Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 41/17, 20 Ekim 2017) Geçen hafta neler oldu? *** OHAL 3 ay süreyle uzatıldı. Darbe girişiminin ardından 21 Temmuz 2016 da 3 aylık süreyle ilan edilen OHAL, böylelikle beşinci kez uzatılmış oldu. (Daha geniş bilgi bültenimizde) *** ABD Büyükelçilik çalışanlarının gözaltına alınması ve vize uygulamalarının karşılıklı olarak dondurulmasıyla başlayan krizin ardından ilk resmi temas Ankara ya gelen ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Jonathan Cohen başkanlığındaki heyetle yapıldı. Hükümet yetkileri görüşmenin olumlu geçtiğini açıkladı, ancak toplantıdan krizin çözümüyle ilgili somut bir sonuç çıkmadı. *** Sivil toplum çalışmalarıyla tanınan iş insanı Osman Kavala, Atatürk Havalimanı nda gözaltına alındı. Dosyada gizlilik kararı bulunduğundan Kavala nın ne ile suçlandığı bilinmiyor. (Daha geniş bilgi bültenimizde) *** Büyükada da bir eğitim semineri sırasında gözaltına alınarak tutuklanan hak savunucuları hakkındaki iddianame kabul edildi. Dokuzu tutuklu 11 isim, operasyondan 113 gün sonra, 25 Ekim de mahkemeye çıkacak. (Daha geniş bilgi bültenimizde) *** AKP li yerel yönetimlerdeki gerilim İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş ın istifasının ardından büyüyerek sürüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, başta Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Melih Gökçek olmak üzere istifasını istediği başkanların isimlerini açıkça söyleyerek, aksi durumda neticesi ağır olur şeklinde konuştu. *** Irak Merkezi Hükümeti, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) kontrolündeki Kerkük'e operasyon başlattı. Ankara nın da desteklediği operasyon sonrasında Irak ordusu, bölgesel yönetim güçlerinin statüsü tartışmalı bölgelerin kontrolünü bırakarak Haziran 2014 sınırlarına çekildiğini duyurdu. Öte yandan TSK, 9 yılın ardından Irak sınırını karadan geçerek PKK kampları bulunan Zap bölgesine sınırötesi operasyon düzenledi. *** Tutuklu gazetecilerin AİHM deki dosyalarına müdahil olan Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muižnieks, yüksek mahkemeye görüşünü sundu; Tutuklamalar keyfi, Türkiye AİHS I ihlal ediyor dedi. (Daha geniş bilgi bültenimizde) *** Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri ile sivil toplum kuruluşları ARTICLE 19 ve İnsan Hakları İzleme Örgütü nün (HRW) ardından BM ülkelerinin parlamenterlerinden oluşan Parlamentolar Arası Birlik in de HDP li milletvekillerinin tutukluluğuyla ilgili AİHM e yapılan başvuruya müdahillik talebi kabul edildi. *** Adalet Bakanlığı, 2016 yılında 889 gazetecinin sarı basın kartının iptal edildiğini açıkladı. Cezaevindeki gazetecilerin gazetecilik faaliyetleri kapsamında değil, silahlı terör örgütüne üye olma ve Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme gibi suçlardan tutuklu olduklarını ileri sürdü. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
Osman Kavala havalimanında gözaltına alındı Sivil toplum çalışmalarıyla bilinen Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkanı iş insanı Osman Kavala, İstanbul Atatürk Havalimanı nda gözaltına alındı. Kavala'nın Antep'te Alman Goethe Enstitüsü ile birlikte organize edilen bir projenin toplantısından döndüğü sırada, uçaktan inmesine izin verilmeden gözaltına alındığı bildirildi. Kavala nın avukatları, hakkında 7 günlük gözaltı kararı olduğunu ve dosyada gizlilik kararı olması nedeniyle yöneltilen suçlamaları öğrenemediklerini açıkladı. Gözaltının "15 Temmuz öncesindeki bazı toplantılar nedeniyle yapıldığı iddia edildi. Türkiye nin önde gelen yayınevlerinden İletişim Yayınları nın kuruluşunda yer alan Kavala, Türk-Polonya İş Konseyi, Türk-Yunan İş Konseyi, Center For Democracy in Southeast Europe (Güneydoğu Avrupa da Demokrasi Merkezi) gibi çeşitli kuruluşların Yönetim Kurulu üyeliklerinde bulundu. Kavala halen TESEV Yönetim Kurulu üyesi, Açık Toplum Enstitüsü'nde Danışma Kurulu üyesi, Helsinki Yurttaşlar Derneği üyesi, Tarih Vakfı ve Diyarbakır Kültürevi'nin destekçisi. Büyükada kabul edildi iddianamesi Büyükada da hak savunucularının güvenliği konulu bir toplantı nedeniyle haklarında dava açılan dokuzu tutuklu, toplam 11 hak savunucusunun ilk duruşma tarihi belli oldu. Hak savunucularının yargılanmasına tam 113 gün sonra 25 Ekim 2017 de saat 10.00 da Çağlayan Adliyesi nde İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi nde başlanacak. Büyükada da gözaltına alındıktan sonra sekizi tutuklanan 10 hak savunucusu hakkındaki iddianame geçtiğimiz hafta tamamlanmış; Haziran 2017 den beri tutuklu bulunan Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı avukat Taner Kılıç da bu dosyaya şüpheli olarak eklenmişti. İddianamede, 11 hak savunucusuna örgüt adına suç işlemek (TCK 220/6) ve silahlı terör örgütüne üyelik (314/2 ve 314/3) suçlamaları yöneltiliyor. Ayrıca Taner Kılıç ın terörizmin finansmanı ve casusluk suçlamasıyla yargılanmasına ise İzmir 16. Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam edildiği belirtiliyor. Hak savunucularının üye oldukları iddia edilen örgütler FETÖ/PDY, PKK/KCK ve DHKP/C olarak sıralanıyor. 2
İHD: OHAL derhal sona erdirilmeli OHAL süresince yaşanan hak ihlalleri ve hukuksuzlukları bir bilançoyla açıklayan İnsan Hakları Derneği (İHD), OHAL in bir an önce sonlandırılmasını talep etti. Cezasızlığın tamamen bir devlet politikası haline geldiği OHAL koşullarında adalet aramanın neredeyse imkansız olduğunu belirten İHD, 21 Temmuz 2016 da 3 aylık süreyle ilan edilen ve Bakanlar Kurulunca 5. kez uzatılmasına karar verilen OHAL döneminde yürürlüğe giren 28 KHK nin sadece beşinin TBMM tarafından onaylandığını, bu sürecin hem yasama ve hem de yargı denetiminin tamamen dışında tutulduğunu vurguladı. Bu KHK larla bugüne değin 306 kez 300 civarında kanunda kalıcı değişiklikler yapılarak, OHAL rejimi adeta kalıcı hale getirildi. İHD nin verilerine göre Temmuz ayı itibari ile 169 bin 13 kişi hakkında adli işlem yapılarak gözaltına alındı, 50 bin 510 u tutuklandı, 8 bin 87 kişi kaçak durumunda. HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ olmak üzere 11 milletvekili tutuklu, bu süre içerisinde Yüksekdağ ile birlikte toplam beş milletvekilinin vekilliği düşürüldü. KHK lar ile 94 belediyeye el koyuldu, seçilmiş 74 belediye eş başkanı tutuklandı. 113 bin 440 kamu görevlisi kamu görevinden çıkarıldı, 4 bin 240 hâkim ve savcı ihraç edildi. 185 basın kuruluşu kapatıldı. OHAL süresince çok sayıda gazeteci de tutuklanırken halen 174 gazeteci cezaevinde bulunuyor. Açıklamanın tam metni için; https://goo.gl/sswwhd Avrupa Konseyi Komiseri Muiznieks ten AİHM'e: Tutuklamalar keyfi Türkiye de yargılanan gazetecilerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ndeki (AİHM) davalarına müdahil olan Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muiznieks, Cumhuriyet Davası ndan tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması için yaptıkları başvuruya ilişkin görüşünü AİHM ye sundu. Muižnieks, darbe girişimi sonrası birçok gazetecinin ifade özgürlüğünü kullandığı için terör suçlamasına maruz kaldığını hatırlatarak, tutuklama gerekçelerinin keyfi ve muğlak olduğunu söyledi. Türkiye yi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5 ve ifade özgürlüğüyle ilgili 10. maddelerini ihlal etmekle suçlayan Muižnieks, Venedik Komisyonu nun ceza kanununa dair yıllar önce Tehlikeli belirsizlik tanımlaması yaptığını anımsattı. Ceza kanunlarının muhalif görüşleri susturmak için kullanıldığını söyledi. 3
Bia Medya Gözlem Raporu yayınlandı Bağımsız İletişim Ağı, Temmuz-Eylül 2017 Medya Gözlem Raporu nu yayınladı. Rapora göre 122 gazeteci 1 Ekim e hapishanede girdi. Bu isimlerden 68 i halen yargılanmaktayken, 35 i soruşturma geçiriyordu. 3 aylık dönemde yargılanan 296 gazeteci ve medya temsilcisi için toplam 182 müebbet ve 3 bin 36 yıl hapis istendi. Bu gazetecilerden 72 si darbeye iştirak veya devletin birliğini bozmak, 35 i ise örgüt propagandası veya örgüt açıklamalarına yer vermek ile suçlanıyor. Özgür Gündem gazetesi dayanışma eylemine katılan gazeteci Murat Çelikkan, örgüt propagandası ndan verilen 18 aylık hapis cezası onanınca cezaevine girdi. Yine bu dönemde yazı, görüş ve eleştirileri nedeniyle Cumhurbaşkanı na hakaret ten 1 gazeteci mahkum oldu, 3 gazeteciye yeni davalar açılırken, 3 ü de süren davalarda toplam 28 yıl hapis tehdidiyle karşı karşıya bulunuyor. Ayrıca üç medya kuruluşu KHK ile kapatıldı, üç TV Türksat tan çıkarıldı; iki yayın yasağı kararı yayınlandı; bir siteye ve 14 haber ve yazıya erişim engeli getirildi. Raporun tam metni için; https://goo.gl/tw7mdq Gazeteci Çağrı Sarı Erdoğan a hakaret ten mahkum oldu Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Evrensel Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Çağrı Sarı yı Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla 11 ay 20 gün hapse mahkum etti. Ceza ertelendi. Sarı, gazetede başkanlık 30 Ocak 2017 de yayımlanan Kardeşçe, barış içinde, hürce yaşamak için Hayır diyelim başlıklı mektup nedeniyle yargılanıyordu. Mahkeme mektupta yer alan Kur an-ı Kerim eline alıp sokağa inen Cumhurbaşkanı, ailesini bile seçim malzemesi yapmaktan çekinmemiştir. 7 Haziran seçimlerinden sonra hükümeti kurdurtmadı ve 15 Temmuz Recep Tayip Erdoğan ve sermaye darbesiyle 97 bin kişi işinden edildi sözlerinin hakaret içerdiğine hükmetti. 4
Ferhat Tunç hakkında örgüt propagandası davası Sanatçı Ferhat Tunç hakkında 2015 ve 2016 yıllarında sosyal medyadan yaptığı paylaşımlar gerekçe gösterilerek terör örgütü propagandası suçlamasıyla dava açıldı. Geçtiğimiz hafta yine sosyal medya paylaşımları nedeniyle hakkında Cumhurbaşkanına hakaret ten dava açılan Tunç, aynı soruşturmadan ayrılan terör örgütü propagandası suçlamasının da davaya dönüştüğünü açıkladı. Açılan ikinci davanın ilk duruşması 14 Aralık 2017 tarihinde İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek. Fox TV spikerinin Bylock iddiası na soruşturma Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya'nın eşi hakkında 'ByLock' kullandığına ilişkin iddialarda bulunan FOX TV haber spikeri İsmail Küçükkaya ve avukat Fidel Okan hakkında soruşturma başlattı. İki isim Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini alenen aşağılama ve basın yoluyla kamu görevlisine hakaret ile suçlanıyor. Küçükkaya ve Okan, MİT ten gönderilen bir raporda Bakan Kaya nın eşinin telefonunda Bylock olduğu bilgisinin yer aldığını öne sürmüştü. Gülen Cemaatinin şifreli haberleşme programı olduğu iddia edilen Bylock Yargıtay tarafından örgüt üyeliğinin delili olarak kabul edilmişti. Kitaplarında hükümetin Suriye politikalarını eleştiren öğretmene dava Hükümetin dış politikasının eleştirildiği ve IŞİD in anlatıldığı Tekmili Birden IŞİD-El Kaide den IŞİD e Amerika İçin Cihat! adlı kitabın yazarı emekli felsefe öğretmeni Hamide Yiğit hakkında 15 yıl 6 aya kadar hapis istemiyle dava açıldı. 5
Örgüt propagandası, hakaret, devleti ve hükümeti alenen aşağılama suçlamalarıyla İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi nde açılan davanın 27 Eylül deki ilk duruşmasında, propaganda suçu dosyadan ayrıldı. Diğer suçlamaların yer aldığı dosya, asliye ceza mahkemesine gönderildi. Ayırma kararından sonra söz konu suçlamalar kapsamında Yiğit hakkında İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi nde iki ayrı dava daha açıldı. AİHM: Adliye önündeki basın açıklaması yasağı hak ihlali Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Adana da adliye binası çevresinde her türlü basın açıklamasının valilik kararıyla yasaklanması nedeniyle Türkiye yi mahkum etti. Adana Valiliği nin yasak kararı gerekçe gösterilerek katıldığı açıklamalar nedeniyle 25 kez para cezasına çarptırılan İnsan Hakları Derneği (İHD) Adana Şube Yöneticisi Adnan Öğrü nün başvurusunda AİHM, Türkiye nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin 11. maddesinde düzenlenen toplantı ve örgütlenme özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi. Öğrü ye 120 Euro mahkeme masrafı ödenecek. Şiddetsiz Eylem Atölyesi nde İlişkilerde Şiddet tartışıldı Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim ve Şiddetsizlik Merkezi nin birlikte organize ettiği Şiddetsiz Eylem Atölyeleri, yaz aylarında verilen aranın ardından 15 Ekim Pazar günü Kadıköy kargart da yapılan yeni dönemin ilk toplantısıyla çalışmalarına tekrar başladı. İlişkilerde Şiddet başlığıyla yapılan 7. buluşmada katılımcılar, Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği ile Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı ndan temsilcilerle birlikte Flört, evlilik, partnerlik, sevgililik; farklı ilişkilerde şiddeti nasıl tanımlarız? Şiddet karşısında ne yapılabilir, nasıl savunma mekanizmaları geliştirilebilir? Flört şiddeti nedir, ilişkide güven nasıl olur? sorularına cevap aradılar. Atölyenin bir sonraki buluşması Kasım ayının üçüncü Pazar günü yapılacak. 6
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ NDE BU HAFTA Gündemden uzak kalmayın Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin. OHAL Hükümet sözcüsü Bozdağ, OHAL'in üç ay süreyle uzatıldığını duyurdu, böylece OHAL beşinci kez uzatılmış oldu. OHAL süresince yaşanan hukuksuzlukları ve hak ihlallerinin bir bilançosunu çıkaran İHD, OHAL'in derhal sonlandırılmasını talep etti. CHP Milletvekili Gürer'in soru önergesi üzerine 2016 yılında iptal edilen sarı basın kartlarının sayısını 889 olarak açıklayan Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, gazetecilerin gazetecilik faaliyetleri nedeniyle değil, teröre ilişkin suçlardan hapiste olduğunu tekrarladı. Cumhuriyet davasındaki gazetecilerin AİHM başvurusuna müdahil olarak görüş belirten Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Muznieks gerekçelerin keyfi ve muğlak olduğunu söyledi. İfade Özgürlüğü Sivil toplum çalışmalarıyla bilinen Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkanı iş insanı Osman Kavala, İstanbul Atatürk Havalimanı nda gözaltına alındı. Kavala'nın dosyasında gizlilik kararı olduğu için neyle suçlandığı bilinmiyor. Büyükada'daki bir toplantı sırasında gözaltına alınan ve dokuzu tutuklanan 11 hak savunucusunun duruşma tarihi belli oldu. Üç ayı aşkın süredir tutuklu olan hak savunucuları 25 Ekim'de hakim karşısına çıkacak. 7
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI Aralarında Kamera Sokak kolektifi kurucularından fotoğrafçı, belgeselci, video aktivist Kazım Kızıl'ın da bulunduğu 24 kişinin referandum sonuçlarını protesto ettikleri için 'Cumhurbaşkanı'na hakaret' ve Toplantı ve gösteri yürüyüşü kanununa muhalefet suçlamalarıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması 16 Ekim tarihinde görüldü. Mahkeme Cumhurbaşkanı Erdoğan ın davaya katılma talebini kabul etti. Bir sonraki duruşma 15 Ocak 2018 tarihinde İzmir 33. Asliye Ceza Mahkemesi nde görülecek. KHK ile işlerinden atılan açlık grevindeki tutuklu eğitimciler Nuriye Gülmen, Semih Özakça ve tutuksuz yargılanan Acun Karadağ'ın "terör örgütüne üye olma" suçlamasıyla yargılandığı davanın 3. duruşması 20 Ekim'de görülmeye başlandı. Nuriye Gülmen'in bu duruşmaya da getirilmediği görüldü. Bülten yayına hazırlandığında duruşma devam etmekteydi. Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katılması sebebiyle Örgütlerin suçlarını basma ve yayınlama suçlamasıyla yargılanan gazeteci Tuğrul Eryılmaz'ın davası 20 Ekim'de görüldü. Eryılmaz'a ertelemeli 1 yıl 3 ay hapis ve 6 bin TL para cezası verildi. Gelecek Haftanın Duruşmaları Aralarında Atilla Taş, Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Yakup Çetin, Bünyamin Köseli, Cihan Acar gibi isimlerin bulunduğu 13 gazetecinin darbeye iştirak suçlamasıyla yargılandığı "darbe" davasının bir sonraki duruşması 24 Ekim'de İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. 16-17-18 Ağustos tarihinde görülen son duruşmada, davanın darbe davasıyla aynı sanıklara yönelik açılan FETÖ'nün medya yapılanması dosyasıyla birleştirilmesine karar vermişti. Redhack'in yayınladığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın maillerini haber yapmaları sebebiyle yargılanan Diken, Birgün, DİHA, ETHA ve Yolculuk Gazetesinden gazetecilerin bulunduğu 6 kişiye açılan davanın ilk duruşması 24 Ekim'de İstanbul 29. Ağır Ceza Mahkemesi nde görülecek. Büyükada da hak savunucularının güvenliği konulu bir toplantı nedeniyle haklarında dava açılandokuzu 108 gündür(20 Ekim) tutuklu, toplam 11 hak savunucusunun ilk duruşması 25 Ekim saat 10:00'da İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. 10 hak savunucusu Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek", "silahlı terör örgütüne üyelik", Taner Kılıç ise "silahlı terör örgütüne üyelik suçlamasıyla yargılanıyor. Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla "Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği" yapan Faruk Eren, İhsan Çaralan, Fehim Işık, Ertuğrul Mavioğlu, Celal Başlangıç, Celalettin Can, Öncü Akgül, Hüseyin Aykol, Ömer Ağın, Dilşah Kocakaya, Mehmet Şirin Taşdemir, Veysel Kemer ve Yüksel Oğuz un yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 26 Ekim saat 14:30'da İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi nde görülecek. 8