T.C. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Lisansüstü Eğitim Tez Yazım Kılavuzu
İçindekiler 1. GİRİŞ...2 2. TEZ TESLİMİNDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR...2 3. TEZDE YER ALACAK BİLGİLERİN SUNUŞ SIRASI...3 4. GENEL YAZMA KURALLARI...4 4.1 Kullanılacak Kağıt ve Çoğaltma Sistemi...4 4.1.1 Yazı Karakteri...4 4.1.2 Sayfa Düzeni...5 4.1.3 Satır Aralıkları ve Düzeni...5 4.1.4 Sayfa Numaralama...5 4.1.5 Tablo ve Şekiller...6 4.1.6 Denklemler...6 4.2 Kapaklar ve Ciltleme...6 4.2.1 Karton Cilt İç ve Dış Kapak...7 4.2.2 Bez Cilt İç Kapak...7 4.2.3 Bez Cilt Dış Kapak...8 4.2.4 Cilt Dış Kapak Sırt Yazısı...8 5. TEZİN YAZIMI VE KISIMLARIN İÇERİĞİ İLE İLGİLİ KURALLAR...8 5.1 Genel Yazma Kuralları...8 5.2 Başlangıç Kısmı...9 5.2.1 Önsöz...9 5.2.2 İçindekiler...9 5.2.3 Kısaltmalar, Tablo, Şekil ve Sembol Listeleri...9 5.2.4 Türkçe ve İngilizce Özetler...9 5.3 Metin Kısmı... 10 5.4 Kaynaklar... 10 5.4.1 Numara İle Kaynak Gösterimi... 10 5.4.2 Yazar Soyadına Göre Kaynak Gösterimi... 11 1
1. GİRİŞ Bu kılavuz, İKÜ Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri Enstitüsülerine bağlı olarak yürütülen, Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlilik tezlerinin şekil ve teslim şartlarını belirlemektedir. İKÜ bünyesinde enstitülere bağlı olarak düzenlenen lisansüstü programlarda hazırlanan tüm tez çalışmalarında bu kılavuzdaki bilgilere uyulması zorunludur. 2. TEZ TESLİMİNDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR Tez tesliminde, tez danışmanının tezi yeterli gördüğünü ve bu kılavuza uygunluğunu belirten yazısı eklenmelidir. Belirtilen yazının örneği ilgili Enstitü tarafından verilir. Yüksek Lisans Tezleri 5 adet, Doktora Tezleri 7 adet karton kapak ciltli (beyaz) olarak ilgili Enstitü'ye teslim edilir. Tez ile birlikte, en az 100 en fazla 250 kelimelik tezi tanıtan anahtar kelimelerin de yer aldığı 12 punto yazı boyutunda Times New Roman koyu (bold), düz yazı karakteri ile yazılmış 1 sayfa, örneği Ek A1 ve Ek A2 de gösterilen, Türkçe-İngilizce özetten, Doktora ve Sanatta Yeterlik için 20 kopya, Yüksek Lisans için 5 kopya lazer çıktı kalitesinde verilir. Tezlerin, kılavuzda belirtilen kurallara uygunluğu ilgili Enstitü tarafından da kontrol edilerek, yapılması gereken düzeltmeler belirtilir. Tez sahibi tarafından gerekli düzeltmeler yapılır. Jüri üyeleri tarafından iç kapaktaki isimlerinin yanı imzalanmış bir şekildeki 4 adet bez ciltli tez ve 2 adet CD, savunma tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde ilgili Enstitü'ye teslim edilir. Tezlerden en az birinin içindeki çizim, fotoğraf, şekiller v.b. asıl olmalıdır. Bez ciltli tezlerin kapak rengi, Yüksek Lisans tezlerinde çivit mavisi, Doktora ve Sanatta Yeterlik tezlerinde ise siyah olur. Tez yazım klavuzunda belirtilen formatlara uygun yazılmamış tezler kabul edilmez. Bez ciltli tezler ile birlikte yukarıda belirtilen kurallara uygun Türkçe (Ek A1), İngilizce (Ek A2 ) özetten 4 kopya Enstitü'ye teslim edilir. 2
3. TEZDE YER ALACAK BİLGİLERİN SUNUŞ SIRASI Dış Kapak Sayfa No - Numaralanmaz İç Kapak Önsöz İçindekiler Kısaltmalar Tablo Listesi Şekil Listesi Sembol Listesi Türkçe Özet İngilizce Özet Giriş Bölümü Diğer Bölümler Sonuçlar ve Tartışma Kaynaklar Ekler Özgeçmiş i ii - + 1 - +......... Romen rakamı, sayfaya konmaz Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur Arap rakamları, sayfa alt ortaya konur 3
4. GENEL YAZMA KURALLARI Tezler bilgisayar ortamında hazırlanır ve çıktıları lazer ya da mürekkep püskürtmeli yazıcılardan alınır. Daktilo ile tez yazımı ve nokta vuruşlu yazıcı çıktıları kabul edilmez. Tezin hiç bir bölümünde elle ya da daktilo ile yapılan düzeltmeler, silintiler, kazıntılar kabul edilmez. Tezde geçen tablolar, şekiller ve formüller bilgisayar ortamında oluşturulur. Bilgisayar ortamında oluşturulması mümkün olmayan şekiller teknik resim ilkelerine göre çizilir, yazı ve semboller şablonla yazılır. Bu tür şekillerde elle düzeltme yapılmaz. Tezde yer alan tüm tablo ve şekillere metin içerisinde atıf yapılır. Tezde verilecek bilgisayar program listeleri 5 sayfadan fazla ise metin kısmında veya eklerde yer almaz. Söz konusu listeler bir disket halinde tezin eki olarak verilir. Disketler tezin arka iç kapağına yapılacak bir cep içine yerleştirilir. Söz konusu disketlerin üzerine etiket yapıştırılarak içerikleri hakkında bilgi verilir (örneğin Ek 1: Bilgisayar Programı ). 4.1 Kullanılacak Kağıt ve Çoğaltma Sistemi Tezler A4 standardında (21 x 29.7 cm, 80 g/m 2 ) beyaz birinci hamur kağıda özellikleri bozulmadan çoğaltılmalı, kopyalar net ve okunaklı olmalıdır. Yazma kağıdın bir yüzüne yapılacaktır. 4.1.1 Yazı Karakteri 12 yazı boyutunda Times New Roman, 11 yazı boyutunda Arial yazı karakteri veya eşdeğeri kullanılır. Harf büyüklüğü zorunlu hallerde 1 yazı boyutu azaltılabilir. Tablo ve şekillerde istenirse 8 yazı boyutuna kadar küçültülebilir. Sol kenardan çekilerek yazılan uzun alıntılarda, 2 yazı karakteri daha küçük karakter kullanılır. Metin dik ve normal harflerle yazılır, koyu (bold) harfler başlıklarda kullanılır. Virgülden ve noktadan sonra bir karakter boşluk bırakılır. 4
4.1.2 Sayfa Düzeni Tezde, sayfanın sol kenarından 4 cm, diğer kenarlarından 2.5 cm boşluk bırakılmalıdır. Dipnotlar var ise, bu sınırlar içinde kalmalıdır. Tüm ilk sayfalarda (içindekiler, kısaltmalar, tablo, şekil ve sembol listeleri, önsöz, özetler, bölümler, kaynaklar, ekler v.b gibi) başlık için sayfa üst kenarından 5cm aşağıdan başlanır. Tez metninde tireleme yapılmaz (kelimeler satır sonunda bölünmez), metin sol ve sağ sınırlara göre hizalanır. 4.1.3 Satır Aralıkları ve Düzeni Kılavuz içinde geçen Aralık terimi, bir satır alt kenarından diğer satır alt kenarına olan mesafedir. 1 aralık yaklaşık olarak iki küçük harf boyuna eşdeğerdir. Punto ise yazı yüksekliği birimi olup 1/72 inç ya da 0.35 mm olarak alınır. Tez metni 1.5 satır aralığıyla yazılır. Kısaltmalar, tablo, şekil ve sembol listeleri, önsöz, özetler, kaynaklar, ekler, özgeçmiş, metin içindeki tablo ve şekillerin isim ve açıklamaları ve dipnotlar 1 aralıkla yazılır. Paragraflardan sonra bir satır boşluk bırakılır. Birinci derece başlıklardan önce 71 punto, sonra 18 punto boşluk bırakılır. İkinci derece başlıklardan önce 18 punto, sonra 12 punto, üçüncü ve dördüncü derece başlıklardan önce ise 12 punto, sonra 6 punto boşluk bırakılır. Dördüncü dereceden daha alt derecede başlık kullanılmaz. Tüm başlıklar, metinde kullanlanla aynı puntoda olmalıdır. Alt başlıklar sayfanın son satırı olarak yazılamaz, en azından 2 satır daha sığdırılamıyorsa başlık da sonraki sayfada yer alır. Bir paragrafın ilk satırı sayfanın son satırı, paragrafın son satırı da sayfanın ilk satırı olarak yazılamaz. 4.1.4 Sayfa Numaralama Dış ve iç kapak dışında tezin tüm sayfaları numaralanır. Tezin başlangıç kısmı, içindekiler, kısaltmalar listesi, tablo listesi, şekil listesi, sembol listesi, Türkçe özet, İngilizce özet bölümlerinden oluşur. Tezin metin kısmı ise giriş bölümü, diğer bölümler, sonuçlar ve / veya tartışma, kaynaklar, ekler ve özgeçmiş bölümlerinden oluşur. Tezin başlangıç kısmı birden başlayarak küçük romen rakamları ile (i, ii, ), metin kısmı ise arap rakamları ile (1, 2, ), rakamlar sayfanın alt orta kısmına gelecek şekilde numaralandırılır. 5
4.1.5 Tablo ve Şekiller Tablolar ve şekiller sayfa düzeni esaslarına uymak şartı ile metinde ilk söz edildikleri yere mümkün olduğu kadar yakın yerleştirilmelidir. Birden fazla tablo veya şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak iki sayfadan daha fazla sürekli tablo veya şekil verilmez. Çok sayıdaki tablo veya şekiller, gerektiğinde eklerde verilebilir. Tablo ve şekillere, ilk rakam bölüm numarası (eklerde harf), ikinci rakam Tablonun (veya şeklin) bölüm içindeki sıra numarası olmak üzere, ana bölümlerde Tablo 1.2, Şekil 1.1, eklerde Tablo A.1, Şekil B.1 biçiminde sıra ile numara verilir. Her şeklin numarası ve açıklaması şeklin altına, her tablonun numarası ve açıklaması tablonun üstüne yazılır. Sembol, şekil ve tablo listeleri hazırlanırken açıklamalar normal metinde olduğu gibi önce 6 punto, sonra 6 punto boşluk bırakılmalıdır. Tablo üst yazısı ile tablo arasındaki boşluk, kelime işlemcinizde tablo üstü yazı biçiminde yazıdan önce 12 punto, sonra 6 puntoyla ayarlanır. Tablo açıklamaları ile tablo hiçbir şekilde birbirinden ayrılmaz. Şekil ile şekil altı yazısı arası boşluk, kelime işlemcinizde şekil altı yazı biçiminde, yazıdan önce 6 punto, sonra 12 puntoyla ayarlanır. Şekil açıklamaları ve şekil hiç bir şekilde birbirinden ayrılmaz. Tezde verilen grafik, resim ve notalar şekil kabul edilerek numaralandırılmalı ve açıklamaları yapılmalıdır. Metin içindeki bir düşünceyi açıklayan kısa notlar metin bölümlerinde sayfa altında dipnot olarak yer alabilir. Uzun notlar ek olarak verilir. 4.1.6 Denklemler Denklemlerle metin arasında üstte 12 punto, altta 12 punto boşluk bırakılır. Denklemlere, ilgili bölüm içinde sıra ile numara verilir. Bu numaralar [(1.1), (1.2),..., (2.1), (2.2),...] (gerekiyorsa aynı denklemin alt ifadeleri (1.1a), (1.1b) olarak) şeklinde satırın en sağına yazılır. 4.2 Kapaklar ve Ciltleme Karton ve bez cilt kapaklar ile ilgili kurallar aşağıda verilmiştir. 6
4.2.1 Karton Cilt İç ve Dış Kapak İç ve dış kapak Ek B' de görüldüğü gibi aşağıdaki kurallara uygun olarak hazırlanacaktır. Kapaktaki tüm bilgiler, 2.2.2 de tanımlanan kenar boşlukları dikkate alınarak, yatayda ortalanır. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ... ENSTİTÜSÜ yazısı üst kenardan 3 cm aşağıya yazılır (yıldız beş ışınlı ve içi dolu olmalıdır). Tezin adı, üst kenardan 8 11 cm arasına, en fazla üç satıra sığacak şekilde yazılır. Harf büyüklüğü tezin adı uzunluğu ile orantılı olacak şekilde seçilir. Üst kenardan 15 cm aşağıya, YÜKSEK LİSANS TEZİ, DOKTORA TEZİ veya SANATTA YETERLİLİK TEZİ, Üst kenardan 16 cm aşağıya, İKÜ Senatosunca verilmiş unvanı ile beraber yazarın adı ve soyadı, Üst kenardan 17 cm aşağıya, ( Enstitü No) (iç kapağa yazılır) Üst kenardan 20 cm aşağıya Anabilim Dalı :..., Üst kenardan 21 cm aşağıya Programı :..., Üst kenardan 23 cm aşağıya Tez Danışmanı :..., unvanı ile birlikte adı soyadı, Üst kenardan 26 cm aşağıya ay ve yıl olarak tezin teslim tarihi yazılır. Anabilim dalları ve programlar, Enstitü kuruluş şemasındaki tam isimleri ile yazılır. Kapaktaki yazıların hepsi 2.2.2 de açıklanan kenar boşlukları içinde kalan alanda, düşey orta eksene göre simetrik (ortalanarak) yazılır. Ek B de görüldüğü gibi ay, yıl olarak tezin ilgili Enstitüye sunulduğu tarih yazılır. İngilizce tezler icin örnek EK E de verilmiştir. Dış kapak sırt yazısı bölüm 4.2.4 te açıklandığı gibi yazılır. 4.2.2 Bez Cilt İç Kapak Ek D de belirtilen bilgileri içerir. Gün, ay ve yıl olarak tezin ilgili Enstitüye sunulduğu ve tezin savunulduğu tarih yazılır. Tez, danışman ve jüri üyeleri tarafından, olumsuz görüş bildiren jüri üyesi var ise RED yazılarak, imzalanmalıdır. İngilizce yazılmış tezlerde İngilizce iç kapak (Ek G) sayfasından sonra aynı bilgileri içeren Türkçe bir iç kapak sayfası eklenir. 7
4.2.3 Bez Cilt Dış Kapak Bez ciltli dış kapak Ek C'de belirtilen bilgileri içerir. Ay ve yıl olarak tezin savunma tarihi, HAZİRAN 2000 gibi yazılmalıdır. Bez cilt dış kapaktaki bilgiler altın yaldız (veya benzeri) ile yazılmalıdır. İngilizce için dış kapak örneği EK F de verilmiştir. 4.2.4 Cilt Dış Kapak Sırt Yazısı Tez sırtında Şekil 2.1 de gösterildiği gibi yazarın adının ilk harfi ve soyadı, tezin adı ve tezin kabul yılı yer alır. Yazımlar, ilgili bölümler içinde ortalanmalıdır. Ön Kapak B. BAŞKORU PROJE YÖNETİMİ 2003 6.5 cm Arka Kapak 3.5 cm Şekil 2.1. Cilt dış kapak sırt yazısı 5. TEZİN YAZIMI VE KISIMLARIN İÇERİĞİ İLE İLGİLİ KURALLAR 5.1 Genel Yazma Kuralları Tezlerde yazım (imlâ) ve noktalama bakımlarından Türk Dil Kurumu nun İmlâ Kılavuzu na ve Türkçe Sözlük üne uyulacaktır. Söz konusu sözlükte bulunmayan kelime ve deyimlerin kullanılması gerekirse, anlamı ve kullanılma gerekçesi bir dipnotla açıklanacaktır. Tezlerde SI birimleri kullanılacaktır, gerekiyorsa MKS birimleri cinsinden eşdeğeri de parantez içinde verilecektir. Her sembol, metinde ilk geçtiği yerde tanımlanacaktır. Tezlerde, önsöz ve dipnotlar dışında birinci şahıs anlatım kullanılmayacak, üçüncü tekil şahıs kullanılacaktır. 8
5.2 Başlangıç Kısmı 5.2.1 Önsöz Bölümlerin ilk sayfası niteliğinde yazılır ve bir sayfayı geçmez. Tezi destekleyen kurumlara ve yardımcı olan kişilere teşekkür edilebilir. Önsöz metninin altında sağa dayalı olarak ad-soyad, sola dayalı olarak ay, yıl biçiminde tarih yazılır. 5.2.2 İçindekiler Ek H örneğine göre düzenlenecektir. Birinci dereceden başlıklar büyük koyu (bold) harf ve ikinci dereceden başlıklar küçük koyu (bold) harf ile diğer başlıklar küçük ve normal yazılır. Tüm başlıklar 1,5 aralıkla ayrılır. 5.2.3 Kısaltmalar, Tablo, Şekil ve Sembol Listeleri Metin içinde kısaltmalar, tablo, şekil ve sembol listeleri var ise, ilgili listeler istendiğinde oluşturulabilir. Örnekleri Ek I, Ek J, Ek K ve Ek L'de gösterilmiştir. Kısaltma, Tablo, Şekil ve Sembol Listeleri 1,5 aralıkla yazılır. 5.2.4 Türkçe ve İngilizce Özetler Tez adını içeren özetler, ilk sayfa niteliğinde ve 200 kelimeden az olmamak koşuluyla, 1-5 sayfa arasında olmalıdır. Özetlerde tezde ele alınan problem kısaca tanıtılarak, kullanılan yöntemler ve ulaşılan sonuçlar belirtilir. Özetlerde kaynak verilmez. Denklem, şekil, tablo v.b. kullanıldığı takdirde, bunlar bölümlerdekilere bağlı olmadan özet içinde numaralanır. İngilizce özet Türkçe özetin karşılığıdır. İngilizce özetin başlığı, tezin ingilizce adı olarak diğer bölüm başlıkları gibi yazılır. Başlığın hemen altına, Summary büyük harflerle yazılacaktır. 9
5.3 Metin Kısmı Metin kısmı giriş, ana bölümler, sonuçlar ve/veya tartışma bölümlerini içerir ve sayfa sınırlaması olmadan yazılır. Dipnot verilmesi gerekli ise, ilgili sayfanın altına metinden 2 karakter küçük yazı ile yazılmalıdır. Dipnotlar metinden ince bir çizgi ile ayrılmalıdır. Birden fazla dipnot kullanılması durumunda, dipnotlar arasında 1 aralık boşluk bırakılır. 5.4 Kaynaklar Tez sahibi, aşağıdaki sistemlerden bilim dalında yaygın olarak kullanılan birini, danışmanının da onayı ile seçer ve bütün tez boyunca aynı sistemi kullanır. Metin içinde verilen tüm kaynaklar, kaynaklar sayfasında yazılır. Kaynaklar metin içinde, örnekleri Ek M ve Ek N'de gösterildiği gibi iki şekilde kullanılabilir. Metin ile Kaynaklar daki gösterim aynı olmalıdır. Kaynaklar arası 1 aralık boşluk bulunmalıdır. 5.4.1 Numara İle Kaynak Gösterimi Örneği Ek M de gösterilmiştir. Kaynaklar metin içinde geçtikleri sıraya göre [ ] parantez içinde numaralandırılır. Daha önce numara verilen kaynağa tekrar atıfta bulunmak istenirse önceki numarası kullanılır. Kaynaklar metin içerisinde aşağıdaki şekillerde numaralandırılır. [1] 1 nolu kaynak, [1-3] 1 ve 3 arası (1, 2 ve 3 nolu ) kaynaklar, [1,3] 1 ve 3 nolu kaynaklar, [1,3,8] 1, 3 ve 8 nolu kaynaklar, [1,3-8] 1 ve 3 ile 8 nolu kaynaklar arasındaki kaynaklar, 10
Aynı isimli birden fazla cildi olan kaynakların, kullanılan her bir cildine ayrı kaynak numarası verilmelidir. Kitaplardan alıntı yapıldığında kaynak numarası yanında sayfa numarası da belirtilmelidir. 5.4.2 Yazar Soyadına Göre Kaynak Gösterimi Örneği Ek N da gösterilmiştir. Kaynaklar metin içinde yazar soyadı ve tarih belirtilerek verilebilir. Kaynaklar sayfasında yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralama yapılır. Metin içinde kaynak cümlenin başlangıcında veya içinde verilecekse, Acar (1989) şeklinde, Kaynak cümlenin sonunda verilecekse (Acar, 1989) şeklinde gösterilir. Kaynak birden fazla yazara ait olduğunda, yazar sayısı iki ise, yazar soyadları Taymaz ve Price (1992) şeklinde, yazar sayısı ikiden fazla ise ilk yazarın soyadı ve diğerleri, Taymaz ve diğ. (1991) şeklinde yazılır. Aynı yazara ait ve aynı yıl içinde yayınlanmış yayınlar Kutlu (1994a), Kutlu (1994b) şeklinde numaralandırılır. Kitaplardan alıntı yapıldığında yazar soyadı ve tarih yanında, sayfa numarası da belirtilmelidir (Kutlu, 1994a, 86-89). 11
ÖRNEK SAYFALAR Ek A1 : Ek A2 : Tezden ayrı verilecek Türkçe özet (tez tanıtım yazısı) Tezden ayrı verilecek İngilizce özet (tez tanıtım yazısı) Ek B : Beyaz Karton cilt dış - iç kapak Ek C : Bez cilt dış kapak Ek D : Bez cilt iç kapak Ek E : İngilizce tez, Beyaz Karton cilt dış - iç kapak Ek F : İngilizce bez tez diş kapak Ek G : Ek H : İngilizce bez tez iç kapak İçindekiler Ek I : Kısaltmalar Ek J : Tablo listesi Ek K : Şekil listesi Ek L : Sembol listesi Ek M : Ek N : Kaynaklar (numara ile) Kaynaklar (yazar soyadı ve tarih ile) 12