TÜRKİYE DE VETERİNER FARMAKOLOJİ -ZAMAN DİZİNSEL BİR YAKLAŞIM- Prof. Dr. Ferruh DİNÇER
TÜRKİYE DE VETERİNER HEKİMLİĞİ EĞİTİMİNDE FARMAKOLOJİ ve TOKSİKOLOJİ KONUSUNDA GELİŞMELER F. Dinçer-A. Özgür-A. Özen
TIP ALANINDA Ünver, S. ve Sözen, H. (1960) Türk Farmakoloji Tarihi. Güven Matbaası, İstanbul. Kaymakçalan, Ş. (1965) Türkiye de Farmakolojinin Tarihçesi. AÜ. Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 18, Sayı 2, s. 387-396.
TANIMLAMA Günümüzde Farmakoloji Kimyasal maddelerin canlıların fonksiyonu üzerine etkilerini deney prensiplerine dayanarak araştıran biyomedikal bir bilim olarak tanımlanıyor.
DENEY ÖNCESİ DÖNEM İlk Çağlar Bitkisel drogların etkileri (Opium, Belladona, Digitalis vb.)
Çin, Hindistan, Mezopotamya ve Mısır Uygarlıkları hayvansal ve mineral kaynaklı drogların eklenmesi
İlk Sistemik Bilgiler Kahun Papirüsü - MÖ 1900 Ebers Papirüsü - MÖ 1550
DIOSCORIDES (MS 1.yy) Peri hyles iatrikes (İlaç Bilgisi) OrtaçaĞ Boyunca Materia Medica (Latincede) Kitab-al Haşayiş (Arapçada)
GALEN (MS. 129-200) 500 Drog Tarifi Theriaca-Polifarmasi Eczacılığın ve Galenik Preparatların Babası Galenik Farmasi
İSLÂM UYGARLIĞI RAZÎ (854-932) Kitâbü s-saydala Cıvalı ilaçlar İATROKEMİ
Kanun fit Tıb (785 çeşit ilaç) İBN SİNA (980-1037)
İbn Baytar (1197-1248) Kitab al-camî fi-l- Adviya al-mufrada (1400 çeşit ilaç )
ORTAÇAĞ İslâm Uygarlığı Eserlerinden çeviriler Dioscorides ve Galen in yeniden keşfi Çin Materia Medica sı Hint te Shusruta
RÖNESANS Eczacılığın tıptan ayrılışı ve kimyaya yöneliş Botanik ve farmakolojide gelişmeler Etkili madde kavramı PARACELSUS (1493-1541) İatrokemi
KLİNİKTEN FARMAKOLOJİYE -İLKLER- (MODERN FARMAKOLOJİNİN DOĞUŞU) İlk Hayvan Deneyleri - JJ. Webfer (1620-1695) İlk Eczacılık Okulu (1777-Fransa) İlk Farmakoloji Hocası R. Buchheim (1846) İlk Farmakoloji Enstitüsü (1847, R.B.) İlk kez olarak Aspirin in sentezi (1853) ve İlk piyasaya çıkışı (1899)
XX. YÜZYIL 1909 Paul Erlich (1854-1915) (Antimikrobik kemoterapi) 1935 Gerhard Domak (1895-1964) (Sülfanamidler) 1928 Alexander Fleming (1881-1955) (Penicillium Notatum) 1940 Howard Florey - Ernst Chain in (Penicillin e ilgili yayınları) Antibiyotikler ve Diğerleri
OSMANLI DÖNEMİ 1802 İlk Eczane 1827 İlk Tıp Mektebi Materia Medica adı ile ilk dersler 1839 Dr. C. A. Bernard Müfredat-ı Tıp ve Materia Medica 1839 İlk Eczacılık Okulu 1844 Pharmacopea Militaire Ottamane (İlk resmî farmakope - Dr. Bernard) 1874 Düstûr-ul Edviye Dr. C. A. Bernard
1933 ÖNCESİ Ord. Prof. Dr. Akil Muhtar Özden (1877-1949) Türkiye de Modern Farmakolojinin Öncüsü 1930 İlk Türk Kodeksi
VETERİNER FARMAKOLOJİ (OKUL ÖNCESİ DÖNEM) Baytarnameler Droglar ve özellikleri İlaçların hazırlanması Kullanılması Etkileri
OKUL DÖNEMİ Godlewsky 1842 Ders notları Mektupları (1846) İlk Eczane
1853 ve Sonrası Başlıca Yayınlar
MÎNAS BEY Müfredat-ı Tıb ve Tedavi-i Emraz, Fenn-i İspençiyare-i Baytarî (Cild-i Evvel 1883) (Cild-i Sani 1889)
İBRAHİM EDHEM İcmal-i Baytare 1889
1933 ÖNCESİ Mînas Bey (1918 e kadar) Dr. Binbaşı Nuri Bey (1905-1909 arası) Sivil Veteriner Okulunda Besim Paşa ve Ali Rıza (Uğur) (1896-1913 arası) 1920-1933 arası: Muallim İsmet (Giritli) (Farmakoloji) Fazlı Faik (Yeğül) (Toksikoloji)
Y.Z.E. DÖNEMİ İlk Yıllar 1933 Seririyat-ı Dahiliye Enstitüsü 5. ve 6. Yarıyıllarda Farmakoloji ve Toksikoloji 7. Yarıyılda Reçete Bilgisi 8. Yarıyılda Farmasötik Kursu 1938 Fizyoloji - Farmakoloji Enstitüsü (Prof. Hasko nun Farmakoloji Tatbikatı)
BAĞIMSIZLIK 1939 Farmakoloji ve Toksikoloji Enstitüsü nün Kuruluşu Prof. Dr. F.F. Yeğül Dr. Ali Rıza Gürgen (Ass.) Mehmet Şahin Akman (Ass.) 1941 Dr. Nurettin Mashar Öktel in İç Hastalıkları Enstitüsünden Nakli 1945 Mustafa Güley (Ass.) 1947 Ord. F.F. Yeğül ün Emekliliği (13.7.1947)
1948 Y.Z.E. den Ankara Üniversitesi ne 5 ve 6. Yarıyıllarda: Farmakoloji 7. Yarıyıl: Klinik-Otopsi-Farmasi Tatbikatı 8. Yarıyıl: Klinik-Otopsi-Farmasi Tatbikatı Toksikoloji-Reçete Bilgisi 9. Yarıyıl: Klinik-Otopsi-Farmasi Besin Kontrolü Tatbikatı 1952 Farmakoloji ve Toksikoloji Kürsüsü 1970 lerle yeni veteriner fakülteleri 1982 YÖK Dönemi!!!
VETERİNER FARMAKOLOJİ DE İLKLER 1861 Beledi İspençiyarlık Sanatının İcrasına Dair Nizamname (3.2.1861) (Doktor Cerrah veya Veteriner Hekimlerin yazılı izni olmadan reçete verilemez, bu reçeteleri eczacı olmayan hazırlayamaz.)
VETERİNER FARMAKOLOJİ DE DİĞER İLKLER 1880 Veteriner hekimlerin de eczanelerde hasta kabul etmeleri 1888 İlk İlaç Reklamları
Ordu Birliklerinde Ecza Depoları ve Eczanelerin Kuruluşu
1924-25 Distofajin in İmali 1926 Kodeks Komisyonunda Veteriner Hekim 1927 Distofajin Laboratuarı 1929 İlk Yerli İlacın Seri Üretimi 1938 İlk Yerli İlaç Ruhsatları
İLK BEŞLER Ord. Prof. Dr. Fazlı Faik YEĞÜL Prof. Dr. Nurettin Mazhar ÖKTEM Prof. Dr. Mehmet Şahin AKMAN Prof. Dr. Mustafa GÜLEY Prof. Dr. A. Nazım ÖZKAZANÇ
Ordinaryüs Profesör Dr.Fazlı Faik YEĞÜL
Profesör Dr.Nurettin Mazhar ÖKTEL
Profesör Dr.Mehmet Şahin AKMAN
Profesör Dr. Mustafa GÜLEY
Profesör Dr. A. Nazım ÖZKAZANÇ
TEŞEKKÜRLER Sayın Prof. Dr. Sezai Kaya ya, Değerli Katılımcılara, Veteriner Hekim Savaş Volkan Genç e