İstanbul, 8 Şubat 2010 MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ NO : 2010 / 21 KONU : 5951 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenlemeler Hk. 5951 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 5 Şubat 2010 tarihli Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Bahse konu Kanunla vergi, sosyal güvenlik ve teşvik mevzuatında yapılan bazı düzenlemeler aşağıdaki bölümlerde açıklanmıştır. 1. 6183 Sayılı AATUHK nun Ödeme Emrine İtiraz Başlıklı 58. Maddesinin Bir Fıkrası Yürürlükten Kaldırılmıştır. 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun un 58. maddesinde ödeme emrine itiraz konusu düzenlenmiştir. Bahse konu madde hükmü aşağıya alınmıştır. Ödeme Emrine İtiraz Madde No:58 Kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait itiraz işlerine bakan vergi itiraz komisyonu nezdinde itirazda bulunabilir. İtirazın şekli, incelenmesi ve itiraz incelemelerinin iadesi hususlarında Vergi Usul Kanunu hükümleri tatbik olunur. Borcun bir kısmına itiraz eden borçlunun o kısmın cihet ve miktarını açıkça göstermesi lazımdır, aksi halde itiraz edilmemiş sayılır. İtirazda bulunan borçlu bu kanuna göre teminat gösterdiği takdirde takip muamelesi itirazlı borç miktarı için ve itiraz komisyonunca bu hususta karar verilinceye kadar durdurulur. İtiraz komisyonu bu itirazları en geç 7 gün içinde karara bağlamak mecburiyetindedir. İtirazında tamamen veya kısmen haksız çıkan borçludan, hakkındaki itirazın reddolunduğu miktardaki amme alacağı % 10 zamla tahsil edilir. İtiraz komisyonlarının bu konudaki kararları kesindir. Borcun tamamına bu madde gereğince vaki itirazların tamamen veya kısmen reddi halinde, borçlu ret kararının kendisine tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde mal bildiriminde bulunmak mecburiyetindedir. www.degerymm.com.tr ~ 1 ~ www.ecovis.com.tr
Borcun bir kısmına karşı bu madde gereğince vaki itirazlar mal bildiriminde bulunma müddetini uzatamaz. Bahse konu maddenin (koyu olarak gösterilen) üçüncü fıkrası hükmü 5951 Sayılı Kanunla 5 Şubat 2010 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. 2. 6183 Sayılı Kanunun (Vergi Borçlarının Gayrimenkulle Ödenmesine İlişkin) Geçici 8. Maddesinin Uygulama Süresi 2014 Yılı Sonuna Kadar Uzatılmıştır. 6183 Sayılı Kanuna 5234 Sayılı Kanunla eklenen ve 1.1.2005 tarihinde yürürlüğe giren Geçici 8. madde hükmü ile özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar dahil bazı kamu kurum ve kuruluşları ile belediye ve özel idareler ile bunlara ait veya bağlı kuruluşların Devlete olan borçlarına karşılık bazı taşınmazlarının 31.12.2009 tarihine kadar uygulanmak üzere, Maliye Bakanlığınca satın alınabilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır. Madde hükmünde ayrıca bu düzenlemenin, borcunu ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen ve vergi dairelerine bu Kanun kapsamına giren borcu bulanan diğer mükelleflerin (tüzel kişiliği bulunanların ortaklarına ait olanlar dahil) taşınmazları için de uygulanabileceği belirtilmiştir. 5951 Sayılı Kanunla yapılan değişiklikle madde hükmünün uygulama süresi 31.12.2014 tarihine kadar uzatılmıştır. 3. 492 Sayılı Harçlar Kanuna Ekli (8) Sayılı Tarifede Yer Alan Banka Kuruluş ve Faaliyet İzin Belgesi Harçları Yeniden Düzenlenmiştir. 492 Sayılı Harçlar Kanununa ekli (8) sayılı tarifenin XI-Finansal Faaliyet Harçları bölümünün 1. bendinde banka kuruluş ve faaliyet izin belgeleri harçları, 2. bendinde ise Özel Finans Kurumları Kuruluş izin belgeleri harçları düzenlenmiştir. 5951 Sayılı Kanunla bahse konu XI-Finansal Faaliyet Harçları bölümünün 1. bendi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca, daha önceki düzenlemelerle özel finans Kurumlarının (Katılım Bankaları olarak) Bankalar Kanunu kapsamına alınmış olmasına bağlı olarak 2. bendi yürürlükten kaldırılmıştır. 1. Banka kuruluş ve faaliyet izin belgeleri: a) Türkiye de kurulan bankalar ile yabancı bankalarca Türkiye de açılan Merkez Şubelere ilişkin izin belgeleri (her yıl için) b) Serbest bölgelerde faaliyet göstermek üzere kurulan bankalar ve açılan yabancı banka şubelerine ilişkin belgeler (her banka, her şube ve her yıl için) c) Bütün bankaların, serbest bölgelerdekiler de dahil olmak üzere açılan şubeleri (yabancı bankalarca serbest bölgelerde açılan şubeler hariç) için düzenlenen belgeler (her şube ve her yıl için) bir önceki takvim yılı başındaki nüfusa göre; Nüfusu 5.000 e kadar olan belediyelerde Nüfusu 5.000 ila 25.000 arasında olan belediyelerde Nüfusu 25.000 den fazla olan belediyeler ile serbest bölge sınırları içinde 200.000 TL 200.000 TL 12.000 TL 36.000 TL 48.000 TL 5951 Sayılı Kanunun Geçici 2. maddesi uyarınca, değişiklik 2010 yılında tahakkuk ettirilmiş harçlar için de uygulanacak ve eski tarifeye göre aradaki farka isabet eden harç tutarları Kanunun yayımı tarihi (5 Şubat 2010) itibariyle tahakkuk ettirilmiş sayılarak bir ay içinde ödenecektir. www.degerymm.com.tr ~ 2 ~ www.ecovis.com.tr
4. 5084 Sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki İle İlgili Kanunla Yapılan Bazı Düzenlemelerin Uygulama Süreleri Uzatılmıştır. Bilindiği üzere 6.2.2004 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 5084 Sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile ekonomik gelişmişlik düzeyi düşük olan bazı illerde yapılacak yatırımlarla ilgili olarak vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği sağlanması ve bedelsiz yatırım yeri tahsisi şeklinde teşvikler sağlanmıştır. Bahse konu Kanunun uygulanma süresi çeşitli kereler uzatılmış olup, uzatmalar sonucu Kanunun genel olarak uygulama süresi 2009 yılı sonunda sona ermiştir. Ancak bu defa 5951 sayılı Kanunla yapılan değişikliklerle 5084 Sayılı Kanunla getirilen bazı teşviklerin uygulama süreleri tekrar uzatılmış olup, yapılan değişiklikler özetle aşağıda açıklanmıştır. 4.1. 5084 Sayılı Kanunun 4. maddesinde düzenlenen Sigorta Primi İşveren Hissesi Teşviki nin en son 31.12.2009 olan uygulama süresi 31.12.2012 tarihine kadar (üç yıl) uzatılmıştır. 4.2. Ayrıca, 5084 Sayılı Kanunun 7. maddesinin 1/h bendinde yapılan değişiklikle de, bahse konu illerde 31.12.2007 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için sigorta primi işveren hissesi teşvikinin 31.12.2012 tarihine kadar uygulanması öngörülmüştür. NOT: Yatırıma başlama süreleri ve çalıştırılacak asgari işçi sayıları ile uygulanacak teşvikin hesaplama şekli konusunda ise herhangi bir değişiklik sözkonusu değildir. 5. Emekli Maaşlarının Artırımına Yönelik Düzenleme Yapılmıştır. 5951 Sayılı Kanunla 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici bir madde ile emekli maaşlarının 2010 yılı başından geçerli olmak üzere artırılmasına yönelik düzenleme yapılmıştır. Bahse konu madde hükmü aşağıya alınmıştır. GEÇİCİ MADDE 26-4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine; a) 2010 yılı başından önce bağlanmış gelir ve aylık tutarları, dosya bazında ödenmesi gereken miktar esas alınmak kaydıyla; 1) 2010 yılı Ocak ödeme döneminden geçerli olmak üzere 60 TL tutarında artırılır. Ancak, bu artış tutarının 55 inci madde gereğince yapılması gereken artış tutarından az olması halinde 55 inci maddeye göre artırılarak ödenir. 2) 2010 yılı Temmuz ödeme döneminden geçerli olmak üzere, 55 inci maddeye göre 2010 yılı Temmuz ayı ödeme dönemine ait artış oranında artırılarak ödenir. b) 2010 yılında bağlanacak malullük, yaşlılık veya ölüm aylıklarının 27 nci, 29 uncu, 33 üncü ve geçici 2 nci maddelere göre 2010 yılı Ocak ayı itibarıyla hesaplanan aylık tutarları, (a) bendinde belirtilen şekilde artırılarak ödenir. c) İş kazaları ile meslek hastalıkları sigortasından hak kazanılan gelirlere esas günlük kazanç hesabına giren; 1) Son takvim ayı 2010 yılının birinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirler birinci fıkranın (a) bendinin (l) numaralı alt bendine göre, 2) Son takvim ayı 2010 yılının ikinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirler sadece birinci fıkranın (a) bendinin (2) numaralı alt bendine göre, artırılarak ödenir. d) Birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendine göre yapılacak artış tutarı; 1) İş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranında, 2) Ölüm dosyalarında hak sahiplerinin hisseleri oranında, www.degerymm.com.tr ~ 3 ~ www.ecovis.com.tr
3) Yabancı ülkelerle akdedilen sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemiz mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranına göre, uygulanır. e) Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen şekilde artırılan gelir ve aylıklar, 2010 yılında bu maddede belirtilen artışlar dışında 55 inci maddeye göre ayrıca artırılmaz. 6. İşsizlik Sigortası Kanununda Bazı Değişiklikler Yapılmıştır. 5951 Sayılı Kanunla 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda da bazı değişiklikler yapılmış olup, bahse konu değişiklikler özetle aşağıda açıklanmıştır. 6.1. 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu na 28.2.2009 tarih ve mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5838 sayılı Kanunla eklenen Geçici 8. madde ile; 2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma için yapılan başvurulara münhasır olmak üzere, ek 2. maddenin ikinci fıkrasında kısa çalışma için öngörülen azami üç aylık sürenin, altı ay olarak uygulanacağı; üçüncü fıkrasında öngörülen kısa çalışma ödeneği miktarının da %50 oranında artırılarak ödeneceği hükme bağlanmıştır. (Bakınız, 2009/30 Sayılı Sirkülerimiz.) Bahse konu maddede yer alan 2008 ve 2009 yıllarında ibaresi 5951 Sayılı Kanunla 2008,2009 ve 2010 yıllarında şeklinde değiştirilmek suretiyle, madde kapsamı uygulamanın süresi 2010 yılı sonuna kadar uzatılmıştır. 6.2. 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu na 18.8.2009 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 5921 sayılı Kanunla eklenen Geçici 9. madde ile; 2009 yılının Nisan ayına ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısına ilave olarak 31.12.2009 tarihine kadar, işe alınma tarihinden önceki üç aylık dönem içinde SGK na verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışındaki kişilerden olmak kaydıyla işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81. maddesinde sayılan ve 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarının, altı ay boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacağı; bu madde kapsamında işe almaya ilişkin 31.12.2009 tarihini 30.06.2010 tarihine kadar, primlerin fondan karşılanma süresini ise altı aya kadar daha uzatmaya Bakanlar Kurulunun yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. (Bakınız, 2009/74 Sayılı Sirkülerimiz.) 5951 Sayılı Kanunla bahse konu madde hükmünde yer alan ve koyu renkle gösterilen; Nisan ayına, 31.12.2009 tarihine kadar ve 31.12.2009 tarihini 30.06.2010 tarihine kadar ibareleri sırasıyla; Ekim ayına, 31.12.2010 tarihine kadar ve 31.12.2010 tarihini 30.06.2011 tarihine kadar şeklinde değiştirilmiştir. Bu suretle düzenlemenin uygulama süresi/imkanı genel olarak bir yıl süreyle uzatılmıştır. 6.3. 5951 Sayılı Kanunun Geçici 1. maddesi ile; Türkiye İş Kurumu tarafından 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca sigortalı işsizlere 1.10.2008 ila 1.9.2009 tarihleri arasında yapılan işsizlik ödeneği ödemeleri üzerinden damga vergisi hesaplanmayacağı; vergi cezası, gecikme faizi ve gecikme zammı aranmayacağı; tahsil edilmiş tutarların iade edilmeyeceği hükmü getirilmiştir. Madde hükmü bahse konu dönemde yapılan ödemelere ilişkindir. (4447 Sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca, işsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamaktadır.) 7. Yabancıların Çalışma İzinleri İle İlgili Değişiklik Yapılmıştır. 5951 Sayılı Kanunla 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun (İzinlerin Verilmesi veya Uzatılması başlıklı) 12. maddesi değiştirilmiştir. Maddenin yeni hali aşağıya alınmıştır. www.degerymm.com.tr ~ 4 ~ www.ecovis.com.tr
İzinlerin Verilmesi veya Uzatılması MADDE 12 Türkiye dışında ikamet eden yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapar. Temsilcilikler bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletir. Bakanlık ilgili mercilerin görüşlerini alarak 5 inci maddeye göre başvuruları değerlendirir; durumu uygun görülen yabancılara çalışma izni verir. Bu izin, çalışma vizesi ve ikamet izninin alınması halinde geçerlilik kazanır. Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç doksan gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunludur. Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri başvurularını Bakanlığa yurt içinden de yapabilir. Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılara akademik ve mesleki yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla bir yılı geçmemek üzere ön izin verilebilir. Mesleki eğitim alanı dışında istihdam edilecek yabancı uyruklu personel için bu Kanunda belirtilen görüşler alınmaz. Bu kişiler, akademik ve mesleki yeterlilik ile lisans talep ve yeterlilik uygulamasına tabi değildir. Çalışma izinleri, ikamet sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin Bakanlığa yazılı talebi üzerine, bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre verilir ve uzatılır. Usulüne uygun olarak yapılan başvurular, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır." Saygılarımızla Değer Bağımsız Denetim Ve Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş., Büyükdere Cad. Nevtron İş Hanı No.119/6, 34349 Gayrettepe İstanbul Türkiye Tel: +90 212 211 9901, 02, 04 Faks: +90 212 211 9952 E-mail: info@degerymm.com.tr -A Member of ECOVIS International tax advisors auditors lawyers management consultants in Austria, Belgium, Bulgaria, China, Cyprus, Czech Republic, Denmark, Estonia, Finland, France, Germany, Great Britain, Greece, Hungary, India, Ireland, Italy, Latvia, Lithuania, Malta, Netherlands, Poland, Portugal, Romania, Russia, Slovak Republic, Slovenia, Spain, Switzerland, Turkey, Ukraine and USA www.degerymm.com.tr ~ 5 ~ www.ecovis.com.tr