Arda, evdeki değerli vazoyu kırınca annesinden azar işitmemek için yine kendini kırlara atmıştı.



Benzer belgeler
ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK

Kaya çatlaklarına yerleşen bitki köklerinin büyümesine bağlı olarak çatlak genişler, zamanla ana kayadan parçalar kopar.

Taşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

Bilim adamları canlıları hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve mikroskobik canlılar olarak dört bölümde sınıflandırmışlar.

AYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI)

5. SINIF FEN BİLİMLERİ YER KABUĞUNUN GİZEMİ TESTİ

YERKÜRE VE YAPISI. Çekirdek (Ağır Küre) Manto (Ateş Küre (Magma)) Yer Kabuğu (Taş Küre) Hidrosfer (Su Küre) Atmosfer (Hava Küre)

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ. Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015

12. BÖLÜM: TOPRAK EROZYONU ve KORUNMA

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ

Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi.

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ,

6. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 8. ÜNĐTE: YER KABUĞU NELERDEN OLUŞUR?

SU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji

Science/Rocks/Rocks and the Rock Cycle.ppt

BÖLÜM 3 AYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI)

Eco new farmers. Modül 1- Organik Tarıma Giriş. Bölüm 4- Organik Tarım ve Koruma

YER KABUĞU NELERDEN OLUġUR?(6.sınıf)

DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN

Şevlerde Erozyon Kontrolü

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ

MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya

Bir Yıldız Sisteminde Canlılığın Oluşması İçin Gereken Etmenler

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ

EKOLOJİ #1 EKOLOJİK TERİMLER EKOSİSTEMİN CANSIZ BİLEŞENLERİ SELİN HOCA

ORMANCILIĞIMIZ (TOHUM-FİDAN-AĞAÇLANDIRMA)

Çevre Yüzyılı. Dünyada Çevre

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI

EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz.

4.SINIF KİMYA KONULARI

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

Bitkilerde Eşeyli Üreme

İNSAN DÜNYANIN YÖNETİCİSİ

ZEMİN MEKANİĞİ -1. Ders Notları. Öğr.Grv. Erdinç ABİ

CANLILAR VE YAŞAM BEŞ DUYUMUZ DUYU ORGANLARI VE GÖREVLERİ

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR :

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ

Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri

Büyüklüklerine Göre Zemin Malzemeleri

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA

SU, HALDEN HALE GİRER

MADDE DÖNGÜLERİ SU, KARBON VE AZOT DÖNGÜSÜ SELİN HOCA

SU HALDEN HALE G İ RER

Küresel. İklim değişikliği

Maddenin yapıca ve biçimce değişimi 2 yolla olur. 1)İnsan eli ile 2)Doğa olayları ile

Selin A.: Yağmur yağdığında neden gökkuşağı çıkar? Gülsu Naz Ş.: Neden sonbaharda yapraklar çok dökülür? Emre T.: Yapraklar neden sararır?

ÇEVRE KİRLİLİĞİ VE ATIKLAR

YGS ANAHTAR SORULAR #3

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

Oluşumuna ve etkenlerine göre erozyon çeşitleri. Erozyon ve Toprak Korunması

Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler.

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK

ARALIK AYI +3 YAŞ ÖZEL YAKACIK BALKANLAR KOLEJİ Eğitim Öğretim Yılı AYIN TEMASI

8. Mevsimler ve İklimler

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 3. Hafta: Bitkisel Dokular KOLONİ VE DOKULAŞMA

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü

ERİME DONMA KAYNAMA YOĞUNLAŞMA SÜBLİNLEŞME

MADDE. Uzayda yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her varlığa madde denir. Örnek: demir, bakır, taş, toprak, altın vb.

3. Sınıf Varlıkların Özelliklerini Belirten Sözcükler ( Ön Ad Sıfat )

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ

organik gübre

1. FASİKÜL Yer Kabuğu ve Dünya mızın Hareketleri

Fonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER

VAHŞİ DEPOLAMA SAHALARININ ISLAHI

Küresel İklim Değişikliği ve Ülkemize Etkileri

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir?

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri

en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi

EKOSİSTEM. Cihangir ALTUNKIRAN

Ötrifikasyon. Ötrifikasyonun Nedenleri

Sulama Ot Mücadelesi ve Çapalama Gübreleme ve Toprak Islahı Seyreltme Gölgeleme veya Siperleme Budama Yerinde Kök Kesimi

Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

1. Üreticiler 2. Tüketiciler. 3. Ayrıştırıcılar

BİTKİLENDİRİLMİŞ ÇATILAR, KÜRESEL ISINMANIN ETKİLERİNİ AZALTIYOR

Ekosistem Ekolojisi Yapısı

1. Giriş. 2. Toprak kompozisyonu. Bölüm 1 - Topraklar ve Toprak Verimliliği. Modül 2 Toprak ve Besin Döngüsü

ALLERJİNİN NEDENİ NEDİR?

CANLININ İÇ YAPSINA YOLCULUK

ÇEV 219 Biyoçeşitlilik. Edafik ve Biyotik Faktörler. Edafik Faktörler

Toprağın katı fazını oluşturan kum, kil ve mil partiküllerinin toprak. kütlesi içindeki nispi miktarları ve bunların birbirlerine oranları toprağın

JEO 358 Toprak Mekaniği Ders Notları. Bu derste...

ADIM ADIM YGS LYS. 94. Ve 95. Adım EKOLOJİ 1 EKOLOJİK TERİMLER ABİYOTİK FAKTÖRLER

ADIM ADIM YGS LYS Adım EKOLOJİ 7 MADDE DÖNGÜLERİ (Su, Karbon ve Azot Döngüsü)

CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ

Transkript:

Arda, evdeki değerli vazoyu kırınca annesinden azar işitmemek için yine kendini kırlara atmıştı.

Ne zaman yaramazlık yapsa evlerinin yanındaki patikadan yürüyerek kırlara çıkardı. Yağmur yağmıştı. Toprak nemliydi. Sınıfta öğretmeninin söylediği sözler, kulaklarında yankılanmaya başladı.

Arda, üzerine bastığı toprağa bakarak diye düşünüyordu.

Çünkü bu zamana kadar Arda çimenleri söken, ağaçların dallarını koparan, çiçeklerin üstüne hiç düşünmeden basan, çöpleri ve pilleri doğaya atan bir çocuktu. Bastığı yeri çoğu zaman -belki de her zaman- toprak deyip geçip gidiyordu.

Oysa toprağa bir kiraz çekirdeği düştüğünde, ondan bir kiraz ağacı çıkar. Aynı toprağa bir elma çekirdeği düştüğünde ise, bir elma ağacı

Arda nın bu umursamaz davranışları Toprak, Su, Ateş ve Hava Tanrıçalarını çok rahatsız ediyordu. Arda ya toprağın korunması gerektiğini bir şekilde anlatmak gerekiyordu.

Toprağa bu kadar zarar verilmesi Toprak Tanrıçası nı yıpratıyor ve giderek güçsüzleştiriyor. Güçsüzleşen Tanrıça rüzgar ve sel sularıyla aşınıp sürükleniyordu.

Diğer Tanrıçalar, Toprak Tanrıçası nı böyle görmeye dayanamayarak Arda ya ceza vermeye ve onu toprağın en alt katmanına göndermeye karar verdiler.

Arda, toprağın katmanlarından birinde saklanan Toprak Tanrıçası nı bulmak zorundaydı. Böylelikle yapacağı yolculukta toprağı daha iyi tanıyabilecekti

Arda toprağın en alt katmanında iri kaya parçaları ile karşılaştı. Yeryüzündeki kayalar, rüzgarın, suyun, sıcağın ve soğuğun etkisi ile zaman içinde parçalanır ve kırılırlar. Bu çözülme iri kayalar ufalanana dek sürer gider.

Toprak ilk olarak C dediğimiz en alt katmanla oluşmaya başlar. Taşlar arasında zor hareket eden Arda, kaya parçalarına bu katmanın nasıl oluştuğunu sordu.

Yerkabuğunu oluşturan taşlar, iklim ve canlılar gibi dış olayların etkisi altında zamanla değişikliğe uğrayarak parçalara ayrılır, ufalanır. İşte, kayaların ve taşların uğradıkları bu değişikliklere çözülme denir.taşların çözülmesinde taşın cinsi de etkili olmaktadır. Taşların çözülmesi fiziksel ve kimyasal yolla iki şekilde gerçekleşir.

Fiziksel (Mekanik) Çözülme Kayaların, kimyasal yapıları değişmeden, yalnızca fiziki yapılarında görülen parçalanma, ufalanma ve ayrışma olayıdır. Fiziksel çözülme, kayaları gündüzleri aşırı sıcaktan genişlemesi, geceleri de aşırı soğuktan dolayı büzülmesi sonucu gerçekleşir.

Kimyasal çözülme: Kayaları oluşturan unsurların su ile eriyerek, kimyasal bileşimlerinin değişmesi sonucunda kayaçları oluşturan minerallerin ayrışması olayıdır. Ayrışan ana kaya malzemesi zamanla giderek daha da ayrışıp iyice ufalanıp incelmeye başlar.

Arda, böylece bu katmanın ana kaya üzerinde meydana gelen ilk katman olduğunu ve kayaların çözülmesiyle oluştuğunu öğrenmiş oldu. Kayalara Tanrıça nın nerede olabileceğini sordu.

Bunun üzerine Arda, kayaların üzerine basarak bir üst katmana çıkmaya çalıştı.

Bir üst katman, B katı yani birikim katmanıdır. Tuz ve minerallerden oluştuğundan açık renklidir. Arda burada tuz kristallerinin oluşturduğu tünellerden geçmeye başladı. Toprak Tanrıçası bu tünellerin birinde saklanmış olabilir diye düşündü.

Ancak bu sırada aşırı yağış, bir üst katmandaki mineral veya çözünmüş maddeleri, B katına doğru taşımaya başlayınca Arda, üst kısımdaki bitki köklerine ulaşmaya çalıştı.

Kökler birbirlerine yardımı sever. Onlar topraktan suyu uzaklaştırır ve toprağın çok ıslak kalmasını önlerler. Toprak susuz kalırsa kökler derinlerden suyu çekebilir. Bu su onların sağlıklı kalmasını sağlar.

Bitki köklerine tutunan Arda, toprağın üst kısmını oluşturan koyu renkli tabakayla karşılaştı

Bitki örtülerinin gür olduğu bölgelerde bitki kalıntıları toprağa karışarak toprağın koyu renk almasına yol açmaktadır. Mikroorganizmalarda topraktaki organik maddeleri ayrıştırarak beslenir. Ayrıştırma sonucu humus meydana gelir.bu katman humusun yani ölü bitkiler, ile hayvanların atık ve artıklarının en zengin olduğu katmandır.

Arda bu katmanda pek çok canlı türü ile karşılaşır. solucan, kabuklu böcek, çok sayıda karınca, rahatlıkla toprağın içinde yaşamaktadır.

Solucanlardan biri hemen gururlanarak Arda ya seslenir. A katmanı bizlerin sayesinde gelişmekte ve verimli hale gelmektedir. Buradaki canlıların hepsi ne yaptığını çok iyi biliyor, hiçbiri görevini aksatmıyor.

Fakat 1 cm lik topraktan tarla olmaz. Bunun için en az 60 cm kalınlığında toprağa ihtiyacınız vardır.toprak verimsizleşir ve yok olursa bizlerde yaşam alanlarımızı kaybederiz. Sizlerde ürün yetiştiremeyeceğiniz için beslenemezsiniz.

Arda, solucana bu yolculuktan çok şey öğrendiğini ve Toprak Tanrıçası na bir an önce verdiği tüm zararlardan dolayı özür dilemek istediğini anlatır. Bunun üzerine solucan, Arda yı sırtına bindirir ve onu O katında bulunan Tanrıça nın yanına getirir

O katı toprak yüzeyini koruyan bitkilerden oluşan ince bir katmandır. Renk renk çiçekler arasında bulunan Tanrıça da Arda nın bu üzgün halinden etkilenir.tanrıça Arda ya: Bir kaya parçası iken zamanla dönüştüğüm şu toprak denen karışım yaşam için o kadar gerekli ki Üzerime atılan tohumlara su, hava ve besin verdim. Tohumlar köklendi, insanlar zamanı gelince onları biçip un yaptı, tohumlar pamuk oldu, onları toplayıp kendilerine giysi dikti.tohumlar büyüdü oksijen deposu ağaçlar gelişti. Bu yüzden toprağı korumamız gerekiyor. der ve devam eder.

Toprak için en önemli tehlikeyi oluşturan erozyon, toprağın aşınmasını önleyen bitki örtüsünün yok edilmesi sonucu koruyucu örtüden yoksun kalan toprağın su ve rüzgarın etkisiyle aşınması ve taşınması olayıdır. Yüzey Maddeleri (Toprak ve Kayaç) Koparıcı ve Taşıyıcı Doğal Güçler Yerkabuğundan Ayrılma, Taşınma, Başka Yerlere Yığılma

Erozyonla aşınmış bir toprak görürsen çimen ve diğer bitkilerle kaplanmasını sağlamalısın. Yağışın topraktan sızmasını sağlamak ve yüzey akışını azaltmak gerekir.bunu yapmazsan toprak hastalanacak ve beslenmemiz için gerekli ürünleri yetiştirmeyecektir

Çiftçiler topraklarını korumak için bilgili olmalıdır. Örneğin tarlaların kenarlarında ağaç sıraları yetiştirerek toprağın rüzgarla uçmasını engelleyebilirler.ayrıca eğimli arazilerde yetiştirdikleri bitkileri şeritler halinde ve suyu tutacak şekilde ekebilirler. Toprak yüzeyini bitki kalıntıları ile örtebilirler.bu gibi önlemler ile toprağı korurlar.

Arda Tanrıça ya verdiği bilgilerden dolayı teşekkür eder ve ona bir söz verir.

Birden burnuna ve alnına gelen sert damlacıklar şiddetlenmeye başlar, Gözlerini açtığında kendini büyük bir ağacın gövdesine yaslanmış olarak bulur. Gördüğü rüyanın etkisiyle mutlu ve biraz da mahcup bir tavırla derin bir nefes alır. Toprağın kokusunu iyice hisseder. Etrafındaki rengarenk çiçeklere, ağaçlara bakar ve evine doğru yola koyulur.

Toprağı Oluşturan Faktörler nelerdir? Boşluklara yazınız...............

Aşağıdaki soruları cevaplandıralım Arda tanrıçalar tarafından neden cezalandırılmıştır? Arda,ilkönce toprağın hangi katmanına gönderilmiştir?gördüklerini söyleyiniz. Hava değişimleri toprağa nasıl etki eder? Arda nın B katında gördüklerini söyleyiniz. Arda bitkileri hangi katmanda görmüştür? Bitkiler toprağı neden sever? Toprak farklı renklerde olabilir mi? Toprağı korumak için neler yapmalıyız?

1)Toprağı aşındıran kuvvetlerden biri. 2)En alt katmanda Arda... ile karşılaştı. 3)Toprak ilk olarak... dediğimiz katmanla oluşmaya başlar 4)Kayaların zamanla parçalanıp, ufalanmasına... denir. 5)Bol su ve sıcaklığın olduğu yerlerde taşlar en fazla bu şekilde çözülür. 6)Kayaların gündüzleri aşırı sıcaktan genişlemesi,geceleri ise soğuktan büzülmesi... çözülmeye örnektir. 7)Toprağın ayrışması, bitki ve hayvan artıkları sonucu. meydana gelir. 8). topraktaki organik maddeleri ayrıştırarak beslenir. 9)1 cm. toprak oluşması için en az. yıl geçmesi gerekir.

Bu hikayede Toprak Tanrıçası nı kurtarmak isteyen Arda ya yardım etmekle kalmayacak aynı zamanda toprakla ilgili daha önce bilmediğiniz şeyler öğrenecek ve kitapçıkta bulunan alıştırmalar ile öğrendiklerinizi uygulamaya koyabileceksiniz. Notre Dame de Sion Fransız Lisesi Çevre Kulübü öğrencileri olarak Toprak Hikayesi ni beğenmenizi umuyoruz