havasının sıcaklı sabit tutulmaktadır. Bu yaklaşım ürün kalitesinin artmasını sağlamaktadır. Güneş enerjisi kullanımı sistemin toplam enerji verimini artırmıştır. Kapalı devre kurutma sistemi olması nedeniyle daha hijyenik kurutma yapılabilmiştir. Ayrıca kurutma süresi kısaltılmıştır. Fırın altındaki drenaj kabına evaporatörden yoğuşarak toplanan sıvının (ürün nemi+ üründen buharlaşmış uçucu maddeler) kullanılabilirliği konusunda araştırmalar yapılması düşünülmektedir. Bu çalışmanın ardından sitem üç boyutlu güneşi takip eden hibrit sistem haline getirilmesi planlanmaktadır. Referanslar [1] Yücel E. Tülükoğlu A. Gediz (Kütahya) Çevresinde Halk İlacı Olarak Kullanılan Bitkiler. Çev Kor. Cilt: 9, Sayı: 36, 12-14, 2000. [2] Erdemir D. A. At Kestanesi (ve Prepagel) Doğanın Harika İlacı. Uludağ Üniv. Tıp Fak. Nobel Kitap Evi İstanbul, 1998. [3] Baytop T. Türkiye de Bitkiler İle Tedavi Geçmişte ve Bugün. Nobel Tıp Kitapevleri İstanbul,

N. CAGLAR et al./ ISITES2017 Baku - Azerbaijan 1797 1999. [4] Davis P. H. Flora Of Turkey and the East Aegean Island. Vol. 11, Edinburgh University Press, Edinburgh, 2000. [5] Nicholson T. Complementary And Alternative Medicines (Including Traditional Māori Treatments)Used By Presenters To An Emergency Department InNew Zealand: A Survey Of Prevalence And Toxicity. Journal of the New Zealand Medical Association. Vol 119 No 1233, 2006. [6] Kadam D. M., Goyal R. K., Singh K. K., Gupta M. K. Thin layer convective drying of mint leaves. Journal of Medicinal Plants Research Vol. 5(2), pp. 164-170, 2011. [7] Park K. J., Vohnikova Z., Brod F. P. R. Evaluation of drying parameters and desorption isotherms of garden mint leaves (Mentha crispa L.) Journal of Food Engineering Volume 51, Issue 3, February 2002, Pages 193-199 [8] Boulemtafes-Boukadoum A., Benzaouı A. Energy and exergy analysis of solar drying process of Mint. Energy Procedia 6 (2011) 583 591 [9] Doymaz I. Thin-layer drying behaviour of mint leaves. Journal of Food Engineering. Volume 74, Issue 3, June 2006, Pages 370-375 [10] Akpinar E. K. Drying of mint leaves in a solar dryer and under open sun: Modelling, performance analyses. Energy Conversion and Management Volume 51, Issue 12, December 2010, Pages 2407-2418 [11] Therdthai N., Zhou W. Characterization of microwave vacuum drying and hot air drying of mint leaves (Mentha cordifolia Opiz ex Fresen). Journal of Food Engineering Volume 91, Issue 3, April 2009, Pages 482-489 [12] Midilli A (2001). Determination of pistachio drying behavior and conditions in solar drying systems. Int. J. Energy Res., 25: 715-725. [13] Erenturk S, Gulaboglu MS, Gultekin S (2004). The thin layer drying characteristics of rosehip. Biosyst. Eng., 89 (2): 159 166. [14] Doymaz I (2004). Effect of pre-treatments using potassium metabisulphite and alkaline ethyl oleate on the drying kinetics