Süleyman TAŞKIN Osmaniye Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Müdürü ststaskin@gmail.com 05056255679
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarının Genel Amaçları İş yerlerinin çeşitli alanlarda ihtiyaç duyduğu kalifiye ara elemanları yetiştirmek, bunun yanında öğrencileri bir üst yükseköğretim kurumları için hazırlamaktır.
Ülkeler arası iletişimin ve ulaşımın çok kolay hale gelmesi, ülkeler arası rekabeti hızlandırılmıştır. Bu rekabette öne çıkabilmek için; Düşük maliyette üretim, Mal ve hizmet de üstün kalite, Üretim ve hizmette ileri teknoloji kullanımı, Pazarlama, Satış sonrası hizmet sunumu, gibi kriterler bulunmaktadır. Tüm bu kriterlerin gerçekleştirilmesinde ortak payda MTE olarak ortaya çıkıyor.
Türkiye de ve Avrupa da MTE Mesleki ve teknik eğitimin genel ortaöğretime oranı %30 dan 2010 yılı itibarı ile %44 e çıkmıştır. Bu oran Avrupa ülkelerinde ortalama %60 civarındadır. Türkiye de bu oranın yükselmesinde genel liselerin Anadolu liselerine ve mesleki ortaöğretim liselerine dönüştürülmesinin büyük katkısı olmuştur.
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim İstatistiki Bilgileri 2010 2011 Bağlı Bulunduğu Genel Müdürlük Okul Sayısı Öğrenci Sayıları Öğretmen Sayıları Erkek TÖGM 2.172 752.272 42.765 Kız TÖGM 1.124 374.370 21.784 Ticaret TÖGM 958 400.942 19.204 Sağlık İşleri DB 293 65.679 6.023 Din ÖGM (İmam HL) ve Özel Eğitim ve Rehberlik okulları 632 479.224 14.551 TOPLAM 5.179 2.072.487 104.327
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim İstatistiki Bilgileri 2010 2011 Türü Okul Sayısı Oranı % Öğrenci Sayıları Oranı % Öğretmen Sayıları Oranı % Mesleki ve Teknik Ortaöğretim 5.179 56 2.072.487 44 104.327 46 Genel Ortaöğretim 4.102 44 2.676.123 56 118.378 54 Toplam 9.281 4.748.610 222.705
Son 10 yıl içerisinde MTE %15 oranında arttığı görülmektedir. Bu artış doğrudur. Ancak yaklaşık 500.000 İmam Hatip Lisesi ve diğer özel öğretim öğrencilerinin MTE içerisinde değerlendirilmesi Avrupa ülkeleri ile karşılaştırmada bizi yanıltabilir. İmam Hatip Liselerinin genel ortaöğretim içerisinde sayılması durumunda Türkiye MTE oranı %33 olarak görünmektedir. Avrupa ortalamasının oldukça altında kalmaktadır.
Mesleki ve Teknik Eğitim; 1. Örgün Mesleki ve Teknik Eğitim a. Meslek Liseleri b. Anadolu Meslek Liseleri c. Anadolu Teknik Liseleri 2. Yaygın Mesleki ve Teknik Eğitim a. Mesleki Eğitim Merkezleri b. Halk Eğitim Merkezleri c. Diğer Meslek Kursları olmak üzere iki şekilde de yapılmaktadır.
Mesleki ve Teknik Eğitim İstatistiki Bilgileri 2010-2011 Bağlı Bulunduğu Genel Müdürlük Okul Sayısı Öğrenci Sayıları MTE MTE Oran Genel Anadolu Teknik ve 5 6.703 %45 EML Anadolu Teknik ve 5 2.750 %18 KML Anadolu Teknik ve 4 2.179 %15 TML Sağlık İşleri DB 4 1.092 %7 İmam Hatip L. ve Diğer 3 2.148 %15 TOPLAM 21 14.872 16.069
Mesleki ve Teknik Eğitim İstatistiki Bilgileri 2010 2011 Türü Öğrenci Sayıları Oranı % Mesleki ve Teknik Ortaöğretim 14.872 % 48 Genel Ortaöğretim 16.069 %52 Toplam 30.941 % 100
İmam Hatip Liselerinin genel ortaöğretim içerisinde sayılması durumunda Osmaniye de MTE oranı %41 olarak görünmektedir. Bu ortalama Türkiye ortalamasından %8 daha fazladır.
Osmaniye de mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının rağbet görmesinin en önemli nedenlerinden bazıları; Organize sanayinin gelişmesi Sınavsız MYO giriş hakkı olması Mesleki ve teknik eğitim almayan kişilerin işe alınmasındaki sınırlamalar Mesleki ve teknik eğitim alan kişilerin işe girişinin kolay olması Sağlık alanındaki özel kuruluşların artması Okul öncesi eğitime ağırlık verilmesi İDÇ işçilerinin sözleşmelerine, emeklilik durumunda yerlerine çocuklarının giriş hakkı alması Diğer etkenler
Okul türleri, meslek alanları, öğrenci kontenjanları belirlenirken; ilimizin, bölgemizin, ülkemizin ve ilişkide olduğumuz ülkelerin istihdam durumunu düşünmek durumundayız. Osmaniye Organize Sanayi Bölgesi imalat sektörünün can damarıdır. Endüstriyel alanların, sektörel dağılımla olan ilişkilerini karşılaştırdığımızda bazı eksiklerimiz olduğunu görebiliriz.
Mesleki ve Teknik Eğitim İstatistiki Bilgileri 2010 2011 Alan Adı Okul Sayısı Öğrenci Sayıları Oranı % Alan Adı Okul Sayısı Öğrenci Sayıları Oranı % İmam Hatip 4 2.148 %14 Giyim Tekn. 3 249 %1,6 Bilişim Alanı 8 1.493 %10 Tıbbi Sekreter 2 151 %1 Elektrik/Elok. 4 1.381 %9 Büro Yönetimi 1 135 %0,9 Çocuk Gelişim 3 790 %5,3 Tesisat Tekn. 1 119 %0,8 Metal Tekno. 4 762 %5 Yiyecek-İçecek 1 107 %0,7 Muhasebe 3 527 %3,5 Pazarlama 1 86 %0,6 Motor Tekn. 2 482 %3 Kimya 1 79 %0,5 Hemşirelik 4 431 %2,8 Tıbbi Labarat. 1 73 %0,5 Makine Tekn. 3 402 %2,7 Acil Tıp Tek. 3 73 %0,5 Mobilya Tasar. 4 312 %2 Diş protez 1 69 %0,4 Acil Sağl. Hiz. 4 294 %1,9 El sanatları 1 13 %0,1
İş Kolu Adı İşletme Sayısı İlgili MTE Alanı Metal Sektörü 25 Metal Teknolojisi ve Makine Teknolojisi Makine imalatı 6 Metal Teknolojisi ve Makine Teknolojisi Döküm 5 Döküm, Metal Tekn. ve Makine Tekno. Mermer işletmesi 3 Makine Teknolojisi Plastik 4 Makine Teknolojisi Gıda ve Yiyecek içecek Hizmetleri 10 Gıda Tekno. ve Yiyecek İçecek Hizmetleri İplik ve Giyim Üretim 13 Tekstil Teknolojisi ve Giyim Üretim Tekn. Madeni Yağ 6 Kimya Alanına Ambalajcılık 5 Ahşap Teknolojisi ve Metal Teknolojisi Ayakkabı 1 Ayakkabıcılık Alanı Yapı Elemanları 3 Ahşap ve İnşaat Alanı Elektrik 1 Elektri Elektronik Tekno.
Alan ve Dal Açma Kriterleri 1. A4 büyüklüğünde okul vaziyet planı, 2. A4 büyüklüğünde kat planları. 3. Alan/dal'la ilgili olarak varsa mahallen temin edilecek makine teçhizat listesi, 4. Okul ve çevre bilgileri ile bunların dışında belirtilmesinde fayda görülen diğer bilgileri kapsayan rapor,
4- Okul ve çevre bilgileri ile bunların dışında belirtilmesinde fayda görülen diğer bilgileri kapsayan rapor: Üniversite görüşü STK görüşleri (Odalar, dernekler, vb) MEM görüşü (Oluşturulacak bir komisyon ile) İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu görüşü Organize sanayi yönetimi görüşü Ticaret ve Sanayi Odası görüşü İşkur görüşü alınmalıdır. Diğer görüş ve raporlar Not: Bu görüşlerin yapılacak incelemelere dayanması istenmelidir.
İlimizde MTE e İşletmelerce sağlanabilecek katkılar; 1- Hayırseverlerce okul yapımı 2- İşletmede staj yaptırılması 3- İşletmede meslek eğitimi yaptırılması 4- MTE yön vermede katkı sağlama (Hangi okul, hangi alan, hangi dal açılmalı noktasında) 5- MTE veren okulların yaptığı eğitim ve sınavlara eğitici personel desteği 6- Çevresel nitelikli program geliştirme çalışmalarına katkı sağlama 7- İstihdam desteği sağlama 8- Burslu öğrenci okutma, vd.
İlimizde MTE e Üniversitece sağlanabilecek katkılar; 1- Dünyanın, Ülkemizin, bölgemizin ve ilimizin mesleki açıdan yönü nedir? Yol haritası belirlenmesi. 2- Çevresel programlar hazırlama 3-Ar-ge çalışmaları ile MTE i destekleme 4- Mesleki ve Teknik Ortaöğretime eğitici desteği sağlama 5- Üst öğrenim için rehberlik yapma 6- Kişisel gelişim eğitimleri verme 7- Diğer destekler
İlimizde MTE e Milli Eğitim Müdürlüğünün sağlayabileceği katkılar; 1- MTE e daha fazla bütçe ayrılması 2- MEM e en az bir meslekçi şube müdürü atanması 3- Dünyanın, Ülkemizin, bölgemizin ve ilimizin mesleki açıdan yönü nedir? Yol haritası belirlenmesi. 2- Çevresel programlar hazırlama 3- Ar-ge çalışmalarına önem verilmesi 4- Mesleki ve Teknik Ortaöğretime daha fazla rehber öğretmen görevlendirilmesi 5- Okul, alan, dal açmada ilgili tarafların görüşüne önem verilmesi 6- Uluslar arası değişim programlarına önem verilmesi 7- Diğer destekler
Özet olarak; Tüm ilgili tarafların katılımı ile MTE yön verilmesi, kaliteli mezun verilmesi, mezunların maksimum istihdamının sağlanması çok önemlidir. Çalıştayın bu amaçlara hizmet etmesi dileği ile; saygılarımı sunuyorum.