IŞIK VE SES TEMASI ÇALIŞMA SORULARI ve CEVAPLARI 1-Işık nedir? Işık, hacmi ve kütlesi olmadığı için madde değildir. Işık, bir enerjidir. 2- Işık kaynakları kaça ayrılır? 2 ye ayrılır. 1- DOĞAL IŞIK KAYNAKLARI 2- YAPAY IŞIK KAYNAKLARI 3- Doğal Işık Kaynakları nelerdir? Kendiliğinden ışık yayan Güneş, ateş böceği, fener balığı, yıldızlar, şimşek gibi ışık kaynaklarına doğal ışık kaynağı denir. 4- Yapay Işık Kaynakları nelerdir? Kendiliğinden ışık yaymayan yakıldığı zaman ışık veren Mum, meşale, fener, ampul gibi kaynaklara yapay ışık kaynakları denir. 4-Aydınlatılmış Cisim nedir? Işık kaynağı olmadığı halde üzerine gelen ışık sayesinde aydınlanan ve ışık saçan cisimlere aydınlatılmış cisim denir. Örneğin : Ay, metal kaşık, trafik levhaları, ayna, alüminyum folyo vb 5- Geçmişten günümüze gelen aydınlanma araçları nelerdir? Sırasıyla yazınız. 1- Ateş, 3- Kandil( yağ lambası) 5- Ampul, 7- Halojen ampul 2- Meşale, 4- Gaz lambası, 6- Floresan lamba, 8- LED ampuller 6-Göz sağlığı ve aydınlatmanın ilişkisi nedir? 1. Işık, direk göze gelmemelidir. 2. Güneşe çıplak gözle direk bakılmamalıdır. 3. Yapılan işe uygun olarak uygun parlaklıkta aydınlatılma yapılmalıdır. 4. Sağ elini kullananlar için ışık sol arka taraftan gelmelidir. 5. Sol elini kullananlar için ise ışık sağ arka taraftan gelmelidir. 7- Işık kirliliği nedir? Işığın yanlış yerde, yanlış miktarda,yanlış yön ve yanlış zamanda kullanılması ile ışık kirliliği oluşur. 8- Işık kirliliğinin olumsuz etkileri nelerdir? 1.Doğal hayata zarar verir. 2.Ülke ekonomisine zarar verir. 3.Göç eden hayvanların yönlerini şaşırmasına neden olur. 4.Yumurtadan çıkan deniz kaplumbağalarının yönlerini şaşırıp denize ulaşamamalarına neden olur. 5.Gök cisimlerinin gözlemlenememesine neden olur.
9- Işık kirliliğinin önlenmesi için neler yapılmalıdır? 1.Işık kaynaklarını uygun zamanda kullanmalıyız. 2.Gerekmedikçe ışık kullanmamalıyız. 3.Işığı kullanılacak yere ve ortama göre ayarlamalıyız. 4.Harekete duyarlı ışık kaynakları kullanmalıyız. 5.Aydınlatılma uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. 10- Ses nedir? Sesin kütlesi ve hacmi yoktur. Fakat ses cisimleri hareket ettirebilir. O halde ses, bir enerjidir. Maddelerin titreşmesi sonucu oluşun enerji türüne ses denir. Her sesin belli bir kaynağı vardır. 11- Ses kaynağı nedir, kaça ayrılır? Ses çıkaran her madde ve cisme ses kaynağı denir. Doğal ve yapay olmak üzere ikiye ayrılır. 12- Doğal Ses Kaynakları nelerdir? Rüzgar, ırmak, dalga, yağmur, hayvan ve insan gibi kendiliğinden ses çıkaran kaynaklara denir. 13- Yapay Ses Kaynakları nelerdir? Müzik aletleri, kapı zili, otomobil tren uçak gibi araç sesleri, televizyon, radyo gibi insanların yaptığı cisimlerden çıkan sesler yapay seslerdir. Bu sesleri üreten kaynaklara yapay ses kaynakları denir. 14- Ses, nasıl yayılır? Bir kaynaktan çıkan ses her yönde daireler şeklinde yayılır. Sesin yayılabilmesi için katı, sıvı, gaz bir ortama ihtiyaç vardır. Boşlukta (uzayda) ses yayılamaz. Ses kaynağa yakınken daha şiddetli, kaynaktan uzakken daha az işitilir. 15-Ses, bir titreşim midir? Ses üreten cisimler titreşirler. Titreşen her cisim ses üretir.( gitar, saz gibi müzik aletleri)insanlar çevrede oluşan seslerin hepsini işitemez. İşitebilmek için sesin belli seviyede olması gerekir. 16- Nasıl duyarız? Ses kaynağından çıkan sesler havada yayılırken havayı titreştirir. Bu hava kulağımıza gelir. Kulaktaki sinir uçları uyarılarak ses beyne iletilir ve beyin tarafından ne sesi olduğu algılanır. Beyin sesin geldiği yeri bulur. 17- Sesin şiddeti ne demektir? Sesin kuvvetli ya da hafif çıkmasıdır. Sesin şiddetine gürlük denir. Ses yakından daha kuvvetli uzaktan ise daha hafif işitilir. Çünkü ses kaynaktan çıkıp yol aldıkça enerjisini kaybeder, şiddeti azalır.
18- İnsan kulağı bütün sesleri işitir mi? İnsan kulağı çevresindeki seslerin hepsini işitemez. İşitebileceğimiz sesler o seslerin şiddetine bağlıdır. Köpek, yunus,yarasa gibi hayvanlar insan kulağının işitemeyeceği sesleri çıkarabilir ve işitebilir. 19- İşitme araçları nelerdir? -Mikrofon: Ses şiddetini artırır. -Hoparlör: ses şiddetini artırır. -Megafon: Ses şiddetini artırarak daha uzaklardan duyulmasını sağlayan araçtır. -İşitme cihazı: İşitme güçlüğü çeken kişilerin daha rahat duyması için kullanılan alet. -Stetoskop: Doktorların iç organların sesini daha iyi duyabilmek için kullandıkları kulaklıklı alet. 20 Ses kirliliği nedir? İnsanların hoşuna gitmeyen onları rahatsız eden şiddetli seslere gürültü denir. Gürültü ses kirliliği yapar. Düğün salonları, eğlence yerleri, atölye ve fabrikalar, inşaat alanları, okul bahçeleri gürültüye sebep olur. 21- Ses kirliliğinin zararları nelerdir? -İşitme kaybına, -Sinir bozukluklarına, -Yorgunluğa, -Dikkat dağınıklığına, -İş veriminin düşmesine, -Ülsere ve strese, -Uyku düzensizliğine yol açar. 22- Ses kirliliğini önlemek için neler yapılmalıdır? 1-Binaların yapımında ses geçirmeyen malzemeler kullanılmalıdır. 2-Yol kenarlarına ses önleyici duvarlar yapılmalı veya sık ağaç dikilmelidir. 3-Gürültü yapan kuruluşlar şehir dışında olmalıdır. 4-Eğlence yerlerinde yüksek sesle müzik yapılması yasaklanmalıdır. 5-Gürültü çıkaran bozuk aletler tamir edilmelidir. 6-Otomobil kullanımını azaltıcı önlemler alınmalıdır.(kısa mesafelere yürüyerek ya da bisikletle gitmeliyiz.) NOT: Yukarıdaki tüm soruları ve cevaplarını birkaç kez dikkatlice okuyunuz. F.Bilimleri defterine özenle yazarak iyice anlayıp, öğrenmeye çalışınız.
IŞIK VE SES TEMASI TEST ÇALIŞMASI 1-) Işık kaynakları, Doğal Işık Kaynağı ve Yapay Işık Kaynağı olmak üzere ikiye ayrılırlar. Yukarıdaki ifadeye göre aşağıdaki doğal ışık kaynaklarından hangisi doğru eşleştirilmiştir? A) Güneş Doğal Işık Kaynağı B) Meşale Doğal Işık Kaynağı C) Kibrit Doğal Işık Kaynağı 2-) Aşağıdaki ortamların hangisinin içinde görme olayı zor gerçekleşir? A) Geniş bir alanda yürünen bir ortam B) Gündüz evin salonunda bulunan bir ortam C) Sanayi dumanın yoğun olduğu ve hava kirliğini bulunduğu bir ortam 3-) Cisimlerin ayrıntılarının gece göremeyişimizin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Cisimlerin boylarının küçük olması B) Cisimlerin koyu renkte olması C) Cisimlere yeteri miktarda ışık gelememesi 4-) Madenci Murat, define aramak için girdiği mağarada kayboluyor. Geldiği yerden çıkmak istiyor fakat bir türlü çıkamıyor. Madenci Murat madenden çıkabilmek için aşağıdakilerden hangisini takip etmelidir? A) Yosunları B) Güneş ışığını C) Duvarları 5-) Aşağıdaki varlıklardan hangisi ışık almayan ortamlarda bile gözükebilir? A) Ateş böceği B) Çelik tava C) Fosforlu elbise 6-) Aşağıdaki kişilerden hangisi ışığa ihtiyaç duymaz? A) Kaynak işçisi B) Simitçi C) Maden işçisi 7-) Aşağıdakilerden hangisi sesin şiddeti ile ilgi doğru bir bilgidir? A) Ses kaynağında uzaklaştıktan sonra şiddeti artar. B) Ses şiddetinin en fazla olduğu yer kaynağına en uzak noktadır. C) Ses kaynağına yaklaştıkça sesin şiddeti artmaya başlar. 8-) Nesneleri görebilmek için aşağıdakilerden hangisine ihtiyacımız vardır? A) Sıcaklık B) Isı C) Işık 9-) Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Ay, Dünya mızın en büyük ısı ve ışık kaynağıdır. B) Kendiliğinden ışık yayan kaynaklara Doğal Işık Kaynakları denir. C) Güneş gibi bazı ışık kaynakları da ısı da yayabilir. 10-) Çevresindeki canlı ve cansız nesneleri aydınlatmak suretiyle etrafına ışık veren, ışık yayan cisimlere Işık kaynağı denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir ışık kaynağı değildir? A) Güneş B) El feneri C) Futbol topu
11-) Evde ders çalışırken ışığın nerden gelmesine dikkat etmeliyiz? A) Arkadan B) Soldan C) Önden 12-) Aşağıdaki ışık kaynaklarından hangisini gece vakti kullanmayız? A) El feneri B) Güneş C) Lamba 13-) I. Ateş böceği II. Mum III. Meşale IV. Gaz Lambası V. Ampul VI. Yıldız Yukarıda sıralanan ışık kaynakları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) I ve II doğal ışık kaynağı iken, IV ve V yapay ışık kaynağıdır. B) I ve VI doğal ışık kaynağı iken, II ve III yapay ışık kaynağıdır. C) V ve VI doğal ışık kaynağı iken, I ve II yapay ışık kaynağıdır. 14-) Aşağıdaki ışık kaynaklarından hangisi çevresine ısı yaymayıp, sadece ışık saçar? A) Ufo (Elektrik Isıtıcısı) B) Güneş C) Fener 15-) Işık kaynağı olmayıp kendilerine gelen ışığı yansıtan cisimlere Aydınlatılmış Cisim adı verilir. Yukarıdaki ifadeye göre aşağıdakilerden hangisi aydınlatılmış cisimlere örnektir? A) Ay B) Yıldız C) Mum 16-) Aşağıdaki ışık kaynaklarından hangisi yanlış eşleştirilmiştir? A) Doğal Işık Güneş B) Yapay Işık Ateş Böceği C) Doğal Işık Yıldız 17-) Aşağıdakilerden hangisi doğru bir bilgidir? A) En büyük ısı ve ışık kaynağımız olan Ay aslında bir yıldızdır. B) Güneş, içinde barındırdığı maddelerin yanmasıyla Dünya mıza hem ışık hem ısı kaynağı olmuştur. C) Geceleri yolda yürürken sürücülerin bizi fark etmemesi için koyu renkli elbiseler giymeliyiz. 18-) Aşağıdaki seslerden hangisi insan kulağını rahatsız edebilecek seslere örnektir? A) Havai fişeklerin patlatılması B) Güvercin sesi C) Civciv sesi 19-) Ses ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur? A) Uzağımızda bulunan sesleri daha iyi duyarız B) İşitme olayının gerçekleşmesi için ses şarttır. C) Kulağımıza giren sesler kalbimiz tarafımızdan anlamlandırılır. 20-) İnsan kulağı bütün sesleri duyabilecek şekilde yaratılmamıştır. Ancak belli bir şekildeki sesleri duyabilir. Bu ifadeye göre aşağıdakilerden hangisi insanın duyabileceği seslerden biridir? A) Kelebeğin kanat çırpma sesi B) Tırtılın hareket etme sesi C) Kaynayan suyun fokurdama sesi