ylık Somuncu Baba Çocuk Dergisi - ralık 2013 Yıl: 7 Sayı: 84
Tezhip: Betül OKK (Bir yet) Ey iman edenler! Eğer llah a karşı gelmekten sakınırsanız; O, size iyiyi kötüden ayırt edecek bir anlayış verir ve sizin kötülüklerinizi örter, sizi bağışlar. llah, büyük lütuf sahibidir. (8/Enfâl, 29) (Bir Hadis) Safvan İbnu Süleym (r.a.) anlatıyor: Ey llah ın Rasûlü! mü min korkak olur mu? diye sorduk, Evet! buyurdular. Pekiyi cimri olur mu? diye sorduk, yine: Evet! buyurdular. Biz yine: Pekiyi, yalancı olur mu? diye sorduk, bu sefer: Hayır! buyurdular. (Muvatta, Kelâm, 19)
cocuk@somuncubaba.net Musa TEKTŞ Editör den Merhaba Kanuni Sultan Süleyman ın oğlu II. Selim e Kıbrıs ı fethetmek bize nasip olmazsa sen fethet şeklinde vasiyet etmesi, bunun üzerine II. Selim in Eğer padişah olursam Kıbrıs ı korsanların başına yıkacağım! şeklinde babasına verdiği sözün gereği olarak, 1 ğustos 1571 de Kıbrıs ın fethini tamamladı. On birinci Osmanlı Padişahı II. Selim; Sarı Selim olarak da anılır. 28 Mayıs 1524 tarihinde İstanbul da doğdu. Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan ın oğludur. 1566 yılında tahta geçti. Babası gibi denize önem vererek ülkesinin denizlerde de egemenliğini genişletti. Oruç Reis, Turgut Reis gibi kaptanlar onun zamanında yetişti. Sokullu Mehmed Paşa gibi çok güçlü bir vezire sahipti, devlet işlerinde en önemli yardımcısı o idi. Silah kullanmasını iyi bilirdi, usta bir okçu idi. Halkına karşı adil davranırdı. İlme açıktı, âlimleri korurdu. Onun zamanında İstanbul ve ülkenin çok değişik alanlarında birçok mimari eser yapıldığı gibi, önemli onarım faaliyetleri de gerçekleştirildi. Devrinin usta mimarı, Mimar Sinan a Edirne de Selimiye Camii ni yaptırdı. 15 ralık 1574 tarihinde vefat etti. Bugünkü Endonezya ya bağlı Sumatra dası nın kuzeybatısında bulunan çe Sultanlığı, bölgedeki zenginliklere gözlerini diken Portekizlilerin hedeflerinden biriydi. Günden güne artan Portekiz baskısına dayanamayan zamanın çe Sultanı laüddin Şah bir elçi heyetini yardım istemek amacıyla İstanbul a gönderdi. çe heyeti 1566 yılında İstanbul a ulaştığında, o sırada Zigetvar Seferi nde bulunan Kanuni Sultan Süleyman ın ölüm haberi geldi. Kanuni nin yerine tahta geçen II. Selim heyete her türlü yardımı yapacağına söz verdi. 1569 yılında Osmanlı nın Kızıldeniz filosu amirali Kurdoğlu Hayreddin Hızır Reis komutasında 22 parçadan oluşan Osmanlı Donanması Hint Okyanusu na açılarak çe ye vardı ve yardımı ulaştırdı. Kanuni Sultan Süleyman ın oğlu II. Selim e Kıbrıs ı fethetmek bize nasip olmazsa sen fethet şeklinde vasiyet etmesi, bunun üzerine II. Selim in Eğer padişah olursam Kıbrıs ı korsanların başına yıkacağım! şeklinde babasına verdiği sözün gereği olarak, 1 ğustos 1571 de Kıbrıs ın fethini tamamladı. Selîmî mahlasıyla şiirler yazan Selim in bir de Divanı vardır. Mekke-i Mükerreme nin suyollarının tamiri, Mescid-i Haram ın mermer kubbelerle süslenmesi, Lefkoşe Selimiye Camii, ziz Efendi Tekkesi, Navarin Limanı na hâkim bir mevkie yaptırdığı kule, hayratları arasındadır. Sultan ın en büyük hayratı olarak yaptırdığı Selimiye Camii ni neden Edirne ye yaptırdığı kesin olarak bilinmemektedir. Sadece, Evliya Çelebi Seyahatname adlı eserinde, padişahın rüyasında Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) i gördüğünü ve onun kendisinden Kıbrıs ın fethi anısına bir cami yaptırmasını istediğini yazmıştır.
Somuncu Baba Çocuk Dergisi ralık 2013 Yıl: 7 Sayı: 84 İçindekiler Basım Tarihi: ralık 2013 Somuncu Baba Dergisi nin Ücretsiz Ekidir. İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Sebahaddin TEŞ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü M. Hulusi ERDEMİR Peygamberimizin Çocukluk Yılları... 4 Sırrı ER Güzel Davranışlar... 6 li KRÇM kşama Kadar Yaşamak... 8 Biraz Tebessüm... 20 Muharrem KIN Bunları Hiç Duydunuz mu?... 21 Nisa ERCİYES Kardan Yorgan... 22 7 Yayın Editörü Musa TEKTŞ Hamidullah HLICI Mustafa KGÜN Yayın Kurulu Prof. Dr. Nihat ÖZTOPRK Prof. Dr. li YILMZ Prof. Dr. Sebahat DENİZ Prof. Dr. Bilal KEMİKLİ Prof. Dr. bdullah KHRMN Prof. Dr. li KPINR Hiçbir İyiliği Küçümseme... 10 Hidayet BEYZ Camgöz Darende de... 12 Raziye SĞLM Geleceği Gör... 24 Erdal KRSU Ebussuud Efendi...26 hmet EFE 14 Grafik Tasarım ve Uygulama Zehra IŞIK Saf Suresi... 14 li BÜYÜKÇPR Top Vurmaca... 28 Şebnem Güler KRCN Yapım Desing Media www.grafiturk.com.tr Dağıtım K.D.D Sahabenin Fazileti... 16 Musa TEKTŞ Şiirler... 18 Kitap Tanıtımı... 29 Yusuf HLICI Güvercin Postası ve Bulmacalar... 30 18 Baskı & Üretim Ege Basım Matbaa ve Reklam Sanatları Ltd. Şti. Esatpaşa Mahallesi Ziyapaşa Caddesi No: 4 taşehir/istnbul Tel: 0216 470 44 70 Basım-Yayım-Dağıtım-Pazarlama VİSN İktisadi İşletmesi Zaviye Mah. Hacı Hulûsi Efendi Cad. No: 71 (44700) Darende / MLTY Tel:(422) 615 15 00 Faks:(422) 615 28 79 www.somuncubaba.net cocuk@somuncubaba.net 23 21 Dergimizde yayınlanan yazı ve çizimlerden, yazarları ve çizerleri mesuldür. Kaynak gösterilerek iktibas edilebilir. 3
Sırrı ER Peygamber Efendimiz in Çocukluk Yılları Sevgili çocuklar, Peygamberimiz Hz. Muhammed, (s.a.v.) 571 yılının 20 Nisan gecesinde Mekke de doğdu. Babası bdullah, annesi Âmine dir. Peygamberimiz doğmadan önce babası ölmüştü. Peygamberimiz babasını hiç göremedi. Peygamberimiz doğunca, dedesi bdülmuttalib, ona Muhammed adını verdi. Mekkeliler bu isme şaşırdılar. Merak edip sordular: - Ey bdülmuttalip! Şimdiye kadar soyunun içinde bu ismi taşıyan yok ki, torununun ismini niçin Muhammed koyuyorsun? bdülmuttalib çok mutluydu: - Göktekiler ve yerdekiler onu övsün istiyorum, dedi. (Zira Muhammed övülmüş anlamındadır). Peygamberimizin doğduğu gece çok ilginç olaylar meydana gelmiştir. İran da, Mecusîlerin bin yıldan beri hiç söndürmedikleri ateşleri birdenbire sönmüştür. İran hükümdarının sarayındaki burçlar yıkılmıştır. Kurumuş bir dere sularla dolup taşmıştır. Mekkeli müşriklerin Kâbe ye doldurdukları ve taptıkları 360 tane put yerlere devrilmiştir. Mekke de bir gelenek vardı. Durumu iyi olan aileler, yeni doğan çocuklarını bir sütanneye verirlerdi. Doğumundan sonra Peygamberimizi de Halime isimli bir sütanneye verdiler. Halime, yoksul bir kadındı. Para kazanmak için bu işi yapıyordu. Bu yetim yavruyu kucağına alır almaz gönlü sevgi ile dolmuştu. Bu küçük çocuk, Halime nin evine bereket getirmişti. O yıl, çevrede büyük bir kıtlık olduğu halde, Halime nin evinde bolluk ve bereket vardı. Bütün ev halkı bu sevimli yavruyu çok sevmişlerdi. Halime, bazen çocuğu Mekke ye götürerek annesiyle görüştürüyordu. nnesi Âmine, yavrusunu görür görmez öpüyor, kokluyor, seviyordu. Peygamberimiz, beş yaşına kadar sütannesinin yanında kaldıktan sonra Mekke ye döndü. Âmine, yavrusuna kavuştuğu için çok sevinmişti. Bir süre sonra oğlunu yanına alıp Medine ye gitti. Medine de akrabaları vardı. Mekke ye geri dönüş sırasında, annesi Âmine yolda hastalandı. Henüz altı yaşında bulunan oğlunu yanına çağırdı. Onu doyasıya sevdi ve güzel öğütler verdi. Sonra da gözlerini dünya hayatına kapadı. nnesinin başında sessiz sessiz gözyaşı döken bu yavruyu Mekke ye, dadısı Ümmü Eymen getirdi ve dedesi bdülmuttalib e teslim etti. Peygamberimiz, annesinin ölümüyle altı yaşında hem annesiz, hem de babasız kalmıştı. Dedesi ona çok iyi baktı. Bu durum iki sene kadar devam etti. Peygamber Efendimiz sekiz yaşına geldiğinde, dedesi bdülmuttalib de öldü. Ölmeden önce onu, oğlu Ebu Talib e emanet etti. Peygamberimiz artık amcasının evinde yaşamaya başladı. Ebu Talib de yeğenini çok seviyordu. Nereye giderse, onu da yanında götürüyordu. Peygamberimizin çocukluğu tertemiz geçmişti. O, çocukluğunda bile dürüst, ahlâklı ve doğru bir insandı. Peygamberimizi tanıyanlar, onun davranışlarında ayrı bir olgunluk görüyorlardı. Sevgili çocuklar, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) hem görünüş hem de ahlâk olarak insanların en güzeli idi. Yüce Rabbimiz, Kur an-ı Kerim de Peygamberimiz hakkında: (Ey Muhammed!) Şüphesiz sen yüce bir ahlâka sahipsin. (68/Kalem, 4) diyerek onun ahlakını övmüştür. O bizim için en güzel örnektir. 4 5
li KRÇM GÜZEL DVRNIŞLR Temiz yaklar Ödevini anlatma sırası, sınıfın çalışkan kızlarından Zülal deydi. Zülal in konusu ayak temizliğiydi. Zülal, o kadar heyecanlıydı ki konuşmaya başladığında bacakları titriyor, elindeki kâğıtlar sallanıyordu. - rkadaşlar, ayaklarımızın temizliği sağlığımız için çok önemli. Bunun için ayaklarımızın temizliğine dikkat etmeliyiz. yaklarımızı her gün yıkamalı, ayak tırnaklarımızı fazla uzamadan kesmeliyiz. Çoraplarımızı da sık sık değiştirmeliyiz. Çoraplarımızın kokmamasına ve yırtık olmamasına dikkat etmeliyiz. Konuştukça Zülal in heyecanı azaldı. Sakince konusunu anlatmaya devam etti: - rkadaşlar, önemli bir şey daha var. Başkasının terliğini ya da çorabını giymemeliyiz. Yoksa ayaklarımıza hastalık bulaşabilir. sansöre Binmek Tarık bakkaldan ekmek almış, eve dönüyordu. partmana girdi. sansörü çağırdı ve beklemeye başladı. Bu sırada apartmana bir aile girdi. Yanlarında sevimli küçük bir oğulları vardı. Onlar da asansörü beklemeye başladılar. ncak küçük çocuk, asansörün kapısıyla oynamaya başladı. Babası dayanamadı ve oğluna: - Evladım, asansörün kapısı öyle çekiştirilmez, dedi. Bu sırada asansör geldi ve hep birlikte bindiler. sansör çıkarken çocuğun annesi: - Oğlum, baban doğru söylüyor. sansör kullanmanın kuralları var. Sadece gideceğin yönün düğmesine basmalısın. Eğer aşağı ineceksen aşağıdaki ok tuşuna, yukarı çıkacaksan yukarıdaki ok tuşuna basmalısın. sansörün içinde zıplamamalısın. Bir de asansöre tek başına binmemelisin, dedi. rdından Tarık ı göstererek: - Bak, işte bu ağabey kadar olduğun zaman, asansöre tek başına binebilirsin, dedi. Tarık küçük çocuğa gülümseyerek baktı. sansör oturduğu katta durunca aileye iyi günler dileyerek asansörden indi. Zülal sözlerini bitirdiğinde, artık başlangıçtaki heyecanından eser yoktu. Gayet rahattı. rkadaşları da ayak temizliği hakkında önemli bilgiler öğrendikleri için çok mutluydular. 6 7
kşama Kadar Yaşamak Derleyen: Hamidullah HLICI / Çizen: Hamit YÜKSEK Yaşlı bir adam ve genç bir delikanlı bir köşede oturup konuşmaktalar. Önlerinde iyi giyimli bir adam belirir. Genç olanın önüne bir kese altın koyar. Genç fazla ısrar etmez. Keseyi alır hemen hepsini ihtiyacı olduğunu bildiklerine dağıtır. Genç: Sağol, paraya ihtiyacım yok. Olsun, ben sana veriyorum, ister sen harca, ister fakirlere ver. Yaşlı adam aynı akşam genci bir başkasından yardım isterken görür ve sorar: - Niçin o bir kese altından kendine ayırmadın? Genç: kşama kadar yaşayacağımı düşünemezdim. 8 9
Hidayet BEYZ Hiçbir İyiliği Küçümseme llah ın rızasını kazanmaya sebep olacak her güzel iş iyiliktir ve her iyilikte hayır vardır. Müslüman, iyi olan, iyilik yapan ve başkalarının iyiliğini isteyen insandır. İyilik yapmak güzeldir. İyilik yapan da, iyilik yapılan da mutlu ve huzurlu olur. İnsanların yüzlerindeki, bezgin, yorgun, durgun, solgun, bitkin ve ölü ifadeyi iyilik yaparak mutlu ve canlı bir duruma getirebiliriz. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Kardeşini güler yüzle karşılamaktan ibaret bile olsa hiçbir iyiliği hor görme. buyurmaktadır. Kur an-ı Kerim de: Bir kimse zerre kadar iyilik yaparsa onun karşılığını görür, kim de zerre kadar kötülük yaparsa onun karşılığını görür. (99/Zilzal, 7-8) buyurulmaktadır. Toplumdaki bütün fertlerin, içinde bulunduğu şartlar aynı değildir. İnsanların kimi zengin, kimi fakir; kimi sağlıklı kimi rahatsız; kimi genç, kimi yaşlıdır. Bu farklılığın doğal sonucu olarak da, toplumumuzda, bakıma, korunmaya, desteğe ve özel ilgiye muhtaç kimseler bulunmaktadır. İyilikler sıralamakla bitmez. İster çocuk olsun, ister büyük olsun hepimizin yapabileceği bir iyilik mutlaka vardır. Haydi çocuklar, iyilik yarışına girelim, günlük yaptığımız iyilikleri sıralayalım. Yoksulluğun sadece ekonomik yönden düşünülmesi yanlış olduğu gibi her insanın zenginliği de farklıdır. Maddî zenginlik, manevî zenginlik, bilgi zenginliği, güç ve kuvvet zenginliği v.b. maddî zenginliği olan parasal yardım yapabilir. Genç olanlar yaşlılara işlerinde yardımcı olabilirler. Rasûlullah (s.a.v.): Bir genç, ihtiyar bir kimseye yaşı sebebiyle ikramda bulunursa, llah yaşlılığında ona ikram edecek kimseleri mutlaka takdir eder. buyurmaktadır. Eğitimli insanlar bilgiden yoksun olanlara bilgileriyle yardım edebilirler. Boş zamanı çok olanlar da hayır kurumlarında gönüllü çalışarak yardımda bulunabilirler. Yine Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde, Zenginlik mal çokluğu ile değildir. sıl zenginlik gönlün zengin olmasıdır. buyurmaktadır. İhtiyacı olanlara yardım ve hizmet etmekle, dünya ve ahirette çeşitli nimetlere kavuşulur. İnsanlara iyilik etmek, onların işlerini güler yüzle ve tatlı dille yapmak, insanı llah sevgisine kavuşturur. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) merhametin en güzel örneği olmuştur. O, her canlıya karşı şefkat ve merhamet gösterilmesini Müslümanlara tavsiyede bulunmuş, kendileri de bilhassa ihtiyarlara, çocuklara, yetimlere, yoksullara ve hayvanlara karşı derin bir şefkat ve merhamet duyguları beslemiştir. Bir hadis-i şerifte şöyle buyururlar: Merhamet edenlere rahmeti çok olan llahu Teâlâ da merhamet eder. Yeryüzündekilere merhamet ediniz ki, göktekilerde sizlere merhamet eylesin. Toplum içinde dayanışma toplum uyumunu ve toplumun gücünü arttırır. Yardımlaşma duygusunun ve yardımlaşmanın yüksek olduğu toplumlarda huzur, mutluluk, birlik beraberlik ve başarı olur. Böyle toplumlarda insanlar arasında dostluk duyguları gelişir, kin, nefret ve haset yok olur. Yardımlaşma sayesinde devletimiz ve milletimiz kuvvet kazanır. 10 11
Raziye SĞLM KEDİ CMGÖZ ÜN GÜNLÜĞÜ Sevgili çocuk dostlarım; Biliyorsunuz uzun bir Kıbrıs ve Ege seyahatinden sonra bir kaç aydır İstanbul dayım. Selimler de biz de kalıyor. İnsan bir kez seyahat etmeye alıştı mı duramıyor canlarım. Selim in li ile yeni planları var ama öncesinde Hafize Teyzenin rüzgârıyla hep beraber Darende ye gideceğiz. Hafize Teyze bir kaç aydır Darende ye gitmediği için çok özlediğini söylüyordu. Camgöz Darende de Darende yi daha önce hiç görmedim ama Hafize Teyze hayran hayran o kadar çok anlattı ki, Şeyh Hamid-i Veli Camii ve Balıklı Havuzu, Hasbahçeyi, Kudret Havuzu ve Tohma yı görmeden tanıdığımızı söyleyebilirim. - Hadi çocuklar! lın şu çantaları da rüzgâra yerleştirin. - Tamam babaanne. Yolluk da aldın mı? - Ömerciğim yolluk almadan yola çıkar mıyım ben hiç. Bak şu sepet de, Camgöz ile Uzun Kulak için. Yol boyunca Selim ile Hafize Teyze rüzgârı dönüşümlü kullandılar. Bolu, nkara ve Kayseri de mola verip hem yemek yedik hem de Hafize Teyze ve diğerleri namazlarını kıldılar. Zeliş ile Ömer Ramazan ayında namaza başlamış ve ondan sonra hiç bırakmadan devam ediyorlar. Mola yerlerinde onların abdest alıp hevesle mescide yöneldiklerini görünce, Hafize Teyze nin sevinçten gözleri doluyor. Gürün den sonra, Darende ye iyice yaklaştık. Hafize Teyze etraftaki dağlara bakarken gülümsüyor ve kendi kendine Kurban olduğum Darende min ağaçsız dağları bile güzel. diyor. Darende ye çok yaklaştığımız bir yerde, önümüzde giden bir araba aniden yoldan çıktı ve hızla giderek biraz ilerimizde devrildi. Selim ile li yardım etmek için koştular. Hafize Teyze de o sırada ambulans çağırdı. Biraz sonra, jandarma ile ambulans geldi ve yaralılar arabadan çıkarılarak Darende Hulusi Efendi Devlet Hastanesine götürüldü. Biz de peşinden takip ettik. Selim le li hastaneyi görünce Daha önce bir ilçede böyle güzel ve büyük bir hastane görmedik. diye şaşırınca Hafize Teyze gülümseyerek Osman Hulusi Efendi Hazretlerinin kurduğu vakıf yaptırdı. Çok mübarek bir insandı. Ondan sonra da vakfın çalışmaları artarak devam etti. dedi. Hafize Teyze vakıf ve Hulûsi Efendi hakkında bilgiler verirken sesi ve bakışları değişiyordu sanki. Onu daha önce hiç bu kadar mutlu görmemiştim. Yaralıların durumlarının çok ağır olmadıklarını öğrendikten sonra, yola devam ettik ve Şeyh Hamid-i Veli Külliyesi ne gittik. Ömer - Babaanne külliye ne demek, diye sordu. - Ömerciğim, külliye cami, aşevi, kütüphane, okul, hamam, çarşı ve hastaneden oluşan yapılar topluluğudur. Ve İslâm toplumlarında ya devlet eliyle ya da hayırsever insanların hizmetleriyle yapılır. İnsanlar da buralardan faydalanırlar. Sevgili arkadaşlarım, Darende Hafize Teyze den dinlediğimizden çok daha güzel bir yer. Sonraki yazılarımda buraları ayrıntılı anlatmak istiyorum. Şimdilik hoşçakalın. 12 13
Raziye SĞLM li BÜYÜKÇPR Saf Suresi Sevgili çocuklar! Medine de inen Saf Suresi on dört ayet olup ismini dördüncü ayette geçen dizi, sıra anlamına gelen saf kelimesinden almıştır. Tesbih llah ı hatırlamak, yüce adlarını dilden gönüle doğru öğretmektir. Nice güzel isimlere sahip olan Mevlâ mızın doksan dokuz adı hep anıla gelmiş belirli zaman aralıklarında söylenir olmuştur. İsimlerin anlamları var! Siz düşünür bazen da işin içinden çıkamazsınız, bu kadar eşya isimlerini nereden alıyor diye şaşırırsınız. cele etmeyin. Bildiklerinizi önemseyin. Her gün yeni yeni neler öğrendiğinize bir daha bakın. Öğrenme ömür boyu sürerken siz bile bazı değişik buluşlara imza atabilir yeni keşiflerin sahipleri olabilirsiniz. Mucit olmak! Var olanlara yeni bakışla insanların dikkatine sunmak işte bu sizin elinizde, çalışın bakalım neler bulacaksınız neler. Sözünün eri olmak. Çok önemli olan bu erdem birdenbire kazanılmaz. Devamlı konuşanlar için hoş ifadeler kullanılmadığını siz de aklınız başınıza gelince anlayacak Çok laf yalansız çok mal da haramsız olmaz. diye söylenen sözün sırlarını kavrayacaksınız. Boş vaatlerde bulunmayın. Yarınlar için söylenen sözleri anlamak için yarınları beklemeye gerek yok. Sözün genel çerçevesi ve onu dile getiren kişinin tavırları size hayli bilgi verir bunu aklınızın bir köşesinde tutun. hmet ismi Peygamberimizin adıdır ve bu Hz. İsa (a.s.) nın dilinden Kur an da bu surenin altıncı ayetinde geçer. Toplu olmanın, birlikte yaşamanın llah katında çok farklı bir önemi var işte bu hikmet dinimizin bütün ibadetlerinde kendine özel bir yer bulur. Cami bunun için önemli, Kâbe bundan dolayı kutsaldır. Sevgilerim sizinle olsun balalarım. 14 15
Yazan : Musa TEKTŞ Çizen : Çağrı CEBECİ SHBE NİN FZİLETİ 16 17
Gelin Kucaklasalım Mevlâna Sevgiyle güzel dünya El ele tutuşalım Sevgi, dostluk adına Gelin kucaklaşalım Çocuklar neşesinde Saflığın hür sesinde Güzellikler peşinde Gelin kucaklaşalım Unutulsun kin, nefret Kurulsun samimiyet Yunus ça olsun niyet Gelin kucaklaşalım Muhabbet kîni yensin rtık acılar dinsin Dargınlıklar tükensin Gelin kucaklaşalım şalım kin selini Tutalım dost elini Koklayıp dağ gülünü Gelin kucaklaşalım Müjdeli ân a doğru Yarasız cana doğru Mutlu yarına doğru Gelin kucaklaşalım Sevgiler gelsin tada Zulüm kovulsun yâda Savaşsız bir dünyada Gelin kucaklaşalım Kavga, dövüş ne için Kavgasız gönle göçün Büyük Türkiye için Gelin kucaklaşalım Celâlettin KURT Hoş görünün mimarısın Gönüllerin baharısın Türkülerin diyarısın Canım Mevlana Mevlana Döner durur semahların Ne güzeldir sabahların Çoktur senin aşıkların ğlar Mevlana Mevlana z da biter çokta biter İnsana insanlık yeter Gönüller hep seni sever Yanar Mevlana Mevlana şık Metin bitmez sanma Hakkı uzakta arama Bu gönülde ki yarama Derman Mevlana Mevlana Metin KELEŞ 18 19
Muharrem KIN Nisa ERCİYES Biraz Tebessüm YELPZE Nasreddin Hoca, geçim sıkıntısından tavuk tüyünden yelpaze yapıp satmaya başlamış. Müşteriler yelpazeyi kullanıp denemiş, tüyler hemen dağılmaya başlamış. - Bu nasıl yelpaze, sallar sallamaz tüyleri dökülmeye başladı, demiş müşteriler. Hoca hiç istifini bozmadan cevap vermiş: - Efendim, kullanmasını bilmek lazım, yelpazeyi sıkı tutarak, başınızı iki tarafa sallarsanız bu iş olur. Samet- Kürşat TZEL Süngerler Bunları Hiç Duydunuz mu? Sünger bir hayvan türüdür. Kimi yalnızca birkaç santimetre büyüklükte olan süngerlerin, 2 metre olanları da vardır. 5000 den çok türü olan bu hayvanların çok büyük bir bölümü denizlerde, geri kalanları da tatlı sularda yaşarlar. Süngerlerde kalp, beyin, ciğer gibi organlar bulunmaz. Süngeri diğer hayvanlardan ayıran, vücutlarındaki yaka hücreleri tarafından oluşturulan odacıklardır. Süngerler bir sinir sistemine de sahip değillerdir. Yaka hücreleri sudaki bakteri, küçük yosun ve organik atıkları yuttuktan sonra bunları besin torbacığı denilen hücrelere geçirirler. Bunlar sindirdikleri besinleri diğer hücrelere iletirler. Tüm hücreler birbiriyle oksijen ve karbondioksit değişimi yaparlar. Süngerlerin bir bölümü zehirli kimyasal bileşikler üretebilirler. Zehir, süngerlerin avcılardan korunmalarını sağlayan bir savunma aracıdır. Süngerlerin bu yanı ilaç endüstrisine ışık tutmuştur. Çeşitli ağrı kesiciler, kalp damar ritmini düzenleyen ilaçlar süngerlerden elde edilen kimyasal bileşenlerden oluşturulmuştur. 20 21
Mustafa KGÜN Kardan yorgan Köy evinin odasının duvarlarına bakıyordu Nusret. Ömer Dede ye, çocuklar Gülbahar ve Tosun a, Elif Nine ye baktı. Sarıkamış ta donmak üzereyken kurtarılmıştı. Ocakta yanan odunlar etrafı ısıtıyordu. Neredeyim ben? dedi. İnler gibi konuşuyordu. Sarıkamış ta bir dağ köylüsünün evindesin. dedi Ömer Dede. sker arkadaşlarının çoğu donarak ölmüş. Sen de donmak üzereydin. lıp eve getirdik seni. rkadaşlarım donarak öldüler. Gözümün önünde rkadaşlarım Kütahyalı rif, Rizeli İhsan, Diyarbakırlı Beşir, ntepli Necati Hepsi Hepsi donarak öldüler. Sen nerelisin? Ben İstanbulluyum. dın? Nusret Yemen den Sarıkamış a sevk edilen askerlerdensin tabiî. Evet. Benim de iki oğlum askerde. Bir oğlum Hamza Çanakkale ye gitti. Diğeri Tahir Yemen e gitti. Herhalde Tahir de sizinle beraber buraya gelmiştir. Ömer Dede durakladı. Gözleri nemlendi. Konuşmaya devam etti. Sesi derin bir hüzün ifade ediyordu. Tahir bu dağlarda sığır gütmüştü çocukken. Çimenler üstünde Çiğdemler arasında İnek gütmüştü. Buzağı gütmüştü. Sanki birer abide olan çamlar arasında güttü hayvanları. Burada çamlar o kadar güzel kokar ki Şimdi sığır güttüğü bu topraklarda donarak öldü. h llahü Ekber Dağları aaahh!... Nice yiğit sende donarak öldü. Ömer Dede nin anlattıkları orada bulunan herkesi derin bir hüzne boğdu. Cesedine bile ulaşamadık Tahir imin. Bari cesedini olsun bulsak da köyümüzün mezarlığına defnetsek. Hiç değilse ara sıra gider Fatiha okuruz. Zaten eşi de orada yatıyor. Tahir im askere çağrıldığı sırada ölmüştü eşi. Gencecik gelinim Reyhan o zaman ölmüştü. Bir kadın hastalığından öldü. Derdini bilemedik, tedavi de edemedik. Gülbahar ın da Tosun un da babalarının cesedine olsun kavuşmanın arzusu içlerini yakıyordu. Babamın cesedini bulalım!... Daha sonraki günlerde Nusret ve Ömer Dede nin müracaatlarıyla Tahir in cesedi bulunmuştu. O da tüfeğine sarılarak donmuş ve ölmüştü. Donmuş vücudu karla kaplıydı. Sanki donmuş vücuda kardan yorgan örtülmüştü. Üstündeki karları temizlemeye çalıştılar. Kar da donmuştu. Temizlemek kolay olmuyordu. Çocuklar tüfeğine sarılarak donmuş ve ölmüş babalarına baktılar. Keşke babam tüfeğine değil de bana sarılsaydı. Sıcacık nefesini yanaklarımda hissetseydim keşke diye inledi Gülbahar. Keşke diye ablasına katıldı Tosun. Tahir in cesedini köyün mezarlığına gömdüler. Daha pek çok donmuş asker de gömüldü köyün mezarlığına. Sanki sonra gömülenler misafir, Tahir de ev sahibiydi. Bahar geldiğinde Gülbahar ve Tosun ineği sırayla otlatmaya götürüyorlardı. Evden çıktıklarında ikisi de mutlaka ama mutlaka mezarlığa uğruyorlardı. Babalarının mezarına bakıyor, bakıyorlardı. Sonra da dedelerinin öğrettiği Fatiha Suresi ni okuyorlardı. 22 23
Erdal KRSU Geleceği Gör Baştan annem ikaz edip, Bu yıl matematiğe çok çalışmalısın. demişti. Oysa ben çalışmamıştım. Kendimi derse vermediğimden konulardan da anlamıyordum. Matematik birinci yazılısından zayıf almıştım. Duruma çok üzülmüştüm. nneme sıkıntımı söyledim. nne, durumum ne olacak benim? dedim. Çok çalışmalısın! dedi. Geleceği gör işte! nnem haklıydı; geleceği görmeliydim. Önümde iki durum vardı. Ya matematiği düzeltecektim, karneme zayıf gelmeyecekti ya da bu dersten anlamıyorum diyerek sınıfta kalacaktım. kşam durumu babama açtım. kşamları beraber çalışırız, ben sana matematik gösteririm. dedi. Derste öğretmeni artık dikkatle dinliyordum. kşamları da babamla matematik çalışıyorduk. Sonunda konuları anladım da ikinci yazılıdan yüksek not aldım. nnem, Geleceği gör! diyerek ne kadar doğru söylemişti. nnemle babam yazlık bir daire almak için para biriktiriyorlardı. kşam öğretmen olan annem biriktirdiği parayı babama uzatarak Niyazi, bununla altın al. dedi. ltın mı alayım? dedi babam. Dolar, Euro düşüyor. ltın yükselişe geçecektir. Geleceği gör işte dedi annem. Gerçekten de babam aldıktan bir hafta sonra altın fiyatları yükselişe geçti. Eğer babam dolar almakta ısrar etmiş olsaydı elindeki para daha da düşmüş olacaktı. partmanda bir yıllık evli bir çift var. Sürekli kavga ediyorlar. Kenan ağabey işten gelir, evde içki içer. Sonra yüksek sesle bağırmalar, hakaretler başlar. rtık karı-koca boşanmanın eşiğine geldiler. Bir gün Kenan ağabey bize geldi. Babamı dinler, sever ve sayar. Babamla konuşmaya başladılar. Boşanacağım. dedi. Babam Niye? diye sordu. İçki içmeme karışıyor. slında karımı seviyorum. Mutlu bir yuvanız var. İçki içmek sana yakışıyor mu? dedi babam. Bak, içki yüzünden yuvanı yıkmak üzeresin. Kolay mı yuva yapmak? Sonra eşinin suçu ne? Senin içkili haline katlanmak zorunda değil ki. Üstelik dinimizce de haram Babam belki bir saat nasihat etti. O akşam Kenan ağabey bir söz verdi; bir daha içki içmeyecekti. Kenan ağabey evden ayrılırken babam tekrar konuştu. Eşini anla. İçkili birine katlanmak zor Yoksa yuvan yıkılır. Geleceği gör! Kenan ağabey içkiyi bir daha içmemek üzere bıraktı. Eşiyle barıştı. Şimdi çok mutlular. Bir de kız çocukları oldu. Tarih yazılısını okuyan öğretmenimiz benim ve birkaç kişinin dışındaki arkadaşların düşük not aldığını görünce hiddetlendi: Bu ne bu yahu dedi. Sizin çalışmaktan başka bir işiniz olabilir mi? Niye çalışmıyorsunuz? dedi sinirle. Düşünün bir kere, çok çalışırsanız ilerde üniversiteyi kazanırsınız. Büyük makamlara gelirsiniz her biriniz. Hâkim, doktor, mühendis olursunuz. Çevrede itibar görürsünüz. Her birinizin evi, arabası olur. Dilediğiniz şeyi alabilirsiniz. Çalışmazsanız bir şey alamazsınız, kötü durumlara düşersiniz Geleceği görün işte ve çok çalışın!... Öğretmenimiz haklıydı Bizler öğrenci olarak çalışmalıydık ki çok istediğimiz yerlere gelelim. Geleceği görmek demek önünü görmek demek ve gerçeği görmek demek Yaptığımız her işte geleceği görmeliyiz. Geleceği görerek çalışmalıyız. 24 25
hmet EFE Örnek İnsanlar Kanuni nin Kudretli Şeyhülislâmı Ebussuud Efendi Şeyhülislâm Ebussuud Efendi 1490 yılında İskilip te doğmuştur. Babası Osmanlı âlimlerinden İskilipli Şeyh Muhyiddin Mehmed Efendi, dedesi ise büyük astronomi âlimi li Kuşcu nun kardeşi olan Mustafa El İmad dır. Ebussuud un annesi ise li Kuşcu nun kızı Sultan Hatundur. İlmî çalışmalarına babasından dersler alarak başlayan Ebussuud daha sonra devrin tanınmış âlimlerinden. Hatta İbn-i Kemal den ders görerek yetişmiştir. Tahsilini tamamladıktan sonra 17 sene müderrislik yapmış 1532 tarihinde Bursa, 1534 yılında da İstanbul kadısı olmuştur. 1537 yılında Rumeli Kazaskerliğine getirilen bu büyük âlim, 8 sene kadar bu önemli görevde kalmış, 1545 yılında da Şeyhülislâm olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu nun en parlak çağlarına damgasını vuran bu güçlü âlim, 30 seneye yakın bir süre Şeyhülislamlık görevini yürütmüş, bütün İslâm dünyasında haklı bir şöhrete kavuşmuştur. Devrinde İkinci Ebu Hanife unvanıyla anılan Ebussuud Efendi başta Kanunî Sultan Süleyman olmak üzere II. Selim III. Murad ve III. Mehmed zamanlarında da devam etmiştir. Kanunî Sultan Süleyman onu çok sever ve kendisine Halde haldaşım sinde sindaşım, doğru yolda yoldaşım ve ahiret kardeşim diye hitap ederdi. Ebussuud Efendi tefsir ve fıkıhta üstat olan değerli bir ilim adamıydı. Eğitim ve öğretim görevini hiç aksatmaz, şeriata uymayan ve toplum düzenini bozan her türlü harekete şiddetle karşı koyardı. Kanunî Sultan Süleyman ın meşhur kanunlarını İslâm hukuku ile birleştiren ve telif eden Ebussuud pek çok fetva vermiş ve devrindeki müşkülleri halletmiştir. Kaynaklara göre o, zayıf, uzun boylu ve uzun sakallı, nur yüzlü, vakur bir kimseydi. Son derece abid ve zahid, yani dindar bir insandı. Zamanının tamamını ilmî çalışmalara vermiş ve pek değerli âlimler yetiştirmiştir. Bunlar içinden Hoca Sadettin Efendi ve Şair Bakî çok ünlüdür. Ebussuud un rapça, Farsça ve Türkçe yazılmış kıymetli eserleri vardır. Bilhassa rapça olarak kaleme aldığı ve Kanunî ye sunduğu İrşadül klı s-selim isimli tefsiri bütün İslâm âlemince takdir edilmiş muazzam bir eserdir. Onun ayrıca rapça ve Türkçe şiirleri ve halkın istifade etmesi için sade bir lisanla yazdığı Duanamesi de çok ünlüdür. Ebussuud Efendi 83-84 yıl kadar yaşamış, verimli ve hayırlı bir ömür sürdükten sonra nihayet 23 ğustos 1573 yılında İstanbul da vefat etmiştir. Ölüm haberi duyulunca İslâm memleketlerinde gaip cenaze namazları kılınmış olması onun ne kadar büyük bir âlim olduğunu göstermektedir. 26 27
Şebnem Güler KRCN Yusuf HLICI Top Vurmaca Kaç kişilik? En az 8 kişiyle oynanmalıdır. Top Vurmaca oynarken elimizdeki sopaları rasgele savurmayalım. Kazandırdıkları: Denge yeteneğimizi geliştirir. Kim oynar? Daha çok erkek çocuklar oynar. Nasıl oynanır? Erkek çocuklar daha çok sopalı, toplu oyunları severler. Top vurmaca oyunu da böyle bir oyundur aslında. Kalabalıkla oynanan bu oyun için en az 8 kişi gereklidir. Önce bir çukur kazılır. Çukurdan 3-4 metre uzağa bir top veya taş bırakılır. Oyuncular arasından bir ebe seçilir. Ebenin görevi topu çukura sokmaktır. Diğer oyuncular ise ellerindeki sopalarla topu mümkün olduğu kadar çukurdan uzağa atmaya ebenin topu çukura sokmasına engel olmaya çalışırlar. Oyuncular, topa sopa ile vururken ebe topu eliyle çukura sokma hakkına sahiptir. Oyunun bir de tekerlemesi vardır: Kısa mısa, kimin sopası daha kısa. Tekerlemeyi söylerken oyuncular sopalarını yan yana bırakırlar. tış sırasını sopaların çukura olan kısalığına göre belirlerler. 40 SLVT BOYM Değerli anne-babalar ve eğitimciler, Sevgili Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem çocuklarımızı peygamber sevgisi ve Kur an bilgisiyle yetiştirmemizi öğütlüyor. Salavat, genel manada Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed i (s.a.v.) anmak, O na selam göndermektir. Bu kitapla henüz somut düşünce aşamasında olan çocuklarımız her gördükleri şeyde llah ı ve sevgili Peygamberimizi hatırlama becerisi kazanacaklar. O na dua etmenin zevkini ve faziletini yaşarken çevreleriyle ilgili farkındalıklarını arttıracaklar. Yazarı: Hayrünnisa ŞEN Resimleyen: Uğur KÖSE Ebad: 19.5 x 27 cm. Sayfa Sayısı: 96 Özellikler: 1 Hamur, Karton Kapak, Renkli, Resimli, Çıkartmalı. Baskı: Kasım - 2013 Tür: Okul Öncesi Nesil Yayınları Tel: 0 212 551 32 25 Faks: 0 212 551 26 59 28 29
Cimri Bir çocuğun cimri bir amcası varmış çocuk amcasından 5 TL istemiş amcası: - Ne 4 TL mi ne yapacaksın 3 TL yi 2 TL neyine yetmiyor al şu 1 TL yi 50 kuruşunu geri getir... Çorap yakları çok fena kokan biri, bir gün arkadaşına birlikte tiyatroya gitmelerini teklif etti. - Hay hay, ama eve git, ayaklarını yıka ve temiz bir çorap giy. Söz mü? Tiyatroya gittiler. Yerlerine oturdular. radan beş on dakika geçmeden etrafındakiler mendillerini burunlarına götürmeye başladı. Durumu anlayan arkadaş: - Hani söz vermiştin, dedi. - Vallahi değiştirdim, inanmazsın diye kirlileri de cebime koydum. İşte bak! Çözüm İngilizler ve İskoçlar arasında yıllardır süren bir tartışma vardır. İngilizler her defasında İskoç kahvelerini basıp Wilsonlar ayağa kalksın deyip Wilsonları kurşuna dizip arkasından da Eriksonlar ayağa kalksın deyip Eriksonları kurşundan geçirirlerdi. Bu olay İskoçların çok moralini bozmaya başlamıştı. Toplanıp bu olaya bir çözüm getirmeye çalışmışlar. İçlerinden en hakiki İskoç Buldum diye bağırır. Wilsonlar ayağa kalksın dediklerinde Eriksonlar ayağa kalksın, Eriksonlar ayağa kalksın dediklerinde Wilsonlar ayağa kalksın; böylece onları kandırmış oluruz. Duvar Saati kşam eve dönen adamı karısı kapıda karşıladı. Sonra da heyecanlı heyecanlı anlatmaya başladı: - Bugün neredeyse, duvardaki saat annemin başına düşecekti... dam umursamaz bir tavırla başını salladı: - Sahi mi? O saat hep geç kalıyor zaten... Eksik Para Küçük hmet, bakkala öfkeyle sordu: - Neden hep küçük yumurta veriyorsun? - Taşıması, kolay olur da ondan. hmet eksik para verip yumurtaları alıp giderken bakkal seslendi: - ma sen eksik para verdin. Küçük çocuk arkasına dönüp gülerek: - Para daha çabuk sayılır da... 1 2 8 3 7 4 6 5 SĞ DOĞRU SOL DOĞRU 1- Kendisine Tevrat kitabı indirilen peygamber 1- Hacda kurban kesilen bölgenin ismi 2- Basketbolda topun geçtiği çember 2- İtalya daki meşhur eğri kulenin ismi 3- zerbaycan ın başkenti 3- Doğu yönün karşıtı 4- Merve Tepesi nin karşısındaki tepenin ismi 4- İçecek veren, sunan kimse 5- Vücudumuzdaki en öneli organlarımızdan 5- Genelde sırtta taşınan büyük sepet 6- Peygamberimizin tebliğ için gittiği ilk şehir 6- nayol haricindeki ikinci yol 7- Dört ameli mezhepten biri 7- Şiir yazan kimse 8- Kadınların başörtü altına taktıkları başlık 8- Yiyecek ve içecek satılan küçük dükkân 30 31
Çengel Bulmaca Hz. İbrahim (a.s.) ın hanımı Peygamberimiz anılınca söylenir Bir takımın en ateşli taraftaları 12 6 İlave Ülkemizin batısındaki deniz Bir şeyi dolaylı olarak, üstü kapalı olarak anlatma 4 13 Matematikte kullanılan bir ifade 9 Masallardaki dağı Çölün ortasındaki yeşillik Babanın kız kardeşi Eski Rus hükümdarlarının unvanı İnceleme sonuçlarını bildiren yazı Ördek sesi Haram olmayan 1 Peygamberimizin damadı (Tersi) Kur an ın okunmasını kolaylaştıran ve harflerin üzerine konan işaretler Protaktinyum un simgesi (Tersi) Samsun un bir ilçesi rpa nın son hecesi 2 Bir Uzakdoğu sporu Bir önceki gün Kalın tahta Milattan Önce nin kısa yazılışı 11 (Tersi) Süsü, gösterişi olmayan Etkinlik, eylem, çalışma Vücuttan dışarı atılan asitlerden 7 3 Kitap ciltlemede sayfaların düzgün tutulmasına yarayan ince örülmüş şerit Boru sesi 8 Gemilerde yolcuların hizmetine bakan görevli Galyum un simgesi sker yemeği Kan kanseri 5 10 Bulmacayı çözdükten sonra, rakamların bulunduğu karelerdeki harfleri aşağıdaki kutucuklara yazarak şifreyi bulun 1 2 3 4 5 6 7 8 7 2 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 11 12 10 13 GEÇEN YIN ÇÖZÜMÜ ŞİFRE: DU İBDETİN KENDİSİDİR Çengel Bulmaca Utanma duygusu Halanın çocukları Sakarya nın bir ilçesi P 6 E L 10 S Özellikle kışın sütle yapılan sıcak bir içecek Bir saatin altmışta biri Uzaklık işareti T H L Z 1 D E Gösteriler yapılan alan M M Bebek yiyeceği Bakır kaplara yapılan kaplama (Tersi) Çok olmayan Vücutta oluşan kesik Y R Y 2 U N 9 K (Tersi) Konya nın bir ilçesi Matem Beddua, bir kimsenin kötülüğünü isteme Kışın yağar K 11 R K Büyükanne İnleme, inilti Peygamberimizin sütannesi H L İ M E Bir peygamber ismi Beyaz En küçük iki basamaklı sayı O N Yük taşıyan Fakat, ancak L K İ 8 N 4 İ V E N N Geleneğe dayanan, geleneksel Yoksullara yiyecek dağıtılan hayır evi S N İ Y E (Tersi) Dakikanın altmışta biri Dünyanın uydusu Kur an ın her bir cümlesine verilen ad 3 Ebru nun ilk hecesi E 5 B En küçük dört basamaklı sayı 7 T E Y 1 2 3 Bulmacayı çözdükten sonra, rakamların bulunduğu karelerdeki harfleri aşağıdaki kutucuklara yazarak şifreyi bulun 4 5 3 1 6 7 4 8 9 6 8 1 4 10 4 1 4 11
lbümü li Rıza İŞBİLİR zra İŞBİLİR Emir Özkan TÜMÜKLÜ Enes TURGUT Furkan HKYOL Hamit Hamidettin KHRMN Kadir lgan SÜREN Kevser KHRMN Nur Banu KHRMN Ramazan TURGUT Sena DİNDR Sevdenur ÖZDEMİR Soner YMN Şefika KHRMN Yavuz Selimhan ŞHİN Zeynep Nida KYMK rkadaşlar sizler de Çocuk lbümümüzde vesikalık fotoğraflarınızın yayınlanmasını istiyorsanız cocuk@somuncubaba.net adresimize gönderiniz.