ENER TARTIŞMAYA AÇIYOR OLTU VE HINIS İL OLMALI MI? Erzurum, COĞRAFİ VE İDARİ KÜÇÜLMEYİ EKONOMİK BÜYÜMEYE dönüştürebilir mi? TARTIŞMA ÖNERİSİNİN GEREKÇESİ Kamu hizmetlerinin ülke seviyesinde daha verimli ve etkili bir Ģekilde yürütülebilmesi için mülki yapılanmanın günün ihtiyaç ve Ģartlarına göre yeniden düzenlenmesi, Türk idari sisteminin zaman zaman baģvurduğu bir usuldür. Ekonomik, sosyal ve kültürel bakımdan hızlı değiģim ve dönüģümlerin yaģandığı ülkemizde, vatandaģlarımıza sunulacak olan hizmetlerde gerekli sürat ve etkinliğin sağlanması için "Ġl olma kıstaslarını taģıyan" ilçelerin il yapılması, objektif kriterlere uyulması koģuluyla yararlı olabilecek bir idari düzenlemedir. Anayasamızda ; "Türkiye, merkezi idare kuruluģu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik Ģartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayrılır" hükmü yer almaktadır.
Bu hükmün iģlerliğini sağlayan 5442 sayılı Ġl Ġdaresi Kanununun birinci ve ikinci maddelerinde de mülki iade bölümlerinin kuruģlarına dair usul ve esaslar düzenlenmiģtir. Sosyal ve idari ihtiyaçların gerekli kılması durumlarında, anayasa ve yasa koyucu yeni idari düzenlemelere cevaz vermektedir. Hangi ilçelerin il olacağına karar verilirken sosyal ve idari kıstaslar temel alınmakla birlikte, bu tür kararlar esasen siyasidir. Siyasi irade, bugüne kadar verdiği bu tür kararlarda genellikle objektif davranmıģ, yeni illerdeki ekonomik ve sosyal geliģme daha hızlı seyretmiģtir. Hatırlanacağı gibi muhtelif tarihlerde birçok ilçemiz il haline getirilmiģtir. 67 plaka numaralı Zonguldak tan sonra sırasıyla Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, ġırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce(81) il olmuģlardı. Bu yeni illerdeki yeni yapılanmanın, Ģehirler için genellikle yararlı olduğu gözlenmiģtir. Daha önce bağlı bulundukları illerin ise, il olan ilçenin ayrılmasından ötürü büyüme ve geliģme bakımından bir zarar görmediği; aksine daha kolay idare edilir olduğu ve kalkınma ivmesini artırdığı gözlenmiģtir.
ENER Koordinasyon Kurulu, bu gerekçeler ıģığında, OLTU VE HINIS ilçelerimizin Ġl olma durumlarının kamuoyunda tartıģılmasını önermektedir. Konunun tartıģmaya açılması, sadece koordinasyon kurulunun görüģüdür, değerli meclis üyelerimizin tamamını bağlamamaktadır. TARTIŞMANIN ZAMANLAMA GEREKÇESİ Bilindiği gibi Hükümetin, son dönemde terör merkezli sokak eylemlerinin en çok yaģandığı Yüksekova ve Cizre yi il yapmaya yönelik hazırlık içinde bulunduğuna iliģkin açıklamalar yapılmıģ bulunmaktadır. Bu amaçla, ĠçiĢleri Bakanlığı ndaki yasal hazırlıklar son aģamasına gelmiģtir. Bakanlığın, BaĢbakan Recep Tayyip Erdoğan ın talimatını beklediği, bu talimat sonrasında ilgili düzenlemeleri Bakanlar Kurulu nda görüģülmek üzere BaĢbakanlık a göndereceğine iliģkin basında haberler yer almıģtır. Konu, Milli Güvenlik Kurulu toplantılarında da ele alınmıģ, Genelkurmay BaĢkanlığı nın da olumlu görüģ bildirdiği ifade edilmiģtir. Öyle anlaģılıyor ki, bu ilçelerle beraber diğer bazı ilçeler de ĠL PAKETĠNE eklenecektir. Oltu ve Hınıs Ġlçelerimizin Ġl Yapılması yolunda yıllardır bazı niyet ve talepler dillendirilmiģtir. Eğer, Erzurum kamuoyu bu yönde bir eğilime sahipse, yukarıda açıklanan fiili fırsat nedeniyle zamanlama çok uygundur.
Eğer bu iki ilçemizin il statüsüne yükseltilmesi yolunda bir görüģ birliği sağlanırsa, gereken yasal çalıģmalar için, ilçelerimizin bu pakete dâhil edilmesi yolunda çalıģmalarahemen baģlanmalı, konu Erzurum a gelecek olan Sayın BaĢbakan a süratle iletilmelidir. OLTU VE HINIS İL OLMAK İÇİN GEREKLİ ŞARTLARI TAŞIYOR Söz konusu iki ilçemiz de Ġller Ġdaresi Kanunu ndaki ölçütlere göre il olmayı hak etmektedir. Ekonomi, Nüfus, Coğrafi konum itibarıyla ilçelerimiz Ģu an il konumundaki birçok yerleģim merkezinden daha büyüktür. Ayrıca Erzurum, yüzölçümü bakımından Türkiye nin en büyük illerindendir. Ġdari tecrübe göstermiģtir ki; ġehirler, coğrafya bakımından çok geniģ bir sahaya yerleģmiģ ise hizmet aksamaktadır. Bu ilçeler Ģehir merkezinden oldukça uzaktır. Uzaklık, hizmetin hızını, kalitesini, hizmet memnuniyetçini azaltmaktadır. Hizmetler yerinde üretilmeli, yerinde halka arz edilmelidir. Ġdari yapılanmanın geniģliği bu durumu engellemektedir. Halkın hizmet öncelikleri, ihtiyaçları ve memnuniyetleri yerinde tespit edilmeli, hizmet programları buna göre hazırlanmalıdır. Yerinden hizmet prensibi, yeterli büyüklükteki idari yapılanmada daha etkin uygulama alanı bulabilir.
Söz konusu bu iki ilçemiz coğrafi açıdan çevresine hâkimdir. Ġki ilçemiz de merkezi konumdadır. Ġki ilçemizde de Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır. Bu iki ilçemizin, Avrupa ġehir ġartında yer alan esaslara göre de Ġl olması gerekmektedir. OLTU VE HINIS IN OLMASININ BU İLÇELERE VE ERZURUM A YARARI Hınıs ve Oltu nun il olma durumu tartıģılırken, temel alınması gereken kıstas kuģkusuz Kamu yararı ve Halk Memnuniyeti dir. Erzurum Kamuoyu ve bu iki ilçemizde yaģayan ahalinin eğilimi nedir? Erzurum ve ilçelerimizde bu konuda yeterli Toplumsal talep mevcut mudur? TartıĢılacak olan bu yeni idari yapılanmanın Ülke güvenliği, Ģehir güvenliği açılarından yarar ve riskleri nelerdir? Erzurum dan bu iki ilçenin ayrılması, Erzurum un daha kolay ve pratik yönetilmesine yararlı olacak mıdır? Özel teģebbüs ve kamu kaynaklarının daha pratik ve verimli yatırımlara dönüģmesine yararı olacak mıdır? OLTU VE HINIS, il olmaları halinde daha çok kamu kaynağını çekebilecek midir? Bu yeni yapılanma istihdam ve ticari büyümeye katkı sağlayacak mıdır?
ZenginleĢme oranını artıracak mıdır? Yoksulluk ve yoksunluk oranını düģürecek midir? Yeni yapılanma siyasi temsil açısından yararlı olacak mıdır? Yeni il olacak ilçelerin ve Erzurum un Milletvekili sayısını artıracak mıdır? Erzurum, COĞRAFĠ VE ĠDARĠ KÜÇÜLMEYĠ EKONOMĠK BÜYÜMEYE dönüģtürebilir mi? Bu ve buna benzer artı ve eksi unsurların tartıģılarak kamuoyunun bilgilendirilmesini yararlı buluyoruz. TartıĢmalar sonrasında Oltu ve Hınıs ın il yapılması yolunda genel bir eğilimin ortaya çıkması halinde, gerekli siyasi teģebbüslerin yoğun Ģekilde baģlatılması yararlı olacaktır.