İKTİSADİ RAPOR. SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR. Yayın No: 2013/1. SAMSUN Aralık SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 1

İKTİSADİ RAPOR 2013 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI İKTİSADİ RAPOR 2013 Yayın No: 2013/1 SAMSUN Aralık 2013 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 1

Bu eserin tüm telif hakları Samsun Ticaret ve Sanayi Odası na aittir. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın ismi kaydedilmek koşulu ile yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın yazılı izni olmaksızın yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çoğaltılamaz, ticari amaçlarla kullanılamaz. 1.BASKI Aralık 2013, SAMSUN SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI Hançerli Mahallesi Abbasağa Sokak No:8 55020 / İlkadım SAMSUN SUNUŞ Tel:0.362.432 36 26 Faks:0.362.432 90 55 E-Posta: samsuntso@samsuntso.org.tr Web: www.samsuntso.org.tr Hazırlayan: End.Müh.İbrahim ÇELİK Samsun TSO, Genel Sekreter Yard mc s Cilt-Baskı: Odamız, üyelerinin ve bölgesinin ihtiyaçları doğrultusunda politikalar üreterek, sınai, ticari ve sosyal bakımdan ülke kalkınmasına destek sağlamayı misyon olarak belirlemiştir. Bu misyon bağlamında şehrimizde iş dünyasının daha fazla yatırım yapabileceği cazip bir ortamın sağlanması büyük önem arz etmektedir. Yatırım ortamını iyileştirmek ise sorunların doğru tespit edilmesi ile mümkündür. Sorunları doğru tespit edilmesi beraberinde doğru çözümleri de getirecektir. Doğru tespitler ise ancak elinizde güvenilir bilgi varsa mümkündür. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası olarak her yıl yayınladığımız istatistikî bilgiler, tablolar ve grafiklerden oluşan Samsun İktisadi Raporları ile kentimizin bir fotoğrafını çekiyor ve ilimizin ve iş dünyamızın yaşadığı sorunlara doğru tespitler konulması için aracı oluyoruz. Bu raporlar farklı birçok kurumca hazırlanan verilerin titiz bir çalışma sonucu detaylı olarak bir araya getirilmesiyle oluşturulmaktadır. Çalışmamızda şehrimize ait toplumsal ve kültürel yapı, ekonomik yapı ve makroekonomik göstergelere yer verilmiştir. Raporumuzun başta üyelerimize, karar vericilere, iş dünyasına, akademisyenlere, kısacası toplumdaki bütün kesimlere yönelik bir yol haritası oluşturacağına inanıyoruz. Bu vesileyle Samsun İktisadi Rapor 2013 çalışmasının hazırlanmasında büyük emeği geçen odamız çalışanları başta olmak üzere katkısı olan tüm kişi ve kurumlara teşekkürü bir borç bilirim. Bu Yayın 2000 Adet Basılmıştır. Salih Zeki MURZİOĞLU Yönetim Kurulu Başkanı II SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI III

İKTİSADİ RAPOR 2013 İKTİSADİ RAPOR 2013 İÇİNDEKİLER SAYFA KONU 1 GENEL DURUM 13 TARİHÇE 17 COĞRAFİ YAPI 23 NÜFUS 31 DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 37 İÇ GÖÇ 45 SAMSUN İLÇELERİ 53 EKONOMİK YAPI 55 GAYRI SAFİ KATMA DEĞER/GAYRI SAFİ YURT İÇİ HASILA 65 KAMU YATIRIMLARI 69 YATIRIM TEŞVİKLERİ 75 SANAYİ 81 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 83 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 85 İSO 500 FİRMALARI 89 SAMSUN SERBEST BÖLGESİ 93 GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ 95 MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM 101 FİRMA İSTATİSTİKLERİ 105 ODALAR (TİCARET VE ESNAF SİCİL) 115 DIŞ TİCARET 116 İHRACAT 121 İTHALAT 126 TOPLAM DIŞ TİCARET 127 KİŞİ BAŞINA DIŞ TİCARET 128 TİM İLK 1000 İHRACATÇI FİRMA LİSTESİ 129 SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ TİCARET VERİLERİ 137 BANKACILIK 149 PROTESTOLU SENETLER 155 VERGİ İSTATİSTİKLERİ 156 VERGİ TAHAKKUK VE TAHSİLATI 158 MÜKELLEF SAYILARI 160 VERGİ REKORTMENLERİ 163 İŞGÜCÜ/İSTİHDAM/İŞSİZLİK 173 İŞKUR 177 SOSYAL GÜVENLİK 187 İŞ KAZALARI 189 TARIM VE HAYVANCILIK 205 ULAŞTIRMA 223 ENERJİ VE MADENLER 224 SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI 225 ELEKTRİK ENERJİSİ 229 EĞİTİM 237 YÜKSEK ÖĞRETİM 241 SAĞLIK 247 KÜLTÜR 251 TURİZM 257 SPOR 261 KONUT SATIŞLARI 265 SUÇ İSTATİSTİKLERİ 271 SAMSUN KOSGEB 273 ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI 277 AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ 281 KÖYDES İSTATİSTİKLERİ 285 SAMSUN KAÇINCI SIRADA? 289 SAYILARLA SAMSUN 298 KAYNAKÇA GENEL DURUM IV SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 1

GENEL DURUM Bu çalışmamızda, Samsun un yıllar itibariyle sosyoekonomik durumunu gözler önüne sermeye ilin bir nevi fotoğrafını çekmeye çalıştık. Her yıl hazırlamakta olduğumuz bu raporun ilimiz adına birçok çalışmaya da kaynaklık edeceğini umuyoruz. Binlerce yıllık tarihi ile birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir olan Samsun halen bölgesinin sosyoekonomik açıdan en büyük kentidir. Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşil rmak ve K z l rmak nehirlerinin Karadeniz e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun 9,364 Km² yüz ölçüme sahiptir. Coğrafi konum olarak 40 50-41 51 kuzey enlemleri, 37 08 ve 34 25 doğu boylamları arasındadır. Kuzeyinde Karadeniz in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu, batısında Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya, Güney batısında ise Çorum illeridir. Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridi ve iç kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir. Aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez değiştiği görülür. Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır. Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez. İç kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar. Yıllık ortalama sıcaklık 15 C dir. İlin sahil kesiminde ölçülen sıcaklıklar ile sahilden 10-15 km iç kısımlarda ölçülen sıcaklıklar arasında 10 C ye varan farklılıklar bulunmaktadır. Güneş, Temmuz ve Ağustos aylarında çok etkilidir. Yıllık ortalama yağış ülke ortalamasının üzerindedir. İlin doğusundaki yağış miktarı batısına göre daha fazladır. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 156 gün civarındadır. Samsun, kuzey rüzgârlarına devamlı olarak açıktır. NÜFUS Türkiye nüfusunun 13,648,270 kişi olduğu 1927 yılında nüfusu 260,868 kişi olarak tespit edilen Samsun, nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında 17 nci sırada yer almaktaydı. 2011 yıl sonu itibariyle 1,251,729 kişilik nüfus büyüklüğü ile 16 inci sırada bulunan Samsun, 2012 yılsonu itibariyle 1,251,722 kişilik nüfusu ile 81 il arasında yine 16 ncı sırada yer almıştır. Samsun un nüfusu 2011 yılına göre 7 kişi azalmıştır. İlin yüzölçümü 9083.39 km² (göller hariç) ile Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %1.2 sini oluşturmaktadır. Samsun da kilometrekareye düşen nüfus 1927 yılında 29 kişi iken, 2012 yılı sonunda 138 kişiye yükselmiştir. 1927 yılında Türkiye de kilometrekare başına nüfus 18 kişi iken, 2012 yılında 98 kişiye yükselmiştir. 2012 yılı nüfus yoğunluğu bakımından Samsun 14 üncü sıradadır. 1927-2012 yılları arasında Türkiye nin nüfusu %454 artarken, Samsun un nüfusu %380 oranında artmıştır. 1927 yılında Samsun nüfusu ülke nüfusu içinde %1.91 lik paya sahipken 1965 yılına kadar oran %2.41 e kadar yükselmiş, 1965 yılından sonra düşüş eğilimine girerek 2012 yılı sonunda %1,66 oranına kadar gerilemiştir. 1927-1965 döneminde Samsun ilinin yıllık nüfus artış hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek olduğu, 1965-2012 döneminde ise düşük olduğu görülmektedir. 2012 yılında yıllık nüfus artış hızı Türkiye ortalaması binde 12.01 olurken Samsun da nüfus artış hızı binde (eksi) -0.01 olarak gerçekleşmiştir. 1927 yılında Samsun ilinde %21.3 olan şehir nüfusu payı, 1950 yılına kadar önemli bir değişim göstermemiş ve bu yıldan sonra sürekli artış göstererek 2012 yılında %67.1 e ulaşmıştır. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 2009 yılında %1.47 olan Samsun un doğum sayısı payı 2010 yılında %1.42 ye 2011 yılında %1.38 e 2012 yılında da %1.37 ye gerilemiştir. Samsun un doğum sayısı payı nüfus payının altında seyretmektedir. 2012 yılında doğum başına düşen nüfus Türkiye de 59 kişi iken, Samsun da bu rakam 72 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında 2011 yılına göre doğum sayısı Türkiye de %3.1 oranında artarken, Samsun da %1.81 oranında artm şt r. 2009-2012 yılları arasında doğum sayısı Türkiye de %1.31 artarken, Samsun da %5.93 azalm şt r. Samsun da daimi ikametgaha göre ölüm sayısı payı 2009 yılında %1.93, 2010 yılında %1.94, 2011 yılında %1.92, 2012 yılında da %1.96 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un nüfus payı 2009 yılında %1.72 oranında, 2010 yılında %1.70 oranında, 2011 yılında %1.68, 2012 yılında ise %1.66 oranındadır. Samsun da 2009 yılında 7,105 adet, 2010 yılında 7,090 adet, 2011 yılında 7,195 adet, 2012 yılında da 7,336 adet ölüm gerçekleşmiştir. Daimi ikametgaha göre toplam ölüm sayısı bakımında Samsun 2012 yılında Türkiye genelinde11 nci sırada yer almıştır. 2001 yılında evlenme sayısı payı %2.15 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.60 a kadar gerilemiştir. 2001 yılında Samsun da 11,705 evlilik gerçekleşmişken, 2012 yılında 9,668 evlilik gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında 544,322 evlilik gerçekleşirken 2012 yılında 603,751 evlilik gerçekleşmiştir. 2012 yılında evlenme sayıları 2011 yılına göre Türkiye de %1.85 oranında artarken, Samsun da %0.39 oranında artm şt r. 2001-2012 yılları arasında evlenme sayısı Türkiye de %10.92 oranında artarken Samsun da %17.40 oranında azalm şt r. Samsun un evlenme sayısı ve payı düşüş eğilimi göstermektedir. 2001 yılında boşanma sayısı payı %1.54 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.52 olarak gerçekleşmiştir. 2001 yılında Samsun da toplam 1,421 boşanma gerçekleşirken, 2012 yılında boşanma sayısı 1,873 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında toplam 91,994 boşanma gerçekleşirken 2012 yılında bu rakam 123,325 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında boşanmalar 2011 yılına göre Türkiye de %2.67 oranında artarken, Samsun da %6.97 oranında artm şt r. 2001-2012 yılları arasında boşanma sayısı Türkiye de %34.06 oranında artarken Samsun da %31.81 oranında artm şt r. Samsun un boşanma sayısı payı nüfus payına göre daha düşük seyretmektedir. 2002-2007 yılları arasında intihar sayısı payı artış eğiliminde olan Samsun un 2007 yılından sonra intihar sayısı payının düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir. 2012 yılında intiharlar 2011 yılına göre Türkiye de %20.47 oranında artarken, Samsun da %13.33 oranında artmıştır. 2002-2012 yılları arasında intihar sayısı Türkiye de %40.16 oranında artarken Samsun da %41.67 oranında artmıştır. 2002 yılında intihar sayısı payı %1.04 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.05 olarak gerçekleşmiştir. 2002 yılında Samsun da 24 adet intihar olurken 2012 yılında bu rakam 34 adet olarak gerçekleşmiştir. 2002 yılında Türkiye de toplam 2,301 intihar vakası olurken, 2012 yılında bu rakam 3,225 olarak gerçekleşmiştir. İÇ GÖÇ Samsun net göç veren bir şehirdir. 2000 genel nüfus sayımına göre 51,644 kişi ile (toplam iç göçün %5.1 i) en fazla net göç veren Samsun 2008-2012 yılları arasında aldığı göçten daha fazla göç vererek sürekli net göç vermiştir. Şehir 2008 yılında 5,229 kişi, 2009 yılında 707 kişi, 2010 yılında 9,407 kişi, 2011 yılında 8,305 kişi, 2012 yılında da 9,312 kişi net göç vermiştir. Samsun un net göç h z 2008 yılında binde eksi 4.23, 2009 yılında binde eksi 0.57, 2010 yılında binde eksi 7.48, 2011 yılında binde eksi 6.61, 2012 yılında da binde eksi 7.41 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un alınan iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.56 iken 2012 yılında bu pay %1.39 olarak gerçeklemiştir. Şehrin verilen iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.79 iken 2010 yılında %1.90 a kadar çıkmış 2012 yılında ise %1.79 olarak gerçekleşmiştir. Bu süreklilik arz eden net iç göç ve nüfus payı azalışı ilin sahip olduğu imkân ve potansiyel ile örtüşmemekte olup araştırma konusu olarak ele alınmabilir. EKONOMİK YAPI Samsun, ekonomisi ve nüfusu ile Karadeniz Bölgesi'nin halen en büyük kentidir. Şehrin ekonomisinde sanayi ve hizmet sektörlerinin payları artarken tarım sektörünün payı azalmaktadır. Bafra ve Çarşamba ovalarında yetiştirilen ürünler öncelikle bölge ihtiyacını gidermekle birlikte, yurdun dört bir yanına da pazarlanmaktadır. Tarım ürünlerinin İhracat imkânları şehrin ekonomisine ciddi katkı sağlayacak potansiyele sahiptir. Samsun' da yapılan hayvancılık ailelerin kendisini geçindirmesine yönelik olmakla birlikte gelişmeye müsait ve yatırım yapılabilecek bir alandır. Karadeniz havzasında önemli bir coğrafi konuma sahip olan Samsun, deniz, kara, hava ve demiryolu ulaşım imkânları ile büyük potansiyele sahiptir. Samsun da imalat sanayiinde üretilen ürünlerin en önemlileri; Sigara, Kütük ve İnşaat Demiri, Bakır, Gübre, Çimento, Yedek Parça, Dükdil Boru, Vana-Pompa, Un-Yem, İlaç, Tıbbi ve Cerrahi Aletler, Mobilya, Şekerleme, Hazır Giyim, Trikotaj, Taş-Toprak Sanayi, Temizlik Maddeleri, Makine, Lastik-Plastik Eşya imalatıdır. Turizmin Samsun ekonomisindeki payı az olmakla birlikte il merkezinde olduğu gibi ilçe ve köylerde de gezip görülmeye değer çok sayıda tarihi ve turistik yerler mevcuttur. Ayvacık ta su sporları, Lâdik te kış sporları, Havza da kaplıca turizmi, Vezirköprü de Kültür turizmi yapılabilir. Yaz aylarında denizden ve kumdan yararlanılabildiği gibi kış aylarında da av turizmi yapılabilmektedir. 2 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 3

2011 yılı Sosyoekonomik Gelişmişlik endeksi (SEGE) çalışmasında Samsun bir sıra gerileyerek 33. Sırada yer almıştır. 2003 SEGE sıralaması 32.cilik olan Samsun, 1996 yılı SEGE çalışmasında 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 6,444.-$ ile 18 inci sırada yer almıştır. TR83 Bölgesi kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 2004 yılında 17 inci, 2005 yılında 18 inci, 2006 yılında 16 ncı, 2007 yılında 18 inci, 2008 yılında 15 inci, 2009 yılında da 18 inci sırada yer almaktaydı. TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında gayrı safi katma değerinin %19.9 unu Tarım sektörü, %21.4 ünü Sanayi sektörü, %58.6 sını da hizmetler sektörü oluşturmaktadır. 2003 yılı SEGE çalışmasında 32 inci sırada yer alan Samsun, 2011 Yılı sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi çalışmasında 81 il arasında bir sıra gerileyerek 33 üncü sırada yer almıştır. KAMU YATIRIMLARI Kamu yatırımları, yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırımların ve istihdamın artırılması, şehrin sosyoekonomik durumunun iyileşmesi için büyük önem arz etmektedir. 2005-2010 döneminde Samsun un toplam kamu yatırımlarından almış olduğu payda önceki yıllara göre önemli bir artış olmakla birlikte 2011, 2012 ve 2013 yılları kamu yatırım payında önemli bir düşüş mevcuttur. 2012 yılı programına göre 0.59% pay ile 260 milyon 496 bin TL kamu yatırımı alan Samsun 2013 yılı programında göre %22.8 oranında artışla 320 milyon 9 bin TL kamu yatırımı almıştır. Aynı dönemde Türkiye kamu yatırım artış oranı %19.0 oranında olmuştur. Samsun kamu yatırımlarında; 2005 yılında %1.13 pay ile 14 üncü, 2006 yılında %1.06 pay ile 12 inci, 2007 yılında %1.03 pay ile 14 üncü, 2008 yılında %1.36 pay ile 6 ncı, 2009 yılında %1.36 pay ile 8 inci, 2010 yılında %1.15 pay ile 8 inci, 2011 yılında %0.65 pay ile 21 inci, 2012 yılında %0.59 pay ile 24 üncü sırada, 2013 yılında %0.61 pay ile 24 üncü yer almıştır. 2011-2013 döneminde Samsun un nüfus payına göre kamu yatırımlarından aldığı pay düşük kalmıştır. 2002-2013 döneminde Kamu yatırım tutarı Türkiye de %240.4 artarken Samsun da %425.9 oranında artmıştır. YATIRIM TEŞVİK Yüksek Planlama Kurulunun 16 Ekim 1997 tarih, 97/88 sayılı kararı ile 1. Derecede kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınan ve halen kalkınmada öncelikli yöre statüsünde bulunan Samsun, 19 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile desteklerin uygulanması açısından altı bölgeye ayrılan yatırım teşvik sisteminde 3. Bölgede yer almaktadır. 2011 yılında toplam sabit yatırım tutarı 543 milyon 947 bin Türk Lirası olan 70 adet yatırım teşvik belgesi almış olan Samsun, 2012 yılında 2 adedi yabancı sermayeli olmak üzere toplam 47 adet yatırım teşvik belgesi almıştır. Bu 47 adet yatırım teşvik belgesinin toplam sabit yatırım tutarı 407 milyon 761 bin Türk Lirası, istihdam rakamı ise 895 adettir. Samsun un 2012 yılı yatırım teşvik belge sayısı payı %1.05, sabit yatırım tutar payı %0.71, istihdam sayısı payı da %0.60 kadardır. SAMSUN SANAYİ Samsun ilinin coğrafi konumu ve yapısı sanayi yatırımları için diğer Karadeniz illerine göre daha avantajlı durumdadır. Şehrin bu özelliği başta bakır, gübre ve sigara fabrikaları olmak üzere büyük sanayi işletmelerinin bölgede kurulmasına zemin hazırlamıştır. Şehirde kamuya ait sanayi tesisleri ile başlayan sanayileşme süreci 1980 sonrası dönemde Organize Sanayi Bölgelerinin kurulması ve özel sektör yatırımları ile devam etmektedir. İlde tar ma dayal g da sanayi gelişmeye müsaittir. İlde çeşitli aşamalarda beş adet organize sanayi bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Samsun Merkez OSB de 78 işletme faaliyette, 7 işletme inşaat halinde, 2 işletme de proje aşamasındadır. Kavak OSB de 14 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat halinde, 6 işletme de proje aşamasındadır. Bafra OSB de 12 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat aşamasında 5 işletme de proje aşamasındadır. Samsun G da İhtisas OSB de 1 işletme deneme üretimi izni almış, inşaat ruhsatı almış 10 işletmeden 6 sı inşaate başlamıştır. Havza İhtisas OSB nin ÇED olumlu belgesi alınmıştır. Samsun da sanayi siciline kayıtlı 900 civarında sanayi işletmesi bulunmaktadır. Şehirde 5 tanesi büyükşehir sınırları içerisinde olmak üzere toplam 14 adet küçük sanayi sitesi (KSS) bulunmaktadır. Bu küçük sanayi sitelerinde bulunan toplam işyeri sayısı 5,408 adettir. Samsun Serbest Bölgesinde 5 adedi imalatçı olmak üzere toplam 25 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. İmalatçı firmalar ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu ve ilaç ampulü üretmektedir. 2011 yılı itibariyle Samsun da tüketilen elektriğin %44.11 i Sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Türkiye de elektriğin %47.28 i sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Samsun sanayi işletmelerinin elektrik tüketimi payı %1.22 olup 23 üncü sırada yer almaktadır. 858 KWh lik kişi başına sanayi işletmesi elektrik tüketimi ile Samsun 33 üncü sırada yer almaktadır. Samsun dan yapılan ihracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalar tarafından organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilmektedir. İhracatın yarısından fazlasını Demir ve çelik, Değirmencilik ürünleri, Motorlu kara taşıtları, makina ve cihazlar oluşturmaktadır. İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2012 yılında ilk 500 sanayici arasına ankete katılan 4 adet, ikinci 500 sanayici arasına da 10 adet Samsun firması girmiştir. MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM Samsun ilinin sınai mülkiyet hakları başvuru durumu yıllar itibariyle incelendiğinde; marka başvurularına göre 2002 yılında 21 inci sırada yer alırken 2012 yılında 18 inci sıraya yükseldiği, patent başvurularına göre 2002 yılında 10 ncu sırada yer alırken 2012 yılında 11 nci sıraya gerilediği, faydal model başvurularına göre 2002 yılında 13 üncü sırada yer alırken 2012 yılında 16 ncı sıraya gerilediği, endüstriyel tasar m başvurularına göre 2002 yılında 17 nci sırada yer alırken 2012 yılında 24 üncü sıraya gerilediği görülmektedir. Samsun un 2012 yılı Marka başvuru sayıları 2002 yılına göre %440 oranında artarak 130 adetten 702 adede ulaşmış, 2012 yılı Patent başvuru sayıları 2002 yılına göre %857 oranında artarak 7 adetten 67 adede ulaşmış, 2012 yılı Faydalı Model başvuru sayıları 2002 yılına göre %383 oranında artarak 6 adetten 29 adede ulaşmış, 2012 yılı Endüstriyel Tasarım başvuru sayıları 2002 yılına göre %108 oranında artarak 12 adet dosyadan 25 adet dosyaya ulaşmıştır. AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ Samsun da 2011 yılına göre 2012 yılında kurulan şirket sayısı payı azalmış, kurulan kooperatif sayısı payı artmış, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı payı değişmemiştir. 2011 yılına göre 2012 yılında kapanan şirket sayısı payı azalmış, kapanan kooperatif sayısı payı ve gerçek kişi ticari işletme sayısı payı artmıştır. İlde 2012 yılında 281 şirket, 11 kooperatif, 601 gerçek kişi ticari işletme kurulurken, 126 şirket, 26 kooperatif, 546 gerçek kişi ticari işletme kapanm şt r. TİCARET VE SANAYİ ODALARI İlimizde altı adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcuttur. Bu Odalara kayıtlı toplam faal üye sayısı (askıdaki firmalar hariç) 14.02.2013 tarihi itibariyle 9,255 adettir. Firmaların 1,064 adedi Anonim şirket, 4,398 adedi Limited Şirket, 3,443 adedi gerçek kişi ticari işletme, 244 adedi kooperatif, 70 adedi kollektif şirket, 31 adedi iktisadi işletme, 4 adedi adi ortaklık, 1 adedi de komandit şirket tipindedir. Firmaların %64.3 ü Samsun TSO, %13.5 i Bafra TSO, %11 i Çarşamba TSO, %4.4 ü Terme TSO, %3.8 i Vezirköprü TSO, %3 ü de Havza TSO üyesidir. 4 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 5

DIŞ TİCARET 2012 yılında Samsun da yerleşik 230 firma, 139 ülkeye toplam 423 Milyon$ ihracat gerçekleştirmiştir. Samsun ihracat tutarı sıralamasında 2012 yılı rakamlarına göre 24 üncü sıradadır. İhracatın büyük bir kısmı organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren sanayici firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. 2003/2012 döneminde İhracat tutar Türkiye de %222.7 artarken, Samsun da %659 oranında artmıştır. 2011/2012 döneminde ihracat tutar Türkiye de %13.0 artarken Samsun da %4.15 oranında azalm şt r. 2011 yılında Samsun da yerleşik 256 firma, 78 ülkeden toplam 946 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmişken 2012 yılında Samsun da yerleşik 250 firma, 77 ülkeden toplam 1 milyar 6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. 2012 yılında Samsun ithalat tutarına göre 17 nci sırada yer almaktadır. 2011/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %1.78 oranında azal rken Samsun da %6.4 oranında artm şt r. 2003/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %241.1 artarken, Samsun da %523.7 oranında artm şt r. 2012 yılında Samsun firma başına 4,026,445 dolar ithalat ile Türkiye ortalaması olan 3,634,906 doların üzerinde yeralmaktadır. SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMLERİ Samsun Gümrük Müdürlüğünde 2002 yılında 330 milyon 398 bin dolar ihracat işlemi, 413 milyon 809 bin dolar ithalat işlemi yapılmışken 2012 yılında 1 milyar 123 milyon 303 bin 884 dolar ihracat işlemi, 1 milyar 879 milyon 231 bin 347 dolar ithalat işlemi yapılmıştır. 2002-2012 döneminde Samsun Gümrük Müdürlüğünün İhracat İşlem hacmi %240, ithalat işlem hacmi %354.1, toplam işlem hacmi ise %303.5 oranında artmıştır. BANKACILIK Samsun da 31.12.2012 tarihi itibariyle 19 bankanın toplam 126 adet şubesi ile 4 katılım bankasının toplam 8 adet şubesi olmak üzere toplam 134 adet banka şubesi bulunmaktadır. 2012 sonu itibariyle Türkiye de toplam 10,158 adet banka şubesi, 829 adet de katılım bankası şubesi bulunmaktadır. 2012 yılsonu itibariyle bankalarında 2 milyar 768 milyon dolarlık mevduat stoku bulunan Samsun %0.68 pay ile 18 inci sırada yer almaktadır. 2012 yılsonu itibariyle bankalarında 4 Milyar 54 Milyon dolarlık kredi stoku bulunan Samsun %1.00 pay ile 15 inci sırada bulunmaktadır. 2002 yılında %22.4 olan Samsun un kredi/mevduat oranı 2012 yılsonunda %146.5 e yükselmiştir. PROTESTO EDİLEN SENETLER Samsun un 2000 yılnda %0.51 olan protestolu senet tutar pay n n 2008 yılına kadar sürekli artarak 2008 yılında %1.48 e yükseldiği 2009-2011 döneminde azalma eğilimi göstererek 2011 yılında %1.25 e gerilediği ancak 2012 yılında terrar %1.51 paya yükseldiği görülmektedir. İlin Protestolu senet say s pay 2000 yılında %0.94 iken 2012 yılında %1.85 e yükselmiştir. Protestolu senet say s na göre 2000 yılında 19 uncu sırada bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. Protestolu senet tutar na göre 2000 yılında 22 nci sıra bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. VERGİ Samsun ve Türkiye nin 2006-2012 yılları arasındaki vergi tahakkuk ve tahsilatları incelendiğinde Samsun un tahsilat nispetinin Türkiye ortalamasının biraz altında kaldığı görülecektir. 2006 yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %92.18 iken Samsun da bu oran %85.23 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %86.44 iken Samsun da bu oran %83.45 olarak gerçekleşmiştir. Samsun da 2006-2008 yılları arasında düşüş eğilimi gösteren tahsilat nispeti 2009-2012 yılları arasında artış eğilimindedir. Samsun da tahsilat nispeti 2009 yılında %80.07, 2010 yılında %80.59, 2011 yılında %82.44, 2012 yılında da %83.45 olarak gerçekleşmiştir. İŞGÜCÜ İSTİHDAM İŞSİZLİK TÜİK Hanehalkı İşgücü İstatikleri çalışmasına göre Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun- Tokat-Çorum-Amasya) 2011 yılında 1 milyon 52 bin kişi olan toplam işgücü 2012 yılında 982 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında 996 bin kişi olan toplam istihdam 2012 yılında 925 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında %52.5 olan işgücüne katılım oranı 2012 yılında %48.7 ye gerilemiş, 2011 yılında %49.7 olan istihdam oranı da 2012 yılında %45.9 a gerilemiştir. Türkiye de işgücü, istihdam ve işgücüne katılım oranı yükselirken Samsun- Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde düşmektedir. Samsun ilinin işsizlik oranı 2008 yılında %7.8 oranında, 2009 yılında %7.3 oranında, 2010 yılında %7.8 oranında, 2011 yılında %5.5 oranında, 2012 yılında %5.9 oranında gerçekleşmiştir. Samsun un işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. 2012 yılında Samsun işsizlik oranı en düşük 22 nci ildir. 2012 yılında en düşük işsizlik oranı Kütahya ilinde en yüksek işsizlik oranı da Batman ilinde gerçekleşmiştir. İŞKUR KURS İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında yıl içinde açılan işgücü yetiştirme kursu sayıları incelendiğinde Samsun da toplam 981 adet kurs açıldığı ve bu kurslara toplam 10,224 kişinin katıldığı görülmektedir. Samsun un işgücü yetiştirme kurs sayısı payı %3.59 olup 5 inci sırada yer almaktadır. Kursiyer sayısı payı da %2.2 olup 9 uncu sıradadır. Samsun un 2012 yılı İstihdam garantili kurs sayısı 218 adet olup payı %4.78, kursiyer sayısı 5,194 olup payı da %4.46 dır. Samsun istihdam garantili kurs sayısına göre 4 üncü, kursiyer sayısına göre 5 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı UMEM Projesi kurs sayısı 61 adet olup payı %2.59, kursiyer sayısı 815 olup payı da %1.99 dur. Samsun UMEM Projesi kurs sayısına göre 12 incü, kursiyer sayısına göre 18 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı Girişimcilik kurs sayısı 32 adet olup payı %3.56, kursiyer sayısı 841 olup payı da %3.37 dır. Samsun Girişimcilik kurs sayısına göre 3 üncü, kursiyer sayısına göre yine 3 üncü sıradadır. ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ Samsun un Aralık 2012 Sosyal Güvenlik Kurumu Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri İncelendiğinde Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı kişi sayısı bakımından %1.65 pay ile 16 ncı sırada, Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı dışında kalan nüfusa göre %2.05 pay ile 10 uncu sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısına göre %1.42 pay ile 16 ncı sırada Sosyal Güvenlik Kapsamsında aylık Alan Kişi Sayısına göre %2.03 pay ile 10 uncu sırada olduğu görülecektir. Samsun da 2008 yılında %79.46 olan Sosyal güvenlik kapsamının toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %84.05 e yükseldiği ve 2011 yılına göre gerileme olduğu, 2008 yılında %18.90 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %20.76 ya yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, 2008 yılında %14.51 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki emeklilerin toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %16.83 e yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, görülmektedir. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI 2002 yılında toplam 608 adet iş kazası ile %0.84 paya sahip olan Samsun un 2011 yılında toplam 995 adet iş kazası ile payının %1.44 e yükseldiği görülmektedir. 2011 yılında Samsun da meydana gelen 995 adet iş kazasının 961 i erkek çalışanlar, 34 ü kadın çalışanlarca yapılmıştır. Samsun da 2011 yılında kayda geçen meslek hastalığı bulunmamaktadır. 2011 yılında Türkiye de toplam meslek hastalığı sayısı 697 adettir. TARIM Samsun, Bafra ve Çarşamba ovaları gibi önemli tarım alanlarına sahiptir. Tarım sektörünün Gayrı Safi Katma Değerleri incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun, Amasya, Çorum, Tokat) 2004 yılında %22.7 olan tarımın payının 2008 yılında %18.6 ya gerilediği görülmektedir. Samsun 2002 yılında 342,453 hektar toplam işlenen tar m alan na sahipken 2012 yılında bu rakam 288,095 hektara gerilemiştir. 2002-2012 döneminde toplam işlenen tar m alan Samsun da %6.59 oranında azalırken 6 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 7

Türkiye de %10.47 oranında azalmıştır. 2012 yılı itibariyle toplam işlenen tarım alanına göre Samsun 26 ncı sırada yer almaktadır. 2002 yılında 284,181 hektar işlenen tar m alan na (ekilen) sahip olan Samsun 2012 yılında 233,645 hektar işlenen tarım alanına (ekilen) sahiptir. Samsun un işlenen tarım alanı payı 2002 yılında %1.58 iken 2012 yılında bu rakam %1.51 e gerilemiştir. 2012 yılında Samsun işlenen tarım alanı (ekilen) alan bakımında 25 inci, 381,873 hektarlık toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler alanı ile 16 ncı sıradadır. Aralık 2011 tarihi itibariyle aktif tar m sigortal say s 40,197 kişi ve payı da %3.6 olan Samsun, Aralık 2012 tarihi itibariyle aktif tarım sigortalı sayısı bakımından 35,978 kişi ile %3.6 paya sahip ve Konya, Antalya, Manisa ve Mersin illerinin ardından 5 inci sırada yer almaktadır. ULAŞTIRMA Samsun kara, deniz, hava ve demir yolları şeklinde her türlü ulaşım imkânını sunan ve Karadeniz Bölgesini iç ve batı Anadolu ya bağlayan önemli bir ulaşım merkezidir. Samsun uluslararası hava alanının tamamlanması ile ulaşım konusunda çok önemli bir merkez haline gelmiştir. Samsun 2012 yılında trafik kazası sayısı bakımından 2,805 kaza ve %1.83 pay ile 16 ncı sırada, hayatını kaybeden insan sayısı bakımından 91 kişi ve %2.43 pay ile 8 inci sırada, yaralı sayısı bakımından da 5,148 yaralı ve %1.92 pay ile 15 inci sırada yer almaktadır. Samsun 2012 sonu itibariyle toplam araç sayısı bakımından 257,765 adet araç ile %1.51 paya sahip ve 18 inci sırada yer almaktadır. Otomobil sayısı bakımından Samsun 2012 yılı itibariyle %1.30 pay ve toplam 112,576 adet otomobil ile 19 uncu sırada bulunmaktadır. Samsun; 2012 yılı sonu itibariyle bin kişi başına özel otomobil sayısı bakımından 90 araç ile Türkiye ortalaması olan 114 aracın çok altında ve 46 ncı sıradadır. 11,596 adet minibüs ile %2.93 paya sahip olup 5 inci sıradadır. 45,472 adet traktör ile %3 paya sahip ve 6 ncı sıradadır. 48,679 adet kamyonet ile %1.74 paya sahip olup 14 üncü sıradadır. 2012 yılsonu itibariyle Türkiye de araçların %50.78 ü otomobillerden oluşurken Samsun da bu oran %43.67 dir. Türkiye de araçların %8.9 u traktör iken Samsun da bu oran %17.64 kadardır. ENERJİ VE MADENLER İl dâhilinde bilinen jeotermal kaynaklar ise Havza ve Lâdik ilçelerinde yer almaktadır. Havza jeotermal alanındaki kuyulardan 53-56 C sıcaklık ve 155.5 Lt/sn debide üretim sağlanmış ve ülke ekonomisine 11.92 Mwt termal güce sahip jeotermal enerji kazandırılmıştır. Lâdik- Hamamayağı jeotermal alanından ise 28-38 C sıcaklık ve 91 Lt/sn debide üretim elde edilmiştir. ELEKTRİK ENERJİSİ 2002 yılında toplam elektrik tüketim payı %1.11 olan Samsun un 2011 yılında payının %1.31 e yükseldiği, 2002 yılında %0.70 olan sanayi elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.22 ye yükseldiği görülmektedir. 2002-2011 döneminde Türkiye de toplam elektrik tüketimi %80.77 artarken Samsun da %113.68 artmış, sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %74.25 artarken Samsun da %205.64 artmış, kişi baş na toplam elektrik tüketimi Türkiye de %13.28 artarken Samsun da %28.96 artmıştır. 2011 yılında 2010 yılına göre toplam elektrik tüketimi Türkiye de %8.17 artarken, Samsun da %27.63 oranında artmıştır. 2011 yılında 2010 yılına göre sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %10.9 artarken, Samsun da %52.06 oranında artmıştır. 2011 yılında Samsun elektrik tüketimi konusunda toplamda 21 inci sırada, sanayide 23 üncü sırada, ticarethanede 16 ncı sırada, meskende 13 üncü sırada, tar msal sulamada 31 inci sırada, kişi baş na toplam elektrik tüketiminde 40 ıncı sırada, kişi baş na sanayi elektrik tüketiminde 33 üncü sırada yer almaktadır. EĞİTİM Samsun ilinde 2012/2013 eğitim öğretim döneminde 599 okulda 1100 öğretmen ile 924 derslikte 19,200 öğrenci okul öncesi eğitim, 670 okulda 5032 öğretmen ile 3541 derslikte 81,138 öğrenci ilkokul eğitimi, 291 okulda 5110 öğretmen ile 2802 derslikte 89,961 öğrenci ortaokul eğitimi, 78 okulda 2380 öğretmen ile 1319 derslikte 46,851 öğrenci Genel ortaöğretim, 105 okulda 2648 öğretmen ile 1101 derslikte 40253 öğrenci mesleki ve teknik eğitim görmüştür. Samsun un 2012/2013 eğitim öğretim dönemi incelendiğinde derslik sayısına göre okul öncesi eğitimde 14 üncü sırada, ilkokulda 18 inci sırada, ortaokulda 8 inci sırada, genel ortaöğretimde ve mesleki ve teknik ortaöğretimde ise 11 nci sırada yer aldığı görülecektir. YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI Samsun ili, Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldükleri deltalar arasında yer almaktadır. Samsun ili kabaca Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzeyi ve güneyinde farklı istiflenmeler gösteren iki tektonik ünite üzerinde yer alır. Ayrıca her iki ünite üzerinde de ofiyolit napları bulunur. Ülkemizdeki güncel depremleri üreten Kuzey Anadolu Fayı il alanındaki en önemli tektonik hattır. Bir diğer önemli fay da Samsun ve Ayvacık'ın güneyinden geçen KB-GD uzanımlı Erikli ters fayıdır. Samsun ili maden çeşitliliği ve rezervi bakımından sınırlı potansiyele sahiptir. İlde belirlenmiş metalik maden ve endüstriyel hammadde kaynakları kurşun-çinko ve manganez zuhurları ile tuğla-kiremit ve çimento hammaddelerdir. Kurşun-çinko zuhurları Havza ve Terme ilçelerinde yer almakta olup, ekonomik bir öneme sahip değillerdir. Ancak, Havza-Ersandıklı kurşun-çinko zuhurunda eski yıllarda açılmış iki adet arama ve üretim galerisi bulunmaktadır. Manganez zuhurları Kavak, Lâdik ve Vezirköprü ilçelerinde yer almaktadır. İldeki en önemli endüstriyel hammadde kaynağı Lâdik ilçesinde bulunan Çimento hammaddeleri sahasıdır. Bu sahalardan Lâdik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Lâdik-Akpınar sahasında 830 milyon ton kireçtaşı, 8.350.500 ton kil, Lâdik-Körüklüdere sahasında 38.812.500 ton kil ve Hasanağaç sahasında ise 36.750.000 ton tras rezervi belirlenmiştir. Bunun dışında Vezirköprü ilçesinde de 53.900.000 ton muhtemel rezerve sahip alçıtaşı oluşumları yer almaktadır. Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları ile Merkez ilçede yaklaşık olarak 46 milyon ton tuğla-kiremit hammaddesi varlığı saptanmıştır. İldeki bilinen bir diğer yer altı kaynağı, Eosen yaşlı çökel birimler içerisinde gözlenen linyit oluşumlarıdır. Havza ilçesinde rastlanan bu linyit oluşumları ilçede 2 sahada yatak oluşturmaktadır. Teshin amaçlı kullanılmaya elverişli bu linyit oluşumlarından Havza sahasında 1244 Kcal/kg kalori değerine sahip linyitlerin muhtemel rezervi 4.121.250 ton, Beyviran sahasında ise 3000 Kcal/kg kalori değerine sahip 600.000 ton İlimizde halen Ondokuzmayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 1975 yılında kurulmuş olan bir devlet üniversitesidir. Canik Başarı Üniversitesi, 2010 yılında Başarı Eğitim ve Kültür Vakfı ve Tanrıverdi Vakfı tarafından kurulmuştur. 2002 yılında %1.56 pay ile toplam 1,187 adet öğretim elemanı bulunan Samsun un 2012 yılı öğretim elemanı sayısı 1,828 kişi olup payı da %1.40 kadardır. 2002 yılında profesör sayısı bakımından 160 adet profesör ile %1.57 paya sahip olan Samsun 2012 yılında 235 adet profesör ile %1.32 paya sahiptir. 2002-2012 yılları arasında toplam öğretim eleman say s Türkiye de %71.7 oranında artarken, Samsun da %54.0 oranında artmış, profesör sayısı Türkiye de %74.8 oranında artarken, Samsun da %46.9 artmıştır. 2002 yılında Samsun da okuyan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 18,101 adet ve payı %1.01 iken 2012 yılında sayının 37,443 e yükseldiği ancak payının %0.80 e gerilediği, 2002 yılında Samsun da yeni kaydolan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 5,222 adet ve payı %0.92 iken 2012 yılında sayının 10,220 ye ve payının da %1.15 e yükseldiği, 2002 yılında Samsun da mezun lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 4,533 adet ve payı %1.69 iken 2012 yılında sayının 6,185 e yükseldiği ancak payının %1.08 e gerilediği görülmektedir. 2012 yılında Samsun Okuyan lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 18 inci, yeni kay tl lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 22 nci, mezun lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 19 uncu sıradadır. 2002-2012 döneminde Türkiye de okuyan önlisans ve lisans öğrencisi sayısı %160,Samsun da %106.9 oranında artmıştır. Aynı dönemde Türkiye de mezun öğrenci sayısı %114.1 artarken Samsun da %36.4 artmıştır. muhtemel rezerv olarak tespit edilmiştir. 8 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 9

SAĞLIK 2002 yılında Samsun da 737 uzman hekim, 716 pratisyen hekim, 182 asistan hekim, 268 diş hekimi, 386 eczac, 1157 sağl k memuru, 1573 hemşire ve 884 ebe hizmet yapmaktayken, 2011 yılı itibariyle 1,253 uzman hekim, 706 pratisyen hekim, 454 asistan hekim, 439 diş hekimi, 444 eczac, 2,329 sağl k memuru, 2,530 hemşire ve 983 ebe hizmet etmektedir. Samsun da 2002 yılında %1.62 olan Uzman hekim sayısı payı 2011 yılında %1.90 a yükselmiş, 2002 yılında %2.32 olan pratisyen hekim sayısı payı 2011 yılında %1.78 e gerilemiş, 2002 yılında %1.73 olan eczac sayısı payı 2011 yılında %1.70 e gerilemiş, 2002 yılında %2.17 olan hemşire sayısı payı 2011 yılında %2.02 ye gerilemiş, 2002 yılında %2.13 olan ebe sayısı payı 2011 yılında %1.89 a gerilemiştir. 2002-2011 döneminde uzman hekim sayısı Türkiye de %45.33 artarken Samsun da %70.1 artm ş, pratisyen hekim sayısı Türkiye de %28.52 artarken Samsun da %1.40 azalm ş, Asistan hekim sayısı Türkiye de %29.89 artarken Samsun da %149.45 artm ş, diş hekimi sayısı Türkiye de %28.88 artarken, Samsun da %63.81 artm ş, eczac sayısı Türkiye de %17.05 artarken Samsun da %15.03 artm ş, sağl k memuru sayısı Türkiye de %121.25 artarken Samsun da %101.3 artm ş, hemşire sayısı Türkiye de %72.64 artarken Samsun da %60.84 artm ş, ebe sayısı Türkiye de %25.14 artarken Samsun da %11.2 artm şt r. 2000 yılında 3,137 adet toplam hastane yatak sayısı ile %2.32 paysa sahip olan Samsun 2010 yılında 3,741 adet yatak sayısı ile %2.03 paya sahip olmuştur. Samsun da 2000 yılında 19 adet olan toplam kurum sayısı 2010 yılında 26 adede ulaşmıştır. Samsun un yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Samsun da 2007 yılında 331 adet olan yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı 2010 yılında 299 adede gerilemiş olup aynı dönemde Türkiye de yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı ortalaması 241 adetten 250 adede yükselmiştir. 2000-2010 döneminde Türkiye de toplam hastane yatak sayısı %36.4 oranında artarken Samsun da %19.3 oranında artmıştır. Aynı dönemde özel hastane yatak sayısı Türkiye de %130.7 artarken Samsun da %740.8 oranında artmıştır. 2007-2010 döneminde yüzbin kişi başına toplam hastane yatak sayısı Türkiye de %3.7 oranında artarken Samsun da %9.7 oranında azalm şt r. KÜLTÜR İSTATİSTİKLER 2002 yılında tiyatro sayısı payı 2 adet tiyatro salonu ile %1.96 olan Samsun, 2011 yılında 6 adet tiyatro salonu ile %1.17 paya sahiptir. 2002 yılında 465 adet tiyatro koltuk sayısı ile %1.15 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 1,440 adet koltuk ile %0.74 paya sahiptir. 2002 yılında 267 adet tiyatro gösteri sayısı ile %2.60 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 630 adet gösteri ile %2.70 paya sahiptir. 2002 yılında 53,400 adet tiyatro seyircisi ile %2.03 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 94,291 adet seyirci ile %1.75 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde tiyatro koltuk sayısı Türkiye de %401 artarken Samsun da %200 artmış, tiyatro seyirci sayısı Türkiye de %104.4 oranında artarken Samsun da %76.6 oranında artmıştır. 2011 yılında Samsun tiyatro salonu sayısına göre 19 uncu sırada, tiyatro koltuk sayısına göre 28 inci sırada, tiyatro gösteri sayısına göre 8 inci sırada, tiyatro seyirci sayısına göre de 11 inci sıradadır. 2002 yılında sinema sayısı payı 5 adet sinema salonu ile %0.94 olan Samsun, 2011 yılında 33 adet sinema salonu ile %1.72 paya sahiptir. 2002 yılında 1625 adet sinema koltuk sayısı ile %1.21 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 3512 adet koltuk ile %1.36 paya sahiptir. 2002 yılında 558 adet sinema gösteri sayısı ile %2.48 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 716 adet gösteri ile %1.89 paya sahiptir. 2002 yılında 254,541 sinema seyircisi ile %1.65 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 480,328 adet seyirci ile %1.28 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde sinema salonu sayısı Türkiye de %260.3 oranında artarken Samsun da %560 oranında artmış, sinema koltuk say s Türkiye de %92.2 oranında artarken Samsun da %116.1 oranında artmış, sinema seyirci say s Türkiye de %143 oranında artarken Samsun da %88.7 oranında artmış, sinema gösteri say s Türkiye de %68.2 oranında artarken Samsun da %28.3 oranında artmıştır. 2011 yılında Samsun sinema salonu sayısına göre 9 uncu sırada, sinema koltuk sayısına göre 11 üncü sırada, sinema gösteri sayısına göre 6 ncı sırada, sinema seyirci sayısına göre de 16 ncı sıradadır. 2002 yılında 21 adet halk kütüphanesi ile %1.65 paya sahip olan Samsun, 2011 yılında 15 adet halk kütüphanesi ile %1.34 paya sahiptir. 2002 yılında 190,058 adet kitap sayısı ile %1.53 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 212,122 adet kitap ile %1.36 paya sahiptir. 2002 yılında 419,776 adet yararlanma sayısı ile %2.08 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 417,574 adet yararlanma sayısı ile %2.22 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde halk kütüphanesi say s Türkiye de %12.3 azalırken Samsun da %28.6 azalm ş, yararlanma say s Türkiye de %6.7 azal rken Samsun da %0.5 azalm şt r. 2007-2011 döneminde bin kişi baş na yararlanma say s Türkiye de %12.2 azal rken Samsun da %20.9 azalm şt r. 2011 yılında Samsun halk kütüphanesi sayısına göre 30 uncu sırada, kitap sayısına göre 23 üncü sırada, yararlanma sayısına göre 10 uncu sırada, bin kişi başına yararlanma sayısına göre de 43 üncü sırada, ödünç verilen materyal sayısına göre 13 üncü sıradadır. TURİZM İSTATİSTİKLERİ 2004 yılında 6 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde 815 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 11 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde1,510 adet yatak kapasitesine sahiptir. 2004 yılında 6 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 711 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 14 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde1,420 adet yatak kapasitesine sahiptir. 2004-2011 yılları arasında turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %47.2 oranında artarken Samsun da %99.7 oranında artmıştır. 2004-2011 yılları arasında turizm yat r m belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %3.3 oranında artarken Samsun da %85.3 oranında artmıştır. Samsun 2011 yılı itibariyle 11 adet Turizm Yatırımı Belgeli konaklama tesisinde 765 adet oda ve 1,510 adet yatak sayısına, 14 adet Turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 717 adet oda ve 1,420 adet yatak sayısına sahiptir. 2011 yılında Samsun un turizm yatırımı belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı %0.56, turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı ise %0.21 kadardır. SPOR 2002 yılında toplam faal sporcu sayısı 3,765 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 12,938 adede çıkarmıştır. Samsun da 2002-2012 yılları arasında faal sporcu sayısı %243.6 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de faal sporcu sayısı %108.7 oranında artmıştır. 2002 yılında toplam lisanslı sporcu sayısı 5,175 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 45,699 adede çıkarmıştır. Samsun da 2002-2012 yılları arasında lisanslı sporcu sayısı %783.1 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de lisanslı sporcu sayısı %738.4 oranında artmıştır. KONUT SATIŞLARI 2008 yılında toplam 6,289 adet konutun satıldığı Samsun da 2012 yılında toplam 12,330 adet konut satılmıştır. Samsun un konut satış adedi payı 2008 yılında %1.47 iken bu rakam 2012 yılında %1.76 olarak gerçekleşmiştir. 2008-2012 döneminde konut satışları Samsun da %96.06 oranında artarken Türkiye de %64.27 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre konut satışları Samsun da %8.06 oranında artarken Türkiye de %0.94 oranında azalmıştır. 2012 yılında ipotekli konut satış payı Samsun da %33.0 oranında, Türkiye de ise %38.5 oranında gerçekleşmiştir. 10 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 11

SUÇ İSTATİSTİKLERİ 2011 yılında 2010 yılına göre en fazla artış gösteren suçlar %28.9 artış ile Kişiyi hürriyetinden yoksun b rakma, %26.1 artış ile zimmet, %23.7 artış ile yağma (gasp), %17.8 artış ile öldürme, %13 artış ile ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %4.1 artış ile kaçakç l k, %3.4 artış ile Uyuşturucu veya uyar c madde kullanma, sat n alma suçlarında olmuştur. 2011 yılında Türkiye nin onbin kişi başına hükümlü sayısı 10.7 dir. 2011 yılında 2010 yılına göre en fazla azalma gösteren suçlar %90.1 azalma ile doland r c l k, %61.8 azalma ile askeri ceza kanununa muhalefet, %38.1 azalma ile rüşvet, %23.8 azalış ile kötü muamele, %23.2 azalış ile trafik suçlar, %18 azalış ile hakaret, %13.9 azalış ile orman suçlarında olmuştur. 2011 yılında Türkiye de işlenen suç türlerinin payları incelendiğinde sırasıyla suçların; %31.0 ini İcra iflas kanununa muhalefet, %11.2 sini Çek kanunlar na muhalefet, %9.8 ini yaralama, %8.0 ini h rs zl k, %4.3 ünü öldürme, %3.8 ini Ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %3.7 sini askeri ceza kanununa muhalefet, %3.5 ini Uyuşturucu veya uyar c madde imal ve ticareti, %2.8 ini yağma (gasp), %2.6 sını sahtecilik, suçlarının oluşturduğu görülmektedir. AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ Samsun Avrupa Birliği hibe programları çerçevesinde gerçekleştirilen projeler bakımından hem proje sayısı bakımından hem de hibe tutarı bakımından önemli bir paya sahiptir. Samsun 2002 yılından 2013 Eylül ayına kadar Avrupa Birliği hibe programı çerçevesinde 15 milyon avroluk 131 adet sözleşmeye imza atmıştır. Samsun 2002 yılından itibaren 14 çeşit Avrupa Birliği Hibe Programında toplam 131 adet hibe projesi hazırlayıp %4.25 paya sahip olmuş ve proje sayısı bakımından 6 ncı sıraya yerleşmiştir. Toplam 15 milyon avro tutarındaki AB hibe projesi ile %3.90 paya sahip olan Samsun 6 ncı sırada yer almaktadır. KÖYDES İSTATİSTİKLERİ Samsun yıllar itibariyle bakıldığında Köydes projelerinden (Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi) önemli bir pay almaktadır. 2005 yılında %1.45 olan ödenek payı ile 29 uncu sırada yer alan Samsun 2012 yılında %2.39 pay ile 7 nci sırada, 2013 yılında da %2.29 pay ile yine 7 nci sırada yer almıştır. Samsun 2005-2013 yılları arasında almış olduğu toplam 217,751,373.-TL ödenek ile %2.58 paya sahip olarak 6 ıncı sırada yerini almıştır. Toplam 946 adet köy sayısı ile Samsun 5 inci sırada bulunmaktadır. TARİHÇE 12 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 13

TARİHÇE Milâttan 3.500 yıl önce, Kafkasya üzerinden Anadolu ya gelerek Neşa, Zalpa (Zalpuva), Pruşhanda, Truva, Alişar, Alacahöyük, Hattuşaş (Boğazköy) ve Kültepe (Kaniş) ile Hatti gibi isimlerle ilk şehir devletleri ni kuran ve bir Federasyon çatısı altında toplanan, batılı bâzı târihçilerin Ön Türkler dediği ve Hititler den önce Anadolu da l.500 yıllık bir hâkimiyet dönemi geçirmiş bulunan Türkistan asıllı Hattiler e mensup Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları arasında kalan sahil şeridine yerleşik durumda olan bu yerli halk (Gaskalar/Kaşkalar) ın, şimdiki Samsun şehrinin 14 km doğusuna isabet eden Tekkeköy ile Mert Irmağı kenarındaki Dündar (Öksürük) Tepe civarında, ilk ve en eski Samsun u kurdukları, daha sonra bu bölgede hakimiyet sağlayan Hititler (Etiler) in bir süre bu yörede yerleştikleri ve M.Ö.1.200 yıllarında meydana gelen büyük bir volkanik patlama neticesinde ortadan kalktıkları, devletlerinin ise Avrupa dan Anadolu yarımadasına geçmiş olan Frigler tarafından yok edildiği, daha sonra ise M.Ö.8.YY.da Kafkaslar yoluyla Doğu Anadolu bölgesine giren Kimmerler in Güney Karadeniz kıyılarında yaşayan halk üzerinde egemenlik kurdukları, İyon gemicilerinin ise şimdiki Liman Mahallesi sınırları içerisinde kalan, bir ucu Baruthâne ye kadar uzanan ve şimdiki Şehir Stadyumu karşısında yeralan antik liman sırtlarındaki Toraman Tepe ve Cedit Mahallesi yamaçlarında, eski ismi Enete denilen yerde M.Ö.562 de Amisos adını verdikleri Yukarı ve Aşağı Şehir den oluşan bir site içerisinde alış veriş merkezi tesis ettikleri muhtelif târihçilerce ifade edilmektedir. Yukarıda belirtildiği gibi, Türkistan asıllı Hattiler e mensup Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları arasında kalan sahil şeridine yerleşik durumda bulunan bu yerli halk (Gaskalar/Kaşkalar) ; Samsun ve yöresinde hâkimiyet sağlamış ve bu toprakları ebediyyen Türk yurdu yapan atalarımızdan bir koldur. Onlar hakkında Hitit (Eti)ler (M.Ö: 2000-700) tarihi içerisinde bâzı bilgiler ile karşılaşıyoruz. Bir kere daha vurgulayacak olursak; Samsun un bilinen târihi, Miletos ve Efesos lu gemicilerin Karasamsun sırtlarına gelip koloni kurdukları M.Ö.562 den çok önceden başlamakta ve burada çeşitli medeniyetler meydana getirdikleri bir bir ortaya çıkmaktadır. Bafra ilçemizde; İkiztepe de, 1974 yılından bu tarafa sürdürülen kazı çalışmalarında (Eylül 2005 itibariyle), 500 dolayında arkeolojik buluntuya rastlanmış olması ve bunlar arasında da tezgâh ağırlıkları, ağırşaklar, kemik deliciler, zıpkın uçları, hançer, çakmak taşı kesiciler, metal bilezik, küpe ve yüzükler bulunması; çağlar boyunca bu bölgede hayvancılık, avcılık, balıkçılık ve dokuma sanatlarının yapılmış olması; bütün bunların incelenmesi ile de bölgede Kalkolitik dönem denilen M.Ö.5.000-4.000 e ait yerleşme izlerine rastlanması, diğer taraftan M.Ö.4.000-1.700 yıllarına kadar da sürekli yerleşim yapıldığının anlaşılması, kazılarda Eski Tunç çağı denilen M.Ö.3.000-2000 ve Erken Hitit çağı denilen M.Ö.1.900-1800 dönemine ait çok sayıda eser ile kalıntının tespit edilmesi, bu arada M.Ö.330-30 yıllarına ait bir de anıt mezarın ortaya çıkarılması yanında burada yaşayan insanların Akdeniz ırkının özelliklerini taşımadıkları, Alacahöyük te yaşayan Orta Anadolu ırkından da farklı Güney Rusya ile Bulgaristan da, Varna da yaşamış insanlardan geldiklerinin anlaşılmış olması yukarıdaki açıklamaları teyit eder mahiyettedir. Anadolu ya ilk gelen insanların Türkler olduğu, bâzı Batılı târihçiler ve coğrafyacılar, arkeologlar vb. istemese de bir hakîkat olarak su üstüne çıkmakta ve bilim dünyâsında gözler önüne serilmektedir. Yine bâzı târihçiler de bugünkü Foça şehrine adını veren Foçealılar ın, Likastos diye isimlendirdikleri Mert Irmağı ağzında Amisos Kolonisi ni kurduklarını, bu tarihten 16 yıl sonra yâni M.Ö.546 yılında Lidya Kralı Krezus ile Pers İmparatoru Kurus (1. Keyhüsrev) in bu şehrin güneyinde bir savaşa tutuştuklarını ve Lidya Kralı nın yenilerek Kurus a esir düştüğünü ve Amisos un Pers İmparatorluğu nun eline geçtiğini, daha sonra Pers İmparatoru olan Dârâ nın, şimdiki Cezaevi ve Kılıçdede Câmiî çevresindeki kuruluş yerini beğenmiyerek bunun 3 km. batısındaki (Toraman Tepe) ye taşınmasını emrettiğini ve böylece 2. Amisos şehrinin tesis edildiğini vurgulamaktadırlar. M.Ö.4 ncü asırda Makedonya Kralı İskender, Persler i yenerek Anadolu ve İran ı istilâ etti. O nun 33 yaşında (M.Ö. 323 yılında) ölümü üzerine, imparatorluk toprakları, arkadaşları arasında paylaştırıldı. Bu paylaşmada Amisos (antik Samsun), Amasi (Amasya), Gazira (Turhal), Zela (Zile), Komana Potika (Tokat) şehir ve yöreleri; Büyük İskender in yakın arkadaşı Evmenes in hissesine düştü. Kısa bir süre sonra da Evmenes, diğer generaller tarafından öldürüldü. Yerine Büyük İskender in kumandanlarından Ksandr, M.Ö. 315 yılında Amisos u ele geçirerek subaylarından Amintas ı buraya vâli tayin etti. Daha sonra Büyük İskender in en güçlü kumandanlarından biri olan Antigonos, Amisos u arkadaşı Ksandr dan aldı ise de M.Ö.301 de, bugünkü Dinar civarında, diğer komutan arkadaşlarıyla yaptığı savaşta yenilip öldürülünce Anadolu da tam bir anarşi yaşanmaya başlandı. Bu karışıklık durumundan yararlanmayı fırsat bilen Midridat adındaki bir Pers asilzâdesi Amasi yi ele geçirdi. Kuzey Karadeniz e ve Kırım a da hakim olduktan sonra M. Ö. 280 yılında bağımsız PONT KRALLIĞI nı kurdu. Devlet kuruculuğu sebebiyle de Kitistes/Kurucu lâkabını aldı. Kral Mitridat, M. Ö. 266 yılında öldü. Amasya ya nâzır kayalar içinde ayrılan mezar içine gömüldü. Kral Mezarları adı ile meşhur olan bu mezarlarda Midridat ın soyundan gelen krallar gömülüdür. Kral Mitridat ın yerine 1. Arieborzan geçti. 11 yıllık bir krallık sürdükten sonra M.Ö. 255 yılında öldü. Yerine O nun oğlu 2. Mitridat M.Ö. (255-220) geçti. Bu dönemde Seleukos Kralı nın kız kardeşi Laodike ile evlenen 2. Midridat, drahoma/düğün armağanı olarak da Büyük Frigya yı aldı, M.Ö. 245 yılında ise Amisos u zapt etti. M.Ö. (220-185) 3. Mitridat, (M.Ö. 185-169) ise 1. Farnas dönemidir. Farnas zamanında, Bir Miletos/Milet kolonisi olan Sinop ele geçirildi (M.Ö.183). Pontus Devletinin başşehri Amasya dan buraya taşındı. Trapezos/Rize, Of (Ofis), Sürmene (Sursamia), Akçaabat (Hermenessa), Giresun (Kerasos) ve Ordu (Katyora) O nun zamanında ülke topraklarına katıldı. 1.Farnas dan sonra yerine kardeşi 4. Mitridat (M.Ö. 169 150) geçti. Ardından oğlu 5. Mitridat (M.Ö. 150 120) kral oldu. Bu dönemde meydana gelen 3. Kartaca Savaşı nda gemi ve asker yardımı yaparak Roma nın yanında yer alındığı için ödül olarak Anadolu daki Frigya toprakları elde edildi. Karısı tarafından düzenlendiği sanılan bir suikast sonucu Sinop ta öldürüldü. İktidarı ele geçiren Kraliçe Laodike, 9 yıl süreyle devleti yönetti. 5. Mitridat ın küçük yaştaki oğlu 6 Mitridat Eupator, annesinin korkusundan bir süre kaçıp dağlarda yaşadı. Yeterince büyüyüp güçlendikten sonra da Sinop a döndü ve annesi ile kardeşini de öldürerek Pontus tahtına çıktı (M.Ö. 111 63). Roma İmparatorluğu ile savaştı. Roma İmparatorluğu ndan Paflagonya yı (Kastamonu yöreleri), Ankara Ovası nı, Frigya yı (Eskişehir dolayları), Sivas yörelerini ve Kapadokya yı (Kayseri dolayları ile İç Anadolu yu) işgâl etti. Ege sahilindeki Bitinya Krallığı ile Roma Lejyonlarını ve müttefiklerini de yendi ve Romalıları Anadolu dan sürüp çıkardı. Bunun üzerine Roma İmparatorluğu; bu devleti dize getirebilmek için en kuvvetli kumandanlarını Anadolu ya gönderdi. Nice sonraları Romalı General Lukullos, M.Ö. 71 yılında Amisos u ve kral sarayının bulunduğu Eupatoria yı, bilâhare de Sinop ve Trabzon ile yörelerini ele geçirdi. Romalı General Pompeius da Büyük Mitridat ın üzerine saldırınca Midridat, bu ağır tazyik ve hücumlara dayanamadı ve anavatanı olan Pont u bırakarak Kırım a kaçtı. Pompeius; işgâl ettiği Amisos a Pompeipolis adını verdi ise de halk arasında eski ismi aynen devam etti. Büyük Mitridat ın ölümünden sonra Amisos ile birlikte eski yerler, tekrar Roma İmparatorluğu nun eline geçince Pont Devleti de sona erdi (M.Ö. 63). Fransız kaynaklarına göre, daha Pontus Krallığı nın kurulduğu yıllarda bölgede oturmakta olan halkın üç bölüm olduğu, bunların da;iranlılar, Kıyı şehirlerindeki Rûmlar, Bölgenin asıl yerli halkı olan Turanlılar, olduğu ileri sürülmekte ve Pontus Krallığı nı teşkil eden üç ana milletten Turanlılar/Türkler in Bölgenin asıl yerli halkı olduğu vurgulanmaktadır. Muhtelif târihlerde İslâm orduları bu bölgeye akınlar yaptılar. İranlı Sasaniler de zaman zaman bu bölgeye akınlarda bulundular. 1071 Malazgirt Zaferi nden sonra, Selçuklu Türkleri nden Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleyman Şah ın komutanlığındaki Türk ordusu, bütün Anadolu gibi bu bölgeyi de fethetti. Bizansın tahriki ve Roma kilisesinin de teşvikiyle başlayan Haçlı Seferlerinin birincisinden sonra Selçuklular, bâzı kıyı şehirleri gibi SAMSUN adını verdikleri şehri ve bu antik Amisos u da terk ederek Anadolu içlerine kadar çekildiler. 4. Haçlı Seferi (1204) sırasında; İstanbul, Haçlılar ın istilâsına uğrayınca, İmparator ailesinden Aleksi Kommen, Trabzona kaçarak orada, başşehri Trabzon olmak üzere Trabzon Rûm İmparatorluğu nu kurdu. Cenevizliler in Karadeniz ticâretini ele geçirmeleri üzerine de Amisos/Samsun limanının önemi iyice arttı. Selçuklu sultanlarından Sultan Keykavus ve kardeşi Sultan Alaeddin Keykubat, Trabzon Rûm İmparatorluğu nu doğuya doğru iterek küçülmesine sebep oldular. Samsun ve Sinop u yeniden fethettiler. Samsun limanı, bu dönemde Kırım ile olan ticâreti sebebiyle oldukça gelişen Sinop yanında sönük kaldı. Bu devirde iki Samsun bulunuyordu: Bugünkü Samsun un bulunduğu yerde Müslüman Samsun ile 2-3 km kuzey-batı istikametinde ve çoğunluğunu gayri müslimlerin teşkil ettiği Ceneviz ticâret sitesi olan Gâvur Samsun veya Kara Samsun (antik Amisos) idi. Büyük Moğol Hükümdarı Hülâgü nün, yaklaşık 800 bin Müslümanı katlederek silmeye çalıştığı islâmî izlerin, İlhanlı Hükümdarı Gâzan Mahmud Hân (1295-1304) zamanında Müslümanlığın tekrar ülkeye yerleşmesinden sonra Müslüman Samsun da bâzı câmi ve mescîdlerin temeli atılmış, sonra gelen Muhammed Hüdabende Olcaytu, Ebu Said, Arpa ve Musa Hân (1304-1353) zamanlarında ise şehrimiz Yalı (Hoca Hayreddîn), Pazar ve Kurşunlu Câmiî ve külliyelerinin yapımı gerçekleşmiştir. Ceneviz sitesi olan Kara Samsun, 14. asırda Osmanlı hâkimiyetini kabûl etmişti. Anadolu Birliği ni sağlamak için çeşitli savaşlara giren Sultan Çelebi Mehmet Hân, Amasya Sancak Bey i olan Şeyhzâde Murat ın Lala sı Rûm Beylerbeyi (Sivas, Çorum, Yozgat, Amasya, Tokat ve Canik Beylerbeyi) Biçeroğlu Hamza Bey komutasındaki bir orduyu buraya gönderdi. Hamza Bey, şehri karadan kuşattı. Bunun üzerine Cenevizliler şehri ateşe vererek gemilerine binip kaçtılar. Hamza Bey, Gâvur Samsun a girdiği zaman, kül yığınından başka bir şey göremedi. İsfendiyar oğlu Hızır Bey in elinde bulunan Müslüman Samsun ise, Çelebi Mehmet kuvvetlerine karşı koyamıyacağını anlayınca, şehri muharebesiz teslim edip babasının yanına döndü. Böylelikle Samsun, her iki şehir merkeziyle birlikte 15. asırda kesin olarak Osmanlı Devleti ne katılmış oldu. Bugün Gâvur Samsun dan, bâzı mezar buluntuları dışında fazla bir şey kalmamıştır. Müslüman Samsun ise, Anadolu Selçuklu Devleti çökmek üzereyken Canik Beyliği nin başşehri olmuştur. 1398 de Yıldırım Bâyezıd Hân, Samsun u alarak, Toroslar a ve Fırat a kadar Anadolu yu Osmanlı hâkimiyetinde birleştirmiştir. 1402 Ankara Savaşı nda Bâyezıd Hân ın yenilmesinden sonra Timurlenk, Samsun u Kubadoğlu Cüneyd Bey e vermiştir. Birkaç yıl sonra Taceddinoğlu Hasan Bey, Cüneyd Bey i öldürerek Samsun u almıştır. Az bir zaman sonra Samsun, Kastamonu da oturan İsfendiyar (Candar) Oğullarının eline geçmiştir. 1413 de Çelebi Sultan Mehmed bizzat kendisi Samsun u alarak kesin bir şekilde Osmanlı Devleti ne katmıştır. Fâtih Sultan Mehmed, 1460 yılında 2. Mora Seferi ne çıktıktan ve Bizans kalıntılarını sildikten sonra 1461 de Ceneviz den Güney Karadeniz de bulunan Amasra yı feth etti. Baharda Sinop a geldi ve himayesinde bulunan Candarlı (İsfendiyar) Beyliği ne dostça son verdikten sonra Trabzon üzerine yürüdü. Denizden de kuşatılan Trabzon, İmparator un teslim olması üzerine düştü. Kommenos İmparatorluk hanedanına son verildi. Böylece Trabzon Rûm İmparatorluğu Devleti, bir daha diriltilemiyecek şekilde târihe karıştı. Bu şekilde Batum ve Gürcistan kıyılarına kadar bütün Güney Karadeniz kıyıları, Osmanlı Devleti ne katıldığı gibi Trabzon ve Rize gibi Anadolu nun son parçaları da Hıristiyanlar dan alınmış oldu. Osmanlı Devri nde Samsun, Canik Sancağı (eyâleti) adıyla Rûmiye-i Sugra Beylerbeyliği nin bir vilâyeti idi. Tanzimat tan sonra Trabzon eyâletinin 4 sancağından biri oldu. 6 kazası vardı. Samsun, Osmanlı devrinde, Sinop ve Trabzon limanları yanında ikinci derecede bir Karadeniz limanı olmuştur. Bu şehirde askerî ve sivil tersaneler bulunuyordu. Anadolu ya açılan bir kıyı şehri olarak sakîn târihî hayât, merkezi (önce)trabzon da olmak üzere Giresun, Ordu, Samsun, Amasya, Sinop şehirlerini içine alacak şekilde kurulmak istenen Rûm Pontus Devleti nin teşkili için girişilen vahşet ve katliâmlarla, zaman zaman bozulmuş ve yüzlerce köy haritadan tamamen silinirken, binlerce Müslüman Türk, Pontusçu Rûm Çeteleri tarafından öldürülmüştür. Merkez Ordusu kuvvetlendirilerek sayısı artırılmış ve 1922 yılının başlarından itibaren de Pontus ayaklamasının bastırılmasına geçilmiştir. Bunun için de bölgeye dağılan milli kuvvetler, asi Rûm köylerini ve onların dayanağı olmuş yerleri birer birer taramaya başladı. Sonunda, Pontus hayâli ile isyan başlatan Rûmların elebaşları ve onların yardakçıları tamamen yok edildi. Bir çıban başı olarak senelerce etkinliğini sürdüren Rûmların bu tutumu kökünden kazındı. Bunun için de Merkez Ordusu nca ele geçirilen çete üyelerinden 10.886 sı kısmen affedildi. Orduya sığınmayıp direnen 11.188 Rûm da öldürüldü. Anadolu içlerinde oturmak zorunda bırakılan Rûm kadın ve çocukları da 1923 yılı başlarında vapurlara bindirilerek Yunanistan a gönderildi. Yunanistan dan da göçmen olarak 1921-1927 yılları arasında toplam 431.065 kişi ülkemize mübadil olarak geldi. Bunlardan 22.579 u Samsun a yerleştirildi. Böylece, Pontus hayâli de ebediyyen sona ermiş oldu. (*) (*): Mert Irmağı İnsanları (Pontus a Darbe)-Ali Kayıkçı; Gürses Gazetesi Yy. No. 10, 5. Baskı, Samsun-Mayıs 2009, s. 17-40 ile 5 Yıldız lı 55 Yıldız lı ve TC Kimlik li Samsun ; Samsun 2010 s.37-78 den. 14 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 15

CUMHURİYET DÖNEMİNDE SAMSUN İLE İLGİLİ BAZI ÖNEMLİ OLAYLAR 1919 (19 Mayıs) Mustafa Kemal Paşa Samsun a çıktı. 1919 (25 Mayıs-13 Haziran) Mustafa Kemal Paşa Havza ya konuk oldu. 1923 Samsun-Sivas Demiryolu İnşaatı 2.defa başladı. 1924 ilk lokomotif Samsun a getirildi. 1924 (20 Eylül) Mustafa Kemal Paşa 2.defa Samsun a geldi. 1925 Samsun Ticaret Borsası Kuruldu. 1925 Yılında Vezirköprü ve Ladik ilçeleri Amasya ilinden ayrılarak Samsun a bağlandı. 1925 Yılında Çarşamba ilçesinde belediye teşkilatı kuruldu. 1926 Yılında Fransızların elinde bulunan sigara fabrikası Tekel e devredildi. 1926 Yılında Samsun-Çarşamba demiryolu hizmete girdi. 1927 Elektrik Şebekesi hizmete açıldı. 1927 Samsun Limanından 18 Milyon Liralık ihracat, 13 Milyon Liralık ithalât gerçekleşti. 1928 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası ilk milli kongresini yaptı. 1928 (16 Eylül) Mustafa Kemal Paşa 3.defa Samsun a geldi. 1929 Samsun su şebekesine kavuştu. 1930 (29 Ekim) Gazi Kütüphanesi hizmete açıldı. 1930 (22 Kasım) Mustafa Kemal Paşa 4. ve son defa Samsun a geldi. 1914 ilk kazması vurulan Samsun-Sivas demiryolu 1932 de hizmete açıldı. 1934 Kavak bucağı, ilçe oldu. 1944 Alaçam bucağı ilçe oldu. 1946 Verem Savaş Dispanseri hizmete açıldı. 1953 SSK Hastanesi hizmete açıldı. 1954 Halk Eğitim Merkezi hizmete açıldı. 1954 Ayvacık bucak merkezi oldu. 1957 Samsun Havalimanı hizmete açıldı. 1959 Kızılay Kan Merkezi kuruldu. 1960 Samsun Limanı hizmete açıldı. 1963 Samsun Fuarı hizmete açıldı. 1965 Samsunspor Kulübü Samsun da bulunan dört amatör mahalli lig takımının birleşmesi ile kuruldu. 1968 Karadeniz Bakır İşletmeleri hizmete girdi. 1970 Samsun Azot fabrikası üretime başladı. 1973 Yeni Belediye sarayı hizmete açıldı. 1975 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretime başladı. 1979 Samsun şehirlerarası tam otomatik telefon görüşmesine kavuştu. 1987 Asarcık ilçe oldu. 1988 Ondokuz Mayıs, Salıpazarı ve Tekkeköy ilçe oldu. 1990 Ayvacık köyü ile Keskinoğlu Köyü birleştirilerek Ayvacık ilçesi kuruldu. 1991 Yakakent İlçe oldu. 1993 Samsun Büyük Şehir statüsünü aldı. 1996 Samsun İçme ve Kullanma suyu projesi tamamlandı. 1997 Samsun Kalkınmada Öncelikli Yöre Statüsüne alındı. Uygulamaya Ocak 1998 de geçildi. 1998 Samsun-Çarşamba Uluslararası Havalimanı resmi olarak açıldı. 1999 Şubatında seferler başladı. 2000 Samsun Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Açıldı. 2000 Samsun-Kavak Organize Sanayi Bölgesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tescili yapıldı. 2001 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası 100.Kuruluş Yıldönümünü kutladı. 2001 Türk Devlet ve Toplulukları Kurultayı Samsun da yapıldı. 2002 Samsun Sahil Yolu Açıldı. 2003 Samsun Doğalgaz Dağıtım Lisansı İhale ilânı Resmi Gazetede yayımlandı. 2004 Samsun Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz kullanmaya başladı. Büyük Şehir sınırları genişledi. 2005 Samsun Gübre Sanayi A.Ş. özelleştirildi. 2006 Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. Samsun tesisi özelleştirildi. 2006 Samsun TEKMER Samsun TSO nun Tefriş ve Tadilatını yaptığı yeni binasında Faaliyete başladı. 2007 Çevre yolu hizmete açıldı. 2008 TCDD ye ait Samsun Limanı Yer Hizmetleri Kiralama Yöntemiyle özelleştirildi. 2008 Atakum, Canik ve İlkadım İlçe Oldu. 2008 Merkezi Samsun olan TR83 Düzey 2 Bölgesi (Samsun,Amasya,Çorum,Tokat) Kalkınma Ajansı Kuruldu. 2009 Merkez Gıda OSB Tahsisleri Yapıldı. 2009 Teknopark Kuruluş Çalışmaları başladı. 2009 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Eğitim Vakfı Çalışmaları Başladı. 2009 Samsun Lojistik Köy çalışmaları başladı 2010 Nisan; Canik Başarı Üniversitesi Kuruldu. 2010 Samsun Fuar ve Kongre Merkezi Protokolü İmzalandı. 2010 Samsun Hafif Raylı Sistem Hizmete Başladı. 2011 Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Açıldı. 2011 Samsun Fuar ve Kongre Merkezi nin temeli atıldı. 2011 Tekkeköy 7500 Kişilik Kapalı Spor Salonunun temeli atıldı. 2012 Tekkeköy 7500 Kişilik Kapalı Spor Salonu Açıldı. COĞRAFİ YAPI 16 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 17

COĞRAFİ YAPI COĞRAFİ KONUM Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun 9,364 Km² lik bir yüz ölçüme sahip olup yüzölçümü büyüklüğüne göre 31 inci sıradadır. Coğrafi konum olarak 40 50-41 51 kuzey enlemleri, 37 08 ve 34 25 doğu boylamları arasındadır. Kuzeyinde Karadeniz in yer aldığı ilimizin komşuları; doğusunda Ordu, batısında Sinop, güneyinde Tokat ve Amasya, Güney batısında ise Çorum illeridir. Samsun ili yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü; yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularının delta alanlarında oluşmuş kıyılarında, yurdumuzun tarımsal potansiyeli en yüksek ovalarından Bafra ve Çarşamba ovaları yer almaktadır. JEOLOJİK YAPI Samsun da genç delta ovalarında alüvyonlar bulunmakla birlikte, dik yamaçlarla ayrılmış taraçalarda eski alüvyonlar görülmektedir. Güneydeki dağlık kesime geçiş alanı neojen yaşlı, killi-kireçli tortularla kaplıdır. Kıyı dağları Kretase lavlarından oluşmuştur. Aynı dağların iç kesimlerinde killi, çakıllı tortular bulunur. İç kesimlerde Neojen tortular ve yer yer alüvyonlarla kaplı ovaların güneyinde de birinci ve ikinci zaman yaşlı ve kıvrımlı kayaçlar Kretase ve Eosen Flişlerine rastlanır. Geniş alanlarda ise volkanik oluşumlar görülmektedir. Samsun da Eosen, Kretase ve Neojen dönemli oluşumlara sıkça rastlanmaktadır. YAYLALAR Bölgedeki yaylalar genellikle ikinci ve üçüncü zamanda meydana gelmiştir. Karadeniz bölgesinde dağ yamaçları çok aşınmıştır. Ayrıca bölgedeki akarsular toprağı yeteri derecede parçalayarak arazide yer yer yaylalar meydana getirmiştir. Samsun da bulunan Akdağ ve Nebiyan Dağları eteklerinde birçok yayla bulunur. Bu yaylalardan Akdağ Yaylası özellikle yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerin hizmetindedir. Şehrin diğer önemli yaylaları ise Lâdik, Havza, Alaçam, Vezirköprü ve Kunduz yaylalarıdır. Kunduz yaylalarının orman dokusu ile iç içe oluşları ve ormanların Altınkaya Baraj Gölü yle birleşmesi bölgeye bambaşka bir güzellik kazandırmaktadır. Ladik Yaylası: 1.500 metre rakımlı yaylanın ilçeye uzaklığı 7 km'dir. Yolu stablize olup, her türlü araç gidebilir. Akdağ kayak merkezinin kurulduğu yaylada özellikle kayasız zemininin sağladığı avantaj riskiz ve rahat bir kayak yapmak isteyenler için bire birdir. Bölgede çeşitli etkinlikler (uçurtma şenliği, yamaç paraşütü, yayla şenlikleri) düzenlenmektedir. Merkeze giden yol üzerinde trekking yapabileceğiniz parkurlar mevcuttur. Kunduz Yaylası: Vezirköprü ilçesine 52 km. uzaklıkta bulunan Kunduz yaylası orman dokusunun Altınkaya Baraj Gölüyle birleşmesi bölgeye bambaşka bir güzellik kazandırmaktadır. Burası yayla turizminin yanı sıra doğa yürüyüşleri, su sporları, balık avcılığı, motor gezileri ve kamp yapmak için son derece elverişli alanlara sahiptir. Bölgedeki Orman İşletme Tesisi ise yaz kış gelenlerin dinlenme ve konaklama ihtiyacını karşılamaktadır. Aktaş Yaylası: 950 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 9 km'dir. Yolu asfalt olup, her türlü araç gidebilir. Yayla evleri mevcut olup suyu da vardır. Ayrıca yayladan Lâdik Gölü'nün tamamıyla görünmesi, çam ağaçları ile kaplı oluşu ve her tarafın kır çiçekleri ile süslenmiş olması özellikle insana huzur veren temiz yayla havası nedeniyle ilçe ve yöre halkını kendisine çekmekte ve mesire yeri olarak kullanılmakta olup, potansiyel turizm açısından da gelecek vaat etmektedir. Küpecik Yaylası: 1.600 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 23 km'dir. Yolun 9 km'lik kısmı asfalt kalan kısmı stablize ve düzgün ham yol olup, her türlü araçla ulaşım imkânı vardır. Yayla evleri ve bol miktarda suyu mevcuttur. Bu yaylanın suyunun böbrek taşlarını erittiği halk tarafından söylenmekte olup, halk tarafından bu tür hastalıkların tedavisi amacıyla kullanılmaktadır. Büyükkızoğlu Yaylası: 1.600 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 10 km'dir. Yolu ham yol olup arazi araçları gidebilir. Yayla evleri ve suyu vardır. Çakırgümüş Yaylası: 1.500 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 12 km'dir. Yolu ham yol olup, her türlü araçla ulaşım mümkündür. Gürcü Yaylası: 1500 metre rakımlı yaylanın Lâdik ilçesine uzaklığı 5 km'dir. Yolu stabilize olup her türlü araç gidebilir. Gürcü Yaylası ndaki gölün donmasıyla doğal buz pisti oluşmaktadır. DAĞLAR Samsun ili topraklarının Karadeniz kıyıları düzlüklerle, güneye uzanan iç kesimleri ise, yükseklikleri fazla olmayan dağ sıraları ile kaplıdır. Bölge, Karadeniz kıyıları ile bu kıyılara içeriden paralel olarak uzanan yüksek dağlar arasındadır. Bu dağlar Ünye-Çarşamba kesiminde doğu-batı, Samsun-Bafra kesiminde doğu-güney, batı-kuzeybatı yönünü takip eder. Doğudan batıya doğru uzanan ve birbirinin devamı olarak görünen başlıca iki sıra dağ vardır. Bunlardan doğudakine Canik Dağları, batıdakine ise, Çangal Dağları denir. Canik Dağları: Büyük bölümleri Ordu ilinde bulunan Canik Dağlarının batı uçları Samsun topraklarında bulunur. Yükseklikleri az olan bu dağ sıraları Karadeniz ile iç kesimler arasındaki ulaşıma engel olmazlar. Yüksekliği ortalama 1500 metredir. Çangal Dağları: Samsun ili sınırlarının batı ucundan içeri giren Çangal Dağlarının büyük bir kısmı Sinop ili sınırları içerisindedir. Çangal dağlarının ortalama yüksekliği 1500 metredir. Sıralı Dağlar: Samsun ilinin önemli yüksekliklerinden birisi olan Sıralı Dağlar Kavak ilçesinin doğusunda yer alır ve yüksekliği 1300 metredir. Kocadağ: Samsun ilinin kuzey kesiminde Kavak ilçesi yakınlarında bulunan Kocadağ 1310 metre yüksekliktedir. Akdağ: Samsun ilinin en yüksek dağı olan Akdağ ın yüksekliği 2062 metredir. Lâdik ilçesi ve Amasya arasında bulunan Akdağ zengin orman yapısına sahiptir. Kunduz Dağları: Samsun ili Vezirköprü ilçesi toprakları üzerinde bulunan Kunduz Dağlarının yüksekliği 1783 metredir. Ünlü kunduz ormanları ile birlikte anılan dağ orman ürünlerinin çokluğu ile ülke çapında bir şöhrete sahiptir. Hacılar Dağı: Ankara -Samsun karayolu üzerinde, Kavak ilçesinden sonra yer alan Hacılar dağının yüksekliği 1150 metredir. Bundan sonra Mahmur dağlarını görmekteyiz. Nebyan Dağları: Samsun un kuzey batısında bulunan Koca Dağın batısında bulunan Nebyan Dağlarının yüksekliği 1224 metredir. Bu dağlardan başka, güney doğuda; Akpınar 900 m ve Böğürtlen tepe 950 m, doğuda Büyük dağ ve Topuzlu 950 m, Sofualan ve Örencik 800 m, güney doğuda Saltuk tepesi 1150 m, Kavakta Kocaçaltepe 913 m, Mert ırmağı sağ yönünde Çadırtepe 110 m, Kürtün ırmağının sağında limana doğru uzanan Toraman tepe 125 m, yüksekliklerinde tepeler de mevcuttur. AKARSULAR Yeşilırmak: Sivas ın Koyulhisar İlçesinin güneyindeki Kösedağ ın yamaçlarından doğarak Sivas, Tokat ve Amasya İllerinden geçtikten sonra kuzeydoğu yönünde akar ve Samsun-Tokat sınırını oluşturur. Bu bölgede Karakuş Çayı'nı da alarak Canik Dağları nı ve Ayvacık İlçesini geçen Yeşilırmak Çarşamba İlçesini ortadan ikiye bölerek, Civa Burnu ndan Karadeniz e dökülür. Yeşilırmak'ın önemli kolları Tozanlı Irmağı, Tokat Çayı, Kelkit Çayı ve Çekerek Suyu'dur. Uzunluğu 468 km olan Yeşilırmak ın akış hızı saatte 5 km, en kurak mevsimde su yüksekliği 9 metre doğu sahilinde ise 5.5 metredir. Kızılırmak: 1182 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içinde denize ulaşan en uzun nehri olan Kızılırmak, Sivas ın İmranlı İlçesinin doğusundaki Kızıldağ dan doğmaktadır. Kızılırmak Orta Anadolu Bölgesi'nde geniş bir yay çizdikten sonra Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Ankara ve Çankırı ve İllerini suladıktan sonra Çorum un Osmancık İlçesinden Karadeniz bölgesine girer. Bafra nın batısında kollara ayrılan ırmak Bafra İlçesinin içinden geçerek Bafra Burnu ndan Karadeniz e dökülür. Burada 560 km2 lik yüzölçümü ile Türkiye nin en büyük delta ovalarından olan Bafra ovasını oluşturur. Kızılırmak'ın başlıca kolları Delice Suyu, Devrez Çayı ve Gökırmak'tır. Bafra yakınlarında yapılan ölçümlere göre en kurak zamanda genişliği 46 metre derinliği 1.30 metredir. Saniyede 21 metreküp su akıtır. Akış hızı ise saatte 4 ila 6 km arasındadır. Terme Çayı: Terme Çayı Kara ormandan doğar. Simenit etrafındaki sazlıkları besleyen Terme Çayı İlçeyi ikiye bölerek Karadeniz e dökülür. Genişliği 30 metre derinliği yaklaşık 1 metre olan Terme Çayı çeltik tarlalarına hayat verir. Diğer Akarsular: Mert Irmağı, Kürtün Çayı, Miliç Irmağı, Ters akan Çayı, Karaboğaz Deresi, Akçay, Uluçay, Esenli, İncesu, Hızırilyas, Ballıca deresi, Abdal deresi ve Güdedi gibi irili ufaklı akarsular vardır. 18 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 19

OVALAR Çarşamba Ovası: Erbaa ilçesinde geçen Yeşilırmak nehri Çarşamba ilçesine ulaştıktan sonra Civa Burnundan Karadenize dökülürken çok kıymetli alüvyonlu Çarşamba ovasını meydana getirir. Kirazlık tan başlayan Çarşamba Ovasının yüz ölçümü 89,500 hektardır. DSİ tarafından yaptırılan su kanalları sayesinde arazinin %70 i tarıma elverişli hale getirilmiştir. Geri kalan %30 luk kısım ise ormanlık, sazlık ve bataklıktır. Bafra Ovası: Bafra ilçesine gelen Kızılırmak, Bafra da çeşitli kollara ayrılır. Bafra burnundan denize dökülen Kızılırmak, ardında geniş ve alüvyonlu topraklar bırakır. 47,727 hektarlık ovanın 6,150 hektarlık kısmı hâlihazırda sulanmaktadır. Türkiye nin en verimli ovalarından biridir. DSİ tarafından yaptırılan sulama kanalları ile sulanan ovanın kuzey kısımları çorak arazidir. Bu yerlerde hayvancılık yapılmaktadır. GÖLLER Bölgedeki göller zaman zaman değişen akarsu yataklarından meydana gelmiştir. Yörenin gölleri Bafra, Çarşamba ve Ladik ilçelerinde toplanmıştır. HİDROELEKTRİK SANTRALLER ÖZET TABLOSU Adı ALTINKAYA HASAN UĞURLU DERBENT SUAT UĞURLU Yeri Samsun Samsun Samsun Samsun Akarsu Kızılırmak Yeşilırmak Kızılırmak Yeşilırmak Amaç Enerji Enerji Sulama, Taşkın Sulama + Enerji Koruma, Enerji İnşaatın Başlama-Bitiş Yılı 1980-1988 1971-1981 1984-1990 1975-1982 Gövde Dolgu Tipi Kaya Kaya Kaya Toprak Gövde Hacmi (dam³) 15,920 dam³ 9,600 dam³ 2,500 dam³ 2,151 dam³ Yükseklik (Talvegden) (metre) 195 metre 175 metre 33 metre 51 metre Normal Su Kotunda Göl Hacmi (hm³) 5,763 hm³ 1,074 hm³ 213 hm³ 182 hm³ Normal Su Kotunda Göl Alanı (km²) 118 km² 23 km² 16 km² 10 km² Sulama Alanı.ha.ha 47,727 ha 83,312 ha Güç (MW) 700 MW 500 MW 58 MW 46 MW Yıllık Üretim (GWh) 1632 GWh 1217 GWh 257 GWh 273 GWh Kaynak: www.dsi.gov.tr Liman Gölü: Bafra ya 20 km uzaklıktadır. 3 km büyüklüğündeki göl bazı kollarla denize açılmıştır. Bu kolların uzunluğu bazı yerlerde 2000 metreyi bulur. Gölde kefal ve sazan balığı avcılığı yapılmaktadır. Liman gölünün güneyinde Balık gölü kuzeyinde ise Karaboğaz Gölü vardır. Lâdik Gölü: Tersakan Irmağının kaynağını teşkil eden Lâdik Gölü Ladik e 10 km uzaklıktadır. Gölde alabalık ve turna balığı bulunmaktadır. Balıkçılık yanında üzerinde yüzen adacıkları (Torf madeni) ve geniş bir sazlık alana sahip olan Lâdik Gölü son derece ilgi çekici bir doğal sit alanıdır. Tabiî güzelliği, etrafının ağaçlarla çevrili olması, insanı dinlendiren temiz havası ile ilçenin önemli bir mesire yeri olmuştur. Gölden toplanan sazlar hasır yapımında kullanılır. Gölün uzunluğu 5 km genişliği 2 km ve yüz ölçümü 10 km² karedir. Simenit Gölü: Bu Göl Terme çayı yatağının değişmesi ile meydana gelmiştir. Terme hudutları içerisinde bulunan gölde balıkçılık yapılmaktadır. Termeye 20 km uzaklıkta bulunan göl, kanalla birbirine bağlanmış iki göl görünümümdedir. Kışın yağmur suları ile beslenen göl, fırtınalı zamanlarda zaman zaman deniz suyunun göle karışması ile dolar. Diğer Göller: Bunlar, Bafra da Kızılırmak tarafından meydana getirilmiş Karagöz, Dutdibi, Çernek, Uzun göl ve Tombul gölüdür. Çarşamba da Yeşilırmak ta Akçagöl, Akarcık, Dumanlı ve Kör ırmak adıyla bilinen gölleri oluşturmuştur. BARAJLAR Hasan Uğurlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali: Baraj, Yeşilırmak üzerinde ve Çarşamba ve Ayvacık ilçeleri sınırlarındadır. Yapımına 1971 yılında başlanan baraja Trafik kazasında ölen merhum Samsun DSİ 7.Bölge Müdürü Hasan Uğurlu nun adı verilmiştir. Türkiye nin en büyük barajlarından biri olan baraj, tamamen Türk firma ve mühendisleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Yalnızca makine ve elektrikle ilgili ekipmanlar yurtdışından getirilmiştir. Barajın 2.Ünitesi 1979 yılında, 3.Ünitesi ise 1982 yılında, 4.Ünitesi de 1983 yılında işletmeye açılmıştır. 500 MW gücünde ve yılda 1217 GWH enerji üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 1.078,75 x10 6 m 3 tür. Baraj yüksekliği 175 metredir Suat Uğurlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali: Hasan Uğurlu barajının 18 km aşağısında Yeşilırmak ın Çarşamba ovasına açıldığı yerde bulunan barajın yapımına da 1971 yılında başlanılmıştır. Balohar barajı adı ile başlanan baraja daha sonra trafik kazasında Hasan Uğurlu ile hayatını kaybeden eşi Suat Uğurlu nun adı verilmiştir. Projenin amacı enerji üretimi ve Çarşamba ovasının sulanmasıdır. Barajın 1.ve 2. Ünitesi 1979 yılı sonunda, 3. ve 4. Ünitesi de 1983 Martında işletmeye açılmıştır. 46 MW gücünde ve yıllık 273 GWH enerji üretimi yapılmaktadır. Göl hacmi 181,31 x10 6 m 3 tür. Baraj yüksekliği 51 metredir. Altınkaya Barajı Ve Hidroelektrik Santralı: Altınkaya barajı Bafra ilçe merkezinin 35 km güney batısında Kızılırmak üzerinde yer alan temelden 195 m yükseklikte, kil çekirdekli kaya dolgu tipinde bir barajdır. 700 mw gücünde yılda 1 milyar 632 milyon KWH enerji üretimi yapılmaktadır.1987 yılında su tutulmaya başlanmış olup, 1988 Ocak ayından itibaren 175,000 KWH gücündeki 4 numaralı ünitede normal üretime başlanmıştır. Göl hacmi 5,763 x10 9 m 3 tür. Derbent Barajı: Derbent Altınkaya barajının 30 km mansabında olup, 33 m yüksekliğinde kil çekirdek kaya dolgu barajıdır. Yüzer baraj sınıfına giren Derbent barajı Bafra ya 7 km uzaklıktadır. Sulama alanı ise 47.727 Ha. dır. 58 MW gücünde ve 257 GWH yıllık enerji üretmektedir. Göl hacmi 213 x10 6 m 3 tür. Çakmak Barajı: Zonlu toprak dolgu tipinde, içme-kullanma-sanayi suyu temini için inşa edilmiş bir barajdır. Temelden yüksekliği 57.50 m, normal su seviyesinde göl hacmi 106.50 hm 3 ve gövde hacmi de 2.60 hm 3 tür. Barajdan verilen toplam su miktarı 4,000 litre/saniye olup içme suyu için 3,540 L/s su verilmektedir. GÖLETLER Samsun ilinde işletmede olan 9 adet gölet bulunmaktadır. Bu göletler aşağıda sıralanmıştır. İŞLETMEDEKİ GÖLETLER 1. Güven Göleti Sulaması 2. Divanbaşı Göleti Sulaması 3. Kozansıkı Göleti Sulaması 4. Güldere Göleti Sulaması 5. Karabük Göleti ve Sulaması 6. Dereköy Göleti Sulaması 7. Samsun-Hacıdede Göleti ve Sulaması (SE)inş. 8. Samsun-Vezirköprü Duruçay Göleti ve Sulaması (SE) İnş. 9. Samsun-Merkez Taflan Göleti (SE) İnş. İNŞA HALİNDEKİ SULAMALAR Samsun ilinde inşa halinde 6 adet sulama bulunmaktadır. Bu sulamalar aşağıda sıralanmıştır. İnşaatın Adı Fayda (ha) 1.Bafra Ovası Sulaması I. Merhale (I. Kısım) İnşaatı 14,279 2.Bafra Ovası Sol Sahil Sulaması İnşaatı 19,122 3.Kumköy Regülatörü ve Çarşamba Ovası Sağ Sahil Sulaması İnşaatı 20,000 4.Vezirköprü Ovası Sulaması İnşaatı 10,964 5.Samsun-Havza Hacıdede Göleti Sulaması İkmali 596 6.Samsun-Vezirköprü Duruçay Göleti Sulaması İkmal İnşaatı 52,162 Kaynak: www.dsi.gov.tr Vezirköprü barajı: Vezirköprü ilçesi İstavroz çayı üzerine sulama amaçlı yapılan, 73 metre yüksekliğinde, 2.57 hm³ gövde hacimli, 10,964 ha sulama alanlı bir barajdır. 20 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 21 20

İKLİM Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak sahil şeridi ve iç kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir. Sahil şeridinde (İlkadım, Canik, Atakum, Terme, Çarşamba, Bafra, Alaçam, 19 Mayıs, Tekkeköy ve Yakakent) Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Bunun için sahil şeridinde yazlar sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler (Vezirköprü, Havza, Lâdik, Kavak, Asarcık ve Salıpazarı) yüksekliği 2,000 metreyi bulan Akdağ ve 1,500 metreyi bulan Canik dağlarının etkisi altında kalır. Buradaki dağların etkisinden dolayı kışlar soğuk, yağmur ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Sıcaklık ve yağış yönünden Samsun hiç bir bölgeye benzemez. Samsun da aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez değiştiği görülür. Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır. Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez. İç kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar. Yıllık ortalama sıcaklık 15 C dir. Yıllık ortalamalara göre en sıcak geçen aylar; Temmuz (23.1 C) ve Ağustos (23.2 C), en soğuk geçen aylar ise Ocak (6.9 C) ve Şubat (6.6 C) aylarıdır. En yüksek sıcaklık ortalaması, yıllık 18.1 C, en düşük sıcaklık ortalaması ise 11 C dir. İlin sahil kesiminde ölçülen sıcaklıklar ile sahilden 10-15km iç kısımlarda ölçülen sıcaklıklar arasında 10 C ye varan farklılıklar bulunmaktadır. Özellikle kış aylarında deniz kıyısından iç kısımlara doğru gidildiğinde sıcaklık değerleri büyük değişim göstermektedir. Güneş, Temmuz ve Ağustos aylarında çok etkilidir. Karla örtülü gün sayısının olduğu aylar; Aralık (2 gün), Ocak (3 gün), Şubat (4 gün), Mart (2 gün) ve Nisan (1 gün) olup, 1993 yılı Kasım ayında 1 gün ve 1995 yılı Nisan ayında 1 gün kar örtüsü tespit edilmiştir. En yüksek kar örtülü gün sayısı Şubat ayında 4 gün olarak belirlenmiştir. Yılda ortalama 8 gün don tutar. Yıllık ortalama yağış ülke ortalamasının üzerindedir (676.5 mm). Buna karşılık ildeki yağış oranı, Batı Karadeniz Bölgesi illerindekinden farklıdır. İlde yağış en çok Ekim (86.5 mm) ve Kasım (81.2 mm) aylarında olmaktadır. İlin doğusundaki yağış miktarı batısına göre daha fazladır. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 156 gün civarındadır. Samsun, kuzey rüzgârlarına devamlı olarak açıktır. En şiddetli esen rüzgârın yönü güney-güneybatı olup, Aralık ayında esen Kıble rüzgârıdır. SAMSUN A AİT METEOROLOJİK İSTATİSTİKİ VERİLER SAMSUN Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler (1960-2012) Ortalama Sıcaklık ( C) 7.0 6.9 8.0 11.3 15.6 20.3 23.3 23.4 20.0 16.1 12.4 9.3 Ortalama En Yüksek Sıcaklık ( C) 10.8 11.0 12.1 15.3 19.0 23.7 26.5 27.0 23.9 20.2 16.7 13.1 Ortalama En Düşük Sıcaklık ( C) 4.1 3.8 4.8 7.9 12.0 16.2 19.2 19.6 16.5 12.9 9.1 6.4 Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) 2.5 3.2 3.3 4.3 6.2 8.1 8.4 8.0 6.2 4.4 3.4 2.3 Ortalama Yağışlı Gün Sayısı 13.5 13.3 15.4 14.8 12.8 9.6 6.0 6.5 9.9 12.3 12.0 13.5 Aylık Toplam Yağış Mikt. Ort.(kg/m 2 ) 64.4 54.4 60.3 58.9 49.8 47.3 34.1 38.6 51.9 84.0 85.2 79.7 Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler (1960-2012)* En Yüksek Sıcaklık ( C) 24.2 26.2 32.3 37.0 36.4 37.4 37.5 35.2 38.3 38.4 30.0 28.9 En Düşük Sıcaklık ( C) -6.9-7.4-7.0-2.4 2.7 9.0 13.6 14.0 7.0 1.5-2.2-4.0 Günlük Toplam En Yüksek Yağış Mikt / 9.11.1967 / 238.2 kg/m² Günlük En Hızlı Rüzgar/15.12.1978/124.2km/sa En Yüksek Kar/3.2.1960/76.0cm Kaynak: http://www.meteor.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=samsun NÜFUS 22 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 23

NÜFUS Türkiye nüfusunun 13,648,270 kişi olduğu 1927 yılında nüfusu 260,868 kişi olarak tespit edilen Samsun, nüfus büyüklüğü açısından 63 il arasında 17 nci sırada yer almaktaydı. 2011 yıl sonu itibariyle 1,251,729 kişilik nüfus büyüklüğü ile 16 inci sırada bulunan Samsun, 2012 yılsonu itibariyle 1,251,722 kişilik nüfusu ile 81 il arasında yine 16 ncı sırada yer almıştır. Samsun un nüfusu 2011 yılına göre 7 kişi azalmıştır. YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN NÜFUSU VE NÜFUS PAYI (1927-2011) Aşağıdaki grafiklerden de görüldüğü gibi Samsun un nüfus payı sürekli azalma eğilimindedir. Samsun un nüfus payı 1965 yılına kadar artmış, 1965 yılından itibaren kesintisiz azalarak 2012 yıl sonunda %1.66 ya gerilemiştir. Samsun un 2012 yılsonu nüfusu 2011 yılsonu nüfusuna göre 7 kişi azalm şt r. 2 İlin yüzölçümü 9083.39 km² (göller hariç) ile Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %1.2 sini oluşturmaktadır. Samsun da kilometrekareye düşen nüfus 1927 yılında 29 kişi iken, 2012 yılı sonunda 138 kişiye yükselmiştir. 1927 yılında Türkiye de kilometrekare başına nüfus 18 kişi iken, 2012 yılında 98 kişiye yükselmiştir. 2012 yılı nüfus yoğunluğu bakımından Samsun 14 üncü sıradadır. NÜFUS ARTIŞ HIZI 1927-2012 yılları arasında Türkiye nin nüfusu %454 artarken, Samsun un nüfusu %380 oranında artmıştır. 1927 yılında Samsun nüfusu ülke nüfusu içinde %1.91 lik paya sahipken 1965 yılına kadar oran %2.41 e kadar yükselmiş, 1965 yılından sonra düşüş eğilimine girerek 2012 yılı sonunda %1,66 oranına kadar gerilemiştir. 1927-1965 döneminde Samsun ilinin yıllık nüfus artış hızının genel olarak ülke ortalamasından yüksek olduğu, 1965-2012 döneminde ise düşük olduğu görülmektedir. 2012 yılında yıllık nüfus artış hızı Türkiye ortalaması binde 12.01 olurken Samsun da nüfus artış hızı binde (eksi) -0.01 olarak gerçekleşmiştir. ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU 1927 yılında Samsun ilinde %21.3 olan şehir nüfusu payı, 1950 yılına kadar önemli bir değişim göstermemiş ve bu yıldan sonra sürekli artış göstererek 2012 yılında %67.1 e ulaşmıştır. SAMSUN NÜFUSUNUN YILLAR İTİBARİYLE DEĞİŞİMİ (1927-2012) Yıllar SAMSUN TÜRKİYE Yıllık Nüfus Nüfus Pay(%) Şehir Köy Şehir Köy Nüfus Şehir Köy Şehir Köy Artış Hızı(Binde) Nüfusu Nüfusu (%) (%) Nüfusu Nüfusu (%) (%) Samsun Türkiye 1927 260,868 1.91% 21.3% 78.7% 13,648,270 3,305,879 10,342,391 24.2% 75.8% 1935 337,817 2.09% 19.7% 80.3% 16,158,018 3,802,642 12,355,376 23.5% 76.5% 1940 363,384 2.04% 20.2% 79.8% 17,820,950 4,346,249 13,474,701 24.4% 75.6% 1945 407,541 2.17% 20.1% 79.9% 18,790,174 4,687,102 14,103,072 24.9% 75.1% 1950 475,660 2.27% 20.0% 80.0% 20,947,188 5,244,337 15,702,851 25.0% 75.0% 1955 549,156 2.28% 22.3% 77.7% 24,064,763 6,927,343 17,137,420 28.8% 71.2% 1960 654,602 2.36% 24.9% 75.1% 27,754,820 8,859,731 18,895,089 31.9% 68.1% 1965 755,946 2.41% 197,103 558,843 26.1% 73.9% 31,391,421 10,805,817 20,585,604 34.4% 65.6% 1970 821,183 2.31% 235,716 585,467 28.7% 71.3% 35,605,176 13,691,101 21,914,075 38.5% 61.5% 1975 906,381 2.25% 290,207 616,174 32.0% 68.0% 40,347,719 16,869,068 23,478,651 41.8% 58.2% 1980 1,008,113 2.25% 345,200 662,913 34.2% 65.8% 44,736,957 19,645,007 25,091,950 43.9% 56.1% 1985 1,108,710 2.19% 408,622 700,088 36.9% 63.1% 50,664,458 26,865,757 23,798,701 53.0% 47.0% 1990 1,158,400 2.05% 525,305 633,095 45.3% 54.7% 56,473,035 33,326,351 23,146,684 59.0% 41.0% 2000 1,209,137 1.78% 635,254 573,883 52.5% 47.5% 67,803,927 44,006,274 23,797,653 64.9% 35.1% 2007 1,228,959 1.74% 725,111 503,848 59.0% 41.0% 70,586,256 49,747,859 20,838,397 70.5% 29.5% 2008 1,233,677 1.73% 776,385 457,292 62.9% 37.1% 71,517,100 53,611,723 17,905,377 75.0% 25.0% 4.09 13.1 2009 1,250,076 1.72% 802,011 448,065 64.2% 35.8% 72,561,312 54,807,219 17,754,093 75.5% 24.5% 13.21 14.5 2010 1,252,693 1.70% 816,576 436,117 65.2% 34.8% 73,722,988 56,222,356 17,500,632 76.3% 23.7% 2.09 15.88 2011 1,251,729 1.68% 827,796 423,933 66.1% 33.9% 74,724,269 57,385,706 17,338,563 76.8% 23.2% -0.73 13.49 2012 1,251,722 1.66% 840,399 411,323 67.1% 32.9% 75,627,384 58,448,431 17,178,953 77.3% 22.7% -0.01 12.01 2012/2011-0.001% -1.19% 1.52% -2.97% 1.52% -2.97% 1.21% 1.85% -0.92% 0.64% -2.10% 2012/1927 379.8% -13.4% 215.2% -58.2% 454.1% 1668.0% 66.1% 219.1% -70.0% Kaynak: TÜİK 24 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 25

İLLERE GÖRE İL İLÇE MERKEZLERİ İLE BELDE VE KÖY NÜFUSU (31.12.2012) Nüfusu 1 milyonun üzerinde bulunan 20 şehirden biri olan Samsun, 31.12.2012 tarihi itibariyle Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre 1,251,722 kişilik nüfusu ile 16 ncı sırada yer almaktadır. 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam nüfus payı %1.66, şehir nüfusu payı %1.44, köy nüfusu payı %2.39 olan Samsun nüfusunun %67.1 i il ve ilçe merkezlerinde, %32.9 u ise belde ve köylerde yaşamaktadır. 31.12.2012 tarihi itibariyle Türkiye nüfusunun %77.3 ü il ve ilçe merkezlerinde, %22.7 si de belde ve köylerde yaşamaktadır. Sn Bölge Toplam Nüfus İl ve İlçe Merkezi Nüfusu Köy ve Belde Nüfusu İl ve İlçe Merkezi Nüfusunun Oranı (%) Köy ve Belde Nüfusunun Oranı (%) Yıllık Nüfus Artış Hızı(Binde) Türkiye Toplamı 75 627 384 58 448 431 17 178 953 77.3% 22.7% 98 1 İstanbul 13 854 740 13 710 512 144 228 99.0% 1.0% 2 666 2 Ankara 4 965 542 4 842 136 123 406 97.5% 2.5% 203 3 İzmir 4 005 459 3 661 930 343 529 91.4% 8.6% 333 4 Bursa 2 688 171 2 402 012 286 159 89.4% 10.6% 258 5 Adana 2 125 635 1 886 624 239 011 88.8% 11.2% 153 6 Antalya 2 092 537 1 492 674 599 863 71.3% 28.7% 101 7 Konya 2 052 281 1 563 863 488 418 76.2% 23.8% 53 8 Gaziantep 1 799 558 1 604 933 194 625 89.2% 10.8% 264 9 Şanlıurfa 1 762 075 975 455 786 620 55.4% 44.6% 94 10 Mersin 1 682 848 1 327 870 354 978 78.9% 21.1% 109 11 Kocaeli 1 634 691 1 527 407 107 284 93.4% 6.6% 453 12 Diyarbakır 1 592 167 1 155 258 436 909 72.6% 27.4% 106 13 Hatay 1 483 674 742 590 741 084 50.1% 49.9% 255 14 Manisa 1 346 162 904 513 441 649 67.2% 32.8% 103 15 Kayseri 1 274 968 1 116 393 158 575 87.6% 12.4% 75 16 Samsun 1 251 722 840 399 411 323 67.1% 32.9% 138 Samsun Pay (%) 1.66% 1.44% 2.39% 17 Balıkesir 1 160 731 711 743 448 988 61.3% 38.7% 81 18 Kahramanmaraş 1 063 174 675 589 387 585 63.5% 36.5% 74 19 Van 1 051 975 548 717 503 258 52.2% 47.8% 55 20 Aydın 1 006 541 611 846 394 695 60.8% 39.2% 128 Kaynak: TÜİK, 1 milyonun üzerinde nüfusu olan iller al nm şt r. S ralama Toplam nüfusa göre yap lm şt r. SAMSUN İLÇELERİ NÜFUS DEĞİŞİMİ (2008/2012) Aşağıdaki tablodan da görüldüğü gibi 2008/2012 döneminde Atakum, Canik ve İlkad m ilçelerinin nüfusları artarken diğer bütün ilçelerin nüfusları azalmıştır. 2008/2012 döneminde En fazla nüfus azal ş oran -%12.54 oranıyla Ayvac k, -%9.23 oranıyla Sal pazar, -%8.93 oranıyla Kavak, -%8.86 oranıyla Alaçam, -%8.18 oranıyla Havza -%6.53 oranıyla Yakakent ve -%6.31 oranıyla Lâdik ilçelerinde yaşanmıştır. 2012 yılında en fazla nüfus artışı %6.38 oranı ile Atakum ilçesinde en fazla nüfus azalışı ise -%4.18 oranıyla Ayvac k ilçesinde gerçekleşmiştir. SAMSUN İLÇELERİ NÜFUS TABLOSU İlçe Adı 2008 Değ. 2009 Değ. 2010 Değ. 2011 Değ. 2012 2012-2008 Toplam Pay (%) Toplam Pay (%) Toplam Pay (%) Toplam Pay (%) Toplam Pay Fark Değişim Alaçam 31,066 2.52% -2.30% 30,351 2.43% -1.32% 29,949 2.39% -2.51% 29,196 2.33% -3.02% 28,315 2.26% -2,751-8.86% Asarcık 18,942 1.54% 0.67% 19,068 1.53% -1.05% 18,867 1.51% -1.43% 18,597 1.49% -2.05% 18,215 1.46% -727-3.84% Atakum 107,953 8.75% 7.92% 116,503 9.32% 6.35% 123,904 9.89% 6.01% 131,355 10.49% 6.38% 139,730 11.16% 31,777 29.44% Ayvacık 25,867 2.10% -3.02% 25,087 2.01% -3.49% 24,211 1.93% -2.48% 23,611 1.89% -4.18% 22,623 1.81% -3,244-12.54% Bafra 144,483 11.71% 0.63% 145,393 11.63% -0.64% 144,465 11.53% -0.53% 143,706 11.48% -0.24% 143,366 11.45% -1,117-0.77% Canik 86,290 6.99% 4.02% 89,758 7.18% 1.44% 91,052 7.27% 0.89% 91,861 7.34% 0.37% 92,201 7.37% 5,911 6.85% Çarşamba 138,290 11.21% 0.17% 138,527 11.08% -0.84% 137,362 10.97% 0.13% 137,538 10.99% -0.54% 136,802 10.93% -1,488-1.08% Havza 47,398 3.84% -3.09% 45,933 3.67% -1.62% 45,188 3.61% -1.89% 44,332 3.54% -1.83% 43,520 3.48% -3,878-8.18% İlkadım 303,202 24.58% 2.86% 311,885 24.95% 1.03% 315,089 25.15% -0.92% 312,185 24.94% 0.05% 312,332 24.95% 9,130 3.01% Kavak 22,303 1.81% -3.34% 21,559 1.72% -2.87% 20,940 1.67% -2.55% 20,405 1.63% -0.46% 20,312 1.62% -1,991-8.93% Ladik 18,438 1.49% -2.26% 18,022 1.44% -0.96% 17,849 1.42% -1.67% 17,551 1.40% -1.58% 17,274 1.38% -1,164-6.31% Ondokuzmayıs 24,808 2.01% 0.61% 24,959 2.00% -2.49% 24,338 1.94% -0.37% 24,249 1.94% 0.16% 24,288 1.94% -520-2.10% Salıpazarı 21,350 1.73% -1.92% 20,941 1.68% -2.62% 20,393 1.63% -2.41% 19,902 1.59% -2.63% 19,379 1.55% -1,971-9.23% Tekkeköy 49,495 4.01% -0.07% 49,462 3.96% -0.32% 49,302 3.94% -0.12% 49,245 3.93% -0.50% 48,997 3.91% -498-1.01% Terme 77,517 6.28% -0.44% 77,178 6.17% -2.94% 74,912 5.98% -0.57% 74,486 5.95% -1.87% 73,094 5.84% -4,423-5.71% Vezirköprü 106,580 8.64% -0.65% 105,890 8.47% -0.42% 105,447 8.42% -1.07% 104,317 8.33% -2.02% 102,212 8.17% -4,368-4.10% Yakakent 9,695 0.79% -1.39% 9,560 0.76% -1.41% 9,425 0.75% -2.46% 9,193 0.73% -1.42% 9,062 0.72% -633-6.53% Toplam 1233677 100% 1.33% 1250076 100% 0.21% 1252693 100% -0.08% 1251729 100% -0.00% 1251722 100% 18,045 1.46% Kaynak: TÜİK SAMSUN İLÇELERE GÖRE ŞEHİR VE KÖY NÜFUSLARI (31.12.2012) 2012 yılsonu itibariyle Samsun nüfusunun %24.95 i (312,332 kişi) İlkadım ilçesinde, %11.45 i (143,366 kişi) Bafra ilçesinde, %11.16 sı (139,730 kişi) Atakum ilçesinde, %10.93 ü (136,802 kişi) Çarşamba ilçesinde, %8.17 si (102,212 kişi) Vezirköprü ilçesinde, %7.37 si (92,202 kişi) Canik ilçesinde, %5.84 ü (73,094 kişi) Terme ilçesinde yer almaktadır. Samsun nüfusunun yaklaşık %80 nini bu 7 ilçe oluşturmaktadır. 2012 yılında Atakum ilçesinin nüfusu Çarşamba ilçesinin nüfusunu geçmiştir. İlçe Adı İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam İlçe Nüfus Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Payı (%) Küm Pay (%) İlkadım 308,484 150,769 157,715 3,848 1,913 1,935 312,332 152,682 159,650 24.95% 24.95% Bafra 87,854 42,480 45,374 55,512 28,108 27,404 143,366 70,588 72,778 11.45% 36.41% Atakum 129,517 63,454 66,063 10,213 5,092 5,121 139,730 68,546 71,184 11.16% 47.57% Çarşamba 65,385 32,506 32,879 71,417 35,343 36,074 136,802 67,849 68,953 10.93% 58.50% Vezirköprü 28,807 14,294 14,513 73,405 35,805 37,600 102,212 50,099 52,113 8.17% 66.66% Canik 72,677 36,854 35,823 19,524 9,686 9,838 92,201 46,540 45,661 7.37% 74.03% Terme 31,163 15,428 15,735 41,931 20,676 21,255 73,094 36,104 36,990 5.84% 79.87% Tekkeköy 37,100 18,550 18,550 11,897 5,973 5,924 48,997 24,523 24,474 3.91% 83.78% Havza 20,226 10,030 10,196 23,294 11,411 11,883 43,520 21,441 22,079 3.48% 87.26% Alaçam 10,644 5,155 5,489 17,671 8,743 8,928 28,315 13,898 14,417 2.26% 89.52% Ondokuzmayıs 11,216 5,522 5,694 13,072 6,430 6,642 24,288 11,952 12,336 1.94% 91.46% Ayvacık 6,107 3,110 2,997 16,516 8,239 8,277 22,623 11,349 11,274 1.81% 93.27% Kavak 8,924 4,475 4,449 11,388 5,523 5,865 20,312 9,998 10,314 1.62% 94.89% Salıpazarı 6,220 3,118 3,102 13,159 6,557 6,602 19,379 9,675 9,704 1.55% 96.44% Asarcık 2,435 1,245 1,190 15,780 7,748 8,032 18,215 8,993 9,222 1.46% 97.90% Ladik 8,503 4,214 4,289 8,771 4,266 4,505 17,274 8,480 8,794 1.38% 99.28% Yakakent 5,137 2,459 2,678 3,925 1,919 2,006 9,062 4,378 4,684 0.72% 100.00% Toplam 840,399 413,663 426,736 411,323 203,432 207,891 1,251,722 617,095 634,627 100.00% Kaynak: TÜİK, S ralama toplam nüfusa göre yap lm şt r. 26 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 27

Aşağıdaki grafikten de açıkça görüldüğü gibi 2008/2012 yılları arasında sadece %3.01 oranıyla İlkad m ilçesinin, %6.85 oranıyla Canik ilçesinin ve %29.44 oranıyla Atakum ilçesinin nüfusu artmıştır. 2008/2012 döneminde en fazla nüfus artış oranı (%29.44) Atakum ilçesinde, en fazla nüfus düşüş oranı (- %12.54) ise Ayvac k ilçesinde gerçekleşmiştir. YAŞ BAĞIMLILIK ORANI (2012) (0-14) yaş ve 65 yaş üstü nüfusun (15-64) yaşa nüfusa oranı olan ve tüketen nüfusun üretken nüfusa oranını ifade eden yaş bağ ml l k oran bakımından Samsun %47.16 ile 33 üncü sırada olup Türkiye ortalaması olan %48.03 ün altındadır. Samsun un 2012 yılı yaşl bağ ml l k oranı %13.94 olup 44 üncü sırada ve Türkiye ortalaması olan %11.12 nin üzerindedir. Genç bağ ml l k oranı ise %33.23 olup 41 inci sırada ve Türkiye ortalaması olan %36.91 in altındadır. SAMSUN İLÇELERİNİN NÜFUS DEĞİŞİMİ (2011/2012) 2012 yılında 2011 yılına göre sadece 4 ilçenin nüfusu artmış, 13 ilçenin nüfusu azalmıştır. %0.05 oranıyla İlkad m ilçesinin, %0.16 oranıyla Ondokuzmay s ilçesinin, %0.37 oranıyla Canik ilçesinin ve %6.38 oranıyla Atakum ilçesinin nüfusu artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre En fazla nüfus azal ş (-)%4.18 oranıyla Ayvac k, (-)%3.01 oranıyla Alaçam, (-)%2.63 oranıyla Sal pazar, (-)%2.05 oranıyla Asarc k, (-)%2.02 oranıyla Vezirköprü, (-)%1.87 oranıyla Terme, (-)%1.83 oranıyla Havza, (-)%1.58 oranıyla Ladik, (-)%1.42 oranıyla Yakakent ilçelerinde gerçekleşmiştir. SN BÖLGE ADI 0-14 yaş 15-64 yaş 65 yaş ve Toplam yaş Yaşlı bağımlılık Genç bağımlılık grubu nüfus grubu nüfus üzeri nüfus bağımlılık oranı oranı (65+ yaş) oranı (0-14 yaş) 1 Tunceli 12,540 63,915 9,821 34.99 15.37 19.62 2 Edirne 64,344 289,003 46,361 38.31 16.04 22.26 3 Kırklareli 56,264 245,731 39,223 38.86 15.96 22.90 4 Eskişehir 144,354 567,954 77,442 39.05 13.64 25.42 5 İzmir 780,670 2,861,609 363,180 39.97 12.69 27.28 6 Tekirdağ 182,013 607,958 62,350 40.19 10.26 29.94 7 Ankara 1,083,258 3,531,946 350,338 40.59 9.92 30.67 8 İstanbul 3,220,818 9,837,334 796,588 40.84 8.10 32.74 9 Çanakkale 81,128 349,739 62,824 41.16 17.96 23.20 10 Zonguldak 123,081 427,918 55,528 41.74 12.98 28.76 11 Kütahya 109,208 402,861 61,352 42.34 15.23 27.11 12 Muğla 168,910 597,003 85,232 42.57 14.28 28.29 13 Karabük 41,289 157,732 26,124 42.74 16.56 26.18 14 Antalya 486,132 1,464,878 141,527 42.85 9.66 33.19 15 Bilecik 39,943 142,848 21,325 42.89 14.93 27.96 16 Bursa 601,357 1,879,737 207,077 43.01 11.02 31.99 17 Kocaeli 393,635 1,142,572 98,484 43.07 8.62 34.45 18 Yalova 42,934 147,321 21,544 43.77 14.62 29.14 19 Balıkesir 208,971 807,077 144,683 43.82 17.93 25.89 20 Bartın 35,718 130,552 22,166 44.34 16.98 27.36 21 Isparta 83,867 288,213 44,583 44.57 15.47 29.10 22 Denizli 205,555 657,306 87,696 44.61 13.34 31.27 23 Manisa 287,190 930,221 128,751 44.71 13.84 30.87 24 Bolu 53,588 193,903 33,589 44.96 17.32 27.64 25 Kırıkkale 58,792 189,524 26,411 44.96 13.94 31.02 26 Aydın 203,090 694,123 109,328 45.01 15.75 29.26 27 Sakarya 207,587 621,528 73,152 45.17 11.77 33.40 28 Uşak 70,569 235,723 35,977 45.20 15.26 29.94 29 Düzce 79,306 237,946 29,241 45.62 12.29 33.33 30 Kırşehir 47,365 151,824 22,020 45.70 14.50 31.20 31 Rize 67,778 221,803 34,571 46.14 15.59 30.56 32 Trabzon 161,413 517,075 79,410 46.57 15.36 31.22 33 Samsun 282,611 850,582 118,529 47.16 13.94 33.23 34 Mersin 419,670 1,141,152 122,026 47.47 10.69 36.78 35 Burdur 48,754 172,052 33,535 47.83 19.49 28.34 36 Erzincan 47,104 147,385 23,397 47.83 15.87 31.96 Türkiye 18,857,179 51,088,202 5,682,003 48.03 11.12 36.91 37 Artvin 31,304 112,587 23,191 48.40 20.60 27.80 38 Adana 564,675 1,430,097 130,863 48.64 9.15 39.49 39 Elazığ 138,276 378,455 45,972 48.68 12.15 36.54 40 Gümüşhane 29,160 90,541 15,515 49.34 17.14 32.21 Kaynak:TÜİK 28 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 29

YAŞ GRUBUNA GÖRE NÜFUS (2012) 2012 yılı toplam nüfus payı %1.66 olan Samsun un 0-44 yaşa gruplarında payının düşük 45 yaş üstü gruplarda ise payının yüksek olduğu görülmektedir. Türkiye nüfusunun %72.8 i (0-44) yaş gruplarından oluştuğu halde Samsun da (0-44) yaş gruplarının nüfusa oranı %67.82 dir. Türkiye nüfusunun %27.20 si 45 yaş ve üstü yaş gruplarından oluştuğu halde Samsun da 45 yaş ve üstü grupların nüfusa oranı %32.18 dir. Bu rakamlar Samsun nüfusunun yaşlanmakta olduğunu söylemektedir. Yaş Grubu Türkiye Samsun Nüfus Dağılım Kümülatif Nüfus Dağılım Pay Kümülatif Toplam 75,627,384 Toplam Dağılım 1,251,722 1.66% Toplam Dağılım 0-4 yaş 6,198,957 8.20% 6,198,957 8.20% 86,302 6.89% 1.39% 86,302 6.89% 5-9 yaş 6,158,964 8.14% 12,357,921 16.34% 90,175 7.20% 1.46% 176,477 14.10% 10-14 yaş 6,499,258 8.59% 18,857,179 24.93% 106,134 8.48% 1.63% 282,611 22.58% 15-19 yaş 6,405,552 8.47% 25,262,731 33.40% 110,339 8.81% 1.72% 392,950 31.39% 20-24 yaş 6,186,089 8.18% 31,448,820 41.58% 93,239 7.45% 1.51% 486,189 38.84% 25-29 yaş 6,270,678 8.29% 37,719,498 49.88% 90,688 7.25% 1.45% 576,877 46.09% 30-34 yaş 6,544,927 8.65% 44,264,425 58.53% 98,400 7.86% 1.50% 675,277 53.95% 35-39 yaş 5,731,177 7.58% 49,995,602 66.11% 90,257 7.21% 1.57% 765,534 61.16% 40-44 yaş 5,064,060 6.70% 55,059,662 72.80% 83,381 6.66% 1.65% 848,915 67.82% 45-49 yaş 4,699,421 6.21% 59,759,083 79.02% 86,998 6.95% 1.85% 935,913 74.77% 50-54 yaş 4,039,198 5.34% 63,798,281 84.36% 75,239 6.01% 1.86% 1,011,152 80.78% 55-59 yaş 3,478,582 4.60% 67,276,863 88.96% 68,311 5.46% 1.96% 1,079,463 86.24% 60-64 yaş 2,668,518 3.53% 69,945,381 92.49% 53,730 4.29% 2.01% 1,133,193 90.53% 65-69 yaş 1,928,386 2.55% 71,873,767 95.04% 40,355 3.22% 2.09% 1,173,548 93.75% 70-74 yaş 1,500,126 1.98% 73,373,893 97.02% 31,993 2.56% 2.13% 1,205,541 96.31% 75-79 yaş 1,102,126 1.46% 74,476,019 98.48% 22,862 1.83% 2.07% 1,228,403 98.14% 80-84 yaş 745,666 0.99% 75,221,685 99.46% 16,120 1.29% 2.16% 1,244,523 99.42% 85-89 yaş 315,990 0.42% 75,537,675 99.88% 5,713 0.46% 1.81% 1,250,236 99.88% 90+ yaş 89,709 0.12% 75,627,384 100.00% 1,486 0.12% 1.66% 1,251,722 100.00% 0-44 yaş 55,059,662 72.80% 67.82% 848,915 45 Üstü Yaş 20,567,722 27.20% 32.18% 402,807 Kaynak:TÜİK DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 30 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 31

DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Bu bölümde Samsun un yıllar itibariyle doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve intihar rakamları sırasıyla ele alınacaktır. DOĞUMLAR (2009-2012) 2009 yılında %1.47 olan Samsun un doğum sayısı payı 2010 yılında %1.42 ye 2011 yılında %1.38 e 2012 yılında da %1.37 ye gerilemiştir. Samsun un doğum sayısı payı nüfus payının altında seyretmektedir. 2012 yılında doğum başına düşen nüfus Türkiye de 59 kişi iken, Samsun da bu rakam 72 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında 2011 yılına göre doğum sayısı Türkiye de %3.1 oranında artarken, Samsun da %1.81 oranında artm şt r. 2009-2012 yılları arasında doğum sayısı Türkiye de %1.31 artarken, Samsun da %5.93 azalm şt r. YIL Bölge Toplam Nüfus Doğum Başına Nüfus 2009 1,263,289 72 561 312 57 2010 1,255,937 73,722,988 59 2011 1,241,412 74,724,269 60 Türkiye 2012 1,279,864 75,627,384 59 2012/2011 Değişim 3.10% 1.21% 2012/2009 Değişim 1.31% 4.23% 2009 18,586 1,250,076 67 2010 17,863 1,252,693 70 2011 17,173 1,251,729 73 Samsun 2012 17,483 1,251,722 72 2012/2011 Değişim 1.81% 0.00% 2012/2009 Değişim -5.93% 0.13% 2009 1.47% 1.72% 2010 1.42% 1.70% Samsun % 2011 1.38% 1.68% 2012 1.37% 1.66% Kaynak: TÜİK ÖLÜMLER (2009-2012) Samsun da daimi ikametgaha göre ölüm sayısı payı 2009 yılında %1.93, 2010 yılında %1.94, 2011 yılında %1.92, 2012 yılında da %1.96 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un nüfus payı 2009 yılında %1.72 oranında, 2010 yılında %1.70 oranında, 2011 yılında %1.68, 2012 yılında ise %1.66 oranındadır. Samsun da 2009 yılında 7,105 adet, 2010 yılında 7,090 adet, 2011 yılında 7,195 adet, 2012 yılında da 7,336 adet ölüm gerçekleşmiştir. Daimi ikametgaha göre toplam ölüm sayısı bakımında Samsun 2012 yılında Türkiye genelinde11 nci sırada yer almıştır. Yıllar Bölge Toplam Erkek Kadın 2009 368,884 203,391 165,493 2010 365,707 200,180 165,527 Türkiye 2011 375,367 206,223 169,144 2012 374,855 206,925 167,930 2012/2011 Değişim % -0.14% 0.34% -0.72% 2012/2009 Değişim % 1.62% 1.74% 1.47% 2009 7,105 3,939 3,166 2010 7,090 3,852 3,238 Samsun 2011 7,195 4,034 3,161 2012 7,336 4,089 3,247 2012/2011 Değişim % 1.96% 1.36% 2.72% 2012/2009 Değişim % 3.25% 3.81% 2.56% 2009 1.93% 1.94% 1.91% 2010 1.94% 1.92% 1.96% Samsun Pay % 2011 1.92% 1.96% 1.87% 2012 1.96% 1.98% 1.93% Kaynak: TÜİK, Ölüm İstatistikleri,(28.02.2013 itibariyle) YAŞ GRUBUNA GÖRE ÖLÜMLER (2009-2012) Samsun un 2012 yılı 0-54 yaş arası ölüm payı türkiye ortalamasının alt nda (45-49 yaş grubu hariç), 55-74 yaş grubu ölüm payı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Yaş Grubu 2009 2010 2011 2012 Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye Dağılım Samsun Dağılım Samsun Pay % Toplam 368,884 7,105 365,707 7,090 375,367 7,195 374,855 7,336 100.00% 100.00% 1.96% 0 17,454 233 15,094 204 14,511 152 14,845 196 3.96% 2.67% 1.32% 1-4 4,662 63 4,230 52 3,969 42 3,506 48 0.94% 0.65% 1.37% 5-9 3,478 33 2,910 27 2,581 22 2,344 27 0.63% 0.37% 1.15% 10-14 2,565 27 2,309 30 2,048 26 1,802 29 0.48% 0.40% 1.61% 15-19 3,440 56 3,319 54 3,382 60 3,181 54 0.85% 0.74% 1.70% 20-24 3,596 50 3,313 49 3,397 59 3,350 48 0.89% 0.65% 1.43% 25-29 4,187 75 3,818 49 3,716 54 3,570 65 0.95% 0.89% 1.82% 30-34 4,276 70 4,179 65 4,262 84 4,116 63 1.10% 0.86% 1.53% 35-39 5,564 102 5,207 86 5,272 87 4,946 82 1.32% 1.12% 1.66% 40-44 7,792 135 6,938 132 6,674 90 6,666 120 1.78% 1.64% 1.80% 45-49 11,942 242 11,461 235 11,380 192 10,659 212 2.84% 2.89% 1.99% 50-54 16,728 326 16,051 296 15,059 284 15,409 271 4.11% 3.69% 1.76% 55-59 21,616 425 20,783 420 22,430 419 22,634 458 6.04% 6.24% 2.02% 60-64 26,228 622 27,032 596 28,028 570 27,590 553 7.36% 7.54% 2.00% 65-69 33,418 762 32,521 729 33,423 787 33,072 729 8.82% 9.94% 2.20% 70-74 41,534 852 42,747 862 44,230 980 43,962 1,057 11.73% 14.41% 2.40% 75 + 159,441 3,031 163,681 3,203 170,991 3,287 173,194 3,324 46.20% 45.31% 1.92% Bilinmeyen 963 1 114 1 14-9 - 0.00% Kaynak: TÜİK, (28.02.2013 itibariyle) 32 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 33

EVLENMELER (2001-2012) 2001 yılında evlenme sayısı payı %2.15 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.60 a kadar gerilemiştir. 2001 yılında Samsun da 11,705 evlilik gerçekleşmişken, 2012 yılında 9,668 evlilik gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında 544,322 evlilik gerçekleşirken 2012 yılında 603,751 evlilik gerçekleşmiştir. 2012 yılında evlenme sayıları 2011 yılına göre Türkiye de %1.85 oranında artarken, Samsun da %0.39 oranında artm şt r. 2001-2012 yılları arasında evlenme sayısı Türkiye de %10.92 oranında artarken Samsun da %17.40 oranında azalm şt r. Samsun un evlenme sayısı ve payı düşüş eğilimi göstermektedir. Yıllar Türkiye TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) 2001 544,322 27,939 11,705 6,467 6,423 3,344 2.15% 2002 510,155 23,910 10,126 5,300 5,562 2,922 1.98% 2003 565,468 26,358 11,068 6,124 6,064 3,102 1.96% 2004 615,357 27,759 11,645 6,562 6,449 3,103 1.89% 2005 641,241 28,405 12,038 6,479 6,742 3,146 1.88% 2006 636,121 27,024 11,813 5,984 6,166 3,061 1.86% 2007 638,311 26,636 11,698 5,871 5,998 3,069 1.83% 2008 641,973 24,952 11,109 5,582 5,496 2,765 1.73% 2009 591,742 22,746 10,083 5,221 4,909 2,533 1.70% 2010 582,715 21,998 10,015 4,775 4,766 2,442 1.72% 2011 592,775 21,135 9,630 4,763 4,383 2,359 1.62% 2012 603,751 20,905 9 668 4 489 4 322 2 426 1.60% 2012/2011 Değ.% 1.85% -1.09% 0.39% -5.75% -1.39% 2.84% 2012/2001 Değ.% 10.92% -25.18% -17.40% -30.59% -32.71% -27.45% Kaynak: TÜİK BOŞANMALAR (2001-2012) 2001 yılında boşanma sayısı payı %1.54 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.52 olarak gerçekleşmiştir. 2001 yılında Samsun da toplam 1,421 boşanma gerçekleşirken, 2012 yılında boşanma sayısı 1,873 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 2001 yılında toplam 91,994 boşanma gerçekleşirken 2012 yılında bu rakam 123,325 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında boşanmalar 2011 yılına göre Türkiye de %2.67 oranında artarken, Samsun da %6.97 oranında artm şt r. 2001-2012 yılları arasında boşanma sayısı Türkiye de %34.06 oranında artarken Samsun da %31.81 oranında artm şt r. Samsun un boşanma sayısı payı nüfus payına göre daha düşük seyretmektedir. Yıllar Türkiye TR83 Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay (%) (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 2001 91,994 3,150 1,421 580 829 320 1.54% 2002 95,323 3,343 1,547 629 847 320 1.62% 2003 92,637 3,331 1,530 655 796 350 1.65% 2004 91,022 3,222 1,460 595 793 374 1.60% 2005 95,895 3,081 1,433 544 727 377 1.49% 2006 93,489 2,797 1,341 517 627 312 1.43% 2007 94,219 2,917 1,385 539 651 342 1.47% 2008 99,663 2,993 1,364 564 704 361 1.37% 2009 114,162 3,375 1,531 670 797 377 1.34% 2010 118,568 3,650 1,794 643 834 379 1.51% 2011 120,117 3,560 1,751 654 769 386 1.46% 2012 123,325 3 543 1,873 628 649 393 1.52% 2012/2011 Değ.% 2.67% -0.48% 6.97% -3.98% -15.60% 1.81% 2012/2001 Değ.% 34.06% 12.48% 31.81% 8.28% -21.71% 22.81% Kaynak: TÜİK 34 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 35

İNTİHARLAR (2002-2012) 2002-2007 yılları arasında intihar sayısı payı artış eğiliminde olan Samsun un 2007 yılından sonra intihar sayısı payının düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir. 2012 yılında intiharlar 2011 yılına göre Türkiye de %20.47 oranında artarken, Samsun da %13.33 oranında artmıştır. 2002-2012 yılları arasında intihar sayısı Türkiye de %40.16 oranında artarken Samsun da %41.67 oranında artmıştır. 2002 yılında intihar sayısı payı %1.04 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.05 olarak gerçekleşmiştir. 2002 yılında Samsun da 24 adet intihar olurken 2012 yılında bu rakam 34 adet olarak gerçekleşmiştir. 2002 yılında Türkiye de toplam 2,301 intihar vakası olurken, 2012 yılında bu rakam 3,225 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar Türkiye TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) Samsun Tokat Çorum Amasya Samsun Pay % 2002 2,301 76 24 16 14 22 1.04% 2003 2,705 115 39 24 41 11 1.44% 2004 2,707 115 60 25 16 14 2.22% 2005 2,703 95 46 16 19 14 1.70% 2006 2,829 104 55 19 21 9 1.94% 2007 2,793 124 72 27 18 7 2.58% 2008 2,816 111 46 30 17 18 1.63% 2009 2,898 108 48 25 27 8 1.66% 2010 2,933 103 46 20 22 15 1.57% 2011 2,677 91 30 26 24 11 1.12% 2012 3,225 102 34 25 34 9 1.05% 2012/2011 % 20.47% 12.09% 13.33% -3.85% 41.67% -18.18% 2012/2002 % 40.16% 34.21% 41.67% 56.25% 142.86% -59.09% Kaynak: TÜİK İÇ GÖÇ 36 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 37

İÇ GÖÇ Samsun net göç veren bir şehirdir. 2000 genel nüfus sayımına göre 51,644 kişi ile (toplam iç göçün %5.1 i) en fazla net göç veren Samsun 2008-2012 yılları arasında aldığı göçten daha fazla göç vererek sürekli net göç vermiştir. Şehir 2008 yılında 5,229 kişi, 2009 yılında 707 kişi, 2010 yılında 9,407 kişi, 2011 yılında 8,305 kişi, 2012 yılında da 9,312 kişi net göç vermiştir. Aşagıdaki grafiklerden de açıkça görüldüğü gibi 2008-2012 yılları arasında Samsun sürekli aldığından daha fazla iç göç vererek net göç veren il durumundadır. Samsun 2012 yılında toplam 32,249 kişi göç almış buna karşın 41,561 kişi de göç vererek 9,312 kişi net göç vermiştir. Samsun un net göç h z 2008 yılında binde eksi 4.23, 2009 yılında binde eksi 0.57, 2010 yılında binde eksi 7.48, 2011 yılında binde eksi 6.61, 2012 yılında da binde eksi 7.41 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un alınan iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.56 iken 2012 yılında bu pay %1.39 olarak gerçeklemiştir. Şehrin verilen iç göç sayısı payı 2008 yılında %1.79 iken 2010 yılında %1.90 a kadar çıkmış 2012 yılında ise %1.79 olarak gerçekleşmiştir. Bu süreklilik arz eden net iç göç ve nüfus payı azalışı ilin sahip olduğu imkân ve potansiyel ile örtüşmemekte olup araştırma konusu olarak ele alınmabilir. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE NET GÖÇ TABLOSU (2008-2012) GÖSTERGE Tarih Türkiye Samsun Samsun Pay 31.12.2008 71,517,100 1,233,677 1.73% 31.12.2009 72,561,312 1,250,076 1.72% Toplam 31.12.2010 73,722,988 1,252,693 1.70% nüfus 31.12.2011 74,724,269 1,251,729 1.68% 31.12.2012 75,627,384 1,251,722 1.66% 2007-2008 2,273,492 35,404 1.56% 2008-2009 2,236,981 38,874 1.74% Aldığı göç 2009-2010 2,360,079 35,418 1.50% 2010-2011 2,420,181 35,103 1.45% Verdiği göç Net göç 2011-2012 2,317,814 32,249 1.39% 2007-2008 2,273,492 40,633 1.79% 2008-2009 2,236,981 39,581 1.77% 2009-2010 2,360,079 44,825 1.90% 2010-2011 2,420,181 43,408 1.79% 2011-2012 2,317,814 41,561 1.79% 2007-2008 -5,229 2008-2009 -707 2009-2010 -9,407 2010-2011 -8,305 2011-2012 -9,312 Net göç 2007-2008 -4.23 2008-2009 -0.57 hızı 2009-2010 -7.48 (Binde) 2010-2011 -6.61 2011-2012 -7.41 Kaynak: TÜİK, Net Göç: Al nan Göç, Verilen Göç fark d r. 38 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 39

İLLERİN ALDIĞI GÖÇ, VERDİĞİ GÖÇ, NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI (2011/2012 DÖNEMİ) 2011 yılında eksi binde 6.61 olarak gerçekleşen net göç hızı ile 32 nci sırada yer alan Samsun 2012 yılında eksi binde 7.41 oranındaki net göç hızı ile maalesef 23 üncü sıraya yükselmiştir. 2012 yılında Samsun 32,249 kişi iç göç alırken 41,561 kişi de iç göç vermiştir. 45 ilin net göç verdiği ve toplam 2,317,384 kişinin iç göç yaşadığı 2012 yılında net göç h z en yüksek illerin başında binde eksi 27.02 oranı ile Ağrı ili gelmekte olup bu ili Muş, Yozgat, Kars, Siirt, Bitlis, Hakkari illeri takip etmiştir. 2011 yılında 8,305 kişi net iç göç veren Samsun 2012 yılında verdiği 9,312 kişilik net iç göç rakamı ile Diyarbakır, Ağrı, Adana, Şanlıurfa, Muş, Erzurum, Yozgat ve Kahramanmaraş illerinin ardından en fazla net iç göç veren 9 uncu il durumundadır. 2012 yılında en fazla net iç göç h z en büyük illerin başında binde 35.55 oranı ile Çankırı ili gelmekte olup bu ili Ordu, Karabük, Çanakkale, Tekirdağ, Gümüşhane, Isparta, Bolu, Burdur, Bilecik illeri takip etmektedir. 2012 yılında en fazla net göç alan il 30,461 kişi ile İstanbul olup bu ili Ankara, Ordu, Antalya, Tekirdağ, Kocaeli, İzmir, Çanakkale, Eşkişehir illeri takip etmektedir. 2012 yılında en fazla net göç veren il 16,786 kişi ile Diyarbakır ilidir. SN İl 2012 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Net Göç SN İl 2012 Göç Hızı(Binde) Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Net Göç Göç Hızı(Binde) 1 Ağrı 552,404 12,856 27,984-15,128-27.02 42 Kırşehir 221,209 9,733 9,898-165 -0.75 2 Muş 413,260 9,914 20,646-10,732-25.64 43 Kırıkkale 274,727 13,776 13,912-136 -0.49 3 Yozgat 453,211 14,646 24,525-9,879-21.56 44 Düzce 346,493 10,432 10,579-147 -0.42 4 Kars 304,821 9,706 16,185-6,479-21.03 45 Balıkesir 1,160,731 34,922 35,315-393 -0.34 5 Siirt 310,879 8,823 14,628-5,805-18.50 Türkiye 75,627,384 2,317,814 2,317,814 6 Bitlis 337,253 10,998 16,886-5,888-17.31 46 Giresun 419,555 18,027 17,861 166 0.40 7 Hakkari 279,982 5,622 10,137-4,515-16.00 47 Karaman 235,424 8,191 8,066 125 0.53 8 Kilis 124,320 4,315 6,075-1,760-14.06 48 Kastamonu 359,808 14,340 13,933 407 1.13 9 Adıyaman 595,261 14,323 22,591-8,268-13.79 49 Gaziantep 1,799,558 41,672 39,410 2,262 1.26 10 Zonguldak 606,527 14,279 22,687-8,408-13.77 50 Konya 2,052,281 51,981 48,313 3,668 1.79 11 Çorum 529,975 13,289 20,610-7,321-13.72 51 İstanbul 13,854,740 384,535 354,074 30,461 2.20 12 Erzurum 778,195 22,551 33,234-10,683-13.63 52 Bursa 2,688,171 67,736 61,520 6,216 2.32 13 Bingöl 262,507 7,569 11,145-3,576-13.53 53 İzmir 4,005,459 105,804 95,954 9,850 2.46 14 Iğdır 190,409 6,429 8,632-2,203-11.50 54 Denizli 950,557 24,446 21,992 2,454 2.58 15 Mardin 773,026 21,676 30,299-8,623-11.09 55 Uşak 342,269 10,351 9,435 916 2.68 16 Diyarbakır 1,592,167 30,789 47,575-16,786-10.49 56 Aydın 1,006,541 32,412 29,623 2,789 2.77 17 Sinop 201,311 8,277 10,371-2,094-10.35 57 Edirne 399,708 14,813 13,675 1,138 2.85 18 Ardahan 106,643 4,923 5,986-1,063-9.92 58 Kayseri 1,274,968 33,917 30,143 3,774 2.96 19 Sivas 623,535 21,492 27,441-5,949-9.50 59 Van 1,051,975 50,003 46,639 3,364 3.20 20 Batman 534,205 15,906 20,739-4,833-9.01 60 Afyonkarahisar 703,948 24,167 21,738 2,429 3.46 21 Kahramanmaraş 1,063,174 19,908 29,467-9,559-8.95 61 Kırklareli 341,218 12,548 11,232 1,316 3.86 22 Şırnak 466,982 11,075 14,617-3,542-7.56 62 Ankara 4,965,542 160,235 137,834 22,401 4.52 23 Samsun 1,251,722 32,249 41,561-9,312-7.41 63 Tokat 613,990 34,725 31,812 2,913 4.76 24 Şanlıurfa 1,762,075 31,890 44,878-12,988-7.34 64 Sakarya 902,267 28,457 23,787 4,670 5.19 25 Adana 2,125,635 45,927 59,294-13,367-6.27 65 Muğla 851,145 33,213 28,301 4,912 5.79 26 Amasya 322,283 11,228 13,128-1,900-5.88 66 Kütahya 573,421 20,550 16,702 3,848 6.73 27 Malatya 762,366 24,270 28,545-4,275-5.59 67 Kocaeli 1,634,691 62,966 51,561 11,405 7.00 28 Bayburt 75,797 3,664 4,085-421 -5.54 68 Erzincan 217,886 12,192 10,649 1,543 7.11 29 Hatay 1,483,674 27,260 35,139-7,879-5.30 69 Eskişehir 789,750 32,363 25,299 7,064 8.98 30 Trabzon 757,898 21,864 25,478-3,614-4.76 70 Antalya 2,092,537 83,596 62,893 20,703 9.94 31 Rize 324,152 12,315 13,856-1,541-4.74 71 Yalova 211,799 11,353 9,199 2,154 10.22 32 Aksaray 379,915 10,667 12,374-1,707-4.48 72 Bilecik 204,116 10,387 8,118 2,269 11.18 33 Osmaniye 492,135 15,343 17,340-1,997-4.05 73 Burdur 254,341 11,473 8,497 2,976 11.77 34 Mersin 1,682,848 46,721 53,523-6,802-4.03 74 Bolu 281,080 13,136 9,677 3,459 12.38 35 Niğde 340,270 12,359 13,514-1,155-3.39 75 Isparta 416,663 19,731 14,330 5,401 13.05 36 Tunceli 86,276 5,171 5,404-233 -2.70 76 Gümüşhane 135,216 11,166 9,001 2,165 16.14 37 Nevşehir 285,190 10,214 10,859-645 -2.26 77 Tekirdağ 852,321 42,155 28,042 14,113 16.70 38 Elazığ 562,703 17,108 18,344-1,236-2.19 78 Çanakkale 493,691 23,252 14,374 8,878 18.15 39 Artvin 167,082 7,286 7,612-326 -1.95 79 Karabük 225,145 13,510 8,444 5,066 22.76 40 Manisa 1,346,162 32,211 34,054-1,843-1.37 80 Ordu 741,371 48,240 26,595 21,645 29.63 41 Bartın 188,436 7,145 7,330-185 -0.98 81 Çankırı 184,406 17,050 10,609 6,441 35.55 Kaynak: TÜİK, S ralama net göç h z na göre yap lm şt r. SAMSUN UN EN FAZLA NET GÖÇ ALDIĞI VE VERDİĞİ İLLER (2010/2011) (2011/2012) 2011 yılında Samsun en fazla İstanbul, Ankara, Bursa, Tekirdağ, Eskişehir, Kocaeli ve Antalya illerine net göç vermiş, en fazla Ordu, Trabzon, Tokat, Van illerinden net göç alm şt r. 2012 yılında Samsun en fazla İstanbul, Ankara, Ordu, Tekirdağ, Bursa illerine net göç vermiş, en fazla Sinop, Çorum, Trabzon, Rize illerinden net göç alm şt r. 2010-2011 DÖNEMİ 2011-2012 DÖNEMİ Bölge Alınan Göç Verilen Göç Net Göç Bölge Alınan Göç Verilen Göç Net Göç Türkiye Samsun Türkiye Samsun Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Net Göç Türkiye 2,420,181 35,103 2,420,181 43,408-8,305 Türkiye 2,317,814 32,249 2,317,814 41,561-9312 İstanbul 328,663 8,582 450,445 12,656-4,074 İstanbul 354,074 8,202 384,535 10,656-2454 Ankara 137,385 2,377 191,864 4,346-1,969 Ankara 137,834 2,199 160,235 3,890-1691 Bursa 58,258 1,342 74,243 2,380-1,038 Ordu 26,595 2,599 48,240 4,065-1466 Tekirdağ 28,620 550 42,265 1,532-982 Tekirdağ 28,042 578 42,155 1,618-1040 Eskişehir 27,908 343 35,045 931-588 Bursa 61,520 1,211 67,736 2,200-989 Kocaeli 50,070 737 63,314 1,084-347 Eskişehir 25,299 329 32,363 788-459 Antalya 62,875 573 89,731 868-295 İzmir 95,954 650 105,804 1,088-438 İzmir 101,420 856 110,364 1,109-253 Kocaeli 51,561 658 62,966 946-288 Erzurum 33,599 398 27,719 549-151 Antalya 62,893 434 83,596 681-247 Gümüşhane 8,988 173 10,426 313-140 Muğla 28,301 175 33,213 337-162 Sakarya 24,633 204 28,537 328-124 Konya 48,313 316 51,981 473-157 Ağrı 25,182 123 15,508 218-95 Amasya 13,128 997 11,228 1,111-114 Balıkesir 36,638 291 37,143 383-92 Balıkesir 35,315 197 34,922 311-114 Hakkari 9,133 48 8,775 110-62 Karabük 8,444 121 13,510 217-96 Kırklareli 11,829 102 11,979 158-56 Aydın 29,623 210 32,412 301-91 Niğde 17,023 91 11,769 144-53 Kastamonu 13,933 379 14,340 470-91 Artvin 7,948 277 7,948 327-50 Gümüşhane 9,001 214 11,166 304-90 Karabük 9,066 85 8,239 135-50 Çanakkale 14,374 120 23,252 195-75 Muğla 29,604 248 35,409 297-49 Isparta 14,330 63 19,731 132-69 Bolu 11,386 80 12,545 128-48 Kütahya 16,702 72 20,550 140-68 Bilecik 8,914 51 9,250 97-46 Yalova 9,199 83 11,353 149-66 Çanakkale 15,623 158 17,278 200-42 Erzurum 33,234 360 22,551 422-62 Iğdır 8,579 33 6,915 75-42 Sakarya 23,787 220 28,457 282-62 Bingöl 10,782 66 9,292 102-36 Bolu 9,677 67 13,136 122-55 Muş 18,663 66 12,895 101-35 Bilecik 8,118 38 10,387 86-48 Ardahan 6,673 37 4,908 69-32 Kırıkkale 13,912 146 13,776 189-43 Kırıkkale 17,482 157 12,190 188-31 Artvin 7,612 301 7,286 342-41 Bartın 7,619 60 6,560 90-30 Edirne 13,675 89 14,813 129-40 Isparta 18,269 79 15,325 106-27 Burdur 8,497 30 11,473 67-37 Kütahya 20,655 111 17,547 136-25 Bayburt 4,085 68 3,664 104-36 Manisa 36,021 135 33,312 158-23 Kırklareli 11,232 107 12,548 139-32 Aksaray 13,142 83 10,778 105-22 Gaziantep 39,410 153 41,672 182-29 Kastamonu 15,482 381 15,023 401-20 Diyarbakır 47,575 149 30,789 175-26 Denizli 23,853 145 23,454 162-17 Erzincan 10,649 128 12,192 154-26 Mardin 31,302 80 25,447 97-17 Manisa 34,054 162 32,211 186-24 Çorum 22,441 610 15,174 626-16 Ardahan 5,986 33 4,923 54-21 Siirt 14,228 69 10,274 85-16 Afyonkarahisar 21,738 129 24,167 145-16 Diyarbakır 46,834 216 36,622 231-15 Denizli 21,992 130 24,446 145-15 Çankırı 14,322 116 10,582 130-14 Muş 20,646 53 9,914 66-13 Afyonkarahisar 24,063 113 17,219 126-13 Kırşehir 9,898 80 9,733 89-9 Batman 19,902 53 18,429 65-12 Düzce 10,579 93 10,432 102-9 Tunceli 6,419 51 6,187 60-9 Karaman 8,066 38 8,191 45-7 Şırnak 13,957 104 13,403 111-7 Nevşehir 10,859 82 10,214 87-5 Yalova 9,782 99 10,267 106-7 Çankırı 10,609 139 17,050 141-2 Karaman 9,365 46 7,593 52-6 Giresun 17,861 680 18,027 682-2 Elazığ 20,054 130 16,862 132-2 Ağrı 27,984 137 12,856 138-1 Burdur 9,712 37 8,873 38-1 Niğde 13,514 89 12,359 90-1 Bitlis 16,610 79 11,419 79 0 Samsun 41,561 0 32,249 0 0 Kars 16,376 118 10,654 118 0 Malatya 28,545 179 24,270 178 1 Samsun 43,408 0 35,103 0 0 Uşak 9,435 48 10,351 47 1 Malatya 29,515 210 32,925 209 1 Siirt 14,628 42 8,823 40 2 Amasya 14,142 1,142 11,424 1,139 3 Tunceli 5,404 34 5,171 32 2 Mersin 54,630 241 51,328 238 3 Aksaray 12,374 104 10,667 99 5 Kilis 6,420 16 4,692 12 4 Elazığ 18,344 132 17,108 125 7 Kahramanmaraş 31,005 110 21,716 105 5 Kars 16,185 117 9,706 110 7 Kayseri 31,787 258 34,387 251 7 Kilis 6,075 16 4,315 9 7 Bayburt 4,570 89 3,997 78 11 Bartın 7,330 104 7,145 95 9 Osmaniye 18,420 76 15,675 64 12 Bingöl 11,145 75 7,569 62 13 Düzce 10,679 112 11,253 99 13 Tokat 31,812 1,005 34,725 992 13 Kırşehir 11,870 97 9,598 78 19 Batman 20,739 48 15,906 34 14 Aydın 31,056 281 32,077 260 21 Iğdır 8,632 66 6,429 52 14 Şanlıurfa 41,570 198 35,888 176 22 Van 46,639 307 50,003 292 15 Edirne 14,588 148 14,494 125 23 Şırnak 14,617 100 11,075 85 15 Uşak 10,138 74 8,653 50 24 Şanlıurfa 44,878 161 31,890 144 17 Nevşehir 11,374 75 8,995 50 25 Mardin 30,299 86 21,676 68 18 Gaziantep 38,634 198 45,991 172 26 Adıyaman 22,591 82 14,323 61 21 Konya 54,533 490 52,134 464 26 Hakkari 10,137 80 5,622 56 24 Zonguldak 23,658 256 15,822 224 32 Kayseri 30,143 339 33,917 309 30 Hatay 37,164 187 29,509 154 33 Sivas 27,441 393 21,492 362 31 Adana 62,402 241 50,523 206 35 Yozgat 24,525 226 14,646 195 31 Adıyaman 23,939 76 13,873 34 42 Bitlis 16,886 90 10,998 58 32 Yozgat 26,921 272 15,251 227 45 Kahramanmaraş 29,467 142 19,908 103 39 Rize 14,560 579 14,558 532 47 Zonguldak 22,687 234 14,279 193 41 Giresun 19,346 657 17,058 597 60 Osmaniye 17,340 82 15,343 35 47 Sinop 10,618 888 10,038 822 66 Adana 59,294 215 45,927 158 57 Sivas 30,131 440 22,884 350 90 Mersin 53,523 247 46,721 189 58 Erzincan 14,218 208 11,523 117 91 Hatay 35,139 207 27,260 135 72 Van 72,273 351 23,415 165 186 Rize 13,856 659 12,315 504 155 Tokat 36,342 1,248 29,576 851 397 Trabzon 25,478 1,403 21,864 1,206 197 Trabzon 38,446 1,826 24,858 1,259 567 Çorum 20,610 736 13,289 485 251 Ordu 34,472 3,096 23,963 2,258 838 Sinop 10,371 982 8,277 613 369 Kaynak: Tüik 40 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 41

SAMSUN YAŞ GRUPLARINA GÖRE İÇ GÖÇ (2011-2012 DÖNEMİ) 2011/2012 göç verilerine göre Samsun 50-59 yaşları arası hariç diğer tüm yaş gruplarında net göç veren bir il durumundadır. Samsun Genç Nüfus Göçü vermektedir. Samsun 2011/2012 döneminde en fazla net göçü 2,735 kişi ile 20-24 yaş grubunda vermiş, bunu 2,088 kişi ile 15-19 yaş grubu, 1,559 kişi ile de 25-29 yaş grubu izlemiştir. Yaş grubu Türkiye SAMSUN Verilen Göç Alınan Göç Net Göç Toplam 2,317,814 41,561 1.79% 32,249 1.39% -9,312 '0-4' 158,377 2,391 1.51% 2,021 1.28% -370 '5-9' 163,344 2,556 1.56% 2,159 1.32% -397 '10-14' 138,342 2,418 1.75% 1,774 1.28% -644 '15-19' 314,421 6,635 2.11% 4,547 1.45% -2,088 '20-24' 389,306 7,782 2.00% 5,047 1.30% -2,735 '25-29' 341,391 6,089 1.78% 4,530 1.33% -1,559 '30-34' 240,034 3,806 1.59% 3,455 1.44% -351 '35-39' 150,193 2,460 1.64% 2,155 1.43% -305 '40-44' 103,261 1,810 1.75% 1,417 1.37% -393 '45-49' 83,200 1,555 1.87% 1,360 1.63% -195 '50-54' 68,024 1,188 1.75% 1,203 1.77% 15 '55-59' 55,590 939 1.69% 942 1.69% 3 '60-64' 39,009 644 1.65% 588 1.51% -56 '65+' 73,322 1,288 1.76% 1,051 1.43% -237 Kaynak: Tüik BÖLGESEL GÖÇ (TR83.SAMSUN-TOKAT-ÇORUM-AMASYA)(2011-2012 DÖNEMİ) 2011/2012 dönemi bölgeler itibariyle iç göç rakamları incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin binde eksi 5.73 net göç h z ile 26 bölge arasında 7 nci sırada yer aldığı görülecektir. En düşük net göç hızı (eksi 21.32) Ağrı-Kars-Iğdır-Ardahan bölgesinde, en yüksek net göç hızı (artı 10.58) da Antalya- Isparta-Burdur bölgesinde görülmektedir. 13 bölge net göç vermekte 13 bölge de net göç almaktadır. 2012 yılında TR83 bölgesi toplam 15,620 kişi net göç vermiştir. Sn Düzey2 Bölge 2012 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı 1 TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 1,154,277 30,687 55,560-24,873-21.32 2 TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 2,085,092 50,247 73,050-22,803-10.88 3 TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 1,071,878 36,528 46,089-9,561-8.88 4 TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 3,354,242 59,515 89,289-29,774-8.84 5 TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 2,082,470 69,451 87,222-17,771-8.50 6 TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 3,038,983 54,721 74,156-19,435-6.37 7 TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 2,717,970 83,132 98,752-15,620-5.73 8 TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 1,673,852 46,734 56,054-9,320-5.55 9 TR62 Adana, Mersin 3,808,483 81,855 102,024-20,169-5.28 10 TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 2,351,714 60,345 72,399-12,054-5.11 11 TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 1,020,108 31,266 34,793-3,527-3.45 12 TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2,519,139 51,712 59,478-7,766-3.08 13 TR71 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 1,501,311 52,058 55,866-3,808-2.53 Türkiye 75,627,384 2,142,580 2,142,580 14 TR52 Konya, Karaman 2,287,705 55,603 51,810 3,793 1.66 15 TR33 Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak 2,965,800 78,255 72,905 5,350 1.81 16 TR10 İstanbul 13,854,740 384,535 354,074 30,461 2.20 17 TR31 İzmir 4,005,459 105,804 95,954 9,850 2.46 18 TR32 Aydın, Denizli, Muğla 2,808,243 78,009 67,854 10,155 3.62 19 TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 3,682,037 102,835 87,286 15,549 4.23 20 TR51 Ankara 4,965,542 160,235 137,834 22,401 4.52 21 TR22 Balıkesir, Çanakkale 1,654,422 54,615 46,130 8,485 5.14 22 TR42 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 3,376,330 110,460 88,919 21,541 6.40 23 TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 745,525 38,349 33,595 4,754 6.40 24 TR90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 2,545,274 105,109 86,614 18,495 7.29 25 TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 1,593,247 59,957 43,390 16,567 10.45 26 TR61 Antalya, Isparta, Burdur 2,763,541 100,563 71,483 29,080 10.58 Kaynak: Tüik 42 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 43

YAŞ GRUPLARINA GÖRE BÖLGESEL GÖÇ (2011-2012 DÖNEMİ) Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin yaş gruplarına göre göç rakamları incelendiğinde bölgenin sıfır yaş 44 yaş arası ve 65 yaş üstü net göç verdiği, 45-64 yaş arası da net göç ald ğ görülmektedir. Samsun- Tokat-Çorum-Amasya bölgesi genç nüfusunu kaybetmekte, yaşlı nüfusu almaktadır. Yaş grubu Türkiye VERİLER ALINAN Net Göç TR83 TR83 Pay TR83 TR83 Pay Toplam 2,142,580 98,752 4.61% 83,132 3.88% -15,620 '0-4' 146,079 5,992 4.10% 5,701 3.90% -291 '5-9' 150,429 6,614 4.40% 6,027 4.01% -587 '10-14' 127,509 6,094 4.78% 5,475 4.29% -619 '15-19' 288,144 14,583 5.06% 9,393 3.26% -5,190 '20-24' 360,636 17,491 4.85% 10,714 2.97% -6,777 '25-29' 317,540 14,389 4.53% 10,718 3.38% -3,671 '30-34' 222,366 9,278 4.17% 8,539 3.84% -739 '35-39' 138,730 6,192 4.46% 6,101 4.40% -91 '40-44' 95,156 4,547 4.78% 4,326 4.55% -221 '45-49' 76,623 3,685 4.81% 4,184 5.46% 499 '50-54' 62,992 2,800 4.45% 3,714 5.90% 914 '55-59' 51,792 2,151 4.15% 3,028 5.85% 877 '60-64' 36,470 1,503 4.12% 2,065 5.66% 562 '65+' 68,114 3,433 5.04% 3,147 4.62% -286 Kaynak: Tüik SAMSUN İLÇELERİ 44 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 45

İLÇELERİN GELİŞMİŞLİK DURUMU 06.03.2008 kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile daha önce belediye olan Atakum, Canik ve İlkadım ilçe olmuştur. Samsun un yeni ilçelerle (Atakum, Canik, İlkadım) birlikte 17 ilçesi mevcut olup ilçeleri arasında ciddi ekonomik gelişmişlik farkları vardır. Devlet Planlama Teşkilatı nın (DPT) İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre 10 ilçemizin gelişmişlik endeksi (-) eksidir. Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda bulunan (6.Grup) üç ilçemiz bulunmaktadır. Samsun ilinin birinci gelişmişlik grubunda ilçesi bulunmamaktadır. SAMSUN VE İLÇELERİ SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSLERİ Sıra İlçe Gelişmişlik Endeksi Gelişmişlik Grubu 25 Merkez* 2.46298 2 168 Ondokuzmayıs 0.60049 3 204 Bafra 0.40944 3 226 Tekkeköy 0.30310 3 282 Çarşamba 0.11346 3 436 Terme -0.20528 3 459 Ladik -0.24068 3 523 Havza -0.37355 4 575 Kavak -0.46485 4 581 Yakakent -0.47014 4 645 Alaçam -0.58680 4 710 Vezirköprü -0.70191 5 761 Salıpazarı -0.82056 6 789 Ayvacık -0.93524 6 796 Asarcık -0.99161 6 Kaynak: DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (2004) Not:* Atakum, Canik, İlkad m İlçeleri ALAÇAM İlçe çok eski bir tarihe sahiptir. Alaçam da M.Ö. ki devirlerde Frigyalılar, Kimmiler, Mısırlılar, Lidyalılar ve Persler çeşitli aralıklarla hüküm sürmüşlerdir. Adını; kasabanın ortasından geçen Uluçay'ın kenarındaki Uluçam denilen büyük çam ağaçlarından almıştır. Osmanlı'dan beri bir Türk kasabası olan Alaçam, 1 Eylül 1944 tarihinde 8. ilçesi olarak Samsun'a bağlanmıştır. Kuzeyinde Karadeniz, batısında Yakakent, güneyinde Vezirköprü ve doğusunda ise Bafra ilçeleri ile çevrili şirin bir sahil kasabasıdır. Yüzölçümü 632 km 2, denizden yüksekliği ortalama 30 m ve sahil uzunluğu ise 7,8 km'dir. İlçenin ekonomisi tarıma dayalı olup, genel olarak tütün, buğday, çeltik ve mısır üretimi yapılmaktadır. Ayrıca her türlü sebze ve meyve de yetiştirilmektedir. Bunun yanında hayvancılık ve balıkçılık da yapılmakta olup hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ön plandadır. ASARCIK 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra Rusya'dan göç eden Çerkezlerin küçük bir köy olan şimdiki ilçe ve yakınındaki bir kaç köye yerleşmeleriyle Asarcık kurulmaya başlamıştır. Zamanla civardan göç edip gelenlerin yerleşmeleriyle de büyümüş; 1959 Yılında nahiye, 1987 yılında da ise ilçe olmuştur. 1989 Yılı Mart ayında yapılan Mahalli İdare seçimleri öncesinde de Belediye kurulmuştur. Samsun'un 44 km güneyinde yer alan Asarcık batıdan Kavak ve doğudan Çarşamba ilçeleri ile çevrilidir. İlçede tarıma elverişli arazinin az ve verimsiz olması ve sulanabilir arazinin olmaması, tarım sektörünün gelişmesini engellemiştir. Tarımdan elde edilen ürün halkın ancak tüketim ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir. Başlıca yetiştirilen ürünler buğday, mısır, arpa ve şekerpancarıdır. ATAKUM 6.3.2008 kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Atakent, Kurupelit, Altınkum, Çatalçam ve Taflan ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte Atakum İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. Atakum merkez olmak ve aynı kanun eki (39) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere Atakum ilçe olmuştur. İlçe ekonomisi genel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlçede büyük ölçekli sanayi işletmesi bulunmamaktadır. İlçe sınırları içerisinde yer alan köylerde üç farklı zirai üretim ön plana çıkmaktadır. Tarımsal Bilgi Sistemimizde kayıtlı 40 yerleşim biriminden 4 yerleşim biriminde meyvecilik yoğun olarak yapılmaktadır. Samsun Ankara karayolu boyunca Kürtün Çayı etrafında tarım arazileri bulunan Kolpınar, derecik, Kesirli, Sarıışık köylerinde klasik şeftali, elma ve armut yetiştiriciliği yaygındır. Erikli, Kabadüz, Karakavuk, Kayagüney, Özören, Taflan, Kurugökçe ve Yeşiltepe olmak üzere toplam 8 yerleşim biriminde fındık üretimi yoğun olarak yapılmaktadır. Diğer köylerimizde hububat (Buğday, Arpa) ve yem bitkisi (Fiğ) ekilişleri öncelikli tarımsal üretim çeşitleridir. İlçemiz toplam olarak 20 km sahil şeridine sahip olup, sahillerimiz genel olarak temiz ve yüzmeye elverişli konumdadır. Sahillerimizde, özel şahıslarca yapılmış yazlık tatil evleri mevcuttur. AYVACIK, Not: * Atakum, Canik, İlkad m İlçeleri Yukarıdaki grafikten de açıkça görülmektedir ki Samsun ilçelerinin merkez (Atakum,Canik,İlkadım), Ondokuzmayıs, Bafra, Tekkeköy ve Çarşamba ilçeleri hariç gelişmişlik endeksi eksidir. Gelişmişlik endeksi en düşük ilçelerimiz Asarcık, Ayvacık, Salıpazarı, Vezirköprü ve Alaçam ilçeleridir. Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, daha önce bağlı bulunduğu Çarşamba İlçesinden daha eski bir tarihe sahip olduğu sanılmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir Rum köyü olan Ayvacık, Cumhuriyet kurulduktan sonra Rumlar tarafından terk edilmiştir. Halk ilçeye Cumhuriyet kurulduktan sonra yerleşmiştir. Ayvacık, 1954 te tam teşekküllü nahiye olmuş; fakat 1969 da daha önce kurulmuş resmi kurumlar kaldırılmış, 1978'de ise yine köye dönüştürülmüştür. 20 Mayıs 1990 tarihinde Ayvacık köyü Keskinoğlu köyü ile birleştirilerek AYVACIK ilçesi oluşturulmuştur. 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan Mahalli İdare seçiminden önce de belediyesi kurulmuştur. Ayvacık; Canik Dağlarının kuzey eteklerinde, Suat Uğurlu Baraj gölünün kıyısında (Yeşilırmak Vadisinde) yer almaktadır. Bu uzun vadide bir de Hasan Uğurlu Baraj gölü bulunmaktadır. İlçenin en yakın komşusu 28 km kuzeyindeki Çarşamba ilçesidir. Samsun a uzaklığı ise 62 kilometredir. Tarım sektörü; mısır, buğday, arpa ve fındık üretiminde yoğunlaşmıştır. Topraklarının büyük bir bölümü orman arazisidir. Tarıma elverişli topraklar genellikle bozuk ve kuru orman alanlarının açılmasıyla elde edilmiştir. Hayvancılık alanında sahip olunan potansiyel yeterince değerlendirilememiştir. İlçe de ayrıca Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu Hidro-elektrik Santralları ile ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan ve sanayinin ana girdisi olan elektrik üretimi yapılmaktadır. Bu barajlar 1981-82 yıllarında hizmete girmiştir. 46 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 47

BAFRA Bafra'nın tarihi M.O. 5000 yıllarına kadar uzanmaktadır. İkiztepe Ören yerinde yapılan kazılarda Kalkolitik Döneme (M.Ö 5000-4000) ait yerleşmelerin izine rastlanılmıştır. 1071 Malazgirt Savaşından sonra Selçukluların eline geçen Bafra'ya 1214 yılında Anadolu Selçuklu Hükümdarı İzzettin Keykavus, türkmen aşiretlerini yerleştirmiştir. 1243'de başlayan Moğol istilaları, Selçuklu İmparatorluğunun yıkılıp yerinde birçok Türk beyliğinin kurulmasına neden olunca, bu topraklarda da küçük bir Selçuklu Beyliği olan Bafra Beyliği kurulmuştur. 1460'da ise Bafra Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Bafra Osmanlı devrinde Trabzon vilayetine bağlı Canik Sancağına ait bir yerleşim idi. Hangi tarihte kaza merkezi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Salname kayıtlarına göre 1854 sonunda kaza merkezi olduğu sanılmaktadır. Bafra adının; Kızılırmak'ın denize açıldığı yerde M.Ö. 525 yıllarında Fenikeliler zamanında ticaret gemilerinin yanaştığı koylara kurulan ticaret evlerine, Bafida denilmesinden geldiği sanılmaktadır. Bafra Karadeniz'e 20 km uzaklıkta, denizden yüksekliği 20 metre olan ve Kızılırmak ın birikintisinden oluşan ova üzerine kurulmuş bir ilçemizdir. Doğusunda ve kuzeyinde Karadeniz, batısında Alaçam, güneyinde ise Kavak ilçeleri ile çevrilmiştir. Yüzölçümü 175.000 ha, Samsuna uzaklığı 51 kilometredir. Kızılırmak Deltasının Karadeniz e açılan kısmını kaplayan Bafra Ovası, güneyde Canik Dağlarının uzantıları olan dağlarla çevrilidir. Bu dağlardan en yükseği 1224 metre ile Nebyan Dağıdır. Türkiye'nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak bu dağları derin bir vadi ile geçerek Bafra ovasına ulaşır. Bafra ovasının tamamı Kızılırmak ın taşıdığı alüvyonlar tarafından oluşturulmuştur. Irmağın denize yakın kısımlarında birçok küçük göl oluşmuştur. Nebyan dağının etekleri ise yayla durumundadır. Sivas'ta Kızıl Dağ'dan doğan Kızılırmak'ın uzunluğu 1151 km dir. Orta Anadolu'da geniş bir yay çizerek Bafra'dan denize dökülür. Kızılırmak'ın denize döküldüğü yerde oluşmuş göller, ırmağın her iki yakasında da yer almakta olup batısındaki Karaboğaz, doğusundaki ise Balık gölüdür. Doğu yakasında yer alan diğer göllerin başlıcaları; Dutdibi, Liman, Hayırlı, Çernek, Uzungöl, Tombulgöl ve İncegöl dür. Göllerin çevresi sazlık ve bataklıklarla çevrili olup yer yer ormanlık alanlar da göze çarpar. İlçe genelinde tarımsal üretime ve tarım ürünlerinin işlenip pazarlanmasına dayalı bir ekonomik yapı gelişmiştir. 1997 yılında kurulma çalışmaları başlayan Bafra Organize Sanayi Bölgesinde yatırımlar devam etmektedir. CANİK 6.3.2008 kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Canik İlk Kademe Belediyesi merkez olmak ve aynı kanun eki (40) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere Canik ilçe olmuştur. Canik, Samsun'un Devgeriş deresiyle Mert ırmağı arasında Karadeniz'den içeri doğru uzanmış şirin bir yerleşim yeridir. İlçenin kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Canik Dağları'nın Karadeniz'e doğru uzantısı olan tepeler, batısında Mert Irmağı ve İlkadım İlçesi, doğusunda ise Tekkeköy ilçesi bulunmaktadır. 1960'lı yıllara kadar Canik, yerleşim alanı olarak Hasköy, Hacıismail, Teknepınar köyleri ve seyrek yayılmış çiftçi evlerinden ibaretti. Bu köyler, Kurtuluş Savaşı sonrası yapılan mübadele sonucu Rumlar'dan alınarak Balkanlardan getirilen vatandaşlarımızın yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Bölgede bu günkü stadyumun yerinde hipodrom, Yeni Mahalle'de küçük bir teyyare alanı ve yer yer bataklıklar vardı. Ordu -Ankara karayolunun geliştirilmesi, ilçede önemli bir hareketlilik oluşturmuş, yerleşim alanlarının hızla büyümesine neden olmuştur. ÇARŞAMBA Çarşamba; ilk defa Yeşilırmak ın doğu yakasındaki Çay ve batı yakasındaki Sarıcalı Mahalleleri çevresinde gelişmeye başlamıştır. Buranın ovada merkez rolünü üstlenmesinde, ilki 1370 te olmak üzere kurulmakta olan panayırın etkisi büyüktür. Bu panayır çarşamba günleri kurulduğundan ilçe adını buradan almıştır. 1925 yılında Belediye Teşkilatı kurulmuştur. İlçe, Samsun-Ordu karayolu üzerinde ve Yeşilırmak'ın oluşturduğu verimli delta ovasında kurulmuştur. Doğusunda Terme, batısında Tekkeköy, kuzeyinde Karadeniz ve güneyinde ise Ayvacık ve Salıpazarı ilçeleri bulunmaktadır. İLKADIM Daha önce belediyelik olan İlkadım, 6.3.2008 kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Gazi ve Yeşilkent ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte İlkadım İlk Kademe Belediyesine katılmıştır. İlkadım merkez olmak ve aynı kanun eki (41) sayılı listede adları yazılı köyler bağlanmak üzere İlkadım ilçe olmuştur. İlçeye bağlı; 1 Belediye, 11 Köy Muhtarlığı, 50 Mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. İlçe yüzölçümü toplam 152,28 kilometrekaredir. İlkadım İlçesi Samsun ilinin merkezinde yer alır. İlçemiz, batısında Atakum, doğusunda Canik, güneyinde Kavak ilçeleri ve kuzeyde ise Karadeniz ile komşudur. Yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneyindeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kürtün ve Mert Irmağı arasında, Kuzeyden Güneye uzanan topraklar üzerinde yer alır. Sahil şeridi uzunluğu toplam 7,5 km'dir. HAVZA Havza'nın doğusunda yer alan Lerdüge Tümülüs lerinde yapılan arkeolojik araştırmalar ilçenin tarihinin M.Ö. 100 yıllarına kadar uzandığını göstermektedir. Kasaba şifalı suları nedeniyle yıllarca krallıklar ve beylikler arasında el değiştirmiştir. İsmini, 1156 'da Amasya hükümdarı olan Kavushan'dan almıştır. Kavus adınının ise 1245 tarihinde Selçuklu hükümdarlarından Sadi Paşa tarafından Havza olarak değiştirildiği ileri sürülmektedir. Beylikler döneminde Havza Canik Beylerinden Taşanoğulları tarafından idare edilmiştir. Amasya Valisi 2. Murat, Yörgüç Paşa'yı görevlendirerek Taşanoğullarının egemenliğindeki Havza yöresini Osmanlı egemenliği altına almıştır. Böylece Havza 1430 da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlılar döneminde Amasya iline bağlı olarak yönetilen Havza, 1882 tarihinde ilçe haline getirilmiş, 1926 yılında ise Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'a uzaklığı 86 km olan ilçenin, kuzeyinde Bafra, güneyinde Suluova ve Merzifon, batısında Vezirköprü, doğusunda ise Lâdik ve Kavak ilçeleri yer almaktadır. Havza'nın kuzeyi sıradağlar ile çevrilidir. Batısında Taşan (Tavşan) dağları yer alır. Bu dağların etekleri yayla konumundadır. En önemli akarsuları, Tersakan, Derinöz ile İstavroz'dur. İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Buğday ve şekerpancarı en fazla üretilen ürünlerdir. İlçenin köylerinde hayvancılıkta yaygın olarak yapılmaktadır. Dağlarla çevrili ilçede orman alanları geniş yer kaplar. Özellikle orman köylerinde yaşayan halk geçimini büyük ölçüde orman ürünlerinden sağlamaktadır. İlçede çok sayıda un fabrikası faaliyet göstermektedir. Eski ve yeni çeltek denilen mevkii de ise linyit kömürü çıkarılan ocaklar vardır. Havza'da genellikle küçük çapta imalatın ve çeşitli alanlarda tamir işlerinin yapıldığı bir de küçük sanayi sitesi faaliyettedir. Havza ekonomisinde kaplıca turizmi, temel sektörlerden biri konumundadır. Havza Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makinaları İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Kurulması çalışmaları 2007 yılında başlatılmış ve halen devam etmektedir. KAVAK Tarihi oldukça eskidir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan Kaledoruğu Höyüğünde 1942 de yapılan araştırmalarda M.Ö.3500-M.Ö. 2000 yıllarına ait eserlere rastlanılmıştır. Bu verilere göre Kavak, tarihi Tunç Çağına kadar uzanan bir yerleşim yeridir. Kaledoruğu Höyügünde Genç Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlere rastlanması ise buradaki yerleşimin sürekliliğini göstermektedir. Hititlerin egemenliğinden sonra M.Ö.1200'lerde Friglerin, M.Ö.7. yüzyılda ise Miletlerin egemenliği altına girmiştir. M.Ö.333 te Pontusların eline geçen Kavak'a daha sonra Romalılar hakim olmuştur. Müslümanların Abbasiler döneminde (750-1258) Malatya-Tokat üzerinden Karadeniz kıyılarına gelmeleriyle İslam dinini kabul etmişlerdir. 1418 de Çelebi Mehmet döneminde İlçe tamamen Osmanlıların eline geçmiştir. Kavak Samsun-Ankara karayolu üzerindedir. Samsun'a uzaklığı 51 km dir. Doğusunda Asarcık, batısında Havza, kuzeyinde Samsun ve Bafra, güneyinde ise Lâdik ilçeleriyle çevrilidir. Kavak ilçesinin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım alanında en çok buğday, mısır, yulaf, arpa gibi tahıl ürünleri yetiştirilir. Ayrıca şekerpancarı, tütün ve patates ekimi de yapılmaktadır. İlçedeki sanayi ise genellikle kireç, tuğla ve kremit üretimi gibi yerel ihtiyaçlara hitap eder düzeyde gelişmiştir. 1993 yılında kurulma çalışmaları başlayan Kavak Organize Sanayi Bölgesinde yatırımcılar için arsa tahsisleri devam etmektedir. Halkın çoğu tarımla uğraşmaktadır. Yeşilırmak ın suladığı ova, tarıma son derece elverişli topraklarla kaplıdır. Tarım; ilçeye, Karadeniz Bölgesine ve de Türkiye'ye üretim yapacak düzeyde gelişmiştir. Yetiştirilen ürünler buğday, arpa, çeltik, fasulye, soya fasulyesi, nohut, şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, şeftali, fındık ve elma başta olmak üzere çok çeşitlidir. 48 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 49

LÂDİK Lâdik ilçesinin tarihinin yapılan arkeolojik kazılardan hareketle M.Ö.3000-M.Ö.2000 yıllarına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bölge M.Ö.550-332 yılları arasında Perslerin hakimiyetine girmiştir. 1071 Malazgirt savaşından sonra İslamiyet yayılmıştır. Osmanlılar Lâdik i 1428'de topraklarına katmışlardır. Lâdik, Cumhuriyet dönemine kadar Sivas Sancağına bağlı Amasya vilayeti sınırları içinde olup Cumhuriyet kurulduktan sonra 1925 yılında Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'un güneyinde yer alan Lâdik, kuzeyinde Kavak, güneyinde Suluova, doğusunda Taşova ve batısında Havza ilçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 558 kilometrekaredir. İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Buğday, arpa, yulaf, mısır, şekerpancarı yetiştirilen tahıllardandır. Verimli ve geniş ekim-dikim alanlarına sahip almasından dolayı sebzecilik gelişmiştir. Özellikle domates, biber, patlıcan, salatalık, taze fasulye vb. sebzeler yetiştirilerek, toptancı sebze halinden, ihtiyaç duyulan illere sevk edilmek üzere pazarlanmaktadır. Lâdik in yayla durumunda olması küçük ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine de olanak sağlamıştır. İlçedeki en büyük sanayi kuruluşu çimento fabrikasıdır. Bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. ONDOKUZMAYIS Ondokuzmayıs ilçesinde Dağköy ve Yörükler beldeleri civarında yapılan arkeolojik kazılarda M.Ö. ki yıllara ait yerleşmeler olduğu saptanmıştır. Dağköy'de ortaya çıkarılan mezarların M.Ö.47 yıllarına ait olduğu sanılmaktadır. Yörükler beldesinde bulunan Hamamın ise Cenevizliler ve Romalılar dönemine ait olduğu rivayet edilmektedir. Milattan önceki yıllardan beri yerleşim yeri olarak kullanılmış bu topraklar, Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Samsun'a 33 km uzaklıkta, Samsun-Sinop karayolu üzerinde ve Kızılırmak Nehrinin meydana getirdiği delta ovasının doğu ucunda yer alan ilçenin denizden yüksekliği 10 m olup doğusunda Atakum, batışında Bafra, kuzeyinde Karadeniz, güneyinde ise Bafra ilçesi bulunmaktadır. En yüksek yeri Nebyan ormanlarının bulunduğu güneyindeki tepedir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan topraklar Kızılırmak'ın oluşturduğu Ova'nın bir bölümünü teşkil eder. İlçede tarım, hayvancılık ve balıkçılık gelişmiştir. Tarım ürünleri arasında fındık, mısır önemli yer tutar. Balıkçılık denizden başka balık göllerinde de yapılmaktadır. 19 Mayıs ilçesinde cevizcilik ve arıcılık projeleri uygulanmaya konulmuş ve ekonomik açıdan önemli katkılar sağlanmıştır. Ayrıca, yapılan el dokuması kilimler, çoraplar vb. eşyalar ilçe ekonomisine küçük de olsa katkı sağlamaktadır. Balık gölleri civarında yapılan hasır örücülüğü de ekonomik faaliyetler arasında sayılır. Bütün bunların yanında bir de küçük sanayi sitesi bulunan ilçede özellikle bahçe tarımında kullanılan araç ve gereçler ile soba ve kuzine imalatı yapılmaktadır. SALIPAZARI Terme ve Çarşamba ilçelerinden ayrılan Alanyaykın, Düzköy ve Bereket köylerinin birleşmesiyle 1973 yılında Belediye olmuştur. 1987-1988 yıllarında da ilçe teşkilatı kurularak Samsun'a bağlanmıştır. Samsun'a uzaklığı 54 km. olan ilçenin güneyinde Erbaa ve Akkuş, doğusunda Terme, batısında Ayvacık, kuzeyinde ise Çarşamba ilçeleri bulunmaktadır, denize kıyısı yoktur. İlçenin kuzeyi düzlük, güneyi engebelidir. Yeşilçay ile Terme çayı ilçe merkezinde kesişmektedir. İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Tarım ürünü olarak fındık, çilek ve çeltik yaygın olarak yetiştirilir. İlçede hayvancılık da gelişmiştir. Dağlık bölgedeki köylerde sepet, kaşık ve çeyiz sandığı gibi ürünler de yapılmaktadır. TEKKEKÖY Tekkeköy ve civarında yapılan araştırmalar sonucunda Poleolitik dönemden itibaren yerleşimin varolduğu öğrenilmiştir. İlçedeki araştırmalarda Hitit dönemine ait katmanlara rastlanmış, Friglere ait kalıntılar da bulunmuştur. Selçuklular Anadoluya yerleşmeye başladığı zaman; Bizans devletinin egemenliği altında olan bu yöreyi Türklere ve islamiyete açmak için, bölgenin önemini de dikkate alarak, büyük Türk velisi Şeyh Zeynüddin'i buraya göndermiş ve bir Tekke kurmuşlardır. Tahminen 1250-1330 yılları arasında yaşayan Şeyh Zeynüddin kurduğu tekkede yolcuları, düşkünleri, fakir fukarayı kazan kurarak doyurmuştur. Tekkeköy adının buradan geldiği söylenmektedir. Samsun-Trabzon karayolunun 13.km.'sinden güneye doğru 1 km içeride yer alan ilçe, Tekkeköy deresinin kıyı ovasına açıldığı kesimde kurulmuş olup topraklarının üçte birini Çarşamba ovasının devamı oluşturur, dolayısıyla bu kısımlar sulu tarıma elverişlidir. TERME Terme'nin tarihi M.Ö. 1000 yıllarına kadar inmektedir. Hatta eski tarihçiler M.Ö.1200 yıllarında şimdiki Terme çayı kıyısında efsanevi kadın savaşçı olan amazonların yaşamış olduklarını ileri sürmüşlerdir. Terme isminin, Amazonların kurdukları kıyı kenti olan Thermodon dan (bu günkü Terme çayı) geldiği söylenmektedir. İlçenin en eski halkının Gaskalar olduğu sanılmaktadır. Hititler Samsun'a kadar yayılınca Gaskalar ı da yönetimleri altına almışlardır. Türklerin Anadolu'ya hakim olmaya başladıkları 11.yy' a kadar Terme de sırasıyla Hititler, Frigler, Medler, Persler ve Romalılar yönetim kurmuşlardır. I. Alaittin Keykubat zamanında (1219-1236) Terme dahil bütün Karadeniz sahili Anadolu Selçuklularının yönetimine girmiştir. 1381'de Kadı Burhanettin, Eratna Beyliğini ele geçirince Terme onun bölgesine bağlanmıştır. Bu arada yörede Canik Beyliği de kurulmuştur.1398'de Yıldırım Beyazıt Amasya ve Karadeniz kıyılarında bütün beylikleri Osmanlı topraklarına katmıştır. Cumhuriyete kadar Terme, Canik Mutasarrıflığının idaresinde yönetilmiştir. Terme, denizden 3-5 km. içeride kurulmuş olup Samsun'a uzaklığı 58 km.dir. İlçenin kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Ünye ve İkizce, güneyinde Akkuş ve batısında ise Salıpazarı ve Çarşamba ilçeleri yer almaktadır. Ayrıca, kuzeyinde kıyı ovası, güneyinde ise Canik Dağları uzanmaktadır. En yüksek noktası 450 metredir. Karaormandan doğan Terme çayı ilçeyi tam ortasından ikiye bölerek Karadenize dökülür. Çarşamba Dağlarından doğan Delidere akarsuyu da Karadeniz'e dökülür, akarsuyunun yatağının bazı kısımlarında göller oluşmuştur. İlçede Simenit gölüne dökülen Karaboğaz ve Abdal Dereleri de vardır. Dünyanın ikinci büyük kavak ormanı da Terme'dedir. Terme ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalıdır. Bu verimli ovada ünlü Terme pirinci ve fındık yetiştirilmektedir. İlçede kültür kavakçılığı da oldukça yaygındır. Bunların yanı sıra, Sahil kasabası olması nedeniyle balıkçılık ve diğer bazı deniz ürünleri avcılığı da geçim kaynakları arasında sayılabilir. Ilçede besicilik ve arıcılık gibi ekonomik faaliyetler de önemli yer tutmaktadır. Terme'nin en önemli sanayi kuruluşları, ilçede yetiştirilen fındık ve çeltiği işleyen fabrikalardır. VEZİRKÖPRÜ Vezirköprü'nün tarihi Hitit'lere (M.Ö.2000-M.Ö.700) kadar uzanmaktadır. Şehir, Hititler tarafından şimdiki ilçe merkezinin 2.5 kilometre kadar uzağına kurulmuştur. 1695 yıllarındaki Celali isyanları sırasında sık sık baskına uğramış ve kasaba yağmalanıp yıkılmıştır. Bu nedenle insanlar kalelere sığınma ihtiyacı duymuşlar ve Taşkale ve Toprakkale yi inşa etmişlerdir. Şimdi bu kale yıkıntıları üzerine kurulan mahalleler aynı adlarla anılmaktadır. Celali isyanlarından sonra Köprülü Mehmet Paşa ilçedeki yıkılmış yapıları tamir ettirmiş ve ayrıca yeni eserler de yaptırmıştır. İdari bakımdan Sivas Beyler Beyliğine bağlı Amasya mutasarrıflığı içinde olan Vezirköprü; 1925 yılına kadar Amasya'ya bağlı bir ilçe iken;1925 yılında Samsun a bağlanmıştır. Kasabanın adı Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Şınder olarak geçmektedir. Mehmet Paşa Sadareti zamanında ilçe Vezirköprü adını almıştır. Vezirköprü, Samsun un güneybatısında yer alır. Doğusunda Havza, batısında Boyabat ve Osmancık, güneyinde Gümüşhacıköy ve Merzifon, kuzeyinde ise Alaçam ve Bafra ilçeleri bulunmaktadır. İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır. Bunun yanında hayvancılık ve orman ürünleri de önemli yer tutar. Her çeşit tahıl üretimi ile sebze ve meyvecilik gelişmiştir. Ayrıca; Şekerpancarı, tütün, kendir, ayçiçeği, susam ve zeyrek tarımı da yapılmaktadır. Orman Ürünleri Entegre Tesisleri ilçe ekonomisine canlılık kazandırmaktadır. Ayrıca un fabrikaları ile zirai aletler imal eden kuruluşlar da vardır. İlçede bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. YAKAKENT 1896 Yılında muhtarlık, 1 Mart 1963 yılında Belediye Teşkilatı kurulmuştur. Aynı yıl, Gümenes olan ismi, kıyı şehri anlamına gelen Yakakent olarak değiştirilmiştir. 09.05.1991 yılında ise ilçe olmuştur. Yakakent; Karadeniz kıyısında Sinop ile Samsun il sınırları arasındaki geçit noktasındadır. Samsun'a uzaklığı 84 km olup doğusunda Alaçam, batısında Gerze, güneyinde Canik Dağları ve kuzeyinde ise Karadeniz yer almaktadır. İlçe ekonomisi tarımsal karaktere sahip olmakla beraber; balıkçılıkta ekonomisinin ağırlıklı sektörüdür. Karadeniz de avlanan her türlü balığı ve ayrıca dünyaca ünlü Mersin balığını bulmak mümkündür. Deniz ürünlerini değerlendiren özel sektöre ait iki fabrika da bulunmaktadır. İlçenin karakteristik tarım ürünü tütündür. Köylerde buğday, mısır ve çeltik de yetiştirilmektedir. İlçe sınırları içerisinde yer alan Merkez Organize Sanayi bölgesi ve 3 adet Küçük Sanayi Sistesi ilçeye ekonomik alanda hareketlilik getirmiştir. İlçede yer alan Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde yatırımlar devam etmektedir. 50 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 51

TÜRKİYE DE BELEDİYE, İLÇE VE KÖY SAYILARI (31.12.2012) Samsun 31.12.2012 tarihi itibariyle belediye sayısı bakımından 40 adet belediye ile 26 ncı, ilçe sayısı bakımından 17 adet ilçe ile 15 inci, köy sayısı bakımından da 946 adet köy ile 5 inci sıradadır. Samsun un Köy sayısı payı %2.75, İlçe sayısı payı %1.78, Belediye sayısı payı da %1.36 dır. Sn Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Sn Bölge Adı Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Türkiye 2,934 957 34,425 1 Sivas 46 17 1,222 41 Zonguldak 31 6 374 2 Şanlıurfa 26 11 1,157 42 Eskişehir 28 14 371 3 Kastamonu 21 20 1,070 43 Çankırı 31 12 366 4 Erzurum 34 20 965 44 Tunceli 10 8 366 5 Samsun 40 17 946 45 Hatay 76 12 362 Samsun Pay % 1.36% 1.78% 2.75% 46 Muş 28 6 361 6 Balıkesir 53 19 892 47 Denizli 87 19 360 7 Diyarbakır 29 17 805 48 Amasya 27 7 350 8 Manisa 84 16 780 49 Rize 21 12 348 9 Çorum 38 14 727 50 Bitlis 15 7 342 10 Ankara 45 25 672 51 Gümüşhane 18 6 321 11 Bursa 38 17 661 52 Bingöl 13 8 319 12 İzmir 53 30 597 53 Artvin 12 8 313 13 Mardin 31 10 585 54 Düzce 11 8 280 14 Konya 199 31 584 55 Siirt 13 7 280 15 Tokat 76 12 583 56 Batman 12 6 275 16 Van 20 12 580 57 Karabük 8 6 270 17 Ağrı 12 8 568 58 Bartın 9 4 262 18 Çanakkale 34 12 565 59 Tekirdağ 33 9 257 19 Yozgat 65 14 556 60 Edirne 24 9 248 20 Elazığ 26 11 546 61 Uşak 24 6 244 21 Antalya 93 19 539 62 Kocaeli 12 12 244 22 Giresun 33 16 535 63 Bilecik 15 8 243 23 Erzincan 29 9 528 64 Şırnak 20 7 235 24 Kütahya 72 13 511 65 Kırşehir 30 7 233 25 Mersin 54 13 509 66 Ardahan 8 6 226 26 Malatya 53 14 495 67 Burdur 30 11 182 27 Bolu 13 9 491 68 Isparta 51 13 174 28 Aydın 53 17 490 69 Kırklareli 26 8 173 29 Ordu 72 19 481 70 Kırıkkale 23 9 173 30 Kahramanmaraş 62 10 477 71 Bayburt 9 3 165 31 Trabzon 75 18 477 72 Osmaniye 16 7 160 32 Sinop 11 9 470 73 Iğdır 8 4 158 33 Adana 36 15 467 74 Karaman 16 6 154 34 Gaziantep 22 9 439 75 Aksaray 46 7 152 35 Sakarya 28 16 428 76 İstanbul 39 39 151 36 Adıyaman 28 9 428 77 Kilis 5 4 136 37 Muğla 61 12 396 78 Nevşehir 44 8 133 38 Kayseri 48 16 395 79 Hakkari 8 4 132 39 Afyonkarahisar 107 18 388 80 Niğde 52 6 112 40 Kars 10 8 381 81 Yalova 15 6 43 Kaynak:TÜİK, Notlar: 31/12/2012 verileridir. Belediye say s nda büyükşehir belediyeleri dahil değildir. İlçe say lar na il merkezleri / merkez ilçeler dahildir. Köy say lar na boş köyler dahildir. İl, ilçe, belediye, köy ve mahallelere göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşl k İşleri Genel Müdürlüğü taraf ndan, ilgili mevzuat ve idari kay tlar uyar nca Ulusal Adres Veri Taban (UAVT)nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yap lan; idari bağl l k, tüzel kişilik ve isim değişiklikleri dikkate al nm şt r. EKONOMİK YAPI 52 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 53

EKONOMİK YAPI Samsun, ekonomisi ve nüfusu ile Karadeniz Bölgesi'nin halen en büyük kentidir. Şehrin ekonomisinde sanayi ve hizmet sektörlerinin payları artarken tarım sektörünün payı azalmaktadır. Bafra ve Çarşamba ovalarında yetiştirilen ürünler öncelikle bölge ihtiyacını gidermekle birlikte, yurdun dört bir yanına da pazarlanmaktadır. Tarım ürünlerinin İhracat imkânları şehrin ekonomisine ciddi katkı sağlayacak potansiyele sahiptir. Samsun' da yapılan hayvancılık ailelerin kendisini geçindirmesine yönelik olmakla birlikte gelişmeye müsait ve yatırım yapılabilecek bir alandır. Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde Tarım sektörünün gayrı safi katma değer payı 2004 yılında %22.7 iken 2010 yılında bu rakam %19.9 a gerilemiş, Sanayi sektörünün payı 2004 yılında %19.7 iken, %21.4 e yükselmiş, hizmetler sektörünün payı da 2004 yılında %57.6 iken 2010 yılında %58.6 ya yükselmiştir. Karadeniz havzasında önemli bir coğrafi konuma sahip olan Samsun, deniz, kara, hava ve demiryolu ulaşım imkânları ile büyük potansiyele sahiptir. Samsun da imalat sanayiinde üretilen ürünlerin en önemlileri; Sigara, Kütük ve İnşaat Demiri, Bakır, Gübre, Çimento, Yedek Parça, Dükdil Boru, Vana-Pompa, Un-Yem, İlaç, Tıbbi ve Cerrahi Aletler, Mobilya, Şekerleme, Hazır Giyim, Trikotaj, Taş-Toprak Sanayi, Temizlik Maddeleri, Makine, Lastik-Plastik Eşya imalatıdır. Turizmin Samsun ekonomisindeki payı az olmakla birlikte il merkezinde olduğu gibi ilçe ve köylerde de gezip görülmeye değer çok sayıda tarihi ve turistik yerler mevcuttur. Ayvacık ta su sporları, Lâdik te kış sporları, Havza da kaplıca turizmi, Vezirköprü de Kültür turizmi yapılabilir. Yaz aylarında denizden ve kumdan yararlanılabildiği gibi kış aylarında da av turizmi yapılabilmektedir. Samsun, Bölgesel ekonomik potansiyeli, insan kaynakları ve geçmişten gelen fuarcılık geleneği ile Ulusal ve Uluslar arası Fuar ve Kongre merkezi olmaya adaydır. Samsun Fuar ve Kongre Merkezinin inşaatı bitmiş olup 2013 yılı sonunda işletilmesi planlanmaktadır. Samsun ilinin de içinde yer aldığı TR83 Bölgesi Lojistik Master Plan hazırlanmış ve kamuoyu ile paylaşılmıştır. Samsun Lojistik Merkezlerden biri olma konusunda kararlıdır. Tıbbi ve Cerrahi El alet imalatı konusunda Türkiye de merkez konumunda olan Samsun, hem bölgesinde hem de Türkiye geneli dikkate alındığında gelişmiş bir altyapıya sahiptir. Samsun son zamanlarda gerçekleşen sağlık yatırımları ile sağlık merkezi olma yolunda ilerlemektedir. Şehre önemli katkılar sağlayacağı öngörülen Samsun un ikinci üniversitesi 2012-2013 döneminde eğitime başlamıştır. Konteyner taşımacılığı hizmeti vermeye başlayan Samsun limanı şehre hareket kazandıracaktır. Samsun yakın zamana kadar pek yatırım almadığı büyük alışveriş merkezleri ve otel yatırımları da almaya başlamıştır. Bu yatırımların ilimize katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Tarıma dayalı gıda sanayinin gelişmesi ve bu ürünlerin ihraç edilmesi Samsun için büyük öneme sahiptir. Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde yatırımcılara arsa tahsisleri yapılmış olup firmaların yatırımları devam etmektedir. 2011 yılı Sosyoekonomik Gelişmişlik endeksi (SEGE) çalışmasında Samsun bir sıra gerileyerek 33. Sırada yer almıştır. 2003 SEGE sıralaması 32.cilik olan Samsun, 1996 yılı SEGE çalışmasında 76 il arasında 35. Sırada yer almaktaydı. GAYRİ SAFİ // KATMA DEĞER YURT İÇİ HASILA 54 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 55

KİŞİ BAŞINA GAYRI SAFİ KATMA DEĞER (2004-2010) TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 6,444.-$ ile 18 inci sırada yer almıştır. TR83 Bölgesi kişi başına gayrı safi katma değer bakımından 2004 yılında 17 inci, 2005 yılında 18 inci, 2006 yılında 16 ncı, 2007 yılında 18 inci, 2008 yılında 15 inci, 2009 yılında da 18 inci sırada yer almaktaydı. Bölge Adı Kişi başına GSKD ($) 2004 Sıra 2005 Sıra 2006 Sıra 2007 Sıra 2008 Sıra 2009 Sıra 2010 Sıra TR Türkiye 5,103 6,187 6,686 8,267 9,384 7,769 8,926 TR10 İstanbul 7,943 1 9,511 1 10,314 1 12,925 1 14,591 1 11,848 1 13,416 1 TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 6,300 6 7,878 5 8,625 5 10,567 5 12,243 5 9,699 5 11,511 5 TR22 Balıkesir, Çanakkale 4,515 10 5,526 10 5,724 10 7,404 10 9,000 9 7,596 8 8,651 8 TR31 İzmir 6,598 5 7,859 6 8,425 6 10,298 6 11,568 6 9,372 6 10,783 6 TR32 Aydın, Denizli, Muğla 5,320 8 6,283 9 6,858 9 8,076 9 9,076 8 7,496 9 8,524 9 TR33 Manisa,Afyon,Kütahya,Uşak 4,042 13 5,079 11 5,617 11 6,986 11 8,256 11 6,988 11 8,012 10 TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 6,930 4 8,564 3 9,409 3 11,719 2 12,983 3 10,319 4 11,528 4 TR42 Kocaeli,Sakarya,Düzce,Bolu,.. 7,183 2 8,725 2 9,612 2 11,563 3 13,265 2 10,641 3 12,128 2 TR51 Ankara 6,978 3 8,284 4 9,082 4 11,134 4 12,598 4 10,699 2 11,990 3 TR52 Konya, Karaman 3,887 14 4,706 13 4,968 13 6,251 13 7,213 13 6,125 13 6,771 13 TR61 Antalya, Isparta, Burdur 6,048 7 7,337 7 7,785 7 9,503 7 10,334 7 8,672 7 10,094 7 TR62 Adana, Mersin 4,065 12 4,965 12 5,327 12 6,593 12 7,363 12 6,125 12 7,147 12 TR63 Hatay,Kahramanmaraş,Osmaniye 3,155 19 3,814 19 3,907 19 4,999 19 5,937 19 4,902 21 5,724 20 TR71 Kırıkkale,Aksaray,Niğde,.. 3,674 15 4,458 16 4,676 17 5,941 17 6,789 17 5,737 16 6,673 15 TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 3,635 16 4,353 17 4,659 18 6,002 15 6,813 16 5,750 15 6,639 16 TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 5,209 9 6,577 8 7,108 8 8,097 8 8,734 10 7,153 10 7,952 11 TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 4,178 11 4,679 14 4,825 15 5,968 16 6,676 18 5,670 17 6,612 17 TR83 Samsun,Tokat,Çorum,Amasya 3,549 17 4,343 18 4,736 16 5,781 18 6,914 15 5,598 18 6,444 18 TR83 / Türkiye Oranı (%) 69.5% 70.2% 70.8% 69.9% 73.7% 72.1% 72.2% TR90 Trabzon,Ordu,Giresun,Rize,.. 3,545 18 4,577 15 4,882 14 6,063 14 7,059 14 5,816 14 6,765 14 TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2,975 21 3,428 21 3,768 21 4,722 21 5,520 20 4,990 19 5,815 19 TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 2,048 24 2,507 24 2,661 25 3,174 25 3,601 25 3,254 25 4,055 25 TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 3,017 20 3,752 20 3,857 20 4,845 20 5,517 21 4,910 20 5,638 21 TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 1,877 25 2,319 26 2,341 26 2,934 26 3,419 26 3,137 26 3,712 26 TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2,678 22 3,342 22 3,530 22 4,157 22 4,597 22 3,925 22 4,909 22 TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 2,377 23 2,772 23 2,896 23 3,417 23 3,724 24 3,380 24 4,165 24 TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 1,853 26 2,484 25 2,865 24 3,405 24 3,812 23 3,549 23 4,531 23 Kaynak: TÜİK SEKTÖRLERİN GAYRİSAFİ KATMA DEĞER İÇİNDEKİ PAYLARI(%) (2004-2010) TR83 bölgesi (Samsun/Tokat/Çorum/Amasya) 2010 yılında gayrı safi katma değerinin %19.9 unu Tarım sektörü, %21.4 ünü Sanayi sektörü, %58.6 sını da hizmetler sektörü oluşturmaktadır. Bölge Adı 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. Tar. San. Hiz. TR Türkiye 10.7 28.0 61.3 10.6 28.0 61.3 9.4 28.2 62.4 8.5 27.8 63.7 8.5 27.2 64.3 9.1 25.3 65.6 9.5 26.4 64.1 TR10 İstanbul 0.4 28.9 70.7 0.4 29.2 70.4 0.3 29.1 70.6 0.2 27.5 72.3 0.2 26.7 73.1 0.2 24.9 74.9 0.2 26.3 73.5 TR21 Tekirdağ, Edirne,.. 16.4 32.8 50.7 14.9 32.9 52.2 12.5 34.0 53.5 11.7 35.1 53.2 11.5 35.6 52.9 11.1 35.3 53.6 11.1 37.0 51.9 TR22 Balıkesir,Çanakkale 25.3 20.9 53.8 25.5 20.4 54.2 22.0 20.2 57.8 20.6 20.1 59.3 20.1 22.6 57.4 20.5 20.5 59.0 22.0 20.9 57.1 TR31 İzmir 6.0 30.4 63.6 5.3 30.2 64.5 5.5 28.7 65.8 4.6 27.9 67.5 4.8 26.7 68.4 5.2 25.0 69.8 5.9 25.8 68.4 TR32 Aydın,Denizli,.. 19.0 25.0 56.0 17.2 24.6 58.2 17.6 24.3 58.1 13.8 23.6 62.6 14.4 21.8 63.8 15.1 20.2 64.8 16.7 21.3 62.0 TR33 Manisa, Afyon,.. 22.5 32.0 45.4 22.1 31.8 46.1 19.7 32.8 47.5 18.4 32.7 48.9 19.8 32.3 47.9 20.3 32.5 47.3 19.9 34.3 45.8 TR41 Bursa, Eskişehir,.. 7.9 42.3 49.9 7.9 41.8 50.3 6.4 42.8 50.7 5.8 43.6 50.5 5.5 42.1 52.4 6.3 39.1 54.5 5.7 39.8 54.4 TR42 Kocaeli,Sakarya,.. 8.2 41.5 50.3 8.0 39.9 52.1 7.2 39.6 53.2 5.6 39.6 54.8 6.1 38.3 55.6 7.2 35.9 56.9 7.1 36.1 56.8 TR51 Ankara 3.4 25.2 71.4 3.4 24.8 71.8 2.8 24.7 72.5 2.4 25.5 72.0 2.6 24.9 72.5 3.0 22.3 74.6 2.9 24.6 72.4 TR52 Konya, Karaman 24.6 25.0 50.4 23.9 25.2 50.9 21.0 24.4 54.5 20.4 23.1 56.5 20.0 22.3 57.7 21.6 21.0 57.4 19.4 22.8 57.8 TR61 Antalya, Isparta,.. 16.2 14.6 69.2 15.8 15.6 68.6 15.1 15.7 69.3 15.1 14.9 70.0 14.4 14.7 70.9 15.2 12.6 72.2 18.7 12.7 68.6 TR62 Adana, Mersin 17.4 23.0 59.6 18.6 23.0 58.4 16.4 23.2 60.4 16.3 23.4 60.3 15.4 23.6 61.0 16.4 21.1 62.5 15.9 20.9 63.2 TR63 Hatay, K.Maraş,.. 19.8 24.9 55.2 20.6 24.8 54.6 17.6 26.6 55.8 16.3 26.5 57.3 15.5 27.3 57.2 16.0 26.9 57.1 15.6 27.6 56.8 TR71 Kırıkkale,Aksaray,.. 28.4 22.7 48.9 27.1 22.9 50.0 22.8 24.3 52.9 20.9 24.2 54.9 19.6 25.1 55.4 22.9 21.6 55.4 23.8 21.2 55.0 TR72 Kayseri, Sivas,.. 17.7 28.4 53.9 17.1 28.2 54.7 13.9 28.7 57.4 12.2 29.5 58.3 12.5 30.0 57.5 13.8 27.7 58.5 14.9 29.0 56.1 TR81 Zonguldak,Karabük,.. 6.7 40.5 52.8 6.1 41.1 52.8 5.1 39.9 55.1 5.7 39.6 54.7 5.5 38.2 56.3 6.2 37.3 56.5 5.8 38.3 55.8 TR82 Kastamonu,Çankırı,.. 26.1 18.7 55.1 24.5 19.5 55.9 21.9 22.3 55.7 21.4 20.4 58.2 21.8 19.3 58.9 22.0 18.5 59.5 22.6 20.4 57.1 TR83 Samsun,Tokat,.. 22.7 19.7 57.6 21.9 20.4 57.6 19.2 21.9 59.0 16.9 23.2 59.9 18.6 21.6 59.8 19.4 19.8 60.8 19.9 21.4 58.6 TR90 Trabzon,Ordu,.. 14.8 21.8 63.4 18.0 21.9 60.2 17.2 20.8 62.0 14.8 21.7 63.4 14.4 20.9 64.7 12.9 20.3 66.8 13.2 22.1 64.6 TRA1 Erzurum, Erzincan,.. 23.5 17.5 59.0 21.9 17.0 61.0 18.9 16.8 64.3 17.5 16.4 66.2 16.8 16.9 66.4 17.7 16.3 66.0 17.9 18.3 63.8 TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır,.. 34.5 11.9 53.7 31.1 13.7 55.1 27.9 14.0 58.0 26.3 14.0 59.7 24.6 12.6 62.8 25.8 11.8 62.4 26.6 12.6 60.8 TRB1 Malatya,Elazığ,.. 15.4 21.3 63.2 18.9 20.6 60.5 14.9 20.9 64.1 14.3 19.9 65.8 13.7 19.5 66.8 13.7 18.2 68.2 13.3 21.5 65.2 TRB2 Van,Muş,Bitlis,.. 24.3 17.3 58.3 25.4 17.8 56.9 23.4 17.1 59.5 22.3 15.3 62.4 21.3 15.8 62.9 21.6 14.2 64.2 23.1 14.7 62.3 TRC1 Gaziantep,.. 12.0 29.2 58.8 14.0 29.1 57.0 13.2 30.0 56.8 11.8 29.8 58.4 10.4 30.5 59.1 10.8 28.8 60.3 11.9 29.8 58.3 TRC2 Şanlıurfa,.. 29.2 15.9 54.9 27.9 16.2 55.9 25.7 16.1 58.2 24.1 15.9 60.0 21.5 16.6 61.9 23.7 17.2 59.0 25.3 17.5 57.2 TRC3 Mardin,Batman,.. 21.2 23.1 55.7 18.1 28.9 53.1 15.6 32.1 52.3 14.8 29.9 55.3 13.0 31.2 55.8 16.2 28.7 55.1 18.1 28.6 53.4 Kaynak: TÜİK, 56 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 57

YILLAR İTİBARİYLE İLLERİN KİŞİ BAŞINA GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILA DEĞERLERİ ($) CARİ FİYATLARLA (1987-2001) 2001 yılı itibariyle Samsun da kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değerinin 1,680 $ olduğu ve 37 inci sırada yer aldığı ve Samsun un Türkiye ortalamasının yüzde seksenine yakın bir değer ürettiği görülmektedir. SN İller 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2001/1987 1 Kocaeli 4,757 4,892 5,414 6,992 6,951 7,274 7,947 5,924 7,349 7,096 7,882 7,501 6,236 7,556 6,165 30% 2 Bolu 1,384 1,526 1,840 2,595 2,622 2,877 3,506 2,368 2,916 2,950 3,078 3,758 3,308 5,687 4,216 205% 3 Kırklareli 2,032 2,161 3,212 4,490 4,041 4,214 4,022 3,143 3,945 4,242 4,385 4,585 4,098 4,370 3,590 77% 4 Yalova - - - - - - - - - 4,379 4,980 4,769 4,133 4,665 3,463 5 Muğla 2,299 2,332 2,678 3,347 3,146 3,466 3,729 3,088 3,707 4,223 4,071 4,736 3,976 4,253 3,308 44% 6 İzmir 2,722 2,761 3,139 4,156 3,961 4,075 4,453 3,352 4,093 4,286 4,358 4,375 4,019 4,302 3,215 18% 7 İstanbul 2,810 2,898 3,260 4,303 4,223 4,151 4,477 3,111 4,037 4,286 4,749 4,658 4,135 4,416 3,063 9% 8 Zonguldak 1,335 1,417 1,689 2,181 1,995 2,369 2,587 1,914 2,349 3,398 3,695 3,517 3,209 3,779 2,969 123% 9 Ankara 2,177 2,157 2,413 3,636 3,653 3,892 4,518 3,202 3,996 3,976 3,521 3,917 3,828 4,148 2,752 26% 10 Kırıkkale 2,694 2,460 2,565 3,128 2,465 3,343 3,904 3,358 3,093 3,687 3,416 2,725 11 Bilecik 2,217 2,312 2,633 3,729 3,467 3,481 4,090 3,205 3,868 3,911 4,089 3,993 3,540 3,521 2,584 17% 12 Eskişehir 1,751 1,845 2,141 2,866 2,933 2,887 3,264 2,299 2,885 3,222 3,314 3,781 3,387 3,369 2,513 44% 13 Bursa 2,253 2,498 2,816 3,868 3,607 3,753 4,327 2,906 3,660 3,548 3,442 3,706 3,270 3,491 2,507 11% 14 Tekirdağ 2,003 2,139 2,658 3,825 3,594 3,506 3,674 2,724 3,363 3,429 3,562 3,742 3,493 3,412 2,498 25% 15 Manisa 1,912 1,910 2,265 3,091 2,879 3,164 3,347 2,315 2,878 3,254 3,337 3,804 3,136 3,292 2,459 29% 16 İçel 2,061 2,065 2,327 3,351 3,150 3,099 3,850 2,630 3,167 3,150 3,495 3,579 3,299 3,297 2,452 19% 17 Edirne 1,359 1,510 2,126 2,949 2,780 2,600 2,819 2,150 2,689 2,750 3,437 4,253 3,397 3,613 2,403 77% 18 Adana 1,654 1,612 2,007 2,702 2,543 2,706 2,920 2,237 2,844 2,928 3,553 3,707 3,304 3,286 2,339 41% 19 Çanakkale 1,768 1,952 2,433 3,414 3,353 3,459 3,843 2,860 3,664 3,872 3,533 3,892 3,376 3,465 2,335 32% 20 Antalya 1,833 1,965 2,275 2,940 2,795 2,961 3,348 2,479 3,079 3,269 3,422 3,547 2,972 2,911 2,193 20% Türkiye 1,629 1,685 1,933 2,655 2,603 2,682 2,981 2,173 2,727 2,888 3,021 3,176 2,847 2,941 2,146 32% 21 Artvin 1,356 1,511 1,544 2,151 2,148 2,336 2,653 1,988 2,560 2,835 2,727 3,096 3,003 2,815 2,137 58% 22 Denizli 1,647 1,661 1,807 2,365 2,308 2,440 2,563 1,951 2,434 2,675 2,972 3,089 2,787 2,807 2,133 29% 23 Nevşehir 1,783 1,528 1,809 2,820 2,371 2,237 2,780 1,959 2,371 2,868 3,238 3,529 2,929 2,908 2,117 19% 24 Sakarya 1,318 1,437 1,637 2,249 2,206 2,316 2,454 1,866 2,585 2,865 2,719 3,199 2,702 2,953 2,108 60% 25 Aydın 1,719 1,811 1,869 2,865 2,657 2,558 2,839 2,247 2,810 3,161 3,042 3,340 2,762 2,932 2,017 17% 26 Karaman 1,620 2,110 2,313 2,697 2,137 2,799 3,575 3,606 3,692 3,098 2,799 2,012 27 Balıkesir 1,625 1,773 2,121 2,810 2,567 2,565 2,946 2,285 2,744 2,974 2,722 3,156 2,623 2,819 2,005 23% 28 Burdur 1,345 1,386 1,617 2,125 2,163 2,321 2,505 1,842 2,352 2,567 2,734 3,153 2,732 2,728 1,951 45% 29 Rize 1,384 1,356 1,410 1,902 2,209 2,214 2,373 1,800 2,085 2,598 2,296 2,477 2,661 2,441 1,897 37% 30 Kilis 2,583 2,339 2,454 2,110 2,317 1,817 31 Kayseri 1,177 1,223 1,329 1,865 1,926 1,957 2,151 1,548 1,986 2,038 2,298 2,486 2,312 2,308 1,806 53% 32 Kütahya 1,586 1,505 1,723 2,054 2,181 2,363 2,561 1,984 2,429 2,822 2,347 2,395 2,091 2,256 1,805 14% 33 Kastamonu 991 997 1,228 1,671 1,711 1,927 2,149 1,463 1,964 2,247 2,537 2,868 2,542 2,409 1,781 80% 34 Nİğde 907 979 1,145 2,332 2,189 2,195 2,347 1,643 1,968 2,222 2,551 3,203 2,836 2,503 1,781 96% 35 Hatay 1,462 1,554 1,638 2,237 2,017 2,118 2,532 1,932 2,268 2,426 2,562 2,637 2,281 2,452 1,757 20% 36 Elazığ 1,311 1,469 1,414 2,080 2,149 2,314 2,596 1,840 2,092 2,268 2,329 2,621 2,439 2,253 1,704 30% 37 Samsun 1,239 1,331 1,496 1,983 1,890 2,048 2,243 1,538 2,026 2,277 2,353 2,531 2,328 2,325 1,680 36% Samsun (%) 76.1% 79.0% 77.4% 74.7% 72.6% 76.4% 75.3% 70.8% 74.3% 78.8% 77.9% 79.7% 81.8% 79.1% 78.3% 38 Çorum 1,116 1,089 1,402 1,947 1,784 1,897 2,382 1,715 2,201 2,324 2,366 2,569 2,265 2,276 1,654 48% 39 Gaziantep 1,382 1,350 1,475 2,035 1,964 1,924 2,118 1,649 2,085 2,128 2,283 2,280 2,037 2,102 1,593 15% 40 Karabük - - - - - - - - - 1,890 2,714 2,724 2,325 2,236 1,587 41 Tunceli 579 598 711 1,150 1,213 1,431 1,633 1,237 1,413 1,614 1,946 2,397 2,487 1,990 1,584 174% 42 Kahramanmaraş 1,047 881 1,186 1,568 1,531 1,563 1,625 1,431 1,790 1,935 1,796 1,869 1,662 1,930 1,584 51% 43 Konya 1,312 1,404 1,516 2,113 2,103 2,070 2,235 1,584 1,995 2,152 2,373 2,592 2,324 2,241 1,554 18% 44 Isparta 1,161 1,169 1,264 1,748 1,681 1,758 1,925 1,369 1,748 1,908 2,104 2,537 2,220 2,107 1,510 30% 45 Trabzon 1,137 1,197 1,323 1,830 1,822 2,004 2,312 1,756 2,050 2,137 2,149 2,272 2,231 1,927 1,506 32% 46 Kırşehir 1,044 1,087 1,186 1,667 1,620 1,631 1,828 1,278 1,687 1,976 2,119 2,247 2,085 1,928 1,488 43% 47 Sinop 905 982 1,143 1,573 1,555 1,670 1,884 1,262 1,548 1,733 2,026 2,210 2,018 1,879 1,459 61% 48 Giresun 783 820 989 1,244 1,212 1,370 1,297 1,076 1,425 1,218 2,355 2,799 2,410 1,874 1,443 84% 49 Amasya 963 1,012 1,351 1,902 1,780 1,823 2,155 1,534 1,951 2,054 2,274 2,621 2,305 2,049 1,439 49% 50 Uşak 1,191 1,174 1,378 1,839 1,849 1,874 2,059 1,583 2,015 2,165 2,162 2,304 2,045 2,047 1,436 21% 51 Malatya 1,128 1,123 1,280 1,744 1,846 1,916 2,014 1,547 1,879 1,979 1,905 1,972 1,711 1,863 1,417 26% 52 Sivas 788 771 888 1,355 1,462 1,488 1,649 1,185 1,494 1,615 1,692 1,945 1,902 1,751 1,399 77% 53 Tokat 799 909 1,196 1,495 1,894 1,842 2,005 1,441 1,635 1,705 1,985 2,333 2,030 1,771 1,370 72% 54 Diyarbakır 1,078 1,263 1,320 1,908 1,902 1,963 2,033 1,485 1,696 1,744 1,734 1,875 1,659 1,691 1,313 22% 55 Afyon 907 885 1,084 1,646 1,555 1,527 1,669 1,193 1,453 1,623 1,774 1,934 1,772 1,727 1,263 39% 56 Batman - - - - 1,615 1,737 1,528 965 1,157 1,297 1,634 1,698 1,505 1,558 1,216 57 Erzincan 897 919 1,118 1,503 1,458 1,477 1,673 1,295 1,603 1,692 2,022 2,247 1,826 1,530 1,158 29% 58 Osmaniye - - - - - - - - - - 1,712 1,547 1,577 1,560 1,157 59 Düzce - - - - - - - - - - - - - 1,639 1,142 60 Çankırı 785 755 982 1,393 1,478 1,440 1,605 1,064 1,373 1,531 1,585 1,899 1,645 1,604 1,136 45% 61 Siirt 894 849 1,075 1,138 1,618 1,594 1,541 1,176 1,326 1,342 1,346 1,401 1,298 1,399 1,111 24% 62 Gümüşhane 574 560 627 1,150 1,136 1,188 1,330 909 1,178 1,257 1,324 1,622 1,624 1,491 1,075 87% 63 Ordu 642 742 808 1,093 989 1,081 1,237 933 1,128 1,340 1,543 1,656 1,470 1,375 1,064 66% 64 Erzurum 680 679 756 1,152 1,214 1,281 1,446 1,029 1,312 1,348 1,323 1,448 1,488 1,452 1,061 56% 65 Bartın 949 1,221 1,002 1,295 1,210 1,294 1,403 1,335 1,355 1,061 66 Bayburt 708 889 986 1,107 781 1,034 1,019 1,081 1,275 1,306 1,308 1,017 67 Şanlıurfa 648 674 752 1,010 1,028 1,143 1,465 1,172 1,238 1,361 1,374 1,455 1,235 1,301 1,008 55% 68 Mardin 773 677 692 1,021 1,179 1,249 1,394 1,023 1,229 1,338 1,346 1,523 1,124 1,151 983 27% 69 Aksaray 1,131 1,109 1,230 1,373 981 1,291 1,391 1,829 1,815 1,567 1,427 966 70 Adıyaman 918 814 960 2,217 2,005 1,743 1,577 1,042 1,222 1,223 1,245 1,198 1,108 1,250 918 0% 71 Kars 426 430 470 804 784 742 1,167 831 1,071 1,096 1,031 1,290 1,223 1,134 886 108% 72 Van 553 540 644 972 1,026 1,061 1,179 805 1,015 997 1,053 1,212 1,109 1,118 859 56% 73 Iğdır 939 711 981 1,108 1,149 1,341 1,403 1,168 855 74 Yozgat 745 710 828 1,241 1,138 1,185 1,349 995 1,245 1,375 1,276 1,511 1,323 1,250 852 14% 75 Ardahan 792 663 1,029 1,186 1,020 1,228 1,229 1,058 842 76 Hakkari 372 407 454 656 849 994 1,033 816 950 863 1,050 1,181 1,030 1,122 836 125% 77 Bingöl 369 373 495 726 759 858 931 691 849 915 1,032 1,221 1,135 1,065 795 116% 78 Bitlis 424 444 553 772 817 914 962 662 765 813 1,019 1,075 955 883 646 52% 79 Şırnak 634 691 818 800 877 972 1,092 1,121 902 830 638 80 Muş 323 398 431 694 689 731 727 554 660 654 763 828 802 725 578 79% 81 Ağrı 316 360 392 597 588 630 667 514 666 667 744 827 878 824 568 80% Kaynak: TÜİK, S ralama 2001 y l na göre yap lm şt r.($) İLLER İTİBARİYLE GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILA (1987-2001) CARİ FİYATLARLA (XMİLYON $) Samsun un 2001 yılında toplam gayrı safi yurtiçi hasılasının 2 milyar 22 milyon dolar, payının %1.37, sırasının da 15 incilik olduğu ve yıllar itibariyle payının sürekli düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir. Sn İller 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2001/1987 Türkiye 85,638 90,495 106,123 149,195 149,156 156,656 177,332 131,639 168,080 181,077 188,735 201,561 183,214 198,389 147,285 72% 1 İstanbul 17,724 19,116 22,486 31,099 31,801 32,539 36,503 26,358 35,510 38,490 43,088 43,698 40,031 43,869 31,378 77% 2 Ankara 7,424 7,491 8,528 11,713 11,993 13,017 15,388 11,099 14,089 14,250 12,905 14,631 14,543 16,516 11,175 51% 3 İzmir 6,644 6,946 8,137 11,119 10,895 11,516 12,924 9,986 12,506 13,429 13,461 13,796 12,914 14,474 11,048 66% 4 Kocaeli 3,822 4,118 4,773 6,469 6,710 7,321 8,329 6,461 8,330 8,226 9,153 9,007 7,726 9,019 7,562 98% 5 Bursa 3,185 3,669 4,297 6,142 5,933 6,389 7,620 5,290 6,883 6,855 6,662 7,381 6,688 7,293 5,374 69% 6 Adana 2,969 2,962 3,771 5,202 4,997 5,426 5,970 4,663 6,039 6,328 5,948 6,282 5,656 6,059 4,385 48% 7 İçel 2,284 2,384 2,798 4,202 4,101 4,185 5,389 3,813 4,752 4,888 5,219 5,477 5,163 5,453 4,161 82% 8 Antalya 1,773 1,994 2,422 3,289 3,266 3,612 4,258 3,284 4,244 4,684 5,084 5,477 4,758 4,964 3,884 119% 9 Konya 2,409 2,634 2,903 3,680 3,738 3,755 4,135 2,989 3,835 4,216 4,558 5,050 4,584 4,935 3,498 45% 10 Manisa 2,072 2,111 2,551 3,554 3,367 3,762 4,043 2,841 3,585 4,113 4,096 4,714 3,914 4,138 3,111 50% 11 Muğla 1,175 1,228 1,452 1,871 1,806 2,043 2,255 1,916 2,357 2,752 2,586 3,064 2,616 3,029 2,409 105% 12 Hatay 1,518 1,646 1,771 2,472 2,269 2,426 2,949 2,289 2,730 2,966 3,054 3,177 2,774 3,013 2,178 44% 13 Balıkesir 1,515 1,674 2,029 2,729 2,520 2,545 2,951 2,310 2,799 3,061 2,798 3,270 2,736 3,025 2,169 43% 14 Gaziantep 1,414 1,427 1,613 2,302 2,291 2,312 2,621 2,100 2,731 2,537 2,559 2,595 2,351 2,699 2,093 48% 15 Samsun 1,393 1,510 1,713 2,295 2,201 2,400 2,642 1,820 2,407 2,716 2,717 2,918 2,675 2,797 2,022 45% Samsun % 1.63% 1.67% 1.61% 1.54% 1.48% 1.53% 1.49% 1.38% 1.43% 1.50% 1.44% 1.45% 1.46% 1.41% 1.37% 16 Aydın 1,325 1,425 1,501 2,352 2,222 2,178 2,461 1,981 2,519 2,879 2,724 3,029 2,532 2,782 1,934 46% 17 Kayseri 1,049 1,109 1,227 1,754 1,839 1,896 2,114 1,543 2,005 2,085 2,234 2,428 2,264 2,414 1,928 84% 18 Diyarbakır 1,063 1,286 1,388 2,073 2,127 2,259 2,407 1,808 2,120 2,241 2,204 2,437 2,200 2,291 1,816 71% 19 Zonguldak 1,408 1,504 1,801 2,343 2,148 2,068 2,263 1,676 2,058 2,228 2,274 2,141 1,928 2,333 1,813 29% 20 Denizli 1,145 1,182 1,317 1,766 1,761 1,900 2,037 1,582 2,013 2,253 2,414 2,539 2,316 2,359 1,810 58% 21 Eskişehir 1,071 1,145 1,348 1,833 1,898 1,889 2,159 1,536 1,946 2,194 2,186 2,505 2,249 2,372 1,783 66% 22 Kahramanmaraş 898 766 1,043 1,397 1,378 1,419 1,489 1,321 1,665 1,814 1,798 1,903 1,719 1,939 1,598 78% 23 Tekirdağ 850 936 1,198 1,780 1,720 1,725 1,856 1,413 1,790 1,872 1,999 2,157 2,064 2,119 1,594 88% 24 Sakarya 836 933 1,087 1,528 1,530 1,638 1,770 1,371 1,935 2,184 1,982 2,355 2,005 2,197 1,580 89% 25 Trabzon 898 948 1,050 1,458 1,450 1,593 1,833 1,387 1,612 1,671 1,813 1,935 1,915 1,875 1,494 66% 26 Şanlıurfa 558 607 710 999 1,062 1,230 1,642 1,367 1,500 1,712 1,765 1,936 1,701 1,850 1,481 166% 27 Malatya 765 770 887 1,223 1,305 1,364 1,444 1,116 1,363 1,442 1,539 1,627 1,441 1,581 1,224 60% 28 Kütahya 883 847 982 1,185 1,270 1,388 1,516 1,183 1,459 1,705 1,492 1,545 1,368 1,476 1,194 35% 29 Kırklareli 613 657 984 1,389 1,257 1,317 1,262 989 1,245 1,342 1,396 1,466 1,312 1,433 1,182 93% 30 Tokat 554 638 848 1,073 1,372 1,345 1,476 1,068 1,219 1,279 1,385 1,619 1,397 1,460 1,144 107% 31 Bolu 714 797 973 1,390 1,419 1,571 1,932 1,315 1,632 1,662 1,700 2,083 1,839 1,538 1,140 60% 32 Çanakkale 747 831 1,043 1,475 1,455 1,506 1,678 1,252 1,606 1,698 1,583 1,753 1,526 1,608 1,089 46% 33 Kırıkkale - - - 946 852 875 1,048 811 1,077 1,234 1,200 1,108 1,320 1,307 1,050 34 Sivas 608 593 683 1,043 1,119 1,133 1,246 889 1,110 1,186 1,189 1,346 1,292 1,320 1,048 73% 35 Afyon 627 624 781 1,211 1,166 1,165 1,296 942 1,166 1,323 1,409 1,553 1,435 1,399 1,031 64% 36 Erzurum 580 579 643 980 1,027 1,076 1,205 849 1,072 1,089 1,154 1,268 1,305 1,364 1,006 73% 37 Çorum 673 659 852 1,188 1,089 1,158 1,453 1,044 1,336 1,402 1,373 1,478 1,289 1,361 983 46% 38 Elazığ 641 723 700 1,037 1,074 1,159 1,302 923 1,050 1,137 1,205 1,363 1,273 1,285 978 53% 39 Edirne 537 601 852 1,193 1,130 1,061 1,154 883 1,106 1,132 1,370 1,690 1,342 1,456 964 80% 40 Ordu 506 594 658 904 830 919 1,065 812 994 1,192 1,295 1,393 1,236 1,218 947 87% 41 Isparta 464 480 532 755 743 795 891 647 844 940 968 1,177 1,037 1,078 783 69% 42 Van 319 321 394 615 668 710 810 568 735 740 795 938 879 971 769 141% 43 Giresun 392 410 494 622 604 679 639 527 692 586 1,092 1,280 1,084 981 757 93% 44 Mardin 530 479 504 768 669 725 828 621 763 849 863 997 751 806 703 33% 45 Rize 506 489 501 668 760 745 780 576 648 781 751 801 849 892 695 37% 46 Kastamonu 437 435 529 712 717 791 863 574 750 834 933 1,030 895 912 662 51% 47 Nevşehir 503 434 518 816 690 654 816 577 701 849 933 1,015 841 899 658 31% 48 Nİğde 521 571 678 712 675 682 736 519 626 703 804 1,016 905 868 625 20% 49 Yalova - - - - - - - - - 734 807 794 707 781 592 50 Yozgat 415 400 472 718 664 698 801 596 751 834 764 909 798 850 588 42% 51 Adıyaman 420 386 471 1,128 1,053 946 882 601 726 748 832 832 797 775 580 38% 52 Batman - - - - 571 635 578 377 467 539 649 689 623 691 565 53 Osmaniye - - - - - - - - - - 745 686 711 718 542 54 Amasya 345 362 483 681 635 646 759 537 676 709 789 904 788 748 525 52% 55 Bilecik 368 390 452 652 616 627 747 594 726 743 781 773 694 682 505 37% 56 Burdur 337 349 409 542 553 594 642 472 602 657 692 796 688 701 500 48% 57 Karaman 352 461 508 594 473 620 787 807 831 700 679 493 58 Uşak 331 330 393 533 542 555 615 478 614 665 671 723 646 658 465 41% 59 Artvin 301 331 334 461 452 482 535 392 491 528 507 563 535 543 405 35% 60 Aksaray 368 365 410 463 334 445 490 633 633 548 568 391 61 Kırşehir 271 281 306 429 415 414 460 318 415 479 514 539 494 489 375 39% 62 Erzincan 269 276 335 451 436 439 494 379 466 487 569 625 502 483 368 37% 63 Düzce - - - - - - - - - - - - - 513 362 64 Karabük - - - - - - - - - 465 620 615 519 505 354 65 Sinop 249 267 308 419 408 430 476 312 373 407 442 467 414 427 323 30% 66 Çankırı 212 206 271 388 415 408 457 305 396 404 394 472 408 431 307 45% 67 Ağrı 135 155 170 261 258 278 295 228 296 296 345 387 414 433 304 126% 68 Siirt 491 480 626 682 397 395 385 296 337 343 352 370 345 369 294-40% 69 Kars 299 297 318 537 511 471 385 267 334 332 335 413 385 372 285-5% 70 Muş 114 143 158 260 263 284 288 223 270 272 320 353 347 327 265 134% 71 Bitlis 132 141 178 254 273 310 331 231 271 292 345 366 326 341 253 92% 72 Şırnak - - - - 170 193 236 239 270 309 349 369 305 291 230 73 Kilis - - - - - - - - - 398 260 266 224 267 206 74 Gümüşhane 163 157 175 196 191 196 216 145 184 192 205 247 244 278 202 24% 75 Hakkari 72 82 95 143 151 184 198 163 196 185 227 264 238 262 202 179% 76 Bingöl 91 92 123 182 191 216 235 175 215 231 243 285 262 272 201 122% 77 Bartın - - - - - 195 250 204 262 243 244 260 243 251 193 78 Iğdır - - - - - - 133 100 137 154 167 195 205 196 146 79 Tunceli 83 84 98 155 158 180 197 143 156 168 174 200 194 189 145 73% 80 Ardahan - - - - - - 115 89 127 133 134 154 149 143 111 81 Bayburt - - - 76 95 104 116 81 106 103 108 126 127 128 98 Kaynak: TÜİK, S ralama 2001 y l na göre yap lm şt r. x Milyon$ 58 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 59

1987 yılında kişi başına gayrı safi yurtiçi hasılası 1,239 dolar olan Samsun un 2001 yılında kişi başına gayrisafi yurt içi hasılası 1,680 dolar olmuştur. Samsun un kişi başına gayrı safi yurt içi hasılası Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Samsun un gayrı safi yurtiçi hasılası payının 1987-2001 yılları arasında sürekli düşüş gösterdiği görülmektedir. Bu düşüş dikkat çekmektedir. 1987 yılında %1.63 olan Samsun un gayrı safi yurtiçi hasılası payı 2001 yılında %1.37 ye gerilemiştir. 1987-2001 döneminde gayrisafi yurtiçi has las Türkiye de %72 oranında artarken Samsun da %45 oranında artmıştır. Aynı dönemde kişi baş na gayrisafi yurtiçi has las Türkiye de %32 oranında artarken Samsun da %36 oranında artmıştır. SAMSUN İLÇELERİNİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞME DÜZEYLERİ KARŞILAŞTIRMASI (1996/2004) Samsun DPT nin İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında (81 il içinde) 32 inci Sırada yer almaktadır. DPT nin İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2004) raporuna göre Samsun un on adet ilçesinin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi eksi (-) ve bu ilçeler Türkiye deki 872 ilçe arasında son sıralarda yer almaktadırlar. Örneğin Asarcık 796 ncı, Ayvacık 789 uncu, Salıpazarı 761 inci, Vezirköprü 710 uncu sıradadır. 2004 yılı raporunda 1996 yılı raporuna göre 10 ilçenin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik sıralaması düşerken 5 ilçenin sıralaması yükselmiştir. Ancak sıralaması yükselen 5 ilçenin de sadece ikisinin endeksi pozitiftir. Genel anlamda bütün ilçelerin endekslerinde 1996 yılına göre gerileme söz konusudur. Samsun merkez dahi 1996 yılında 1 inci gelişmişlik grubunda 15 inci sırada yer alırken 2004 yılı çalışmasında 2 inci gelişmişlik grubuna düşmüş ve 25 inci sıraya gerilemiştir. Samsun merkezde, 06.03.2008 kabul tarihli 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile daha önce belediye olan Atakum, Canik ve İlkadım adında 3 yeni ilçe kurulmuştur. İLÇELERİN 1996 VE 2004 SOSYO EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU (DPT) İl/İlçe 1996 Y l 2004 Y l Değişim Sıra Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıra Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik (S ra) Gelişmişlik Endeksi Grubu Gelişmişlik Endeksi Grubu 1996/2003 Samsun /Merkez 15 3,158619 1 25 2,46298 2-10 Alaçam 580-0,529598 4 645-0,58680 4-65 Asarc k 773-0,870585 6 796-0,99161 6-23 Ayvac k 778-0,881389 6 789-0,93524 6-11 Bafra 166 0,529425 3 204 0,40944 3-38 Çarşamba 189 0,389280 3 282 0,11346 3-93 Havza 225 0,236022 3 523-0,37355 4-298 Kavak 637-0,590946 4 575-0,46485 4 62 Ladik 524-0,432087 4 459-0,24068 3 65 Ondokuzmay s 511-0,414594 4 168 0,60049 3 343 Sal pazar 736-0,449180 5 761-0,82056 6-25 Tekkeköy 428-0,254469 4 226 0,30310 3 202 Terme 240 0,161386 3 436-0,20528 3-196 Vezirköprü 333-0,082456 4 710-0,70191 5-377 Yakakent 646-0,605233 4 581-0,47014 4 65 Kaynak:DPT İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (1996) ve (2004) 60 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 61

SAMSUN İLİ GELİŞMİŞLİK PERFORMANSI (2003) (81 İL İÇİNDE) (32.SIRA) Samsun Devlet Planlama Teşkilatının hazırlamış olduğu İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında (81 il içinde) (artı) +0.08791 olan 32 inci sırada yer almaktadır. Samsun İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (1996) raporunda (eksi) -0.04224 olan gelişmişlik endeksi ile 76 il arasında 35 inci sırada yer almaktaydı. SN DEĞİŞKEN YIL BİRİM SAMSUN KARADENİZ BÖLGESİ TÜRKİYE SAMSUN SIRA DEMOGRAFİK GÖSTERGELER 1 Toplam Nüfus 2000 Kişi 1.209.137 8.439.213 67.803.927 14 2 Şehirleşme Oranı 2000 Yüzde 52,54 49,03 64,90 50 3 Yıllık Ortalama Nüfus Artış Hızı 1990-2000 Binde 4,04 3,65 18,28 62 4 Nüfus Yoğunluğu 2000 Kişi/Km2 133,12 73 88 14 5 Doğurganlık Hızı 2000 Çocuk Sayısı 2.55 2,39 2,53 39 6 Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 2000 Kişi 4,81 4,87 4,50 41 İSTİHDAM GÖSTERGELERİ 7 Tarım İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 63,37 66,10 48,38 37 8 Sanayi İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 6,86 7,29 13,35 40 9 Ticaret İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 7,87 5,97 9,67 20 10 Mali Kurumlar İşkolunda Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,67 1,45 3,11 29 11 Ücretli Çalışanların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 28,94 27,48 43,52 49 12 Ücretli Çalışan Kadınların Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 5,50 4,44 8,81 29 13 İşverenlerin Toplam İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,98 1,46 2,61 21 EĞİTİM GÖSTERGELERİ 14 Okur Yazar Nüfus Oranı 2000 Yüzde 86,21 85,82 87,30 47 15 Okur Yazar Kadın Nüfusun Toplam Kadın Nüfusuna Oranı 2000 Yüzde 79,52 78,49 80,62 40 16 Üniversite Bitirenlerin Okul Bitirenlere Oranı 2000 Yüzde 6,51 5,92 8,42 31 17 İlköğretim Okullaşma Oranı 2000-2001 Yüzde 107,27 87,39 98,01 15 18 Liseler Okullaşma Oranı 2000-2001 Yüzde 39,37 31,70 36,92 26 19 Meslek Liseleri Okullaşma Oranı 2000-2001 Yüzde 21,79 23,04 20,49 35 SAĞLIK GÖSTERGELERİ 20 Bebek Ölüm Oranı 2000 Binde 48,00 42,33 43,00 19 21 Onbin Kişiye Düşen Hekim Sayısı 2000 Kişi 14 9 13 9 22 Onbin Kişiye Düşen Diş Hekimi Sayısı 2000 Kişi 1 1 2 34 23 Onbin Kişiye Düşen Eczane Sayısı 2000 Adet 3 2 3 24 24 Onbin Kişiye Düşen Hastane Yatağı Sayısı 2000 Hastane Yatağı 27 24 23 15 SANAYİ GÖSTERGELERİ 25 Organize Sanayi Bölgesi Parsel Sayısı 2000 Parsel 258 1.561 28.726 21 26 Küçük Sanayi Sitesi İşyeri Sayısı 2000 Adet 2.322 12.732 81.302 9 27 İmalat Sanayi İşyeri Sayısı 2000 Adet 96 761 11.118 18 28 İmalat Sanayi Yıllık Çalışanlar Ortalama Sayısı 2000 Kişi 8.340 80.118 1.130.488 23 29 İmalat Sanayii Kurulu Güç Kapasite Miktarı 2000 Beygir Gücü 154.069 1.786.457 13.478.078 21 30 Fert Başına İmalat Sanayi Elektrik Tüketimi 2000 Kws 310 371 550 31 31 Fert Başına İmalat Sanayi Katma Değeri 2000 Milyon TL. 83 128 350 45 TARIM GÖSTERGELERİ 32 Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Üretim Değeri 2000 Milyon TL. 1.241 955 1.124 31 33 Tarımsal Üretim Değerinin Türkiye İçindeki Payı 2000 Yüzde 2,66 15,35 100,00 9 İNŞAAT GÖSTERGELERİ 34 Daire Sayısı 2000 Adet 255.042 1.602.619 16.235.830 16 35 Borulu Su Tesisatı Bulunan Daire Oranı 2000 Yüzde 99 95 97 10 MALİ GÖSTERGELER 36 Gayri Safi Yurt İçi Hasıla İçindeki Payı 2000 Yüzde 1,41 9,46 100,00 14 37 Fert Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2000 Milyon TL. 1.452 1.396 1.837 34 38 Banka Şube Sayısı 2000 Adet 95 749 7786 16 39 Fert Başına Banka Mevduatı 2000 Milyon TL. 358 320 939 32 40 Toplam Banka Mevduatı İçindeki Payı 2000 Yüzde 0,68 4,24 100,00 17 41 Toplam Banka Kredileri İçindeki Payı 2000 Yüzde 0,69 7,24 100,00 13 42 Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Kredi Miktarı 2000 Milyon TL. 100 244 138 27 43 Fert Başına Sınai, Ticari Ve Turizm Kredileri Miktarı 2000 Milyon TL. 124 132 392 24 44 Fert Başına Belediye Giderleri 2000 Milyon TL. 72 55 82 21 45 Fert Başına Genel Bütçe Gelirleri 2000 Milyon TL. 155 111 464 21 46 Fert Başına Gelir Ve Kurumlar Vergisi Miktarı 2000 Milyon TL. 64 53 165 27 47 Fert Başına Kamu Yatırımları Miktarı 1995-2000 Milyon TL. 305 244 248 20 48 Fert Başına Teşvik Belgeli Yatırım Tutarı 1995-2000 Milyon TL. 576 924 2.668 56 49 Fert Başına İhracat Miktarı 1995-2000 ABD Doları 406 662 2.249 29 50 Fert Başına İthalat Miktarı 1995-2000 ABD Doları 1.522 809 3.967 17 ALTYAPI GÖSTERGELERİ 51 Kırsal Yerleşmelerde Asfalt Yol Oranı 2000 Yüzde 28,76 25,59 45,23 60 52 Yeterli İçme Suyu Götürülen Nüfus Oranı 2000 Yüzde 78,41 83,73 84,98 59 53 TCK Asfalt Yol Oranı 2000 Yüzde 95,89 89,90 91,28 34 DİĞER GÖSTERGELER 54 Onbin Kişiye Düşen Özel Otomobil Sayısı 2000 Adet 527 435 652 29 55 Onbin Kişiye Düşen Motorlu Kara Taşıtı Sayısı 2000 Adet 899 755 1.056 34 56 Fert Başına Elektrik Tüketim Miktarı 2000 Mws 1 1 1 41 57 Fert Başına Telefon Kontür Değeri 2000 Adet 1.448 1.223 1.852 27 58 Yeşil Kartlı Kişi Oranı 2000 Yüzde 32 24 15 6 Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas 2003 İLLERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI (SEGE-1996 / SEGE-2003) Samsun 1996 yılı Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Araştırması raporuna göre -0.04224 endeks değeri ile 76 il içinden 35 nci sırada yer almıştır. Samsun Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003) raporuna göre 0.08791 gelişmişlik endeks değeri ile 81 il arasında 32 inci sırada yer almıştır. 1996 yılı SEGE çalışmasına göre Samsun, Artvin, Iğdır, Bayburt, Ardahan, Adana, Çorum, Bartın, Erzurum, Adıyaman, Rize, Amasya, Sinop, Bingöl ve Şırnak illeri yükselen iller grubunda yer almaktadır. Bu illerden Artvin, Iğdır ve Samsun 5 er sıra, Ardahan ve Bayburt 3 er sıra, Amasya, Bingöl, Rize, Sinop ve Şırnak 2 şer sıra, Adana, Adıyaman, Bartın, Çorum ve Erzurum illeri ise 1 er sıra artış gösteren iller arasında bulunmaktadır. İLLERİN SEGE 1996 LİSTESİ VE SIRASI İller Sıra Endeks İller Sıra Endeks İller Sıra Endeks İller Sıra Endeks İstanbul 1 487,902 Çanakkale 20 0,35158 Amasya 39-0,19395 Yozgat 58-0,63939 Ankara 2 332,447 Isparta 21 0,33742 Karaman 40-0,22525 Şanlıurfa 59-0,65759 İzmir 3 270,798 Manisa 22 0,30847 Afyon 41-0,22811 Tunceli 60-0,69492 Kocaeli 4 174,564 Uşak 23 0,24961 Niğde 42-0,28038 Adıyaman 61-0,75285 Bursa 5 156,168 Konya 24 0,22007 Kastamonu 43-0,33197 Kars 62-0,75467 Eskişehir 6 101,024 Gaziantep 25 0,19995 Çorum 44-0,33826 Gümüşhane 63-0,78338 Antalya 7 0,97902 Hatay 26 0,18956 Giresun 45-0,34213 Bayburt 64-0,79858 Tekirdağ 8 0,91211 Sakarya 27 0,15478 Artvin 46-0,36154 Batman 65-0,86940 Adana 9 0,82500 Bolu 28 0,14719 Erzincan 47-0,36908 Mardin 66-0,91608 Mersin 10 0,69205 Burdur 29 0,14500 Sivas 48-0,40802 Van 67-0,95546 Muğla 11 0,62590 Kırıkkale 30 0,14106 Aksaray 49-0,44924 Siirt 68-0,97085 Aydın 12 0,57221 Kütahya 31 0,09340 K.Maraş 50-0,45069 İğdir 69-0,98002 Balıkesir 13 0,56650 Nevşehir 32 0,00639 Bartın 51-0,47216 Hakkari 70-105,363 Kırklareli 14 0,55447 Elazığ 33-0,02459 Tokat 52-0,48133 Bitlis 71-105,695 Kayseri 15 0,53059 Trabzon 34-0,03480 Çankırı 53-0,50692 Ardahan 72-105,751 Denizli 16 0,50147 Samsun 35-0,04224 Sinop 54-0,51253 Bingöl 73-106,075 Bilecik 17 0,47494 Kırşehir 36-0,11653 Ordu 55-0,53569 Ağrı 74-113,453 Edirne 18 0,40802 Rize 37-0,12227 Erzurum 56-0,55065 Şırnak 75-122,452 Zonguldak 19 0,36227 Malatya 38-0,17955 Diyarbakır 57-0,61446 Muş 76-124,467 Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (1996), (76 il) İLLERİN SEGE 2003 LİSTESİ VE SIRASI Sıra İller Endeks Sıra İller Endeks Sıra İller Endeks 1 İstanbul 4.80772 28 İsparta 0.21187 55 Bartın -0.41550 2 Ankara 3.31483 29 Hatay 0.19613 56 Aksaray -0.45183 3 İzmir 2.52410 30 Uşak 0.16867 57 Sinop -0.48518 4 Kocaeli 1.94329 31 Burdur 0.14395 58 Erzincan -0.49288 5 Bursa 1.67890 32 Samsun 0.08791 59 Çankırı -0.51917 6 Eskişehir 1.10368 33 Kırıkkale 0.05851 60 Erzurum -0.53286 7 Tekirdağ 1.05893 34 Nevşehir -0.07483 61 Tokat -0.59010 8 Adana 0.94901 35 Karaman -0.09852 62 Ordu -0.64489 9 Yalova 0.93541 36 Elazığ -0.10131 63 Diyarbakır -0.66993 10 Antalya 0.91480 37 Rize -0.17840 64 Yozgat -0.71652 11 Kırklareli 0.86287 38 Trabzon -0.18582 65 Adıyaman -0.77647 12 Denizli 0.71624 39 Amasya -0.18591 66 Bayburt -0.80176 13 Muğla 0.71238 40 Kütahya -0.20684 67 Kars -0.81944 14 Bolu 0.60860 41 Malatya -0.22627 68 Şanlıurfa -0.83158 15 Balıkesir 0.56540 42 Kırşehir -0.22870 69 İğdır -0.89089 16 Edirne 0.56234 43 Artvin -0.26018 70 Batman -0.90456 17 Mersin 0.51934 44 Afyon -0.27246 71 Gümüşhane -0.92501 18 Bilecik 0.50429 45 Düzce -0.27995 72 Mardin -0.98944 19 Kayseri 0.47748 46 Çorum -0.32761 73 Siirt -1.00644 20 Gaziantep 0.46175 47 Osmaniye -0.33321 74 Ardahan -1.07318 21 Zonguldak 0.44906 48 K.Maraş -0.34968 75 Van -1.09297 22 Aydın 0.42025 49 Niğde -0.35582 76 Bingöl -1.12469 23 Sakarya 0.40404 50 Giresun -0.36696 77 Hakkari -1.13956 24 Çanakkale 0.36924 51 Kastamonu -0.37558 78 Şırnak -1.13979 25 Manisa 0.34165 52 Tunceli -0.40003 79 Bitlis -1.15736 26 Konya 0.25254 53 Sivas -0.40597 80 Ağrı -1.28116 27 Karabük 0.21332 54 Kilis -0.41175 81 Muş -1.43956 Kaynak: DPT İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik S ralamas Araşt rmas (2003) (81 İl) 62 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 63

İLLERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI (SEGE-2011) Kalkınma Bakanlığı, en son 2003 yılında yayımlanan ''İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması'nı (SEGE) 2011 yılı için güncellemiştir. Yeni teşvik sistemine dayanak teşkil eden SEGE 2011'de, daha önce İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa, Eskişehir, Tekirdağ ve Antalya ile birlikte ilk 10'da yer alan Yalova ve Adana'nın yerini Denizli ile Muğla aldı. 2003 yılında yapılan çalışmada oluşturulan sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 10'uncu sırada yer alan Antalya 5'inci sıraya yükselirken, 5'inci sıradaki Bursa 6'ıncı sıraya geriledi. Daha önce 8'inci sırada yer alan Adana 16'ıncı, 9'uncu sırada yer alan Yalova da 13'üncü sıraya düştü. 2003 yılı SEGE çalışmasında 32 inci sırada yer alan Samsun, 2011 Yılı sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi çalışmasında 81 il arasında bir sıra gerileyerek 33 üncü sırada yer almıştır. İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası İl Kodu İller SEGE 2011 Sırası TR100 İstanbul 1 TRB11 Malatya 42 TR510 Ankara 2 TR332 Afyon 43 TR310 İzmir 3 TR905 Artvin 44 TR421 Kocaeli 4 TRA12 Erzincan 45 TR611 Antalya 5 TR631 Hatay 46 TR411 Bursa 6 TR821 Kastamonu 47 TR412 Eskişehir 7 TR813 Bartın 48 TR323 Muğla 8 TR722 Sivas 49 TR211 Tekirdağ 9 TR833 Çorum 50 TR322 Denizli 10 TR823 Sinop 51 TR424 Bolu 11 TR903 Giresun 52 TR212 Edirne 12 TR633 Osmaniye 53 TR425 Yalova 13 TR822 Çankırı 54 TR222 Çanakkale 14 TR712 Aksaray 55 TR213 Kırklareli 15 TR713 Niğde 56 TR621 Adana 16 TR832 Tokat 57 TR721 Kayseri 17 TRB14 Tunceli 58 TR422 Sakarya 18 TRA11 Erzurum 59 TR321 Aydın 19 TR632 Kahramanmaraş 60 TR521 Konya 20 TR902 Ordu 61 TR612 Isparta 21 TR906 Gümüşhane 62 TR221 Balıkesir 22 TRC13 Kilis 63 TR331 Manisa 23 TRA13 Bayburt 64 TR622 Mersin 24 TR723 Yozgat 65 TR334 Uşak 25 TRC12 Adıyaman 66 TR613 Burdur 26 TRC22 Diyarbakır 67 TR413 Bilecik 27 TRA22 Kars 68 TR812 Karabük 28 TRA23 Iğdır 69 TR811 Zonguldak 29 TRC32 Batman 70 TRC11 Gaziantep 30 TRA24 Ardahan 71 TR901 Trabzon 31 TRB13 Bingöl 72 TR522 Karaman 32 TRC21 Şanlıurfa 73 TR831 Samsun 33 TRC31 Mardin 74 TR904 Rize 34 TRB21 Van 75 TR423 Düzce 35 TRB23 Bitlis 76 TR714 Nevşehir 36 TRC34 Siirt 77 TR834 Amasya 37 TRC33 Şırnak 78 TR333 Kütahya 38 TRA21 Ağrı 79 TRB12 Elazığ 39 TRB24 Hakkari 80 TR715 Kırşehir 40 TRB22 Muş 81 TR711 Kırıkkale 41 Kaynak: Kalk nma Bakanl ğ KAMU YATIRIMLARI 64 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 65

KAMU YATIRIMLARI Kamu yatırımları, yatırım ortamının iyileştirilmesi, yatırımların ve istihdamın artırılması, şehrin sosyoekonomik durumunun iyileşmesi için büyük önem arz etmektedir. 2005-2010 döneminde Samsun un toplam kamu yatırımlarından almış olduğu payda önceki yıllara göre önemli bir artış olmakla birlikte 2011, 2012 ve 2013 yılları kamu yatırım payında önemli bir düşüş mevcuttur. 2012 yılı programına göre 0.59% pay ile 260 milyon 496 bin TL kamu yatırımı alan Samsun 2013 yılı programında göre %22.8 oranında artışla 320 milyon 9 bin TL kamu yatırımı almıştır. Aynı dönemde Türkiye kamu yatırım artış oranı %19.0 oranında olmuştur. Samsun kamu yatırımlarında; 2005 yılında %1.13 pay ile 14 üncü, 2006 yılında %1.06 pay ile 12 inci, 2007 yılında %1.03 pay ile 14 üncü, 2008 yılında %1.36 pay ile 6 ncı, 2009 yılında %1.36 pay ile 8 inci, 2010 yılında %1.15 pay ile 8 inci, 2011 yılında %0.65 pay ile 21 inci, 2012 yılında %0.59 pay ile 24 üncü sırada, 2013 yılında %0.61 pay ile 24 üncü yer almıştır. 2011-2013 döneminde Samsun un nüfus payına göre kamu yatırımlarından aldığı pay düşük kalmıştır. 2002-2013 döneminde Kamu yatırım tutarı Türkiye de %240.4 artarken Samsun da %425.9 oranında artmıştır. SAMSUN UN YILLAR İTİBARİYLE KAMU YATIRIMLARINDAN ALDIĞI PAY (BİN TL)(1999-2013) Yıllar Samsun Samsun Pay (%) Türkiye Sırası Türkiye Muhtelif İller Toplam Muhtelif İller Hariç Samsun pay İller Toplamı Samsun Nüfus Payı(%) 1999 23,868 0.52% 22 4,605,643 2,346,500 1.06% 2,259,143 2000 35,987 0.47% 21 7,612,580 4,334,348 1.10% 3,278,232 2001 45,497 0.55% 23 8,197,996 4,296,563 1.17% 3,901,433 2002 60,849 0.39% 23 15,533,564 8,271,888 0.84% 7,261,676 2003 86,753 0.54% 22 16,009,223 8,747,250 1.19% 7,261,973 2004 86,666 0.54% 20 16,093,343 8,946,920 1.21% 7,146,423 2005 223,992 1.13% 14 19,899,447 8,958,977 2.05% 10,940,470 2006 229,395 1.06% 12 21,608,226 10,068,030 1.99% 11,540,196 2007 221,839 1.03% 14 21,513,108 8,905,602 1.76% 12,607,506 1.74% 2008 297,400 1.36% 6 21,915,452 8,227,920 2.17% 13,687,532 1.73% 2009 372,753 1.36% 8 27,458,727 12,006,228 2.41% 15,452,499 1.72% 2010 389,958 1.15% 8 33,832,966 15,314,971 2.11% 18,517,995 1.70% 2011 236,326 0.65% 21 36,400,287 16,890,594 1.21% 19,509,693 1.68% 2012 260,496 0.59% 24 44,434,287 21,590,040 1.14% 22,844,247 1.66% 2013 320,009 0.61% 24 52,881,620 25,776,601 1.18% 27,105,019 2013/2012 Değ. 22.8% 3.2% 19.0% 19.4% 3.5% 18.7% 2013/2002 Değ. 425.9% 55.2% 240.4% 211.6% 40.9% 273.3% Kaynak: www.dpt.gov.tr İLLER BAZINDA KAMU YATIRIMLARI (BİN TL) (2013) Samsun 2013 yılında kamu yatırımlarından en fazla pay alan 24 üncü ildir. Samsun un 2013 yılı Kamu yatırımı tutarı 320 milyon 9 Bin TL, payı da %0.61 dir. Muhtelif illere yapılan kamu yatırımı toplamı hesaba katılmadığında Samsun un payı %1.18 olmaktadır. 2013 yılında Samsun da kamu yatırımlarının sektörel olarak; Diğer Kamu Hizmetleri %28.78, eğitim %24.49, tar m %23.40, ulaşt rma-haberleşme %13.94, sağl k %6.38, Konut %1.51, Turizm %1.03, Enerji %0.38, Madencilik %0.08 şeklinde sıralandığı görülmektedir. Türkiye ve Samsun un kamu yatırımlarının sektörel dağılımı aşağıdaki grafikte yanyana verilmiştir. İller Tarım Madencilik İmalat Enerji Ulaş.-Haber. Turizm Konut Eğitim Sağlık Diğer Kamu Toplam SN Türkiye Toplam 6,002,624 1,790,700 683,350 4,290,765 14,967,255 356,545 613,250 8,419,268 3,169,890 12,587,973 52,881,620 Türkiye Dağılım 11.4% 3.4% 1.3% 8.1% 28.3% 0.7% 1.2% 15.9% 6.0% 23.8% 100.0% Muhtelif iller 2,081,000 636,893 250,302 1,547,519 8,695,391 154,171 184,784 3,419,533 1,660,686 7,146,322 25,776,601 1 Ankara 120,527 123,710 72,320 25,743 1,668,273 360 13,754 369,752 91,602 1,178,675 3,664,716 2 İstanbul 13,912 55,447 21,212 92,527 1,216,290 4,628 920 386,186 103,002 352,086 2,246,210 3 Mardin 31,660 1,651 1,223,899 51,742 591 1,335 68,491 7,450 72,062 1,458,881 4 İzmir 128,349 2,744 726 32,060 572,252 8,000 530 147,751 66,450 250,892 1,209,754 5 Diyarbakır 464,595 51,099 20,807 36,742 334 11,706 102,315 10,650 216,578 914,826 6 Şanlıurfa 418,638 801 53,590 26,842 865 4,111 93,498 20,902 170,339 789,586 7 Hatay 66,362 355,961 512 22,606 44,734 1,002 700 77,906 16,400 47,444 633,627 8 Konya 264,276 5,813 1,580 11,960 67,433 2,000 504 110,724 38,900 120,564 623,754 9 Antalya 114,137 65,528 18,640 27,119 28,491 6,410 84,661 61,000 209,331 615,317 10 Kahramanmaraş 56,264 26,049 1 232,976 29,774 60 63,404 57,300 49,571 515,399 11 Mersin 51,631 50,142 7,902 37,546 15,512 750 125,183 56,502 165,953 511,121 12 Eskişehir 31,953 19,286 61,570 6,905 203,031 371 1,600 57,886 12,750 108,604 503,956 13 Artvin 18,758 572 306,811 43,882 750 18,700 27,859 5,000 10,706 433,038 14 Gaziantep 73,050 432 30 3,509 109,022 525 3,444 109,143 23,550 98,125 420,830 15 Sakarya 8,759 128 7,661 5,700 294,771 500 368 38,279 12,504 49,306 417,976 16 Bursa 56,585 156 500 8,228 88,502 1,050 1,114 71,684 42,928 144,545 415,292 17 Kayseri 111,231 2,545 1,000 2,844 77,840 8,842 441 88,440 24,000 90,654 407,837 18 Van 16,460 241 2,263 23,006 40,011 6,500 18,325 60,835 97,307 137,292 402,240 19 Bingöl 23,437 1 255,000 27,856 9,458 58,948 9,102 14,812 398,614 20 Kocaeli 7,184 11 15,800 17,889 185,633 2,000 78,846 18,600 69,551 395,514 21 Adana 101,975 1,156 2,664 30,299 900 106,051 24,900 93,154 361,099 22 Erzurum 82,107 343 3,300 11,002 45,958 1,000 9,967 65,363 36,500 104,706 360,246 23 Kütahya 37,884 62,797 106,690 3,008 9,539 18,330 64,947 7,200 44,157 354,552 24 Samsun 74,872 263 1 1,204 44,594 3,309 4,843 78,381 20,429 92,113 320,009 Samsun Pay% 1.25% 0.01% 0.00% 0.03% 0.30% 0.93% 0.79% 0.93% 0.64% 0.73% 0.61% Samsun Pay%* 1.91% 0.02% 0.00% 0.04% 0.71% 1.64% 1.13% 1.57% 1.35% 1.69% 1.18% Samsun Dağılım 23.40% 0.08% 0.00% 0.38% 13.94% 1.03% 1.51% 24.49% 6.38% 28.78% 100.00% 25 Aksaray 17,293 1,204 3,073 217,976 1,750 4,042 30,660 7,650 32,767 316,415 26 Sivas 87,094 2,150 5,536 51,964 63,124 9,960 1,506 56,667 12,250 19,142 309,393 27 Ordu 11,000 55 8,044 173,623 1,000 1,605 30,660 8,687 65,143 299,817 28 Adıyaman 41,672 88,617 195 4,790 334 11,766 44,367 33,950 68,243 293,934 29 Balıkesir 65,864 11,958 25,821 2,092 49,856 1,320 787 50,902 39,679 32,685 280,964 30 Ağrı 36,504 168 1 16,066 85,643 51,560 15,150 71,821 276,913 Kaynak: DPT,S ralama toplama göredir. İlk 30 İl listelenmiştir., grafikte gösterilen paylar muhtelif illere yap lan yat r mlar hariç hesaplanm şt r. 66 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 67

KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KAMU YATIRIMLARI (2007-2013) 2012 yılında kişi başına kamu yatırımı 208.TL olan Samsun un 2013 yılı kişi başı kamu yatırımı %22.8 artış oranı ile 256.TL ye yükselmiştir. Samsun un 2007-2013 döneminde kişi başına kamu yatırımı %41.6 oranında artmıştır. Türkiye de kişi başına kamu yatırımı 2007 yılında 179.TL iken 2013 yılında 358.TL ye yükselmiştir. 2007-2013 döneminde Türkiye nin kişi başına kamu yatırımı %129.4 oranında artmıştır. Samsun un nüfus payına göre kamu yatırımlarından daha düşük pay almaktadır. 2012 yılında %1.66 nüfus sayısı payına sahip olan Samsun un 2012 yılı kamu yatırım tutar payı (muhtelif iller toplamı hariç) %1.14 kadardır. Samsun un 2013 yılı kamu yatırımı payı %1.18 dir. 2013 yılında 2012 yılına göre kamu yatırımları tutarı incelendiğinde, Türkiye kamu yatırımları toplamı %19.0 oranında, iller toplamı %18.7 oranında, Samsun kamu yatırımı toplamı ise %22.8 oranında artmıştır. 2007-2013 döneminde kamu yatırımları tutarı incelendiğinde, Türkiye toplamı %145.8 oranında, iller toplamı %115.0 oranında, Samsun kamu yatırımı toplamı ise %44.3 oranında artmıştır. Samsun kişi başına kamu yatırımında 2011 yılında 189 TL ile 59 uncu sırada, 2012 yılında 208 TL ile 62 nci sırada, 2013 yılında 256 TL ile 63 üncü sırada yer almıştır. Samsun kişi başına kamu yatırımlarından aldığı pay çok düşük kalmaktadır. Yıllar Açıklamalar Samsun Türkiye Muhtelif İller İller Toplamı Samsun Pay (%) Toplamda İller Toplamında Nüfus (31.12.2007) 1,228,959 70,586,256 1.74% 2007 Kamu Yatırımı (Bin TL) 221,839 21,513,108 8,905,602 12,607,506 1.03% 1.76% Kişi Başına (TL) 181 305 126 179 Nüfus (31.12.2008) 1,233,677 71,517,100 1.73% 2008 Kamu Yatırımı (Bin TL) 297,400 21,915,452 8,227,920 13,687,532 1.36% 2.17% Kişi Başına (TL) 241 306 115 191 Nüfus (31.12.2009) 1,250,076 72,561,312 1.72% 2009 Kamu Yatırımı (Bin TL) 372,753 27,458,727 12,006,228 15,452,499 1.36% 2.41% Kişi Başına (TL) 298 378 165 213 Nüfus (31.12.2010) 1,252,693 73,722,988 1.70% 2010 Kamu Yatırımı (Bin TL) 389,958 33,832,966 15,314,971 18,517,995 1.15% 2.11% Kişi Başına (TL) 311 459 208 251 Nüfus (31.12.2011) 1,251,729 74,724,269 1.68% 2011 Kamu Yatırımı (Bin TL) 236,326 36,400,287 16,890,594 19,509,693 0.65% 1.21% Kişi Başına (TL) 189 487 226 261 Nüfus (31.12.2012) 1,251,722 75,627,384 1.66% 2012 Kamu Yatırımı (Bin TL) 260,496 44,434,287 21,590,040 22,844,247 0.59% 1.14% Kişi Başına (TL) 208 588 285 302 Nüfus (31.12.2013) 1,251,722 75,627,384 1.66% 2013 Kamu Yatırımı (Bin TL) 320,009 52,881,620 25,776,601 27,105,019 0.61% 1.18% Kişi Başına (TL) 256 699 341 358 (2013/2007) Kişi Başı Değişim(%) 41.6% 129.4% 170.1% 100.7% (2013/2007) Toplam kamu Yatırımları Değişimi 44.3% 145.8% 189.4% 115.0% (2013/2012) Kişi Başı Değişim(%) 22.8% 19.0% 19.4% 18.7% Kaynak: www.dpt.gov.tr, Not: 2013 Kişi baş na Kamu Yat r m hesab nda 31.12.2012 nüfusu kullan lm şt r., Grafikteki Kişi Baş na Kamu Yat r m İller Toplam na göre hesaplanm şt r. YATIRIM TEŞVİKLERİ 68 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 69

YATIRIM TEŞVİK Yüksek Planlama Kurulunun 16 Ekim 1997 tarih, 97/88 sayılı kararı ile 1. Derecede kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınan ve halen kalkınmada öncelikli yöre statüsünde bulunan Samsun, 19 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile desteklerin uygulanması açısından altı bölgeye ayrılan yatırım teşvik sisteminde 3. Bölgede yer almaktadır. Samsun un yatırım teşvik belgesi belge sayısı payı 2003-2009 döneminde artış, 2009-2012 döneminde düşüş eğilimindedir. Yatırım teşvik belge sayısı payının en düşük olduğu yıl %0.42 ile 2003 yılı, en yüksek olduğu yıl da %1.71 ile 2009 yılıdır. 2012 yılı %1.08 pay ile kapanmıştır. 2011 yılında toplam sabit yatırım tutarı 543 milyon 947 bin Türk Lirası olan 70 adet yatırım teşvik belgesi almış olan Samsun, 2012 yılında 2 adedi yabancı sermayeli olmak üzere toplam 47 adet yatırım teşvik belgesi almıştır. Bu 47 adet yatırım teşvik belgesinin toplam sabit yatırım tutarı 407 milyon 761 bin Türk Lirası, istihdam rakamı ise 895 adettir. Samsun un 2012 yılı yatırım teşvik belge sayısı payı %1.05, sabit yatırım tutar payı %0.71, istihdam sayısı payı da %0.60 kadardır. Samsun un 2012 yatırım teşvik belge performansında 2011 yılına göre düşüş mevcuttur. 2011 yılında %1.55 olan belge sayısı payı 2012 yılında %1.08 e gerilemiş, 2011 yılında %0.96 olan sabit yatırım tutar payı 2012 yılında %0.71 e gerilemiş, %1.30 olan istihdam payı 2012 yılında %0.60 a gerilemiştir. 2012 yılında Türkiye de 17,325 nüfusa 1 adet yatırım teşvik belgesi düşerken Samsun da 26,632 nüfusa 1 adet yatırım teşvik belgesi düşmektedir. 2012 yılında Nüfus başına sabit yatırım tutarı Samsun da 326.TL olurken Türkiye ortalaması 764.TL olarak gerçekleşmiştir. Samsun un yatırım teşvik belgesi sabit yatırım tutar payı son 10 yıldır 2009 yılı hariç %1 in altında gerçekleşmiştir. 2012 yılı sabit yatırım tutar payı %0.71 dir. 2012 yılında Samsun da 1,399 nüfusa 1 adet istihdam düşerken, Türkiye de 506 nüfusa 1 istihdam düşmüştür. Yıllar Sermaye Türü TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY (%) Belge Adedi Sabit Yatırım (TL) İstihdam Belge Adedi Sabit Yatırım(TL) İstihdam Belge Adedi Sabit Yatırım İstihdam Yabancı 236 6,793,297,513 15,265 2 20,454,745 128 0.85% 0.30% 0.84% 2012 Yerli 4,129 50,977,297,948 134,233 45 387,306,968 767 1.09% 0.76% 0.57% Toplam 4,365 57,770,595,461 149,498 47 407,761,713 895 1.08% 0.71% 0.60% Yabancı 221 9,581,151,360 10,067 2 23,519,541 31 0.90% 0.25% 0.31% 2011 Yerli 4,281 46,827,253,497 118,737 68 520,427,861 1,638 1.59% 1.11% 1.38% Toplam 4,502 56,408,404,857 128,804 70 543,947,402 1,669 1.55% 0.96% 1.30% Yabancı 215 7,722,559,685 17,005 2010 Yerli 4,128 56,940,213,341 138,384 66 230,866,464 1,814 1.60% 0.41% 1.31% Toplam 4,343 64,662,773,025 155,389 66 230,866,464 1,814 1.52% 0.36% 1.17% Yabancı 165 12,086,543,536 16,800 3 1,878,111,822 1,310 1.82% 15.54% 7.80% 2009 Yerli 2,229 18,858,719,799 70,462 38 674,092,552 1,000 1.70% 3.57% 1.42% Toplam 2,394 30,945,263,334 87,262 41 2,552,204,374 2,310 1.71% 8.25% 2.65% Yabancı 186 6,337,027,288 21,877 1 16,487,073 10 0.54% 0.26% 0.05% 2008 Yerli 2,878 21,070,815,325 96,796 30 35,512,651 929 1.04% 0.17% 0.96% Toplam 3,064 27,407,842,613 118,673 31 51,999,724 939 1.01% 0.19% 0.79% Yabancı 171 4,302,555,695 22,994 2007 Yerli 2,669 17,973,905,370 106,239 35 118,952,841 844 1.31% 0.66% 0.79% Toplam 2,840 22,276,461,064 129,233 35 118,952,841 844 1.23% 0.53% 0.65% Yabancı 135 1,626,206,123 17,904 0.00% 0.00% 0.00% 2006 Yerli 2,780 14,842,338,805 101,093 28 39,937,348 1,246 1.01% 0.27% 1.23% Toplam 2,915 16,468,544,928 118,997 28 39,937,348 1,246 0.96% 0.24% 1.05% Yabancı 188 3,839,691,785 29,005 2005 Yerli 3,908 15,156,187,736 152,162 36 68,648,344 680 0.92% 0.45% 0.45% Toplam 4,096 18,995,879,520 181,167 36 68,648,344 680 0.88% 0.36% 0.38% Yabancı 207 4,672,860,814 34,567 1 1,835,145 15 0.48% 0.04% 0.04% 2004 Yerli 3,419 12,382,213,270 133,075 20 45,204,338 1,001 0.58% 0.37% 0.75% Toplam 3,626 17,055,074,084 167,642 21 47,039,483 1,016 0.58% 0.28% 0.61% Yabancı 192 1,910,240,507 14,554 2003 Yerli 3,146 12,732,096,823 135,478 14 36,716,249 552 0.45% 0.29% 0.41% Toplam 3,338 14,642,337,330 150,032 14 36,716,249 552 0.42% 0.25% 0.37% Yabancı 201 1,652,453,629 23,559 0.00% 0.00% 0.00% 2002 Yerli 2,501 11,288,056,573 117,332 28 132,527,048 1,191 1.12% 1.17% 1.02% Toplam 2,702 12,940,510,202 140,891 28 132,527,048 1,191 1.04% 1.02% 0.85% Yabancı 173 3,546,598,526 14,537 2 265,992 65 1.16% 0.01% 0.45% 2001 Yerli 1,878 8,821,775,531 91,194 23 109,236,315 449 1.22% 1.24% 0.49% Toplam 2,051 12,368,374,057 105,731 25 109,502,307 514 1.22% 0.89% 0.49% Kaynak: www.ekonomi.gov.tr Samsun un yatırım teşvik belgesi istihdam payı 2012 yılında %0.60 olarak gerçekleşmiştir. İlin bu konudaki performansı da düşüktür. Bölge Nüfus Belge Belge Başına Nüfus Sabit Yatırım Tutarı Nüfus Başına Sabit Yatırım İstihdam İstihdam Başına Nüfus Samsun 1251722 47 26,632 407,761,713 326 895 1399 Türkiye 75,627,384 4365 17,326 57,770,595,461 764 149,498 506 Kaynak: www.ekonomi.gov.tr 70 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 71

BELGE BAŞINA İSTİHDAM VE YATIRIM TUTARI 2012 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde belge başına istihdam Türkiye ortalaması 34 kişi iken Samsun da 19 kişidir. Türkiye de belge başına ortalama 13 milyon 234 bin Türk Lirası sabit yatırım yapılırken Samsun da 8 Milyon 675 bin Türk Lirası sabit yatırım yapılmıştır. Türkiye de İstihdam başına 386 bin Türk Lirası yatırım yapılırken Samsun da 455 bin Türk Lirası yatırım yapılmıştır. Yıllar Sermaye TÜRKİYE SAMSUN Türü Belge Sabit İstihdam Belge Başı Belge İstihdam Belge Sabit İstihdam Belge Başı Belge İstihdam Adedi Yatırım (TL) Yatırım Başına İstihdam Başına Yatırım Adedi Yatırım (TL) Yatırım Başına İstihdam Başına Yatırım Yabancı 236 6,793,297,513 15,265 28,785,159 65 445,024 2 20,454,745 128 10,227,373 64 159,803 2012 Yerli 4,129 50,977,297,948 134,233 12,346,161 33 379,767 45 387,306,968 767 8,606,822 17 504,963 Toplam 4,365 57,770,595,461 149,498 13,234,959 34 386,431 47 407,761,713 895 8,675,781 19 455,600 Yabancı 221 9,581,151,360 10,067 43,353,626 46 951,738 2 23,519,541 31 11,759,771 16 758,695 2011 Yerli 4,281 46,827,253,497 118,737 10,938,391 28 394,378 68 520,427,861 1,638 7,653,351 24 317,722 Toplam 4,502 56,408,404,857 128,804 12,529,632 29 437,940 70 543,947,402 1,669 7,770,677 24 325,912 Yabancı 215 7,722,559,685 17,005 35,918,882 79 454,135 - - - - - - 2010 Yerli 4,128 56,940,213,341 138,384 13,793,656 34 411,465 66 230,866,464 1,814 3,497,977 27 127,269 Toplam 4,343 64,662,773,025 155,389 14,888,965 36 416,135 66 230,866,464 1,814 3,497,977 27 127,269 Yabancı 165 12,086,543,536 16,800 73,251,779 102 719,437 3 1,878,111,822 1,310 626,037,274 437 1,433,673 2009 Yerli 2,229 18,858,719,799 70,462 8,460,619 32 267,644 38 674,092,552 1,000 17,739,278 26 674,093 Toplam 2,394 30,945,263,334 87,262 12,926,175 36 354,625 41 2,552,204,374 2,310 62,248,887 56 1,104,850 Yabancı 186 6,337,027,288 21,877 34,070,039 118 289,666 1 16,487,073 10 16,487,073 10 1,648,707 2008 Yerli 2,878 21,070,815,325 96,796 7,321,340 34 217,683 30 35,512,651 929 1,183,755 31 38,227 Toplam 3,064 27,407,842,613 118,673 8,945,118 39 230,953 31 51,999,724 939 1,677,410 30 55,378 Yabancı 171 4,302,555,695 22,994 25,161,144 134 187,116 - - - - - - 2007 Yerli 2,669 17,973,905,370 106,239 6,734,322 40 169,184 35 118,952,841 844 3,398,653 24 140,939 Toplam 2,840 22,276,461,064 129,233 7,843,824 46 172,374 35 118,952,841 844 3,398,653 24 140,939 Yabancı 135 1,626,206,123 17,904 12,045,971 133 90,829 - - - - - - 2006 Yerli 2,780 14,842,338,805 101,093 5,338,971 36 146,819 28 39,937,348 1,246 1,426,334 45 32,052 Toplam 2,915 16,468,544,928 118,997 5,649,587 41 138,395 28 39,937,348 1,246 1,426,334 45 32,052 Yabancı 188 3,839,691,785 29,005 20,423,892 154 132,380 - - - - - - 2005 Yerli 3,908 15,156,187,736 152,162 3,878,247 39 99,606 36 68,648,344 680 1,906,898 19 100,953 Toplam 4,096 18,995,879,520 181,167 4,637,666 44 104,853 36 68,648,344 680 1,906,898 19 100,953 Yabancı 207 4,672,860,814 34,567 22,574,207 167 135,183 1 1,835,145 15 1,835,145 15 122,343 2004 Yerli 3,419 12,382,213,270 133,075 3,621,589 39 93,047 20 45,204,338 1,001 2,260,217 50 45,159 Toplam 3,626 17,055,074,084 167,642 4,703,550 46 101,735 21 47,039,483 1,016 2,239,975 48 46,299 Yabancı 192 1,910,240,507 14,554 9,949,169 76 131,252 - - - - - - 2003 Yerli 3,146 12,732,096,823 135,478 4,047,075 43 93,979 14 36,716,249 552 2,622,589 39 66,515 Toplam 3,338 14,642,337,330 150,032 4,386,560 45 97,595 14 36,716,249 552 2,622,589 39 66,515 Yabancı 201 1,652,453,629 23,559 8,221,162 117 70,141 - - - - - - 2002 Yerli 2,501 11,288,056,573 117,332 4,513,417 47 96,206 28 132,527,048 1,191 4,733,109 43 111,274 Toplam 2,702 12,940,510,202 140,891 4,789,234 52 91,848 28 132,527,048 1,191 4,733,109 43 111,274 2001 Yabancı 173 3,546,598,526 14,537 20,500,570 84 243,970 2 265,992 65 132,996 33 4,092 Yerli 1,878 8,821,775,531 91,194 4,697,431 49 96,736 23 109,236,315 449 4,749,405 20 243,288 Toplam 2,051 12,368,374,057 105,731 6,030,412 52 116,980 25 109,502,307 514 4,380,092 21 213,040 Kaynak: www.ekonomi.gov.tr İLLERE GÖRE YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (2012) Aşağıdaki tabloda 2012 yılında 20 adet ve üzeri yatırım teşvik belgesi alan illerin belge sayıları, sabit yatırım tutarları, istihdam sayıları ve bunlara ilişkin paylar yer almaktadır. En fazla yatırım teşvik belgesi İstanbul, Gaziantep, Bursa, İzmir, Konya, Ankara, Kocaeli, Tekirdağ, Antalya, Manisa illerinde alınmıştır. Samsun 2012 yılında alınan toplam 4365 adet yatırım teşvik belgesinden 47 adedini alarak ancak 27 nci sırada yer alabilmiştir. Samsun sabit yatırım tutarına göre 34 üncü sırada, istihdam sayısına göre de 40 ıncı sıradadır. Karadeniz illerinin yatırım teşvik belgesi performansları düşük kalmaktadır. Sn İli / İlçesi* Belge Sabit Yatırım İstihdam Belge Başına Belge Başına İstihdam Başına Pay (%) Adedi (TL) Yatırım (TL) İstihdam(Adet) Yatırım (TL) Belge Sabit Yatırım İstihdam Türkiye Toplamı 4,365 57,770,595,461 149,498 13,234,959 34 386,431 100% 100% 100% 1 İstanbul 580 5,116,907,962 18,992 8,822,255 33 269,424 13.29% 8.86% 12.70% 2 Gaziantep 230 1,867,086,107 4,482 8,117,766 19 416,574 5.27% 3.23% 3.00% 3 Bursa 214 2,560,172,036 6,759 11,963,421 32 378,780 4.90% 4.43% 4.52% 4 İzmir 212 8,848,057,980 7,473 41,736,123 35 1,184,003 4.86% 15.32% 5.00% 5 Konya 200 856,093,346 3,940 4,280,467 20 217,283 4.58% 1.48% 2.64% 6 Ankara 180 2,132,418,599 8,583 11,846,770 48 248,447 4.12% 3.69% 5.74% 7 Kocaeli 165 2,552,527,110 5,817 15,469,861 35 438,805 3.78% 4.42% 3.89% 8 Tekirdağ 120 1,143,723,174 3,723 9,531,026 31 307,205 2.75% 1.98% 2.49% 9 Antalya 115 1,814,816,398 6,950 15,781,012 60 261,125 2.63% 3.14% 4.65% 10 Manisa 101 1,468,374,591 2,998 14,538,362 30 489,785 2.31% 2.54% 2.01% 11 Şanlıurfa 99 558,451,650 5,987 5,640,926 60 93,277 2.27% 0.97% 4.00% 12 Mersin 95 1,110,764,394 2,282 11,692,257 24 486,750 2.18% 1.92% 1.53% 13 Adana 89 2,841,690,032 2,020 31,929,101 23 1,406,777 2.04% 4.92% 1.35% 14 Kahramanmaraş 73 1,418,841,613 2,087 19,436,186 29 679,847 1.67% 2.46% 1.40% 15 Denizli 71 405,078,279 1,364 5,705,328 19 296,978 1.63% 0.70% 0.91% 16 Diyarbakır 69 334,334,329 2,626 4,845,425 38 127,317 1.58% 0.58% 1.76% 17 Balıkesir 69 959,354,920 1,932 13,903,694 28 496,561 1.58% 1.66% 1.29% 18 Van 68 300,612,973 1,375 4,420,779 20 218,628 1.56% 0.52% 0.92% 19 Hatay 67 2,278,329,929 2,088 34,004,924 31 1,091,154 1.53% 3.94% 1.40% 20 Kayseri 66 512,650,781 1,765 7,767,436 27 290,454 1.51% 0.89% 1.18% 21 Afyonkarahisar 60 571,672,507 1,461 9,527,875 24 391,289 1.37% 0.99% 0.98% 22 Muğla 57 595,022,565 2,024 10,438,992 36 293,983 1.31% 1.03% 1.35% 23 Eskişehir 52 1,129,273,819 3,058 21,716,804 59 369,285 1.19% 1.95% 2.05% 24 Aydın 51 910,811,522 2,262 17,859,049 44 402,658 1.17% 1.58% 1.51% 25 Düzce 48 474,163,970 3,461 9,878,416 72 137,002 1.10% 0.82% 2.32% 26 Mardin 48 1,195,237,614 2,501 24,900,784 52 477,904 1.10% 2.07% 1.67% 27 Samsun 47 407,761,713 895 8,675,781 19 455,600 1.08% 0.71% 0.60% 28 Malatya 45 485,498,859 2,425 10,788,864 54 200,206 1.03% 0.84% 1.62% 29 Sakarya 45 568,221,434 2,409 12,627,143 54 235,874 1.03% 0.98% 1.61% 30 Trabzon 40 312,102,956 935 7,802,574 23 333,800 0.92% 0.54% 0.63% 31 Batman 39 178,584,276 3,876 4,579,084 99 46,074 0.89% 0.31% 2.59% 32 Sivas 39 161,561,091 894 4,142,592 23 180,717 0.89% 0.28% 0.60% 33 Kütahya 37 351,873,912 1,221 9,510,106 33 288,185 0.85% 0.61% 0.82% 34 Elazığ 32 124,970,975 597 3,905,343 19 209,332 0.73% 0.22% 0.40% 35 Uşak 31 349,717,748 489 11,281,218 16 715,169 0.71% 0.61% 0.33% 36 Adıyaman 30 624,390,130 1,228 20,813,004 41 508,461 0.69% 1.08% 0.82% 37 Kastamonu 30 316,149,856 818 10,538,329 27 386,491 0.69% 0.55% 0.55% 38 Nevşehir 30 78,961,279 552 2,632,043 18 143,046 0.69% 0.14% 0.37% 39 Burdur 30 113,422,364 542 3,780,745 18 209,266 0.69% 0.20% 0.36% 40 Tokat 28 118,663,634 1,036 4,237,987 37 114,540 0.64% 0.21% 0.69% 41 Bitlis 28 114,844,346 954 4,101,584 34 120,382 0.64% 0.20% 0.64% 42 Yozgat 28 105,106,820 809 3,753,815 29 129,922 0.64% 0.18% 0.54% 43 Osmaniye 28 329,627,769 547 11,772,420 20 602,610 0.64% 0.57% 0.37% 44 Ordu 27 106,453,569 1,392 3,942,725 52 76,475 0.62% 0.18% 0.93% 45 Kırklareli 25 449,602,952 634 17,984,118 25 709,153 0.57% 0.78% 0.42% 46 Zonguldak 25 123,619,389 609 4,944,776 24 202,988 0.57% 0.21% 0.41% 47 Aksaray 24 697,197,804 1,801 29,049,909 75 387,117 0.55% 1.21% 1.20% 48 Yalova 24 750,580,485 1,415 31,274,187 59 530,446 0.55% 1.30% 0.95% 49 Niğde 23 216,599,987 812 9,417,391 35 266,749 0.53% 0.37% 0.54% 50 Çorum 22 101,932,093 641 4,633,277 29 159,020 0.50% 0.18% 0.43% 51 Amasya 21 81,824,160 831 3,896,389 40 98,465 0.48% 0.14% 0.56% 52 Giresun 21 251,450,203 413 11,973,819 20 608,838 0.48% 0.44% 0.28% 53 Bilecik 19 640,620,518 1,132 33,716,869 60 565,919 0.44% 1.11% 0.76% 54 Muş 19 1,043,988,510 479 54,946,764 25 2,179,517 0.44% 1.81% 0.32% 55 Karaman 18 233,378,667 717 12,965,482 40 325,493 0.41% 0.40% 0.48% Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, ilk 55 il listelenmiştir. S ralama belge say s na göredir. 72 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 73

2001 yılında Türkiye de Yatırım Teşvik belgesi başına yatırım 6.03 milyon Türk Lirası iken bu rakam 2011 yılında 12.53 milyon Türk Lirasına 2012 yılında da 13.23 milyon Türk Lirasına yükselmiştir. 2001 yılında Samsun da Yatırım Teşvik belgesi başına yatırım 4.38 milyon Türk Lirası iken bu rakam 2011 yılında 7.77 milyon Türk Lirasına 2012 yılında da 8.67 milyon Türk Lirasına yükselmiştir. 2001 yılında istihdam başına sabit yatırım tutarı Türkiye de 116 bin Türk Lirası Samsun da ise 213 bin Türk Lirası iken 2012 yılında bu rakam Türkiye de 386 bin Türk Lirasına Samsun da ise 455 bin Türk Lirasına yükselmiştir. SANAYİ 74 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 75

SAMSUN SANAYİ Samsun ilinin coğrafi konumu ve yapısı sanayi yatırımları için diğer Karadeniz illerine göre daha avantajlı durumdadır. Şehrin bu özelliği başta bakır, gübre ve sigara fabrikaları olmak üzere büyük sanayi işletmelerinin bölgede kurulmasına zemin hazırlamıştır. Şehirde kamuya ait sanayi tesisleri ile başlayan sanayileşme süreci 1980 sonrası dönemde Organize Sanayi Bölgelerinin kurulması ve özel sektör yatırımları ile devam etmektedir. İlde tar ma dayal g da sanayi gelişmeye müsaittir. İlde çeşitli aşamalarda beş adet organize sanayi bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Samsun Merkez OSB de 78 işletme faaliyette, 7 işletme inşaat halinde, 2 işletme de proje aşamasındadır. Kavak OSB de 14 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat halinde, 6 işletme de proje aşamasındadır. Bafra OSB de 12 işletme faaliyette, 3 işletme inşaat aşamasında 5 işletme de proje aşamasındadır. Samsun G da İhtisas OSB de 1 işletme deneme üretimi izni almış, inşaat ruhsatı almış 10 işletmeden 6 sı inşaate başlamıştır. Havza İhtisas OSB nin ÇED olumlu belgesi alınmış, en kısa zamanda altyapı etüd-proje mühendislik hizmetleri başlayacaktır. 2012 sonu itibariyle toplam 15 adet küçük sanayi sitesi (KSS) bulunmaktadır. Bu küçük sanayi sitelerinde bulunan toplam 5,439 adet işyerinde 12,410 kişi istihdam edilmektedir. Samsun Serbest Bölgesinde 5 adedi imalatçı olmak üzere toplam 25 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. İmalatçı firmalar ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu ve ilaç ampulü üretmektedir. Samsun da sanayi siciline kay tl sanayi işletmesi sayısı 868 adettir. İlde 2012 yılı itibariyle ticaret siciline kayıtlı olup kapasite raporu bulunan sanayici sayısı 610 adettir. Bu 610 sanayici firma, toplam 17,490 kişi istihdam etmektedir. Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde 2008 yılında sanayinin gayrisafi katma değer payı %21.6, ticaretin payı %18.6, hizmetlerin payı da %59.8 dir. 2004 yılında ise sanayinin payı %19.7, tarımın payı %22.7, hizmetlerin payı ise %57.6 idi. Görüldüğü gibi bölgede tarımın payı azalırken sanayi ve hizmetlerin payı artmaktadır. 2011 yılı itibariyle Samsun da tüketilen elektriğin %44.11 i Sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Türkiye de elektriğin %47.28 i sanayi işletmeleri tarafından tüketilmektedir. Samsun sanayi işletmelerinin elektrik tüketimi payı %1.22 olup 23 üncü sırada yer almaktadır. 858 KWh lik kişi başına sanayi işletmesi elektrik tüketimi ile Samsun 33 üncü sırada yer almaktadır. SANAYİ SİCİL KAYITLARINA GÖRE SAMSUN SANAYİİ TÜRKİYE VE SAMSUN SANAYİİ Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu May s 2012 Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (%8), Ankara(%7), İzmir(%5), Konya(%4), Gaziantep (%3), Denizli(%3), Kocaeli(%2), Adana(%2), Tekirdağ(%2), Kayseri(%2 ), Mersin(%2) olmak üzere, toplam %71 i, bu on iki ilimizdedir Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, %14 Ege Bölgesinde, %8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz Bölgesinde, %5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, %2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu görülmektedir. Samsun İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 868 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde %1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş İllerimiz arasında yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge illeri arasında %19 luk bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, %10 ile Düzce, %10 ile Trabzon, %10 ile Çorum, %7 ile Bolu, %6 ile Kastamonu, %5 ile Ordu, %5 ile Rize, %4 ile Amasya, %4 ile Tokat, %4 ile Zonguldak, %4 ile Karabük, %3 ile Sinop, %3 ile Giresun, %3 ile Bartın, %1 ile Gümüşhane, %1 ile Artvin, %1 ile Bayburt illeri takip etmektedir. ÇALIŞAN SAYISI VE AR-GE Sanayi sicil kayıtlarına göre, Samsun ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplamı 18,457 dir. 58 sanayi işletmesinde (%6.7) AR-GE birimi, 140 sanayi işletmesinde (%16.1) Kalite kontrol birimi bulunmaktadır. İşletme baş na çal şan say s 21 kişidir. Samsun İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların %19 u Gıda Ürünleri imalatı, %10 u Giyim eşyası imalatı sektöründe istihdam edilmektedir. Sanayideki istihdamın %78 i işçi, %4 ü mühendistir. Samsun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin %54 ü Mikro Ölçekli, %38 u Küçük Ölçekli, %7 si Orta Ölçekli, %1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir. Samsun dan yapılan ihracatın büyük bir kısmı Sanayici firmalar tarafından organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilmektedir. İhracatın yarısından fazlasını Demir ve çelik, Değirmencilik ürünleri, Motorlu kara taşıtları, makina ve cihazlar oluşturmaktadır. İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2012 yılında ilk 500 sanayici arasına ankete katılan 4 adet, ikinci 500 sanayici arasına da 10 adet Samsun firması girmiştir. İlimizde bulunan Kosgeb İşletme Geliştirme Müdürlüğü, Tekmer (1999) (Teknoloji Geliştirme Merkezi) Müdürlüğü, İşgem (2006) gibi kurumlar KOBİ lere destek vermeye devam etmektedir. Teknopark kuruluş çalışmaları devam etmektedir. Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı Samsun ekonomisine katkı vermeye devam etmektedir. 76 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 77

SANAYİ İŞLETMELERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu, May s 2012 Sanayi sicil kayıtlarına göre Samsun da sektörel olarak en büyük paylar sırasıyla %23 ile Gıda ürünlerinin imalatı, %9 ile Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, %7 ile diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, %7 ile mobilya imalatı, %6 ile Ağaç ve mantar ürünleri imalatı, %6 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı, %5 ile ana metal sanayi, %5 ile diğer madencilik ve taş ocakçılığı sektörlerine aittir. Sn Sektör Pay(%) Küm.Pay(%) 1 Gıda ürünlerinin İmalatı % 23 23% 2 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı % 9 32% 3 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 7 39% 4 Mobilya imalatı % 7 46% 5 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç) % 6 52% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı % 6 58% 7 Ana metal sanayi % 5 63% 8 Diğer madencilik ve taş ocakçılığı % 5 68% 9 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması % 4 72% 10 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, Makine teçhizatı hariç % 4 76% 11 Kimyasalları ve kimyasal ürünlerin imalatı % 3 79% 12 Diğer imalatlar % 3 82% 13 Elektrikli teçhizat imalatı % 3 85% 14 Tekstil ürünleri imalatı %2 87% 15 Kâğıt ve kâğıt ürünlerin imalatı % 2 89% 16 Motorlu Kara Taşıtı treyler, ( römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı % 2 91% 17 Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı % 1 92% 18 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı %1 93% 19 Diğer (Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazların imalatı, Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı, Kömür ve linyit çıkartılması, Bilgisayarların, elektronik ve optik ve ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçların imalatı,) %7 100% Kaynak: Sanayi Genel Müdürlüğü, 81 İl Durum Raporu, May s 2012 KAPASİTE RAPORU İSTATİSTİKLERİ (TOBB) Samsun da ticaret siciline kayıtlı sanayici firmaların kapasite raporları incelendiğinde 2011 yılında kapasite 603 adet olan raporu sayısının 2012 yılında 610 adede çıktığı görülmektedir. 2012 yılında 2011 yılına göre Kapasite raporu sayısı Samsun da %1.16 artarken Türkiye de %12.09 oranında artmıştır. Samsun un kapasite raporu sayısı payı 2011 yılında %1.06 iken 2012 yılında payı %0.95 e düşmüştür. 2012 yılı itibariyle Kapasite raporu başına çalışan sayısı Samsun da 29 kişi iken Türkiye ortalaması 38 kişidir. Bölge Kapasite Çalışan Bilgileri Rapor Başına Yıllar Rapor Sayısı Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Diğer Toplam Çalışan Türkiye 57,041 85,444 88,007 160,168 1,531,858 225,400 17,111 2,107,988 37 2011 Samsun 603 577 827 2,162 10,232 1,904 25 15,727 26 Samsun Pay % 1.06% 0.68% 0.94% 1.35% 0.67% 0.84% 0.15% 0.75% 70.57% Türkiye 63,937 94,629 98,896 182,344 1,774,090 262,066 22,160 2,434,185 38 2012 Samsun 610 680 880 2,164 11,503 2,068 195 17,490 29 Samsun Pay % 0.95% 0.72% 0.89% 1.19% 0.65% 0.79% 0.88% 0.72% 75.14% 2012/2011 Türkiye Değişim 12.09% 10.75% 12.37% 13.85% 15.81% 16.27% 29.51% 15.47% 3.25% Değişim % Samsun Değişim 1.16% 17.85% 6.41% 0.09% 12.42% 8.61% 680.00% 11.21% 9.93% Kaynak: www.tobb.org.tr 78 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 79

KAPASİTE RAPORU VE PERSONELLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI (2012) 2011 yılında 603 adetlik kapasite raporu sayısı ile 21 inci sırada yer alan Samsun 2012 yılında 610 adet kapasite raporu ile 23 üncü sırada yer almıştır. Kapasite raporu kapsamında toplam çalışan sayısı bakımından 2011 yılında toplam 15,727 çalışan ile 27 nci sırada bulunan Samsun, 2012 yılında toplam 17,490 çalışan ile yine 27 nci sırada yer almıştır. Kapasite raporu başına çalışan sayısı bakımından 2011 yılında 26 adet çalışan ile 57 nci sırada yer alan Samsun 2012 yılında 29 çalışan ile 56 ncı sırada yer almıştır. İl Adı Kapasite Raporu Mühendis Teknisyen Usta İşçi İdari Toplam Çalışan Rapor Başına Sn Sayı Değişim* Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Değişim* Sayı Değişim* Türkiye Topl. 63,937 11.99 94,629 98,896 182,344 1,774,090 262,066 2,434,185 15.42 38 3.06 1 İstanbul 16,341 22.44 14,513 17,280 26,463 358,107 61,753 481,575 38.73 29 13.30 2 Bursa 4,557 10.18 8,583 6,473 13,123 162,568 21,378 212,161 10.22 47 0.03 3 Ankara 4,194 4.69 12,923 13,407 14,746 75,422 18,631 135,345 12.86 32 7.80 4 İzmir 4,122 8.05 7,996 10,282 11,507 113,404 22,668 167,978 9.26 41 1.12 5 Konya 2,484 8.05 1,973 1,857 5,293 39,527 5,927 55,459 6.88 22-1.08 6 Gaziantep 2,009 6.92 1,588 1,968 5,430 59,449 6,361 75,038 26.68 37 18.48 7 Kocaeli 1,898 12.98 9,443 8,516 8,764 93,119 20,416 141,597 8.53 75-3.93 8 Adana 1,513 9.40 2,143 2,265 4,733 33,166 5,788 48,304 21.57 32 11.12 9 Denizli 1,391 8.08 1,228 1,495 4,262 47,160 6,261 60,705 5.58 44-2.31 10 Manisa 1,350 11.94 3,104 2,848 6,844 60,173 5,518 78,917 10.53 58-1.26 11 Tekirdağ 1,315 11.63 3,483 3,673 5,736 84,680 11,153 110,666 1.86 84-8.75 12 Kayseri 1,239 13.77 1,404 1,205 3,349 43,287 4,905 56,825 14.87 46 0.96 13 Mersin 1,163 2.56 1,047 1,237 3,030 20,508 3,465 29,473 7.27 25 4.59 14 Antalya 1,112 9.13 996 837 3,046 17,804 3,846 26,687 1.23 24-7.24 15 Balıkesir 927 12.77 1,374 1,278 2,946 21,628 3,640 31,229 9.75 34-2.68 16 Afyonkarahisar 828 9.96 450 514 1,353 12,973 830 16,154 9.46 20-0.46 17 Eskişehir 777 5.57 2,033 2,101 2,624 34,198 3,781 44,753 13.52 58 7.53 18 Sakarya 748 26.99 1,776 1,819 2,874 31,045 4,228 42,383 20.75 57-4.92 19 Aydın 743 13.26 761 681 1,489 18,786 2,269 24,298 6.29 33-6.16 20 Kahramanmaraş 671 6.51 602 942 2,724 28,842 2,231 35,510 4.00 53-2.36 21 Hatay 668 1.37 1,153 851 2,932 19,268 3,574 29,137 29.24 44 27.50 22 Malatya 614 6.04 500 395 1,709 16,751 1,618 20,980 18.01 34 11.28 23 Samsun 610 1.16 680 880 2,164 11,503 2,068 17,490 11.21 29 9.93 Samsun Pay % 0.95% 9.68% 0.72% 0.89% 1.19% 0.65% 0.79% 0.72% 72.69% 75.14% 324.56% 24 Muğla 575 6.09 503 753 1,141 8,951 1,631 13,054 4.09 23-1.88 25 Şanlıurfa 565 11.66 178 130 1,069 9,510 522 11,564 32.37 20 18.55 26 Uşak 562 15.88 316 435 933 14,894 1,124 17,827 15.37 32-0.44 27 Çorum 469 7.32 306 352 1,470 12,715 1,210 16,053 6.56 34-0.71 28 Trabzon 448 4.19 399 341 1,106 9,518 1,141 12,527 8.13 28 3.79 29 Diyarbakır 440 9.18 328 427 1,294 9,465 1,276 12,790 6.34 29-2.61 30 Burdur 401 7.51 272 169 856 7,148 824 9,287 14.53 23 6.53 31 Kütahya 397 2.58 868 639 3,773 16,094 1,972 23,411 5.51 59 2.85 32 Düzce 362 4.32 665 784 1,686 20,167 1,857 25,313 6.71 70 2.29 33 Çanakkale 357 9.85 540 1,501 1,083 8,676 930 12,730-30.05 36-36.32 34 Sivas 354 22.49 362 335 1,093 8,278 1,087 11,288 12.81 32-7.90 35 Zonguldak 345 12.38 1,077 490 4,993 22,731 2,880 32,460 19.10 94 5.98 36 Elazığ 322 8.05 335 271 1,063 5,646 619 7,940 3.71 25-4.02 37 Isparta 308 5.12 274 368 702 6,409 550 8,304 11.06 27 5.65 38 Kırklareli 305 8.93 840 962 1,499 16,701 1,705 21,787 3.89 71-4.63 39 Bolu 287 7.49 434 416 749 12,834 1,082 16,032 10.73 56 3.01 40 Edirne 283 12.75 315 272 863 10,762 948 13,377 32.55 47 17.56 41 Bilecik 264 3.94 668 720 850 13,162 1,314 16,791 10.03 64 5.86 42 Rize 260 3.59 465 355 894 12,825 979 15,531 3.06 60-0.51 43 Tokat 257 10.30 210 261 760 6,059 707 8,017 16.95 31 6.03 44 Ordu 250 9.17 188 383 598 7,788 799 10,060 9.90 40 0.67 45 Osmaniye 241 8.07 271 351 893 7,725 697 10,211 16.14 42 7.47 46 Aksaray 239 9.63 301 336 611 6,038 732 8,238 18.60 34 8.18 47 Nevşehır 232 28.18 99 123 403 6,672 501 7,803 15.43 34-9.95 48 Adıyaman 228-1.30 131 223 751 6,648 380 8,144 11.56 36 13.03 49 Kastamonu 228 18.13 264 286 655 7,228 627 9,242 19.22 41 0.92 50 Mardin 226 17.71 155 82 361 3,583 390 4,583 31.92 20 12.08 Kaynak: www.tobb.org.tr, * Bir önceki y la göre değişim. İlk 50 il listelenmiştir. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 80 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 81

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) İlimizde Samsun Merkez OSB, Samsun Gıda İhtisas OSB, Kavak OSB, Bafra OSB ve Havza İhtisas OSB olmak üzere toplam 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Havza Tarımsal Ürün İşleme ve Tarım Makinaları İhtisas OSB altyapı çalışmaları devam etmektedir. OSB lerde ağırlıklı olarak madeni eşya, elektriksiz makineler, demir dışı metaller, gıda ve mobilya sektöründe faaliyet gösteren işletmeler yer almaktadır. Samsun Organize Sanayi Bölgesi nin doluluk oranı yüzde 100 dür. Kavak OSB nde 15 işyeri ve Bafra OSB nde ise 15 işyeri faaliyettedir. Kavak ve Bafra OSB lerinde yatırımcılar için arsa tahsisleri devam etmektedir. Samsun da Üretim ve İhracatın büyük bir kısmı başta Merkez OSB olmak üzere Organize Sanayi Bölgelerinde gerçekleşmektedir. İl genelindeki OSB lerde 105 adet işletmede toplam 6.243 çalışan bulunmaktadır. İhtisas OSB olarak yeni faaliyete geçen Gıda OSB nde yer tahsisleri tamamlanmış olup bir işletme üretime başlamıştır. İlin tarım ve gıda potansiyelini ortaya çıkaracak olan Gıda OSB nde işletmeler tam olarak faaliyete geçtiğinde Samsun tarım ve tarıma dayalı sanayinin gelişmesine de önemli katkı yapacaktır. Açıklama Samsun Kavak Bafra Samsun Havza Merkez OSB OSB OSB Gıda OSB OSB Kuruluş Tarihi 1981 2000 1998 2007 2007 Toplam Arsanın Toplam Yüzölçümü (Hektar) 160 104 228 47 50 589 A- Parsel Sayısı 111 80 145 25 361 B- Dolu Parsel Sayası 111 37 25 25 198 C- Boş Parsel Sayısı 0 43 120 0 163 Tahsisi Yapılan 111 37 25 25 0 161 Faal Olan İşyeri Sayısı 74 15 15 1 0 105 İnşaat Halinde Firma Sayısı 10 3 2 6 0 21 Proje Aşamasında 1 9 8 18 0 36 Kapalı Firma Sayısı 0 0 0 0 0 0 Mevcut İşyerlerinde Çalışan İşçi Sayısı 5,299 519 425 0 0 6,243 Kaynak: Samsun Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 82 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 83

KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ (KSS) Samsun ilinde 2012 sonu itibariyle toplam 15 adet küçük sanayi sitesi mevcut olup bu sanayi sitelerinde toplam 4,153 adet işyerinde yaklaşık 12 bin kişi çalışmaktadır. Tekkeköy ilçesinde 3 adet, Canik ilçesinde 2 adet, Çarşamba ilçesinde 1 adet, Bafra ilçesinde 2 adet, Terme ilçesinde 1 adet, Ondokuzmayıs ilçesinde 1 adet, Alaçam ilçesinde 1 adet, Vezirköprü ilçesinde 1 adet, Havza ilçesinde 2 adet ve Ladik ilçesinde 1 adet küçük sanayi sitesi mevcuttur. En fazla işyeri 850 işyeri ile Tekkeköy ilçesinde yer alan Ondoduzmayıs Sanayi Sitesinde bulunmakta ve bu KSS de 3650 kişi çalışmaktadır. Ondokuzmayıs Sanayi Sitesinde işyeri başına 4.3 kişi düşmektedir. Samsun da yer alan 15 adet sanayi sitesinde işyeri başına ortalama çalışan sayısı 3.0 kişidir. Sıra KSS Adı İLÇE İşyeri Sayısı Toplam çalışan sayısı yaklaşık İşyeri Başına Çalışan Sayısı KSS işyeri Pay (%) KSS çalışan pay (%) Dolu İş yeri sayısı Doluluk Oranı (%) 1 Ondokuz Mayıs Sanayi Sitesi Tekkeköy 930 3650 4.3 17.1% 29.4% 850 91.4% 2 Gülsan Sanayi Sitesi Canik 780 1500 2.0 14.3% 12.1% 750 96.2% 3 Samsun I. KSS Canik 486 1200 2.5 8.9% 9.7% 482 99.2% 4 İlkadım Sanayi Sitesi Tekkeköy 674 1250 3.6 12.4% 10.1% 350 51.9% 5 Örnek Sanayi Sitesi Tekkeköy 582 1000 3.3 10.7% 8.1% 300 51.5% 6 Çarşamba KSS Çarşamba 391 1000 3.3 7.2% 8.1% 300 76.7% 7 Kızılırmak Sanayi Sitesi Bafra 223 450 2.1 4.1% 3.6% 219 98.2% 8 Terme Sanayi Sitesi Terme 281 530 2.5 5.2% 4.3% 211 75.1% 9 Vezirköprü Sanayi Sitesi Vezirköprü 152 470 3.1 2.8% 3.8% 152 100.0% 10 Ondokuz Mayıs İlçesi KSS Ondokuzmayıs 189 325 2.5 3.5% 2.6% 130 68.8% 11 Bafra KSS Bafra 300 250 2.0 5.5% 2.0% 125 41.7% 12 Alaçam Sanayi Sitesi Alaçam 178 350 3.1 3.3% 2.8% 112 62.9% 13 Havza Sanayi Sitesi Havza 128 210 2.3 2.4% 1.7% 90 70.3% 14 Yirmibeş Mayıs KSS Havza 50 75 1.5 0.9% 0.6% 50 100.0% 15 Ladik Sanayi Sitesi Ladik 95 150 4.7 1.7% 1.2% 32 33.7% TOPLAM 5,439 12,410 3.0 100.0% 100.0% 4,153 76.4% Kaynak: Samsun Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, s ralama dolu işyeri say s na göre yap lm şt r. İSO 500 FİRMALARI 84 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 85

TÜRKİYE'NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU ANKETİ VE SAMSUN FİRMALARI İstanbul Sanayi Odası nın yapmış olduğu Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketi çalışmalarına göre 2012 yılında ilk 500 sanayici arasına ankete katılan 4 adet, ikinci 500 sanayici arasına da 10 adet Samsun firması girmiştir. 2012 yılında ilk bin sanayici arasında toplam 14 Samsun firması yer almıştır. Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketine göre ilk bin sanayici arasına 2005 yılında %0.7 pay ile toplam 7 adet Samsun firması girmişken 2012 yılında %1.4 pay ile 14 adet Samsun firması girmiştir. Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu anketinde ilk bin sanayici içinde üretimden net satış payı 2005 yılında %0.44 olan Samsun firmalarının 2012 yılında payı %0.61 olarak gerçekleşmiştir. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE İSO 500 FİRMA SAYILARI (2005-2012) YILLAR FİRMA SAYISI FİRMA SAYI PAYI(%) İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 2005 3 4 7 0.60% 0.80% 0.70% 2006 3 5 8 0.60% 1.00% 0.80% 2007 2 6 8 0.40% 1.20% 0.80% 2008 3 8 11 0.60% 1.60% 1.10% 2009 4 5 9 0.80% 1.00% 0.90% 2010 4 6 10 0.80% 1.20% 1.00% 2011 5 7 12 1.00% 1.40% 1.20% 2012 4 10 14 0.80% 2.00% 1.40% Kaynak: www.iso.org.tr, SAMSUN İSO İLK 500 VE İKİNCİ 500 FİRMALARI (2005-2012) 2012 YILI 2012 yılında İSO İlk 500 firma arasına 4, ikinci 500 firma arasına da 10 Samsun firması girmiştir. Liste 2012 Sıra İlk 500 İkinci 500 2011 Sıra Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) 102 95 Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşletmeleri Ltd. Şti. Samsun 95 726,423,844 303 441 Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 292 273,538,237 365 378 Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun 354 224,853,530 495 - Borsan Kablo Elektrik Aydınlatma İnşaat San. ve Tic. A.Ş. Samsun 482 167,797,706 28 155 Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt Sanayi A.Ş. Vezirköprü 28 158,263,763 280 - Sampa Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Samsun 277 107,654,820 303 213 ELEKTROSAN Elektro Bakır Sanayii A.Ş. Samsun 300 103,947,386 305 304 Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun 302 103,804,267 309 148 Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun 306 103,271,971 317 62 Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham.San. ve Tic. A.Ş. Samsun 314 101,722,803 347 240 Erçal Fındık Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Samsun 344 96,389,432 358 - Karaçuha Tarım Ürünleri İthalat İhracat San. ve Tic. Ltd. Şti. Terme 355 95,034,493 359 - Özyılmaz Fındık Tic. ve San. Ltd. Şti. Çarşamba 356 94,756,474 369 173 Elif Fındık San. ve Tic. Ltd. Şti. Terme 366 93,093,068 Kaynak: www.iso.org.tr 2011 YILI 2011 yılında İSO İlk 500 firma arasına 5, ikinci 500 firma arasına da 7 Samsun firması girmiştir. SAMSUN YILLAR İTİBARİYLE İSO 500 ÜRETİMDEN NET SATIŞ TUTAR VE PAYI (2005-2012) Yıl ÜRETİMDEN NET SATIŞ TOPLAMI SAMSUN ÜRETİMDEN SAMSUN TÜRKİYE NET SATIŞ PAYI(%) İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 İLK 500 İKİNCİ 500 İLK 1000 2005 523,987,622 221,385,594 745,373,216 148,338,473,341 21,139,837,002 169,478,310,343 0.35% 1.05% 0.44% 2006 833,633,662 292,782,580 1,126,416,242 180,321,688,472 25,817,254,140 206,138,942,612 0.46% 1.13% 0.55% 2007 548,528,139 386,640,131 935,168,270 200,503,444,272 29,743,223,386 230,246,667,658 0.27% 1.30% 0.41% 2008 810,147,528 515,707,483 1,325,855,011 238,361,798,019 32,934,576,599 271,296,374,618 0.34% 1.57% 0.49% 2009 727,108,193 361,113,689 1,088,221,882 205,282,176,673 31,904,411,842 237,186,588,515 0.35% 1.13% 0.46% 2010 806,248,238 484,246,472 1,290,494,710 250,041,677,879 39,390,024,236 289,431,702,115 0.32% 1.23% 0.45% 2011 1,480,293,419 823,021,164 2,303,314,583 317,930,304,245 49,935,954,928 367,866,259,173 0.47% 1.65% 0.63% 2012 1,392,613,317 1,057,938,477 2,450,551,794 348,569,146,059 53,400,698,051 401,969,844,110 0.40% 1.98% 0.61% Kaynak: www.iso.org.tr Liste 2011 Sıra İlk 500 İkinci 500 2010 Sıra Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) 95 146 Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşletmeleri Ltd. Şti. Samsun 87 699,896,852 378 454 Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun 368 204,174,005 379 443 Özyılmaz Fındık Tic. ve San. Ltd. Şti. Çarşamba 369 203,556,812 401 --- Karaçuha Tarım Ürünleri İthalat İhracat San. ve Tic.Ltd.Şti. Terme 391 194,735,593 441 429 Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 431 177,930,157 62 97 Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham.San.ve Tic.A.Ş. Samsun 62 141,644,845 148 52 Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun 147 121,574,073 155 226 Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt Sanayi A.Ş. Vezirköprü 154 121,035,132 173 - Elif Fındık San. ve Tic. Ltd. Şti. Terme 172 117,213,160 184 - Borsan Elektrik Malzemeleri İmalat San. ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 183 115,106,944 213 384 Elektrosan Elektro Bakır Sanayii A.Ş. Samsun 212 110,847,957 304 392 Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun 302 95,599,053 Kaynak: www.iso.org.tr 2010 YILI 2010 yılında İSO İlk 500 firma arasına 4, ikinci 500 firma arasına da 6 Samsun firması girmiştir. Liste 2010 Sıra İlk 500 İkinci 500 2009 Sıra Kuruluşlar Bağlı Olduğu Oda Firma Sıra No Üretimden Satışlar Net (TL) 146 133 Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Liman İşl. Ltd. Şti. Samsun 137 385,380,769 429 360 Samsun Makina San. A.Ş. Samsun 418 143,228,384 443 468 Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba 432 140,707,498 454 431 Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun 443 136,931,587 52 22 Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun 50 114,893,520 97 137 Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Ham.San.ve Tic.A.Ş. Samsun 94 103,842,265 226 --- Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt San. A.Ş. Vezirköprü 222 82,084,395 384 --- Elektrosan Elektro Bakır San. A.Ş. Samsun 380 64,573,307 392 498 Samsun Yem San. ve Tic. A.Ş. Samsun 388 63,790,224 486 15 Bafra Eriş Un Yem Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bafra 481 55,062,761 Kaynak: www.iso.org.tr 86 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 87

2009 YILI 2009 yılında İSO İlk 500 firma arasına 4, ikinci 500 firma arasına da 5 Samsun firması girmiştir. Liste 2009 Sıra 2008 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (TL) 133 88 Yeşilyurt Demir Çelik End. ve Lim.İşl. Ltd. Şti. Samsun 124 366,107,246 İlk 500 360 424 Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 347 138,315,667 431 --- Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 416 115,718,065 468 --- Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba 453 106,967,215 15 --- Bafra Eriş Un Yem Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bafra 96,012,945 22 89 Adeka İlaç San. ve Tic. A.Ş. Samsun 94,997,591 İkinci 137 343 Yemsel Tav.Hayv. Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun 79,060,159 500 457 473 UNSAN Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 47,314,642 498 --- Samsun Yem Sanayi ve Ticaret A.Ş. Samsun 43,728,352 Kaynak: www.iso.org.tr 2008 YILI 2008 yılında İSO İlk 500 firma arasına 3, ikinci 500 firma arasına da 8 Samsun firması girmiştir. Liste 2008 Sıra 2007 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) 88 113 Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 81 545,075,735 İlk 500 390 --- Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 378 138,062,618 424 331 Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 411 127,009,175 1 177 Ulusoy Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 1 104,039,438 89 66 Adeka İlaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 89 88,605,693 224 360 Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba 222 68,563,978 İkinci 324 402 As Çelik Döküm İşleme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 321 57,807,437 500 343 353 Yemsel Tav.Hayv. Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun 339 56,663,947 413 --- Borsan Elekt. Malz. İmal. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 409 49,461,882 473 --- Unsan Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 469 45,415,595 476 --- Sürsan Su Ürünleri San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 472 45,149,513 Kaynak: www.iso.org.tr 2007 YILI 2007 yılında İSO İlk 500 firma arasına 2, ikinci 500 firma arasına da 6 Samsun firması girmiştir. Liste 2007 Sıra 2006 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) İlk 500 113 124 Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 103 403,277,997 331 397 Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 318 145,250,142 20 27 Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 20 91,824,235 66 100 Adeka İlaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 65 84,112,406 İkinci 177 298 Ulusoy Un San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 175 67,209,283 500 353 --- Yemsel Tav.Hayv. Yem Ham. San. ve Tic. A.Ş. Samsun 348 49,363,239 360 190 Özyılmaz Fındık Tic. Ve San. Ltd. Şti. Çarşamba 355 49,057,790 402 --- As Çelik Dök. İşl. San. Tic. Ltd. Şti. Samsun 397 45,073,178 Kaynak: www.iso.org.tr 2006 YILI 2006 yılında İSO İlk 500 firma arasına 3, ikinci 500 firma arasına da 5 Samsun firması girmiştir. Liste 2006 Sıra 2005 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) 87 133 Yıldız Entegre Ağaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 78 417,261,708 İlk 500 124 209 Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 115 310,941,869 397 --- Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 386 105,430,085 100 34 Adeka İlaç Ve Kimyasal Ür. San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 95 68,586,818 298 114 Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Samsun 291 47,499,338 İkinci 27 224 Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 27 79,565,969 500 190 --- Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba 185 57,331,645 421 --- Yılmaz Kardeşler Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Çarşamba 413 39,798,810 Kaynak: www.iso.org.tr 2005 YILI 2005 yılında İSO İlk 500 firma arasına 3, ikinci 500 firma arasına da 4 Samsun firması girmiştir. Liste 2005 Sıra 2004 Sıra Kuruluşlar Kayıtlı Odası Firma Sıra Üretimden Satış (YTL) 133 172 Yıldız Entegre Ağaç San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 124 249,747,444 İlk 500 209 190 Yeşilyurt Demir Çekme San. Ve Tic. Ltd. Şti. Samsun 200 166,726,165 330 --- Özyılmaz Fındık Tic. San. Ltd. Şti. Çarşamba 319 107,514,013 34 48 Adeka İlaç ve Kimyasal Ürün. San. Ve Tic. A.Ş. Samsun 32 63,558,744 İkinci 74 --- Samsun Makina Sanayii A.Ş. Samsun 72 59,658,306 500 114 --- Ulusoy Un Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Samsun 112 54,865,795 224 --- Bafra Eriş Un Yem Gıda San. Ve Tic. A.Ş. Bafra 221 43,302,749 Kaynak: www.iso.org.tr SAMSUN SERBEST BÖLGESİ 88 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 89

SAMSUN SERBEST BÖLGESİ Samsun Serbest Bölgesi, Bakanlar Kurulu nun 14/12/1995 tarih ve 95/7523 sayılı kararı ile 73.150 m² olarak yer ve sınırları belirlenerek, Yap-İşlet-Devret modeline göre Sasbaş Samsun Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. ne 30 yıllık bir süre ile Bölgenin kurulması ve işletilmesi yetkisi verilmiştir. Diğer taraftan, bölgenin sınır ve tel çitleri ile giriş kapısının yapımı bitirilerek 20/03/1998 tarihinde Serbest Bölge kamu birimleri personelinin görevine başlamaları ile bölgenin resmi açılışı yapılmıştır. Bölgemiz Kurucu ve İşleticisi A.Ş. (Sasbaş) taahhüdü kapsamında ve Samsun Serbest Bölgesi Yerleşim Projesi ve Vaziyet Planı doğrultusunda aşağıdaki inşaatları yapmıştır. 1) Serbest Bölge kamu birimleri idari binası ile Sasbaş idari binası 1998 Aralık ayında tamamlanarak 1999 Ocak ayında hizmete geçirilmiştir. 2) 5.000 m² lik 2 adet kapalı depo, 5.000 m² lik 5 adet hububat silosu, 28 adet toplam 850 m² lik ofis binası, kontrol ve güvenlik binası, trafo binası, kantar tesisi ile ısı merkezi binası tamamlanarak hizmete sokulmuştur. 3) 1.125 m² lik 10 adet işyeri binasına ait kaba inşaat ve sıvası bitirilmiş, ancak çatı kaplama ve yan paneller tamamlanmadığından iskana açılamamıştır. Bölgemiz kullanıcılarının ihtiyacı olan doğalgaz konusundaki çalışmalar sona erdirilmiş olup, Kullanıcılarımızın ihtiyaç duyduğu doğalgazın temini sağlanmıştır. Bugüne kadar Kurucu ve İşletici Şirket SASBAŞ A.Ş. tarafından 8,007,037 milyon ABD Doları altyapı ve üst yapı için yatırım yapılmıştır. Diğer taraftan, Bölgemizdeki yatırımcı kullanıcılarımız bölgemizin açılış tarihinden itibaren toplam 6.606.276 $ lık yatırım yapmışlardır. BÖLGEDEKİ ARAZİ DURUMU (ARALIK 2012) Arazi Alan(m²) Serbest Bölge sahası 73.150 Bölgenin Net Parsel Alanı 45.388.51 Kiraya Verilen Toplam Parsel Alanı 42.873.11 Kiraya Verilebilir Toplam Parsel Alanı 2.515.40 Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü SAMSUN SERBEST BÖLGESİ YILLAR İTİBARİYLE TİCARET HACMİ (1998-2012) Samsun Serbest Bölgesinin toplam ticaret hacminin 2002-2008 yıllları arasında artış eğilimi gösterdiği, 2009 yılında %90.8 lik bir düşüşten sonra 2009-2011 yılları arasında yine artış eğilimi gösterdiği, 2012 yılında ise %40.7 oranında azaldığı görülmektedir. Samsun Serbest Bölgesi toplam ticaret hacmi 2002 yılında 11 milyon 907 bin dolar iken 2012 yılında 70 milyon 139 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında Samsun Serbest Bölgesi dış ticaretinin %2.13 ü bölgeden yurtdışına, %45.01 i yurtdışından bölgeye, %46.71 i bölgeden Türkiye ye, %6.15 i Türkiye den bölgeye şeklinde gerçekleşmiştir. 2012 yılında Türkiye Serbest Bölgelerinde dış ticaretin %30.7 si bölgelerden yurtdışına, %31.5 i yurtdışından bölgelere, %25.0 i bölgelerden Türkiye ye, %12.9 ü Türkiye den bölgelere şeklinde gerçekleşmiştir. Yıllar Bölgeden Bölgeden Türkiye den Yurtdışından Yurtdışına Türkiye ye Bölgeye Bölgeye TOPLAM Değişim% 1998 63,947 821,866 970,140 102,018 1,957,971 1999 664,048 1,034,599 543,975 2,141,608 4,384,230 123.9% 2000 8,578,731 2,625,484 5,170,434 470,208 16,844,857 284.2% 2001 5,889,968 1,193,567 3,800,027 1,445,229 12,328,791-26.8% 2002 495,997 6,046,841 286,114 5,078,145 11,907,097-3.4% 2003 975,491 8,343,329 992,079 6,933,327 17,244,226 44.8% 2004 819,856 51,336,475 19,638,797 13,826,249 85,621,377 396.5% 2005 735,235 29,857,300 23,769,184 4,283,361 58,645,080-31.5% 2006 534,087 28,171,401 21,856,233 4,031,843 54,593,564-6.9% 2007 380,505 51,268,246 34,404,954 9,720,976 95,774,683 75.4% 2008 4,926,067 202,599,105 182,039,124 16,843,932 406,408,230 324.3% 2009 11,172,656 12,291,347 1,948,072 11,877,926 37,290,002-90.8% 2010 1,855,817 39,256,136 2,315,134 49,594,203 93,021,289 149.5% 2011 5,867,923 59,993,123 47,144,441 5,371,538 118,377,029 27.3% 2012 1,490,462 32,764,975 4,316,768 31,567,246 70,139,000-40.7% 2012 Dağılım % 2.13% 46.71% 6.15% 45.01% 100.00% 2012/2011 Değişim % -75% -45% -91% 488% -41% 2012/2002 Değişim % 200% 442% 1409% 522% 489% Kaynak: Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü Mevcut bulunan 2.515.40 m² lik alanda rezerv alanların ve açık stok sahalarının düşülmesinden sonra 963.12m² lik kiraya verilebilir alan kalmaktadır. Bu nedenle, yabancı yatırımcı talepleri karşılanamamaktadır. Şu an itibariyle Bölgemizde yabancı sermayeli kullanıcımız bulunmamaktadır. ÜRETİM FAALİYETLERİ Bölgemizde üretim yapan kullanıcılarımız ağaç masif panel, tıbbi malzeme, ilaç dolumu, ilaç ampulü üretimini gerçekleştirmektedirler. Üretim konusunda faaliyet ruhsatı alan 5 yatırımcı firma üretim ruhsatı sahibi olup, tamamı fabrikalarını tamamlamış ve bunlardan dört tanesi ticari faaliyetlerine başlamışlardır. TİCARET VE HİZMET FAALİYETLERİ Müsteşarlığımızdan alım satım ve üretim konusunda faaliyet ruhsatı alan firmalar ile depo kullanma belgesi sahibi kullanıcılar tarafından buğday, kepek, küspe, mısır, soda, kostik soda ticareti yapmakta olup, yerli sanayicimizin ihtiyaç duyduğu hammadde ve ara mallarını bölgemizden kolaylıkla temin etmektedirler. BÖLGEMİZDE BULUNAN KULLANICILAR VE TOPLAM TİCARET HACMİ Bölgemizde, alım-satım konusunda faaliyet gösteren 16 adet kiracı kullanıcı, üretim konusunda faaliyet gösteren 6 adet yatırımcı kullanıcı, 2 adet alım-satım konusunda yerli-yabancı, 1 adet depolama, 1 adet kiralama ve 1 adet de işletme ruhsatlı olmak üzere toplam 27 adet ruhsatlı firma bulunmaktadır. Ayrıca bölgemiz kapalı depolar ile açık stok sahası değişik zaman ve sayıda depo kullanma belgesi sahibi firmalar ve açık alan ruhsatı sahibi firmalar tarafından kullanılmaktadır. Bölgenin resmi açılışının yapıldığı 1998 yılından 2012 Aralık sonu itibariyle ticaret hacmi toplam 1,084,537,877 ABD $ dır. 2012 Aralık sonu itibariyle Bölgemiz Ticaret hacmi 70,139,451 ABD Dolarıdır. 2012 Aralık sonu itibariyle Bölgemizdeki istihdam 367 kişidir. 90 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 91

SERBEST BÖLGELER İTİBARİYLE YILLIK TİCARET HACİMLERİ (BİN$) (2007-2012) Samsun Serbest bölgesinin toplam ticaret hacmi 2011 yılında 118 milyon 377 bin $ iken 2012 yılında %40.7 lik azalışla 70 milyon 139 bin $ olarak gerçekleşmiştir. 2007 yılında ticaret hacmi payı %0.39 olan Samsun Serbest Bölgesinin 2012 yılında ticaret hacmi payı %0.30 a gerilemiş olup 16 ncı sırada yer almaktadır. Sn Bölgeler 2007 Değ.% 2008 Değ.% 2009 Değ.% 2010 Değ.% 2011 Değ.% 2012 Toplam 24,573,445 0.02% 24,578,055-27.8% 17,756,882 4.6% 18,572,206 21.9% 22,646,175 23,053,135 1 Ege 4,092,781-8.0% 3,763,964-29.4% 2,658,772-5.9% 2,502,919 129.6% 5,747,500-9.1% 5,221,937 2 Mersin 2,556,331 3.2% 2,637,921-27.3% 1,918,637 16.1% 2,227,309 20.9% 2,693,049 42.3% 3,832,246 3 İstanbul Endüstri 6,312,273-4.9% 6,001,678-35.6% 3,867,187 10.4% 4,270,831-15.6% 3,603,223-10.6% 3,220,084 4 Avrupa 1,498,721 5.1% 1,575,653-25.1% 1,180,940 9.1% 1,288,563 59.8% 2,059,462 14.8% 2,364,905 5 İstanbul Atatürk 3,618,897-2.2% 3,539,000-16.5% 2,954,765-8.0% 2,718,109-17.5% 2,241,525-6.2% 2,103,566 6 Bursa 1,619,125-0.9% 1,604,603-20.3% 1,279,473 5.7% 1,352,280 16.2% 1,571,579-2.5% 1,532,317 7 İstanbul Trakya 2,290,343-18.7% 1,862,771-36.1% 1,190,035 24.4% 1,480,979 3.6% 1,533,749-5.9% 1,443,596 8 Antalya 545,511 33.7% 729,233-16.9% 605,927 18.3% 716,721 2.0% 731,252 2.5% 749,707 9 Kocaeli 467,128 51.0% 705,309 14.9% 810,654-52.1% 387,919 41.7% 549,607 34.3% 738,265 10 Kayseri 646,906 8.7% 702,948-37.1% 442,397 18.7% 525,028 33.5% 700,713-0.5% 696,971 11 İzmir 423,836-2.6% 412,922-32.2% 280,040 10.0% 307,913 15.8% 356,553-8.4% 326,535 12 Adana-Yum. 160,757 63.7% 263,148-34.3% 172,937 26.9% 219,516 21.0% 265,654 11.4% 295,816 13 Tübitak-Mam 47,056 137.4% 111,715 47.5% 164,828 40.5% 231,643-15.0% 196,787 5.7% 208,007 14 Gaziantep 72,786 96.9% 143,306-22.7% 110,740 15.9% 128,338-12.7% 112,053-8.4% 102,659 15 Denizli 74,784-41.7% 43,584-24.1% 33,079 87.6% 62,048 9.1% 67,694 6.8% 72,293 16 Samsun 95,775 324.3% 406,402-90.8% 37,290 149.5% 93,021 27.3% 118,377-40.7% 70,139 Samsun Pay % 0.39% 1.65% 0.21% 0.50% 0.52% 0.30% 17 Trabzon 38,762 73.1% 67,114-36.4% 42,675 13.6% 48,495 86.0% 90,204-22.3% 70,079 18 Rize 11,561-41.3% 6,784-4.1% 6,507-43.1% 3,701 23.3% 4,565-12.1% 4,012 19 Mardin 112 6,872-61.8% 2,628-100% 0 Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, s ralama 2011 rakamlar na göre yap lm şt r. SERBEST BÖLGELERDE İSTİHDAM (2011/2012) 31.12.2011 tarihinde toplam 281 kişilik istihdam ile %0.52 paya sahip olan Samsun Serbest Bölgesi 31.12.2012 tarihinde istihdamını %30.6 artırarak 367 kişiye payını da %0.66 ya çıkarmış olup 13 üncü sıradadır. SN BÖLGELER 31.12.2011 tarihi itibariyle 31.12.2012 tarihi itibariyle Toplam İşçi Büro Personeli Diğer Toplam İşçi Büro Personeli Diğer Toplam Değişim TOPLAM 44,314 8,273 1,435 54,022 47,283 7,031 1,624 55,938 3.55% 1 Ege 17,622 1,061 374 19,057 18,237 1,343 390 19,970 4.79% 2 Bursa 5,232 2,632 259 8,123 7,161 723 157 8,041-1.01% 3 Mersin 5,439 784 314 6,537 6,294 854 681 7,829 19.76% 4 Antalya 2,830 498 0 3,328 3,051 576 0 3,627 8.98% 5 TÜBİTAK-MAM 2,479 166 39 2,684 2,712 335 56 3,103 15.61% 6 İstanbul Endüstri 2,175 666 88 2,929 2,114 658 48 2,820-3.72% 7 Avrupa 1,712 441 0 2,153 1,712 441 0 2,153 0.00% 8 Kayseri 1,491 81 10 1,582 1,641 108 43 1,792 13.27% 9 Kocaeli 2,498 177 245 2,920 1,400 96 140 1,636-43.97% 10 İzmir 1,121 317 55 1,493 1,177 265 63 1,505 0.80% 11 İstanbul Trakya 948 396 41 1,385 901 382 21 1,304-5.85% 12 İstanbul Atatürk 51 839 2 892 166 1,104 1 1,271 42.49% 13 Samsun 252 29 0 281 332 35 0 367 30.60% Samsun Pay % 0.57% 0.35% 0.00% 0.52% 0.70% 0.50% 0.00% 0.66% 14 Adana-Yumurtalık 191 95 0 286 174 21 16 211-26.22% 15 Gaziantep 158 67 0 225 109 74 0 183-18.67% 16 Trabzon 73 7 8 88 68 7 8 83-5.68% 17 Denizli 27 13 0 40 30 8 0 38-5.00% 18 Mardin 15 4 0 19 4 1 0 5-73.68% 19 Rize 0 0 0 0 0 0 0 0 Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, s ralama 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam istihdama göre yap lm şt r. GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ 92 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 93

İŞ KAYITLARINA GÖRE GİRİŞİM İSTATİSTİKLERİ (2012) Samsun 2012 yılında toplam 51,726 adet girişim sayısı ile %1.49 paya sahip olup 18 inci sırada yer almıştır. İmalat sektörüne göre Samsun toplam 5,376 adet girişim ile %1.28 paya sahip olup 16 ncı sırada yer almaktadır. Samsun da girişimlerin sektörel dağılımına baktığımızda ilk sırayı 19,706 adet girişim ve %38.10 pay ile toptan ve perakende ticaret sektörü, ikinci sırayı 9,778 adet girişim ve %18.90 pay ulaştırma ve depolama sektörü, üçüncü sırayı 5,376 adet ve %10.39 pay ile İmalat sektörü almaktadır. Türkiye de ise sırayı 1,242,788 adet girişim ve %35.76 pay ile toptan ve perakende ticaret sektörü, ikinci sırayı 576,876 adet girişim ve %16.60 pay ulaştırma ve depolama sektörü, üçüncü sırayı 419,150 adet ve %12.06 pay ile İmalat sektörü almaktadır. Samsun un toptan ve perakende sektör payı ile ulaştırma ve depolama sektör payı ortalamanın üzerinde, imalat sektör payı ortalamanın altındadır. BÖLGE ADI Türkiye Dağılım Samsun Dağılım Samsun Pay% Toplam 3,474,992 100.00% 51,726 100.00% 1.49% Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıt ve mot.onar. 1,242,788 35.76% 19,706 38.10% 1.59% Ulaştırma ve depolama 576,876 16.60% 9,778 18.90% 1.69% İmalat 419,150 12.06% 5,376 10.39% 1.28% Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri 301,948 8.69% 4,572 8.84% 1.51% Diğer hizmet faaliyetleri 239,822 6.90% 4,136 8.00% 1.72% İnşaat 241,434 6.95% 3,413 6.60% 1.41% Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler 184,572 5.31% 2,035 3.93% 1.10% İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri 40,731 1.17% 498 0.96% 1.22% Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor 36,280 1.04% 436 0.84% 1.20% Gayrimenkul faaliyetleri 48,587 1.40% 429 0.83% 0.88% İdari ve destek hizmet faaliyetleri 43,904 1.26% 371 0.72% 0.85% Finans ve sigorta faaliyetleri 30,233 0.87% 350 0.68% 1.16% Eğitim 19,905 0.57% 278 0.54% 1.40% Bilgi ve iletişim 36,386 1.05% 267 0.52% 0.73% Madencilik ve taşocakçılığı 6,768 0.19% 44 0.09% 0.65% Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faal. 2,450 0.07% 29 0.06% 1.18% Eklekrtik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı 3,158 0.09% 8 0.02% 0.25% Kaynak: TÜİK MARKA / PATENT / FAYDALI MODEL / ENDÜSTRİYEL TASARIM / 94 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 95

MARKA/PATENT/FAYDALI MODEL/ENDÜSTRİYEL TASARIM Samsun ilinin sınai mülkiyet hakları başvuru durumu yıllar itibariyle incelendiğinde; marka başvurularına göre 2002 yılında 21 inci sırada yer alırken 2012 yılında 18 inci sıraya yükseldiği, patent başvurularına göre 2002 yılında 10 ncu sırada yer alırken 2012 yılında 11 nci sıraya gerilediği, faydal model başvurularına göre 2002 yılında 13 üncü sırada yer alırken 2012 yılında 16 ncı sıraya gerilediği, endüstriyel tasar m başvurularına göre 2002 yılında 17 nci sırada yer alırken 2012 yılında 24 üncü sıraya gerilediği görülmektedir. Samsun un 2012 yılı Marka başvuru sayıları 2002 yılına göre %440 oranında artarak 130 adetten 702 adede ulaşmış, 2012 yılı Patent başvuru sayıları 2002 yılına göre %857 oranında artarak 7 adetten 67 adede ulaşmış, 2012 yılı Faydalı Model başvuru sayıları 2002 yılına göre %383 oranında artarak 6 adetten 29 adede ulaşmış, 2012 yılı Endüstriyel Tasarım başvuru sayıları 2002 yılına göre %108 oranında artarak 12 adet dosyadan 25 adet dosyaya ulaşmıştır. Samsun un 2002 yılında %0.46 olan Marka başvuru sayısı payı 2012 yılında %0.72 ye yükselmiş, 2002 yılında %1.51 olan patent başvuru sayısı payı 2012 yılında %1.47 ye gerilemiş, 2002 yılında %0.66 olan faydalı model başvuru sayısı payı 2012 yılında %0.78 e yükselmiş, 2002 yılında %0.33 olan endüstriyel tasarım başvuru sayısı (dosya) payı 2012 yılında %0.32 ye gerilemiştir. Samsun un 2012 yılında bir önceki yıla göre marka başvuru sayısı %5 oranında artmış, patent başvuru sayısı %253 oranında artmış, faydal model başvuru sayısı %16 oranında artmış, endüstriyel tasar m dosya sayısı %36 oranında azalmıştır. Terme Pidesi ve Bafra Pidesi Samsun un Tescilli Coğrafi İşaretleridir. Samsun Simidi, Samsun Kaz Tiriti, Vezirköprü Semaveri, Çarşamba Ayakkabısı, Çakallı Menemeni, Çakallı Pidesi, Salıpazarı Köftesi de Samsun un başvurusu yapılan Coğrafi İşaretleridir. SAMSUN SINAİ MÜLKİYET BAŞVURU SAYILARI TABLOSU (2002-2012) Yıllar MARKA PATENT FAYDALI MODEL ENDÜSTRİYEL TASARIM Sayı Pay Sıra Sayı Pay Sıra Sayı Pay Sıra Sayı* Pay Sıra MARKA BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 130 adet marka başvurusu yapılırken 2012 yılında 702 adet marka başvurusu yapılmıştır. Samsun un marka başvuru sayısı payı 2002 yılında %0.46 iken 2012 yılında bu rakam %0.72 ye yükselmiştir. 2002-2012 döneminde marka başvuru sayısı Türkiye de %242 oranında artarken Samsun da %440 oranında artmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre marka başvuru sayısı Türkiye de %6.2 oranında azalırken, Samsun da %5.1 oranında artmıştır. SN İller 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2002 Değişim(%) Türkiye Toplam 28,478 30,469 38,491 48,917 54,712 58,596 60,597 59,838 73,142 103,747 97,264 242% Toplam Değişim 7.0% 26.3% 27.1% 11.8% 7.1% 3.4% -1.3% 22.2% 41.8% -6.2% 1 İstanbul 16131 17365 20382 24011 27140 30286 31500 30832 37150 53161 49993 210% 2 Ankara 2075 2142 2584 3552 3979 4536 4585 4472 5588 8630 7278 251% 3 İzmir 1769 1761 2613 2996 3200 3383 3295 3508 4339 6088 5860 231% 4 Bursa 1369 1248 1646 2502 2591 2562 2383 2159 3051 4174 4028 194% 5 Gaziantep 599 768 1155 1513 1366 1441 1771 1780 2126 2560 2898 384% 6 Antalya 434 416 712 858 1411 1550 1885 1670 2363 2838 2647 510% 7 Konya 696 735 1104 1567 1900 1460 1621 1554 1692 2683 2443 251% 8 Kocaeli 383 377 492 777 913 962 1158 1061 1394 1801 1736 353% 9 Adana 411 419 706 970 1002 983 1041 963 1180 1803 1610 292% 10 Denizli 348 397 844 779 844 827 749 695 866 1473 1333 283% 11 Kayseri 389 403 565 765 825 927 938 786 929 1627 1313 238% 12 Mersin 192 267 443 738 852 752 801 838 926 1281 1073 459% 13 Balıkesir 219 247 261 377 377 417 509 416 602 908 809 269% 14 Muğla 142 165 248 321 403 485 475 596 640 751 806 468% 15 Hatay 140 125 159 232 325 273 331 395 500 781 798 470% 16 Eskişehir 393 284 352 469 637 543 488 516 581 908 791 101% 17 Sakarya 150 219 280 329 381 572 497 478 562 796 748 399% 18 Samsun 130 170 188 229 464 450 376 333 470 668 702 440% Samsun Pay 0.46% 0.56% 0.49% 0.47% 0.85% 0.77% 0.62% 0.56% 0.64% 0.64% 0.72% Samsun Değişim 30.8% 10.6% 21.8% 102.6% -3.0% -16.4% -11.4% 41.1% 42.1% 5.1% 19 Manisa 202 219 323 625 581 489 395 473 527 710 656 225% 20 Tekirdağ 106 139 170 272 247 362 303 243 329 477 604 470% Kaynak: http://www.tpe.gov.tr, s ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. 2002 130 0.46% 21 7 1.51% 10 6 0.66% 13 12 0.33% 17 2003 170 0.56% 18 4 0.70% 15 4 0.33% 20 11 0.28% 22 2004 188 0.49% 22 3 0.41% 21 7 0.47% 18 9 0.20% 25 2005 229 0.47% 24 5 0.52% 19 12 0.64% 17 19 0.39% 21 2006 464 0.85% 15 1 0.09% 38 8 0.33% 20 18 0.33% 22 2007 450 0.77% 17 6 0.33% 31 22 0.74% 18 19 0.32% 21 2008 376 0.62% 18 8 0.35% 28 12 0.41% 20 21 0.34% 20 2009 333 0.56% 20 9 0.35% 24 14 0.49% 18 27 0.46% 17 2010 470 0.64% 20 15 0.46% 19 24 0.80% 17 25 0.38% 23 2011 668 0.64% 19 19 0.46% 18 25 0.79% 16 39 0.52% 20 2012 702 0.72% 18 67 1.47% 11 29 0.78% 16 25 0.32% 24 2012/2011 Değişim 5% 253% 16% -36% 2012/2002 Değişim 440% 857% 383% 108% Kaynak: http://www.tpe.gov.tr, *endüstriyel tasar m dosya say s 96 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 97

PATENT BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 7 adet patent başvurusu yapılırken 2012 yılında 67 adet patent başvurusu yapılmıştır. Samsun un patent başvuru sayısı payı 2002 yılında %1.51 iken 2012 yılında bu rakam %1.47 olarak gerçekleşmiştir. 2002-2012 döneminde patent başvuru sayısı Türkiye de %878 oranında artarken Samsun da %857 oranında artmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre patent başvuru sayısı Türkiye de %11.3 oranında artarken, Samsun da %252.6 oranında artmıştır. Sn İller 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2002 Değişimi(%) Türkiye Toplam 465 569 738 960 1,099 1,844 2,268 2,588 3,250 4,087 4,547 878% Toplam Değişim 22.4% 29.7% 30.1% 14.5% 67.8% 23.0% 14.1% 25.6% 25.8% 11.3% 1 İstanbul 219 282 393 461 587 787 1057 1119 1370 1582 1933 783% 2 Ankara 55 74 94 140 116 248 269 318 328 417 571 938% 3 Bursa 32 28 34 38 50 71 119 170 244 530 286 794% 4 İzmir 37 54 52 80 69 135 122 179 158 223 264 614% 5 Kocaeli 14 8 16 19 47 54 66 99 120 195 227 1521% 6 Konya 7 4 12 13 11 39 69 97 133 135 144 1957% 7 Tekirdağ 3 2 6 25 20 37 52 72 89 113 143 4667% 8 Manisa 5 6 7 19 8 60 56 81 246 246 106 2020% 9 Antalya 3 10 15 8 18 25 36 36 50 54 75 2400% 10 Kayseri 8 12 9 9 19 24 31 35 73 55 70 775% 11 Samsun 7 4 3 5 1 6 8 9 15 19 67 857% Samsun Pay 1.51% 0.70% 0.41% 0.52% 0.09% 0.33% 0.35% 0.35% 0.46% 0.46% 1.47% Samsun Değişim -42.9% -25.0% 66.7% -80.0% 500.0% 33.3% 12.5% 66.7% 26.7% 252.6% 12 Eskişehir 5 5 10 11 7 20 32 17 27 44 57 1040% 13 Sakarya 1 3 6 6 9 16 21 25 29 60 57 5600% 14 Adana 7 5 5 8 24 70 21 30 30 36 50 614% 15 Gaziantep 7 6 7 17 12 16 27 19 26 33 50 614% 16 Aydın 1 3 3 6 6 4 4 9 10 18 26 2500% 17 Mersin 4 6 5 4 4 8 21 19 15 12 23 475% 18 Denizli 6 3 1 13 8 25 22 14 20 22 20 233% 19 Isparta 2 1 0 2 3 8 3 3 13 23 20 900% 20 Kütahya 0 4 2 3 1 7 4 5 22 13 17 1700% Kaynak: http://www.tpe.gov.tr, s ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. FAYDALI MODEL BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 6 adet faydal model başvurusu yapılırken 2012 yılında 29 adet faydal model başvurusu yapılmıştır. Samsun un faydal model başvuru sayısı payı 2002 yılında %0.66 iken 2012 yılında bu rakam %1.78 olarak gerçekleşmiştir. 2002-2012 döneminde faydal model başvuru sayısı Türkiye de %307 oranında artarken Samsun da %383 oranında artmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre faydal model başvuru sayısı Türkiye de %17.0 oranında artarken, Samsun da %16.0 oranında artmıştır. SN İller 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2002 Değişim(%) Toplam 913 1,205 1,477 1,884 2,423 2,968 2,942 2,842 2,994 3,175 3,716 307% Toplam Değişim 32.0% 22.6% 27.6% 28.6% 22.5% -0.9% -3.4% 5.3% 6.0% 17.0% 1 İstanbul 394 544 652 932 1177 1394 1278 1257 1384 1421 1515 285% 2 Ankara 104 136 161 181 199 232 259 265 263 319 401 286% 3 İzmir 88 96 125 126 187 230 201 199 238 235 316 259% 4 Bursa 93 98 127 136 157 203 216 221 208 231 271 191% 5 Konya 54 53 87 93 116 153 179 158 130 125 215 298% 6 Kocaeli 14 33 24 32 60 86 64 79 61 75 99 607% 7 Antalya 7 14 15 25 27 28 52 37 69 63 97 1286% 8 Kayseri 38 52 92 118 143 151 137 120 115 111 94 147% 9 Denizli 13 9 9 18 21 30 41 29 38 41 58 346% 10 Gaziantep 3 3 15 17 16 31 44 29 27 41 55 1733% 11 Sakarya 2 10 16 20 28 43 50 49 35 53 52 2500% 12 Adana 14 16 18 19 24 39 50 34 40 50 47 236% 13 Eskişehir 14 25 12 21 34 24 21 33 27 32 42 200% 14 Aydın 2 4 8 13 23 36 22 17 22 25 36 1700% 15 Manisa 3 12 14 18 25 39 35 55 35 33 30 900% 16 Samsun 6 4 7 12 8 22 12 14 24 25 29 383% Samsun Pay 0.66% 0.33% 0.47% 0.64% 0.33% 0.74% 0.41% 0.49% 0.80% 0.79% 0.78% Samsun Değişim -33.3% 75.0% 71.4% -33.3% 175.0% -45.5% 16.7% 71.4% 4.2% 16.0% 17 Balıkesir 4 7 23 4 7 13 14 15 18 21 27 575% 18 Tekirdağ 2 4 3 7 12 26 25 12 12 10 24 1100% 19 Çankırı 0 1 1 0 0 2 0 0 3 0 22 2200% 20 Mersin 8 11 9 14 16 29 21 23 30 29 21 163% Kaynak: http://www.tpe.gov.tr, s ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. 98 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 99

ENDÜSTRİYEL TASARIM BAŞVURULARININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI 2002 yılında Samsun ilinden 12 adet endüstriyel tasar m (dosya) başvurusu yapılırken 2012 yılında 25 adet endüstriyel tasar m başvurusu yapılmıştır. Samsun un endüstriyel tasar m başvuru sayısı payı 2002 yılında %0.33 iken 2012 yılında bu rakam %0.32 olarak gerçekleşmiştir. 2002-2012 döneminde endüstriyel tasar m başvuru sayısı Türkiye de %118 oranında artarken Samsun da %108 oranında artmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre endüstriyel tasar m başvuru sayısı Türkiye de %4.5 oranında artarken, Samsun da %35.9 oranında azalmıştır. Sn İller 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2002 Toplam 3,608 3,977 4,525 4,925 5,510 5,984 6,093 5,927 6,567 7,525 7,864 118% Toplam Değişim 10.2% 13.8% 8.8% 11.9% 8.6% 1.8% -2.7% 10.8% 14.6% 4.5% 1 İstanbul 1865 2170 2499 2529 2794 3154 3082 3182 3444 3861 3974 113% 2 Bursa 405 383 352 420 465 459 450 424 491 616 614 52% 3 Ankara 307 291 405 394 570 509 517 454 416 519 509 66% 4 İzmir 241 282 287 329 334 359 350 358 400 416 495 105% 5 Kayseri 158 129 172 201 247 331 372 352 348 379 440 178% 6 Konya 60 67 82 115 154 169 184 151 158 226 274 357% 7 Gaziantep 112 112 116 140 153 176 194 173 197 221 268 139% 8 Kocaeli 39 38 60 71 71 78 92 103 92 134 120 208% 9 Kütahya 18 27 61 111 42 67 64 49 48 47 99 450% 10 Denizli 62 79 84 112 121 87 68 70 83 103 95 53% 11 Sakarya 11 33 30 26 25 44 60 45 37 53 78 609% 12 Antalya 8 15 14 28 33 54 73 43 45 73 72 800% 13 Adana 57 39 54 59 52 51 77 46 56 69 72 26% 14 Manisa 35 25 35 38 41 52 46 68 191 168 65 86% 15 Kahramanmaraş 32 20 25 28 23 8 19 22 35 42 65 103% 16 Hatay 15 23 14 21 33 31 42 45 67 72 64 327% 17 Mersin 11 9 12 27 20 22 33 23 27 52 54 391% 18 Tekirdağ 3 11 13 14 11 19 18 13 15 31 49 1533% 19 Çanakkale 20 24 17 7 12 37 35 49 41 46 38 90% 20 Karaman 7 8 20 32 28 24 12 22 21 18 38 443% 21 Eskişehir 50 48 46 45 54 39 40 24 43 48 35-30% 22 Aydın 8 23 9 19 24 27 33 12 27 22 29 263% 23 Balıkesir 5 15 9 10 14 15 13 23 29 26 28 460% 24 Samsun 12 11 9 19 18 19 21 27 25 39 25 108% Samsun Pay 0.33% 0.28% 0.20% 0.39% 0.33% 0.32% 0.34% 0.46% 0.38% 0.52% 0.32% Samsun Değişim -8.3% -18.2% 111.1% -5.3% 5.6% 10.5% 28.6% -7.4% 56.0% -35.9% 25 Trabzon 3 13 1 5 26 3 17 16 36 24 25 733% Kaynak: http://www.tpe.gov.tr, dosya say lar verilmiştir. S ralama 2011 y l na göredir. İlk 20 il verilmiştir. FİRMA İSTATİSTİKLERİ 100 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 101

AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ (2007-2012) Samsun da 2011 yılına göre 2012 yılında kurulan şirket sayısı payı azalmış, kurulan kooperatif sayısı payı artmış, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı payı değişmemiştir. 2011 yılına göre 2012 yılında kapanan şirket sayısı payı azalmış, kapanan kooperatif sayısı payı ve gerçek kişi ticari işletme sayısı payı artmıştır. Kapanan Firma Sayıları 2007-2012 yılları arasında incelendiğinde; 2007 yılında kapanan şirket sayısı payı %0.92 olan Samsun un 2012 yılında payı %0.89 a gerilediği, 2007 yılında kapanan kooperatif sayısı payı %1.49 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.37 ye düştüğü, 2007 yılında kapanan gerçek kişi ticari işletme payı %0.90 olan Samsun un 2012 yılında payı %1.71 e yükseldiği görülecektir. İlde 2012 yılında 281 şirket, 11 kooperatif, 601 gerçek kişi ticari işletme kurulurken, 126 şirket, 26 kooperatif, 546 gerçek kişi ticari işletme kapanm şt r. 2007/2012 döneminde açılan şirket sayısı Türkiye de %28.1 oranında azal rken Samsun da %35.4 oranında azalm ş, aynı dönemde kapanan şirket sayısı Türkiye de %41.1 oranında artarken, Samsun da %37.0 oranında artm şt r. 2012 yılında 2011 yılına göre açılan şirket sayısı Türkiye de %27.2 oranında azalırken, Samsun da %34.2 oranında azalmış, kapanan şirket sayısı Türkiye de %8.2 artarken, Samsun da %1.6 oranında artmıştır. 2007/2012 döneminde açılan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %35.7 oranında artarken Samsun da %62.0 oranında artm ş, aynı dönemde kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %25.9 oranında artarken, Samsun da %140.5 oranında artm şt r. 2012 yılında 2011 yılına göre açılan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %11.6 oranında artarken, Samsun da %12.1 oranında artmış, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı Türkiye de %22.4 azal rken, Samsun da %121.1 oranında artm şt r. Bölge AÇILAN TASFİYE KAPANAN Yıllar Şirket Koop. Gerçek Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Gerçek Kişi 2007 54,113 1,718 49,720 11,219 2,636 10,041 1,941 25,344 2008 48,010 1,312 47,582 11,658 2,561 9,927 1,815 38,331 TÜRKİYE 2009 43,239 1,152 44,375 13,460 2,444 10,402 1,841 32,292 2010 50,423 1,547 50,943 15,368 2,933 11,400 2,042 29,921 2011 53,409 1,033 60,430 20,487 2,724 13,095 1,896 41,130 2012 38,887 877 67,455 19,203 2,342 14,168 1,895 31,915 2012/2011 Değişim -27.2% -15.1% 11.6% -6.3% -14.0% 8.2% -0.1% -22.4% 2012/2007 Değişim -28.1% -49.0% 35.7% 71.2% -11.2% 41.1% -2.4% 25.9% 2007 435 29 371 100 19 92 29 227 2008 372 19 347 113 34 96 17 911 SAMSUN 2009 342 10 347 124 27 88 21 322 2010 443 14 335 130 23 100 21 432 2011 427 8 536 182 34 124 25 247 2012 281 11 601 171 27 126 26 546 2012/2011 Değişim -34.2% 37.5% 12.1% -6.0% -20.6% 1.6% 4.0% 121.1% 2012/2007 Değişim -35.4% -62.1% 62.0% 71.0% 42.1% 37.0% -10.3% 140.5% 2007 0.80% 1.69% 0.75% 0.89% 0.72% 0.92% 1.49% 0.90% 2008 0.77% 1.45% 0.73% 0.97% 1.33% 0.97% 0.94% 2.38% SAMSUN (%) 2009 0.79% 0.87% 0.78% 0.92% 1.10% 0.85% 1.14% 1.00% 2010 0.88% 0.90% 0.66% 0.85% 0.78% 0.88% 1.03% 1.44% 2011 0.80% 0.77% 0.89% 0.89% 1.25% 0.95% 1.32% 0.60% 2012 0.72% 1.25% 0.89% 0.89% 1.15% 0.89% 1.37% 1.71% 2009 (22) (35) (24) (14) (25) (16) (22) (22) SAMSUN S ra 2010 (16) (36) (24) (15) (33) (14) (22) (20) 2011 (20) (43) (22) (14) (24) (14) (20) (30) 2012 (21) (25) (22) (12) (27) (13) (19) (14) Kaynak: www.tobb.org.tr Kurulan şirket sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 22 nci, 2010 yılında 16 ncı, 2011 yılında 20 nci sırada, 2012 yılında da 21 inci yer almıştır. Kurulan kooperatif sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 35 inci, 2010 yılında 36 ncı, 2011 yılında 43 üncü, 2012 yılında ise 25 inci sırada yer almaktadır. Kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 24 üncü, 2010 yılında 24 üncü, 2011 yılında 22 inci, 2012 yılında ise yine 22 inci sırada yer almıştır. Kapanan şirket sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 16 ncı, 2010 yılında 14 üncü, 2011 yılında 14 üncü 2012 yılında ise 13 üncü sırada yer almıştır. Kapanan kooperatif sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 22 nci, 2010 yılında 22 inci, 2011 yılında 20 inci, 2012 yılında ise 19 uncu sırada yer almıştır. Kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı bakımından Samsun 2009 yılında 22 inci, 2010 yılında 20 inci, 2011 yılında 30 uncu 2012 yılında ise 14 üncü sırada yer almıştır. 102 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 103

İLLERE GÖRE AÇILAN KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ (2011-2012) 2012 OCAK- ARALIK (ONİKİ AYLIK) 2011 OCAK-ARALIK (ONİKİ AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Sn İl Adı Şirket Koop. G. Kişi. Şirket Koop. Şirket Koop. G. Kişi Şirket Koop. G. Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. G. Kişi TOPLAM 38,887 877 67,455 19,203 2,342 14,168 1,895 31,915 53,409 1,033 60,430 21,851 2,815 13,095 1,896 41,130 1 İSTANBUL 15,981 56 25,198 9,756 261 6,921 184 8,312 19,986 38 20,697 10,263 299 6,411 176 11,978 2 ANKARA 4,508 105 8,861 1,764 263 1,359 226 2,677 5,984 100 8,862 2,073 298 1,323 198 2,859 3 İZMİR 2,212 40 2,733 1,269 130 1,094 100 833 3,277 47 2,208 1,634 128 943 116 1,312 4 ANTALYA 1,610 12 2,593 686 105 452 84 2,054 2,410 13 2,569 719 147 393 66 5,580 5 BURSA 1,399 27 1,148 451 100 348 97 790 2,007 51 1,031 575 142 322 106 714 6 KOCAELİ 855 4 810 365 36 195 27 279 1,206 16 572 384 55 224 30 699 7 GAZİANTEP 792 8 964 141 17 106 9 242 910 12 820 170 15 155 19 284 8 ADANA 732 13 1,186 503 36 327 27 655 1,171 12 1,250 604 38 365 39 884 9 MERSİN 637 15 901 352 24 238 35 285 966 17 730 400 40 173 37 428 10 KONYA 596 36 1,172 246 105 199 74 525 991 48 997 279 105 168 86 609 11 Ş.URFA 554 16 590 71 3 45 7 468 554 26 588 83 19 48 8 139 12 KAYSERİ 498 11 667 239 47 186 33 211 688 19 607 297 62 151 37 409 13 DİYARBAKIR 474 14 336 116 10 84 16 148 642 24 278 170 25 71 10 871 14 HATAY 418 9 669 168 23 123 26 853 723 20 545 229 37 110 14 283 15 MARDİN 387 15 146 22 36 15 9 28 360 16 88 30 17 13 13 68 16 MUĞLA 326 17 1,270 251 30 182 15 414 582 15 1,157 301 48 160 22 526 17 VAN 315 9 401 30 21 38 7 265 275 13 330 96 25 38 15 274 18 TEKİRDAĞ 295 11 1,192 126 26 96 23 744 469 11 1,060 119 29 84 26 530 19 DENİZLİ 290 10 1,058 155 38 145 47 303 470 15 1,088 206 58 140 53 406 20 SAKARYA 286 8 696 81 28 71 24 142 397 12 550 120 34 87 13 193 21 SAMSUN 281 11 601 171 27 126 26 546 427 8 536 193 34 124 25 247 SAMSUN PAY 0.72% 1.25% 0.89% 0.89% 1.15% 0.89% 1.37% 1.71% 0.80% 0.77% 0.89% 0.88% 1.21% 0.95% 1.32% 0.60% 22 ESKİŞEHİR 261 4 1,532 170 37 119 23 676 459 5 1,516 187 42 90 22 1,014 23 AYDIN 246 17 1,304 150 41 121 54 952 461 19 1,464 175 63 93 51 928 24 MANİSA 237 18 854 111 33 95 39 345 420 25 868 125 52 93 36 516 25 K.MARAŞ 218 11 647 52 17 44 25 228 355 11 534 74 36 37 16 397 26 TRABZON 204 11 292 71 7 76 17 80 340 11 240 106 8 58 16 166 27 AFYON 200 7 317 57 29 47 9 107 228 11 272 67 17 44 14 169 28 BATMAN 183 5 150 31 1 27 3 81 177 1 100 47 3 24 1 33 29 MALATYA 182 7 284 55 4 81 5 272 293 6 296 120 16 48 10 236 30 BALIKESİR 182 17 720 123 76 75 75 532 423 12 942 138 92 67 66 612 31 ELAZIĞ 171 4 240 50 28 55 10 61 269 11 209 7 25 36 14 85 32 ERZURUM 143 16 168 56 65 31 32 194 216 20 206 80 69 45 42 337 33 SİVAS 136 8 278 44 19 37 23 97 198 6 295 49 36 29 18 124 34 ŞIRNAK 134 3 50 14 4 13 2 6 163 7 63 30 7 6 1 14 35 ADIYAMAN 117 3 117 45 9 33 7 27 168 7 77 58 17 17 9 73 36 ÇORUM 116 7 379 30 3 33 8 327 211 9 467 58 13 27 8 125 37 KÜTAHYA 116 10 372 26 17 29 15 117 149 11 385 53 24 19 28 196 38 DÜZCE 116 3 113 27 1 28 5 49 141 1 145 62 4 39 8 381 39 TOKAT 111 10 240 28 12 23 17 179 151 12 261 42 27 21 23 214 40 OSMANİYE 108 2 202 52 7 42 8 76 184 5 183 68 8 30 9 97 41 NEVŞEHİR 108 44 215 16 70 28 35 79 172 61 243 32 55 31 20 154 42 ORDU 100 9 439 76 17 51 11 387 173 11 389 95 15 44 16 243 43 AKSARAY 100 2 138 57 17 43 13 132 153 5 147 57 19 34 14 54 44 ISPARTA 96 12 140 51 34 40 19 132 176 6 154 75 27 28 17 118 45 ÇANAKKALE 96 8 305 57 28 30 23 136 199 11 278 60 33 26 27 539 46 AMASYA 86 2 156 26 13 23 12 90 107 5 141 34 12 23 10 122 47 YALOVA 85 6 234 37 7 17 6 48 175 3 217 38 12 27 12 66 48 UŞAK 84 3 232 39 20 40 10 337 132 4 242 55 13 26 10 1,020 49 EDİRNE 83 14 247 44 28 22 46 351 133 12 209 48 49 31 37 222 50 ZONGULDAK 81 4 455 63 5 41 12 322 196 2 406 70 13 37 19 438 51 RİZE 78 11 157 50 15 38 11 131 106 11 106 55 11 35 4 256 52 YOZGAT 75 10 186 22 8 20 13 251 136 3 158 45 18 21 19 89 53 AĞRI 67 2 130 14 2 13 2 818 102 6 119 25 6 22 2 88 54 GİRESUN 66 5 176 29 12 34 10 51 113 11 184 52 9 23 15 61 55 KASTAMONU 66 8 138 38 7 28 16 119 84 7 113 45 19 24 14 88 56 BİNGÖL 64 1 59 20 19 14 8 30 90 7 69 23 15 17 3 48 57 HAKKARİ 61 3 63 0 1 2 5 24 56 2 58 4 4 2 2 26 58 KIRIKKALE 59 4 61 32 10 30 6 20 55 2 60 37 13 34 4 39 59 KIRKLARELİ 57 3 388 27 13 21 9 356 139 1 350 32 20 17 6 171 60 BOLU 57 4 112 25 19 19 17 52 144 4 81 29 24 34 10 107 61 MUŞ 54 21 17 20 41 20 29 738 99 20 15 48 50 6 5 95 62 BURDUR 53 5 101 9 10 13 6 278 106 5 125 31 7 16 8 60 63 NİĞDE 52 5 81 35 11 20 5 47 116 10 77 30 14 24 10 50 64 KARAMAN 51 7 206 25 0 21 5 111 86 9 218 37 4 18 1 126 65 BİTLİS 51 1 103 11 4 6 2 32 93 5 53 11 3 11 3 972 66 SİİRT 49 3 35 13 2 12 1 11 47 1 38 19 3 11 1 16 67 ERZİNCAN 48 4 205 12 11 8 9 289 75 9 173 15 13 11 10 104 68 KARABÜK 47 18 146 10 38 21 17 62 98 25 114 19 17 15 23 53 69 KİLİS 33 1 60 7 5 5 2 57 29 1 37 10 4 2 1 60 70 KIRŞEHİR 32 4 80 41 14 26 9 43 53 3 86 37 15 22 9 83 71 ÇANKIRI 31 12 78 16 9 17 8 21 58 8 17 25 15 11 14 47 72 BİLECİK 30 3 145 11 5 10 7 39 74 2 113 24 9 18 2 61 73 ARTVİN 27 4 109 22 7 19 5 68 62 7 95 24 9 11 4 105 74 IĞDIR 24 1 94 22 0 18 0 637 67 6 84 42 1 10 0 137 75 SİNOP 22 5 105 14 14 12 12 278 54 6 77 21 18 6 13 28 76 BARTIN 22 1 108 9 4 8 5 32 35 1 90 12 3 5 6 41 77 KARS 22 3 77 18 14 6 5 28 40 7 54 13 11 14 9 32 78 GÜMÜŞHANE 15 4 61 14 19 7 4 18 27 4 35 12 8 8 6 18 79 TUNCELİ 15 4 83 8 5 3 3 11 18 3 47 5 4 2 1 13 80 BAYBURT 8 5 39 8 6 2 4 20 17 1 37 8 6 11 4 15 81 ARDAHAN 5 1 40 0 2 1 0 49 13 3 35 6 0 1 4 55 Kaynak: TOBB, S ralama 2011 y l nda 12 ayda Aç lan şirket Say s toplam na göre yap lm şt r. ODALAR (TİCARET VE ESNAF SİCİL) 104 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 105

TİCARET VE SANAYİ ODALARI İlimizde altı adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcuttur. Bu Odalara kayıtlı toplam faal üye sayısı (askıdaki firmalar hariç) 14.02.2013 tarihi itibariyle 9,255 adettir. Firmaların 1,064 adedi Anonim şirket, 4,398 adedi Limited Şirket, 3,443 adedi gerçek kişi ticari işletme, 244 adedi kooperatif, 70 adedi kollektif şirket, 31 adedi iktisadi işletme, 4 adedi adi ortaklık, 1 adedi de komandit şirket tipindedir. Firmaların %64.3 ü Samsun TSO, %13.5 i Bafra TSO, %11 i Çarşamba TSO, %4.4 ü Terme TSO, %3.8 i Vezirköprü TSO, %3 ü de Havza TSO üyesidir. Firmaların %11.5 i Anonim Şirket, %47.52 si Limited Şirket, %37.2 si Gerçek Kişi Ticari İşletme, %2.64 ü kooperatif, %0.76 sı kollektif şirket, %0.33 ü iktisadi işletme tipindedir. TİCARET VE SANAYİ ODALARI FAAL ÜYE SAYILARI (14.02.2013) TSO Adı Bafra Çarşamba Havza Terme Vezirköprü Samsun Toplam Firma Tipi % Firma Tipi Anonim Şirket 88 63 19 36 21 837 1,064 11.50% Limited Şirket 485 329 103 184 80 3,217 4,398 47.52% Gerçek Kişi Tİ 620 593 130 167 218 1,715 3,443 37.20% Kooperatif 35 30 23 15 32 109 244 2.64% Kollektif Şirket 9 5 5 1 50 70 0.76% İktisadi İşletme 6 2 1 22 31 0.33% Adi Ortaklık 4 4 0.04% Komandit 1 1 0.01% Toplam 1,247 1,020 282 404 351 5,951 9,255 Oda Payı (%) 13.5% 11.0% 3.0% 4.4% 3.8% 64.3% Kaynak: Ticaret ve Sanayi Odalar, *Ask daki Firmalar hariçtir. SAMSUN TİCARET VE SANAYİ ODASI FAAL FİRMA SAYILARI (FİRMA TİPİNE GÖRE) (2002-2012) 2002/2012 yılları arasında Samsun Ticaret ve Sanayi Odasının faal üye sayısında toplam %7.92 oranında bir art ş gerçekleşmiştir. 2012 yılında 2011 yılında göre faal üye sayısı %1.95 oranında artm şt r. 2002/2012 yılları arasında Anonim şirket sayısı %58.5 artm ş, Limited şirket sayısı %16.5 artm ş, kooperatif sayısı %58 azalm ş, gerçek kişi ticari işletme sayısı %7.8 azalm ş, iktisadi işletme sayısı %733.3 artm şt r. 2012 yılında 2011 yılına göre Anonim şirket sayısı %14.7 artm ş, Limited şirket sayısı %2.3 azalm ş, kooperatif sayısı %12.2 azalm ş, gerçek kişi ticari işletme sayısı %6.7 artm ş, iktisadi işletme sayısı %8.7 artm şt r. 2002 yılında %9 olan Anonim Şirket sayısı payı 2012 yılında %13.2 ye yükselmiş, 2002 yılında %50.7 olan Limited şirket payı 2012 yılında %54.7 ye yükselmiş, 2002 yılında %34 olan gerçek kişi ticari işletme payı 2012 yılında %29 a gerilemiş, 2002 yılında %4.6 olan kooperatif payı 2012 yılında %1.8 e gerilemiştir. Yıllar A.Ş. Kollektif Komandit Kooperatif Limited Şahıs İktisadi İşletme Toplam Değişim Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı 2002 533 9.0% 93 1.6% 4 0.1% 274 4.6% 3,002 50.7% 2,013 34.0% 3 0.1% 5,922 2003 528 8.8% 86 1.4% 3 0.0% 258 4.3% 3,094 51.5% 2,029 33.8% 4 0.1% 6,002 1.35% 2004 541 8.6% 83 1.3% 3 0.0% 217 3.5% 3,254 51.9% 2,168 34.6% 7 0.1% 6,273 4.52% 2005 503 8.7% 76 1.3% 2 0.0% 204 3.5% 3,076 53.3% 1,903 33.0% 8 0.1% 5,772-7.99% 2006 588 9.8% 70 1.2% 2 0.0% 206 3.4% 3,264 54.3% 1,871 31.1% 11 0.2% 6,012 4.16% 2007 612 10.3% 67 1.1% 2 0.0% 185 3.1% 3,352 56.2% 1,735 29.1% 14 0.2% 5,967-0.75% 2008 626 10.8% 66 1.1% 2 0.0% 166 2.9% 3,308 57.1% 1,613 27.8% 16 0.3% 5,797-2.85% 2009 678 11.7% 64 1.1% 2 0.0% 150 2.6% 3,354 57.9% 1,528 26.4% 17 0.3% 5,793-0.07% 2010 720 12.5% 57 1.0% 1 0.0% 140 2.4% 3,357 58.3% 1,461 25.4% 20 0.3% 5,756-0.64% 2011 737 11.8% 57 0.9% 1 0.0% 131 2.1% 3,581 57.1% 1,739 27.7% 23 0.4% 6,269 8.91% 2012 845 13.2% 51 0.8% 1 0.0% 115 1.8% 3,498 54.7% 1,856 29.0% 25 0.4% 6,391 1.95% 2012/2011 D 14.7% -10.5% 0.0% -12.2% -2.3% 6.7% 8.7% 1.9% 2012/2002 D 58.5% -45.2% -75.0% -58.0% 16.5% -7.8% 733.3% 7.9% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar, Her y l n 31 Aral k tarihi itibariyle 106 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 107

FİRMA TİPİNE GÖRE YILLAR İTİBARİYLE FAAL ÜYE SAYISI DEĞİŞİMİ 2002 yılı sonunda 533 adet olan faal Anonim Şirket sayısı 2012 yılı sonunda 845 adede ulaşmıştır. 2002 yılında %9 olan faal Anonim Şirket sayısı payı 2012 yılında %13.22 ye yükselmiştir. Anonim şirket sayısı payı artış eğilimi göstermektedir. 2002 yılı sonunda 2013 adet olan faal gerçek kişi ticari işletme sayısı 2012 yılı sonunda 1856 adede düşmüştür. 2002 yılında %33.99 olan faal gerçek kişi ticari işletme sayısı payı 2012 yılında %29.04 olarak gerçekleşmiştir. 2002-2010 döneminde gerileme eğilimi olan gerçek kişi ticari işletme sayısı payı 2011 ve 2012 yıllarında artış eğilimindedir. 2002 yılı sonunda 3002 adet olan faal Limited Şirket sayısı 2012 yılı sonunda 3498 adede ulaşmıştır. 2002 yılında %50.69 olan faal Limited Şirket sayısı payı 2012 yılında %54.73 olarak gerçekleşmiştir. 2002-2010 döneminde artış eğiliminde olan limited şirket sayısı payı 2011 ve 2012 yıllarında düşüş eğilimindedir. 2002 yılı sonunda 274 adet olan faal Kooperatif sayısı 2012 yılı sonunda 115 adede düşmüştür. 2002 yılında %4.63 olan faal Kooperatif sayısı payı 2012 yılında %1.8 e gerilemiştir. Kooperatif sayısı payı sürekli düşüş eğilimi göstermektedir. 108 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 109

KURULAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında Samsun Ticaret ve Sanayi Odasında kurulan firmaların %18.6 sı Anonim şirket, %42.36 sı Limited Şirket, %37.93 ü ise gerçek kişi ticari işletmedir. 2012 yılında kurulan firma sayısı 2011 yılına göre %9.78 azalm şt r. 2011 yılında toplam 900 yeni firma kurulurken, 2012 yılında toplam 812 firma kurulmuştur. Odamızda 2012 yılında 151 adet Anonim şirket, 344 adet limited şirket, 308 adet gerçek kişi ticari işletme, 7 adet kooperatif, 2 adet iktisadi işletme kurulmuştur. FİRMA TİPİNE GÖRE KURULAN FİRMA SAYILARI VE PAYLARI (2002-2012) Yıllar A.Ş. Kollektif Kooperatif Limited Şahıs İktisadi İşletme Toplam Değişim Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay 2002 17 6.8% 1 0.4% 3 1.2% 123 49.4% 104 41.8% 1 0.4% 249 2003 13 8.3% 0.0% 2 1.3% 97 62.2% 43 27.6% 1 0.6% 156-37.35% 2004 24 7.4% 0.0% 5 1.5% 147 45.1% 148 45.4% 2 0.6% 326 108.97% 2005 37 10.3% 0.0% 9 2.5% 209 58.2% 103 28.7% 1 0.3% 359 10.12% 2006 90 18.8% 0.0% 8 1.7% 281 58.8% 97 20.3% 2 0.4% 478 33.15% 2007 53 10.0% 2 0.4% 11 2.1% 318 60.0% 144 27.2% 2 0.4% 530 10.88% 2008 55 11.2% 2 0.4% 13 2.7% 302 61.6% 115 23.5% 3 0.6% 490-7.55% 2009 71 13.8% 0.0% 4 0.8% 310 60.2% 126 24.5% 4 0.8% 515 5.10% 2010 81 11.9% 0.0% 9 1.3% 408 60.2% 176 26.0% 4 0.6% 678 31.65% 2011 76 8.4% 1 0.1% 4 0.4% 436 48.4% 382 42.4% 1 0.1% 900 32.74% 2012 151 18.6% 0.0% 7 0.9% 344 42.4% 308 37.9% 2 0.2% 812-9.78% 2012/2011 98.7% 75.0% -21.1% -19.4% 100.0% -9.8% 2012/2002 788.2% 133.3% 179.7% 196.2% 100.0% 226.1% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar KAPANAN FİRMA İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında Samsun Ticaret ve Sanayi Odasında kapanan firmaların %11 i Anonim şirket, %49.5 i Limited Şirket, %36 sı gerçek kişi ticari işletme, %2.7 si ise kooperatiftir. 2012 yılında 2011 yılına göre kapanan firma sayısı %23.1 oranında azalm şt r. 2011 yılında toplam 675 firma kapanırken 2012 yılında toplam 519 firma kapanmıştır. Odamızda 2012 yılında 57 adet Anonim şirket, 257 adet limited şirket, 187 adet gerçek kişi ticari işletme, 14 adet kooperatif, 3 adet kollektif şirket, 1 adet iktisadi işletme kapanm şt r. FİRMA TİPİNE GÖRE KAPANAN FİRMA SAYILARI VE PAYLARI (2002-2012) Yıllar A.Ş. Kollektif Komandit Kooperatif Limited Şahıs İktisadi İşletme Toplam Değişim Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay Sayı Pay 2002 122 13.0% 17 1.8% 2 0.2% 202 21.5% 258 27.5% 337 35.9% 0.0% 938 2003 29 10.9% 7 2.6% 1 0.4% 22 8.3% 86 32.5% 120 45.3% 0.0% 265-71.7% 2004 35 10.2% 3 0.9% 0.0% 51 14.9% 114 33.3% 139 40.6% 0.0% 342 29.1% 2005 38 14.3% 0.0% 0.0% 25 9.4% 108 40.6% 94 35.3% 1 0.4% 266-22.2% 2006 25 8.0% 4 1.3% 0.0% 28 8.9% 116 36.9% 141 44.9% 0.0% 314 18.0% 2007 31 10.8% 2 0.7% 0.0% 23 8.0% 112 39.0% 119 41.5% 0.0% 287-8.6% 2008 92 7.1% 11 0.8% 2 0.2% 162 12.5% 553 42.6% 478 36.8% 1 0.1% 1,299 352.6% 2009 68 10.7% 4 0.6% 0.0% 27 4.2% 366 57.4% 173 27.1% 0.0% 638-50.9% 2010 40 6.0% 5 0.8% 0.0% 41 6.2% 328 49.2% 251 37.7% 1 0.2% 666 4.4% 2011 51 7.6% 3 0.4% 1 0.1% 25 3.7% 352 52.1% 242 35.9% 1 0.1% 675 1.4% 2012 57 11.0% 3 0.6% 0.0% 14 2.7% 257 49.5% 187 36.0% 1 0.2% 519-23.1% 2012/2011 11.8% 0.0% -44.0% -27.0% -22.7% 0.0% -23.1% 2012/2002-53.3% -82.4% -93.1% -0.4% -44.5% -44.7% Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar 110 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 111

ESNAF ODALARI VE ÜYE SAYILARI Faal esnaf sayısı bakımından 31.05.2011 tarihi itibariyle 43,940 faal üye ve %2.26 pay ile Türkiye de 10 uncu sırada bulunan Samsun un 31.05.2012 tarihi itibariyle faal esnaf sayısı %2.30 oranında artış göstererek 44,952 kişiye çıkmış, esnaf sayısı payı %2.27 ye yükselmiş ve esnaf sayısı bakımından 12 nci sırada yer almıştır. Esnaf Odası başına üye sayısı 31.05.2011 tarihinde 619 olan Samsun un 31.05.2012 tarihinde oda başına üye sayısı 633 üyeye yükselmiştir. 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam 71 adet esnaf odası sayısı ile 15 inci sırada yer alan Samsun oda başına faal üye sayısı bakımından ise 24 üncü sıradadır. İLLERDE ESNAF ODALARI VE FAAL ÜYE SAYILARI TABLOSU (31.01.2013) SN İL Esnaf Sayısı İşyeri Sayısı İlin Nüfusu* Esnaf/ Nüfus Oda Sayısı SN İL Esnaf Sayısı İşyeri Sayısı İlin Nüfusu* Esnaf/ Nüfus Oda Sayısı TÜRKİYE 2,007,879 2,157,337 75,627,384 2.65% 3,100 40 Gümüşhane 4,103 4,439 135,216 3.03% 13 41 Yalova 6,416 6,851 211,799 3.03% 17 1 Muğla 41,001 49,108 851,145 4.82% 34 42 Isparta 12,544 13,586 416,663 3.01% 28 2 Rize 15,495 16,660 324,152 4.78% 26 43 Kırşehir 6,462 6,909 221,209 2.92% 19 3 Artvin 7,261 7,732 167,082 4.35% 18 44 Afyonkarahisar 20,514 21,304 703,948 2.91% 37 4 Çanakkale 20,095 22,531 493,691 4.07% 33 45 Amasya 9,325 10,407 322,283 2.89% 28 5 Giresun 16,945 17,879 419,555 4.04% 34 46 Bursa 77,646 83,427 2,688,171 2.89% 105 6 Kastamonu 14,508 16,820 359,808 4.03% 38 47 Erzincan 6,242 6,658 217,886 2.86% 20 7 Burdur 10,147 11,614 254,341 3.99% 27 48 Sivas 17,705 18,801 623,535 2.84% 34 8 Balıkesir 44,898 47,872 1,160,731 3.87% 89 49 Adana 60,239 63,737 2,125,635 2.83% 87 9 Kırklareli 12,887 14,010 341,218 3.78% 28 50 Elazığ 15,640 16,310 562,703 2.78% 26 10 Yozgat 17,111 17,873 453,211 3.78% 32 51 Iğdır 5,220 5,402 190,409 2.74% 7 11 Samsun 46,612 48,924 1,251,722 3.72% 71 52 Tokat 16,747 17,912 613,990 2.73% 34 Samsun % 2.32% 2.27% 1.66% 2.29% 53 Malatya 20,443 21,778 762,366 2.68% 39 12 Antalya 76,228 90,245 2,092,537 3.64% 75 54 Kahramanmaraş 27,876 28,829 1,063,174 2.62% 41 13 Kilis 4,459 4,499 124,320 3.59% 14 55 Konya 53,115 54,981 2,052,281 2.59% 86 14 Edirne 14,271 15,356 399,708 3.57% 34 56 Çankırı 4,748 5,087 184,406 2.57% 14 15 İzmir 142,454 155,013 4,005,459 3.56% 129 57 Erzurum 19,850 20,991 778,195 2.55% 39 16 Nevşehir 10,158 11,367 285,190 3.56% 24 58 Tunceli 2,184 2,363 86,276 2.53% 5 17 Aydın 35,485 40,527 1,006,541 3.53% 87 59 Ardahan 2,678 2,902 106,643 2.51% 3 18 Çorum 18,661 19,421 529,975 3.52% 42 60 Kocaeli 40,993 44,340 1,634,691 2.51% 52 19 Manisa 47,451 52,266 1,346,162 3.52% 95 61 Bayburt 1,893 1,987 75,797 2.50% 6 20 Zonguldak 21,298 22,667 606,527 3.51% 29 62 Bingöl 6,479 6,997 262,507 2.47% 7 21 Sinop 6,939 8,048 201,311 3.45% 16 63 Adıyaman 14,622 15,071 595,261 2.46% 23 22 Mersin 57,179 61,503 1,682,848 3.40% 72 64 Kırıkkale 6,728 7,150 274,727 2.45% 15 23 Aksaray 12,792 13,543 379,915 3.37% 20 65 Eskişehir 19,160 20,685 789,750 2.43% 38 24 Denizli 31,845 34,236 950,557 3.35% 72 66 Kars 7,035 7,346 304,821 2.31% 16 25 Trabzon 25,424 27,781 757,898 3.35% 50 67 Şanlıurfa 39,170 40,445 1,762,075 2.22% 58 26 Uşak 11,380 12,283 342,269 3.32% 28 68 Mardin 16,401 16,650 773,026 2.12% 21 27 Niğde 11,236 11,821 340,270 3.30% 28 69 Bitlis 7,015 7,475 337,253 2.08% 12 28 Karabük 7,334 8,602 225,145 3.26% 16 70 Siirt 6,232 6,541 310,879 2.00% 13 29 Düzce 11,273 13,015 346,493 3.25% 27 71 Kayseri 25,194 26,746 1,274,968 1.98% 42 30 Bartın 6,039 6,698 188,436 3.20% 10 72 Muş 8,203 8,463 413,260 1.98% 6 31 Hatay 47,290 48,676 1,483,674 3.19% 70 73 Ağrı 10,677 11,922 552,404 1.93% 15 32 Sakarya 28,782 30,709 902,267 3.19% 73 74 Van 20,217 22,778 1,051,975 1.92% 20 33 Kütahya 18,185 20,546 573,421 3.17% 48 75 Ankara 89,375 93,418 4,965,542 1.80% 116 34 Bolu 8,864 9,870 281,080 3.15% 26 76 İstanbul 245,078 255,900 13,854,740 1.77% 164 35 Karaman 7,420 7,909 235,424 3.15% 16 77 Diyarbakır 26,800 28,405 1,592,167 1.68% 42 36 Osmaniye 15,457 16,060 492,135 3.14% 30 78 Gaziantep 29,699 30,552 1,799,558 1.65% 80 37 Bilecik 6,326 6,856 204,116 3.10% 13 79 Hakkari 3,944 4,062 279,982 1.41% 5 38 Ordu 22,965 24,872 741,371 3.10% 44 80 Şırnak 6,188 7,164 466,982 1.33% 9 39 Tekirdağ 26,418 28,260 852,321 3.10% 34 81 Batman 6,506 6,894 534,205 1.22% 6 Kaynak: www.tesk.org.tr, s ralama Esnaf/Nüfus Oran na göre yap lm şt r. SAMSUN ESNAF VE SANATKARLAR BİRLİĞİ TESCİL SAYILARI Aşağıdaki tabloda 2008-2012 yılları arasında Samsun a ait Esnaf Sicil Gazetesi istatistikleri yer almaktadır. Samsun un tescil sayısı payı 2008 yılında %2.61, 2009 yılında %2.93, 2010 yılında %3.46, 2011 yılında %2.51, 2012 yılında da %2.26 olarak gerçekleşmiştir. 2012/2008 yılları arasında tescil sayısı Türkiye de %13 oranında artarken Samsun da %2 oranında azalmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre tescil sayısı Türkiye de %99 oranında artarken Samsun da %89 oranında artmıştır. Yıllar Tescil Tadil S.Terkin M.Terkin 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2011 Değişim % 2012/2008 Değişim % Kaynak: www.tesk.org.tr, Türkiye 166,823 19,907 117,810 10,521 Samsun 4,350 488 2,790 22 Samsun % 2.61% 2.45% 2.37% 0.21% Türkiye 162,911 24,795 91,165 10,046 Samsun 4,769 472 2,080 115 Samsun % 2.93% 1.90% 2.28% 1.14% Türkiye 177,032 21,510 93,735 9,545 Samsun 6,130 322 2,105 51 Samsun % 3.46% 1.50% 2.25% 0.53% Türkiye 190,899 25,385 131,116 12,636 Samsun 4,793 320 3,271 77 Samsun % 2.51% 1.26% 2.49% 0.61% Türkiye 188,435 29,953 90,671 11,327 Samsun 4,261 294 1,936 72 Samsun % 2.26% 0.98% 2.14% 0.64% Türkiye 99% 118% 69% 90% Samsun 89% 92% 59% 94% Türkiye 13% 50% -23% 8% Samsun -2% -40% -31% 227% Kaynak: www.tesk.org.tr, 112 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 113

SAMSUN ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI VE ÜYE SAYILARI (24.08.2011) SN Oda Adı ÜYE PAY 1 19 Mayıs Esnaf ve Sanatkârlar Odası 625 1.38% 2 19 Mayıs Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 322 0.71% 3 Alaçam Esnaf ve Sanatkârlar Odası 694 1.53% 4 Alaçam Şoförler Esnaf Odası 336 0.74% 5 Asarcık Esnaf ve Sanatkârlar Şoförler Odası 588 1.30% 6 Bafra Bakkallar Esnaf Odası 702 1.55% 7 Bafra Berberler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 205 0.45% 8 Bafra Elektrikçiler ve Elektronikçiler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 335 0.74% 9 Bafra Fırıncılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 137 0.30% 10 Bafra Kahveciler Esnaf Odası 304 0.67% 11 Bafra Kunduracılar Esnaf Odası 127 0.28% 12 Bafra Lokantacılar Esnaf Odası 190 0.42% 13 Bafra Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası 834 1.84% 14 Bafra Marangoz Mobilya ve Ağaç İşleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 256 0.57% 15 Bafra Pazar Yerleri Esnaf Odası 233 0.52% 16 Bafra Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 1,523 3.37% 17 Bafra Terziler Tuhafiyeciler ve Hazır Giyim Esnaf ve Sanatkârlar Odası 427 0.94% 18 Çarşamba Bakkallar Esnaf Odası 1,245 2.75% 19 Çarşamba Berberler ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 226 0.50% 20 Çarşamba Demirciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 296 0.65% 21 Çarşamba Fırıncılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 223 0.49% 22 Çarşamba Kahveciler Esnaf Odası 425 0.94% 23 Çarşamba Kalaycılar Bakırcılar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 172 0.38% 24 Çarşamba Kunduracılar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 173 0.38% 25 Çarşamba Lokantacılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 240 0.53% 26 Çarşamba Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası 549 1.21% 27 Çarşamba Marangozlar ve İşçileri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 319 0.71% 28 Çarşamba Motorlu Kara Nakil Vasıtaları Sahipleri Sürücüleri Esnaf Odası 1,234 2.73% 29 Çarşamba Terziler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 394 0.87% 30 Evci Esnaf ve Sanatkârlar Odası 184 0.41% 31 Havza Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 409 0.90% 32 Havza Bakkallar, Bayiler ve Manavlar Esnaf Odası 336 0.74% 33 Havza Kahveciler Esnaf Odası 278 0.61% 34 Havza Madeni İşler Kalaycılar ve Marangozlar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 254 0.56% 35 Kavak Esnaf ve Sanatkârlar Odası 512 1.13% 36 Kavak Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 232 0.51% 37 Ladik Esnaf ve Sanatkarlar Odası 311 0.69% 38 Ladik Şoförler ve Otomobilciler ve Nakliyeciler Esnaf Odası 216 0.48% 39 Salıpazarı Esnaf ve Sanatkârlar Odası 475 1.05% 40 Salıpazarı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 259 0.57% 41 Samsun Berberler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 610 1.35% 42 Samsun Emlak Kom.Ve Mua.Arz.Matbaa Tab ve Rek.Çiçek Hed. Eş. Kağ.ve Alçı Dek. Esnaf ve Sanat. Odası 880 1.95% 43 Samsun Lokantacılar Tatlıcılar ve Pastacılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1,285 2.84% 44 Samsun Umum Kuaförler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 472 1.04% 45 Samsun Anahtarcı ve Hırdavatçılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası 283 0.63% 46 Samsun Ayakkabıcılar Esnaf Odası 569 1.26% 47 Samsun Bakkallar ve Her Çeşit Bayiler Esnaf Odası 3,176 7.02% 48 Samsun Elektrik ve Elektronik ve Benzerleri Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1,261 2.79% 49 Samsun Fırıncılar Esnaf ve Sanatkâr Odası 279 0.62% 50 Samsun Hazır Elbiseciler Tuhafiyeciler Manifaturacılar Halıcılar ve Trikocular Esnaf Odası 1,050 2.32% 51 Samsun Hurda Oto Levazımatı Alıcı Va Satıcıları Esnaf Odası 215 0.48% 52 Samsun Kahveciler Gazinocular Büfeciler ve Müzisyenler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 2,865 6.33% 53 Samsun Kasaplar Esnaf Odası 238 0.53% 54 Samsun Kuyumcular Esnaf ve Sanatkârlar Odası 207 0.46% 55 Samsun Madeni Sanatkârlar Odası 1,602 3.54% 56 Samsun Marangozlar ve Döşemeciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1,299 2.87% 57 Samsun Sabit Seyyar Pazarcılar ve Manavlar Esnaf Odası 446 0.99% 58 Samsun Sıhhi Tesisat ve Kaloriferciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 753 1.66% 59 Samsun Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 3,550 7.85% 60 Samsun Terziler Konfeksiyoncular ve Benzeri Giyim Sanatkârları Esnaf Odası 890 1.97% 61 Samsun Züccaciye Bujiteri Kırtasiye ve Oyuncakçılar Esnaf Odası 510 1.13% 62 Tekkeköy Esnaf ve Sanatkârlar Odası 832 1.84% 63 Tekkeköy Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 440 0.97% 64 Terme Motorlu Kara Nakil Vasıtaları Sahipleri ve Sürücüleri ve İşçileri Esnaf Odası 544 1.20% 65 Terme Esnaf ve Sanatkârlar Odası 1,425 3.15% 66 Vezirköprü Manifaturacılar Esnaf Odası 172 0.38% 67 Vezirköprü Bakkallar Esnaf Odası 433 0.96% 68 Vezirköprü Esnaf ve Sanatkârlar Odası 687 1.52% 69 Vezirköprü Madeni İşler Esnaf ve Sanatkârlar Odası 392 0.87% 70 Vezirköprü Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası 790 1.75% 71 Yakakent Esnaf ve Sanatkârlar ve Şoförler Odası 285 0.63% Toplam 45,240 Kaynak: Samsun Esnaf ve Sanatkâr Odalar Birliği, 24.08.2011 tarihi itibariyle. DIŞ TİCARET 114 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 115

DIŞ TİCARET İHRACAT 2012 yılında Samsun da yerleşik 230 firma, 139 ülkeye toplam 423 Milyon$ ihracat gerçekleştirmiştir. Samsun ihracat tutarı sıralamasında 2012 yılı rakamlarına göre 24 üncü sıradadır. İhracatın büyük bir kısmı organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren sanayici firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Samsun Ekonomi Bakanlığının İl İl D ş Ticaret Potansiyeli çalışmasına göre s radan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller arasındadır. 2003/2012 döneminde İhracat tutar Türkiye de %222.7 artarken, Samsun da %659 oranında artmıştır. 2011/2012 döneminde ihracat tutar Türkiye de %13.0 artarken Samsun da %4.15 oranında azalm şt r. TÜRKİYE DE İHRACAT (2003-2012) 2012 yılında Türkiye de 56,440 adet firma toplam 152 milyar 461 milyon 737 bin dolar ihracat gerçekleştirmiştir. 2011/2012 döneminde Türkiye de ihracat tutarı %13.0 artm ş, İhracatçı firma sayısı %3.44 artm ş, firma başına ihracat %9.24 oranında artm şt r. Yıllar İhracatçı Firma Sayısı Firma Sayısı Değişimi % Toplam İhracat (Bin$) Toplam İhracat Değişimi % Firma Başına İhracat($) Firma Başına İhr. Değişim 2003 35,587 47,252,836 1,327,812 2004 39,432 10.80% 63,167,153 33.68% 1,601,926 20.64% 2005 42,138 6.86% 73,476,408 16.32% 1,743,709 8.85% 2006 44,159 4.80% 85,534,676 16.41% 1,936,970 11.08% 2007 48,265 9.30% 107,271,750 25.41% 2,222,558 14.74% 2008 48,143-0.25% 132,027,196 23.08% 2,742,397 23.39% 2009 48,588 0.92% 102,142,613-22.64% 2,102,219-23.34% 2010 50,380 3.69% 113,980,611 11.59% 2,262,418 7.62% 2011 54,562 8.30% 134,917,635 18.37% 2,472,740 9.30% 2012 56,440 3.44% 152,461,737 13.00% 2,701,306 9.24% 2012/2011 Değ. 3.44% 13.00% 9.24% 2012/2003 Değ. 58.60% 222.65% 103.44% Kaynak: DTM SAMSUN DA İHRACAT (2003-2012) 2012 yılında 2011 yılına göre Samsun da ihracat tutarı %4.15 azalm ş, ihracatçı firma sayısı %11.65 artm ş, firma başına ihracat tutarı %14.15 azalm şt r. 2003-2012 dönemi ihracat rakamları incelendiğinde görülmektedir ki; Samsun un 2003 yılında %0.12 olan ihracat payı 2012 yılında %0.28 e yükselmiştir. Samsun un 2003 yılında 117 olan ihracatçı firma sayısı %96 artışla 2012 yılında 230 a yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye de ihracatçı firma sayısı %58.6 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında 476 Bin $ olan firma başına ihracat miktarı %286 artış oranıyla 2012 yılı sonunda 1 milyon 838 bin $ a yükselmiş ancak yine de Türkiye ortalaması olan 2,701,306 doların altında kalmıştır. Aynı dönemde Türkiye de firma başına ihracat tutarı %103.44 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre ihracat Samsun da %4.15 oranında azalm ş Türkiye de ise %13.0 artm şt r. Samsun un 2003 yılında 55 milyon 696 bin dolar olan toplam ihracatı %659 oranında artarak 2012 yılında 422 milyon 749 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde Türkiye de ihracat %222.65 artmıştır. Yıllar İhracatçı İhr.Firma Firma Sayısı Samsun İhracat İhracat Firma Başına Firma Başına Firma Sayısı Sayısı Payı Değişim İhracat (Bin$) Payı Değişim İhracat ($) İhracat Değişim 2003 117 0.33% 55,696 0.12% 476,034 2004 136 0.34% 16.24% 108,817 0.17% 95.38% 800,122 68.08% 2005 161 0.38% 18.38% 118,872 0.16% 9.24% 738,333-7.72% 2006 150 0.34% -6.83% 158,329 0.19% 33.19% 1,055,528 42.96% 2007 174 0.36% 16.00% 218,370 0.20% 37.92% 1,254,998 18.90% 2008 210 0.44% 20.69% 459,818 0.35% 110.57% 2,189,611 74.47% 2009 209 0.43% -0.48% 304,163 0.30% -33.85% 1,455,327-33.53% 2010 192 0.38% -8.13% 275,050 0.24% -9.57% 1,432,550-1.57% 2011 206 0.38% 7.29% 441,031 0.33% 60.35% 2,140,928 49.45% 2012 230 0.41% 11.65% 422,749 0.28% -4.15% 1,838,040-14.15% 2012/2011 Değ. 11.65% -4.15% -14.15% 2012/2003 Değ. 96.58% 659.03% 286.12% Kaynak: DTM 116 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 117

FASILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA İHRACAT RAKAMLARI (2012) ($) Samsun firmalarının 2012 yılı fasıllar itibariyle ihracatı incelendiğinde %14.77 sinin Değirmencilik Ürünleri faslından, %12.54 ünün Demir ve Çelik faslından, %10.76 sının Kazanlar, Makinalar faslından, %10.65 inin Demir veya çelikten eşya faslından, %9.20 sinin motorlu kara taşıtları aksam ve parçaları faslından, %7.29 unun Elektrikli makine, parça ve aksamları faslından, %6.76 sının yenine meyveler faslından yapıldığı görülmektedir. İlk 10 fasıl ihracatın %80 i kadardır. Sn Fasıl Fasıl adı İhracat Pay(%) Küm(%) İthalat Toplam 422,749,116 1,006,611,250 1 11 Değirmencilik ürünleri; malt; nişasta; inülin; buğday gluteni 62,444,708 14.77% 14.77% 27,550 2 72 Demir ve çelik 52,995,485 12.54% 27.31% 294,979,339 3 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve alet, nükleer reaktörler; bunl.aksam ve parça. 45,472,132 10.76% 38.06% 25,514,721 4 73 Demir veya çelikten eşya 45,016,356 10.65% 48.71% 3,837,243 5 87 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğ.kara taşıt;bunl.aksam,parça,akse. 38,875,890 9.20% 57.91% 4,008,155 6 85 Elektrikli makina ve cihaz,ses kay-verme, televiz.görüntü-ses kay.cih.;aksam-par.-akse. 30,814,722 7.29% 65.20% 63,159,499 7 8 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyva; turunçgil ve kavun ve karpuz kabuk 28,592,044 6.76% 71.96% 3,097,790 8 74 Bakır ve bakırdan eşya 15,765,015 3.73% 75.69% 37,608,757 9 94 Mobilyalar,yatak takım;aydınlatma cihaz;reklam lamba,ışıklı tabela vb; prefabrik yapılar 10,065,627 2.38% 78.07% 3,211,921 10 25 Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento 9,967,293 2.36% 80.43% 112,261 11 3 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar 9,551,709 2.26% 82.69% 3,179 12 39 Plastikler ve mamulleri 9,040,983 2.14% 84.83% 7,527,117 13 22 Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke 6,101,173 1.44% 86.27% 14 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 5,850,177 1.38% 87.65% 2,682,305 15 76 Aluminyum ve aluminyumdan eşya 5,809,410 1.37% 89.03% 1,712,998 16 2 Etler ve yenilen sakatat 5,666,163 1.34% 90.37% 17 44 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 5,454,170 1.29% 91.66% 5,316,248 18 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar,tıbbi,cerrahi alet ve cihaz;aksam,parça ve akse. 2,680,880 0.63% 92.29% 7,194,491 19 20 Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısım.elde edilen müstah. 2,470,098 0.58% 92.88% 110,933 20 70 Cam ve cam eşya 2,467,118 0.58% 93.46% 2,919,899 21 17 Şeker ve şeker mamulleri 2,432,988 0.58% 94.04% 29,454 22 93 Silahlar ve mühimmat; bunların aksam, parça ve aksesuarı 2,289,141 0.54% 94.58% 607,143 23 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 2,274,751 0.54% 95.12% 210,100 24 48 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 1,804,030 0.43% 95.54% 5,624,874 25 92 Müzik aletleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 1,802,005 0.43% 95.97% 1,691 26 32 Debagatte ve boyacılıkta kull.hülasa; tanen;boya,pigment,vb;vernik,vb;macun;mürekk. 1,489,280 0.35% 96.32% 680,969 27 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,225,997 0.29% 96.61% 1,571,533 28 61 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 1,215,230 0.29% 96.90% 157,866 29 34 Sabunlar,yüzey-aktif organik madd,yıkama-yağl.müstah,mumlar,bakım müstah,dişçi.mst 1,159,114 0.27% 97.17% 516,550 30 86 Demiryolu vb hatlara ait taşıt ve malz,bunların aks-parça;mekanik trafik sinyal.cihazları 1,102,247 0.26% 97.43% 85,331 31 18 Kakao ve kakao müstahzarları 1,024,961 0.24% 97.68% 248,122 32 83 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 874,516 0.21% 97.88% 380,959 33 35 Albüminoid maddeler; değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler; tutkallar; enzimler 782,120 0.19% 98.07% 33,171 34 69 Seramik mamulleri 723,481 0.17% 98.24% 8,513,829 35 63 Dokunabilir madd.hazır eşya; takımlar; kullanıl.giyim ve dokunmuş diğer eşya; paçavra 705,249 0.17% 98.40% 70,435 36 95 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 681,564 0.16% 98.57% 1,534,705 37 64 Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya; bunların aksamı 572,789 0.14% 98.70% 30,033 38 19 Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları; pastacılık ürünleri 537,870 0.13% 98.83% 39 16 Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahz. 517,373 0.12% 98.95% 40 23 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 478,886 0.11% 99.06% 7,358,299 Kaynak: TÜİK, İlk 40 fas l listelenmiştir. Tabloda ithalat rakamlar da verilmiştir. ISIC FAALİYET SINIFINA GÖRE SAMSUN DAN İHRACAT RAKAMLARI (2012) ($) Samsun firmalarının 2012 yılı ISIC faaliyet sınıfları itibariyle ihracatı incelendiğinde %17.57 sinin Demir-çelik ana sanayi, %14.80 inin Öğütülmüş tahıl ürünleri, %9.28 inin motorlu kara taşıtlarının motorlarıyle ilgili parça ve aksesuarları, %6.75 inin meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri, %5.45 inin başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya olarak yapıldığı görülmektedir. İlk 10 faaliyet ihracatın %70 i kadardır. Sn ISIC ISIC adı İhracat Pay(%) Küm(%) İthalat Toplam 422,941,126 1,006,611,250 1 2710 Demir-çelik ana sanayi 74,331,874 17.57% 17.57% 37,438,112 2 1531 Öğütülmüş tahıl ürünleri 62,591,167 14.80% 32.37% 3 3430 Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları 39,247,564 9.28% 41.65% 3,654,991 4 113 Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri 28,547,039 6.75% 48.40% 3,161,790 5 2899 Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya 23,052,345 5.45% 53.85% 2,924,485 6 3130 İzole edilmiş tel ve kablolar 19,345,475 4.57% 58.43% 321,032 7 2720 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi 18,779,210 4.44% 62.87% 39,501,055 8 2912 Pompa, kompresör, musluk ve vana 10,987,548 2.60% 65.47% 2,630,961 9 2914 Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyiciler 10,901,561 2.58% 68.04% 718,053 10 2520 Plastik ürünleri 9,047,468 2.14% 70.18% 5,565,724 11 3610 Mobilya 7,042,897 1.67% 71.85% 3,141,276 12 2925 Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler 6,846,691 1.62% 73.47% 2,076,520 13 1511 Mezbahacılık 6,183,536 1.46% 74.93% 14 2915 Kaldırma ve taşıma teçhizatı 6,151,978 1.45% 76.38% 1,080,912 15 1512 Balık ürünleri 6,047,991 1.43% 77.81% 2,143,875 16 1553 Bira ve malt 5,904,710 1.40% 79.21% 17 2519 Diğer kauçuk ürünleri 5,848,492 1.38% 80.59% 2,241,831 18 1410 Kum, kil ve taşocakçılığı 5,265,260 1.24% 81.84% 3,332 19 2913 Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 4,697,151 1.11% 82.95% 3,621,784 20 2694 Çimento, kireç ve alçı 4,580,776 1.08% 84.03% 1,659 21 2021 Tahta plaka; kontrplak, yonga levha, sunta, diğer pano ve tahtalar 4,353,276 1.03% 85.06% 447,382 22 500 Balıkçılık 4,091,718 0.97% 86.03% 3,179 23 1543 Kakao, çikolata ve şekerleme 3,540,697 0.84% 86.86% 248,122 24 2924 Maden, taşocağı ve inşaat makineleri 3,280,278 0.78% 87.64% 553,212 25 2921 Tarım ve orman makineleri 3,230,932 0.76% 88.40% 2,840,442 26 3150 Elektrik ampulü ve lambaları ile aydınlatma teçhizatı 2,871,449 0.68% 89.08% 75,042 27 1810 Giyim eşyası (kürk hariç) 2,724,335 0.64% 89.73% 365,645 28 2811 Metal yapı malzemeleri 2,683,602 0.63% 90.36% 716,627 29 3311 Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçlar 2,625,169 0.62% 90.98% 5,429,613 30 2930 Başka yerde sınıflandırılmamış ev aletleri 2,557,597 0.60% 91.59% 57,904 31 2610 Cam ve cam ürünleri 2,519,915 0.60% 92.18% 2,495,557 32 1513 İşlenmiş sebze ve meyveler 2,432,355 0.58% 92.76% 110,933 33 3120 Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları 2,391,264 0.57% 93.32% 461,154 34 2927 Silah ve mühimmat 2,289,141 0.54% 93.86% 607,143 35 3420 Motorlu kara taşıtlarının karasörleri ve römorkları 1,997,066 0.47% 94.34% 45,304 36 3692 Müzik aletleri 1,802,005 0.43% 94.76% 1,691 37 2919 Diğer genel amaçlı makineler 1,746,489 0.41% 95.18% 3,815,075 38 2422 Boya, vernik vb,kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun 1,422,541 0.34% 95.51% 671,273 39 2424 Sabun, deterjan, temizlik, cilalama maddeleri; parfüm; kozmetik ve tuvalet malz. 1,362,002 0.32% 95.83% 394,347 40 2101 Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 1,243,764 0.29% 96.13% 3,047,686 Kaynak: TÜİK; İlk 40 faaliyet listelenmiştir.tabloda ithalat rakamlar da verilmiştir. 118 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 119

ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT RAKAMLARI ($) (2012) Sn Ulke adı İhracat İhr.(%) İthalat Toplam DT Sn Ulke adı İhracat İthalat Toplam DT Toplam 422,749,116 1,006,611,250 1,429,360,366 73 Panama 367,189 367,189 1 Almanya 44,827,025 10.60% 44,332,797 89,159,822 74 Özbekistan 364,010 788,763 1,152,773 2 Irak 38,651,959 9.14% 78,020 38,729,979 75 Singapur 348,795 205,974 554,769 3 Suudi Arabistan 32,585,600 7.71% 128,775 32,714,375 76 Bosna-Hersek 330,061 330,061 4 Azerbaycan 32,555,449 7.70% 1,072,028 33,627,477 77 Kosova 293,982 293,982 5 Endonezya 24,757,182 5.86% 749,149 25,506,331 78 Arjantin 293,587 293,587 6 Rusya Federasyonu 20,908,086 4.95% 422,529,920 443,438,006 79 Sierra Leone 256,911 256,911 7 Libya 18,424,664 4.36% 18,424,664 80 Güney Afrika Cum. 249,475 26,959,110 27,208,585 8 İtalya 14,229,436 3.37% 4,784,138 19,013,574 81 Trinidad ve Tobago 245,883 245,883 9 Gürcistan 13,787,995 3.26% 1,423,700 15,211,695 82 Estonya 226,866 226,866 10 Hollanda 12,658,802 2.99% 1,678,727 14,337,529 83 Avustralya 205,089 251,598 456,687 11 Belçika 12,551,266 2.97% 2,321,617 14,872,883 84 Togo 200,567 200,567 12 İsrail 11,816,960 2.80% 275,429 12,092,389 85 Meksika 189,207 10,506,895 10,696,102 13 Filipinler 10,611,661 2.51% 10,611,661 86 Ekvator Ginesi 186,099 186,099 14 İran 10,049,296 2.38% 16,575,039 26,624,335 87 Katar 184,829 184,829 15 Mısır 9,658,349 2.28% 3,394,602 13,052,951 88 İzmir Serbest Böl. 181,170 181,170 16 Fransa 7,044,201 1.67% 5,147,257 12,191,458 89 İrlanda 168,925 38,159 207,084 17 Polonya 5,647,130 1.34% 987,518 6,634,648 90 Mersin Serbest Böl. 168,170 168,170 18 İsviçre 5,151,271 1.22% 1,258,676 6,409,947 91 Kuveyt 163,168 163,168 19 İngiltere 4,975,168 1.18% 2,597,544 7,572,712 92 Burkina Faso 160,652 160,652 20 Tayland 4,373,937 1.03% 147,979 4,521,916 93 Brezilya 157,781 3,108,278 3,266,059 21 BAE 4,240,688 1.00% 68,788 4,309,476 94 Vanuatu 145,255 145,255 22 Türkmenistan 4,125,904 0.98% 11,464 4,137,368 95 Makedonya 143,131 143,131 23 Litvanya 3,928,603 0.93% 246,497 4,175,100 96 Sudan 140,650 140,650 24 Afganistan 3,539,699 0.84% 3,539,699 97 Paraguay 138,130 138,130 25 Romanya 3,491,354 0.83% 5,861,423 9,352,777 98 Ekvator 126,850 811,365 938,215 26 Samsun Serbest Böl. 3,435,696 0.81% 5,448,573 8,884,269 99 Çek Cumhuriyeti 122,267 940,727 1,062,994 27 Kırgızistan 3,391,088 0.80% 3,391,088 100 Fildişi Kıyısı 118,080 118,080 28 Kazakistan 3,202,093 0.76% 35,205,755 38,407,848 101 Tayvan 98,646 2,159,719 2,258,365 29 Cezayir 2,901,386 0.69% 2,901,386 102 Bahreyn 94,109 94,109 30 Ukrayna 2,790,381 0.66% 35,589,658 38,380,039 103 Hindistan 92,347 9,900,366 9,992,713 31 Ürdün 2,742,456 0.65% 2,742,456 104 Vietnam 80,825 278,168 358,993 32 ABD 2,572,980 0.61% 171,436,852 174,009,832 105 Umman 79,167 79,167 33 Fas 2,438,936 0.58% 537 2,439,473 106 Arnavutluk 78,236 78,236 34 Finlandiya 2,199,995 0.52% 47,571,455 49,771,450 107 Venezuela 77,751 77,751 35 Angola 2,008,937 0.48% 2,008,937 108 Yeni Zelanda 64,261 68,063 132,324 36 Tanzanya 1,939,293 0.46% 1,939,293 109 Tacikistan 59,967 59,967 37 Nijerya 1,708,529 0.40% 8,509,436 10,217,965 110 Mozambik 59,642 508,783 568,425 38 Avusturya 1,529,390 0.36% 1,047,937 2,577,327 111 Maldivler 56,768 56,768 39 Belarus 1,522,017 0.36% 311,905 1,833,922 112 Amerikan Samoası 48,676 1,965 50,641 40 Gana 1,485,309 0.35% 202 1,485,511 113 Kolombiya 44,886 44,886 41 Bulgaristan 1,343,681 0.32% 10,972,774 12,316,455 114 Danimarka 43,688 12,254,151 12,297,839 42 Gabon 1,314,989 0.31% 1,314,989 115 Uganda 37,449 241,297 278,746 43 Lübnan 1,181,977 0.28% 1,181,977 116 Senegal 34,499 34,499 44 Güney Kore 1,138,548 0.27% 2,092,027 3,230,575 117 Liechtenstein 30,688 30,688 45 Sırbistan 1,119,262 0.26% 1,119,262 118 Hırvatistan 27,074 163,203 190,277 46 Macaristan 1,091,933 0.26% 110,255 1,202,188 119 Uruguay 21,618 21,940,558 21,962,176 47 Peru 1,052,638 0.25% 2,757 1,055,395 120 Sri Lanka 19,175 47,353 66,528 48 Yunanistan 907,591 0.21% 1,480,304 2,387,895 121 Etiyopya 15,631 1,874,226 1,889,857 49 Ege Serbest Bölgesi 872,282 0.21% 872,282 122 Norveç 15,429 219,510 234,939 50 Kuzey Kıbrıs Türk C. 860,786 0.20% 860,786 123 St, Kitts ve Nevis 14,930 14,930 51 Pakistan 845,173 0.20% 756,468 1,601,641 124 Zambia 14,354 14,354 52 Tunus 833,706 0.20% 37,978 871,684 125 Botsvana 12,894 12,894 53 Kanada 816,007 0.19% 18,836,258 19,652,265 126 Cibuti 10,367 10,367 54 Malezya 812,834 0.19% 1,226,120 2,038,954 127 Kostarika 9,917 9,917 55 Gambiya 802,593 0.19% 802,593 128 Kiribati 8,775 8,775 56 İspanya 790,882 0.19% 9,187,355 9,978,237 129 Bahamalar 7,070 7,070 57 Çin 788,864 0.19% 36,376,302 37,165,166 130 Benin 6,960 6,960 58 Kamerun 759,612 0.18% 759,612 131 Mauritius 6,216 6,216 59 Zimbabve 738,384 0.17% 738,384 132 Belize 6,180 6,180 60 İsveç 736,723 0.17% 2,364,927 3,101,650 133 Malta 6,043 6,043 61 Letonya 706,335 0.17% 706,335 134 Slovakya 5,093 243,020 248,113 62 Liberya 693,509 0.16% 693,509 135 Moritanya 4,312 4,312 63 Portekiz 612,398 0.14% 73,423 685,821 136 Marshall Adaları 4,140 4,140 64 Madagaskar 593,953 0.14% 593,953 137 Bangladeş 3,981 3,981 65 Yemen 580,120 0.14% 580,120 138 Barbados 3,419 3,419 66 Suriye 521,627 0.12% 66,750 588,377 139 Orta Afrika Cum. 3,219 3,219 67 Hong Kong 465,076 0.11% 193,194 658,270 140 Kesinleşmemiş 2,602 2,602 68 Moldova 463,961 0.11% 1,176,572 1,640,533 141 Antigua ve Barbuda 1,300 1,300 69 Şili 453,149 0.11% 3,892,661 4,345,810 142 Slovenya 1,051 63,743 64,794 70 Bolivya 401,573 0.09% 401,573 143 Çad 1,211,840 1,211,840 71 Kenya 399,718 0.09% 399,718 144 Lüksemburg 616,690 616,690 72 Japonya 398,927 0.09% 1,553,204 1,952,131 145 Trakya Serbest Bölg. 15000 15,000 Kaynak: TÜİK, Tabloda ithalat yakamlar da verilmiştir. İTHALAT 2011 yılında Samsun da yerleşik 256 firma, 78 ülkeden toplam 946 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmişken 2012 yılında Samsun da yerleşik 250 firma, 77 ülkeden toplam 1 milyar 6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. 2012 yılında Samsun ithalat tutarına göre 17 nci sırada yer almaktadır. 2011/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %1.78 oranında azal rken Samsun da %6.4 oranında artm şt r. 2003/2012 döneminde ithalat tutar Türkiye de %241.1 artarken, Samsun da %523.7 oranında artm şt r. 2012 yılında Samsun firma başına 4,026,445 dolar ithalat ile Türkiye ortalaması olan 3,634,906 doların üzerinde yeralmaktadır. TÜRKİYE DE İTHALAT (2003-2012) 2012 yılında bir önceki yıla göre Türkiye de 65,076 firma toplam 236 milyar 545 milyon 141 bin dolar ithalat gerçekleştirmiştir. 2011/2012 döneminde Türkiye de ithalat tutarı %1.8 azalm ş, İthalatçı firma sayısı %2.69 azalm ş, firma başına ithalat tutarı %0.93 artm şt r. Yıllar İthalatçı Firma Sayısı Firma Sayısı Değişim Toplam İthalat (bin$) İthalat Değişim Firma Başına İthalat ($) Firma Başı İthalat Değişim 2003 43,330 69,339,692 1,600,270 2004 48,059 10.91% 97,539,766 40.67% 2,029,584 26.83% 2005 51,287 6.72% 116,774,151 19.72% 2,276,876 12.18% 2006 53,765 4.83% 139,576,174 19.53% 2,596,042 14.02% 2007 58,902 9.55% 170,062,715 21.84% 2,887,215 11.22% 2008 57,785-1.90% 201,963,574 18.76% 3,495,087 21.05% 2009 55,101-4.64% 140,928,421-30.22% 2,557,638-26.82% 2010 59,163 7.37% 185,541,758 31.66% 3,136,111 22.62% 2011 66,872 13.03% 240,841,603 29.80% 3,601,531 14.84% 2012 65,076-2.69% 236,545,141-1.78% 3,634,906 0.93% 2011/2010 D. -2.7% -1.8% 0.9% 2011/2003 D. 50.2% 241.1% 127.1% Kaynak: DTM 120 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 121

SAMSUN DA İTHALAT (2003-2012) 2011/2012 döneminde Samsun da ithalat tutarı %6.4 oranında artm ş, ithalatçı firma sayısı %2.3 oranında azalm ş, firma başına ithalat tutarı %8.95 oranında artm şt r. 2003-2012 dönemi ithalat rakamları incelendiğinde görülmektedir ki; Samsun un 2003 yılında %0.23 olan ithalat tutarı payı 2012 yılında %0.43 e yükselmiştir. Samsun un 2003 yılında 150 olan ithalatçı firma sayısı %66.7 artışla 2012 yılında 250 ye yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye de ithalatçı firma sayısı %50.2 oranında artm şt r. Samsun un 2003 yılında 1,075,917 dolar olan firma başına ithalat miktarı %274.2 oranında artarak 2012 yılında 4,026,445-$ a yükselmiş ve Türkiye ortalamasını (3,634,906.-$) geçmiştir. 2003-2012 döneminde Türkiye firma başına ithalat tutarı %127.1 oranında artm şt r. Samsun un 2012 ithalat tutarı bir önceki yıla göre %6.4 oranında artmıştır. Aynı dönemde Türkiye de toplam ithalat tutarı %1.78 oranında azalm şt r. Samsun un 2003 yılında 161 milyon 388 bin dolar olan ithalat tutarı %523.7 oranında artarak 2012 yılında 1 milyar 6 milyon 611 bin dolara yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye de toplam ithalat %241.1 oranında artm şt r. Yıllar İthalatçı Firma Sayısı İth. Firma Sayısı Payı İth. Firma Say.Değişim Samsun İthalat (Bin$) İthalat Payı İthalat Değişim Firma Başına İthalat ($) Firma Baş. İth.Değişim 2003 150 0.35% 161,388 0.23% 1,075,917 2004 213 0.44% 42.00% 265,569 0.27% 64.55% 1,246,802 15.88% 2005 219 0.43% 2.82% 263,925 0.23% -0.62% 1,205,137-3.34% 2006 202 0.38% -7.76% 346,857 0.25% 31.42% 1,717,115 42.48% 2007 207 0.35% 2.48% 521,955 0.31% 50.48% 2,521,524 46.85% 2008 218 0.38% 5.31% 784,032 0.39% 50.21% 3,596,477 42.63% 2009 194 0.35% -11.01% 479,458 0.34% -38.85% 2,471,431-31.28% 2010 216 0.37% 11.34% 612,205 0.33% 27.69% 2,834,283 14.68% 2011 256 0.38% 18.52% 946,068 0.39% 54.53% 3,695,580 30.39% 2012 250 0.38% -2.34% 1,006,611 0.43% 6.40% 4,026,445 8.95% 2011/2010 D. -2.3% 6.4% 9.0% 2011/2003 D. 66.7% 523.7% 274.2% Kaynak: DTM FASILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA İTHALAT RAKAMLARI ($) (2012) 2012 yılında Samsun firmalarının fasıllar itibariyle ithalatı incelendiğinde %29.30 unu Demir ve Çelik faslından, %28.93 ünün mineral yakıtlar faslından, %13.19 unu Hububat faslı, %6.27 sini Elektrikli makinalar faslından yapıldığı görülmektedir. İlk 10 fasıl ithalat tutarı toplam Samsun ithalatın %92 si kadardır. Sn Fasıl Fasıl adı İthalat Pay(%) Küm(%) İhracat Toplam 1,006,611,250 422,749,116 1 72 Demir ve çelik 294,979,339 29.30% 29.30% 52,995,485 2 27 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve bunl.damıtıl.elde edilen ürün; bitümenli mad;mineral mum 291,175,985 28.93% 58.23% 460,548 3 10 Hububat 132,753,226 13.19% 71.42% 4 85 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kayd-verme, televiz.gör-ses kayd-verme cih;aks-par-akse 63,159,499 6.27% 77.69% 30,814,722 5 74 Bakır ve bakırdan eşya 37,608,757 3.74% 81.43% 15,765,015 6 1 Canlı hayvanlar 32,782,191 3.26% 84.69% 204,789 7 84 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reak; bunların aksam ve parçaları 25,514,721 2.53% 87.22% 45,472,132 8 29 Organik kimyasal ürünler 20,767,977 2.06% 89.28% 65,654 9 12 Yağlı tohum ve meyva; muh.tane,sanayiide ve tıpta kull.bitki;saman ve kaba yem 15,917,908 1.58% 90.87% 183,089 10 69 Seramik mamulleri 8,513,829 0.85% 91.71% 723,481 11 30 Eczacılık ürünleri 7,745,430 0.77% 92.48% 6,203 12 39 Plastikler ve mamulleri 7,527,117 0.75% 93.23% 9,040,983 13 23 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 7,358,299 0.73% 93.96% 478,886 14 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar,tıbbi,cerrahi alet ve cihaz;bunl.aksam,parça ve akse. 7,194,491 0.71% 94.67% 2,680,880 15 48 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 5,624,874 0.56% 95.23% 1,804,030 16 44 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 5,316,248 0.53% 95.76% 5,454,170 17 38 Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın sönd.madd, dezenfektan,haşarat öldürücü,vb,) 4,763,927 0.47% 96.23% 109,249 18 87 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer kara taşıt; bunl.aksam,parça, akse. 4,008,155 0.40% 96.63% 38,875,890 19 73 Demir veya çelikten eşya 3,837,243 0.38% 97.01% 45,016,356 20 94 Mobilyalar,yatak takımları;aydınlatma cih.; reklam lambaları,ışıklı tabela vb; prefabrik yap. 3,211,921 0.32% 97.33% 10,065,627 21 8 Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyv; turunçgillerin ve kavun ve karpuz kabukları 3,097,790 0.31% 97.64% 28,592,044 22 70 Cam ve cam eşya 2,919,899 0.29% 97.93% 2,467,118 23 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 2,682,305 0.27% 98.20% 5,850,177 24 15 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar; yemeklik katı yağlar; hayvansal ve bitkisel mumlar 2,332,055 0.23% 98.43% 2,373 25 76 Aluminyum ve aluminyumdan eşya 1,712,998 0.17% 98.60% 5,809,410 26 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,571,533 0.16% 98.75% 1,225,997 27 95 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 1,534,705 0.15% 98.91% 681,564 28 31 Gübreler 1,311,298 0.13% 99.04% 29 96 Çeşitli mamul eşya (hijyenik havlu, bebek bezi, kalem, çakmak, fermuar, fırça vb,) 1,288,256 0.13% 99.17% 343,102 30 79 Çinko ve çinkodan eşya 963,144 0.10% 99.26% 31 32 Debagatte ve boyacılıkta kull.hülasa;tanenler;boyalar,pigment,vb;vernik,vb;macun; mürek. 680,969 0.07% 99.33% 1,489,280 32 93 Silahlar ve mühimmat; bunların aksam, parça ve aksesuarı 607,143 0.06% 99.39% 2,289,141 33 5 Diğer hayvansal menşeli ürünler (kıl, kemik, boynuz, fildişi, mercan, bağırsak, vb,) 579,267 0.06% 99.45% 118,500 34 88 Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar 560,606 0.06% 99.50% 35 4 Süt ürünleri; yumurtalar; tabii bal; diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler 526,347 0.05% 99.55% 169,088 36 34 Sabunlar,yüzey-aktif organik madd, yıkama-yağ.müstah,mum,bakım müstah,dişçilik müst. 516,550 0.05% 99.61% 1,159,114 37 82 Adi metallerden aletler,bıçakcı eşyası ve sofra takımları; adi metallerden bun.aksam ve parç. 465,114 0.05% 99.65% 257,658 38 28 Anorganik kimyasal;kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotop org-anorganik bileşik 444,149 0.04% 99.70% 144,110 39 83 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 380,959 0.04% 99.73% 874,516 40 18 Kakao ve kakao müstahzarları 248,122 0.02% 99.76% 1,024,961 Kaynak: TÜİK, İlk 40 fas l listelenmiştir.tabloda ihracat rakamlar da verilmiştir. 122 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 123

ISIC FAALİYET SINIFINA GÖRE SAMSUN DAN İTHALAT RAKAMLARI (2012) ($) Samsun firmalarının 2012 yılı ISIC faaliyet sınıfları itibariyle ithalatı incelendiğinde %26.05 inin Atık ve hurdalar, %14.81 inin Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler, %5.41 inin Elektrik motoru, jeneratör, transformatör, %3.92 sinin Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, %3.72 sinin Demir-çelik ana sanayi faaliyet dallarında yapıldığı görülmektedir. İlk 10 faaliyet toplam ithalatın %90 ı kadardır. Sn ISIC ISIC adı İthalat Pay(%) Küm(%) İhracat Toplam 1,006,611,250 422,941,126 1 9999 Gizli veri 287,847,500 28.60% 28.60% 2 5149 Atık ve hurdalar 262,173,259 26.05% 54.64% 414 3 111 Tahıl ve başka yerde sınıflandırılmamış bitkisel ürünler 149,038,026 14.81% 69.45% 269,524 4 3110 Elektrik mororu, jeneratör, trasformatörler 54,468,969 5.41% 74.86% 63,008 5 2720 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi 39,501,055 3.92% 78.78% 18,779,210 6 2710 Demir-çelik ana sanayi 37,438,112 3.72% 82.50% 74,331,874 7 121 Sığır, koyun, keçi, at, eşek, bardo, katır v,b, 33,152,290 3.29% 85.79% 8 2411 Ana kimyasal maddeler (kimyasal gübre ve azotlu bileşikler hariç) 19,820,433 1.97% 87.76% 977,082 9 2423 Tıpta ve eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünler 9,154,322 0.91% 88.67% 67,976 10 2693 Ateşe dayanıklı olmayan, kil ve seramik yapı malzemeleri 7,871,665 0.78% 89.46% 81,629 11 3190 Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli teçhizat 6,613,934 0.66% 90.11% 344,163 12 2520 Plastik ürünleri 5,565,724 0.55% 90.67% 9,047,468 13 3311 Tıbbi ve cerrahi teçhizat ile ortopetik araçlar 5,429,613 0.54% 91.20% 2,625,169 14 2929 Diğer özel amaçlı makineler 4,708,363 0.47% 91.67% 561,953 15 1514 Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağlar 4,206,301 0.42% 92.09% 2,373 16 2919 Diğer genel amaçlı makineler 3,815,075 0.38% 92.47% 1,746,489 17 3430 Motorlu kara taşıtlarının motorlarıyla ilgili parça ve aksesuarları 3,654,991 0.36% 92.83% 39,247,564 18 2913 Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı 3,621,784 0.36% 93.19% 4,697,151 19 113 Meyveler, sert kabuklular, içecek ve baharat bitkileri 3,161,790 0.31% 93.51% 28,547,039 20 3610 Mobilya 3,141,276 0.31% 93.82% 7,042,897 21 1010 Maden kömürü 3,081,907 0.31% 94.12% 137,500 22 2101 Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 3,047,686 0.30% 94.43% 1,243,764 23 2922 Takım tezgahları 3,040,827 0.30% 94.73% 866,093 24 2899 Başka yerde sınıflandırılmamış metal eşya 2,924,485 0.29% 95.02% 23,052,345 25 2921 Tarım ve orman makineleri 2,840,442 0.28% 95.30% 3,230,932 26 2109 Diğer kağıt ve mukavva ürünleri 2,681,101 0.27% 95.57% 695,081 27 2912 Pompa, kompresör, musluk ve vana 2,630,961 0.26% 95.83% 10,987,548 28 2429 Başka yerde sınıflandırılmamış kimyasal ürünler 2,523,245 0.25% 96.08% 130,131 29 2610 Cam ve cam ürünleri 2,495,557 0.25% 96.33% 2,519,915 30 2519 Diğer kauçuk ürünleri 2,241,831 0.22% 96.55% 5,848,492 31 1512 Balık ürünleri 2,143,875 0.21% 96.76% 6,047,991 32 2925 Gıda, içecek ve tütün işleyen makineler 2,076,520 0.21% 96.97% 6,846,691 33 2022 İnşaat kerestesi 1,957,689 0.19% 97.16% 443,595 34 2413 Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeler 1,835,140 0.18% 97.35% 74,754 35 2699 Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan mineraller 1,808,236 0.18% 97.53% 208,589 36 3312 Ölçme, kontrol, test, seyrüsefer vb, amaçlı alet ve cihazlar 1,785,130 0.18% 97.70% 182,171 37 2010 Kereste ve parke 1,742,425 0.17% 97.88% 617,234 38 2421 Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasallar 1,454,934 0.14% 98.02% 3,413 39 3699 Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler 1,363,721 0.14% 98.16% 437,342 40 3693 Spor malzemeleri 1,354,687 0.13% 98.29% 636,961 Kaynak: TÜİK, İlk 40 faaliyet listelenmiştir.tabloda İhracat rakamlar da verilmiştir. ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT RAKAMLARI ($) (2012) 2012 yılında Samsun da yerleşik 250 firma 75 ülkeden 1 Milyar 6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. En fazla ithalatın Rusya Federasyonu, ABD, Finlandiya, Almanya, Çin, Ukrayna, Kazakistan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Uruguay, Kanada, İran, Danimarka, Bulgaristan ve Meksika dan yapıldığı görülmektedir. Samsun firmalarınca yapılan ithalatın %90 ı bu 14 ülkeden yapılmıştır. Toplam ithalatın %42 si Rusya Federasyonu ndan yapılmıştır. Sn Ulke adı İthalat Dolar Pay(%) Küm(%) Sn Ulke adı İthalat Dolar Pay(%) Küm(%) Toplam 1,006,611,250 39 Azerbaycan 1,072,028 0.11% 98.82% 1 Rusya Federasyonu 422,529,920 41.98% 41.98% 40 Avusturya 1,047,937 0.10% 98.82% 2 ABD 171,436,852 17.03% 59.01% 41 Polonya 987,518 0.10% 98.82% 3 Finlandiya 47,571,455 4.73% 63.73% 42 Çek Cumhuriyeti 940,727 0.09% 98.82% 4 Almanya 44,332,797 4.40% 68.14% 43 Ekvator 811,365 0.08% 98.82% 5 Çin 36,376,302 3.61% 71.75% 44 Özbekistan 788,763 0.08% 98.82% 6 Ukrayna 35,589,658 3.54% 75.29% 45 Pakistan 756,468 0.08% 98.82% 7 Kazakistan 35,205,755 3.50% 78.78% 46 Endonezya 749,149 0.07% 98.82% 8 Güney Afrika Cumhuriyeti 26,959,110 2.68% 81.46% 47 Lüksemburg 616,690 0.06% 98.82% 9 Uruguay 21,940,558 2.18% 83.64% 48 Mozambik 508,783 0.05% 98.82% 10 Kanada 18,836,258 1.87% 85.51% 49 Belarus 311,905 0.03% 98.82% 11 İran 16,575,039 1.65% 87.16% 50 Vietnam 278,168 0.03% 98.82% 12 Danimarka 12,254,151 1.22% 88.38% 51 İsrail 275,429 0.03% 98.82% 13 Bulgaristan 10,972,774 1.09% 89.47% 52 Avustralya 251,598 0.02% 98.82% 14 Meksika 10,506,895 1.04% 90.51% 53 Litvanya 246,497 0.02% 98.82% 15 Hindistan 9,900,366 0.98% 91.49% 54 Slovakya 243,020 0.02% 98.82% 16 İspanya 9,187,355 0.91% 92.41% 55 Uganda 241,297 0.02% 98.82% 17 Nijerya 8,509,436 0.85% 93.25% 56 Norveç 219,510 0.02% 98.82% 18 Romanya 5,861,423 0.58% 93.83% 57 Singapur 205,974 0.02% 98.82% 19 Samsun Serbest Bölgesi 5,448,573 0.54% 94.38% 58 Hong Kong 193,194 0.02% 98.82% 20 Fransa 5,147,257 0.51% 94.89% 59 Hırvatistan 163,203 0.02% 98.82% 21 İtalya 4,784,138 0.48% 95.36% 60 Tayland 147,979 0.01% 98.82% 22 Şili 3,892,661 0.39% 95.75% 61 Suudi Arabistan 128,775 0.01% 98.82% 23 Mısır 3,394,602 0.34% 96.09% 62 Macaristan 110,255 0.01% 98.82% 24 Brezilya 3,108,278 0.31% 96.39% 63 Irak 78,020 0.01% 98.82% 25 İngiltere 2,597,544 0.26% 96.65% 64 Portekiz 73,423 0.01% 98.82% 26 İsveç 2,364,927 0.23% 96.89% 65 BAE 68,788 0.01% 98.82% 27 Belçika 2,321,617 0.23% 97.12% 66 Yeni Zelanda 68,063 0.01% 98.82% 28 Tayvan 2,159,719 0.21% 97.33% 67 Suriye 66,750 0.01% 98.82% 29 Güney Kore 2,092,027 0.21% 97.54% 68 Slovenya 63,743 0.01% 98.82% 30 Etiyopya 1,874,226 0.19% 97.73% 69 Sri Lanka 47,353 0.00% 98.82% 31 Hollanda 1,678,727 0.17% 97.89% 70 İrlanda 38,159 0.00% 98.82% 32 Japonya 1,553,204 0.15% 98.05% 71 Tunus 37,978 0.00% 98.82% 33 Yunanistan 1,480,304 0.15% 98.20% 72 Trakya Serbest Bölgesi 15000 0.00% 98.82% 34 Gürcistan 1,423,700 0.14% 98.34% 73 Türkmenistan 11,464 0.00% 98.82% 35 İsviçre 1,258,676 0.13% 98.46% 74 Peru 2,757 0.00% 98.82% 36 Malezya 1,226,120 0.12% 98.58% 75 Amerikan Samoası 1,965 0.00% 98.82% 37 Çad 1,211,840 0.12% 98.70% 76 Fas 537 0.00% 98.82% 38 Moldova 1,176,572 0.12% 98.82% 77 Gana 202 0.00% 98.82% Kaynak: TÜİK 124 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 125

TOPLAM DIŞ TİCARET HACMİ (2003-2012) (BİN$) 2003 yılında toplam dış ticaret hacmi 217 milyon 83 bin dolar ile %0.19 paya sahip olan Samsun, 2012 yılında gerçekleşen 1 milyar 429 milyon 360 bin dolar toplam dış ticaret hacmi ile %0.37 paya ulaşmıştır. 2003/2012 döneminde toplam dış ticaret Samsun da %558.4, Türkiye de ise %233.3 oranında artmıştır. 2011/2012 dönemine toplam dış ticaret Samsun da %3.05 oranında, Türkiye de ise %3.53 oranında artmıştır. 2003 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı %34.5 olan Samsun un 2012 yılı ihracatın ithalatı karşılama oranı %42.0 olmuştur. 2012 yılında Türkiye de ihracatın ithalatı karşılama oranı %64.5 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar SAMSUN TÜRKİYE İhracat İthalat İhr/İth Toplam DT Pay(%) İhracat İthalat İhr/İth Toplam DT 2003 55,696 161,388 34.5% 217,083 0.19% 47,252,836 69,339,692 68.1% 116,592,528 2004 108,817 265,569 41.0% 374,386 0.23% 63,167,153 97,539,766 64.8% 160,706,919 2005 118,872 263,925 45.0% 382,797 0.20% 73,476,408 116,774,151 62.9% 190,250,559 2006 158,329 346,857 45.6% 505,186 0.22% 85,534,676 139,576,174 61.3% 225,110,850 2007 218,370 521,955 41.8% 740,325 0.27% 107,271,750 170,062,715 63.1% 277,334,464 2008 459,818 784,032 58.6% 1,243,850 0.37% 132,027,196 201,963,574 65.4% 333,990,770 2009 304,163 479,458 63.4% 783,621 0.32% 102,142,613 140,928,421 72.5% 243,071,034 2010 275,050 612,205 44.9% 887,255 0.30% 113,980,611 185,541,758 61.4% 299,522,370 2011 441,031 946,068 46.6% 1,387,100 0.37% 134,917,635 240,841,603 56.0% 375,759,237 2012 422,749 1,006,611 42.0% 1,429,360 0.37% 152,461,737 236,545,141 64.5% 389,006,877 2012/2011 Değ. -4.15% 6.40% 3.05% 13.00% -1.78% 3.53% 2012/2003 Değ. 659.0% 523.7% 558.4% 222.7% 241.1% 233.6% Kaynak: www.ekonomi.gov.tr, x Bin$ KİŞİ BAŞINA İHRACAT VE İTHALAT RAKAMLARI ($) (2007-2012) Samsun da kişi başına ihracat ve ithalat rakamları Türkiye ortalamasının çok altında seyretmektedir. 2007 yılında kişi başına ihracat Samsun da 178 dolar, Türkiye ortalaması ise 1,520 dolardır. 2012 yılında kişi başına ihracat Samsun da 338 dolar, Türkiye ortalaması ise 2,016 dolardır. 2007 yılında kişi başına ithalat Samsun da 425 dolar, Türkiye ortalaması ise 2,409 dolardır. 2012 yılında kişi başına ithalat Samsun da 804 dolar, Türkiye ortalaması ise 3,128 dolardır. 2007-2012 döneminde kişi baş na ihracat Türkiye de %32.7 artarken Samsun da %90.1 oranında artmış, kişi baş na ithalat ise Türkiye de %29.8 artarken Samsun da %89.3 oranında artmıştır. Samsun kişi baş na ihracat tutarına göre 2007 yılında 44 üncü, 2008 yılında 32 nci, 2009 yılında 37 nci, 2010 yılında 43 üncü, 2011 yılında 38 inci, 2012 yılında ise 43 üncü sırada, kişi başına ithalat tutarına göre 2007 yılında 19 uncu, 2008 yılında 17 nci, 2009 yılında 20 nci, 2010 yılında 23 üncü, 2011 yılında 21 inci, 2012 yılında 19 uncu sıradadır. YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN (%) SAMSUN SIRA İhracat($) İthalat($) İhracat($) İthalat($) İhracat İthalat İhracat İthalat 2007 1,520 2,409 178 425 11.7% 17.6% 44 19 2008 1,846 2,824 373 636 20.2% 22.5% 32 17 2009 1,408 1,942 243 384 17.3% 19.8% 37 20 2010 1,546 2,517 220 489 14.2% 19.4% 43 23 2011 1,806 3,223 352 756 19.5% 23.4% 38 21 2012 2,016 3,128 338 804 16.8% 25.7% 43 19 2012/2011 Değ. 11.7% -3.0% -4.1% 6.4% -14.1% 9.6% 2012/2007 Değ. 32.7% 29.8% 90.1% 89.3% 43.3% 45.9% Kaynak: TÜİK, ($) 126 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 127

TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ (TİM) İLK 1000 İHRACATÇI LİSTESİ (2007-2012) Türkiye İhracatçılar Meclisinin açıkladığı İlk 1000 ihracatçı listelerinde 2007 yılında beş, 2008 alt, 2009 yılında alt, 2010 yılında beş, 2011 yılında yedi, 2012 yılında da sekiz Samsunlu firma yer almıştır. Yıllar İlk 500 İkinci 500 İlk 1000 2007 2 3 5 2008 4 2 6 2009 2 4 6 2010 2 3 5 2011 3 4 7 2012 4 4 8 Kaynak: www.tim.org.tr 2012 YILI 2012 Sıra 2011 Sıra Firma Adı 2012 İhracat ($) 66 113 BRİTİSH AMERİCAN TOBACCO TÜTÜN MAM. SAN. VE TİC. A.Ş. 182,983,277.39 İlk 500 327 399 SAMPA OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 51,102,450.67 338 126 YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK ENDÜSTRİSİ VE LİMAN İŞL. LTD.ŞTİ. 49,949,793.80 340 260 ULUSOY UN SANAYİ VE TİC.A.Ş. 49,822,168.05 628 867 SAMSUN MAKINA SANAYI A.Ş. 29,446,389.57 İkinci 500 684 893 BORSAN KABLO ELEKTRİK AYDINLATMA İNŞ.SAN. VE TİC. A.Ş. 27,478,305.54 902 540 YILMAZ TAR. ÜRÜN. SAN. VE TİC. A.Ş. 21,149,649.54 955 751 AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. A.Ş 20,070,052.24 Kaynak: www.tim.org.tr 2011 YILI 2011 Sıra 2010 Sıra Firma Adı 2011 İhracat ($) 126 809 YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 107,932,808.40 İlk 500 260 315 ULUSOY UN SAN. VE TİC. A.Ş. 60,533,018.85 399 - SAMPA OTOMOTİV SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 42,590,534.95 540 793 YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 32,866,656.43 İkinci 500 751 899 AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 24,132,430.89 867 479 SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 21,098,305.95 893 - BORSAN KABLO ELEKTRİK AYD.İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş. 20,563,305.00 Kaynak: www.tim.org.tr 2010 YILI 2010 Sıra 2009 Sıra Firma Adı 2010 İhracat ($) İlk 500 315 304 ULUSOY UN SAN. VE TİC. A.Ş. 43,398,289.04 479 908 SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 30,044,886.52 793 679 YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 19,992,628.98 İkinci 500 809 140 YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 19,606,356.59 899 - ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 17,666,838.70 Kaynak: www.tim.org.tr 2009 YILI 2009 Sıra 2008 Sıra Firma Adı 2009 ihracat($) İlk 500 140 84 YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK END. VE LİMAN İŞL. LTD. ŞTİ. 74,191,233.4 304 434 ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 39,812,634.6 625 - TERME TERSANESİ A.Ş. 21,101,557.2 İkinci 500 679 895 YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 19,450,020.2 709 478 AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 18,874,945.6 908 - SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. 15,154,714.5 Kaynak: www.tim.org.tr 2008 YILI 2008 Sıra 2007 Sıra Firma Adı 2008 İhracatı ($) 84 207 YEŞİLYURT DEMİR ÇEKME SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 151,233,881.03 İlk 500 117 192 ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 114,551,630.64 434 932 ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 34,536,513.10 478 687 AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 31,846,359.48 İkinci 500 505 727 BAFRA ERİŞ UN YEM GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 30,202,883.20 895 - YILMAZ TARIM ÜRÜN. TİC. VE SAN. A.Ş. 17,928,071.42 Kaynak: www.tim.org.tr 2007 YILI 2007 Sıra Firma Adı 2007 İhracatı ($) İlk 500 192 ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 61,829,510.92 207 YEŞİLYURT DEMİR ÇEKME SAN. TİC. LTD. ŞTİ. 58,173,950.73 687 AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 19,811,592.11 İkinci 500 727 BAFRA ERİŞ UN YEM GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 18,911,577.86 932 ULUSOY UN SANAYİ VE TİC. A.Ş. 15,105,203.36 Kaynak: www.tim.org.tr SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMLERİ 128 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 129

SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMLERİ İHRACAT VE İTHALAT İŞLEM HACMİ (2002-2012) ($) Samsun Gümrük Müdürlüğünde 2002 yılında 330 milyon 398 bin dolar ihracat işlemi, 413 milyon 809 bin dolar ithalat işlemi yapılmışken 2012 yılında 1 milyar 123 milyon 303 bin 884 dolar ihracat işlemi, 1 milyar 879 milyon 231 bin 347 dolar ithalat işlemi yapılmıştır. 2002-2012 döneminde Samsun Gümrük Müdürlüğünün İhracat İşlem hacmi %240, ithalat işlem hacmi %354.1, toplam işlem hacmi ise %303.5 oranında artmıştır. Yıl İhracat İşlemi ($) İthalat İşlemi ($) İhracat/İthalat Toplam İşlem ($) 2002 330,398,732 Değişim 413,809,724 Değişim 79.84% 744,208,456 Değişim 2003 90,629,134-72.6% 318,438,190-23.0% 28.46% 409,067,324-45.0% 2004 133,088,400 46.8% 508,441,426 59.7% 26.18% 641,529,826 56.8% 2005 189,838,263 42.6% 652,073,837 28.2% 29.11% 841,912,100 31.2% 2006 285,347,161 50.3% 859,569,210 31.8% 33.20% 1,144,916,371 36.0% 2007 436,550,462 53.0% 1,291,886,989 50.3% 33.79% 1,728,437,451 51.0% 2008 858,120,044 96.6% 6,739,862,118 421.7% 12.73% 7,597,982,162 339.6% 2009 665,245,939-22.5% 4,353,791,859-35.4% 15.28% 5,019,037,798-33.9% 2010 922,521,752 38.7% 4,594,922,622 5.5% 20.08% 5,517,444,374 9.9% 2011 1,042,642,433 13.0% 2,032,871,633-55.8% 51.29% 3,075,514,066-44.3% 2012 1,123,303,884 7.7% 1,879,231,347-7.6% 59.77% 3,002,535,231-2.4% 2012/2011 Değ. 7.7% -7.6% -2.4% 2012/2002 Değ. 240.0% 354.1% 303.5% Kaynak: TÜİK, SAMSUN GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ TİCARET PAYI (2002-2012) Samsun Gümrük Müdürlüğünün (SGM) ihracat işlem pay 2002 yılında %0.92 iken 2012 yılında %0.74 olarak gerçekleşmiştir. İthalat işlem pay 2002 yılında %0.80 iken 2012 yılında %0.79 olarak gerçekleşmiştir. Toplam işlem pay 2002 yılında %0.85 iken 2012 yılında %0.77 olarak gerçekleşmiştir. Samsun Gümrük Müdürlüğünün ihracat işlem pay 2003-2010 döneminde sürekli artış eğiliminde olup 2011-2012 yıllarında bir miktar gerilemiştir. 2008-2012 döneminde Samsun Gümrük Müdürlüğünce yapılan ithalat işlem pay azalma eğilimindedir. Yıllar Türkiye İhracat($) Samsun Pay Türkiye İthalat($) Samsun Pay Türkiye Toplam($) Samsun Pay(%) 2002 36,059,089,029 0.92% 51,553,797,328 0.80% 87,612,886,357 0.85% 2003 47,252,836,302 0.19% 69,339,692,058 0.46% 116,592,528,360 0.35% 2004 63,167,152,820 0.21% 97,539,765,968 0.52% 160,706,918,788 0.40% 2005 73,476,408,143 0.26% 116,774,150,907 0.56% 190,250,559,050 0.44% 2006 85,534,675,518 0.33% 139,576,174,148 0.62% 225,110,849,666 0.51% 2007 107,271,749,904 0.41% 170,062,714,501 0.76% 277,334,464,405 0.62% 2008 132,027,195,626 0.65% 201,963,574,109 3.34% 333,990,769,735 2.27% 2009 102,142,612,603 0.65% 140,928,421,211 3.09% 243,071,033,814 2.06% 2010 113,883,224,068 0.81% 185,544,098,900 2.48% 299,427,322,968 1.84% 2011 134,917,634,685 0.77% 240,841,602,534 0.84% 375,759,237,219 0.82% 2012 152,461,736,556 0.74% 236,545,140,909 0.79% 389,006,877,465 0.77% 2012/2011 Değ. 13.0% -1.8% 3.5% 2012/2002 Değ. 322.8% 358.8% 344.0% Kaynak: TÜİK 130 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 131

FASILLAR İTİBARİYLE İHRACAT İŞLEMİ (2012) ($) Samsun Gümrük Müdürlüğü tarafından 2012 yılında en fazla ihraç işlemi yapılan ve toplam ihracatın %64 ünü oluşturan ilk 4 kalem eşya fasılları; 1. Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar; turunçgillerin ve kavunların ve karpuzların kabukları (%29.17), 2. Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular (%25.08), 3. Demir ve çelik (%6.0), 4. Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça, aksesuarı (%3.87) şeklinde olmuştur. Sn Fasıl adı İhracat Dolar İthalat Dolar Pay(%) Birikimli(%) Toplam 1,123,303,884 1,879,231,347 1 Yenilen meyva ve yenilen sert kabuklu meyva; turunç ve kavun ve karpuz kabuk 327,645,302 2,570,085 29.17% 29.17% 2 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 281,742,003 40,620 25.08% 54.25% 3 Demir ve çelik 67,348,510 299,858,719 6.00% 60.25% 4 Motorlu kara taşıt,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğ.kara taşıt;aksam,parça,aks. 43,427,069 2,705,311 3.87% 64.11% 5 Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento 42,232,079 39,644,538 3.76% 67.87% 6 Kazanlar,makinalar,mekanik cihaz ve alet,nükleer reak;bunlar aksam ve parçaları 40,293,852 18,597,082 3.59% 71.46% 7 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 38,974,143 1,192,230 3.47% 74.93% 8 Metal cevherleri, cüruf ve kül 36,365,098 672,063 3.24% 78.16% 9 Demir veya çelikten eşya 33,763,289 1,424,876 3.01% 81.17% 10 Değirmencilik ürünleri; malt; nişasta; inülin; buğday gluteni 31,363,519 27,550 2.79% 83.96% 11 Elektrikli makina ve cihaz, tv görüntü-ses kayd-verme cihaz;aksam-parça-aks 25,353,167 60,245,156 2.26% 86.22% 12 Bakır ve bakırdan eşya 24,996,311 11,284,929 2.23% 88.44% 13 İnciler, kıymetli veya yarı kıy.taş,kıy.metal;taklit mücevherci eşyası;metal para 15,840,422 3,721 1.41% 89.86% 14 Plastikler ve mamulleri 14,344,640 1,451,873 1.28% 91.13% 15 Gübreler 9,455,571 124,627,960 0.84% 91.97% 16 Yenilen çeşitli gıda müstahzarları 7,999,914 18,915 0.71% 92.69% 17 Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya; bunların aksamı 7,775,378 0.69% 93.38% 18 Mobilya,yatak tak,aydınlatma cihaz;reklam lamba,ışıklı tabela vb; prefabrik yapı 7,146,662 862,553 0.64% 94.01% 19 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 6,172,246 48,054,621 0.55% 94.56% 20 Sabunlar,yüzey-aktif org.mad,yıkama-yağlama müs,mum,bakım müs, dişçi müst. 5,971,673 3,355 0.53% 95.10% 21 Hayvansal ve bitkisel katı sıvı yağ;yemeklik katı yağ;hayvansal ve bitkisel mum 5,783,877 1,436,632 0.51% 95.61% 22 Vatka,keçe ve dokunmamış mensucat;özel iplikler;sicim,kordon,ip,halat b.m.eşya 5,235,315 0.47% 96.08% 23 Anorganik kimya;kıymetli metal,radyoaktif el,metal ve izotop or-anorganik bil. 3,521,784 47,133,820 0.31% 96.39% 24 Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasız müstahzar 3,330,667 0.30% 96.69% 25 Kauçuk ve kauçuktan eşya 3,325,464 697,448 0.30% 96.98% 26 Debagatte ve boya kull.hülasa;tanen;boya,pigment,vb;vernik,vb;macun; mürekk. 3,051,656 582,746 0.27% 97.25% 27 Mineral yakıt,mineral yağ ve bun.damıtıl.elde ed.ürün;bitümenli md;mineral mum 2,835,845 721,087,616 0.25% 97.51% 28 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 2,777,448 82,061 0.25% 97.75% 29 Şeker ve şeker mamulleri 2,584,889 8,168,487 0.23% 97.98% 30 Sebze,meyva,sert kabuklu meyva ve bitki diğer kısım elde edilen müstahzarlar 2,549,533 0.23% 98.21% 31 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 1,900,662 2,265,736 0.17% 98.38% 32 Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları; pastacılık ürünleri 1,747,183 0.16% 98.54% 33 Uçucu yağlar ve rezinoitler; parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları 1,649,634 878 0.15% 98.68% 34 Kakao ve kakao müstahzarları 1,481,978 248,122 0.13% 98.81% 35 Aluminyum ve aluminyumdan eşya 1,460,420 880 0.13% 98.94% 36 Etler ve yenilen sakatat 1,362,395 0.12% 99.07% 37 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 1,230,742 58,885,461 0.11% 99.18% 38 Demiryolu vb hat.ait taşıt ve malz, bun.aksam-parç;mekanik trafik siny.cihazları 1,179,393 3,013 0.10% 99.28% 39 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 1,138,152 4,482,850 0.10% 99.38% 40 Muhtelif kimyasal mad.(biodizel,yangın sön.mad,dezenfek,haşarat öldürücü,vb,) 1,063,476 2,280,821 0.09% 99.48% Kaynak: TÜİK ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT İŞLEMİ (2012) ($) 2012 yılında Samsun Gümrük Müdürlüğünce 111 ülkeye ihracat işlemi yapılmıştır. 2012 yılında en fazla ihracat işlemi yapılan 10 ülke Rusya Federasyonu (%57.34), İran (%6.36), Çin (%5.26), Suudi Arabistan (%3.64), Almanya (%2.45), Kazakistan (%2.43), Irak (%2.32), Belçika (%1.97), Mısır (%1.80) ve Libya (%1.22) şeklindedir. Bu on ülkeye yapılan toplam ihracat işleminin payı %84.80 dir. Sn Ulke adi İhracat Dolar İthalat Dolar İhracat Pay Küm Pay Türkiye Toplamı 1,123,303,884 1,879,231,347 1 Rusya Federasyonu 644,145,574 585,197,053 57.34% 57.34% 2 İran 71,419,877 14,126,455 6.36% 63.70% 3 Çin 59,090,308 23,105,604 5.26% 68.96% 4 Suudi Arabistan 40,917,894 3.64% 72.60% 5 Almanya 27,566,350 5,326,081 2.45% 75.06% 6 Kazakistan 27,252,559 179,143,673 2.43% 77.49% 7 Irak 26,081,627 68,366 2.32% 79.81% 8 Belçika 22,123,043 1,107,048 1.97% 81.78% 9 Mısır 20,252,688 3,696,007 1.80% 83.58% 10 Libya 13,722,759 1.22% 84.80% 11 Azerbaycan 13,364,481 913,828 1.19% 85.99% 12 Romanya 11,308,271 58,811,030 1.01% 87.00% 13 İtalya 10,851,642 103,500,628 0.97% 87.96% 14 Gürcistan 10,809,929 4,180,460 0.96% 88.93% 15 ABD 10,392,207 186,371,312 0.93% 89.85% 16 İsrail 9,923,826 4,842,643 0.88% 90.73% 17 Özbekistan 8,356,116 5,214,477 0.74% 91.48% 18 Kuzey Kıbrıs Türk Cum, 6,320,107 0.56% 92.04% 19 Afganistan 5,425,554 0.48% 92.52% 20 Endonezya 5,321,196 17,028 0.47% 93.00% 21 İsviçre 4,884,030 324,837 0.43% 93.43% 22 Ukrayna 4,773,913 139,992,694 0.42% 93.86% 23 Kırgızistan 4,502,588 0.40% 94.26% 24 Samsun Serbest Bölgesi 4,088,749 8,330,334 0.36% 94.62% 25 Yunanistan 3,860,152 21,488,659 0.34% 94.97% 26 Fransa 3,858,941 1,213,815 0.34% 95.31% 27 BAE 3,244,321 0.29% 95.60% 28 Gana 3,225,035 0.29% 95.89% 29 Tayland 3,180,347 84,432 0.28% 96.17% 30 Türkmenistan 2,997,730 0.27% 96.44% 31 Cezayir 2,789,901 0.25% 96.68% 32 Ürdün 2,533,866 11,317,191 0.23% 96.91% 33 İngiltere 2,471,840 1,299,307 0.22% 97.13% 34 Hollanda 2,460,948 343,620 0.22% 97.35% 35 Madagaskar 1,987,573 0.18% 97.53% 36 Litvanya 1,632,516 0.15% 97.67% 37 Sırbistan 1,622,166 0.14% 97.82% 38 Gambiya 1,519,498 0.14% 97.95% 39 Nijerya 1,518,898 1,228,439 0.14% 98.09% 40 Avusturya 1,409,481 7,325,179 0.13% 98.21% Kaynak: TÜİK, İlk 40 ülke listelenmiştir. 132 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 133

FASILLAR İTİBARİYLE İTHALAT İŞLEMİ (2012) ($) Samsun Gümrük Müdürlüğü tarafından 2012 yılında en fazla ithal işlemi yapılan ve toplam ithalatın %80 ini oluşturan ilk 4 kalem eşya fasılları; 1. Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümenli maddeler; mineral mumlar (%38.37), 2.Hububat (%19.58), 3.Demir ve çelik (%15.96), 4.Gübreler (%6.63) şeklindedir. Sn Fasıl adı İthalat Dolar İhracat Dolar Pay(%) Birikimli (%) Toplam 1,879,231,347 1,123,303,884 1 Mineral yakıt,mineral yağ ve bun.damıtılm.elde edilen ürün;bitümenli mad;min.mum 721,087,616 2,835,845 38.37% 38.37% 2 Hububat 367,989,525 9,108 19.58% 57.95% 3 Demir ve çelik 299,858,719 67,348,510 15.96% 73.91% 4 Gübreler 124,627,960 9,455,571 6.63% 80.54% 5 Elektrikli makina cihaz,ses kay-verme,tv görüntü-ses kay-verme cihaz;aks.parça-aks. 60,245,156 25,353,167 3.21% 83.75% 6 Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler 58,885,461 1,230,742 3.13% 86.88% 7 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü 48,054,621 6,172,246 2.56% 89.44% 8 Anorganik kimyasal;kıym.metal,radyoak.elem,metal ve izotop or-anorganik bileşik 47,133,820 3,521,784 2.51% 91.95% 9 Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento 39,644,538 42,232,079 2.11% 94.06% 10 Kazanlar,makina,mekanik cihaz ve alet,nükleer reaktörr; bunların aksam ve parçaları 18,597,082 40,293,852 0.99% 95.05% 11 Organik kimyasal ürünler 15,159,372 430,409 0.81% 95.85% 12 Yağlı tohum ve meyva;muh.tane,tohum meyva;sanayi tıpta kull.bitki;saman kaba yem 12,479,544 450,302 0.66% 96.52% 13 Bakır ve bakırdan eşya 11,284,929 24,996,311 0.60% 97.12% 14 Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar 10,727,333 141,400 0.57% 97.69% 15 Şeker ve şeker mamulleri 8,168,487 2,584,889 0.43% 98.12% 16 Çinko ve çinkodan eşya 4,527,844 0.24% 98.36% 17 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 4,482,850 1,138,152 0.24% 98.60% 18 Eczacılık ürünleri 2,997,790 0.16% 98.76% 19 Motorlu kara taşıt,traktör,bisiklet,motosiklet diğ.kara taşıt;bun.aksam,parça,aksesuarı 2,705,311 43,427,069 0.14% 98.91% 20 Yenilen meyva ve yenilen sert kabuklu meyva; turunçgil kavun ve karpuz kabukları 2,570,085 327,645,302 0.14% 99.04% 21 Cam ve cam eşya 2,397,218 571,149 0.13% 99.17% 22 Muhtelif kimyasal mad.(biodizel,yangın sön.mad,dezenfektan,haşarat öldürücüler,vb) 2,280,821 1,063,476 0.12% 99.29% 23 Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya 2,265,736 1,900,662 0.12% 99.41% 24 Plastikler ve mamulleri 1,451,873 14,344,640 0.08% 99.49% 25 Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağ;yemeklik katı yağ;hayvansal ve bitkisel mum 1,436,632 5,783,877 0.08% 99.57% 26 Demir veya çelikten eşya 1,424,876 33,763,289 0.08% 99.64% 27 Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler 1,192,230 38,974,143 0.06% 99.70% 28 Mobilyalar,yatak takım;aydınlatma cihaz;reklam lamba,ışıklı tabela vb;prefabrik yapı 862,553 7,146,662 0.05% 99.75% 29 Kurşun ve kurşundan eşya 753,141 0.04% 99.79% 30 Kauçuk ve kauçuktan eşya 697,448 3,325,464 0.04% 99.83% 31 Metal cevherleri, cüruf ve kül 672,063 36,365,098 0.04% 99.86% 32 Debagatte ve boya.kull.hülasa;tanen;boya,pigment,vb;vernik,vb;macun;mürekkepler 582,746 3,051,656 0.03% 99.89% 33 Odun veya diğ.lifli sel.mad.hamur;geri kaz.kağıt karton (döküntü,kırpıntı ve hurdalar) 544,487 0.03% 99.92% 34 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar,tıbbi,cerrahi alet cihaz;bun.aksam,parça aks. 431,068 33,645 0.02% 99.95% 35 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı 388,600 761,947 0.02% 99.97% 36 Kakao ve kakao müstahzarları 248,122 1,481,978 0.01% 99.98% 37 Seramik mamulleri 84,329 726,891 0.00% 99.98% 38 Adi metallerden çeşitli eşya (kilit, kasa, mobilya tertibatı, vb,) 82,061 2,777,448 0.00% 99.99% 39 Dokunabilir madde.hazır eşya;takım;kullan.giyim ve dokunmuş diğer eşya;paçavralar 54,272 579,764 0.00% 99.99% 40 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 40,620 281,742,003 0.00% 99.99% Kaynak: TÜİK ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT İŞLEMİ (2012) ($) 2012 yılında Samsun Gümrük Müdürlüğünce 56 ülkeden 1 milyar 879 milyon 231 bin 348 dolar ithalat işlemi gerçekleştirilmiştir. 2012 yılında Samsun Gümrük Müdürlüğünce en fazla ithalat işlemi yapılan ilk 10 ülke 585,197,053 dolar ve %31.14 pay ile Rusya Federasyonu, 272,004,711 dolar ve %14.47 pay ile Bulgaristan, 186,371,312 dolar ve %9.92 pay ile ABD, 179,143,673 dolar ve %9.53 pay ile Kazakistan, 139,992,694 dolar ve %7.45 pay ile Ukrayna, 103,500,628 dolar ve %5.51 pay ile İtalya, 58,811,030 dolar ve %3.13 pay ile Romanya, 50,456,584 dolar ve %2.68 pay ile Fas, 49,765,053 dolar ve %2.65 pay ile Hindistan, 46,450,743 dolar ve %2.47 pay ile Finlandiya şeklinde sıralanmaktadır. Bu 10 ülkeden yapılan toplam ithalat işleminin payı %89 kadardır. Sn Ulke adi İhracat Dolar İthalat Dolar İthalat Pay Küm Pay Sn Ulke adi İhracat Dolar İthalat Dolar İthalat Pay Küm Pay Türkiye Topl. 1,123,303,884 1,879,231,347 29 Moldova 137,626 1,470,357 0.08% 99.37% 1 Rusya Fed. 644,145,574 585,197,053 31.14% 31.14% 30 İngiltere 2,471,840 1,299,307 0.07% 99.44% 2 Bulgaristan 182,791 272,004,711 14.47% 45.61% 31 Nijerya 1,518,898 1,228,439 0.07% 99.51% 3 ABD 10,392,207 186,371,312 9.92% 55.53% 32 Fransa 3,858,941 1,213,815 0.06% 99.57% 4 Kazakistan 27,252,559 179,143,673 9.53% 65.06% 33 Belçika 22,123,043 1,107,048 0.06% 99.63% 5 Ukrayna 4,773,913 139,992,694 7.45% 72.51% 34 Polonya 1,254,108 972,292 0.05% 99.68% 6 İtalya 10,851,642 103,500,628 5.51% 78.02% 35 Şili 29,457 946,176 0.05% 99.73% 7 Romanya 11,308,271 58,811,030 3.13% 81.15% 36 Azerbaycan 13,364,481 913,828 0.05% 99.78% 8 Fas 442,538 50,456,584 2.68% 83.84% 37 Güney A.Cumh. 155,820 814,131 0.04% 99.82% 9 Hindistan 159,236 49,765,053 2.65% 86.48% 38 Tayvan 662,728 0.04% 99.86% 10 Finlandiya 360,380 46,450,743 2.47% 88.96% 39 Portekiz 227,601 463,767 0.02% 99.88% 11 İspanya 522,171 28,412,256 1.51% 90.47% 40 Hollanda 2,460,948 343,620 0.02% 99.90% 12 Çin 59,090,308 23,105,604 1.23% 91.70% 41 İsviçre 4,884,030 324,837 0.02% 99.92% 13 Yunanistan 3,860,152 21,488,659 1.14% 92.84% 42 Belarus 695,778 307,561 0.02% 99.94% 14 Kanada 933,723 18,306,300 0.97% 93.82% 43 Malezya 642,422 216,471 0.01% 99.95% 15 İran 71,419,877 14,126,455 0.75% 94.57% 44 Brezilya 25,582 185,413 0.01% 99.96% 16 Danimarka 345,467 12,082,608 0.64% 95.21% 45 Norveç 141,487 134,260 0.01% 99.96% 17 Ürdün 2,533,866 11,317,191 0.60% 95.81% 46 Slovakya 102,573 0.01% 99.97% 18 Tunus 179,421 10,949,156 0.58% 96.39% 47 Macaristan 395,725 90,652 0.00% 99.97% 19 Samsun S.Böl 4,088,749 8,330,334 0.44% 96.84% 48 Japonya 84,815 0.00% 99.98% 20 Venezuela 7,656,259 0.41% 97.25% 49 Tayland 3,180,347 84,432 0.00% 99.98% 21 Avusturya 1,409,481 7,325,179 0.39% 97.64% 50 Irak 26,081,627 68,366 0.00% 99.99% 22 Hırvatistan 6,200,521 0.33% 97.97% 51 Çek Cumh. 1,837 47,841 0.00% 99.99% 23 Almanya 27,566,350 5,326,081 0.28% 98.25% 52 Güney Kore 301,320 45,116 0.00% 99.99% 24 Özbekistan 8,356,116 5,214,477 0.28% 98.53% 53 Meksika 39,399 0.00% 99.99% 25 İsrail 9,923,826 4,842,643 0.26% 98.78% 54 Tanzanya 247,907 37,158 0.00% 100.00% 26 Gürcistan 10,809,929 4,180,460 0.22% 99.01% 55 Hong Kong 99,803 34,542 0.00% 100.00% 27 Mısır 20,252,688 3,696,007 0.20% 99.20% 56 Uganda 18,950 0.00% 100.00% 28 Kolombiya 1,702,754 0.09% 99.29% 57 Endonezya 5,321,196 17,028 0.00% 100.00% Kaynak: TÜİK 134 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 135

BANKACILIK 136 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 137

BANKACILIK Samsun da 31.12.2012 tarihi itibariyle 19 bankanın toplam 126 adet şubesi ile 4 katılım bankasının toplam 8 adet şubesi olmak üzere toplam 134 adet banka şubesi bulunmaktadır. 2012 sonu itibariyle Türkiye de toplam 10,158 adet banka şubesi, 829 adet de katılım bankası şubesi bulunmaktadır. SAMSUN DA BANKALARIN İLÇELERE DAĞILIMI (31.12.2012) Akbank T.A.Ş. Alternatifbank A.Ş. Anadolubank A.Ş. Burgan Bank A.Ş. Citibank A.Ş. Denizbank A.Ş. Finans Bank A.Ş. HSBC Bank A.Ş. ING Bank A.Ş. İller Bankası A.Ş. İlçeler Alaçam 1 1 2 1.59% Asarcık 1 1 0.79% Atakum 2 2 1 1 1 1 2 2 1 1 2 1 17 13.49% Ayvacık 1 1 0.79% Bafra 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 8.73% Canik 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 7.14% Çarşamba 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 7.94% Havza 1 1 1 3 2.38% İlkadım 4 1 1 1 1 1 4 2 2 1 1 2 5 4 4 6 3 5 48 38.10% Kavak 1 1 0.79% Ladik 1 1 0.79% Ondokuzmayıs 1 1 0.79% Salıpazarı 1 1 0.79% Tekkeköy 1 2 1 1 1 1 7 5.56% Terme 1 1 1 1 1 1 1 7 5.56% Vezirköprü 1 1 1 1 1 5 3.97% Yakakent 1 1 0.79% Samsun 11 1 1 1 1 8 4 4 2 1 4 1 6 23 10 13 14 9 12 126 100% Samsun Pay% 1.14% 1.59% 1.1% 1.67% 2.70% 1.31% 0.69% 1.2% 0.64% 5.26% 1.47% 2.27% 1.19% 1.54% 1.08% 1.59% 1.14% 1.21% 1.29% 1.24% Türkiye 961 63 91 60 37 609 581 334 314 19 272 44 504 1,490 926 816 1,231 741 927 10,158 Kaynak: www.tbb.org.tr SAMSUN KATILIM BANKALARI ŞUBELERİ Albaraka Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Asya Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Sanayi Şubesi Asya Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Atakum Şubesi Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Sanayi Şubesi Kuveyt Türk Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Türkiye Finans Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Sanayi Şubesi Türkiye Finans Katılım Bankası Anonim Şirketi Samsun Şubesi Kaynak: Samsun TSO Sicil Kay tlar, Haziran 2013 Şekerbank T.A.Ş. Tekstil Bankası A.Ş. Türk Ekonomi Bankası A.Ş. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Türkiye Halk Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Toplam İlçe Pay % BANKALARIN ŞUBE DAĞILIMLARI (31.12.2012) 31.12.2012 tarihi itibariyle Samsun toplam 126 adet banka şubesi ile %1.24 paya, 45 adet kamusal sermayeli banka şubesi ile %1.48 paya, 60 adet özel sermayeli banka şubesi ile %1.18 paya, 20 adet Türkiye de kurulmuş yabancı banka şubesi ile %1.01 paya sahiptir. Bankalar Samsun Toplam Yurtiçi Kıbrıs Y. Ülkeler Yurtiçi +Yurtdışı Toplam Samsun Pay Sektör 126 10,158 45 31 10,234 1.24% Mevduat Bankaları 125 10,116 45 31 10,192 1.24% Kamusal Sermayeli Bankalar 45 3,047 14 18 3,079 1.48% Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 23 1,490 10 14 1,514 1.54% Türkiye Halk Bankası A.Ş. 13 816 4 1 821 1.59% Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 9 741 0 3 744 1.21% Özel Sermayeli Bankalar 60 5,067 23 10 5,100 1.18% Adabank A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Akbank T.A.Ş. 11 961 0 1 962 1.14% Alternatifbank A.Ş. 1 63 0 0 63 1.59% Anadolubank A.Ş. 1 91 0 0 91 1.10% Fibabanka A.Ş. 0 28 0 0 28 0.00% Şekerbank T.A.Ş. 4 272 0 0 272 1.47% Tekstil Bankası A.Ş. 1 44 0 0 44 2.27% Turkish Bank A.Ş. 0 19 0 0 19 0.00% Türk Ekonomi Bankası A.Ş. 6 504 4 1 509 1.19% Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 10 926 5 2 933 1.08% Türkiye İş Bankası A.Ş. 14 1,231 14 5 1,250 1.14% Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 12 927 0 1 928 1.29% Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar 0 1 0 0 1 0.00% Birleşik Fon Bankası A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Yabancı Bankalar 20 2,001 8 3 2,012 1.00% Türkiye de Kurulmuş Yabancı Bankalar 20 1,976 8 3 1,987 1.01% Arap Türk Bankası A.Ş. 0 7 0 0 7 0.00% Burgan Bank A.Ş. 1 60 0 0 60 1.67% Citibank A.Ş. 1 37 0 0 37 2.70% Denizbank A.Ş. 8 609 0 1 610 1.31% Deutsche Bank A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Finans Bank A.Ş. 4 581 0 1 582 0.69% HSBC Bank A.Ş. 4 334 4 0 338 1.20% ING Bank A.Ş. 2 314 4 1 319 0.64% Odea Bank A.Ş. 0 6 0 0 6 0.00% Turkland Bank A.Ş. 0 27 0 0 27 0.00% Türkiye de Şube Açan Yabancı Bankalar 0 25 0 0 25 0.00% Bank Mellat 0 3 0 0 3 0.00% Habib Bank Limited 0 1 0 0 1 0.00% JPMorgan Chase Bank N.A. 0 1 0 0 1 0.00% Portigon AG 0 1 0 0 1 0.00% Société Générale (SA) 0 16 0 0 16 0.00% The Royal Bank of Scotland Plc. 0 3 0 0 3 0.00% Kalkınma ve Yatırım Bankaları 1 42 0 0 42 2.38% Kamusal Sermayeli Bankalar 1 22 0 0 22 4.55% İller Bankası A.Ş. 1 19 0 0 19 5.26% Türk Eximbank 0 2 0 0 2 0.00% Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Özel Sermayeli Bankalar 0 16 0 0 16 0.00% Aktif Yatırım Bankası A.Ş. 0 8 0 0 8 0.00% Diler Yatırım Bankası A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% GSD Yatırım Bankası A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Nurol Yatırım Bankası A.Ş. 0 2 0 0 2 0.00% Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. 0 3 0 0 3 0.00% Yabancı Sermayeli Bankalar 0 4 0 0 4 0.00% BankPozitif Kredi ve Kalkınma Bankası A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Merrill Lynch Yatırım Bank A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Standard Chartered Yatırım Bankası Türk A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% Taib Yatırım Bank A.Ş. 0 1 0 0 1 0.00% İllerde bulunan banka sayısı 19 45 7 11 45 42.22% Kaynak: www.tbb.org.tr 138 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 139

SAMSUN DA ŞUBESİ BULUNAN BANKALAR (31.12.2012) 31.12.2012 tarihi itibariyle Samsun da 19 bankanın toplam 126 adet şubesi bulunmaktadır. 23 şube ile Ziraat Bankası %18.25 paya, 14 şube ile İş Bankası %11.11 paya, 13 şube ile Halk Bankası %10.32 paya, 12 şube ile Yapı ve Kredi Bankası %9.52 paya, 11 adet şube ile Akbank %8.73 paya, 10 şube ile Garanti Bankası %7.94 paya, 9 şube ile Vakıflar Bankası %7.14 paya, 8 şube ile Denizbank %6.35 paya, 6 şube ile Türk Ekonomi Bankası %4.76 paya, 4 şube ile Şekerbank %3.17 paya, 4 şube ile HSBC Bank %3.17, 4 şube ile Finans Bank %3.17 paya, 2 şube ile Ing Bank %1.59 paya, 1 er şube ile Alternatif Bank, Anadolubank, Tekstil Bankası, Burganbank, Citibank ve İller Bankası %0.79 paya sahiptir. Ziraat Bankası Şubelerinin %1.54 ü, İş bankası şubelerinin %1.14 ü, Halk Bankası şubelerinin %1.59 u, Yapı ve Kredi Bankası Şubelerinin %1.29 u, Akbank Şubelerinin %1.14 ü, Garanti Bankası Şubelerinin %1.08 i, Vakıfbank Şubelerinin %1.21 i, Denizbank şubelerinin %%1.31 i, Türk Ekonomi Bankası şubelerinin %1.19 u, Şekerbank şubelerinin %1.47 si, Finansbank şubelerinin %0.69 u, HSBC Bank şubelerinin %1.20 si, ING Bank şubelerinin %0.64 ü, Alternatifbank şubelerinin %1.59 u, Anadolubank şubelerinin %1.10 u, Tekstil Bankası şubelerinin %2.27 si, Burgan Bank şubelerinin %1.67 si, Citibank şubelerinin %2.70 i Samsun da bulunmaktadır. Sn Bankalar Şube Sayısı Samsun Pay Banka Şube Payı 1 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 23 18.25% 1.54% 2 Türkiye İş Bankası A.Ş. 14 11.11% 1.14% 3 Türkiye Halk Bankası A.Ş. 13 10.32% 1.59% 4 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 12 9.52% 1.29% 5 Akbank T.A.Ş. 11 8.73% 1.14% 6 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 10 7.94% 1.08% 7 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 9 7.14% 1.21% 8 Denizbank A.Ş. 8 6.35% 1.31% 9 Türk Ekonomi Bankası A.Ş. 6 4.76% 1.19% 10 Şekerbank T.A.Ş. 4 3.17% 1.47% 11 Finans Bank A.Ş. 4 3.17% 0.69% 12 HSBC Bank A.Ş. 4 3.17% 1.20% 13 ING Bank A.Ş. 2 1.59% 0.64% 14 Alternatifbank A.Ş. 1 0.79% 1.59% 15 Anadolubank A.Ş. 1 0.79% 1.10% 16 Tekstil Bankası A.Ş. 1 0.79% 2.27% 17 Burgan Bank A.Ş. 1 0.79% 1.67% 18 Citibank A.Ş. 1 0.79% 2.70% 19 İller Bankası A.Ş. 1 0.79% 5.26% Toplam 126 100.00% Kaynak: www.tbb.org.tr SAMSUN VE TÜRKİYE BANKA ŞUBESİ SAYILARI (2002-2012) 2002 yılında 72 adet banka şubesi sayısı ile %1.19 paya sahip olan Samsun un 2012 yılı sonunda 126 adet banka şubesi sayısı ile %1.24 paya ulaşmış ve 16 ncı sırada yer almıştır. 2002-2005 döneminde azalma eğiliminde olan Samsun un banka şube sayısı payı 2006-2010 döneminde artış eğilimine girmiş 2011 ve 2012 yıllarında ise azalma eğilimindedir. 2002-2012 döneminde banka şubesi sayısı Türkiye de %67.5 artarken Samsun da %75.0 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre banka şubesi sayısı Türkiye de %4.1 artarken Samsun da %2.4 oranında artmıştır. Yıllar Yurtiçi Toplam Samsun Samsun Yüzde (%) 2002 6,065 72 1.19% 2003 5,921 68 1.15% 2004 6,057 69 1.14% 2005 6,200 70 1.13% 2006 6,802 77 1.13% 2007 7,568 88 1.16% 2008 8,737 110 1.26% 2009 8,972 113 1.26% 2010 9,400 119 1.27% 2011 9,760 123 1.26% 2012 10,158 126 1.24% 2012/2011 Değişim % 4.1% 2.4% 2012/2002 Değişim % 67.5% 75.0% Kaynak: www.tbb.org.tr 140 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 141

SAMSUN BANKALARINDA MEVDUAT VE KREDİ 2012 yılsonu itibariyle bankalarında 2 milyar 768 milyon dolarlık mevduat stoku bulunan Samsun %0.68 pay ile 18 inci sırada yer almaktadır. 2012 yılsonu itibariyle bankalarında 4 Milyar 54 Milyon dolarlık kredi stoku bulunan Samsun %1.00 pay ile 15 inci sırada bulunmaktadır. 2002 yılında %22.4 olan Samsun un kredi/mevduat oranı 2012 yılsonunda %146.5 e yükselmiştir. 2002 yılında %0.71 mevduat payına sahip olan Samsun un 2012 yılı sonunda mevduat payı %0.68 e gerilemiştir. 2002 yılında %0.51 kredi stoku payına sahip olan Samsun un 2012 yılı sonunda kredi stoku payı %1.00 e yükselmiştir. Samsun un kredi stoku payında ve kredi/mevduat oranında sürekli bir artış eğilimi mevcut iken mevduat stok payında ise düşüş eğilimi görülmektedir. 2012 yılında 2011 yılına göre Samsun un toplam mevduatı %14.3 artarken, toplam kredi stoku %25.0 artmıştır. 2002-2012 döneminde Samsun un toplam mevduatı %372.4 artarken toplam kredi stoku %2994.7 artmıştır. SAMSUN BANKALARINDA MEVDUAT VE KREDİ KULLANIM MİKTARLARI TABLOSU (2002-2012) Yıllar MEVDUAT KREDİ Kredi/Mevduat Miktar (Milyon$) Sıra Pay(%) Miktar (Milyon$) Sıra Pay(%) Oranı (%) 2002 586 18. 0.71% 131 13. 0.51% 22.4% 2003 812 17. 0.74% 278 15. 0.68% 34.2% 2004 1,102 17. 0.79% 505 16. 0.78% 45.8% 2005 1,279 18. 0.74% 764 19. 0.81% 59.7% 2006 1,560 17. 0.77% 1,129 18. 0.87% 72.4% 2007 2,067 17. 0.72% 1,921 16. 0.97% 92.9% 2008 1,947 18. 0.71% 1,797 17. 0.95% 92.3% 2009 2,244 19. 0.71% 1,989 18. 0.94% 88.6% 2010 2,658 17. 0.73% 2,838 17. 0.97% 106.8% 2011 2,421 18. 0.70% 3,243 15. 1.01% 133.9% 2012 2,768 18. 0.68% 4,054 15. 1.00% 146.5% 2012/2011 Değişim 14.3% -2.9% 25.0% -1.0% 9.3% 2012/2002 Değişim 372.4% -4.2% 2994.7% 96.1% 555.2% Kaynak: www.tbb.org.tr, Paylar n hesab nda Yabanc Ülkeler ve K br s dâhil edilmemiştir. YILLAR İTİBARİYLE KREDİ/MEVDUAT ORANI (2002-2012) Samsun un kredi/mevduat oranı sürekli artış eğilimindedir. 2002 yılı sonu itibariyle kredi/mevduat oranı %22.4 olan Samsun un 2012 yılı sonunda kredi/mevduat oranı maalesef %146.5 e yükselmiştir. Samsun un kredi/mevduat oranı 2002-2005 döneminde Türkiye ortalamasının altında seyretmiş ancak 2006 yılından itibaren Türkiye ortalamasının üzerine çıkmıştır. 2002 yılında kredi/mevduat oranı %37.0 olan Türkiye nin 2012 yılsonunda kredi/mevduat oranı %99.2 olarak gerçekleşmiştir. 2002-2012 döneminde Türkiye de mevduat %398.8 artarken, kredi %1239.4 oranında artmıştır. Yıllar TÜRKİYE SAMSUN Mevduat Kredi Kredi/Mevduat Mevduat Kredi Kredi/Mevduat 2002 86,835 32,097 37.0% 586 131 22.4% 2003 115,420 49,525 42.9% 812 278 34.2% 2004 147,717 76,691 51.9% 1,102 505 45.8% 2005 188,984 113,500 60.1% 1,279 764 59.7% 2006 221,648 154,602 69.8% 1,560 1,129 72.4% 2007 307,697 240,660 78.2% 2,067 1,921 93.0% 2008 297,751 239,099 80.3% 1,947 1,797 92.3% 2009 340,953 255,096 74.8% 2,244 1,989 88.6% 2010 399,640 329,731 82.5% 2,658 2,838 106.8% 2011 369,875 349,878 94.6% 2,421 3,243 133.9% 2012 433,177 429,904 99.2% 2,768 4,054 146.5% 2012/2011 Değişim % 17.1% 22.9% 4.9% 14.3% 25.0% 9.4% 2012/2002 Değişim % 398.8% 1239.4% 168.5% 372.1% 2988.7% 554.3% Kaynak: www.tbb.org.tr 142 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 143

MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun, 2005-2012 yılları arasında mevduat bakımından Türkiye ortalaması olan %129.2 nin biraz altında %116.4 lük artışla 2 milyar 768 milyon dolarlık mevduat hacmine ulaşmıştır. Samsun 2012 yılsonu mevduat büyüklüğü ile 18 inci sırada yer almaktadır. 2012 yılında 2011 yılına göre mevduat büyüklüğü Türkiye de %17.1 oranında artarken Samsun da %14.3 oranında artmıştır. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (MİLYON$) (2005-2012) SN İller 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2011 Değ. 2012/2005 Değ. Türkiye Toplam 188,984 221,648 307,697 297,751 340,953 399,640 369,875 433,177 17.1% 129.2% 1 İstanbul 76,623 92,117 124,393 125,384 144,651 165,970 158,653 194,539 22.6% 153.9% 2 Ankara 31,530 34,689 55,003 48,599 50,799 63,104 59,891 67,213 12.2% 113.2% Yabancı Ülkeler 14,336 16,793 20,460 21,631 25,582 34,501 23,860 24,396 2.2% 70.2% 3 İzmir 10,419 12,758 17,380 17,142 19,440 21,540 20,045 23,407 16.8% 124.7% 4 Antalya 4,076 4,764 6,731 6,456 7,445 8,850 8,628 10,469 21.3% 156.9% 5 Bursa 4,647 5,454 7,397 6,974 7,792 9,023 8,313 9,418 13.3% 102.7% 6 Adana 2,960 3,597 5,237 4,974 5,665 6,233 5,687 6,620 16.4% 123.7% 7 Kocaeli 2,932 2,878 3,871 3,691 4,225 5,315 5,265 6,057 15.0% 106.5% 8 Muğla 1,945 2,429 3,401 3,148 3,825 4,199 4,000 4,679 17.0% 140.6% 9 Mersin 2,196 2,580 3,727 3,401 4,243 4,348 4,033 4,539 12.6% 106.7% 10 Konya 1,818 2,052 2,923 2,689 3,244 3,855 3,802 4,303 13.2% 136.7% 11 Kayseri 1,586 1,840 2,498 2,427 2,998 3,494 3,329 3,760 12.9% 137.1% 12 Balıkesir 1,744 2,036 3,001 2,782 3,199 3,628 3,251 3,751 15.4% 115.1% 13 Hatay 1,694 1,973 2,531 2,543 2,744 3,126 3,435 3,654 6.4% 115.8% 14 Denizli 1,569 1,864 2,596 2,480 2,941 3,321 3,238 3,642 12.5% 132.1% 15 Aydın 1,522 1,837 2,663 2,439 2,794 3,191 2,985 3,510 17.6% 130.6% 16 Gaziantep 1,283 1,307 1,778 1,966 2,349 2,559 2,659 3,045 14.5% 137.4% 17 Eskişehir 1,719 1,729 2,660 2,512 3,212 3,174 2,657 2,911 9.6% 69.3% 18 Samsun 1,279 1,560 2,067 1,947 2,244 2,658 2,421 2,768 14.3% 116.4% 19 Manisa 1,168 1,402 2,011 1,914 2,172 2,656 2,402 2,673 11.3% 128.9% 20 Zonguldak 1,104 1,300 1,804 1,691 2,454 2,446 2,057 2,481 20.6% 124.7% 21 Tekirdağ 1,052 1,288 1,810 1,600 1,942 2,314 1,976 2,342 18.5% 122.5% 22 Trabzon 1,119 1,258 1,689 1,539 1,860 2,011 1,891 2,058 8.8% 83.8% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, s ralama 2012 y l na göre yap lm şt r. İlk 22 il Al nm şt r. KİŞİ BAŞINA MEVDUAT VE KREDİ DURUMU 2007-2012 yılları arasında Samsun kişi başına mevduat ve kredi stokunda Türkiye ortalamasının çok altında yer almaktadır. 2012 yılında Samsun kişi baş na mevduat miktarında 2,211 dolar ile Türkiye 35 incisi, Kişi Başına kredi stok miktarında ise 3,239 dolar ile Türkiye 26 ncısıdır. 2012 yılında Samsun toplam mevduat miktarında 18 inci, toplam kredi stokunda 15 inci sırada olmasına rağmen, kişi başına ortalama mevduat ve ortalama kredi kullanımında çok gerilerde kalmaktadır. 2007-2012 dönemine kişi başına mevduat Türkiye de %31.40 oranında artarken Samsun da %31.50 oranında artmış, kişi başına kredi Türkiye de %66.73 oranında artarken Samsun da %107.20 oranında artmıştır. KİŞİ BAŞINA MEVDUAT MİKTARI TABLOSU (2007-2012) TÜRKİYE SAMSUN Yıllar Mevduat Nüfus Kişi Başı Mevduat Nüfus Kişi Başı Kişi Başına Kişi Başına (Milyon $) Mevduat ($) (Milyon $) Mevduat ($) Mevduat Payı (%) Mevduat Sırası 2007 307,697 70,586,256 4,359 2,067 1,228,959 1,682 38.6% (36) 2008 297,751 71,517,100 4,163 1,947 1,233,677 1,579 37.9% (37) 2009 340,953 72,561,312 4,699 2,244 1,250,076 1,795 38.2% (38) 2010 399,640 73,722,988 5,421 2,658 1,252,693 2,121 39.1% (35) 2011 369,875 74,724,269 4,950 2,421 1,251,729 1,934 39.1% (36) 2012 433,177 75,627,384 5,728 2,768 1,251,722 2,211 38.6% (35) 2012/2011 Değ.% 17.11% 1.21% 15.72% 14.31% 0.00% 14.31% -1.21% 2012/2007 Değ.% 40.78% 7.14% 31.40% 33.94% 1.85% 31.50% 0.08% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI Samsun, 2005-2012 yılları arasında Kredi stoku bakımından Türkiye ortalaması olan %278.8,n çok üzerinde %430.8 lik bir artışla 4 milyar 54 milyon dolarlık kredi stokuna ulaşmıştır. Samsun Kredi stoku büyüklüğü ile 2012 yılı sonunda 15 inci sırada yer almaktadır. 2012 yılında kredi büyüklüğü 2011 yılına göre Türkiye de %22.9 oranında artarken, Samsun da %25.0 oranında artmıştır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (MİLYON$) (2005-2012) SN İller 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012/2011 Değ. 2012/2005 Değ. Türkiye Toplam 113,500 154,602 240,660 239,099 255,096 329,731 349,878 429,904 22.9% 278.8% 1 İstanbul 39,990 57,828 86,544 79,552 90,267 126,817 133,012 169,559 27.5% 324.0% 2 Ankara 11,602 16,456 23,623 21,566 25,766 32,482 34,698 43,628 25.7% 276.0% 3 İzmir 5,825 7,563 12,244 12,080 12,766 17,330 19,716 23,958 21.5% 311.3% Yabancı Ülkeler 16,583 22,471 38,523 46,031 38,867 31,757 24,220 18,392-24.1% 10.9% 4 Antalya 2,565 3,748 6,037 6,431 7,259 9,813 10,938 14,030 28.3% 446.9% 5 Bursa 2,576 3,621 5,794 6,061 6,256 8,989 10,246 12,651 23.5% 391.1% 6 Adana 2,222 2,845 4,014 4,130 4,693 6,482 7,265 9,393 29.3% 322.8% 7 Kocaeli 4,674 2,438 3,513 3,750 4,028 6,183 6,863 8,397 22.4% 79.6% 8 Gaziantep 1,349 1,840 2,759 2,973 2,969 4,974 6,125 8,010 30.8% 493.6% 9 Konya 1,009 1,487 2,584 2,662 2,862 4,032 4,796 6,248 30.3% 519.1% 10 Mersin 1,346 1,740 2,871 2,874 3,101 4,364 5,098 6,194 21.5% 360.0% 11 Hatay 801 1,143 1,778 1,715 2,430 3,679 4,371 5,289 21.0% 560.5% 12 Kayseri 1,075 1,604 2,264 2,160 2,227 3,436 4,092 5,199 27.1% 383.5% İller Bankası A.Ş. 2,028 2,450 3,590 3,516 4,152 4,338 4,121 5,035 22.2% 148.2% 13 Denizli 1,067 1,488 2,227 2,252 2,221 3,140 3,469 4,415 27.3% 313.8% 14 Manisa 970 1,302 2,228 2,169 2,359 3,116 3,456 4,320 25.0% 345.3% 15 Samsun 764 1,129 1,921 1,797 1,989 2,838 3,243 4,054 25.0% 430.8% 16 Balıkesir 789 1,169 1,903 1,880 2,081 2,874 3,225 3,997 24.0% 406.8% 17 Muğla 902 1,340 2,242 2,198 2,351 3,051 3,197 3,943 23.3% 337.3% 18 Aydın 845 1,313 2,096 2,097 2,149 2,783 3,015 3,690 22.4% 336.7% 19 Tekirdağ 617 983 1,680 1,624 1,657 2,271 2,796 3,556 27.2% 476.8% 20 Eskişehir 706 1,014 1,637 1,574 1,775 2,336 2,518 3,302 31.1% 367.6% 21 Sakarya 632 787 1,274 1,252 1,318 1,871 2,259 2,714 20.2% 329.8% 22 Trabzon 628 856 1,441 1,331 1,437 1,863 2,130 2,623 23.1% 317.5% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, s ralama 2012 y l na göre yap lm şt r. İlk 22 il Al nm şt r. KİŞİ BAŞINA KREDİ MİKTARI TABLOSU (2007-2012) Yıllar TÜRKİYE SAMSUN Kredi (Milyon $) Nüfus Kişi Başı Kredi ($) Kredi (Milyon $) Nüfus Kişi Başı Kredi ($) Kişi Başı Kredi Payı (%) Kişi Başına Kredi Sırası 2007 240,660 70 586 256 3,409 1,921 1,228,959 1,563 45.85% (33) 2008 239,099 71 517 100 3,343 1,797 1,233,677 1,457 43.58% (35) 2009 255,096 72,561,312 3,516 1,989 1,250,076 1,591 45.25% (33) 2010 329,731 73,722,988 4,473 2,838 1,252,693 2,266 50.66% (28) 2011 349,878 74724269 4,682 3,243 1,251,729 2,591 55.33% (28) 2012 429,904 75627384 5,684 4,054 1,251,722 3,239 56.98% (26) 2012/2011 Değ.% 22.87% 1.21% 21.41% 25.02% 0.00% 25.02% 2.97% 2012/2007 Değ.% 78.63% 7.14% 66.73% 111.03% 1.85% 107.20% 24.27% Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 144 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 144 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 145

İLLERİN KİŞİ BAŞINA MEVDUAT VE KREDİ MİKTARI TABLOSU (2012) Samsun 2012 yıl sonu itibariyle kişi başına 2,211 dolar mevduat ile 35 inci sırada, kişi başına 3,239 dolar kredi ile 26 ncı sıradadır. Kişi başına mevduat ve kişi başına kredide İstanbul 1 inci sıradadır. SN BÖLGE ADI Nüfus *Mevduat Kişi Başına Mevduat($) SN BÖLGE ADI Nüfus *Kredi Kişi Başına Kredi($) 1 İstanbul 13 854 740 194,538.96 14,041 1 İstanbul 13 854 740 169,558.56 12,238 2 Ankara 4 965 542 67,213.45 13,536 2 Ankara 4 965 542 43,627.55 8,786 3 İzmir 4 005 459 23,407.03 5,844 3 Antalya 2 092 537 14,030.24 6,705 Türkiye 75 627 384 433,177.50 5,728 4 İzmir 4 005 459 23,957.52 5,981 4 Muğla 851 145 4,679.10 5,497 Türkiye 75 627 384 429,903.68 5,684 5 Antalya 2 092 537 10,469.20 5,003 5 Kocaeli 1 634 691 8,396.66 5,137 6 Uşak 342 269 1,439.90 4,207 6 Bursa 2 688 171 12,650.63 4,706 7 Zonguldak 606 527 2,480.73 4,090 7 Denizli 950 557 4,415.02 4,645 8 Denizli 950 557 3,642.04 3,831 8 Muğla 851 145 3,942.88 4,632 9 Kocaeli 1 634 691 6,056.65 3,705 9 Gaziantep 1 799 558 8,009.98 4,451 10 Eskişehir 789 750 2,910.72 3,686 10 Adana 2 125 635 9,393.23 4,419 11 Tunceli 86 276 308.68 3,578 11 Eskişehir 789 750 3,302.23 4,181 12 Kırklareli 341 218 1,220.23 3,576 12 Tekirdağ 852 321 3,556.28 4,172 13 Bursa 2 688 171 9,418.40 3,504 13 Edirne 399 708 1,637.83 4,098 14 Aydın 1 006 541 3,509.69 3,487 14 Kayseri 1 274 968 5,199.49 4,078 15 Yalova 211 799 715.24 3,377 15 Rize 324 152 1,256.82 3,877 16 Edirne 399 708 1,297.85 3,247 16 Karabük 225 145 865.64 3,845 17 Balıkesir 1 160 731 3,751.44 3,232 17 Kırklareli 341 218 1,269.99 3,722 18 Adana 2 125 635 6,619.87 3,114 18 Mersin 1 682 848 6,194.11 3,681 19 Bartın 188 436 567.74 3,013 19 Aydın 1 006 541 3,690.07 3,666 20 Kayseri 1 274 968 3,759.84 2,949 20 Hatay 1 483 674 5,289.11 3,565 21 Isparta 416 663 1,218.23 2,924 21 Bolu 281 080 987.86 3,515 22 Kırşehir 221 209 643.56 2,909 22 Trabzon 757 898 2,622.66 3,460 23 Nevşehir 285 190 795.28 2,789 23 Balıkesir 1 160 731 3,997.34 3,444 24 Tekirdağ 852 321 2,341.72 2,747 24 Yalova 211 799 727.15 3,433 25 Trabzon 757 898 2,057.72 2,715 25 Çanakkale 493 691 1,631.20 3,304 26 Mersin 1 682 848 4,539.39 2,697 26 Samsun 1 251 722 4,054.15 3,239 27 Sinop 201 311 528.60 2,626 27 Uşak 342 269 1,107.03 3,234 28 Çanakkale 493 691 1,289.64 2,612 28 Manisa 1 346 162 4,320.19 3,209 29 Aksaray 379 915 981.12 2,582 29 Bilecik 204 116 654.63 3,207 30 Karaman 235 424 591.46 2,512 30 Zonguldak 606 527 1,912.37 3,153 31 Burdur 254 341 634.15 2,493 31 Burdur 254 341 794.07 3,122 32 Hatay 1 483 674 3,654.37 2,463 32 Çorum 529 975 1,652.40 3,118 33 Karabük 225 145 546.00 2,425 33 Nevşehir 285 190 868.67 3,046 34 Giresun 419 555 965.33 2,301 34 Konya 2 052 281 6,247.77 3,044 35 Samsun 1 251 722 2,767.86 2,211 35 Amasya 322 283 973.98 3,022 36 Erzincan 217 886 477.92 2,193 36 Sakarya 902 267 2,714.41 3,008 37 Sivas 623 535 1,353.69 2,171 37 Kırşehir 221 209 663.59 3,000 38 Bolu 281 080 605.97 2,156 38 Kastamonu 359 808 1,068.35 2,969 39 Konya 2 052 281 4,303.28 2,097 39 Artvin 167 082 494.66 2,961 40 Çorum 529 975 1,081.14 2,040 40 Sinop 201 311 573.38 2,848 41 Rize 324 152 656.67 2,026 41 Isparta 416 663 1,146.02 2,750 42 Artvin 167 082 335.51 2,008 42 Çankırı 184 406 498.79 2,705 43 Afyonkarahisar 703 948 1,411.04 2,004 43 Giresun 419 555 1,125.57 2,683 44 Manisa 1 346 162 2,672.63 1,985 44 Karaman 235 424 629.70 2,675 45 Kastamonu 359 808 674.47 1,875 45 Düzce 346 493 910.06 2,626 46 Bilecik 204 116 363.34 1,780 46 Kırıkkale 274 727 701.69 2,554 47 Amasya 322 283 553.85 1,719 47 Bartın 188 436 471.83 2,504 48 Bayburt 75 797 129.30 1,706 48 Afyonkarahisar 703 948 1,740.31 2,472 49 Sakarya 902 267 1,535.24 1,702 49 Kahramanmaraş 1 063 174 2,615.75 2,460 50 Gaziantep 1 799 558 3,044.71 1,692 50 Erzincan 217 886 526.50 2,416 51 Yozgat 453 211 724.77 1,599 51 Sivas 623 535 1,499.92 2,406 52 Elazığ 562 703 889.21 1,580 52 Erzurum 778 195 1,870.85 2,404 53 Kütahya 573 421 904.13 1,577 53 Niğde 340 270 816.64 2,400 54 Malatya 762 366 1,182.26 1,551 54 Tokat 613 990 1,473.51 2,400 55 Çankırı 184 406 278.52 1,510 55 Kütahya 573 421 1,290.66 2,251 56 Düzce 346 493 513.11 1,481 56 Bayburt 75 797 169.76 2,240 57 Niğde 340 270 503.74 1,480 57 Malatya 762 366 1,692.69 2,220 58 Ordu 741 371 1,080.15 1,457 58 Tunceli 86 276 189.92 2,201 59 Kırıkkale 274 727 380.12 1,384 59 Ordu 741 371 1,631.87 2,201 60 Kahramanmaraş 1 063 174 1,393.00 1,310 60 Elazığ 562 703 1,225.50 2,178 61 Iğdır 190 409 232.45 1,221 61 Yozgat 453 211 980.91 2,164 62 Gümüşhane 135 216 163.86 1,212 62 Aksaray 379 915 820.34 2,159 63 Erzurum 778 195 900.27 1,157 63 Osmaniye 492 135 1,042.50 2,118 64 Tokat 613 990 708.72 1,154 64 Gümüşhane 135 216 274.69 2,031 65 Ardahan 106 643 115.43 1,082 65 Ardahan 106 643 213.20 1,999 66 Kilis 124 320 124.31 1,000 66 Kars 304 821 549.93 1,804 67 Kars 304 821 293.96 964 67 Adıyaman 595 261 968.62 1,627 68 Osmaniye 492 135 440.74 896 68 Diyarbakır 1 592 167 2,544.79 1,598 69 Diyarbakır 1 592 167 1,301.94 818 69 Kilis 124 320 198.25 1,595 70 Adıyaman 595 261 448.10 753 70 Iğdır 190 409 300.62 1,579 71 Batman 534 205 396.51 742 71 Mardin 773 026 1,106.74 1,432 72 Van 1 051 975 739.72 703 72 Bitlis 337 253 480.37 1,424 73 Hakkari 279 982 196.82 703 73 Şanlıurfa 1 762 075 2,085.80 1,184 74 Bingöl 262 507 184.40 702 74 Batman 534 205 598.29 1,120 75 Siirt 310 879 213.46 687 75 Bingöl 262 507 287.86 1,097 76 Mardin 773 026 501.41 649 76 Van 1 051 975 1,004.23 955 77 Bitlis 337 253 213.70 634 77 Siirt 310 879 292.29 940 78 Şırnak 466 982 262.03 561 78 Muş 413 260 314.32 761 79 Ağrı 552 404 291.94 528 79 Şırnak 466 982 351.42 753 80 Şanlıurfa 1 762 075 895.11 508 80 Ağrı 552 404 410.84 744 81 Muş 413 260 172.68 418 81 Hakkari 279 982 175.27 626 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, *:Toplam mevduat ve toplam kredi x Milyon$, s ralamalar kişi baş na mevduat ve kişi baş kredi miktar na göredir. MEVDUATIN TÜRÜNE GÖRE İLLERE DAĞILIMI Samsun da 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam mevduatın %55.00 i tasarruf mevduat, %24.01 i döviz tevdiat hesab, %11.49 u ticari kuruluşlar mevduat, %4.60 ı resmi kuruluşlar mevduat, %3.48 i k ymetli madenler depo hesaplar, %1.41 i de diğer kuruluşlar mevduat şeklindedir. Türkiye de 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam mevduatın %38.13 ü tasarruf mevduat, %28.38 u döviz tevdiat hesab, %16.35 i Ticari kuruluşlar mevduat, %5.59 u bankalar mevduat, %5.18 i resmi kuruluşlar, %1.86 sı k ymetli madenler depo hesaplar, %4.51 i de diğer kuruluşlar mevduat şeklindedir. MEVDUATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (31.12.2012, BİN TL) SN Bölgeler ve İller Tasarruf Mevduatı Resmi Kuruluşlar Mevduatı Ticari Kuruluşlar Mevduatı Bankalar Mevduatı Döviz Tevdiat Hesabı Diğer Kuruluşlar Mevduatı Kıymetli Madenler Depo Hesapları Toplam Türkiye Toplam 293,589,723 39,858,335 125,896,423 43,051,698 218,538,187 34,736,964 14,344,992 770,016,322 Türkiye Dağılım % 38.13% 5.18% 16.35% 5.59% 28.38% 4.51% 1.86% 100.00% 1 İstanbul 118,489,977 4,919,203 68,481,065 25,522,529 110,611,879 12,550,541 5,237,264 345,812,458 2 Ankara 32,666,580 20,660,539 21,980,034 3,336,018 25,894,690 13,307,396 1,633,364 119,478,621 Yabancı Ülkeler 157,209 0 9,053,277 14,073,428 16,939,114 3,142,845 0 43,365,873 3 İzmir 25,481,490 1,125,868 4,348,121 1,390 9,092,364 662,317 896,781 41,608,331 4 Antalya 10,167,346 634,691 1,241,793 26 5,906,759 220,888 438,540 18,610,043 5 Bursa 9,056,381 453,528 2,081,527 44 4,199,314 419,757 531,603 16,742,154 6 Adana 7,559,618 396,580 1,276,510 110 2,061,751 232,621 240,295 11,767,485 7 Kocaeli (İzmit) 4,579,824 611,454 2,312,585 97,626 2,243,636 625,868 295,315 10,766,308 8 Muğla 5,559,800 174,706 479,640 0 1,798,516 84,329 220,577 8,317,568 9 İçel (Mersin) 5,207,021 377,235 575,682 0 1,600,167 130,418 178,704 8,069,227 10 Konya 3,115,948 577,120 1,201,839 14 2,364,707 118,536 271,341 7,649,505 11 Kayseri 2,400,121 236,523 931,807 764 2,856,715 95,709 161,844 6,683,483 12 Balıkesir 4,180,242 162,604 451,777 11 1,584,377 97,842 191,701 6,668,554 13 Hatay (Antakya) 3,247,578 269,966 507,769 1 2,237,968 128,239 104,495 6,496,016 14 Denizli 3,648,623 172,112 513,522 34 1,887,404 89,355 163,043 6,474,093 15 Aydın 4,028,546 204,539 372,507 27 1,411,701 79,730 141,776 6,238,826 16 Gaziantep 2,158,486 462,751 730,794 53 1,774,556 129,593 156,043 5,412,276 17 Eskişehir 2,728,010 433,712 680,955 0 1,049,681 98,506 183,237 5,174,101 18 Samsun 2,706,325 226,464 565,457 41 1,181,268 69,396 171,195 4,920,146 Samsun Dağılım % 55.00% 4.60% 11.49% 0.00% 24.01% 1.41% 3.48% 100.00% Samsun Pay % 0.92% 0.57% 0.45% 0.00% 0.54% 0.20% 1.19% 0.64% 19 Manisa 3,119,033 175,136 496,743 0 692,556 125,208 142,186 4,750,862 20 Zonguldak 2,263,890 124,871 355,306 0 1,052,778 526,610 86,295 4,409,750 21 Tekirdağ 2,729,096 176,749 333,385 8 708,617 107,462 107,325 4,162,642 22 Trabzon 2,009,010 129,267 299,852 4 1,055,515 46,756 117,395 3,657,799 23 Sakarya (Adapazarı) 1,427,496 145,390 291,063 8 694,834 55,256 114,987 2,729,034 24 Uşak 1,211,417 87,780 141,542 0 1,038,688 19,602 60,540 2,559,569 25 Afyonkarahisar 1,173,420 142,891 198,591 0 876,603 29,635 87,120 2,508,260 26 Kahramanmaraş 899,043 197,236 366,790 126 851,741 80,054 81,214 2,476,204 Kıbrıs 1,061,904 10,446 199,990 17,669 1,006,022 139,655 8,940 2,444,626 27 Sivas 1,127,695 231,290 178,039 25 755,541 30,674 83,047 2,406,311 28 Diyarbakır 1,056,488 457,932 316,287 15 296,161 107,336 80,114 2,314,333 29 Edirne 1,560,221 64,281 144,599 0 442,068 40,879 55,012 2,307,060 30 Çanakkale 1,570,646 177,585 155,495 0 235,161 61,362 92,210 2,292,459 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği 146 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 147

KREDİLERİN TÜRÜNE GÖRE İLLERE DAĞILIMI Samsun da 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam kredilerin %88.66 sı ihtisas d ş kredilerden, %11.34 ü de ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tarım kredilerinin payı %6.43, mesleki kredilerin payı ise %3.90 kadardır. Türkiye de 31.12.2012 tarihi itibariyle toplam kredilerin %93.93 ü ihtisas d ş kredilerden, %6.07 si de ihtisas kredilerinden oluşmaktadır. Tar m kredilerinin payı %3.25, mesleki kredilerin payı ise %0.91 kadardır. KREDİLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI TABLOSU (31.12.2012, BİN TL) Sn Bölgeler ve İller İhtisas Kredileri İhtisas D ş Tarım Gayrimenkul Mesleki Denizcilik Turizm Diğer Krediler Toplam Türkiye Toplam 24,867,583 0 6,925,360 0 335,474 14,251,826 717,816,536 764,196,779 Türkiye Dağılım 3.25% 0.00% 0.91% 0.00% 0.04% 1.86% 93.93% 100.00% 1 İstanbul 458,326 0 449,830 0 108,705 1,115,171 299,275,264 301,407,296 2 Ankara 823,397 0 577,697 0 6,910 308,326 75,836,006 77,552,336 3 İzmir 1,856,813 0 421,965 0 17,665 329,249 39,961,198 42,586,890 Yabancı Ülkeler 0 0 0 0 0 0 32,693,716 32,693,716 4 Antalya 1,136,767 0 364,429 0 27,138 365,186 23,046,636 24,940,156 5 Bursa 953,990 0 353,211 0 3,070 251,900 20,925,582 22,487,753 6 Adana 1,304,420 0 180,072 0 0 80,920 15,131,990 16,697,402 7 Kocaeli (İzmit) 149,121 0 81,732 0 0 110,282 14,584,761 14,925,896 8 Gaziantep 400,484 0 292,177 0 16,122 113,434 13,416,327 14,238,544 9 Konya 1,125,297 0 167,357 0 0 99,793 9,713,587 11,106,034 10 İçel (Mersin) 767,223 0 135,457 0 1,761 38,127 10,068,083 11,010,651 11 Hatay (Antakya) 483,332 0 249,329 0 5,050 57,154 8,607,049 9,401,914 12 Kayseri 428,116 0 78,956 0 0 84,684 8,650,858 9,242,614 İller Bankası A.Ş.** 0 0 0 0 0 8,932,736 17,013 8,949,749 13 Denizli 504,215 0 113,141 0 0 109,289 7,121,486 7,848,131 14 Manisa 926,575 0 255,440 0 0 60,769 6,436,781 7,679,565 15 Samsun 463,077 0 281,287 0 453 72,513 6,389,332 7,206,662 Samsun Dağılım 6.43% 0.00% 3.90% 0.00% 0.01% 1.01% 88.66% 100.00% Samsun Pay % 1.86% 4.06% 0.14% 0.51% 0.89% 0.94% 16 Balıkesir 693,890 0 91,490 0 0 44,797 6,275,488 7,105,665 17 Muğla 402,721 0 77,330 0 9,244 118,059 6,401,507 7,008,861 18 Aydın 738,961 0 91,611 0 5,655 66,552 5,656,691 6,559,470 19 Tekirdağ 517,061 0 103,353 0 0 39,953 5,661,273 6,321,640 20 Eskişehir 258,502 0 42,636 0 0 50,549 5,518,363 5,870,050 21 Sakarya (Adapazarı) 295,021 0 59,396 0 0 30,071 4,440,647 4,825,135 22 Trabzon 101,580 0 69,320 0 1,040 72,347 4,417,760 4,662,047 23 Kahramanmaraş 177,673 0 81,456 0 169 93,245 4,297,210 4,649,753 24 Diyarbakır 295,307 0 61,510 0 0 76,161 4,090,638 4,523,616 25 Şanlıurfa 492,734 0 331,864 0 0 31,952 2,851,176 3,707,726 26 Zonguldak 61,642 0 25,213 0 0 66,631 3,245,936 3,399,422 27 Erzurum 306,611 0 52,138 0 0 10,665 2,956,202 3,325,616 28 Afyonkarahisar 332,275 0 69,319 0 0 91,760 2,600,225 3,093,579 29 Malatya 300,602 0 35,887 0 0 56,568 2,615,877 3,008,934 30 Çorum 291,519 0 81,071 0 0 55,337 2,509,371 2,937,298 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği PROTESTOLU SENETLER 148 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 149

PROTESTO EDİLEN SENETLER Samsun un 2000 yılnda %0.51 olan protestolu senet tutar pay n n 2008 yılına kadar sürekli artarak 2008 yılında %1.48 e yükseldiği 2009-2011 döneminde azalma eğilimi göstererek 2011 yılında %1.25 e gerilediği ancak 2012 yılında terrar %1.51 paya yükseldiği görülmektedir. İlin Protestolu senet say s pay 2000 yılında %0.94 iken 2012 yılında %1.85 e yükselmiştir. SAMSUN VE TÜRKİYE PROTESTOLU SENET SAYISI GRAFİKLERİ Samsun un protestolu senet sayısı payı yıllar itibariyle sürekli artış eğilimi göstermektedir. 2000 yılında protestolu senet payı %0.94 olan ilimizin payı 2012 yılında %1.85 e yükselmiştir. 2000 yılında protestolu senet sayısı bakımında 19 uncu sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 11 inci sıraya yerleşmiştir. Protestolu senet say s na göre 2000 yılında 19 uncu sırada bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. Protestolu senet tutar na göre 2000 yılında 22 nci sıra bulunan Samsun 2012 yılında 11 inci sıraya yükselmiştir. Samsun un protestolu senet başına tutarı 2000 yılında 1,671 Türk Lirası iken 2012 yılında 8,326 Türk Lirasına yükselmiştir. Samsun un senet başına tutarının Türkiye ortalamasına oranı 2000 yılında %54.5 iken 2012 yılında %81.6 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında bir önceki yıla göre protestolu senet adedi Türkiye de %22 oranında artarken Samsun da %29 oranında artmış, protestolu senet tutar ise Türkiye de %44 oranında artarken Samsun da %74 oranında artmıştır. 2000-2012 döneminde protestolu senet adedi Türkiye de %295 oranında artarken Samsun da %674 oranında artmış, protestolu senet tutar ise Türkiye de %1,216 oranında artarken Samsun da %3,756 oranında artmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre protestolu senet baş na tutar Türkiye de %18 oranında artarken Samsun da %35 oranında artmış, 2000-2012 döneminde protestolu senet baş na tutar Türkiye de %233 oranında artarken Samsun da %398 oranında artmıştır. PROTESTOLU SENETLER (2000-2012) Yıllar TUTAR BAZINDA SENET BAŞINA TUTAR ADET BAZINDA Samsun Türkiye Pay(%) Sıra Samsun Türkiye Oran(%) Samsun Türkiye Pay(%) Sıra 2000 2,550,499 496,143,861 0.51% 22 1,671 3,065 54.5% 1,526 161,896 0.94% 19 2001 6,014,345 950,775,832 0.63% 18 2,639 4,829 54.6% 2,279 196,880 1.16% 17 2002 5,032,233 696,703,591 0.72% 17 2,902 4,761 61.0% 1,734 146,329 1.19% 16 2003 6,870,170 797,209,565 0.86% 17 2,825 4,039 69.9% 2,432 197,393 1.23% 16 2004 13,415,593 1,542,150,313 0.87% 18 3,089 4,599 67.2% 4,343 335,294 1.30% 16 2005 27,593,944 2,644,834,798 1.04% 17 3,390 4,482 75.6% 8,140 590,111 1.38% 15 2006 44,573,164 3,857,801,153 1.16% 18 3,821 4,875 78.4% 11,666 791,402 1.47% 14 2007 67,610,965 5,489,346,211 1.23% 15 4,038 5,331 75.8% 16,742 1,029,765 1.63% 13 2008 96,640,311 6,519,974,805 1.48% 11 4,954 5,766 85.9% 19,508 1,130,731 1.73% 12 2009 105,312,823 7,530,881,141 1.40% 12 5,190 6,407 81.0% 20,291 1,175,326 1.73% 12 2010 74,400,855 5,584,255,888 1.33% 13 4,677 6,201 75.4% 15,908 900,600 1.77% 11 2011 56,611,399 4,540,100,072 1.25% 13 6,179 8,649 71.4% 9,162 524,947 1.75% 10 2012 98,351,001 6,530,643,832 1.51% 11 8,326 10,203 81.6% 11,813 640,091 1.85% 11 2012/2011 değişim 74% 44% 35% 18% 29% 22% 2012/2000 değişim 3,756% 1,216% 398% 233% 674% 295% Kaynak: T.C.M.B 150 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 151

SAMSUN VE TÜRKİYE PROTESTOLU SENET TUTAR GRAFİKLERİ Samsun un 2000-2008 yılları arasında artan protestolu senet tutar payı 2008 den itibaren düşüş eğilimine geçmiş ancak 2012 yılında tekrar yükselerek %1.51 paya ulaşmıştır. 2000 yılında protestolu senet tutarına göre 22 nci sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 11 inci sıraya yerleşmiştir. PROTESTO EDİLEN SENETLERİN İL BAZINDA ADET VE ORANLARI (2010-2012) 2011 yılında 9,162 adet protesto edilen senet sayısı ile 10 uncu sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 11,813 adet protestolu senet sayısı ile 11 inci sırada yer almaktadır. İller 2010 2011 2012 Adet Sıra Pay(%) Adet Sıra Pay(%) Adet Sıra Pay(%) TOPLAM 900,600 524,947 640,091 İSTANBUL 201,523 1 22.38% 123,552 1 23.54% 136,369 1 21.30% ANKARA 103,563 2 11.50% 57,710 2 10.99% 73,437 2 11.47% İZMİR 55,098 3 6.12% 31,131 3 5.93% 38,952 3 6.09% KONYA 40,692 6 4.52% 24,203 5 4.61% 30,455 4 4.76% ANTALYA 44,502 4 4.94% 25,295 4 4.82% 29,794 5 4.65% BURSA 43,007 5 4.78% 24,010 6 4.57% 28,744 6 4.49% MUĞLA 20,135 7 2.24% 11,223 7 2.14% 13,472 7 2.10% KOCAELİ 18,681 8 2.07% 11,167 8 2.13% 13,320 8 2.08% ADANA 16,218 9 1.80% 9,781 9 1.86% 12,058 9 1.88% MERSİN 16,147 10 1.79% 9,059 11 1.73% 11,831 10 1.85% SAMSUN 15,908 11 1.77% 9,162 10 1.75% 11,813 11 1.85% KAYSERİ 13,874 15 1.54% 8,791 13 1.67% 11,452 12 1.79% BALIKESİR 15,614 12 1.73% 8,545 14 1.63% 10,994 13 1.72% GAZİANTEP 14,862 13 1.65% 9,008 12 1.72% 10,337 14 1.61% MANİSA 14,369 14 1.60% 8,101 15 1.54% 10,125 15 1.58% AYDIN 13,450 17 1.49% 7,270 16 1.38% 9,699 16 1.52% DENİZLİ 13,455 16 1.49% 7,154 17 1.36% 8,210 17 1.28% SAKARYA 10,497 18 1.17% 5,976 18 1.14% 7,916 18 1.24% HATAY 8,714 21 0.97% 4,519 22 0.86% 6,477 19 1.01% TEKİRDAĞ 9,575 20 1.06% 5,522 19 1.05% 6,451 20 1.01% TRABZON 10,209 19 1.13% 5,508 20 1.05% 6,258 21 0.98% ORDU 7,600 23 0.84% 3,957 26 0.75% 5,847 22 0.91% ESKİŞEHİR 7,270 25 0.81% 4,553 21 0.87% 5,505 23 0.86% ÇANAKKALE 6,622 27 0.74% 3,458 32 0.66% 5,490 24 0.86% AFYON 6,751 26 0.75% 3,989 25 0.76% 5,403 25 0.84% KAHRAMANMARAŞ 6,251 29 0.69% 3,832 27 0.73% 5,138 26 0.80% MALATYA 5,669 32 0.63% 3,813 28 0.73% 5,103 27 0.80% ZONGULDAK 8,313 22 0.92% 4,170 23 0.79% 4,987 28 0.78% ERZURUM 7,361 24 0.82% 4,136 24 0.79% 4,934 29 0.77% DİYARBAKIR 4,997 37 0.55% 3,515 30 0.67% 4,690 30 0.73% URFA 5,416 34 0.60% 3,604 29 0.69% 4,507 31 0.70% TOKAT 5,955 30 0.66% 3,479 31 0.66% 4,386 32 0.69% ÇORUM 6,524 28 0.72% 3,287 34 0.63% 4,134 33 0.65% ISPARTA 5,891 31 0.65% 3,208 35 0.61% 3,931 34 0.61% SİVAS 5,648 33 0.63% 3,369 33 0.64% 3,660 35 0.57% EDİRNE 4,685 38 0.52% 2,655 40 0.51% 3,656 36 0.57% GİRESUN 4,247 40 0.47% 2,689 39 0.51% 3,241 37 0.51% AMASYA 3,597 46 0.40% 2,188 46 0.42% 3,233 38 0.51% AKSARAY 3,804 43 0.42% 2,397 42 0.46% 3,164 39 0.49% YOZGAT 3,801 44 0.42% 2,199 45 0.42% 3,114 40 0.49% BOLU 3,779 45 0.42% 2,004 47 0.38% 3,085 41 0.48% UŞAK 4,224 41 0.47% 2,346 44 0.45% 2,991 42 0.47% KÜTAHYA 5,367 35 0.60% 2,793 37 0.53% 2,987 43 0.47% VAN 4,622 39 0.51% 3,155 36 0.60% 2,965 44 0.46% RİZE 3,582 47 0.40% 2,361 43 0.45% 2,929 45 0.46% DÜZCE 5,142 36 0.57% 2,793 38 0.53% 2,928 46 0.46% ELAZIĞ 3,553 48 0.39% 2,499 41 0.48% 2,862 47 0.45% KIRKLARELİ 3,857 42 0.43% 1,836 48 0.35% 2,705 48 0.42% NEVŞEHİR 2,866 51 0.32% 1,829 49 0.35% 2,622 49 0.41% NİĞDE 2,806 53 0.31% 1,646 51 0.31% 2,306 50 0.36% BURDUR 2,751 54 0.31% 1,528 55 0.29% 2,238 51 0.35% KARAMAN 2,563 55 0.28% 1,633 52 0.31% 2,178 52 0.34% KASTAMONU 2,982 50 0.33% 1,769 50 0.34% 2,175 53 0.34% OSMANİYE 2,253 59 0.25% 1,142 63 0.22% 2,012 54 0.31% KIRIKKALE 3,078 49 0.34% 1,593 53 0.30% 1,996 55 0.31% ADIYAMAN 2,440 58 0.27% 1,569 54 0.30% 1,959 56 0.31% YALOVA 2,530 56 0.28% 1,480 56 0.28% 1,826 57 0.29% KARABÜK 2,845 52 0.32% 1,316 59 0.25% 1,817 58 0.28% KIRŞEHİR 2,486 57 0.28% 1,327 57 0.25% 1,740 59 0.27% MUŞ 1,435 68 0.16% 1,321 58 0.25% 1,598 60 0.25% BATMAN 1,559 66 0.17% 1,239 61 0.24% 1,579 61 0.25% ARTVİN 2,053 62 0.23% 1,066 65 0.20% 1,576 62 0.25% BARTIN 1,545 67 0.17% 764 71 0.15% 1,549 63 0.24% MARDİN 1,564 65 0.17% 1,029 66 0.20% 1,538 64 0.24% KARS 1,423 69 0.16% 1,070 64 0.20% 1,407 65 0.22% AĞRI 1,702 64 0.19% 1,268 60 0.24% 1,254 66 0.20% SİNOP 2,115 60 0.23% 1,013 67 0.19% 1,237 67 0.19% ÇANKIRI 1,287 70 0.14% 831 69 0.16% 1,210 68 0.19% ERZİNCAN 1,763 63 0.20% 967 68 0.18% 1,169 69 0.18% BİLECİK 2,070 61 0.23% 1,187 62 0.23% 1,166 70 0.18% BİTLİS 1,016 72 0.11% 817 70 0.16% 896 71 0.14% IĞDIR 957 73 0.11% 719 72 0.14% 871 72 0.14% ŞIRNAK 1,071 71 0.12% 676 73 0.13% 855 73 0.13% ARDAHAN 649 77 0.07% 528 75 0.10% 629 74 0.10% HAKKARİ 772 76 0.09% 566 74 0.11% 588 75 0.09% GÜMÜŞHANE 906 74 0.10% 485 76 0.09% 578 76 0.09% BAYBURT 615 78 0.07% 344 79 0.07% 574 77 0.09% BİNGÖL 878 75 0.10% 470 77 0.09% 545 78 0.09% SİİRT 456 79 0.05% 463 78 0.09% 335 79 0.05% KİLİS 325 80 0.04% 173 80 0.03% 227 80 0.04% TUNCELİ 218 81 0.02% 147 81 0.03% 102 81 0.02% Kaynak: TCMB Bankac l k ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü 152 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 153

PROTESTO EDİLEN SENETLERİN İL BAZINDA TUTAR VE ORANLARI (2010-2012) 2011 yılında 56 milyon 611 bin Türk Liralık protesto edilen senet tutarı ile 13 üncü sırada bulunan Samsun, 2012 yılında 98 milyon 351 bin Türk Liralık protestolu senet tutarı ile 11 inci sırada yer almaktadır. İller 2010 2011 2012 Tutar Sıra Pay Tutar Sıra Pay Tutar Sıra Pay TOPLAM 5,584,255,888 4,540,100,072 6,530,643,832 İSTANBUL 1,658,491,094 1 29.70% 1,459,196,189 1 32.14% 1,926,409,725 1 29.50% ANKARA 710,171,979 2 12.72% 552,757,231 2 12.18% 1,087,957,187 2 16.66% İZMİR 319,165,153 3 5.72% 245,026,867 3 5.40% 366,757,242 3 5.62% ANTALYA 285,322,233 4 5.11% 205,954,696 4 4.54% 274,727,462 4 4.21% BURSA 265,682,090 5 4.76% 176,039,848 5 3.88% 216,494,479 5 3.32% KONYA 176,965,688 6 3.17% 148,531,153 6 3.27% 205,462,467 6 3.15% MUĞLA 140,326,880 7 2.51% 77,981,991 10 1.72% 132,230,056 7 2.02% KOCAELİ 113,329,592 8 2.03% 93,629,081 7 2.06% 107,831,053 8 1.65% ADANA 95,016,898 10 1.70% 85,018,934 8 1.87% 104,895,356 9 1.61% GAZİANTEP 98,091,578 9 1.76% 84,343,497 9 1.86% 99,845,822 10 1.53% SAMSUN 74,400,855 13 1.33% 56,611,399 13 1.25% 98,351,001 11 1.51% KAYSERİ 72,697,062 14 1.30% 73,513,682 11 1.62% 97,812,219 12 1.50% MERSİN 93,243,307 11 1.67% 67,271,623 12 1.48% 96,895,911 13 1.48% MANİSA 71,562,201 15 1.28% 52,346,412 15 1.15% 78,168,898 14 1.20% AYDIN 59,383,123 16 1.06% 49,287,105 16 1.09% 75,261,918 15 1.15% BALIKESİR 76,875,309 12 1.38% 55,205,760 14 1.22% 74,667,491 16 1.14% SAKARYA 49,525,016 19 0.89% 37,753,627 21 0.83% 68,900,777 17 1.06% TEKİRDAĞ 51,522,962 18 0.92% 39,757,777 18 0.88% 61,846,179 18 0.95% DİYARBAKIR 45,081,367 21 0.81% 39,037,022 19 0.86% 61,671,376 19 0.94% ÇANAKKALE 35,124,201 27 0.63% 35,870,930 22 0.79% 58,059,613 20 0.89% DENİZLİ 56,890,689 17 1.02% 46,863,907 17 1.03% 57,786,745 21 0.88% ESKİŞEHİR 42,827,719 22 0.77% 38,211,130 20 0.84% 49,506,097 22 0.76% HATAY 41,354,285 23 0.74% 28,602,211 28 0.63% 48,657,731 23 0.75% TRABZON 46,632,692 20 0.84% 31,997,186 25 0.70% 42,740,289 24 0.65% MALATYA 25,598,401 36 0.46% 27,240,397 29 0.60% 42,164,412 25 0.65% ERZURUM 35,743,132 25 0.64% 30,404,974 26 0.67% 39,026,702 26 0.60% URFA 36,925,012 24 0.66% 30,019,320 27 0.66% 38,419,577 27 0.59% ORDU 30,573,888 30 0.55% 23,580,684 33 0.52% 37,663,881 28 0.58% KAHRAMANMARAŞ 31,239,091 29 0.56% 26,478,412 30 0.58% 36,834,761 29 0.56% VAN 32,371,096 28 0.58% 32,684,863 24 0.72% 35,434,298 30 0.54% AFYON 29,754,105 31 0.53% 32,768,336 23 0.72% 34,247,154 31 0.52% ZONGULDAK 35,320,485 26 0.63% 25,683,177 31 0.57% 34,134,209 32 0.52% KIRKLARELİ 19,890,486 42 0.36% 16,687,206 40 0.37% 30,617,502 33 0.47% ÇORUM 28,032,782 32 0.50% 19,672,533 38 0.43% 30,363,468 34 0.46% EDİRNE 23,153,109 38 0.41% 21,058,689 36 0.46% 27,489,525 35 0.42% TOKAT 26,215,650 34 0.47% 21,140,093 35 0.47% 27,264,846 36 0.42% BATMAN 19,537,078 43 0.35% 12,847,106 50 0.28% 25,872,399 37 0.40% ÇANKIRI 9,312,971 67 0.17% 5,447,690 72 0.12% 25,084,623 38 0.38% DÜZCE 26,212,444 35 0.47% 16,473,856 41 0.36% 24,999,506 39 0.38% ISPARTA 23,923,621 37 0.43% 19,824,276 37 0.44% 24,640,680 40 0.38% SİVAS 26,377,861 33 0.47% 23,392,340 34 0.52% 23,808,343 41 0.36% AKSARAY 18,440,661 45 0.33% 14,529,814 47 0.32% 22,708,109 42 0.35% AMASYA 14,865,845 51 0.27% 15,303,909 44 0.34% 21,290,086 43 0.33% ELAZIĞ 22,152,144 39 0.40% 16,799,655 39 0.37% 20,720,182 44 0.32% YOZGAT 16,377,212 49 0.29% 15,207,709 45 0.33% 20,250,011 45 0.31% BOLU 21,359,151 40 0.38% 12,536,384 51 0.28% 20,212,460 46 0.31% KÜTAHYA 18,668,698 44 0.33% 15,991,134 43 0.35% 20,054,719 47 0.31% UŞAK 14,310,201 52 0.26% 13,365,484 48 0.29% 19,327,241 48 0.30% NEVŞEHİR 12,148,345 57 0.22% 11,385,934 53 0.25% 19,099,390 49 0.29% BURDUR 13,154,087 54 0.24% 10,350,029 56 0.23% 18,832,164 50 0.29% GİRESUN 17,213,404 47 0.31% 14,544,514 46 0.32% 18,463,649 51 0.28% ADIYAMAN 17,801,342 46 0.32% 16,104,340 42 0.35% 17,766,453 52 0.27% RİZE 16,575,440 48 0.30% 25,174,928 32 0.55% 17,093,067 53 0.26% YALOVA 12,056,283 58 0.22% 10,302,437 57 0.23% 16,886,215 54 0.26% MARDİN 10,423,042 64 0.19% 9,286,400 60 0.20% 16,828,250 55 0.26% KARAMAN 11,600,858 61 0.21% 10,081,541 58 0.22% 15,950,894 56 0.24% NİĞDE 13,193,477 53 0.24% 11,002,660 54 0.24% 15,144,933 57 0.23% MUŞ 12,538,872 55 0.22% 13,209,591 49 0.29% 15,016,283 58 0.23% KASTAMONU 12,185,375 56 0.22% 10,570,067 55 0.23% 14,303,207 59 0.22% OSMANİYE 11,758,422 60 0.21% 7,513,047 64 0.17% 13,067,084 60 0.20% KIRIKKALE 15,409,160 50 0.28% 10,002,771 59 0.22% 12,711,723 61 0.19% AĞRI 12,039,475 59 0.22% 12,383,857 52 0.27% 12,704,389 62 0.19% BİTLİS 7,124,704 70 0.13% 9,093,536 61 0.20% 11,655,792 63 0.18% KIRŞEHİR 9,998,115 65 0.18% 7,994,377 63 0.18% 11,529,687 64 0.18% KARS 10,549,231 63 0.19% 8,586,100 62 0.19% 11,266,520 65 0.17% BARTIN 5,098,275 74 0.09% 3,757,220 75 0.08% 11,169,994 66 0.17% ARTVİN 8,929,755 68 0.16% 6,104,471 69 0.13% 9,584,145 67 0.15% KARABÜK 10,837,756 62 0.19% 6,839,080 67 0.15% 9,408,020 68 0.14% ERZİNCAN 9,552,611 66 0.17% 6,954,607 65 0.15% 8,322,557 69 0.13% IĞDIR 5,871,267 71 0.11% 6,344,027 68 0.14% 8,130,468 70 0.12% BİLECİK 20,483,532 41 0.37% 6,930,699 66 0.15% 7,118,202 71 0.11% SİNOP 8,875,885 69 0.16% 5,492,065 71 0.12% 7,021,151 72 0.11% HAKKARİ 5,296,046 73 0.09% 5,813,919 70 0.13% 6,524,111 73 0.10% ŞIRNAK 5,568,221 72 0.10% 4,882,046 73 0.11% 6,309,948 74 0.10% ARDAHAN 2,633,549 79 0.05% 3,507,018 76 0.08% 5,461,363 75 0.08% BAYBURT 3,170,328 78 0.06% 2,836,762 79 0.06% 4,306,605 76 0.07% BİNGÖL 4,521,667 75 0.08% 3,476,273 77 0.08% 4,051,146 77 0.06% GÜMÜŞHANE 3,878,622 77 0.07% 3,032,765 78 0.07% 3,795,321 78 0.06% SİİRT 4,039,337 76 0.07% 4,247,212 74 0.09% 3,135,440 79 0.05% KİLİS 1,530,389 81 0.03% 1,323,011 80 0.03% 1,486,938 80 0.02% TUNCELİ 2,159,919 80 0.04% 1,025,469 81 0.02% 932,935 81 0.01% Kaynak: TCMB Bankac l k ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü VERGİ İSTATİSTİKLERİ 154 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 155

VERGİ TAHAKKUK VE TAHSİLATI (2006-2012) Samsun ve Türkiye nin 2006-2012 yılları arasındaki vergi tahakkuk ve tahsilatları incelendiğinde Samsun un tahsilat nispetinin Türkiye ortalamasının biraz altında kaldığı görülecektir. 2006 yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %92.18 iken Samsun da bu oran %85.23 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında tahsilat nispeti Türkiye ortalaması %86.44 iken Samsun da bu oran %83.45 olarak gerçekleşmiştir. Samsun da 2006-2008 yılları arasında düşüş eğilimi gösteren tahsilat nispeti 2009-2012 yılları arasında artış eğilimindedir. Samsun da tahsilat nispeti 2009 yılında %80.07, 2010 yılında %80.59, 2011 yılında %82.44, 2012 yılında da %83.45 olarak gerçekleşmiştir. 2006-2012 döneminde brüt tahakkuk miktar Türkiye de %124 oranında artarken Samsun da %148 oranında artmış, brüt tahsilat miktar ise Türkiye de %110 oranında artarken Samsun da %143 oranında artmıştır. 2012 yılında önceki yıla göre brüt tahakkuk miktar Türkiye de %10.4 oranında artarken Samsun da %10.9 oranında artmış, brüt tahsilat miktar ise Türkiye de %11.5 artarken Samsun da %12.2 oranında artmıştır. Samsun; Tahsilat nispeti sıralamasına göre 2006 yılında 37 nci iken 2012 yılında 19 uncu, Tahsilat artışı sıralamasında 2006 yılında 30 uncu iken 2012 yılında 24 üncü, Toplam tahsilat içindeki pay sıralamasında 2006 yılında 18 inci iken 2012 yılında 15 inci, Tahakkuk artışı sıralamasında 2006 yılında 32 nci iken 2012 yılında 32 nci, Toplam tahakkuk içindeki pay sıralamasında 2006 yılında 19 uncu iken 2012 yılında 15 inci sırada yer almıştır. YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE VE SAMSUN BRÜT TAHAKKUK VE TAHSİLAT MİKTARLARI (2006-2012) Yıllar Bölge Brüt Tahakkuk (TL) Brüt Tahsilat Tahsilat Nispeti (2) (TL) (%) Sıra Tahsilat Artışı (2) (%) Sıra Samsun'un Toplam Tahsilat İçindeki (2) Payı (%) Sıra Tahakkuk Artışı (2) (%) Sıra Samsun'un Toplam Tahakkuk İçindeki (2) Payı (%) 2006 Türkiye 164,101,909,365 151,271,701,112 92.18 14.64 15.35 Samsun 889,012,345 757,731,843 85.23 (37) 18.43 (30) 0.50 (18) 20.33 (32) 0.54 (19) 2007 Türkiye 187,768,857,637 171,098,465,664 91.12 13.11 14.42 Samsun 1,078,743,720 915,809,622 84.90 (36) 20.86 (13) 0.54 (16) 21.34 (15) 0.57 (18) 2008 Türkiye 211,887,600,784 189,980,827,159 89.66 11.04 12.84 Samsun 1,312,137,616 1,099,171,465 83.77 (29) 20.02 (11) 0.58 (14) 21.64 (12) 0.62 (16) 2009 Türkiye 224,504,297,009 196,313,307,490 87.44 3.33 5.95 Samsun 1,301,655,828 1,042,238,625 80.07 (38) -5.18 (75) 0.53 (18) -0.80 (75) 0.58 (16) 2010 Türkiye 273,451,331,653 235,686,589,944 86.19 20.06 21.80 Samsun 1,558,688,357 1,256,106,721 80.59 (30) 20.52 (31) 0.53 (15) 19.75 (40) 0.57 (17) 2011 Türkiye 332,423,277,875 284,446,206,334 85.57 20.67 21.56 Samsun 1,988,044,939 1,638,973,510 82.44 (20) 30.48 (15) 0.58 (15) 27.61 (21) 0.60 (15) 2012 366,934,082,792 317,188,767,789 86.44 11.49 10.36 2,204,009,921 1,839,319,666 83.45 (19) 12.22 (24) 0.58 (15) 10.87 (32) 0.60 (15) 2012/ Türkiye 10.4% 11.5% 2011 % Samsun 10.9% 12.2% 2012/ Türkiye 124% 110% 2006 % Samsun 148% 143% Kaynak: www.gelirler.gov.tr Sıra İLLER İTİBARİYLE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ (2012 ARALIK SONU) (1)(3) (TL) Samsun 2012 yılında Brüt tahakkuk miktarına göre 2 milyar 204 milyon TL ile 15 inci sırada, 1 milyar 839 milyon TL brüt tahsilat miktarı ile de 15 inci sırada, tahsilat oran na göre ise 19 uncu sırada yer almaktadır. Sn İller Brüt Tahakkuk Brüt Tahsilat Tahsilat Oranı(2) (%) Sıra Tahsilat Artışı(2) (%) Sıra Tahsilat Payı(2) (%) Sıra Tahakkuk Artışı(2) (%) Sıra Tahakkuk Payı(2) (%) 1. İSTANBUL 157,041,579,644 140,153,779,229 89.25 ( 5) 12.87 (21) 44.19 ( 1) 10.64 (34) 42.80 ( 1) 2. ANKARA 42,275,019,115 33,734,310,998 79.80 (38) 9.29 (47) 10.64 ( 4) 9.64 (44) 11.52 ( 2) 3. KOCAELİ 39,636,547,124 37,150,300,219 93.73 ( 2) 7.18 (65) 11.71 ( 2) 7.15 (63) 10.80 ( 3) 4. İZMİR 38,827,980,923 34,693,238,031 89.35 ( 4) 19.41 ( 4) 10.94 ( 3) 18.85 ( 6) 10.58 ( 4) 5. BURSA 10,098,714,228 8,506,568,473 84.23 (17) 7.45 (61) 2.68 ( 5) 7.42 (60) 2.75 ( 5) 6. MERSİN 6,981,102,053 6,133,990,392 87.87 ( 6) 3.86 (74) 1.93 ( 6) 4.05 (76) 1.90 ( 6) 7. ANTALYA 5,954,405,750 4,531,024,636 76.10 (55) 11.05 (31) 1.43 ( 7) 8.45 (48) 1.62 ( 7) 8. HATAY 4,026,085,912 3,532,174,638 87.73 ( 8) 5.53 (71) 1.11 ( 8) 4.36 (75) 1.10 ( 8) 9. ADANA 3,831,334,575 2,735,965,690 71.41 (71) 8.58 (54) 0.86 (10) 6.69 (66) 1.04 ( 9) 10. TEKİRDAĞ 3,604,220,580 3,100,810,766 86.03 (11) 10.08 (40) 0.98 ( 9) 8.28 (52) 0.98 (10) 11. KONYA 3,247,701,096 2,561,001,689 78.86 (44) 11.55 (29) 0.81 (11) 11.63 (20) 0.89 (11) 12. GAZİANTEP 2,617,696,102 2,090,754,687 79.87 (37) 5.75 (68) 0.66 (13) 5.34 (70) 0.71 (12) 13. KAYSERİ 2,561,726,399 2,128,975,024 83.11 (23) 9.13 (49) 0.67 (12) 7.35 (62) 0.70 (13) 14. MANİSA 2,371,747,134 1,878,983,630 79.22 (42) 12.89 (20) 0.59 (14) 11.37 (26) 0.65 (14) 15. SAMSUN 2,204,009,921 1,839,319,666 83.45 (19) 12.22 (24) 0.58 (15) 10.87 (32) 0.60 (15) 16. DENİZLİ 2,130,578,455 1,669,031,213 78.34 (46) 9.74 (45) 0.53 (16) 9.66 (42) 0.58 (16) 17. MUĞLA 2,128,246,708 1,583,265,183 74.39 (63) 9.93 (41) 0.50 (18) 8.64 (47) 0.58 (17) 18. BALIKESİR 1,991,217,726 1,632,007,319 81.96 (27) 10.16 (38) 0.51 (17) 8.31 (51) 0.54 (18) 19. ESKİŞEHİR 1,846,480,757 1,525,956,876 82.64 (24) 8.55 (55) 0.48 (19) 8.27 (53) 0.50 (19) 20. ZONGULDAK 1,840,483,148 1,493,632,689 81.15 (31) -0.38 (80) 0.47 (20) 1.19 (80) 0.50 (20) 21. SAKARYA 1,715,660,098 1,240,935,604 72.33 (68) 10.73 (33) 0.39 (21) 11.16 (30) 0.47 (21) 22. AYDIN 1,511,485,648 1,066,483,670 70.56 (73) 7.94 (59) 0.34 (23) 8.09 (55) 0.41 (22) 23. TRABZON 1,409,614,322 1,150,387,560 81.61 (28) 11.58 (28) 0.36 (22) 9.99 (39) 0.38 (23) 24. DİYARBAKIR 1,288,042,731 984,036,388 76.40 (52) 10.40 (34) 0.31 (24) 10.77 (33) 0.35 (24) 25. ŞANLIURFA 1,131,696,583 808,713,826 71.46 (69) 13.71 (16) 0.25 (27) 11.36 (27) 0.31 (25) 26. K.MARAŞ 1,081,369,546 935,815,580 86.54 (10) 6.73 (67) 0.30 (26) 6.09 (68) 0.29 (26) 27. ÇANAKKALE 901,118,504 722,284,196 80.15 (34) 13.61 (18) 0.23 (29) 12.65 (18) 0.25 (28) 28. KÜTAHYA 851,002,665 651,290,983 76.53 (51) 9.28 (48) 0.21 (30) 11.52 (22) 0.23 (29) 29. KIRIKKALE 825,992,629 724,732,064 87.74 ( 7) 8.17 (56) 0.23 (28) 7.73 (57) 0.23 (30) 30. ERZURUM 818,465,728 623,028,862 76.12 (54) 8.70 (52) 0.20 (33) 7.00 (64) 0.22 (31) 31. MALATYA 794,402,190 626,936,623 78.92 (43) 11.59 (27) 0.20 (32) 11.95 (19) 0.22 (32) 32. AFYONKARAHİSAR 771,548,155 581,080,520 75.31 (60) 7.29 (64) 0.18 (34) 7.58 (59) 0.21 (33) 33. EDİRNE 765,751,713 646,702,339 84.45 (14) 8.60 (53) 0.20 (31) 7.74 (56) 0.21 (34) 34. SİVAS 763,764,711 512,972,289 67.16 (79) 9.06 (50) 0.16 (38) 14.38 (10) 0.21 (35) 35. ORDU 728,267,536 556,044,670 76.35 (53) 7.35 (62) 0.18 (36) 8.42 (49) 0.20 (36) 36. ELAZIĞ 685,805,965 570,762,637 83.23 (21) 18.25 ( 7) 0.18 (35) 14.28 (11) 0.19 (37) 37. VAN 681,780,567 429,962,221 63.06 (82) 1.16 (79) 0.14 (40) 19.70 ( 5) 0.19 (38) 38. KIRKLARELİ 638,959,368 426,259,874 66.71 (80) 3.33 (75) 0.13 (42) 2.07 (79) 0.17 (39) 39. RİZE 604,957,814 530,259,117 87.65 ( 9) 13.30 (19) 0.17 (37) 7.39 (61) 0.16 (40) 40. AKSARAY 593,845,713 496,650,884 83.63 (18) 1.93 (78) 0.16 (39) 3.90 (77) 0.16 (41) 41. DÜZCE 569,522,336 362,268,883 63.61 (81) 8.08 (58) 0.11 (48) 11.20 (29) 0.16 (42) 42. MARDİN 541,528,262 395,332,872 73.00 (65) 9.04 (51) 0.12 (45) 20.62 ( 4) 0.15 (43) 43. ÇORUM 526,336,986 429,422,375 81.59 (29) 8.10 (57) 0.14 (41) 6.57 (67) 0.14 (44) 44. ISPARTA 522,986,083 417,968,897 79.92 (35) 5.70 (69) 0.13 (44) 5.19 (71) 0.14 (45) 45. KASTAMONU 514,346,380 424,216,464 82.48 (25) 35.74 ( 2) 0.13 (43) 29.70 ( 2) 0.14 (46) 46. BOLU 512,900,260 371,135,847 72.36 (67) 5.62 (70) 0.12 (46) 6.09 (69) 0.14 (47) 47. OSMANİYE 495,779,488 360,511,666 72.72 (66) -4.29 (81) 0.11 (49) 0.56 (81) 0.14 (48) 48. TOKAT 490,600,392 370,266,575 75.47 (58) 9.81 (44) 0.12 (47) 8.93 (46) 0.13 (49) 49. YALOVA 484,360,953 330,290,862 68.19 (78) 9.90 (42) 0.10 (51) 9.97 (40) 0.13 (50) 50. UŞAK 457,883,554 342,012,737 74.69 (61) 10.22 (36) 0.11 (50) 10.89 (31) 0.12 (51) 51. ADIYAMAN 402,170,621 299,770,969 74.54 (62) 12.07 (25) 0.09 (55) 8.33 (50) 0.11 (52) 52. GİRESUN 397,619,335 317,744,783 79.91 (36) 10.18 (37) 0.10 (53) 8.27 (54) 0.11 (53) 53. BATMAN 394,373,418 299,875,010 76.04 (56) 15.57 (13) 0.09 (54) 13.74 (14) 0.11 (54) 54. KARABÜK 382,144,641 318,096,550 83.24 (20) 7.33 (63) 0.10 (52) 7.71 (58) 0.10 (55) 55. YOZGAT 365,553,405 258,312,987 70.66 (72) 9.45 (46) 0.08 (58) 4.76 (73) 0.10 (56) 56. BURDUR 343,204,237 267,359,818 77.90 (48) 10.37 (35) 0.08 (56) 10.27 (37) 0.09 (57) 57. ŞIRNAK 331,163,505 236,494,836 71.41 (70) 44.75 ( 1) 0.07 (59) 35.11 ( 1) 0.09 (58) 58. AMASYA 329,497,858 258,834,477 78.55 (45) 14.07 (15) 0.08 (57) 12.80 (16) 0.09 (59) 59. NEVŞEHİR 327,796,093 230,301,598 70.26 (76) 9.83 (43) 0.07 (60) 11.41 (25) 0.09 (60) 60. NİĞDE 276,934,683 209,759,197 75.74 (57) 7.48 (60) 0.07 (61) 10.60 (35) 0.08 (61) 61. BİLECİK 271,210,391 190,652,105 70.30 (75) 3.93 (73) 0.06 (64) 5.08 (72) 0.07 (62) 62. KIRSEHİR 255,899,669 190,241,414 74.34 (64) 15.63 (12) 0.06 (65) 12.75 (17) 0.07 (63) 63. ARTVİN 253,468,016 201,692,651 79.57 (40) 5.17 (72) 0.06 (62) 6.81 (65) 0.07 (64) 64. KARAMAN 244,190,984 196,065,564 80.29 (33) 11.49 (30) 0.06 (63) 13.79 (13) 0.07 (65) 65. AĞRI 232,226,640 184,302,558 79.36 (41) 17.93 ( 8) 0.06 (67) 16.53 ( 7) 0.06 (66) 66. ERZİNCAN 232,146,651 186,785,439 80.46 (32) 12.48 (23) 0.06 (66) 9.71 (41) 0.06 (67) 67. BARTIN 200,897,127 151,315,322 75.32 (59) 7.11 (66) 0.05 (69) 9.63 (45) 0.05 (68) 68. SİNOP 199,775,846 153,286,955 76.73 (50) 3.22 (76) 0.05 (68) 4.61 (74) 0.05 (69) 69. KARS 187,759,469 147,035,387 78.31 (47) 15.99 (11) 0.05 (70) 11.43 (24) 0.05 (70) 70. SİİRT 182,764,569 145,731,058 79.74 (39) 18.46 ( 5) 0.05 (71) 13.91 (12) 0.05 (71) 71. BİTLİS 166,163,484 140,285,856 84.43 (15) 28.44 ( 3) 0.04 (72) 23.02 ( 3) 0.05 (72) 72. MUŞ 160,925,013 133,922,467 83.22 (22) 13.71 (17) 0.04 (73) 9.65 (43) 0.04 (73) 73. HAKKARİ 155,124,278 107,123,938 69.06 (77) 15.51 (14) 0.03 (76) 11.32 (28) 0.04 (74) 74. ÇANKIRI 146,708,404 119,610,655 81.53 (30) 2.47 (77) 0.04 (75) 3.78 (78) 0.04 (75) 75. IĞDIR 145,558,117 102,508,379 70.42 (74) 18.33 ( 6) 0.03 (77) 13.22 (15) 0.04 (76) 76. BİNGÖL 142,368,323 120,769,784 84.83 (13) 16.38 ( 9) 0.04 (74) 15.44 ( 8) 0.04 (77) 77. GÜMÜŞHANE 83,634,463 71,469,397 85.45 (12) 16.22 (10) 0.02 (78) 15.44 ( 9) 0.02 (78) 78. KİLİS 76,713,161 59,671,636 77.79 (49) -5.66 (82) 0.02 (80) -0.30 (82) 0.02 (79) 79. TUNCELİ 67,611,890 61,214,536 90.54 ( 3) 12.55 (22) 0.02 (79) 11.52 (21) 0.02 (80) 80. ARDAHAN 53,808,910 44,141,942 82.03 (26) 11.03 (32) 0.01 (81) 10.54 (36) 0.01 (81) 81. BAYBURT 47,789,426 40,306,451 84.34 (16) 11.96 (26) 0.01 (82) 11.44 (23) 0.01 (82) MERKEZ(*) 980,225,936 980,225,936 100.00 ( 1) 10.08 (39) 0.31 (25) 10.08 (38) 0.27 (27) TOPLAM 366,934,082,792 317,188,767,789 86.44 11.49 100.00 10.36 100.00 Kaynak:Muhasebat Genel Müdürlüğü, S ralama brüy tahakkuk miktar na göre yap lm şt r. Not: 1) Rakamlar Brüt Olup, Mahalli İdare ve Fon Paylar Ayr lmam ş Tutarlard r. (Red ve iadeler dahil) 2) Parantez İçindeki Rakamlar O İl'in Merkez ve 81 İl İçerisindeki İlgili Sütundaki Başar S ras n Göstermektedir. 3) 2012 Y l Vergi Gelirleri içerisindeki Gelir Vergisi Tevkifat rakam na Asgari Geçim İndirimi tutar dahildir. (*) Başbakanl k ve Bakanl klar n Merkez Saymanl klar ile Hazine, Gelir, M.İ.T., T.B.M.M., Cumhurbaşkanl ğ, Say ştay ve K br s Türk Askeri Birliği Saymanl klar n kapsamaktad r. Sıra 156 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 157

MÜKELLEF SAYILARI (2003-2012) Samsun un 2003 yılında %0.82 pay ile 4,945 olan Kurumlar Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %0.82 pay ile 5,447 ye ulaştığı görülmektedir. 2003 yılsonunda 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 17 nci sıradadır. 2003-2012 döneminde Samsun un Kurumlar Vergisi faal mükellef sayısı %10.2 oranında artarken Türkiye de %9.5 oranında artmıştır. Grafiklerden açıkça görülmektedir ki Samsun da Basit Usul Vergi mükellefleri dışındaki vergi mükelleflerinin sayı payları nüfus payına (Samsun 2012 nüfus payı %1.66) göre düşük kalmaktadır. Yine basit usul vergi mükellef sayı payı dışındaki vergi mükellefi sayısı paylarında genel olarak düşüş eğilimi olduğu söylenebilir. Samsun un 2003 yılında %1.38 pay ile 23,941 olan Gelir Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.40 pay ile 24,660 a ulaştığı görülmektedir. 2003 Aralık ayında 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 16 nci sıradadır. 2003-2012 döneminde Samsun un faal gelir vergisi mükellef sayısı %3.0 oranında artarken Türkiye de %1.4 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında %1.94 pay ile 9,550 olan GMSİ Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.03 pay ile 13,774 e ulaştığı görülmektedir. 2003 yılı Aralık ayında 10 uncu sırada bulunan Samsun 2012 yılı Aralık itibariyle 17 nci sıraya gerilemiştir. 2003-2012 döneminde Samsun un faal GMSİ vergisi mükellef sayısı %44.2 oranında artarken Türkiye de %171.7 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında %1.22 pay ile 26,176 olan Katma Değer Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.24 pay ile 29,122 ye ulaştığı görülmektedir. 2003 yılsonunda 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 18 inci sıradadır. 2003-2012 döneminde Samsun un faal Katma Değer Vergisi mükellef sayısı %11.3 artarken Türkiye de %9.4 oranında artmıştır. Samsun un 2003 yılında %2.16 pay ile 17,698 olan Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %2.20 pay ile 15,493 e düştüğü görülmektedir. 2003 Aralık ayında 16 ncı sırada bulunan Samsun 2012 yılsonu itibariyle 17 nci sıradadır. 2003-2012 döneminde Samsun un faal Basit Usül vergi mükellef sayısı %12.5 azalırken, Türkiye de % 14.1 azalmıştır. Samsun un 2003 yılında %1.32 pay ile 26,783 olan Gelir Stopaj Vergisi mükellef sayısının 2012 yılı sonunda %1.27 pay ile 30,985 e ulaştığı görülmektedir. 2003 Aralık ayında 17 nci sırada yer alan Samsun 2012 yılsonu itibariyle yine 17 nci sıradadır. 2003-2012 döneminde Samsun un faal Gelir stopaj vergi mükellef sayısı %15.7 artarken Türkiye de %19.7 oranında artmıştır. Yıllar KURUMLAR GELİR GMSİ KDV BASİT GELİR STOPAJ Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay Samsun Türkiye Pay 2003 4,945 605,020 0.82% 23,941 1,735,722 1.38% 9,550 491,907 1.94% 26,176 2,142,949 1.22% 17,698 820,621 2.16% 26,783 2,032,950 1.32% 2004 5,032 632,093 0.80% 25,318 1,774,568 1.43% 9,999 573,308 1.74% 27,476 2,230,815 1.23% 16,801 814,532 2.06% 28,411 2,141,913 1.33% 2005 4,762 593,166 0.80% 24,663 1,691,499 1.46% 7,686 576,199 1.33% 27,502 2,165,516 1.27% 16,664 792,706 2.10% 28,713 2,127,603 1.35% 2006 4,830 608,981 0.79% 24,574 1,712,719 1.43% 7,861 625,982 1.26% 27,837 2,220,477 1.25% 16,162 775,141 2.09% 29,190 2,212,690 1.32% 2007 5,140 634,569 0.81% 24,650 1,724,366 1.43% 8,272 696,905 1.19% 28,266 2,268,925 1.25% 16,022 762,111 2.10% 29,673 2,284,723 1.30% 2008 5,190 640,679 0.81% 24,054 1,701,865 1.41% 8,328 744,103 1.12% 28,056 2,266,053 1.24% 15,511 744,188 2.08% 29,801 2,326,494 1.28% 2009 5,203 640,786 0.81% 23,777 1,683,308 1.41% 9,006 840,077 1.07% 27,880 2,249,950 1.24% 15,592 739,092 2.11% 29,701 2,322,883 1.28% 2010 5,335 652,009 0.82% 23,979 1,693,316 1.42% 9,825 972,864 1.01% 28,278 2,271,049 1.25% 15,641 728,850 2.15% 30,117 2,353,382 1.28% 2011 5,482 663,967 0.83% 24,160 1,703,754 1.42% 10,381 1,041,427 1.00% 28,622 2,293,765 1.25% 15,499 714,693 2.17% 30,524 2,386,309 1.28% 2012 5,447 662,190 0.82% 24,660 1,760,785 1.40% 13,774 1,336,632 1.03% 29,122 2,343,221 1.24% 15,493 705,093 2.20% 30,985 2,433,590 1.27% 2012/2011-0.64% -0.27% 2.07% 3.35% 32.68% 28.35% 1.75% 2.16% -0.04% -1.34% 1.51% 1.98% 2012/2003 10.2% 9.5% 3.0% 1.4% 44.2% 171.7% 11.3% 9.4% -12.5% -14.1% 15.7% 19.7% 2003 Sıra (16) (16) (10) (16) (16) (17) 2012 Sıra (17) (16) (17) (18) (17) (17) Kaynak: www.gelirler.gov.tr 158 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 159

SAMSUN VERGİ REKORTMENLERİ (2012 YILI VERGİLENDİRME DÖNEMİ) KURUMLAR VERGİSİ REKORTMENLERİ SIRA VERGİ DAİRESİ UNVANI MATRAH TAHAKKUK EDEN 1 GAZİLER YEŞİLIRMAK ELEKTRİK DAĞ A.Ş 223,344,617.19 44,668,923.44 2 19 MAYIS SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş 60,617,753.51 12,123,550.70 3 GAZİLER SÜRSAN SU ÜRÜNLERİ SAN.TİC.A.Ş. 25,677,443.37 5,135,488.67 4 GAZİLER ADEKA İLAÇ SANAYİ VE TİC.A.Ş. 12,431,072.92 2,486,214.58 5 19 MAYIS SAMPA OTOMOTİV SAN.VE TİC.A.Ş. 16,325,149.97 2,275,246.88 6 GAZİLER AKABE MADENCİLİK SAN VE TİC.A.Ş. 9,426,274.24 1,885,254.85 7 GAZİLER ULUSOY UN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 8,725,096.70 1,745,019.34 8 ÇARŞAMBA ARI DAYANIKLI TÜK.MAL.PAZ.SAN.TİC.A.Ş. 8,287,536.27 1,657,507.25 9 GAZİLER SAMSUN MEDİKAL GRUP ÖZEL SAĞLIK HİZM.A.Ş. 5,825,231.35 1,165,046.27 10 19 MAYIS BORSAN KABLO ELEKTRİK AYDINLATMA İNŞAAT SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 4,035,366.41 807,073.28 11 19 MAYIS AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 3,743,229.29 748,645.86 12 GAZİLER HIZIR İNŞAAT ANONİM ŞİRKETİ 3,191,337.76 638,267.55 13 19 MAYIS ÖZÖN PETROL PETROL ÜRN OTOMOBİL NAK.İNŞ.TİC.SAN.TA 2,573,893.81 514,778.76 14 19 MAYIS DOMAK POMPA VE MAKİNA SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ 2,535,942.48 507,188.50 15 19 MAYIS ENGİN BAKAN SPOR GİY TEKS.SİN.TURİZM.SAN.LTD.ŞTİ. 2,525,449.65 505,089.93 16 LADİK DOĞA SU GIDA MAD İNŞ MLZ TAR HAY NAK TURZ İTH İHR SN.LTD.ŞTİ. 2,364,634.22 472,926.84 17 19 MAYIS ÖZÖN TAŞIT MUAYENE İSTASYONLARI İŞLETİM A.Ş 2,363,498.65 472,699.73 18 GAZİLER DETAY KÖMÜR SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. 2,338,433.00 467,686.60 19 GAZİLER YEŞİLYURT İNŞ.VE TURİZM AŞ. 2,306,192.65 461,238.53 20 GAZİLER ASAL PETROL OTOMOTİVSAN TİC LTD ŞTİ 2,299,942.63 459,988.53 21 GAZİLER ELEKTROSAN ELEKTROBAKIR SANAYİ A.Ş. 2,286,853.68 457,370.74 22 GAZİLER AMİSOS ÖZEL SAĞLIK HİZM.İNŞ.TURZ.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ 2,133,995.76 426,799.15 23 19 MAYIS POELSAN PLASTİK SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 2,071,943.50 414,388.70 24 19 MAYIS YEŞİLYURT DEMİR ÇELİK ENDÜSTRİ VE LİMAN İŞLET.LTD.ŞTİ. 2,053,318.18 410,663.64 25 19 MAYIS SAMSUN SEGMAN VE GÖMLEK SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,977,505.43 395,501.09 26 19 MAYIS İLMED İLAÇ VE MEDİKAL ÖZEL LAB.HİZ.SAN.LTD.ŞTİ. 1,880,913.62 376,182.72 27 GAZİLER SAMSUN ANAKENT İMAR İNŞ.MAD.TİC.VE SAN.LTD.ŞTİ. 1,825,517.27 365,103.45 28 GAZİLER MAH-YA İTHALAT İHRACAT TİC. VE PAZ.LTD.ŞTİ. 1,798,473.40 359,694.68 29 BAFRA PAK PETROL ÜRÜNLERİ.GIDA İNŞ.SAN.VE.TİC.LTD.ŞTİ. 1,741,228.83 348,245.77 30 GAZİLER GÜLHAN PETROL TİCARET VE SANAYİ LTD.ŞTİ. 1,661,944.93 332,388.99 31 19 MAYIS SAMSUN YEM SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 1,605,051.22 321,010.24 32 19 MAYIS BİRLEŞİK GRUP ÖZEL SAĞLIK HİZM. İNŞ.TUR.SAN.VE TİC 1,489,489.99 297,898.00 33 GAZİLER RECEPOĞLU TÜKETİM MAD.GID.DAĞ.TAŞ.YAT.SAN.VE TİC.A 1,333,940.28 266,788.06 34 19 MAYIS SEMOLİNA MISIR İRMİĞİ GIDA SAN VE TİC A Ş 1,321,483.25 264,296.65 35 TERME YAŞAR MAKİNA SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. 1,291,339.28 258,267.86 36 GAZİLER NİHORUZ GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1,243,594.40 248,718.88 37 19 MAYIS FELEK OTO PTR İNŞ TANAK GIDA TAR TUR TEKÜR PA SA V 1,232,796.75 246,559.35 38 19 MAYIS BİLGİN ÇELİK HALAT VE MAK.SAN.NAK.MAD.İNŞ.TAH.TİC. 1,215,295.96 243,059.19 39 19 MAYIS USLU DEMİR ÇELİK PAZSAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,200,632.07 240,126.41 40 GAZİLER YORUM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ. 1,182,198.17 236,439.63 41 GAZİLER FİLİZ ŞEKERLEME GIDA SAN.A.Ş. 1,152,642.69 230,528.54 42 19 MAYIS KÖKTAŞLAR NAK İNŞ TAAH SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 1,151,220.46 230,244.09 43 GAZİLER ULUSOY PETROL ÜRÜNLERİ TİC. LTD.ŞTİ. 1,137,335.02 227,467.00 44 19 MAYIS GÜNDOĞMUŞ OTOMOTİV AKARYAKIT TES.SANVE TİC.LTD.ŞTİ 1,123,639.99 224,728.00 45 19 MAYIS RIFKI UZUN PETROLÜRÜNLERİ PAZARLAMA LTD.ŞTİ. 1,123,223.92 224,644.78 46 VEZİRKÖPRÜ TUNÇOĞLU GIDA SAN VETİC A Ş 1,101,032.90 220,206.58 47 GAZİLER TOKATLIOĞLU TURİZM PET.İNŞ.MİM.SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,082,276.34 216,455.27 48 19 MAYIS BAHADIR TIBBİ ALET CİHAZ VE İNŞ.MAK.SAN.VE TİC.A.Ş 1,074,669.34 214,933.87 49 GAZİLER OMKAN ONDOKUZMAYIS ÜNİ.VAK.KAN.KAF.MAR.İKTİ.İŞLETM 1,055,949.85 211,189.97 50 BAFRA MÜDERRİSOĞLU PETROLVE AKARYAKIT ÜRÜSAN.TİC LTD.ŞTİ 1,049,152.53 209,830.51 51 19 MAYIS KUT-SAN TARIMSAL PAZVE TİC LTD ŞTİ. 1,044,531.51 208,906.30 52 19 MAYIS HASKO İNŞ. TİC.LTD.ŞTİ. 1,035,061.00 207,012.20 53 GAZİLER ONPET ONUR PETROL ÜRÜNLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 1,005,677.09 201,135.42 54 19 MAYIS KAMER OTOMOTİV SAN.VE TİC. A.Ş. 996,416.22 199,283.24 55 HAVZA ERTU MEŞRUBAT PAZ VEDAĞ.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 958,838.24 191,767.65 56 19 MAYIS SAMPA OTOMOTİV SANAYİ VETİCARET LİMİTED ŞİRKETİ 1,265,808.39 190,949.73 57 GAZİLER MİSKAR GIDA TUR.REK.İNŞAAT NAKL.PAZ.TİC.SAN.LTD.ŞT 940,146.56 188,029.31 58 GAZİLER BAKİ OTOMOTİV SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 939,715.65 187,943.13 59 GAZİLER HAYAT TAAHHÜT İŞLERİİNŞ VE PAZ TİC LTD ŞTİ 921,487.92 184,297.58 60 19 MAYIS ONUR OTOMOTİV TİCARET VE SANAYİ A.Ş. 914,433.42 182,886.68 61 19 MAYIS TASF.HAL.ÖZBİSAN ÖZBİRLİK OTOMOTİV PARÇ.SAN.VE TİC 898,494.64 179,698.93 62 GAZİLER ATAKUM ÖZEL SAĞLIK HİZMT.İNŞ.TURİZMSAN.TİC.A.Ş. 888,981.83 177,796.37 63 GAZİLER ÖZ GÜNEŞ KARDEŞLER KUYUMCULUK VE TİCARET LTD.ŞTİ. 830,649.38 166,129.88 64 19 MAYIS SARAÇOĞLU KURUYEMİŞVE GIDA SAN.TİC.LTD.ŞTİ. 818,982.95 163,796.59 65 19 MAYIS ÜÇAS YAPI DEKORASYONİNŞ.SAN.VE.TİC.LTD.ŞTİ. 813,576.40 162,715.28 66 BAFRA YEŞİLKÜRE ORGANİK ÜRÜNLER TAR.HAYV.PAZ.SAN.LTD.ŞTİ 806,360.87 161,272.17 67 GAZİLER ÖZFEN MAKİNA SANAYİVE DIŞ TİC.A.Ş. 795,566.90 159,113.38 68 GAZİLER BÜLBÜLOĞLU OKSİJEN ASETİLEN TIB.GAZ.SAN.TİC.LTD.ŞT 779,002.10 155,800.42 69 GAZİLER AYVACIK SEYAHAT TAŞIMACILIK VE TURZ.YATIRIML.TİC.L 777,677.83 155,535.57 70 19 MAYIS BAŞÖZ AKARYAKITMADENİ YAĞLARTİC LTD ŞTİ 776,919.33 155,383.87 71 19 MAYIS İŞBİLİR HALI MOB. EVTEKS.ÜRN.SAN.VE TİC.LTD. ŞTİ. 770,450.78 154,090.16 72 19 MAYIS SAMKAR İNŞAAT KARO TAŞI KAUÇUK ZEMİN TİCVE SAN.LTD 768,866.16 153,773.23 73 BAFRA BAFRA PETROL ÜRÜNLERİ SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ 765,044.74 153,008.95 74 19 MAYIS MESKOM İNŞAAT AKARYAKIT ÖZ.SAĞ.HİZ.SAN.TİC.LTD.ŞTİ 760,184.32 152,036.86 75 19 MAYIS AHSEN KÖMÜR KATI YAKÜRÜN.OTO.NAK.İNŞ.TA.İT.İH.TİC. 738,904.14 147,780.83 76 19 MAYIS AYGÜN CERRAHİ ALETLER SAN.VE TİC.A.Ş. 738,220.18 147,644.04 77 19 MAYIS ÜMSA OTELCİLİK TURİZM VE İNŞAAT SAN.TİC.A.Ş. 733,997.81 146,799.56 78 GAZİLER YÖNTEM İNŞAAT GIDAPROJE TURİZM TİCVE SAN.LTD.ŞTİ. 725,865.20 145,173.04 79 GAZİLER YAVUZTUNA İNŞAAT NAKLİYAT SAN.VE TİCLTD.ŞTİ. 700,816.34 140,163.27 80 ÇARŞAMBA SAMSUN METRO TURİZM.NAK.VE TİC.LTD.ŞTİ. 695,631.19 139,126.24 81 19 MAYIS YEŞİLDAL MAKİNA HIRDAVAT SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 695,066.38 139,013.28 82 GAZİLER MARTI ÖZEL TIBBI SAĞLIK HİZM.EĞİT.İLET.Bİ.VE TEK.T 689,370.12 137,874.02 83 GAZİLER SAMSUN PARK ÖZEL SAĞLIK. TIBBİ MLZ.İNŞ.TURİZM. TEM 672,629.66 134,525.93 84 GAZİLER ZİYA TAKIŞOĞULLARI GIDA OTOMOTİV SANVE TİC.A.Ş. 671,470.45 134,294.09 85 GAZİLER DEMİRCİOĞLU BALIKÇILIK SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 661,325.54 132,265.11 86 GAZİLER META DAYANIKLI TÜKETİM MALL.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. 650,339.88 130,067.98 87 19 MAYIS SERAL EV VE OTEL TEKSTİL SANAYİ TİC.LTD.ŞTİ. 636,591.59 127,318.32 88 BAFRA BAFRAM SEBZE MEYVE ORG.TAR.VE HAY.ÜRİMA.PAK.SO.LTD 633,614.50 126,722.90 89 HAVZA LADİK NAK.VE TİC.AŞ. 631,674.48 126,334.90 90 19 MAYIS VAROL İNŞAAT EMLAK O TO KİRALAMA SAN. 606,577.75 121,315.55 91 19 MAYIS OR-SAM TARIM VE ZİRA İ ÜR.UNLU MAM.İM 596,641.80 119,328.36 92 HAVZA TURANLAR TÜTÜN MAM.GID.OTOM.İNŞ.TUR.NAK 595,893.24 119,178.65 93 GAZİLER KAPTAN KUYUMCULUK Tİ CARET LTD.ŞTİ. 588,004.19 117,600.84 94 VEZİRKÖPRÜ ŞEKERCİ OTO. TEKSTİL GIDA İNŞ.TURİZM TİC. 575,586.93 115,117.39 95 19 MAYIS YAMAN DIŞ TİCARET İNŞ.TUR.SAN.LTD.ŞTİ. 575,381.93 115,076.39 96 GAZİLER YELKEN DENİZCİLİK VE TİC.LTD.ŞTİ. 572,877.92 114,575.58 97 ÇARŞAMBA UZUN TARIM ARAÇLARI TİC.LTD.ŞTİ. 572,332.68 114,466.54 98 GAZİLER ASAL OTOMOTİV SAN. VE TİC.A.Ş. 567,394.83 113,478.97 99 GAZİLER ALBAYRAK YAPI MALZEM ELERİ VE İNŞ.TAAHHÜT 565,513.64 113,102.73 100 GAZİLER AYKANAT ÖZEL SAĞLIK HİZ.İNŞ.TU.SE.İT 549,917.11 109,983.42 Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanl ğ GELİR VERGİSİ REKORTMENLERİ SIRA VERGİ DAİRESİ ADI SOYADI FAALİYET KONUSU MATRAH TAHAKKUK EDEN ÖDENECEK VERGİ 1 19 MAYIS YUSUF ADNAN YÜCEL MSİ 3,113,607.95 1,082,872.78 148,790.39 2 GAZİLER SELAHATTİN AKCİN MİMAR 2,474,925.53 859,333.94 181,085.53 3 GAZİLER HALİT GÜNER ELEKT,TELEKOM,HATLARI 1,672,306.26 578,417.19 280,974.48 4 BAFRA TURHAN AYDINER MSİ 1,599,017.03 552,765.96 73,060.85 5 GAZİLER BAYRAM ORHAN ATALAY FİNANSAL KİRALAMA 1,291,536.04 445,147.61 59,728.35 6 GAZİLER AYHAN ÇAKIR GÜMRÜK KOMİSYONCULUĞU 1,267,902.70 436,875.95 59,017.82 7 GAZİLER OSMAN ATALAY MSİ 1,253,775.86 431,931.55 55,798.79 8 BAFRA SEBAHİTTİN KÖROĞLU İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 1,219,202.08 419,830.73 219,673.83 9 GAZİLER HASAN POLAT TUHAFİYE KONFEKSİYON 1,101,315.61 378,570.46 81,873.93 10 GAZİLER VEDAT DAŞTAN İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 1,075,110.09 369,398.53 80,652.03 11 19 MAYIS CEMİL TANER ÇANAKÇI MSİ 1,029,001.26 353,260.44 197,089.19 12 19 MAYIS ALİ BİLİR İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 1,024,370.30 351,639.61 351,639.61 13 GAZİLER CAHİT KILIÇ ECZACI 1,007,633.82 345,781.84 189,542.71 14 19 MAYIS MEHMET KURT NOTERLİK FAALİYETLERİ 945,612.75 324,074.46 179,915.90 15 19 MAYIS SEDAT ÇEPNİ NOTERLİK FAALİYETLERİ 913,096.22 312,693.68 174,084.95 16 19 MAYIS HÜSEYİN BAŞGÖL AKARYAKIT BAYİİ 870,339.28 297,728.75 168,210.23 17 GAZİLER İBRAHİM YAŞAR NOTERLİK FAALİYETLERİ 825,122.25 281,902.79 156,321.55 18 GAZİLER ŞERİF BAŞGÖL AKARYAKIT BAYİİ 823,861.87 281,461.65 157,855.47 19 19 MAYIS CENGİZ HACIOSMANOĞLU NOTERLİK FAALİYETLERİ 782,264.62 266,902.62 149,256.21 20 GAZİLER AHMET HALUK IRMAK BEYAZ EŞYA SATIŞI 714,107.56 243,047.65 115,999.31 21 GAZİLER AHMET OKUYAN NOTERLİK FAALİYETLERİ 631,563.82 214,157.34 118,836.20 22 19 MAYIS TURGUT TÜFENK FİNANSAL KİRALAMA 615,077.00 208,386.95 26,428.85 23 GAZİLER PAŞALİ ALAMAN DİL VE KONUŞMA EĞİTİMİ 594,349.97 201,132.49 36,375.77 24 19 MAYIS REGINALD JOHN GATES MENKUL KIYMET BORSA 571,496.03 190,733.61 171,507.85 25 19 MAYIS UFUK ALTUNCU MSİ 564,564.33 188,307.51 7,683.21 26 KAVAK MEHMET GÜNAY NAKLİYE 555,607.79 187,572.73 102,002.72 27 GAZİLER NEŞET UYSAL AVUKAT 512,997.13 172,659.00 94,814.49 28 GAZİLER ABDULVAHAP ÇELİK İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 512,186.02 172,375.11 60,357.90 29 19 MAYIS NİHAT TÖRE İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 505,103.74 169,896.31 91,604.16 30 GAZİLER HACI HÜSEYİN ERMAN GÜMRÜK KOMİSYONCUSU 495,726.50 166,614.28 28,857.71 31 GAZİLER HASAN GÜLER YMM 487,276.52 163,656.78 28,343.93 32 19 MAYIS BERKANT ÖZTOPRAK AVUKAT 482,242.86 161,895.00 0.00 33 19 MAYIS ATİLA KAYA NOTERLİK FAALİYETLERİ 468,411.88 157,054.16 85,352.38 34 ÇARŞAMBA HACI MUHAMMED GİRİTLİ AKARYAKIT BAYİİ 454,389.89 152,146.46 84,393.01 35 GAZİLER MEVLÜT ORKUN ERZURUMLU ECZACI 444,718.18 148,761.36 79,633.21 36 BAFRA TURGUT ŞAHİNOL KUYUMCULUK 427,419.19 142,706.72 78,799.59 37 19 MAYIS KARTAL AKCAN AVUKAT 423,786.63 141,435.32 49,929.44 38 19 MAYIS CEMİL DEVECİ AVUKAT 412,722.47 137,562.86 2,415.48 39 GAZİLER ÜMİT KORKUT İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 398,505.13 132,586.80 98,533.29 40 GAZİLER KEMAL KÜRŞAD KANIK ECZACI 380,105.63 126,146.97 68,324.24 41 VEZİRKÖPRÜ AYBARS ERER ECZACI 378,512.70 125,589.45 82,164.16 42 19 MAYIS SEDA ÖZGÜVEN CİVELEK AVUKAT 372,464.95 123,472.73 18,855.23 43 GAZİLER YILDIZ KOCABIÇAK CERRAHİ ORTOPEDİK ÜR, 368,505.71 122,087.00 66,811.14 44 GAZİLER HASAN ÖZCAN YMM 367,246.58 121,646.30 40,024.67 45 ÇARŞAMBA CEMAL ALİŞAN ECZACI 363,273.30 120,255.66 65,819.19 46 TERME YAKUP AYDIN MUHASEBECİ 361,301.80 119,565.63 2,713.38 47 19 MAYIS ADEM GÜNEY AVUKAT 358,978.50 118,752.48 61,025.55 48 GAZİLER HÜSEYİN SEYREKLİ DİŞ LABORATUVARI 354,688.34 117,250.92 71,373.53 49 GAZİLER NUROL ARIK DOKTOR 354,401.41 117,150.49 48,877.38 50 AYVACIK RAZİYE BALCI NOTERLİK FAALİYETLERİ 346,180.52 114,273.18 39,849.12 51 19 MAYIS MUSTAFA ÇEVİK İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 345,541.74 114,049.61 20,760.11 52 19 MAYIS HALİL İBRAHİM USTA İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 342,964.81 113,147.68 51,261.83 53 GAZİLER ALİ TARIK TOTUK BEYAZ EŞYA SATIŞI 334,484.36 110,179.53 23,344.38 54 GAZİLER YUSUF ŞEVKİ ALTUNİÇ KUYUMCULUK 333,069.28 109,684.25 20,597.54 55 GAZİLER KÖKSAL ERSAYIN HIRDAVAT 329,487.89 108,430.76 24,611.39 56 GAZİLER MEHMET KARABACAK MSİ 331,621.22 106,777.43 21,354.28 57 GAZİLER OSMAN TÜRK GÜMRÜK MÜŞAVİRİ 314,577.19 103,212.02 27,120.50 58 19 MAYIS NEDİM ÖZTOPAL AVUKAT 313,466.12 102,823.14 50,602.13 59 19 MAYIS NİHAT BATUR ECZACI 312,839.07 102,603.67 55,255.54 60 19 MAYIS REFİK ÖZMEN AKARYAKIT BAYİİ 307,470.01 100,724.50 100,724.50 61 19 MAYIS ALİ ÖZVEREN MAKİNA BAKIM ONARIM 301,816.02 98,745.61 53,473.21 62 19 MAYIS * AVUKAT 299,566.78 97,958.37 51,890.72 63 GAZİLER SÜLEYMAN HAKAN DİLMAÇLI ARACILIK 299,054.81 97,779.18 96,141.45 64 GAZİLER KEMAL ŞENTÜRK İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 298,219.97 97,486.99 52,754.04 65 19 MAYIS MUSTAFA KILIÇ BİNA KAPLAMA 294,947.55 96,341.64 52,099.51 66 GAZİLER MAHPERİ DURMUŞ GÜMRÜK KOMİSYONCUSU 294,541.32 96,199.46 19,712.66 67 19 MAYIS MURAT DEMİRPENÇE ECZACI 293,121.44 95,702.50 49,253.14 68 19 MAYIS GÜLÇİN TARIMER FİNANSAL KİRALAMA 284,930.85 92,835.80 32,294.26 69 19 MAYIS ŞERİF KORKMAZ KÖMÜR SATIŞI 283,094.58 92,193.10 49,728.91 70 19 MAYIS FEVZİ APAYDIN NAKLİYE 285,999.19 90,809.72 16,339.82 71 19 MAYIS AYŞE TÜRKER ECZACI 271,582.12 88,163.74 48,236.42 72 VEZİRKÖPRÜ ÖMER GÖLER İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 270,615.10 87,825.29 32,646.06 73 GAZİLER MURAT KORHAN ÖZDEMİR İNŞAAT MALZEME 270,414.82 87,755.19 87,755.19 74 TERME AHMET EKMEKÇİ LPG SATIŞI 270,246.99 87,696.45 40,202.41 75 GAZİLER HASAN AYAZOĞLU İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 268,842.61 87,204.91 87,204.91 76 GAZİLER SEZER ÖZKAN DOKTOR 268,419.01 87,056.65 27,626.14 77 BAFRA METİN GENÇÇAKIR MAKİNA PARÇA SAT, 273,068.66 86,284.03 16,339.43 78 19 MAYIS FEYZA SEVEN ECZACI 263,751.04 85,422.86 41,849.09 79 19 MAYIS MUZAFFER ALTINTAŞ RESTORAN YEMEK 263,667.82 85,393.74 45,843.57 80 19 MAYIS ZAFARİYE DİKKOL MARKET PERAKENDE SAT, 257,999.01 83,409.65 44,235.93 81 GAZİLER ÜMMÜHAN GÜLAY KOÇAK ECZACI 252,499.37 81,484.78 39,873.17 82 GAZİLER NÜSRET ÇEPNİ İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 252,160.00 81,366.00 13,138.40 83 19 MAYIS BURHAN HAKAN DORUK AVUKAT 251,419.48 81,106.82 38,562.40 84 GAZİLER RECAİ ORGEN MUHASEBECİ 250,625.24 80,828.83 0.00 85 ÇARŞAMBA ALİ SEVİNÇ AVUKAT 245,733.54 79,116.74 4,592.49 86 GAZİLER SERDAR CAFEROĞLU KONFEKSİYON 243,194.93 78,228.23 13,095.59 87 GAZİLER HASAN ULUDÜZ ORTOPEDİK ÜRÜNLER 242,834.31 78,102.01 40,065.26 88 19 MAYIS NECAT YILMAZ AVUKAT 242,782.40 78,083.84 5,820.06 89 TERME EMİNE ÜLKÜ PEKER NOTERLİK FAALİYETLERİ 241,389.39 77,596.29 40,895.69 90 GAZİLER CEMAL UZUN İNŞAAT MÜTEAHHİDİ 240,918.46 77,431.46 37,544.77 91 19 MAYIS BAYRAM DEMİR PERAKENDE TİCARET 239,894.35 77,073.02 52,580.57 92 GAZİLER İBRAHİM ETEM SEVİNÇ TEKSTİL EV EŞYASI 239,830.30 76,830.30 24,475.01 93 ÇARŞAMBA LEVENT YİĞİT KURUYEMİŞ TOPTANCI 236,283.98 75,809.39 75,809.39 94 GAZİLER HALİL KOÇ YMM 232,775.65 74,581.48 418.65 95 GAZİLER MUZAFFER ÖZTEL BİNA İNŞAATI 231,465.44 74,122.90 36,156.88 96 GAZİLER HACI RENDECİ BİNA İNŞAATI 231,205.43 74,031.90 39,351.09 97 VEZİRKÖPRÜ EMİN DEMİRCİ NOTERLİK FAALİYETLERİ 230,932.43 73,936.35 38,135.07 98 ÇARŞAMBA HALUK ALVER ECZACI 230,575.29 73,811.29 40,918.26 99 GAZİLER ÜMİT ÖZATA AVUKAT 229,792.59 73,537.41 5,647.76 100 TERME NURİ KARAÇUHA ECZACI 226,876.35 72,516.72 38,485.27 Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanl ğ 160 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 161

GMSİ (*) GELİR VERGİSİ REKORTMENLERİ SIRA VERGİ DAİRESİ ADI SOYADI MATRAH TAHAKKUK EDEN ÖDENECEK VERGİ 1 ÇARŞAMBA KAZIM GÜROL YILMAZ 1,563,453.68 540,318.79 68,325.67 2 GAZİLER FATİH TEMİZ 817,536.87 279,247.90 61,058.07 3 GAZİLER ARİF ERZURUMLU 716,340.84 243,829.29 52,805.06 4 BAFRA CENGİZ ÜSTÜNEL 637,275.45 216,156.41 46,216.29 5 GAZİLER HASAN FEHMİ APAYDIN 608,612.16 206,124.26 43,827.68 6 GAZİLER AHMET APAYDIN 551,141.16 186,009.41 39,038.43 7 19 MAYIS ALİ EROĞLU 461,232.03 154,541.21 23,066.00 8 GAZİLER ABDULLAH IRMAK 443,412.75 148,304.46 30,062.46 9 GAZİLER KEMAL SOĞANCI 425,806.62 142,142.32 25,412.82 10 GAZİLER YILMAZ HARMANOĞLU 358,499.04 118,584.66 22,984.92 11 GAZİLER RECEP ERZURUMLU 343,125.00 113,203.75 21,703.75 12 GAZİLER NURİ ALAMAN 330,762.11 108,876.74 20,673.60 13 HAVZA CEVAT OLÇAY 306,834.83 100,502.19 15,756.36 14 19 MAYIS İBRAHİM BULUTOĞLU 297,134.71 97,107.15 19,121.23 15 19 MAYIS FEYZİ BARAN 290,172.07 94,670.22 17,291.05 16 19 MAYIS MEHMET ÇAMLIDAĞ 286,884.37 93,519.53 22,357.03 17 GAZİLER KADRİYE ERZURUMLU 272,490.84 88,481.79 15,817.56 18 19 MAYIS ABDULLAH AKTAŞ 269,639.06 87,483.67 15,579.92 19 GAZİLER FAHRİ ELDEMİR 251,707.50 81,207.63 21,407.63 20 19 MAYIS ALİ İHSAN AKA 242,541.25 77,999.44 8,896.44 21 19 MAYIS MEHMET SERHAT BELLİ 241,125.00 77,503.75 13,203.75 22 19 MAYIS ADİL ELDEMİR 237,300.09 76,165.03 16,365.03 23 19 MAYIS MUSTAFA KARATAŞ 229,425.00 73,408.75 12,228.75 24 GAZİLER GÜZİN ERDÖNMEZ 225,000.00 71,860.00 11,860.00 25 19 MAYIS İBRAHİM KAHYA 224,694.49 71,753.07 6,761.81 26 19 MAYIS SELAHATTİN KAHYA 223,407.51 71,302.63 6,323.82 27 GAZİLER NERMİN TAŞCIOĞLU 223,132.61 71,206.41 11,896.38 28 19 MAYIS FİKRET KAHYA 219,346.39 69,881.24 4,889.91 29 GAZİLER DOĞAN DURAN 216,859.21 69,010.72 12,261.61 30 19 MAYIS ALTAN HİLMİ BELLİ 215,118.75 68,401.56 11,036.56 31 GAZİLER ALİ AÇMAK 207,737.51 65,818.13 10,421.46 32 GAZİLER MUSTAFA DEMİR 197,959.73 62,395.91 9,606.72 33 GAZİLER YAŞAR KÖKSAL 195,890.62 61,671.72 9,434.22 34 19 MAYIS EREN AŞAR 195,750.00 61,622.50 9,422.50 35 19 MAYIS ZÜHTÜ PEKŞEN 191,831.25 60,250.94 11,645.94 36 GAZİLER KEMAL SANDIKÇI 188,657.81 59,140.23 8,831.48 37 19 MAYIS MUSTAFA YAŞAR UYAR 187,937.50 58,888.13 8,638.13 38 ÇARŞAMBA MİTHAT YILMAZ 187,441.75 58,714.61 1,889.61 39 GAZİLER ÖZDEMİR KILIÇ 185,117.23 57,901.03 8,536.43 40 GAZİLER HÜSEYİN CAHİT BERK 184,964.90 57,847.72 7,672.72 41 19 MAYIS SALİM ÖZDEMİR 181,470.00 56,624.50 23,594.50 42 19 MAYIS DURSUN TAKIŞ 181,090.12 56,491.54 12,190.04 43 19 MAYIS RECAİ EROL 174,288.75 54,111.06 7,634.06 44 GAZİLER SÜLEYMAN EKŞİ 169,172.04 52,320.21 7,207.67 45 GAZİLER MUSTAFA YILMAZ 168,750.00 52,172.50 7,172.50 46 19 MAYIS ALİ RIZA ZEREN 166,295.21 51,313.32 30,607.93 47 GAZİLER ATTİLA BAŞOĞLU 166,132.86 51,256.50 4,596.20 48 19 MAYIS HÜSEYİN AVNİ ERDOĞAN 165,975.00 51,201.25 6,941.25 49 GAZİLER PEMPE HEKİMOĞLU 165,815.17 51,145.31 12,207.93 50 19 MAYIS MEHMET AVNİ ÇİL 165,198.01 50,929.30 6,476.49 51 19 MAYIS AYŞE GÜNEŞ 164,416.87 50,655.90 6,941.40 52 GAZİLER YUSUF ZİYA KURT 163,708.32 50,407.91 7,292.36 53 GAZİLER RAFİYE CAMADAN 163,255.72 50,249.50 7,950.97 54 GAZİLER TARIK BAŞOĞLU 159,468.75 48,924.06 6,399.06 55 19 MAYIS MEVLÜT KARALI 157,195.31 48,128.36 6,209.61 56 19 MAYIS YASEMİN YILMAZ 154,713.75 47,259.81 7,314.81 57 19 MAYIS ORHAN ÖZ 151,177.50 46,022.13 5,708.13 58 19 MAYIS MUSTAFA CANDAL 150,954.33 45,944.02 5,689.53 59 ALAÇAM ŞENOL PAK 148,792.00 45,187.20 11,674.33 60 ALAÇAM MEHMET ALİ PAK 148,448.25 45,066.89 11,465.69 61 GAZİLER AYTEN YILMAZ 145,358.78 43,985.57 6,050.57 62 19 MAYIS CAVİD TÜRKAY YALIN 143,951.28 43,492.95 5,214.65 63 19 MAYIS HAVA GÜLİZAR MANESTAR 142,757.81 43,075.23 5,006.48 64 19 MAYIS FETİ ELDEMİR 142,661.23 43,041.43 12,112.57 65 19 MAYIS FARUK SEVİNÇ 142,303.12 42,916.09 4,968.59 66 GAZİLER MURAT YAŞAR 141,622.30 42,677.81 4,911.86 67 19 MAYIS SAMİ ÖZDEMİR 140,906.25 42,427.19 18,302.19 68 19 MAYIS SEYFULLAH TALAK 139,105.96 41,797.09 6,507.17 69 19 MAYIS NİLGÜN KOÇAK 137,070.00 41,084.50 5,444.50 70 19 MAYIS FIRAT ÖZCAN 135,730.84 40,615.79 4,420.90 71 GAZİLER ORHAN YAZGAN 135,719.32 40,611.76 5,499.94 72 19 MAYIS AHMET ERAY ŞAHİN 135,000.00 40,360.00 4,360.00 73 GAZİLER HÜRİYE GEDİKLİ 132,604.33 39,521.52 4,160.36 74 GAZİLER ERSİN YAZGAN 132,561.85 39,506.65 4,356.82 75 GAZİLER MUSTAFA UYSAL 132,296.09 39,413.63 4,134.67 76 GAZİLER NECDET SEMİZ 130,781.25 38,883.44 4,008.44 77 HAVZA MEHMET ÖNGEL 130,227.12 38,689.49 32,699.49 78 19 MAYIS SERVET BASKAN 129,330.00 38,375.50 3,887.50 79 19 MAYIS HATUN AKDEMİR 128,706.56 38,157.30 3,855.55 80 GAZİLER TURAN GÖZEN 127,964.17 37,897.46 3,773.68 81 GAZİLER ALİ TORAMAN 127,806.52 37,842.28 4,480.55 82 19 MAYIS BEKİR KÖKSAL 127,026.56 37,569.30 3,695.55 83 TERME ORHAN EKİZ 124,593.75 36,717.81 3,492.81 84 GAZİLER YAŞAR CAN UZUNOĞLU 122,512.50 35,989.38 0.00 85 19 MAYIS LÜTFÜ ARSLAN 121,668.20 35,693.87 3,249.02 86 GAZİLER MUSTAFA KAYGUSUZ 121,040.62 35,474.22 3,196.72 87 19 MAYIS NESRİN AŞAR 120,229.69 35,190.39 3,129.14 88 GAZİLER ŞEFİK KILIÇ 120,086.89 35,140.41 10,352.24 89 19 MAYIS HÜSEYİN AYDİN 119,325.00 34,873.75 3,053.75 90 BAFRA RUKİYE ÖZYÜREK 118,481.25 34,578.44 2,983.44 91 GAZİLER FEVZİYE CAMADAN 117,872.67 34,365.43 3,710.26 92 19 MAYIS GÜROL ALAN 117,862.50 34,361.88 4,961.88 93 19 MAYIS GÜSVENT KOPUZ 117,712.26 34,309.29 2,896.69 94 19 MAYIS HASAN TARIMER 117,127.53 34,104.64 4,070.68 95 GAZİLER ADIGÜZEL ŞAHİN 116,718.75 33,961.56 2,836.56 96 19 MAYIS FATMA KURŞUNOĞLU 116,416.12 33,855.64 2,811.34 97 19 MAYIS MAHMUT GENÇAY 115,928.25 33,684.89 2,772.89 98 GAZİLER NERMİN BOZLUOLÇAY 115,468.75 33,524.06 2,732.39 99 BAFRA ÖMER ATMACA 115,142.25 33,409.79 2,705.19 100 19 MAYIS MEHMET KÖKSAL 114,339.90 33,128.97 2,638.33 Kaynak: Samsun Vergi Dairesi Başkanl ğ, *: Gayri Menkul Sermaye İrad İŞGÜCÜ İSTİHDAM İŞSİZLİK 162 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 163

TÜİK Hanehalkı İşgücü İstatikleri çalışmasına göre Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun- Tokat-Çorum-Amasya) 2011 yılında 1 milyon 52 bin kişi olan toplam işgücü 2012 yılında 982 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında 996 bin kişi olan toplam istihdam 2012 yılında 925 bin kişiye gerilemiş, 2011 yılında %52.5 olan işgücüne katılım oranı 2012 yılında %48.7 ye gerilemiş, 2011 yılında %49.7 olan istihdam oranı da 2012 yılında %45.9 a gerilemiştir. Türkiye nin 2011 yılında 26 miyon 725 bin kişi olan toplam işgücü 2012 yılında 27 milyon 339 bin kişiye yükselmiş, 2011 yılında 24 milyon 110 bin kişi olan toplam istihdamı 2012 yılında 24 milyon 821 bin kişiye yükselmiş, 2011 yılında %49.9 olan işgücüne katılım oranı 2012 yılında %50.0 ye yükselmiş, 2011 yılında %9.8 olan işsizlik oranı 2012 yılında %9.2 ye gerilemiştir. TARIM SEKTÖRÜNDE SAĞLANAN İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge Tarım İstihdam (Bin) Tarım Pay(%) Toplam Kayıtlı Kayıtdışı Kayıtlı Kayıtdışı TR TÜRKİYE 6,143 993 5,151 16.2% 83.9% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) 453 93 360 20.5% 79.5% Kaynak: TÜİK Türkiye de işgücü, istihdam ve işgücüne katılım oranı yükselirken Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde düşmektedir. İSTİHDAMIN KAYIT DURUMU Türkiye de 2011 yılındaki 24 milyon 110 bin kişilik istihdamın 13 milyon 972 bin kişisi (%58) kayıtlı 10 milyon 139 bin kişisi (%42) de kayıt dışıdır. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında sağlanan 996 bin kişilik istihdamın 493 bin kişisi (%49.5) sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı 503 bin kişisi (%50.5) ise kayıtlı değildir. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde kay td ş istihdam Türkiye ortalamasının epey üzerinde yer almaktadır. TR83 Bölgesi toplam istihdamın %4.13 ünü sağlamaktayken, kayıtlı istihdamın %3.53 ünü sağlamaktadır. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında tar m sektöründe sağlanan 453 bin kişilik istihdamın 93 bin kişisi (%20.5) kayıtlı 360 bin kişisi (%79.5) kayıtdışıdır. Türkiye de ise tar m sektöründe çalışanların %16.2 si kayıtlı %83.9 u kayıtdışıdır. TR83 bölgesinde tar m sektöründe kayıtdışılık Türkiye ye göre daha azd r. SANAYİ SEKTÖRÜNDE SAĞLANAN İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge Sanayi İstihdam (Bin)* Sanayi Pay(%) Toplam Kayıtlı Kayıtdışı Kayıtlı Kayıtdışı TR TÜRKİYE 6,380 4,370 2,010 68.5% 31.5% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) 175 115 60 65.7% 34.3% Kaynak: TÜİK, İnşaat Sektörünü de içermektedir. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında sanayi sektöründe sağlanan 175 bin kişilik istihdamın 115 bin kişisi (%65.7) kayıtlı 60 bin kişisi (%34.3) kayıt dışıdır. Türkiye de ise sanayi sektöründe çalışanların %68.5 i kayıtlı %31.5 i kayıt dışıdır. TR83 bölgesinde sanayi sektöründe kay td ş l k Türkiye ye göre daha fazlad r. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya bölgesinde 2011 yılında hizmetler sektöründe sağlanan 368 bin kişilik istihdamın 285 bin kişisi (%77.4) kayıtlı 83 bin kişisi (%22.6) kayıt dışıdır. Türkiye de ise hizmetler sektöründe çalışanların %74.3 ü kayıtlı %25.7 si kayıt dışıdır. TR83 bölgesinde hizmetler sektöründe kay t d ş l k Türkiye ye göre daha azd r. TOPLAM İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge İstihdam(Bin) İstihdam Payı(%) Toplam Kayıtlı Kayıtlı Değil Kayıtlı Kayıtlı Değil TR TÜRKİYE 24,110 13,972 10,139 58.0% 42.1% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) 996 493 503 49.5% 50.5% TR83 Pay % 4.13% 3.53% 4.96% Kaynak: TÜİK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE SAĞLANAN İSTİHDAMIN KAYIT DURUM TABLOSU 2011 Bölge Hizmetler İstihdam (Bin) Hizmetler Pay(%) Toplam Kayıtlı Kayıtdışı Kayıtlı Kayıtdışı TR TÜRKİYE 11,587 8,609 2,979 74.3% 25.7% TR83 TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) 368 285 83 77.4% 22.6% Kaynak: TÜİK 164 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 165

İSTİHDAMIN SEKTÖREL DURUMU (2012) Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinin ekonomik faaliyetlere göre istihdam durumu incelendiğinde 2012 yılında 925 bin kişi olan toplam istihdamın 393 bin kişisi (%42.5) tar m sektöründe, 152 bin kişisi (%16.4) sanayi sektöründe, 381 bin kişisi (%41.2) de hizmetler sektöründe sağlandığı görülmektedir. 2012 YILI TÜRKİYE VE SAMSUN İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI GRAFİĞİ Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinin Tarım istihdamının Türkiye ortalaması olan %24.6 ya göre %42.4 gibi yüksek bir orana sahip olduğu, sanayi istihdamının ise %16.4 ile Türkiye ortalaması olan %26 oranının çok altında olduğu görülmektedir. Türkiye de 2012 yılındaki 24 milyon 821 bin kişilik istihdamın %24.6 sı tar m sektöründe, %26.0 ı sanayi sektöründe, %49.4 ü de hizmetler sektöründe sağlanmıştır. Bölge İSTİHDAM(BİN) İSTİHDAM PAYI(%) Toplam Tarım Sanayi Hizmet Tarım Sanayi Hizmet TR TÜRKİYE 24,821 6,097 6,460 12,264 24.6% 26.0% 49.4% TR83 Samsun-Tokat-Çorum-Amasya 925 393 152 381 42.5% 16.4% 41.2% Kaynak: TÜİK 2012 YILI TÜRKİYE VE SAMSUN İSTİHDAMIN ÜCRET CİNSİNE GÖRE DAĞILIMI GRAFİĞİ Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin ücretli maaşlı yevmiyeli çalışan oranının Türkiye ortalaması olan %62.9 un çok altında %46.7 oranına sahip olduğu, yine ücretsiz aile işçisi oranının da Türkiye ortalaması olan %13.2 nin çok üzerinde %25.2 oranına sahip olduğu görülmektedir. İSTİHDAMIN ÜCRET DURUMU 2012 Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinde 2012 yılında sağlanan toplam 925 bin kişilik istihdamın 432 bin kişisi (%46.7) Ücretli-Maaşl -Yevmiyeli çalışmakta, 260 bin kişisi (%28.1) kendi hesab na çalışmakta yada işveren durumunda, 233 bin kişisi (%25.2) ise ücretsiz aile işçisi durumundadır. Türkiye de 2012 yılındaki 24 milyon 821 bin kişilik istihdamın %62.9 u Ücretli-Maaşl -Yevmiyeli çalışmakta, %23.9 u kendi hesab na çalışmakta yada işveren durumunda, %13.2 si de ücretsiz aile işçisi durumundadır. Samsun-Tokat-Çorum-Amasya (TR83) bölgesinde Ücretli-Maaşlı-Yevmiyeli açışanların oranının Türkiye ortalamasının çok altında, Ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların oranı ise Türkiye ortalamasının çok üzerinde bulunmaktadır. Kendi hesabına çalışanlar ve işveren oranı da Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bölge İSTİHDAM(BİN) İSTİHDAM PAYI(%) Toplam Ücretli, Maaşlı, Kendi Hesabına, İşveren Ücretsiz Aile İşçisi Ücretli, Maaşlı, Kendi Hesabına, İşveren Ücretsiz Aile İşçisi Yevmiyeli Yevmiyeli TR TÜRKİYE 24,821 15,619 5,933 3,268 62.9% 23.9% 13.2% TR83 (Samsun-Tokat-Çorum-Amasya) 925 432 260 233 46.7% 28.1% 25.2% Kaynak: TÜİK 2011 YILI TÜRKİYE VE SAMSUN İSTİHDAMIN KAYIT DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI GRAFİĞİ Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinin 2011 yılı kayıt dışı istihdam oranı %50.5 olup Türkiye ortalaması olan %42.1 in epey üzerindedir. 166 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 167

TÜRKİYE VE TR83 BÖLGESİ (SAMSUN.TOKAT.ÇORUM.AMASYA) İŞGÜCÜ DURUMU (2004-2012) TR83 (Samsun.Tokat.Çorum.Amasya) Bölgesinde; İşgücüne katılma oranı 2004 yılında %55.1 iken 2012 yılında %48.7 ye gerilemiştir. İstihdam oranı 2004 yılında %51.7 iken 2012 yılında %45.9 a gerilemiştir. Tarım dışı işsizlik oranı 2004 yılında %12.8 iken 2012 yılında %9.4 e gerilemiştir. İşsizlik oranı 2004 yılında %6.2 iken 2012 yılında %5.7 ye gerilemiştir. Toplam işgücü sayısı 2004 yılında 1 milyon 110 bin kişi iken 2012 yılında 982 bin kişiye gerilemiştir. Toplam istihdam sayısı 2004 yılında 1 milyon 41 bin kişi iken 2012 yılında 925 bin kişiye gerilemiştir. Toplam işsiz sayısı 2004 yılında 69 bin kişi iken 2012 yılında 56 bin kişiye gerilemiştir. İşgücü payı 2004 yılında %5 iken 2012 yılında %3.6 ya gerilemiştir. İstihdam payı 2004 yılında %5.3 iken 2012 yılında %3.7 ye gerilemiştir. İşsiz payı 2004 yılında %2.9 iken 2012 yılında %2.2 ye gerilemiştir. 2004-2012 döneminde işgücü sayısı %11.53 azalmış, istihdam sayısı %11.14 azalmıştır. Türkiye de ise aynı dönemde işgücü sayısı %24.18 artmış, istihdam sayısı %26.43 artmıştır. YIL BÖLGE ADI 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (1000) İşgücü (1000) İstihdam (1000) İşsiz (1000) İşgücüne dahil olmayan nüfus (1000) İşgücüne Katılma oranı(%) İşsizlik Oranı (%) Tarım dışı işsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) 2004 47,544 22,016 19,632 2,385 25,527 46.3 10.8 14.2 41.3 2005 48,359 22,455 20,067 2,388 25,905 46.4 10.6 13.5 41.5 2006 49,174 22,751 20,423 2,328 26,423 46.3 10.2 12.7 41.5 2007 49,994 23,114 20,738 2,376 26,879 46.2 10.3 12.6 41.5 2008 Türkiye 50,772 23,805 21,194 2,611 26,967 46.9 11.0 13.6 41.7 2009 51,686 24,748 21,277 3,471 26,938 47.9 14.0 17.3 41.2 2010 52,541 25,641 22,594 3,046 26,901 48.8 11.9 14.8 43.0 2011 53,593 26,725 24,110 2,615 26,867 49.9 9.8 12.4 45.0 2012 54,724 27,339 24,821 2,518 27,385 50.0 9.2 11.5 45.4 2012/2011 Değişim % 2.11% 2.30% 2.95% -3.71% 1.93% 0.20% -6.12% -7.26% 0.89% 2012/2004 Değişim % 15.10% 24.18% 26.43% 5.58% 7.28% 7.99% -14.81% -19.01% 9.93% 2004 2,014 1,110 1,041 69 905 55.1 6.2 12.8 51.7 2005 1,975 1,049 984 65 926 53.1 6.2 12.1 49.8 2006 1,986 1,025 951 74 961 51.6 7.2 12.6 47.9 2007 TR83 (Samsun. 1,996 1,095 1,000 96 900 54.9 8.7 14.9 50.1 2008 Tokat. Çorum. 1,966 1,089 1,008 81 877 55.4 7.4 13.6 51.3 2009 Amasya) 1,958 1,080 1,005 74 878 55.1 6.9 13.1 51.3 2010 1,988 1,006 934 72 982 50.6 7.2 12.4 47.0 2011 2,004 1,052 996 56 953 52.5 5.3 9.2 49.7 2012 2,014 982 925 56 1,032 48.7 5.7 9.4 45.9 2012/2011 Değişim % 0.50% -6.65% -7.13% 0.00% 8.29% -7.24% 7.55% 2.17% -7.65% 2012/2004 Değişim % 0.00% -11.53% -11.14% -18.84% 14.03% -11.62% -8.06% -26.56% -11.22% 2004 4.2% 5.0% 5.3% 2.9% 3.5% 2005 4.1% 4.7% 4.9% 2.7% 3.6% 2006 4.0% 4.5% 4.7% 3.2% 3.6% 2007 TR83 (Samsun. 4.0% 4.7% 4.8% 4.0% 3.3% 2008 Tokat. Çorum. 3.9% 4.6% 4.8% 3.1% 3.3% 2009 Amasya) Pay % 3.8% 4.4% 4.7% 2.1% 3.3% 2010 3.8% 3.9% 4.1% 2.4% 3.7% 2011 3.7% 3.9% 4.1% 2.1% 3.5% 2012 3.7% 3.6% 3.7% 2.2% 3.8% Kaynak:TÜİK, İSTİHDAM EDİLENLERİN FAALİYET KOLLARINA GÖRE DAĞILIMI (2004-2012) 2004 yılında %55.2 si tarım sektöründe, %11.4 ü sanayi sektöründe, %33.3 ü hizmetler sektöründe olmak üzere toplam 1 milyon 41 istihdam sayısına sahip olan TR83 Bölgesi 2012 yılında %42.4 ü tarım sektöründe, %16.4 ü Sanayi sektöründe, %41.2 si de hizmetler sektöründe olmak üzere toplam 925 bin istihdam sayısına sahiptir. 2004-2012 döneminde tarım sektöründe istihdam Türkiye de %6.72 artarken, TR83 bölgesinde %31.65 oranında azalmış, sanayi sektöründe istihdam Türkiye de %32.24 artarken, TR83 bölgesinde %27.73 oranında artmış, hizmetler sektöründe istihdam Türkiye de %35.77 artarken, TR83 bölgesinde %9.8 oranında artmıştır. Yıllar Bölge Toplam Tarım Sanayi* Hizmet Tarım (%) Sanayi*(%) Hizmet(%) 2004 19,632 5,713 4,885 9,033 29.1 24.9 46.0 2005 20,067 5,154 5,284 9,628 25.7 26.3 48.0 2006 20,423 4,907 5,465 10,050 24.0 26.8 49.2 2007 20,738 4,867 5,544 10,327 23.5 26.7 49.8 2008 TÜRKİYE 21,194 5,016 5,682 10,495 23.7 26.8 49.5 2009 21,277 5,240 5,385 10,652 24.6 25.3 50.1 2010 22,594 5,683 5,927 10,985 25.2 26.2 48.6 2011 24,110 6,143 6,380 11,587 25.5 26.5 48.1 2012 24,821 6,097 6,460 12,264 24.6 26.0 49.4 2012/2011 Değişimi 2.95% -0.75% 1.25% 5.84% -3.53% -1.89% 2.70% 2012/2004 Değişimi 26.43% 6.72% 32.24% 35.77% -15.46% 4.42% 7.36% 2004 1,041 575 119 347 55.2 11.4 33.3 2005 984 522 126 337 53.0 12.8 34.2 2006 951 446 152 353 46.9 16.0 37.1 2007 1,000 458 164 378 45.8 16.4 37.8 TR83 (Samsun, Tokat, 2008 1,008 501 155 352 49.7 15.4 34.9 Çorum, Amasya) 2009 1,005 519 130 357 51.6 12.9 35.5 2010 934 426 141 366 45.6 15.1 39.2 2011 996 453 175 368 45.5 17.5 37.0 2012 925 393 152 381 42.4 16.4 41.2 2012/2011 Değişimi -7.13% -13.25% -13.14% 3.53% -6.81% -6.29% 11.35% 2012/2004 Değişimi -11.14% -31.65% 27.73% 9.80% -23.19% 43.86% 23.60% 2004 5.30% 10.06% 2.44% 3.84% 2005 4.90% 10.13% 2.38% 3.50% 2006 4.66% 9.09% 2.78% 3.51% 2007 4.82% 9.41% 2.96% 3.66% TR83 (Samsun, Tokat, 2008 4.76% 9.99% 2.73% 3.35% Çorum, Amasya) Pay % 2009 4.72% 9.90% 2.41% 3.35% 2010 4.13% 7.50% 2.38% 3.33% 2011 4.13% 7.37% 2.74% 3.18% 2012 3.73% 6.45% 2.35% 3.11% Kaynak: TÜİK, (*) İnşaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiştir. 168 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 169

İŞSİZLİK Samsun ilinin işsizlik oranı 2008 yılında %7.8 oranında, 2009 yılında %7.3 oranında, 2010 yılında %7.8 oranında, 2011 yılında %5.5 oranında, 2012 yılında %5.9 oranında gerçekleşmiştir. Samsun un işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. 2012 yılında Samsun işsizlik oranı en düşük 22 nci ildir. 2012 yılında en düşük işsizlik oranı Kütahya ilinde en yüksek işsizlik oranı da Batman ilinde gerçekleşmiştir. İLLERİN İŞSİZLİK ORANLARI (2008-2012) Sn BÖLGE ADI İşsizlik oranı (%) Sn BÖLGE ADI İşsizlik oranı (%) 2008 2009 2010 2011 2012 2008 2009 2010 2011 2012 1 Kütahya 6.5 9.1 6.5 4.6 4.2 42 Zonguldak 6.9 7.3 10.7 8.1 7.5 2 Uşak 9.2 12.0 7.8 4.7 4.2 43 Tunceli 17.9 18.6 11.5 9.3 7.6 3 Manisa 9.8 11.7 8.1 4.7 4.4 44 Sivas 10.7 13.2 13.6 9.9 7.8 4 Ardahan 3.7 4.2 7.5 7.4 4.4 45 Karabük 7.5 8.4 11.5 8.0 7.8 5 Afyonkarahisar 7.7 10.8 7.6 4.8 4.6 46 Iğdır 6.7 12.6 11.1 10.4 7.8 6 Bayburt 4.7 4.5 4.7 4.9 4.8 47 Van 13.0 15.6 17.2 12.6 7.8 7 Karaman 7.7 7.5 8.5 5.7 4.9 48 Kırklareli 11.5 13.6 10.8 8.9 7.9 8 Çanakkale 7.0 7.3 7.0 4.8 5.0 49 Aydın 12.4 16.4 13.5 9.2 7.9 9 Çorum 7.5 6.3 6.5 4.7 5.1 50 Muğla 10.1 12.1 10.5 9.0 8.0 10 Kastamonu 5.3 7.3 6.4 5.3 5.3 51 Ağrı 6.5 10.1 11.7 10.9 8.0 11 Sinop 6.9 10.4 8.7 5.5 5.3 52 Bingöl 14.8 17.8 12.5 9.6 8.3 12 Balıkesir 7.9 9.1 8.0 5.5 5.5 53 Eskişehir 9.9 15.2 10.5 8.9 8.4 13 Amasya 8.2 6.9 6.7 5.2 5.6 54 Düzce 10.2 14.6 13.4 9.6 8.5 14 Ordu 4.9 5.9 5.9 5.9 5.6 55 Antalya 9.7 12.7 11.1 9.3 8.5 15 Bartın 5.2 6.4 10.2 6.0 5.7 56 Isparta 8.1 10.5 12.0 9.7 8.9 16 Tokat 5.9 5.9 6.7 5.4 5.7 57 Kırıkkale 11.1 19.3 12.0 10.2 8.9 17 Erzincan 6.1 7.6 6.1 5.6 5.7 58 Muş 13.2 16.2 16.4 11.5 8.9 18 Burdur 6.4 5.1 6.3 6.5 5.8 59 Elazığ 15.5 18.1 12.6 10.3 9.0 19 Aksaray 10.0 13.1 9.2 6.5 5.8 60 Bitlis 14.2 14.3 16.3 11.1 9.1 20 Rize 5.2 4.6 6.0 5.9 5.8 61 Kayseri 11.1 14.1 14.1 12.3 9.3 21 Gümüşhane 5.0 4.4 5.8 6.1 5.8 62 Bolu 11.5 11.5 10.6 10.6 9.5 22 Samsun 7.8 7.3 7.8 5.5 5.9 63 Ankara 11.8 13.6 12.1 9.4 9.5 23 Çankırı 7.7 9.5 9.1 6.3 6.0 64 Mersin 13.1 17.6 14.1 9.2 9.5 24 Niğde 9.3 13.8 9.4 7.7 6.1 65 Sakarya 8.5 11.0 11.4 10.9 9.6 25 Nevşehir 9.0 9.9 8.4 7.5 6.1 66 Kahramanmaraş 12.8 16.0 12.8 11.1 9.7 26 Yozgat 12.2 11.0 12.7 8.5 6.1 67 Hakkari 18.3 19.7 17.4 12.9 9.9 27 Giresun 6.3 6.5 6.0 6.1 6.1 68 Osmaniye 16.3 19.4 14.4 12.4 10.0 28 Konya 10.7 10.8 8.2 6.9 6.2 69 Kilis 10.9 14.9 10.1 12.6 10.4 29 Şanlıurfa 12.8 17.0 12.4 8.0 6.2 70 Kocaeli 11.6 17.0 13.8 13.1 11.1 30 Artvin 5.7 5.6 5.7 6.3 6.3 71 Gaziantep 16.8 17.4 13.4 14.4 11.2 31 Bilecik 8.2 8.5 7.7 6.2 6.4 72 İstanbul 11.2 16.8 14.3 11.8 11.3 32 Kars 4.1 7.4 7.4 9.0 6.4 73 Adana 20.5 26.5 19.1 11.9 11.4 33 Erzurum 6.2 7.9 6.5 6.5 6.5 74 Hatay 17.7 19.0 13.9 12.7 11.4 34 Malatya 11.5 14.6 9.5 9.2 6.8 75 Yalova 12.1 17.8 14.4 13.7 12.1 35 Denizli 9.4 13.2 11.2 7.2 6.9 76 İzmir 11.8 16.2 15.1 14.7 14.8 36 Trabzon 6.1 6.6 6.3 7.0 6.9 77 Adıyaman 16.5 17.9 10.2 16.1 15.8 37 Tekirdağ 9.1 11.9 9.6 8.8 7.1 78 Şırnak 22.1 17.0 11.2 12.0 19.4 38 Bursa 10.8 14.7 10.5 7.5 7.1 79 Siirt 17.9 14.8 12.7 11.8 20.0 39 Diyarbakır 15.7 20.6 13.5 8.6 7.3 80 Mardin 17.0 12.8 9.1 12.3 20.9 40 Kırşehir 11.1 15.6 10.8 8.5 7.4 81 Batman 14.3 13.5 11.7 14.1 25.0 41 Edirne 14.3 13.4 9.2 9.0 7.5 TÜRKİYE 11.0 14.0 11.9 9.8 9.2 Kaynak: TÜİK, S ralama 2010 Y l İşsizlik rakam na göre işsizlik oran en azdan en fazla olan ile göre yap lm şt r. İLLERİN İŞGÜCÜ VE İSTİHDAM ORANLARI (2008-2012) (%) BÖLGE ADI 2008 2009 2010 2011 2012 Değişim (2012/2008) İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı (%) İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne kat.oranı İstihdam oranı İşgücüne Kat. oranı İstihdam oranı Adana 45.6 36.2 49.0 36.0 50.9 41.2 50.3 44.3 48.6 43.1 6.6% 19.1% Adıyaman 42.1 35.1 38.0 31.2 40.8 36.6 41.2 34.6 43.3 36.4 2.9% 3.7% Afyonkarahisar 44.0 40.6 44.7 39.9 47.1 43.5 51.5 49.0 53.4 51.0 21.4% 25.6% Ağrı 49.4 46.2 48.0 43.2 48.5 42.8 52.4 46.7 52.0 47.9 5.3% 3.7% Aksaray 37.5 33.8 45.8 39.8 48.7 44.2 49.4 46.2 48.6 45.8 29.6% 35.5% Amasya 53.1 48.7 56.2 52.4 51.6 48.2 52.1 49.4 48.6 45.9-8.5% -5.7% Ankara 45.0 39.7 44.9 38.8 46.7 41.1 47.5 43.0 48.5 43.9 7.8% 10.6% Antalya 57.3 51.8 56.4 49.2 58.6 52.1 58.3 52.9 58.1 53.2 1.4% 2.7% Ardahan 58.2 56.0 60.6 58.0 55.3 51.2 59.1 54.7 60.0 57.3 3.1% 2.3% Artvin 62.5 58.9 64.0 60.4 60.8 57.3 57.7 54.1 57.1 53.5-8.6% -9.2% Aydın 46.7 40.9 52.2 43.6 53.1 45.9 53.1 48.2 55.5 51.1 18.8% 24.9% Balıkesir 45.5 41.9 47.6 43.2 47.5 43.7 46.3 43.7 46.5 44.0 2.2% 5.0% Bartın 54.3 51.4 57.2 53.6 54.6 49.0 60.1 56.6 60.9 57.5 12.2% 11.9% Batman 31.4 26.9 32.5 28.1 36.6 32.3 34.3 29.5 35.3 26.5 12.4% -1.5% Bayburt 55.5 52.9 59.2 56.5 57.5 54.8 55.2 52.5 51.9 49.4-6.5% -6.6% Bilecik 51.5 47.3 52.0 47.6 49.2 45.4 50.5 47.4 49.5 46.3-3.9% -2.1% Bingöl 39.1 33.3 43.3 35.6 46.3 40.5 51.2 46.3 50.7 46.5 29.7% 39.6% Bitlis 38.8 33.3 42.9 36.8 44.1 36.9 48.2 42.9 46.7 42.4 20.4% 27.3% Bolu 46.4 41.0 50.2 44.5 51.0 45.5 56.7 50.7 54.1 49.0 16.6% 19.5% Burdur 59.5 55.7 59.1 56.1 59.1 55.4 62.5 58.4 59.2 55.8-0.5% 0.2% Bursa 50.2 44.8 49.4 42.1 48.4 43.3 50.5 46.7 50.4 46.8 0.4% 4.5% Çanakkale 49.4 45.9 50.1 46.5 50.5 46.9 48.5 46.2 48.8 46.3-1.2% 0.9% Çankırı 48.4 44.7 50.3 45.5 51.3 46.6 53.7 50.3 49.2 46.2 1.7% 3.4% Çorum 53.4 49.4 56.1 52.5 51.4 48.1 55.2 52.6 49.9 47.4-6.6% -4.0% Denizli 53.1 48.2 55.5 48.1 54.6 48.5 55.0 51.1 56.7 52.8 6.8% 9.5% Diyarbakır 26.9 22.7 32.7 26.0 31.8 27.5 30.6 28.0 26.9 25.0 0.0% 10.1% Düzce 49.0 44.0 51.2 43.8 52.7 45.6 58.6 53.0 56.3 51.5 14.9% 17.0% Edirne 47.0 40.3 52.2 45.2 55.2 50.1 55.5 50.5 54.7 50.6 16.4% 25.6% Elazığ 40.4 34.1 45.3 37.1 47.7 41.6 48.3 43.3 50.1 45.6 24.0% 33.7% Erzincan 51.0 47.9 54.1 50.0 53.4 50.1 52.8 49.8 50.0 47.2-2.0% -1.5% Erzurum 52.6 49.3 51.0 47.0 52.0 48.6 49.4 46.2 48.0 44.9-8.7% -8.9% Eskişehir 44.8 40.4 44.1 37.4 42.7 38.2 42.2 38.4 44.0 40.3-1.8% -0.2% Gaziantep 43.9 36.5 42.8 35.3 45.4 39.3 43.4 37.2 44.2 39.2 0.7% 7.4% Giresun 57.9 54.2 59.3 55.4 58.0 54.5 58.4 54.8 55.9 52.5-3.5% -3.1% Gümüşhane 65.4 62.2 62.4 59.6 58.8 55.4 56.7 53.2 53.8 50.6-17.7% -18.6% Hakkari 33.4 27.3 38.2 30.7 40.1 33.1 43.1 37.6 42.5 38.3 27.2% 40.3% Hatay 44.6 36.7 46.6 37.8 50.0 43.0 49.7 43.4 48.6 43.1 9.0% 17.4% Iğdır 48.9 45.7 48.5 42.4 51.0 45.3 55.4 49.6 56.4 52.0 15.3% 13.8% Isparta 53.6 49.2 52.3 46.8 51.2 45.0 52.5 47.4 50.8 46.3-5.2% -5.9% İstanbul 46.5 41.3 46.7 38.8 47.8 41.0 48.8 43.1 51.1 45.3 9.9% 9.7% İzmir 45.2 39.9 46.6 39.0 50.1 42.5 53.3 45.5 53.2 45.3 17.7% 13.5% Kahramanmaraş 47.2 41.2 47.2 39.7 49.2 42.9 49.8 44.2 48.6 43.9 3.0% 6.6% Karabük 46.6 43.1 53.5 49.0 51.4 45.5 55.8 51.4 57.5 53.0 23.4% 23.0% Karaman 56.3 52.0 56.6 52.4 53.4 48.8 51.6 48.7 50.5 48.0-10.3% -7.7% Kars 56.2 53.9 54.9 50.8 52.2 48.3 54.5 49.6 56.0 52.4-0.4% -2.8% Kastamonu 55.8 52.8 51.7 47.9 56.3 52.7 61.7 58.4 56.0 53.0 0.4% 0.4% Kayseri 39.0 34.7 40.8 35.0 44.0 37.8 49.3 43.2 50.9 46.1 30.5% 32.9% Kırıkkale 34.7 30.9 40.0 32.3 42.4 37.3 42.8 38.4 41.7 38.0 20.2% 23.0% Kırklareli 52.0 46.0 52.6 45.4 53.6 47.8 53.1 48.4 52.9 48.8 1.7% 6.1% Kırşehir 36.9 32.8 41.5 35.0 43.5 38.8 42.9 39.3 43.4 40.2 17.6% 22.6% Kilis 42.5 37.9 44.2 37.7 49.2 44.2 45.3 39.6 45.6 40.9 7.3% 7.9% Kocaeli 46.3 40.9 47.0 39.0 48.2 41.6 52.7 45.8 52.7 46.8 13.8% 14.4% Konya 50.3 45.0 51.6 46.1 50.7 46.5 49.0 45.6 48.4 45.4-3.8% 0.9% Kütahya 42.7 39.9 45.5 41.4 46.7 43.7 50.6 48.3 52.6 50.4 23.2% 26.3% Malatya 46.0 40.7 48.6 41.5 47.8 43.3 47.4 43.1 49.9 46.5 8.5% 14.3% Manisa 44.5 40.1 46.4 41.0 49.3 45.4 54.0 51.5 55.8 53.4 25.4% 33.2% Mardin 30.9 25.7 32.3 28.2 36.5 33.2 34.1 29.9 35.3 27.9 14.2% 8.6% Mersin 49.2 42.8 54.4 44.8 55.3 47.5 53.7 48.7 51.6 46.7 4.9% 9.1% Muğla 50.6 45.5 54.3 47.8 56.8 50.9 54.3 49.4 56.8 52.3 12.3% 14.9% Muş 40.7 35.3 41.4 34.7 42.1 35.2 46.4 41.1 44.3 40.3 8.8% 14.2% Nevşehir 41.3 37.6 48.5 43.7 50.0 45.8 50.4 46.6 49.6 46.6 20.1% 23.9% Niğde 38.6 35.0 45.1 38.9 47.2 42.8 47.9 44.2 47.6 44.7 23.3% 27.7% Ordu 61.3 58.3 59.4 55.9 58.1 54.6 58.9 55.5 55.8 52.7-9.0% -9.6% Osmaniye 44.0 36.8 43.8 35.3 46.5 39.8 46.4 40.6 46.3 41.7 5.2% 13.3% Rize 66.3 62.8 65.8 62.8 61.8 58.1 59.2 55.7 57.4 54.1-13.4% -13.9% Sakarya 51.1 46.8 52.0 46.3 52.5 46.5 56.0 49.8 54.3 49.1 6.3% 4.9% Samsun 56.6 52.2 55.6 51.6 50.8 46.8 51.9 49.0 48.8 45.9-13.8% -12.1% Siirt 27.2 22.3 30.4 25.9 33.3 29.1 33.0 29.1 34.0 27.2 25.0% 22.0% Sinop 53.9 50.1 52.5 47.0 56.5 51.6 59.4 56.1 55.0 52.1 2.0% 4.0% Sivas 40.5 36.2 39.0 33.9 42.2 36.5 48.8 44.0 50.5 46.6 24.7% 28.7% Şanlıurfa 36.1 31.5 36.2 30.0 35.5 31.1 34.9 32.1 30.4 28.5-15.8% -9.5% Şırnak 29.8 23.2 30.7 25.5 38.7 34.4 36.3 31.9 36.4 29.4 22.1% 26.7% Tekirdağ 57.3 52.1 56.2 49.5 55.1 49.8 56.1 51.1 55.5 51.6-3.1% -1.0% Tokat 57.4 54.0 53.5 50.4 49.3 46.0 51.0 48.2 47.4 44.7-17.4% -17.2% Trabzon 59.5 55.8 59.7 55.8 56.4 52.8 54.9 51.1 54.4 50.6-8.6% -9.3% Tunceli 39.7 32.6 46.0 37.4 45.3 40.1 48.7 44.2 51.7 47.7 30.2% 46.3% TÜRKİYE 46.9 41.7 47.9 41.2 48.8 43.0 49.9 45.0 50.0 45.4-3.2% 8.9% Uşak 45.2 41.0 45.4 39.9 48.5 44.7 53.4 50.9 55.8 53.4 23.5% 30.2% Van 39.1 34.0 41.6 35.1 45.0 37.3 48.1 42.0 47.0 43.4 20.2% 27.6% Yalova 45.1 39.6 47.0 38.6 49.6 42.5 52.2 45.0 52.4 46.1 16.2% 16.4% Yozgat 39.4 34.6 41.7 37.2 46.9 40.9 53.5 48.9 53.2 50.0 35.0% 44.5% Zonguldak 57.1 53.2 57.3 53.1 52.2 46.6 56.1 51.6 57.4 53.1 0.5% -0.2% Kaynak: TÜİK, Alfabetik S ra. 170 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 171

SAMSUN İŞGÜCÜNE KATILIM VE İSTİHDAM ORANI DEĞİŞİMİ Samsun da işgücüne katılım oranı 2008 yılında %56.6 iken 2012 yılında %48.8 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de işgücüne katılım oranı 2008 yılında %46.9 iken 2012 yılında %50 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un işgücüne katılım oranı düşerken Türkiye nin artmaktadır. Samsun da istihdam oranı 2008 yılında %52.2 iken 2012 yılında %45.9 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de istihdam oranı 2008 yılında %41.7 iken 2012 yılında %45.4 olarak gerçekleşmiştir. Samsun un istihdam oranı düşerken Türkiye nin artmaktadır. 2008-2012 döneminde işgücüne katılım oranı Türkiye de %6.6 artmış Samsun da ise %13.8 azalmıştır. Aynı dönemde istihdam oranı Türkiye de %8.9 oranında artmış Samsun da %12.1 oranında azalmıştır. SAMSUN İŞKUR 172 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 173

İŞKUR KURS İSTATİSTİKLERİ (2012) 2012 yılında yıl içinde açılan işgücü yetiştirme kursu sayıları incelendiğinde Samsun da toplam 981 adet kurs açıldığı ve bu kurslara toplam 10,224 kişinin katıldığı görülmektedir. Samsun un işgücü yetiştirme kurs sayısı payı %3.59 olup 5 inci sırada yer almaktadır. Kursiyer sayısı payı da %2.2 olup 9 uncu sıradadır. Samsun un 2012 yılı İstihdam garantili kurs sayısı 218 adet olup payı %4.78, kursiyer sayısı 5,194 olup payı da %4.46 dır. Samsun istihdam garantili kurs sayısına göre 4 üncü, kursiyer sayısına göre 5 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı UMEM Projesi kurs sayısı 61 adet olup payı %2.59, kursiyer sayısı 815 olup payı da %1.99 dur. Samsun UMEM Projesi kurs sayısına göre 12 incü, kursiyer sayısına göre 18 inci sıradadır. Samsun un 2012 yılı Girişimcilik kurs sayısı 32 adet olup payı %3.56, kursiyer sayısı 841 olup payı da %3.37 dır. Samsun Girişimcilik kurs sayısına göre 3 üncü, kursiyer sayısına göre yine 3 üncü sıradadır. Kurslar Genel Toplam Samsun Samsun Pay ÇALIŞANLARIN MESLEKİ EĞİTİMİ Kurs Sayısı 370 - - Kursiyer Sayısı 8,453 - - ESKİ HÜKÜMLÜLERE YÖNELİK Kurs Sayısı 20 - - KURSLAR Kursiyer Sayısı 198 - - GAP II Kurs Sayısı 138 - - Kursiyer Sayısı 3,342 - - GAP II TYÇP Kurs Sayısı 86 - - Kursiyer Sayısı 5,399 - - GAP II/GİRİŞİMCİLİK Kurs Sayısı 21 - - Kursiyer Sayısı 522 - - GAP II/UMEM Kurs Sayısı 66 - - Kursiyer Sayısı 1,127 - - GAP II/UMEM-İEP Kurs Sayısı 56 - - Kursiyer Sayısı 700 - - GİRİŞİMCİLİK Kurs Sayısı 900 32 3.56% Kursiyer Sayısı 24,953 841 3.37% HÜKÜMLÜLERE YÖNELİK KURSLAR Kurs Sayısı 334 13 3.89% Kursiyer Sayısı 4,483 187 4.17% İŞ.YET.KURS/ İSTİHDAM GARANTİLİ Kurs Sayısı 4,564 218 4.78% Kursiyer Sayısı 116,451 5,194 4.46% İŞ.YET.KURS/GENEL Kurs Sayısı 1,576 41 2.60% Kursiyer Sayısı 34,019 888 2.61% İŞ.YET.KURS/TYÇP Kurs Sayısı 4,936 62 1.26% Kursiyer Sayısı 186,599 896 0.48% İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI(İEP) Kurs Sayısı 8,018 403 5.03% Kursiyer Sayısı 18,570 983 5.29% ÖZÜRLÜ KURSLARI Kurs Sayısı 574 20 3.48% Kursiyer Sayısı 6,272 186 2.97% UMEM PROJESİ Kurs Sayısı 2,359 61 2.59% Kursiyer Sayısı 41,054 815 1.99% UMEM PROJESİ/İEP Kurs Sayısı 3,333 131 3.93% Kursiyer Sayısı 12,503 234 1.87% GENEL TOPLAM Kurs Sayısı Toplamı 27,351 981 3.59% Kursiyer Sayısı Toplamı 464,645 10,224 2.20% Kaynak: www.iskur.gov.tr İLLER BAZINDA İŞKUR KURS VE KURSİYER SAYILARI (2012) Samsun da İşkur 2012 yılında toplam 10,224 kursiyerin katıldığı 981 adet kurs düzenlemiştir. Samsun 2012 yılında düzenlenen kurs sayısına göre 5 inci sırada kursiyer sayısına göre de 9 uncu sırada yer alımıştır. SN İLLER UMEM PROJESİ UMEM PROJESİ/İEP GENEL TOPLAM Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı Genel Toplam 2,359 41,054 3,333 12,503 27,351 464,645 1 İSTANBUL 96 1,599 66 768 2,346 38,631 2 ŞANLIURFA 36 830 30 443 570 31,732 3 ANKARA 64 1,282 249 369 814 19,029 4 MERSİN 115 1,625 402 940 1,214 16,362 5 VAN 0 0 0 0 209 16,085 6 DİYARBAKIR 5 243 5 135 380 14,324 7 GAZİANTEP 21 332 22 163 546 13,334 8 ADANA 92 1,344 283 535 1,250 10,718 9 SAMSUN 61 815 131 234 981 10,224 SAMSUN PAY % 2.59% 1.99% 3.93% 1.87% 3.59% 2.20% 10 BURSA 174 2,676 391 851 956 9,977 11 SAKARYA 154 2,752 10 13 625 9,743 12 İZMİR 64 879 308 824 1,099 9,322 13 KOCAELİ 113 1,885 37 424 464 9,154 14 ANTALYA 27 531 17 48 467 9,118 15 HATAY 58 733 76 426 615 8,845 16 BATMAN 0 0 2 2 362 8,788 17 AĞRI 0 0 0 0 183 8,723 18 MALATYA 95 1,786 65 578 421 7,361 19 DENİZLİ 54 1,140 5 46 350 6,264 20 MANİSA 123 2,398 68 422 469 5,759 21 YOZGAT 2 51 2 20 411 5,722 22 ERZURUM 4 87 4 19 204 5,643 23 ESKİŞEHİR 55 554 50 429 357 5,436 24 KONYA 44 717 3 13 394 5,350 25 SİVAS 26 553 64 280 288 5,327 26 OSMANİYE 11 172 24 102 324 5,216 27 ADIYAMAN 8 198 0 0 178 5,039 28 ÇORUM 39 866 58 153 704 4,827 29 BALIKESİR 51 793 105 434 420 4,716 30 KAYSERİ 51 683 23 112 270 4,491 31 TOKAT 36 906 68 391 225 4,366 32 MUŞ 0 0 1 10 78 4,365 33 KARS 0 0 0 0 173 4,280 34 ARTVİN 3 44 14 28 338 4,229 35 TRABZON 13 254 24 150 293 4,219 36 SİİRT 5 76 11 31 194 4,181 37 BAYBURT 29 532 12 150 133 4,138 38 RİZE 6 73 46 80 275 4,101 39 SİNOP 20 351 3 26 220 4,034 40 ŞIRNAK 0 0 0 0 144 3,974 Kaynak: www.iskur.gov.tr, s ralama toplam kursiyer say s na göre yap lm ş ve ilk 40 il listelenmiştir. 174 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 175

SOSYAL GÜVENLİK 176 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 177

ÖNCELİKLİ YAŞAM KALİTESİ GÖSTERGELERİ (SGK) (2008-2012 DÖNEMİ) Samsun un Aralık 2012 Sosyal Güvenlik Kurumu Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri İncelendiğinde Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı kişi sayısı bakımından %1.65 pay ile 16 ncı sırada, Toplam Sosyal Güvenlik kapsamı dışında kalan nüfusa göre %2.05 pay ile 10 uncu sırada, Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısına göre %1.42 pay ile 16 ncı sırada Sosyal Güvenlik Kapsamsında aylık Alan Kişi Sayısına göre %2.03 pay ile 10 uncu sırada olduğu görülecektir. Yıl Bölge Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (*)Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan kişi sayısı Emekli Sandığı (4/c) Bağ- Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam Emekli Sandığı (4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı Bağ- Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam Emekli Sandığı (4/c) Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı Bağ- Kur (4/b) SSK (4/a) Toplam 2008 66541374 57203524 4047214 2464206 3260719 9533683 15258608 1756760 1965247 5024696 8746703 5263145 9377960 18557108 33198213 2009 67683464 58036333 4879220 2241418 3236872 9623630 15101920 1795334 2088146 5266464 9149944 4991658 9367066 19425746 33784469 2010 70722107 61245014 3002482 2287487 3355429 10575935 16218851 1827649 2160451 5515114 9503214 5098050 9720452 20704448 35522950 2011 72601496 63737929 2122773 2554200 3273297 11547134 17374631 1856273 2381409 5777300 10014982 5588399 9735493 21024423 36348316 2012 73900309 62543003 1729362 2662608 3162914 12527337 18352859 1886681 2469307 6026431 10382419 5793700 9552698 18461326 33807725 Türkiye 2008 1163658 976505 65301 45454 81630 105182 232265 31172 45591 101616 178379 102811 213270 249780 565861 2009 1150871 960459 99205 41247 79566 109449 230262 32053 47844 105374 185271 96070 211529 237328 544927 2010 1183082 1010845 69611 41404 80127 118000 239530 32663 49160 107450 189273 96709 213001 272331 582041 2011 1205188 1057787 46541 45769 74306 134114 254189 33057 55277 114145 202479 104617 204305 292197 601119 2012 1216228 1052032 35494 48185 68035 143697 259917 33445 58815 118409 210669 108971 193404 279071 581446 Samsun Samsun da 2008 yılında %79.46 olan Sosyal güvenlik kapsamının toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %84.05 e yükseldiği ve 2011 yılına göre gerileme olduğu, 2008 yılında %18.90 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %20.76 ya yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, 2008 yılında %14.51 olan Sosyal güvenlik kapsamındaki emeklilerin toplam il nüfusuna oranının 2012 yılında %16.83 e yükseldiği ve yükseliş eğiliminin olduğu, görülmektedir. Yıllar Değişken (*)Sosyal Güvenlik Kapsamının Toplam il Nüfusuna Oranı (%) Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri Sosyal Güvenlik Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Kapsamındaki Çalışanların Toplam il Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) Nüfusuna Oranı(%) Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların oranı (%) 2008 79.46% 18.90% 14.51% 46.04% 2009 76.83% 18.42% 14.82% 43.59% 2010 Samsun % 80.69% 19.12% 15.11% 46.46% 2011 84.51% 20.31% 16.18% 48.02% 2012 84.05% 20.76% 16.83% 46.45% 2008 50 43 30 44 2009 49 45 31 52 Samsun 2010 47 48 30 49 Sırası 2011 45 46 29 47 2012 37 46 28 23 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, (*) (2012 y l Gelir Testi Yapt ranlar Hariç)(2008-2011 y llar Yeşil Kart Hariç) 2008 1.75% 1.71% 1.61% 1.84% 2.50% 1.10% 1.52% 1.77% 2.32% 2.02% 2.04% 1.95% 2.27% 1.35% 1.70% 2009 1.70% 1.65% 2.03% 1.84% 2.46% 1.14% 1.52% 1.79% 2.29% 2.00% 2.02% 1.92% 2.26% 1.22% 1.61% 2010 1.67% 1.65% 2.32% 1.81% 2.39% 1.12% 1.48% 1.79% 2.28% 1.95% 1.99% 1.90% 2.19% 1.32% 1.64% 2011 1.66% 1.66% 2.19% 1.79% 2.27% 1.16% 1.46% 1.78% 2.32% 1.98% 2.02% 1.87% 2.10% 1.39% 1.65% 2012 1.65% 1.68% 2.05% 1.81% 2.15% 1.15% 1.42% 1.77% 2.38% 1.96% 2.03% 1.88% 2.02% 1.51% 1.72% Samsun Pay % 2008 15 15 16 10 11 20 14 10 10 9 10 10 12 17 16 2009 15 15 10 11 10 18 14 10 10 9 10 11 12 20 17 2010 15 15 10 12 10 19 16 10 11 11 11 11 13 18 17 2011 14 15 11 11 11 19 16 10 10 10 10 12 14 18 16 2012 16 15 10 11 12 20 16 10 9 11 10 12 14 18 17 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, (*) (2012 y l Gelir Testi Yapt ranlar Hariç)(2008-2011 y llar Yeşil Kart Hariç) Samsun Sıra 178 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 179

4/A KAPSAMI ZORUNLU SİGORTALI SAYILARI (İŞYERİ BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE) (2010-2012) Samsun da 4/a kapsamında 2011 Aralık ayında 127,084 kişi zorunlu sigortalı bulunurken 2012 Aralık ayında bu sayı 137,209 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2010-2012 döneminde 4/a kapsamı zorunlu sigortalı sayısı artış oranı Samsun da %23.7, Türkiye de ise %19.0 olarak gerçekleşmiştir. 2012 Aralık itibariyle Samsun daki işyerlerinin büyüklüğüne göre zorunlu sigortalı sayılarının dağılımı incelendiğinde büyüklüğü (10-19) kişi olan işyerlerinde %14.03 pay ile toplam 19,251 sigortalı, büyüklüğü (4-6) kişi olan işyerlerinde %12.38 pay ile toplam 16,992 sigortalı, büyüklüğü (30-49) kişi olan işyerlerinde %10.81 pay ile toplam 14,832 sigortalı, büyüklüğü (100-249) kişi olan işyerinde %10.4 pay ile toplam 14,276 sigortalı, büyüklüğü (2-3) kişi olan işyerlerinde %10.34 pay ile toplam 14,187 sigortalı çalıştığı görülecektir. ZORUNLU SİGORTALI SAYISI Yıllar Bölge İŞ YERİ BÜYÜKLÜĞÜ (İşyerinde Çalıştırılan Sigortalı sayısı) Toplam 1 2-3 4-6 7-9 10-19 20-29 30-49 50-99 100-249 250-499 500-749 750-999 1000+ SAMSUN 6,355 12,463 14,247 9,953 16,674 9,407 11,304 13,085 9,220 5,189 2,217 781 0 110,895 TÜRKİYE 485687 863050 950693 692727 1375973 791636 1033672 962896 1246085 741192 299248 161711 426240 10030810 2010 Samsun Pay 1.31% 1.44% 1.50% 1.44% 1.21% 1.19% 1.09% 1.36% 0.74% 0.70% 0.74% 0.48% 0.00% 1.11% Aralık Samsun Dağ. 5.73% 11.24% 12.85% 8.98% 15.04% 8.48% 10.19% 11.80% 8.31% 4.68% 2.00% 0.70% 0.00% 100.00% Türkiye Dağ. 4.84% 8.60% 9.48% 6.91% 13.72% 7.89% 10.30% 9.60% 12.42% 7.39% 2.98% 1.61% 4.25% 100.00% SAMSUN 6,743 13,360 16,022 11,444 18,414 10,958 12,835 14,121 9,844 8,839 3,011 0 1,493 127,084 TÜRKİYE 513454 932989 1053277 771380 1547140 885015 1154344 1063928 1345483 788849 339023 174801 461256 11030939 2011 Samsun Pay 1.31% 1.43% 1.52% 1.48% 1.19% 1.24% 1.11% 1.33% 0.73% 1.12% 0.89% 0.00% 0.32% 1.15% Aralık Samsun Dağ. 5.31% 10.51% 12.61% 9.01% 14.49% 8.62% 10.10% 11.11% 7.75% 6.96% 2.37% 0.00% 1.17% 100.00% Türkiye Dağ. 4.65% 8.46% 9.55% 6.99% 14.03% 8.02% 10.46% 9.64% 12.20% 7.15% 3.07% 1.58% 4.18% 100.00% SAMSUN 7,220 14,187 16,992 12,882 19,251 11,701 14,832 13,079 14,276 7,103 3,372 799 1,515 137,209 TÜRKİYE 547224 996209 1137264 827801 1661075 961921 1238531 1163645 1444454 851485 375355 181960 552696 11939620 2012 Samsun Pay 1.32% 1.42% 1.49% 1.56% 1.16% 1.22% 1.20% 1.12% 0.99% 0.83% 0.90% 0.44% 0.27% 1.15% Aralık Samsun Dağ. 5.26% 10.34% 12.38% 9.39% 14.03% 8.53% 10.81% 9.53% 10.40% 5.18% 2.46% 0.58% 1.10% 100.00% Türkiye Dağ. 4.58% 8.34% 9.53% 6.93% 13.91% 8.06% 10.37% 9.75% 12.10% 7.13% 3.14% 1.52% 4.63% 100.00% 2012/ Samsun Değ. 7.1% 6.2% 6.1% 12.6% 4.5% 6.8% 15.6% -7.4% 45.0% -19.6% 12.0% 1.5% 8.0% 2011 Türkiye Değ. 6.6% 6.8% 8.0% 7.3% 7.4% 8.7% 7.3% 9.4% 7.4% 7.9% 10.7% 4.1% 19.8% 8.2% 2012/ Samsun Değ. 13.6% 13.8% 19.3% 29.4% 15.5% 24.4% 31.2% 0.0% 54.8% 36.9% 52.1% 2.3% 23.7% 2010 Türkiye Değ. 12.7% 15.4% 19.6% 19.5% 20.7% 21.5% 19.8% 20.8% 15.9% 14.9% 25.4% 12.5% 29.7% 19.0% Kaynak: www.sgk.gov.tr 4/A KAPSAMI İŞYERİ SAYILARI (2010-2012) (BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE) Samsun da 4/a kapsamında 2011 Aralık ayında toplam 19,615 adet işyeri mevcutken 2012 Aralık ayında bu sayı 21,010 adet olarak gerçekleşmiştir. 2012 Aralık ayı itibariyle Samsun da 1 kişi çalıştıran işyeri sayısı 7,220 adet ve payı %34.36, (2-3) kişi çalıştıran işyeri sayısı 5,957 adet ve payı %28.35, (4-6) kişi çalıştıran işyeri sayısı 3,556 adet ve payı %16.93 tür. 2012 Aralı ayı itibariyle Türkiye de 1 kişi çalıştıran işyeri sayısı payı %35.58, (2-3) kişi çalıştıran işyeri sayısı payı %27.31, (4-6) kişi çalıştıran işyeri sayısı payı %15.45 tir. Türkiye de Aralık 2012 itibariyle toplam 279 adet olan 1000 kişiden fazla sigortalı çalıştıran işyeri sayısı Samsun da 1 adettir. 2010-2012 döneminde işyeri sayısı artış oranı Samsun da %16.9, Türkiye de ise %16.0 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar Bölge İŞYERİ SAYISI İŞ YERİ BÜYÜKLÜĞÜ (İşyerinde Çalıştırılan Sigortalı sayısı) Toplam 1 2-3 4-6 7-9 10-19 20-29 30-49 50-99 100-249 250-499 500-749 750-999 1000+ Samsun 6,355 5,178 2,978 1,257 1,237 396 298 190 62 16 4 1 0 17,972 Türkiye 485,687 363,992 199,119 88,005 103,188 33,230 27,182 13,956 8,311 2,173 497 189 220 1,325,749 2010 Samsun Pay 1.31% 1.42% 1.50% 1.43% 1.20% 1.19% 1.10% 1.36% 0.75% 0.74% 0.80% 0.53% 0.00% 1.36% Aralık Samsun Dağ. 35.36% 28.81% 16.57% 6.99% 6.88% 2.20% 1.66% 1.06% 0.34% 0.09% 0.02% 0.01% 0.00% 100.00% Türkiye Dağ. 36.63% 27.46% 15.02% 6.64% 7.78% 2.51% 2.05% 1.05% 0.63% 0.16% 0.04% 0.01% 0.02% 100.00% Samsun 6,743 5,592 3,342 1,453 1,381 464 339 203 66 26 5 0 1 19,615 Türkiye 513,454 393,195 220,101 97,990 115,861 37,188 30,366 15,482 8,946 2,304 561 201 230 1,435,879 2011 Samsun Pay 1.31% 1.42% 1.52% 1.48% 1.19% 1.25% 1.12% 1.31% 0.74% 1.13% 0.89% 0.00% 0.43% 1.37% Aralık Samsun Dağ. 34.38% 28.51% 17.04% 7.41% 7.04% 2.37% 1.73% 1.03% 0.34% 0.13% 0.03% 0.00% 0.01% 100.00% Türkiye Dağ. 35.76% 27.38% 15.33% 6.82% 8.07% 2.59% 2.11% 1.08% 0.62% 0.16% 0.04% 0.01% 0.02% 100.00% Samsun 7,220 5,957 3,556 1,634 1,444 493 391 191 96 20 6 1 1 21,010 Türkiye 547,224 419,980 237,674 105,257 124,793 40,372 32,620 16,881 9,603 2,489 623 211 279 1,538,006 2012 Samsun Pay 1.32% 1.42% 1.50% 1.55% 1.16% 1.22% 1.20% 1.13% 1.00% 0.80% 0.96% 0.47% 0.36% 1.37% Aralık Samsun Dağ. 34.36% 28.35% 16.93% 7.78% 6.87% 2.35% 1.86% 0.91% 0.46% 0.10% 0.03% 0.00% 0.00% 100.00% Türkiye Dağ. 35.58% 27.31% 15.45% 6.84% 8.11% 2.62% 2.12% 1.10% 0.62% 0.16% 0.04% 0.01% 0.02% 100.00% 2012/ Samsun Değ. 7.1% 6.5% 6.4% 12.5% 4.6% 6.3% 15.3% -5.9% 45.5% -23.1% 20.0% 0.0% 7.1% 2011 Türkiye Değ. 6.6% 6.8% 8.0% 7.4% 7.7% 8.6% 7.4% 9.0% 7.3% 8.0% 11.1% 5.0% 21.3% 7.1% 2012/ Samsun Değ. 13.6% 15.0% 19.4% 30.0% 16.7% 24.5% 31.2% 0.5% 54.8% 25.0% 50.0% 0.0% 16.9% 2010 Türkiye Değ. 12.7% 15.4% 19.4% 19.6% 20.9% 21.5% 20.0% 21.0% 15.5% 14.5% 25.4% 11.6% 26.8% 16.0% Kaynak: www.sgk.gov.tr 180 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 181

4/A KAPSAMI İŞYERİ SAYILARI VE ZORUNLU SİGORTALILARI DAĞILIMI (2008-2012) (KAMU/ÖZEL ERKEK/KADIN) (DAİMİ/MEVSİMLİK) 2008 yılında 640 adet kamu işyeri sayısı ile %2.11 paya sahip olan Samsun, 2012 yılında 843 adet kamu işyeri sayısı ile %2.16 paya sahiptir. 2008 yılında 14,800 adet özel işyeri sayısı ile %1.30 paya sahip olan Samsun, 2012 yılında 20,167 adet özel işyeri sayısı ile %1.33 paya sahiptir. Samsun da 2008 yılında 15,360 kişi kamu işyerlerinde çalışırken, 2012 yılında bu rakam 15,522 olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılında 78,958 kişi özel işyerlerinde çalışırken, 2012 yılında bu rakam 121,687 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2008-2012 yılları arasında işyeri say s Türkiye de %31.43 oranında artarken Samsun da %36.26 oranında artmış, sigortal say s Türkiye de %35.63 oranında artarken Samsun da %45.47 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre işyeri say s Türkiye de %7.11 oranında artarken Samsun da da %7.11 oranında artmış, sigortal say s Türkiye de %8.24 oranında artarken Samsun da %7.97 oranında artmıştır. Yıllar Bölge İŞYERİ SAYISI ZORUNLU SİGORTALI SAYISI Daimi Mevsimlik Kamu Özel Toplam Daimi Mevsimlik Kamu Özel Erkek Kadın Toplam Samsun 12,766 2,674 640 14,800 15,440 67,266 27,052 15,360 78,958 73,548 20,770 94,318 Samsun Pay 1.26% 1.72% 2.11% 1.30% 1.32% 0.94% 1.64% 2.10% 0.98% 1.09% 1.02% 1.07% 2008 Samsun Dağ. 82.7% 17.3% 4.1% 95.9% 100.0% 71.3% 28.7% 16.3% 83.7% 78.0% 22.0% 100.0% Türkiye 1,015,000 155,248 30,369 1,139,879 1,170,248 7,156,453 1,646,536 731,704 8,071,285 6,774,527 2,028,462 8,802,989 Türkiye Dağ. 86.7% 13.3% 2.6% 97.4% 100.0% 81.3% 18.7% 8.3% 91.7% 77.0% 23.0% 100.0% Samsun 13,514 2,920 786 15,648 16,434 71,315 31,165 18,789 83,691 78,534 23,946 102,480 Samsun Pay 1.28% 1.84% 2.18% 1.33% 1.35% 0.98% 1.81% 2.20% 1.02% 1.14% 1.11% 1.13% 2009 Samsun Dağ. 82.2% 17.8% 4.8% 95.2% 100.0% 69.6% 30.4% 18.3% 81.7% 76.6% 23.4% 100.0% Türkiye 1,057,541 158,767 36,031 1,180,277 1,216,308 7,308,795 1,721,407 852,248 8,177,954 6,870,750 2,159,452 9,030,202 Türkiye Dağ. 86.9% 13.1% 3.0% 97.0% 100.0% 80.9% 19.1% 9.4% 90.6% 76.1% 23.9% 100.0% Samsun 14,541 3,431 833 17,139 17,972 78,309 32,586 16,368 94,527 84,982 25,913 110,895 Samsun Pay 1.27% 1.93% 2.25% 1.33% 1.36% 0.97% 1.64% 1.88% 1.03% 1.12% 1.07% 1.11% 2010 Samsun Dağ. 80.9% 19.1% 4.6% 95.4% 100.0% 70.6% 29.4% 14.8% 85.2% 76.6% 23.4% 100.0% Türkiye 1,147,632 178,117 37,056 1,288,693 1,325,749 8,043,894 1,986,916 868,753 9,162,057 7,599,143 2,431,667 10,030,810 Türkiye Dağ. 86.6% 13.4% 2.8% 97.2% 100.0% 80.2% 19.8% 8.7% 91.3% 75.8% 24.2% 100.0% Samsun 15,818 3,797 842 18,773 19,615 87,620 39,464 15,090 111,994 98,036 29,048 127,084 Samsun Pay 1.27% 1.99% 2.24% 1.34% 1.37% 0.99% 1.78% 1.87% 1.10% 1.17% 1.08% 1.15% 2011 Samsun Dağ. 80.6% 19.4% 4.3% 95.7% 100.0% 68.9% 31.1% 11.9% 88.1% 77.1% 22.9% 100.0% Türkiye 1,245,079 190,800 37,600 1,398,279 1,435,879 8,819,207 2,211,732 806,374 10,224,565 8,351,256 2,679,683 11,030,939 Türkiye Dağ. 86.7% 13.3% 2.6% 97.4% 100.0% 79.9% 20.1% 7.3% 92.7% 75.7% 24.3% 100.0% Samsun 17,141 3,869 843 20,167 21,010 96,673 40,536 15,522 121,687 103,496 33,713 137,209 Samsun Pay 1.28% 1.97% 2.16% 1.35% 1.37% 1.02% 1.65% 1.77% 1.10% 1.16% 1.13% 1.15% 2012 Samsun Dağ. 81.6% 18.4% 4.0% 96.0% 100.0% 70.5% 29.5% 11.3% 88.7% 75.4% 24.6% 100.0% Türkiye 1,341,822 196,184 38,982 1,499,024 1,538,006 9,489,846 2,449,774 875,122 11,064,498 8,957,841 2,981,779 11,939,620 Türkiye Dağ. 87.2% 12.8% 2.5% 97.5% 100.0% 79.5% 20.5% 7.3% 92.7% 75.0% 25.0% 100.0% 2012/ Samsun 8.36% 1.90% 0.12% 7.43% 7.11% 10.33% 2.72% 2.86% 8.65% 5.57% 16.06% 7.97% 2011% Türkiye 7.77% 2.82% 3.68% 7.20% 7.11% 7.60% 10.76% 8.53% 8.21% 7.26% 11.27% 8.24% 2012/ Samsun 34.27% 44.69% 31.72% 36.26% 36.08% 43.72% 49.84% 1.05% 54.12% 40.72% 62.32% 45.47% 2008% Türkiye 32.20% 26.37% 28.36% 31.51% 31.43% 32.61% 48.78% 19.60% 37.08% 32.23% 47.00% 35.63% Kaynak: www.sgk.gov.tr 4/A AKTİF SİGORTALILAR VE AYLIK ALANLAR (2008-2012) 2008 Aralık ayında 105,182 adet 4/a kapsam toplam aktif sigortal say s ile %1.10 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 143,697 adet toplam aktif esnaf sigortal say s ile %1.15 paya sahiptir. 2008-2012 döneminde az da olsa toplam aktif esnaf sigortal pay nda art ş eğilimi görülmektedir. 2008-2012 döneminde 4/a kapsam toplam aktif sigortal say s Türkiye de %31.4 oranında artarken Samsun da %36.62 oranında artm ş, toplam ayl k ve gelir alanlar sayısı Türkiye de %19.94 artarken Samsun da %16.53 oranında artm şt r. 2012 Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre 4/a kapsam toplam aktif sigortal say s Türkiye de %8.49 artarken Samsun da %7.15 oranında artm ş, toplam ayl k ve gelir alanlar sayısı Türkiye de %4.31 artarken Samsun da %3.74 oranında artm şt r. Yıllar Bölge Toplam Aktif Sigortalı (I+II+III+IV+V) Zorunlu Sigortalılar (I) AKTİF SİGORTALILAR Çıraklar (II) Tarım (2925 Skg) (III) Kısmi Süreli Çalışan Sigortalılar (IV) Y.Dışı Topluluk Sigortalıları (V) Toplam Aylık ve Gelir Alanlar Sosyal Güvenlik Kapsamı Samsun 105,182 94,318 4,562 1,239 - - 101,616 456,578 2008 Samsun Pay 1.10% 1.07% 1.83% 0.61% - - 2.02% 1.38% Türkiye 9,533,683 8,802,989 249,292 202,000 - - 5,024,696 33,104,723 Samsun 110,597 102,480 5,709 1,175 1,233 0 105,732 457,839 2009 Samsun Pay 1.14% 1.13% 1.77% 0.61% 1.31% 0.00% 2.00% 1.32% Türkiye 9,664,930 9,030,202 321,649 191,800 94,123 27,156 5,290,415 34,628,123 Samsun 118,000 110,895 6,315 772 18 0 107,450 497,781 2010 Samsun Pay 1.12% 1.11% 1.81% 0.51% 0.11% 0.00% 1.95% 1.35% Türkiye 10,575,935 10,030,810 349,581 152,802 16,964 25,778 5,515,114 36,795,497 Samsun 134,114 127,084 6,132 785 113 0 114,145 540,456 2011 Samsun Pay 1.16% 1.15% 2.06% 0.63% 0.19% 0.00% 1.98% 1.41% Türkiye 11,547,134 11,030,939 298,180 124,911 60,237 32,867 5,777,300 38,348,857 Samsun 143,697 137,209 5,653 561 274 0 118,409 541,177 2012 Samsun Pay 1.15% 1.15% 1.84% 0.65% 0.17% 0.00% 1.96% 1.46% Türkiye 12,527,337 11,939,620 306,617 85,717 160,783 34,600 6,026,431 37,015,094 2012/2011 Samsun 7.15% 7.97% -7.81% -28.54% 142.97% - 3.74% 0.13% Değişim Türkiye 8.49% 8.24% 2.83% -31.38% 166.92% 5.27% 4.31% -3.48% 2012/2008 Samsun 36.62% 45.47% 23.91% -54.74% - - 16.53% 18.53% Değişim Türkiye 31.40% 35.63% 23.00% -57.57% - - 19.94% 11.81% Kaynak: www.sgk.gov.tr 182 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 183

4/B (BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 1479) (ESNAF) SİGORTALILARIN DAĞILIMI (2008-2012) 2008 Aralık ayında 38,150 adet toplam aktif esnaf sigortal say s ile %1.80 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 32,057 adet toplam aktif esnaf sigortal say s ile %1.52 paya sahiptir. İlin 2008-2012 döneminde toplam aktif esnaf sigortal pay nda gerime eğilimi görülmektedir. 2008-2012 döneminde toplam aktif esnaf sigortal say s Türkiye de %0.62 azal rken Samsun da %15.97 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %16.65 artarken Samsun da %16.08 oranında artm şt r. 2012 Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre toplam aktif esnaf sigortal say s Türkiye de %2.11 oranında azal rken Samsun da %6.02 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %2.99 artarken Samsun da %4.54 oranında artm şt r. Yıllar Bölge Toplam Aktif Sigortalı (I+II+III) Aktif Sigortalı Aylık Alanlar Toplam Zorunlu Sigortalı İsteğe Bağlı Muhtar (III) Malül (VI) Yaşlı (VII) Ölüm Ölüm Haksahibi Aylık Alanlar (I) (II) (Dosya) (VIII) (IX) (Dosya) (VI+VII+VIII) Toplam Aylık Alanlar (Kişi) (VI+VII+IX) Sosyal Güvenlik Kapsamı Samsun 38,150 31,029 6,849 272 243 18,869 8,979 11,685 28,091 30,797 184,186 2008 Samsun Pay 1.80% 1.65% 3.09% 1.93% 1.88% 1.87% 2.01% 1.97% 1.91% 1.90% 1.74% Türkiye 2,119,252 1,883,836 221,346 14,070 12,918 1,011,711 446,828 592,231 1,471,457 1,616,860 10,570,241 Samsun 40,079 30,368 9,503 208 249 19,499 9,624 12,038 29,372 31,786 192,505 2009 Samsun Pay 1.81% 1.67% 2.45% 1.37% 1.88% 1.84% 1.95% 1.97% 1.87% 1.88% 1.76% Türkiye 2,220,180 1,816,933 388,047 15,200 13,258 1,062,306 492,656 612,407 1,568,220 1,687,971 10,945,251 Samsun 37,692 28,918 8,591 183 283 19,574 9,836 11,861 29,693 31,718 184,536 2010 Samsun Pay 1.69% 1.56% 2.29% 1.28% 2.02% 1.80% 1.98% 1.88% 1.86% 1.83% 1.66% Türkiye 2,236,727 1,847,844 374,535 14,347 13,992 1,086,678 497,831 629,325 1,598,504 1,729,998 11,125,717 Samsun 34,109 27,528 6,444 137 297 20,711 10,227 13,190 31,235 34,198 176,389 2011 Samsun Pay 1.59% 1.47% 2.38% 1.09% 2.04% 1.82% 1.98% 1.94% 1.87% 1.87% 1.59% Türkiye 2,151,520 1,868,181 270,780 12,559 14,530 1,135,172 517,791 681,523 1,667,506 1,831,238 11,064,281 Samsun 32,057 26,632 5,302 123 319 21,549 10,863 13,882 32,731 35,750 172,120 2012 Samsun Pay 1.52% 1.40% 2.71% 1.07% 2.08% 1.86% 1.98% 1.95% 1.90% 1.90% 1.57% Türkiye 2,106,062 1,899,053 195,557 11,452 15,367 1,157,099 547,424 713,528 1,719,915 1,886,019 10,988,795 2012/2011 Samsun Değ. -6.02% -3.25% -17.72% -10.22% 7.41% 4.05% 6.22% 5.25% 4.79% 4.54% -2.42% Değişim Türkiye Değ. -2.11% 1.65% -27.78% -8.81% 5.76% 1.93% 5.72% 4.70% 3.14% 2.99% -0.68% 2012/2008 Samsun Değ. -15.97% -14.17% -22.59% -54.78% 31.28% 14.20% 20.98% 18.80% 16.52% 16.08% -6.55% Değişim Türkiye Değ. -0.62% 0.81% -11.65% -18.61% 18.96% 14.37% 22.51% 20.48% 16.89% 16.65% 3.96% Kaynak: www.sgk.gov.tr (4/B) (BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 2926) (TARIM) SİGORTALILARININ DAĞILIMI (2008-2012) 2008 Aralık ayında 43,480 adet toplam aktif tar m sigortal say s ile %3.81 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 35,978 adet toplam aktif tar m sigortal say s ile %3.40 paya sahiptir. 2008-2012 döneminde toplam aktif tar m sigortal pay nda gerileme eğilimi görülmektedir. 2008-2012 döneminde toplam aktif tar m sigortal say s Türkiye de %7.41 oranında azal rken Samsun da %17.25 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %67.43 oranında artarken Samsun da %55.91 oranında artm şt r. 2012 Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre toplam aktif tar m sigortal say s Türkiye de %5.79 oranında azal rken Samsun da %10.50 oranında azalm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %6.02 oranında artarken Samsun da %9.42 oranında artm şt r. Toplam Aylık Alanlar Toplam Toplam Aylık Sosyal Yıl Bölge Aktif Sigortalı Ölüm Aylık Alanlar Alanlar (Kişi) Güvenlik (I+II) Malül Yaşlı Ölüm Haksahibi (Dosya) (III+IV+VI) Kapsamı (III) (IV) Dosya)(V) (VI) (III+IV+V) Samsun 43,480 40 10,010 3,526 4,744 13,576 14,794 156,305 2008 Samsun Pay 3.81% 2.00% 4.16% 4.35% 4.48% 4.20% 4.25% 3.87% Türkiye 1,141,467 1,999 240,613 80,994 105,775 323,606 348,387 4,033,685 Samsun 39,487 52 10,761 4,107 5,245 14,920 16,058 146,434 2009 Samsun Pay 3.88% 2.34% 3.85% 4.28% 4.42% 3.95% 4.01% 3.91% Türkiye 1,016,692 2,222 279,182 95,937 118,771 377,341 400,175 3,746,833 Samsun 42,210 80 11,819 4,405 5,576 16,304 17,475 157,225 2010 Samsun Pay 3.83% 2.91% 3.98% 4.23% 4.26% 4.04% 4.06% 3.88% Türkiye 1,101,131 2,749 296,955 104,054 130,805 403,758 430,509 4,052,073 Samsun 40,197 95 14,261 4,964 6,723 19,320 21,079 157,500 2011 Samsun Pay 3.58% 2.95% 3.75% 3.95% 4.05% 3.79% 3.83% 3.64% Türkiye 1,121,777 3,218 380,771 125,677 166,182 509,666 550,171 4,325,918 Samsun 35,978 121 15,412 5,742 7,531 21,276 23,065 148,134 2012 Samsun Pay 3.40% 3.03% 3.89% 4.14% 4.12% 3.94% 3.95% 3.53% Türkiye 1,056,852 3,991 396,631 138,747 182,646 539,389 583,288 4,196,125 2012/2011 Samsun -10.50% 27.37% 8.07% 15.67% 12.02% 10.12% 9.42% -5.95% Değişim% Türkiye -5.79% 24.02% 4.17% 10.40% 9.91% 5.83% 6.02% -3.00% 2012/2008 Samsun -17.25% 202.50% 53.97% 62.85% 58.75% 56.72% 55.91% -5.23% Değişim% Türkiye -7.41% 99.65% 64.84% 71.31% 72.67% 66.68% 67.43% 4.03% Kaynak: www.sgk.gov.tr 184 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 185

4/C KAPSAMINDAKİ AKTİF İŞTİRAKÇİLERİN VE EMEKLİLERİN DAĞILIMI (2008-2012) 2008 Aralık ayında 45,454 adet toplam aktif 4/c sigortal say s ile %1.84 paya sahip olan Samsun, 2012 Aralık ayında 48,185 adet toplam aktif 4/c sigortal say s ile %1.81 paya sahiptir. 2008-2011 döneminde 4/c kapsam aktif sigortal say s pay nda düşüş eğilimi mevcuttur. 2008-2012 döneminde toplam aktif 4/c sigortal say s Türkiye de %8.05 oranında artarken Samsun da %6.01 oranında artm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %7.40 oranında artarken Samsun da %7.29 oranında artm şt r. 2012 Aralık ayında 2011 Aralık ayına göre toplam aktif 4/c sigortal say s Türkiye de %4.24 oranında artarken Samsun da %5.28 oranında artm ş, toplam ayl k alanlar n say s (kişi) Türkiye de %1.64 oranında artarken Samsun da %1.17 oranında artm şt r. Yıl 2008 2009 2010 2011 2012 Bölge Aktif Sigortalı (İştirakçi) Malül (I) Vazife Malülü (II) Aylık Alanlar Ölüm Ölüm (Dosya) (IV) Yaşlı (III) Haksahibi (V) Vataniler (VI) Toplam Aylık Alanlar (Dosya) (I+II+III+IV) Toplam Aylık Alanlar (Kişi) (I+II+III+V) Sosyal Güvenlik Kapsamı Samsun 45,454 381 150 22,280 5,925 8,361 932 28,736 31,172 179,436 Samsun Pay 1.84% 1.65% 2.34% 1.86% 1.57% 1.58% 1.84% 1.79% 1.77% 1.89% Türkiye 2,464,206 23,155 6,401 1,198,666 377,367 528,538 50,659 1,605,589 1,756,760 9,484,111 Samsun 41,247 386 149 22,844 6,185 8,674 925 29,564 32,053 169,370 Samsun Pay 1.84% 1.64% 2.28% 1.87% 1.58% 1.60% 1.86% 1.80% 1.79% 1.88% Türkiye 2,241,418 23,577 6,543 1,221,544 390,395 543,670 49,798 1,642,059 1,795,334 9,028,410 Samsun 41,798 381 150 23,226 6,593 8,894 927 30,350 32,651 171,858 Samsun Pay 1.83% 1.61% 2.27% 1.87% 1.60% 1.61% 1.89% 1.80% 1.79% 1.87% Türkiye 2,282,511 23,703 6,608 1,239,660 412,749 552,759 49,111 1,682,720 1,822,730 9,191,803 Samsun 45,769 387 158 23,491 6,736 9,021 919 30,772 33,057 183,443 Samsun Pay 1.79% 1.61% 2.35% 1.87% 1.58% 1.59% 1.87% 1.79% 1.78% 1.83% Türkiye 2,554,200 24,059 6,711 1,259,454 425,283 566,049 49,158 1,715,507 1,856,273 9,998,872 Samsun 48,185 392 153 23,638 6,927 9,262 907 31,110 33,445 190,601 Samsun Pay 1.81% 1.61% 2.23% 1.85% 1.58% 1.60% 1.87% 1.78% 1.77% 1.84% Türkiye 2,662,608 24,290 6,858 1,276,655 437,070 578,878 48,550 1,744,873 1,886,681 10,342,989 2012/2011 Samsun 5.28% 1.29% -3.16% 0.63% 2.84% 2.67% -1.31% 1.10% 1.17% 3.90% Değişim% Türkiye 4.24% 0.96% 2.19% 1.37% 2.77% 2.27% -1.24% 1.71% 1.64% 3.44% 2012/2008 Samsun 6.01% 2.89% 2.00% 6.10% 16.91% 10.78% -2.68% 8.26% 7.29% 6.22% Değişim% Türkiye 8.05% 4.90% 7.14% 6.51% 15.82% 9.52% -4.16% 8.67% 7.40% 9.06% Kaynak: www.sgk.gov.tr İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI (2002-2011) 2002 yılında toplam 608 adet iş kazası ile %0.84 paya sahip olan Samsun un 2011 yılında toplam 995 adet iş kazası ile payının %1.44 e yükseldiği görülmektedir. 2011 yılında Samsun da meydana gelen 995 adet iş kazasının 961 i erkek çalışanlar, 34 ü kadın çalışanlarca yapılmıştır. Samsun da 2011 yılında kayda geçen meslek hastalığı bulunmamaktadır. 2011 yılında Türkiye de toplam meslek hastalığı sayısı 697 adettir. Yıl Bölge İŞ KAZASI SAYISI MESLEK HASTALIĞI SAYISI Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Samsun 34 961 995 0 0 0 2011 Samsun Pay (%) 0.82% 1.48% 1.44% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,168 65,059 69,227 10 687 697 Samsun 16 492 508 0 1 1 2010 Samsun Pay (%) 0.41% 0.83% 0.81% 0.00% 0.19% 0.19% Türkiye 3,892 59,011 62,903 19 514 533 Samsun 8 587 595 0 0 0 2009 Samsun Pay (%) 0.22% 0.97% 0.93% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,562 60,754 64,316 8 421 429 Samsun 10 592 602 0 3 3 2008 Samsun Pay (%) 0.28% 0.85% 0.83% 0.00% 0.57% 0.56% Türkiye 3,594 69,369 72,963 14 525 539 Samsun 5 677 682 0 0 0 2007 Samsun Pay (%) 0.12% 0.89% 0.85% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,121 76,481 80,602 11 1,197 1,208 Samsun 17 581 598 0 0 0 2006 Samsun Pay (%) 0.45% 0.77% 0.76% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,739 75,288 79,027 3 571 574 Samsun 6 519 525 0 0 0 2005 Samsun Pay (%) 0.18% 0.74% 0.71% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,334 70,589 73,923 6 513 519 Samsun 11 650 661 0 0 0 2004 Samsun Pay (%) 0.25% 0.82% 0.79% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,327 79,503 83,830 4 380 384 Samsun 14 680 694 0 0 0 2003 Samsun Pay (%) 0.31% 0.94% 0.91% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 4,464 72,204 76,668 3 437 440 Samsun 16 592 608 0 0 0 2002 Samsun Pay (%) 0.52% 0.85% 0.84% 0.00% 0.00% 0.00% Türkiye 3,051 69,293 72,344 3 598 601 Kaynak: SGK 186 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 187

İŞ KAZALARI VE SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK (2002-2011) Samsun da 2002 yılında iş kazası ve meslek hastalığı sonucu toplam 25 adet (%1.20) sürekli iş göremezlik meydana gelirken, 2011 yılında bu rakam toplam 24 adet (%1.08) olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında sürekli işgöremezliklerin 23 adedi iş kazası sonucu, 1 adedi de meslek hastalığı sonucu gerçekleşmiştir. Yıl Bölge SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK SAYISI İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM Samsun 1 22 23 0 1 1 1 23 24 2011 Samsun Pay (%) 1.43% 1.09% 1.10% 0.00% 0.83% 0.81% 1.37% 1.07% 1.08% Toplam 70 2,023 2,093 3 120 123 73 2,143 2,216 Samsun 0 17 17 1 0 1 1 17 18 2010 Samsun Pay (%) 0.00% 0.89% 0.86% 20.00% 0.00% 0.92% 1.45% 0.84% 0.86% Toplam 64 1,912 1,976 5 104 109 69 2,016 2,085 Samsun 0 13 13 0 0 0 0 13 13 2009 Samsun Pay (%) 0.00% 0.80% 0.78% 0.00% 0.00% 0.00% 0.71% 0.69% Toplam 48 1,620 1,668 0 217 217 48 1,837 1,885 Samsun 0 10 10 0 0 0 0 10 10 2008 Samsun Pay (%) 0.00% 0.71% 0.69% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.61% 0.59% Toplam 41 1,411 1,452 2 240 242 43 1,651 1,694 Samsun 1 23 24 0 0 0 1 23 24 2007 Samsun Pay (%) 2.44% 1.52% 1.55% 0.00% 0.00% 0.00% 2.22% 1.20% 1.23% Toplam 41 1,509 1,550 4 402 406 45 1,911 1,956 Samsun 1 24 25 0 0 0 1 24 25 2006 Samsun Pay (%) 1.82% 1.26% 1.28% 0.00% 0.00% 0.00% 1.75% 1.09% 1.10% Toplam 55 1,898 1,953 2 312 314 57 2,210 2,267 Samsun 1 10 11 0 0 0 1 10 11 2005 Samsun Pay (%) 2.13% 0.75% 0.80% 0.00% 0.00% 2.13% 0.63% 0.67% Toplam 47 1,327 1,374 0 265 265 47 1,592 1,639 Samsun 0 21 21 0 0 0 0 21 21 2004 Samsun Pay (%) 0.00% 1.53% 1.48% 0.00% 0.00% 0.00% 1.28% 1.24% Toplam 49 1,372 1,421 0 272 272 49 1,644 1,693 Samsun 0 18 18 0 0 0 0 18 18 2003 Samsun Pay (%) 0.00% 1.28% 1.24% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 1.16% 1.13% Toplam 47 1,404 1,451 2 143 145 49 1,547 1,596 Samsun 1 24 25 0 0 0 1 24 25 2002 Samsun Pay (%) 1.54% 1.37% 1.37% 0.00% 0.00% 0.00% 1.52% 1.19% 1.20% Toplam 65 1,755 1,820 1 266 267 66 2,021 2,087 Kaynak: SGK İŞ KAZALARI VE ÖLÜM SAYILARI (2002-2011) Samsun da 2002 yılında iş kazası ve meslek hastalığı sonucu toplam 16 adet (%1.82) ölüm meydana gelirken, 2011 yılında bu rakam toplam 11 adet (%0.64) olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında meydana gelen 11 adet ölümün tamamı iş kazası sonucu gerçekleşmiştir. ÖLÜM SAYISI Yıl Bölge İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM KADIN ERKEK TOPLAM Samsun 1 10 11 0 0 0 1 10 11 2011 Samsun Pay (%) 3.13% 0.60% 0.65% - - 0.00% 3.13% 0.60% 0.64% Toplam 32 1,668 1,700 0 10 10 32 1,678 1,710 Samsun 0 12 12 0 0 0 0 12 12 2010 Samsun Pay (%) 0.00% 0.84% 0.83% - 0.00% 0.00% 0.00% 0.84% 0.83% Toplam 23 1,421 1,444 0 10 10 23 1,431 1,454 Samsun 0 15 15 0 0 0 0 15 15 2009 Samsun Pay (%) 0.00% 1.31% 1.28% - - - 0.00% 1.31% 1.28% Toplam 24 1,147 1,171 0 0 0 24 1,147 1,171 Samsun 0 13 13 0 0 0 0 13 13 2008 Samsun Pay (%) 0.00% 1.53% 1.50% - - 0.00% 0.00% 1.53% 1.50% Toplam 15 850 865 0 1 1 15 851 866 Samsun 0 14 14 0 0 0 0 14 14 2007 Samsun Pay (%) 0.00% 1.36% 1.34% - - 0.00% 0.00% 1.36% 1.34% Toplam 14 1,029 1,043 0 1 1 14 1,030 1,044 Samsun 0 5 5 0 0 0 0 5 5 2006 Samsun Pay (%) 0.00% 0.32% 0.31% - - 0.00% 0.00% 0.32% 0.31% Toplam 14 1,578 1,592 0 9 9 14 1,587 1,601 Samsun 0 12 12 0 0 0 0 12 12 2005 Samsun Pay (%) 0.00% 1.14% 1.12% - - 0.00% 0.00% 1.11% 1.09% Toplam 15 1,057 1,072 0 24 24 15 1,081 1,096 Samsun 0 13 13 0 0 0 0 13 13 2004 Samsun Pay (%) 0.00% 1.57% 1.55% - - 0.00% 0.00% 1.56% 1.54% Toplam 11 830 841 0 2 2 11 832 843 Samsun 0 11 11 0 0 0 0 11 11 2003 Samsun Pay (%) 0.00% 1.38% 1.36% - - 0.00% 0.00% 1.38% 1.36% Toplam 15 795 810 0 1 1 15 796 811 Samsun 0 16 16 0 0 0 0 16 16 2002 Samsun Pay (%) 0.00% 1.86% 1.83% - - 0.00% 0.00% 1.85% 1.82% Toplam 14 858 872 0 6 6 14 864 878 Kaynak: SGK TARIM VE HAYVANCILIK 188 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 189

TARIM Samsun, Bafra ve Çarşamba ovaları gibi önemli tarım alanlarına sahiptir. Tarım sektörünün Gayrı Safi Katma Değerleri incelendiğinde Samsun un da içinde yer aldığı TR83 bölgesinde (Samsun, Amasya, Çorum, Tokat) 2004 yılında %22.7 olan tarımın payının 2008 yılında %18.6 ya gerilediği görülmektedir. Samsun 2002 yılında 342,453 hektar toplam işlenen tar m alan na sahipken 2012 yılında bu rakam 288,095 hektara gerilemiştir. 2002-2012 döneminde toplam işlenen tar m alan Samsun da %6.59 oranında azalırken Türkiye de %10.47 oranında azalmıştır. 2012 yılı itibariyle toplam işlenen tarım alanına göre Samsun 26 ncı sırada yer almaktadır. 2002 yılında 284,181 hektar işlenen tar m alan na (ekilen) sahip olan Samsun 2012 yılında 233,645 hektar işlenen tarım alanına (ekilen) sahiptir. Samsun un işlenen tarım alanı payı 2002 yılında %1.58 iken 2012 yılında bu rakam %1.51 e gerilemiştir. 2012 yılında Samsun işlenen tarım alanı (ekilen) alan bakımında 25 inci, 381,873 hektarlık toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler alanı ile 16 ncı sıradadır. Aralık 2011 tarihi itibariyle aktif tar m sigortal say s 40,197 kişi ve payı da %3.6 olan Samsun, Aralık 2012 tarihi itibariyle aktif tarım sigortalı sayısı bakımından 35,978 kişi ile %3.6 paya sahip ve Konya, Antalya, Manisa ve Mersin illerinin ardından 5 inci sırada yer almaktadır. Samsun un 2011 itibariyle tarım alet sayıları incelendiğinde 37,114 adet traktör ile %3.30 paya sahip olduğu, Manisa, Konya, Bursa ve Balıkesir illerinin ardından 5 inci sırada yer aldığı görülecektir. Samsun 49,377 adetlik pulluk sayısı ile 4 üncü sırada, 17,818 adetlik su pompas sayısı ile 11 inci sırada, 380 adetlik biçerdöver sayısı ile 14 üncü sırada bulunmaktadır. Samsun un 2012 itibariyle canl hayvan sayıları incelendiğinde 14,041 adetlik manda sayası ile 1 inci sırada, 44,163 adetlik Dana ve buzağı: erkek (baş) sayısı ile 7 nci sırada, 3,241,295 adetlik kümes hayvanı sayısı ile 20 nci sırada, 186,127 adetlik koyun sayısı ile 49 uncu sırada olduğu görülecektir. Samsun un 2011 itibariyle hayvansal ürünleri incelendiğinde 293,103 tonluk inek sütü ile 12 inci sırada, 5,580 tonluk manda sütü ile 1 inci sırada, 5,418 tonluk koyun sütü ile 50 nci sırada, 716 tonluk keçi sütü ile 59 uncu sırada, 1,193 tonluk bal üretimi ile de 19 uncu sırada olduğu görülecektir. Samsun un 2011 yılı organik bitkisel üretimi incelendiğinde 1,007 adetlik çiftçi sayısı ile 11 inci sırada, 4,366 hektarlık üretim alanı ile 26 nci sırada, 6,660 tonluk üretim miktgarı ile de 30 uncu sırada yer aldığı görülmektedir. Samsun un 2012 yılı bitkisel üretimi incelendiğinde 505811 tonluk tah l üretimi ile 23 üncü sırada, 94,076 tonluk m s r(dane) üretimi ile 16 ncı sırada, 111,754 tonluk çeltik üretimi ile 2 nci sırada, 80,353 tonluk şekerpancar üretimi ile 28 inci sırada, 49,843 tonluk yağl tohum üretimi ile 14 üncü sırada, 37,659 tonluk ayçiçeği üretimi ile 9 uncu sırada, 12,092 tonluk soya üretimi ile 3 üncü sırada, 7,568 tonluk tütün üretimi ile 3 üncü sırada olduğu görülmektedir. Samsun un 2011 yılı örtü alt tar m alan incelendiğinde 21,195 dekar toplam alan ile 5 inci sırada, 302 dekar plastik sera alanı ile 22 nci sırada, 6,313 dekar yüksek tünel alanı ile 5 inci sırada, 14,580 dekar alçak tünel alanı ile 3 üncü sırada olduğu görülecektir. Samsun un 2011 yılı örtü alt sebze ve meyve üretim miktar incelendiğinde 133,276 tonluk toplam üretim ile 6 nci sırada, 10,818 tonluk biber üretimi ile 3 üncü sırada, 28,120 tonluk domates üretimi ile 7 inci sırada olduğu görülmektedir. TARIM ALANI KULLANIMI (2002-2012) (HEKTAR) Samsun 2002 yılında 342,453 hektar toplam işlenen tar m alan na sahipken 2012 yılında bu rakam 288,095 hektara gerilemiştir. 2002-2012 döneminde toplam işlenen tar m alan Samsun da %6.59 oranında azalırken Türkiye de %10.47 oranında azalmıştır. 2012 yılında toplam işlenen tar m alan 2011 yılında göre Samsun da %3.89 oranında artmış, Türkiye de ise %0.29 oranında artmıştır. 2002 yılında 1,791 hektar yem bitkileri alanına sahip olan Samsun 2012 yılında bu alanı 62,537 hektara çıkarmıştır. YIL Bölge Toplam işlenen tarım alanı ve uzun ömürlü bitkiler 2002 Toplam işlenen tarım alanı İşlenen tarım alanı Toplam Uzun ömürlü bitkiler Ekilen Nadas Sebze uzun Meyveler, Bağ ömürlü alanı bitkilerin alanı içecek ve Baharat Bitkileri Alanı Zeytin Ağaçlarının Kapladığı Alanı Yem bitkileri 26579218 23905693 17935424 5040042 930227 2673525 1523525 530000 620000 362300 2003 26027240 23309890 17407680 4990882 911328 2717350 1562350 530000 625000 401400 2004 26593178 23812992 17961650 4956378 894964 2780186 1616186 520000 644000 808940 2005 26606715 23775459 18005319 4876164 893976 2831256 1653256 516000 662000 942410 2006 25876271 22981020 17439699 4690841 850480 2895251 1669573 513835 711843 1215933 2007 Türkiye 24887394 21978693 16944960 4218947 814786 2908700 1671091 484610 753000 1601022 2008 24505223 21555242 16460257 4259190 835795 2949980 1692822 482789 774370 1588746 2009 24294681 21351696 16217421 4322963 811313 2942984 1685548 479024 778413 1483527 2010 24394205 21383626 16333002 4249026 801598 3010580 1748763 477786 784031 1461454 2011 23613761 20518406 15691567 4017197 809642 3091136 1820098 472545 798493 1510344 2012 23795482 20577703 15464452 4286137 827114 3212989 1936928 462296 813765 1956455 2012/2011 Değişimi 0.77% 0.29% -1.45% 6.69% 2.16% 3.94% 6.42% -2.17% 1.91% 29.54% 2012/2002 Değişimi -10.47% -13.92% -13.78% -14.96% -11.08% 20.18% 27.13% -12.77% 31.25% 440.01% 2002 408,834 341,453 284,181 12,318 44,954 67,381 67,153 200 28 1,791 2003 409,772 327,528 274,157 10,781 42,590 82,244 82,017 200 27 1,628 2004 432,768 346,340 294,711 12,244 39,385 86,428 86,203 200 25 22,336 2005 432,522 342,027 292,484 10,864 38,679 90,495 90,365 105 25 26,214 2006 424,680 333,202 291,655 12,803 28,745 91,479 91,342 113 24 50,503 2007 Samsun 400,061 306,091 265,354 11,381 29,356 93,970 93,855 93 21 48,309 2008 408,051 311,527 267,243 13,021 31,264 96,524 96,403 101 20 52,305 2009 391,686 297,234 251,004 14,284 31,946 94,453 94,332 101 20 46,597 2010 379,267 287,192 237,356 16,047 33,789 92,075 91,946 105 24 47,984 2011 369,612 277,314 228,172 15,604 33,538 92,239 92,110 105 24 50,456 2012 381,873 288,095 233,645 20,057 34,393 93,716 93,587 105 24 62,537 2012/2011 Değişimi 3.32% 3.89% 2.40% 28.54% 2.55% 1.60% 1.60% 0.00% 0.00% 23.94% 2012/2002 Değişimi -6.59% -15.63% -17.78% 62.83% -23.49% 39.08% 39.36% -47.50% -14.29% 3391.74% 2002 1.54% 1.43% 1.58% 0.24% 4.83% 2.52% 4.41% 0.04% 0.00% 0.49% 2003 1.57% 1.41% 1.57% 0.22% 4.67% 3.03% 5.25% 0.04% 0.00% 0.41% 2004 1.63% 1.45% 1.64% 0.25% 4.40% 3.11% 5.33% 0.04% 0.00% 2.76% 2005 1.63% 1.44% 1.62% 0.22% 4.33% 3.20% 5.47% 0.02% 0.00% 2.78% 2006 1.64% 1.45% 1.67% 0.27% 3.38% 3.16% 5.47% 0.02% 0.00% 4.15% 2007 Samsun % 1.61% 1.39% 1.57% 0.27% 3.60% 3.23% 5.62% 0.02% 0.00% 3.02% 2008 1.67% 1.45% 1.62% 0.31% 3.74% 3.27% 5.69% 0.02% 0.00% 3.29% 2009 1.61% 1.39% 1.55% 0.33% 3.94% 3.21% 5.60% 0.02% 0.00% 3.14% 2010 1.55% 1.34% 1.45% 0.38% 4.22% 3.06% 5.26% 0.02% 0.00% 3.28% 2011 1.57% 1.35% 1.45% 0.39% 4.14% 2.98% 5.06% 0.02% 0.00% 3.34% 2012 1.60% 1.40% 1.51% 0.47% 4.16% 2.92% 4.83% 0.02% 0.00% 3.20% Kaynak: TÜİK Samsun un 2012 yılı itibariyle 317,671.9 hektarı normal orman, 71,160.3 hektarı bozuk orman olmak üzere toplam 388,832.2 hektar orman varl ğ mevcuttur. Samsun un normal orman alanı payı %2.75, toplam orman alanı payı ise %1.79 oranındadır. 190 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 191

TR83 BÖLGESİ (SAMSUN-TOKAT-ÇORUM-AMASYA) TARIM ALANLARI (DEKAR) (2007-2012*) 2007-2012 döneminde Samsun un tarım alanı %4.55 oranında, Türkiye nin tarım alanı ise %4.39 oranında azalm şt r. 2007 yılında tarım alanı payı %1.61 olan Samsun un 2012 yılı geçici verilerine göre tarım alanı payı %1.60 a gerilemiştir. 2007 yılında 4,000,606 dekar tarım alanına sahip olan Samsun un 2012 yılı geçici verilerine göre toplam tarım alanı 3,818,732 dekara gerilemiştir. 2007-2012 döneminde Samsun un Sebze bahçesi alanı %17.16 oranında, Türkiye de %1.51 oranında, TR83 bölgesinde ise %6.71 oranında artmıştır. 2007 yılında Samsun un Sebze bahçeleri alanı payı %3.60 iken 2012 geçici rakamlarına göre payı %4.16 ya yükselmiştir. 2007 yılında 293,557 dekar olan Samsun un sebze bahçesi alanı 2012 yılında 343,932 dekara yükselmiştir. Yıllar Bölge Toplam Alan Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin alanı 2012(*) 2011 2010 2009 2008 2007 Ekilen alan (*) Sebze Bahçeleri Alanı Meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı Süs Bitkileri Alanı Nadas TR Türkiye - Turkey 237,954,813 154,644,523 42,861,366 8,271,142 32,129,886 47,895 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,867,210 10,073,565 2,718,092 825,948 1,248,587 1,018 TR831 Samsun 3,818,732 2,336,446 200,574 343,932 937,157 623 Samsun Pay % 1.60% 1.51% 0.47% 4.16% 2.92% 1.30% TR Türkiye - Turkey 236,137,614 156,915,671 40,171,970 8,096,419 30,911,356 42 198 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,809,409 10,247,518 2,524,925 803,172 1,232,774 1 020 TR831 Samsun 3,696,121 2,281,724 156,036 335,376 922,385 600 Samsun Pay % 1.57% 1.45% 0.39% 4.14% 2.98% 1.42% TR Türkiye - Turkey 243,942,052 163,330,020 42,490,255 8,015,980 30,105,797 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 15,087,147 10,468,145 2,617,213 776,501 1,225,288 TR831 Samsun 3,784,424 2,365,323 160,471 337,885 920,745 Samsun Pay % 1.55% 1.45% 0.38% 4.22% 3.06% TR Türkiye - Turkey 242,946,808 162,174,208 43,229,628 8,113,128 29,429,844 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,685,962 10,483,165 2,202,436 752,835 1,247,526 TR831 Samsun 3,916,862 2,510,039 142,842 319,455 944,526 Samsun Pay % 1.61% 1.55% 0.33% 3.94% 3.21% TR Türkiye - Turkey 245,052,225 164,602,571 42,591,897 8,357,953 29,499,804 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,957,617 11,010,536 1,893,175 784,021 1,269,885 TR831 Samsun 4,080,507 2,672,426 130,207 312,637 965,237 Samsun Pay % 1.67% 1.62% 0.31% 3.74% 3.27% TR Türkiye - Turkey 248,873,935 169,449,599 42,189,473 8,147,859 29,087,004 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 14,994,043 11,163,541 1,793,726 773,983 1,262,793 TR831 Samsun 4,000,606 2,653,541 113,812 293,557 939,696 Samsun Pay % 1.61% 1.57% 0.27% 3.60% 3.23% TR Türkiye - Turkey -4.39% -8.74% 1.59% 1.51% 10.46% 2012/2007 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) -0.85% -9.76% 51.53% 6.71% -1.12% Değişim TR831 Samsun -4.55% -11.95% 76.23% 17.16% -0.27% Kaynak: Tüik, İllere göre tar m alanlar, *:Geçici veriler, 10 Dekar=1 Hektar, Çay r ve mera alanlar hariçtir. TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ (2002-2012) Samsun un 2002 yılında %2.83 olan bitkisel üretim değeri payının 2012 yılında %2.76 ya gerilediği, 2002 yılında %1.88 olan canlı hayvanlar değeri payının 2012 yılında %1.97 ye yükseldiği, 2002 yılında %2.09 olan hayvansal ürünler değeri payının 2012 yılında %0.76 ya gerilediği görülmektedir. Samsun un 2012 yılı itibariyle Kişi başına bitkisel üretim değerinin 1,937.TL ile Türkiye ortalaması olan 1,162.TL den yüksek olduğu, kişi başına canlı hayvanlar değeri olan 1,000.TL ile Türkiye ortalaması olan 840.TL den yüksek olduğu, kişi başına hayvansal ürünler değeri olan 300.TL ile Türkiye ortalaması olan 652.TL den düşük olduğu görülmektedir. 2002-2012 döneminde bitkisel üretim değeri Samsun da %165.3 oranında artarken, Türkiye de %172.3 oranında artmış, Canlı hayvanlar değeri Samsun da %537.8 artarken, Türkiye de %506.9 artmış, Hayvansal ürünler değeri Samsun da %90.8 artarken, Türkiye de %424.7 oranında artmıştır. YIL Bölge Bitkisel üretim değeri (1000 TL) Canlı hayvanlar değeri (1000 TL) Hayvansal ürünler değeri (1000 TL) Kişi Başına Değer (TL) Bitkisel üretim Canlı hayvanlar hayvansal ürünler 2002 32,264,200 10,470,768 9,399,981 2003 40,569,390 14,380,595 13,443,323 2004 45,680,438 18,395,078 15,573,596 2005 50,939,687 20,919,260 16,506,022 2006 54,515,463 22,943,481 18,897,671 2007 Türkiye 56,787,424 24,666,222 22,921,524 805 349 325 2008 66,010,114 25,521,071 23,816,982 923 357 333 2009 68,267,486 28,145,579 26,610,721 941 388 367 2010 80,038,126 46,873,045 38,128,120 1,086 636 517 2011 88,979,273 60,076,917 42,571,782 1,191 804 570 2012 87,849,892 63,546,623 49,321,861 1,162 840 652 2012/2011 Değişim % -1.3% 5.8% 15.9% -2.4% 4.5% 14.4% 2012/2002 Değişim % 172.3% 506.9% 424.7% 44.3% 140.7% 100.6% 2002 913,694 196,349 196,817 2003 1,126,721 284,819 272,750 2004 1,096,150 293,663 294,797 2005 1,371,981 359,617 271,394 2006 1,457,710 400,380 316,388 2007 Samsun 1,415,902 461,512 375,147 1,152 376 305 2008 1,978,858 461,916 428,177 1,604 374 347 2009 1,710,034 463,768 417,679 1,368 371 334 2010 2,096,649 786,588 702,510 1,674 628 561 2011 2,206,249 1,119,547 305,908 1,763 894 244 2012 2,424,264 1,252,308 375,513 1,937 1,000 300 2012/2011 Değişim % 9.9% 11.9% 22.8% 9.9% 11.9% 23.0% 2012/2002 Değişim % 165.3% 537.8% 90.8% 68.1% 166.0% -1.6% 2002 2.83% 1.88% 2.09% 2003 2.78% 1.98% 2.03% 2004 2.40% 1.60% 1.89% 2005 2.69% 1.72% 1.64% 2006 2.67% 1.75% 1.67% 2007 Samsun % 2.49% 1.87% 1.64% 143.11% 107.74% 93.85% 2008 3.00% 1.81% 1.80% 173.78% 104.76% 104.20% 2009 2.50% 1.65% 1.57% 145.38% 95.62% 91.01% 2010 2.62% 1.68% 1.84% 154.14% 98.74% 108.51% 2011 2.48% 1.86% 0.72% 148.03% 111.19% 42.81% 2012 2.76% 1.97% 0.76% 166.70% 119.05% 46.01% Kaynak: TÜİK, Kişi baş na değişim değerleri 2012/2007 y llar aras d r. 192 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 193

NİTELİKLERİNE GÖRE ÖRTÜ ALTI TARIM ALANLARI (2002-2012) (DEKAR) Samsun un 2002-2012 yılları arasında örtü altı tarım alanı payının artış eğiliminde olduğu görülmektedir. 2002 yılında 11,587 dekar ile %2.16 paya sahip olan Samsun 2012 yılında 21,195 dekar alan ile %3.43 paya sahiptir. 2012 yılında Samsun un yüksel tünel örtü altı tarım alanı payı %6.64, alçak tünel tipi örtü altı tarım alanı payı ise %8.93, plastik sera tipi örtü altı tarım alan payı da %0.11 kadardır. 2002-2012 döneminde toplam örtü altı tarım alanı Türkiye de %15.25 oranında artarken, Samsun da %82.92 oranında artmıştır. 2002-2012 döneminde Samsun da en fazla artış %600 oranıyla yüksek tünel tipi örtü altı tarım alanında, Türkiye de en fazla artış %56 oranıyla yine yüksek tünel tipi örtü altı tarım alanında olmuştur. Yıl Bölge Adı Toplam Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel 2002 536030 64199 180385 60954 230492 2003 483244 70111 166605 61088 185440 2004 477739 71695 169257 66242 170545 2005 467540 65427 171043 66916 164154 2006 469081 68353 182354 69834 148540 2007 Türkiye 494239 75793 195180 65307 157959 2008 542158 82253 211680 66960 181265 2009 567180 82932 220186 77046 187016 2010 563805 80772 230543 81521 170969 2011 611451 78878 247962 108910 175701 2012 617760 80728 278730 95095 163207 2012/2011 Değişim 1.03% 2.35% 12.41% -12.68% -7.11% 2012/2002 Değişim 15.25% 25.75% 54.52% 56.01% -29.19% 2002 11587 3 4163 901 6520 2003 11878 3 4280 900 6695 2004 11031 1 4364 651 6015 2005 10967 2 4206 699 6060 2006 11924 2 4302 710 6910 2007 Samsun 11798 1 4335 702 6760 2008 9994 5342 702 3950 2009 17480 248 5802 11430 2010 20489 267 6162 14060 2011 20838 295 6473 14070 2012 21195 302 6313 14580 2012/2011 Değişim 1.71% 2.37% -2.47% 3.62% 2012/2002 Değişim 82.92% -92.75% 600.67% 123.62% 2002 2.16% 2.31% 1.48% 2.83% 2003 2.46% 2.57% 1.47% 3.61% 2004 2.31% 2.58% 0.98% 3.53% 2005 2.35% 2.46% 1.04% 3.69% 2006 2.54% 2.36% 1.02% 4.65% 2007 Samsun % 2.39% 2.22% 1.07% 4.28% 2008 1.84% 2.52% 1.05% 2.18% 2009 3.08% 0.11% 7.53% 6.11% 2010 3.63% 0.12% 7.56% 8.22% 2011 3.41% 0.12% 5.94% 8.01% 2012 3.43% 0.11% 6.64% 8.93% Kaynak: TÜİK, (dekar) ÖRTÜ ALTI SEBZE VE MEYVE ÜRETİMİ (TON) (2002-2012) 2002 yılında toplam 111,582 ton örtü altı sebze ve meyve üretim ile %2.61 paya olan Samsun un 2012 yılında gerçekleşen toplam 133,276 ton örtü altı sebze ve meyve üretim ile payı %2.16 ya gerilemiştir. 2002-2012 döneminde toplam örtü altı sebze ve meyve üretim Samsun da %19.4 oranında artarken, Türkiye de %44.5 oranında artmıştır. Bu dönemde Samsun da en fazla artış biber ve domates üretiminde gerçekleşmiştir. YIL Bölge Adı Toplam Biber Domates Fasulye(Taze) Hıyar Kabak(Sakız) Karpuz Kavun Marul Patlıcan Diğer 2002 4271264 312144 1632175 20932 903360 103115 823293 66514 41191 254153 3544 2003 4527627 315122 1940494 22085 976942 112445 669751 59392 41148 262627 4078 2004 4354230 243613 1960185 27063 940455 106680 540411 59403 44591 253193 5871 2005 4465343 251731 2023888 25438 919856 87609 605447 56783 48130 247224 5419 2006 4716862 313543 2067738 29318 1005593 82879 608099 75125 48255 251355 7255 2007 Türkiye 5052796 326247 2451062 31563 919765 82987 639482 76521 49703 231379 8907 2008 5063265 328662 2382731 33122 916254 100693 715880 94854 49133 180693 9667 2009 5524777 345032 2657461 36570 973871 119503 755863 117627 45584 197785 7961 2010 5750466 396023 2852863 32702 987712 123454 693807 111314 48038 221856 11148 2011 6138937 456354 3092083 33583 1003535 123469 722447 118833 58930 229718 13106 2012 6170827 468350 3096349 34153 1028122 114159 661383 135116 61995 241969 15558 2012/2011 Değişim 0.52% 2.63% 0.14% 1.70% 2.45% -7.54% -8.45% 13.70% 5.20% 5.33% 18.71% 2012/2002 Değişim 44.5% 50.0% 89.7% 63.2% 13.8% 10.7% -19.7% 103.1% 50.5% -4.8% 339.0% 2002 111582 200 1468 567 68381-29490 - 9764 422 1290 2003 114124 200 1505 617 70053-29900 - 10061 380 1408 2004 112359 270 3156 580 66608-29250 - 10706 434 1355 2005 108430 232 5929 605 65507-24000 - 10726 477 954 2006 110733 1577 6740 601 62721-27000 500 10724 83 787 2007 Samsun 107051 2605 7088 597 57665-28500 - 9758 36 802 2008 93759 3048 12182 595 56553 840 12100 338 6195 36 1872 2009 127467 6136 11029 767 59611 981 36000 11250 1181 40 472 2010 125156 8578 21162 964 39124 1201 36000 14300 1559 871 1397 2011 144797 9606 32040 910 37418 1201 36000 16900 8258 933 1531 2012 133276 10818 28120 807 28869 1201 35750 16900 8195 1633 983 2012/2011 Değişim -7.96% 12.62% -12.23% -11.32% -22.85% 0.00% -0.69% 0.00% -0.76% 75.03% -35.79% 2012/2002 Değişim 19.4% 5309.0% 1815.5% 42.3% -57.8% 21.2% -16.1% 287.0% -23.8% 2002 2.61% 0.06% 0.09% 2.71% 7.57% 3.58% 23.70% 0.17% 36.40% 2003 2.52% 0.06% 0.08% 2.79% 7.17% 4.46% 24.45% 0.14% 34.53% 2004 2.58% 0.11% 0.16% 2.14% 7.08% 5.41% 24.01% 0.17% 23.08% 2005 2.43% 0.09% 0.29% 2.38% 7.12% 3.96% 22.29% 0.19% 17.60% 2006 2.35% 0.50% 0.33% 2.05% 6.24% 4.44% 0.67% 22.22% 0.03% 10.85% 2007 Samsun % 2.12% 0.80% 0.29% 1.89% 6.27% 4.46% 19.63% 0.02% 9.00% 2008 1.85% 0.93% 0.51% 1.80% 6.17% 0.83% 1.69% 0.36% 12.61% 0.02% 19.36% 2009 2.31% 1.78% 0.42% 2.10% 6.12% 0.82% 4.76% 9.56% 2.59% 0.02% 5.93% 2010 2.18% 2.17% 0.74% 2.95% 3.96% 0.97% 5.19% 12.85% 3.25% 0.39% 12.53% 2011 2.36% 2.10% 1.04% 2.71% 3.73% 0.97% 4.98% 14.22% 14.01% 0.41% 11.68% 2012 2.16% 2.31% 0.91% 2.36% 2.81% 1.05% 5.41% 12.51% 13.22% 0.67% 6.32% Kaynak: TÜİK, (Ton) 194 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 195

BİTKİSEL ÜRETİM ALANI (HASAT EDİLEN) (HEKTAR) (2002-2012) 2002-2012 döneminde toplam tah l üretim alanı Samsun da %24.6 oranında azalırken Türkiye de %18.0 oranında azalmış, M s r(dane) üretim alanı Samsun da %59.7 azalırken, Türkiye de %24.9 artmış, Çeltik üretim alanı Samsun da %126.9 artarken, Türkiye de %100.1 artmış, Şekerpancar üretim alanı Samsun da %82.7 azalırken, Türkiye de %24.4 azalmış, Yağl tohumlar üretim alanı Samsun da %15.1 artarken, Türkiye de %14.1 artmış, Tütün üretim alanı Samsun da %64.2 azalırken, Türkiye de %43.4 azalmıştır. 2012 yılında Samsun un toplam tah l üretim alanı payı %1.33, M s r(dane) üretim alanı payı %3.0, Çeltik üretim alanı payı %12.84, kuru baklagiller üretim alanı payı %0.84, şekerpancar üretim alanı payı %0.86, toplam yağl tohumlar üretim alanı payı %1.86, soya üretim alanı payı %9.38, tütün üretim alanı payı %6.86, meyve üretim alanı payı %4.12 olarak gerçekleşmiştir. YIL Bölge Adı Toplam tahıl Mısır (dane) Çeltik Kuru baklagiller Şekerpancarı Toplam Yağlı tohumlar Ayçiçeği Soya Tütün Meyveler* 2002 13755690 498064 59809 1354025 371817 654979 547891 25500 191000 1949560 2003 13348633 558321 65000 1257106 314463 644217 542293 27000 183043 1983600 2004 13786050 544705 69990 1224290 315053 633155 548300 14000 192710 2025691 2005 13846254 599939 84909 1176582 335556 643070 565622 8600 185342 2058606 2006 13016224 528284 99043 1114235 323714 665041 585248 11919 146167 2071406 2007 Türkiye 12140519 516961 93799 1053646 298869 628690 552194 8675 144904 2045085 2008 11260518 593710 99493 823672 320731 674084 577958 9444 146874 2062549 2009 11960500 591279 96444 795123 323970 702066 583979 10512 116143 2049786 2010 12025207 593552 98966 812399 328651 768789 641343 23472 81334 2108536 2011 11853779 585713 99383 731747 293841 774148 655617 26421 76658 2172264 2012 11284074 622243 119664 761301 280980 747491 604616 31599 108077 2273554 2012/2011 Değişim -4.81% 6.24% 20.41% 4.04% -4.38% -3.44% -7.78% 19.60% 40.99% 4.66% 2012/2002 Değişim -18.0% 24.9% 100.1% -43.8% -24.4% 14.1% 10.4% 23.9% -43.4% 16.6% 2002 198382 46347 6773 25428 13911 11710 7989 3666 20746 67353 2003 195974 42732 8172 20838 13720 11358 7722 3634 17915 82217 2004 210233 36054 9195 18357 11031 11491 9167 2322 16351 86403 2005 205704 33112 10278 18359 10311 9567 7349 2217 17828 90470 2006 186168 29532 9860 16701 8902 11277 8907 2200 13988 91454 2007 Samsun 167541 25890 7364 16495 5946 10241 7714 2110 12583 93949 2008 175304 27493 8582 8973 3664 10461 8014 2110 11894 96504 2009 169639 29304 9895 7864 4185 10251 7800 1887 8006 94433 2010 155825 26027 14464 9579 3665 10989 7884 2505 5125 92051 2011 155393 24285 13562 9072 2799 14584 12011 2533 5056 92215 2012 149521 18668 15370 6410 2407 13475 10486 2963 7419 93692 2012/2011 Değişim -3.78% -23.13% 13.33% -29.34% -14.01% -7.60% -12.70% 16.98% 46.74% 1.60% 2012/2002 Değişim -24.6% -59.7% 126.9% -74.8% -82.7% 15.1% 31.3% -19.2% -64.2% 39.1% 2002 1.44% 9.31% 11.32% 1.88% 3.74% 1.79% 1.46% 14.38% 10.86% 3.45% 2003 1.47% 7.65% 12.57% 1.66% 4.36% 1.76% 1.42% 13.46% 9.79% 4.14% 2004 1.52% 6.62% 13.14% 1.50% 3.50% 1.81% 1.67% 16.59% 8.48% 4.27% 2005 1.49% 5.52% 12.10% 1.56% 3.07% 1.49% 1.30% 25.78% 9.62% 4.39% 2006 1.43% 5.59% 9.96% 1.50% 2.75% 1.70% 1.52% 18.46% 9.57% 4.42% 2007 Samsun % 1.38% 5.01% 7.85% 1.57% 1.99% 1.63% 1.40% 24.32% 8.68% 4.59% 2008 1.56% 4.63% 8.63% 1.09% 1.14% 1.55% 1.39% 22.34% 8.10% 4.68% 2009 1.42% 4.96% 10.26% 0.99% 1.29% 1.46% 1.34% 17.95% 6.89% 4.61% 2010 1.30% 4.38% 14.62% 1.18% 1.12% 1.43% 1.23% 10.67% 6.30% 4.37% 2011 1.31% 4.15% 13.65% 1.24% 0.95% 1.88% 1.83% 9.59% 6.60% 4.25% 2012 1.33% 3.00% 12.84% 0.84% 0.86% 1.80% 1.73% 9.38% 6.86% 4.12% Kaynak: TÜİK, (Hektar), *:(zeytin ve Turunçgiller hariç) BİTKİSEL ÜRETİM MİKTARLARI (TON) (2002-2012) 2002-2012 döneminde toplam tah l üretim miktarı Samsun da %14.62 oranında azal rken Türkiye de %8.26 oranında artm ş, Buğday üretim miktarı Samsun da %24.26 azal rken, Türkiye de %3.08 artm ş, M s r(dane) üretim miktarı Samsun da %33.54 azal rken, Türkiye de %119.05 artm ş, Çeltik üretim miktarı Samsun da %164.35 artarken, Türkiye de %144.44 artm ş, Şekerpancar üretim miktarı Samsun da %85.54 azal rken, Türkiye de %9.22 azalm ş, Yağl tohumlar üretim miktarı Samsun da %104.52 artarken, Türkiye de %24.79 artm ş, Tütün üretim mikarı Samsun da %53.82 oranında azal rken, Türkiye de %47.66 azalm şt r. 2012 yılında Samsun un toplam tah l üretim miktarı payı %1.52, Buğday üretim miktarı payı %1.34, M s r(dane) üretim miktarı payı %2.05, Çeltik üretim miktarı payı %12.70, şekerpancar üretim miktarı payı %0.54, toplam yağl tohumlar üretim miktarı payı %1.59, ayçiçeği üretim miktarı payı %2.75, soya üretim miktarı payı %9.90, tütün üretim miktarı payı %9.46, meyve üretim miktarı payı %1.20 olarak gerçekleşmiştir. YIL Bölge Adı Toplam tahıl Buğday Mısır (dane) Çeltik Şekerpancarı Top. yağlı tohumlar Kolza Ayçiçeği Soya Tütün *Meyveler 2002 30830650 19500000 2100000 360000 16523166 2514827 1500 850000 75000 152856 9865050 2003 30806800 19000000 2800000 372000 12622934 2387925 6500 800000 85000 112158 10745020 2004 34153910 21000000 3000000 490000 13517241 2501419 4500 900000 50000 133913 9825950 2005 36471600 21500000 4200000 600000 15181247 2421338 1200 975000 29000 135247 11869679 2006 34642986 20010000 3811000 696000 14452162 2789149 12615 1118000 47300 98137 11199009 2007 Türkiye 29256990 17234000 3535000 648000 12414715 2352383 28727 854407 30666 74584 11491075 2008 29287281 17782000 4274000 753325 15488332 2311432 83965 992000 34461 93403 12290639 2009 33577151 20600000 4250000 750000 17274674 2396044 113886 1057125 38442 81053 12920874 2010 32772550 19674000 4310000 860000 17942112 2969477 106450 1320000 86540 53018 12927976 2011 35202073 21800000 4200000 900000 16126489 3227588 91239 1335000 102260 45435 13062001 2012 33377430 20100000 4600000 880000 15000000 3138361 110000 1370000 122114 80000 13975151 2012/2011 Değişim -5.18% -7.80% 9.52% -2.22% -6.99% -2.76% 20.56% 2.62% 19.42% 76.08% 6.99% 2012/2002 Değişim 8.26% 3.08% 119.05% 144.44% -9.22% 24.79% 7233.33% 61.18% 62.82% -47.66% 41.66% 2002 592436 356065 141560 42275 555793 24371 110 13666 10568 16389 120479 2003 573134 325455 156428 47373 440784 21512 6 9840 11598 10753 123857 2004 547191 300742 134156 56860 430574 29612 8 21614 7970 10606 61197 2005 559857 339487 109316 60401 344131 21393 3 14049 7332 11122 139716 2006 597704 337336 146124 71192 368640 28187 473 20076 7627 9820 176903 2007 Samsun 556898 368276 104559 50281 217184 24666 1147 16248 7249 9112 105556 2008 647029 416459 128560 65405 155361 23629 965 15373 7281 8201 188285 2009 586697 343987 129873 81336 190961 27066 1780 18522 6761 10029 115121 2010 527264 251973 120928 125182 160466 28966 1878 18475 8606 3208 149214 2011 572663 302371 113782 125691 121522 43913 136 33948 9893 3165 115925 2012 505811 269671 94076 111754 80353 49843 88 37659 12092 7568 168274 2012/2011 Değişim -11.67% -10.81% -17.32% -11.09% -33.88% 13.50% -35.29% 10.93% 22.23% 139.12% 45.16% 2012/2002 Değişim -14.62% -24.26% -33.54% 164.35% -85.54% 104.52% -20.00% 175.57% 14.42% -53.82% 39.67% 2002 1.92% 1.83% 6.74% 11.74% 3.36% 0.97% 7.33% 1.61% 14.09% 10.72% 1.22% 2003 1.86% 1.71% 5.59% 12.73% 3.49% 0.90% 0.09% 1.23% 13.64% 9.59% 1.15% 2004 1.60% 1.43% 4.47% 11.60% 3.19% 1.18% 0.18% 2.40% 15.94% 7.92% 0.62% 2005 1.54% 1.58% 2.60% 10.07% 2.27% 0.88% 0.25% 1.44% 25.28% 8.22% 1.18% 2006 1.73% 1.69% 3.83% 10.23% 2.55% 1.01% 3.75% 1.80% 16.12% 10.01% 1.58% 2007 Samsun % 1.90% 2.14% 2.96% 7.76% 1.75% 1.05% 3.99% 1.90% 23.64% 12.22% 0.92% 2008 2.21% 2.34% 3.01% 8.68% 1.00% 1.02% 1.15% 1.55% 21.13% 8.78% 1.53% 2009 1.75% 1.67% 3.06% 10.84% 1.11% 1.13% 1.56% 1.75% 17.59% 12.37% 0.89% 2010 1.61% 1.28% 2.81% 14.56% 0.89% 0.98% 1.76% 1.40% 9.94% 6.05% 1.15% 2011 1.63% 1.39% 2.71% 13.97% 0.75% 1.36% 0.15% 2.54% 9.67% 6.97% 0.89% 2012 1.52% 1.34% 2.05% 12.70% 0.54% 1.59% 0.08% 2.75% 9.90% 9.46% 1.20% Kaynak: TÜİK, (ton),*(zeytin ve turunçgiller hariç) 196 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 197

BİTKİSEL ÜRETİM VERİMİ (KİLOGRAM/HEKTAR) (2002-2012) Samsun un bitkisel üretim verimi (hektar başına kilogram ürün) incelendiğinde, 2012 yılı itibariyle Çavdar(3,861.-kg/hektar), Ayçiçeği(3,591.-kg/hektar), soya(4,081.-kg/hektar) ve tütün(1,020.-kg/hektar) bitkileri dışında verimin Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. 2002-2012 döneminde Samsun da Buğday verimi %11.86 düşmüş, Çavdar verimi %106.58 artm ş, arpa verimi %2.51 artm ş, m s r (dane) verimi %65.0 artm ş, çeltik verimi %16.49 artm ş, patates verimi %12.31 düşmüş, şekerpancar verimi %16.44 düşmüş, kolza verimi %76.0 artm ş, ayçiçeği verimi %109.88 artm ş, soya verimi %41.55 artm ş, tütün verimi %29.11 artm şt r. YIL Bölge Adı Buğday Çavdar Arpa Mısır (dane) Çeltik Mısır (Hasıl) Patates Şekerpancarı Kolza Ayçiçeği Soya Tütün 2002 2101 1787 2307 4216 6019-26297 44439 2737 1551 2941 800 2003 2099 1717 2393 5015 5723-27257 40141 2321 1475 3148 613 2004 2266 1896 2509 5508 7001 24041 26831 42905 2647 1641 3571 695 2005 2331 2093 2617 7001 7066 23014 26654 45242 3117 1724 3372 730 2006 2359 2066 2623 7214 7027 22955 27608 44645 2516 1910 3968 671 2007 Türkiye 2167 1826 2204 6838 6908 22077 27642 41539 2761 1547 3535 515 2008 2345 1986 2168 7199 7572 19514 28295 48291 3012 1716 3649 636 2009 2566 2479 2452 7188 7777 18554 30599 53322 3482 1810 3657 698 2010 2440 2594 2411 7261 8690 22466 32330 54593 3408 2058 3687 652 2011 2704 2866 2661 7171 9056 21167 32404 54882 3401 2036 3870 593 2012 2672 2583 2583 7393 7354 17988 28038 53385 3724 2266 3864 740 2012/2011 Değişim -1.18% -9.87% -2.93% 3.10% -18.79% -15.02% -13.47% -2.73% 9.50% 11.30% -0.16% 24.79% 2012/2002 Değişim 27.18% 44.54% 11.96% 75.36% 22.18% 6.62% 20.13% 36.06% 46.10% 31.38% -7.50% 2002 2952 1869 2394 3054 6242-22355 39953 2000 1711 2883 790 2003 2594 1441 2658 3661 5797-22212 32127 3000 1274 3192 600 2004 2136 1522 2621 3721 6184 13826 22481 39033 4000 2358 3432 649 2005 2372 2361 2625 3301 5877 36691 21993 33375 3000 1912 3307 624 2006 2599 2269 2598 4948 7220 19709 22196 41411 2782 2254 3467 702 2007 Samsun 3010 2080 2977 4039 6828 18696 21873 36526 2751 2106 3436 724 2008 3275 2980 3354 4676 7621 6542 21446 42402 2864 1918 3451 690 2009 2913 2983 2631 4432 8220 6894 22562 45630 3156 2375 3583 1253 2010 2444 2863 2385 4646 8655 14429 24189 43783 3130 2343 3436 626 2011 2856 3838 2595 4685 9268 14143 23817 43416 3400 2826 3906 626 2012 2602 3861 2334 5039 7271 12692 19602 33383 3520 3591 4081 1020 2012/2011 Değişim -8.89% 0.60% -10.06% 7.56% -21.55% -10.26% -17.70% -23.11% 3.53% 27.07% 4.48% 62.94% 2012/2002 Değişim -11.86% 106.58% -2.51% 65.00% 16.49% -12.31% -16.44% 76.00% 109.88% 41.55% 29.11% 2002 141% 105% 104% 72% 104% 85% 90% 73% 110% 98% 99% 2003 124% 84% 111% 73% 101% 81% 80% 129% 86% 101% 98% 2004 94% 80% 104% 68% 88% 58% 84% 91% 151% 144% 96% 93% 2005 102% 113% 100% 47% 83% 159% 83% 74% 96% 111% 98% 85% 2006 110% 110% 99% 69% 103% 86% 80% 93% 111% 118% 87% 105% 2007 Samsun % 139% 114% 135% 59% 99% 85% 79% 88% 100% 136% 97% 141% 2008 140% 150% 155% 65% 101% 34% 76% 88% 95% 112% 95% 108% 2009 114% 120% 107% 62% 106% 37% 74% 86% 91% 131% 98% 180% 2010 100% 110% 99% 64% 100% 64% 75% 80% 92% 114% 93% 96% 2011 106% 134% 98% 65% 102% 67% 74% 79% 100% 139% 101% 106% 2012 97% 149% 90% 68% 99% 71% 70% 63% 95% 158% 106% 138% Kaynak: TÜİK, (kilogram/hektar) ORGANİK BİTKİSEL ÜRETİM (Geçiş Süreci Dâhil) (2005-2012) Samsun 2012 yılında 979 adet Organik bitkisel üretim yapan çiftçi sayısı ile %1.79 paya, 4,421 hektarlık Organik bitkisel üretim alanı ile %0.63 paya, 6,475 tonluk organik bitkisel üretim miktarı ile %0.37 paya sahiptir. Samsun 979 adet organik bitkisel üretim yapan çiftçi sayısı ile 13 üncü sırada yer almaktadır. YIL BÖLGE ADI Çiftçi sayısı Üretim alanı (Hektar) Üretim (Ton) Çiftçi Başına Üretim (ton) Çiftçi Başına Üretim Alanı (Hektar) Hektar Başına Üretim (ton) 2005 14,401 203,811 421,934 29.30 14.15 2.07 2006 14,256 192,789 458,095 32.13 13.52 2.38 2007 16,276 174,283 568,128 34.91 10.71 3.26 2008 14,926 166,883 530,224 35.52 11.18 3.18 TÜRKİYE 2009 35,565 501,641 983,715 27.66 14.10 1.96 2010 42,097 510,033 1,343,737 31.92 12.12 2.63 2011 42,460 614,618 1,659,543 39.08 14.48 2.70 2012 54,635 702,909 1,750,127 32.03 12.87 2.49 2012/2011 değişim 28.7% 14.4% 5.5% 2012/2005 değişim 279.4% 244.9% 314.8% 2005 89 747 1,659 18.64 8.39 2.22 2006 77 1,559 1,514 19.66 20.25 0.97 2007 127 4,759 43,351 341.35 37.47 9.11 2008 469 5,702 6,662 14.20 12.16 1.17 SAMSUN 2009 835 2,770 5,275 6.32 3.32 1.90 2010 1,076 3,471 7,501 6.97 3.23 2.16 2011 1,007 4,366 6,660 6.61 4.34 1.53 2012 979 4,421 6,475 6.61 4.52 1.46 2012/2011 değişim -2.8% 1.3% -2.8% 2012/2005 değişim 1000.0% 491.8% 290.3% 2005 0.62% 0.37% 0.39% 2006 0.54% 0.81% 0.33% 2007 0.78% 2.73% 7.63% 2008 SAMSUN 3.14% 3.42% 1.26% 2009 PAY % 2.35% 0.55% 0.54% 2010 2.56% 0.68% 0.56% 2011 2.37% 0.71% 0.40% 2012 1.79% 0.63% 0.37% Kaynak: TÜİK 198 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 199

TARIMSAL ALET VE MAKİNALAR (2002-2012) Samsun un 2012 yılı itibariyle 49,747 adet pulluk ile %3.60 paya, 18,199 adet su pompası ile %2.88 paya, 37,976 adet Traktör ile %3.22 paya, 384 adet biçerdöver ile %2.59 paya sahip olduğu görülmektedir. 2002-2012 döneminde pulluk sayısı Samsun da %2.33 azalırken, Türkiye de %4.40 artmış, ekim makinesi sayısı Samsun da %194.56 artarken, Türkiye de %28.01 artmış, gübre dağıtma makinesi Samsun da %23.35 artarken, Türkiye de %26.16 artmış, Su pompası sayısı Samsun da %16.01 artarken, Türkiye de %19.94 artmış, sabit süt sağma makinesi Samsun da %178.26 artarken, Türkiye de %32.85 artmış, seyyar süt sağım makinesi Samsun da %544.51 artarken, Türkiye de %147.86 artmış, Biçerdöver sayısı Samsun da %88.24 artarken, Türkiye de %28.37 artmış, traktör sayısı Samsun da %15.43 artarken, Türkiye de %21.46 oranında artmıştır. YIL Bölge Adı Pulluk Ekim makinesi Gübre dağıtma makinesi Su pompası Sabit süt sağım tesisi Seyyar süt sağım makinesi Biçerdöver Traktör 2002 1324055 328560 307294 527343 5522 102616 11539 970083 2003 1347644 338101 316377 533760 5618 109728 11721 997620 2004 1346607 344464 322280 546325 5637 121534 11519 1009065 2005 1354383 343200 328515 554672 5571 130087 11811 1022365 2006 1373770 351400 336411 561247 5763 150049 12359 1037383 2007 Türkiye 1365260 357851 341399 580422 5749 164051 12775 1056128 2008 1366316 367491 348438 596299 6216 177630 13084 1070746 2009 1363295 376292 357196 591886 6714 187123 13360 1073538 2010 1364033 392751 369063 607490 7280 208457 13799 1096683 2011 1367902 406400 374279 619481 7959 225937 14313 1125001 2012 1382273 420600 387668 632484 7336 254348 14813 1178253 2012/2011 Değişim % 1.05% 3.49% 3.58% 2.10% -7.83% 12.57% 3.49% 4.73% 2012/2002 Değişim % 4.40% 28.01% 26.16% 19.94% 32.85% 147.86% 28.37% 21.46% 2002 50932 1360 3024 15687 23 182 204 32901 2003 50399 1460 3089 16030 19 190 213 33003 2004 50845 1615 3210 15864 27 209 216 33421 2005 50464 1818 3303 15804 33 313 243 33414 2006 50598 1926 3372 16157 43 377 261 34232 2007 Samsun 50898 2295 3457 17202 37 572 286 35326 2008 50660 2427 3516 18218 55 637 297 35812 2009 49457 2727 3601 16977 48 632 319 36344 2010 49178 3251 3636 17477 52 887 365 36281 2011 49377 3890 3684 17818 58 1119 380 37114 2012 49747 4006 3730 18199 64 1173 384 37976 2012/2011 Değişim % 0.75% 2.98% 1.25% 2.14% 10.34% 4.83% 1.05% 2.32% 2012/2002 Değişim % -2.33% 194.56% 23.35% 16.01% 178.26% 544.51% 88.24% 15.43% 2002 3.85% 0.41% 0.98% 2.97% 0.42% 0.18% 1.77% 3.39% 2003 3.74% 0.43% 0.98% 3.00% 0.34% 0.17% 1.82% 3.31% 2004 3.78% 0.47% 1.00% 2.90% 0.48% 0.17% 1.88% 3.31% 2005 3.73% 0.53% 1.01% 2.85% 0.59% 0.24% 2.06% 3.27% 2006 3.68% 0.55% 1.00% 2.88% 0.75% 0.25% 2.11% 3.30% 2007 Samsun % 3.73% 0.64% 1.01% 2.96% 0.64% 0.35% 2.24% 3.34% 2008 3.71% 0.66% 1.01% 3.06% 0.88% 0.36% 2.27% 3.34% 2009 3.63% 0.72% 1.01% 2.87% 0.71% 0.34% 2.39% 3.39% 2010 3.61% 0.83% 0.99% 2.88% 0.71% 0.43% 2.65% 3.31% 2011 3.61% 0.96% 0.98% 2.88% 0.73% 0.50% 2.65% 3.30% 2012 3.60% 0.95% 0.96% 2.88% 0.87% 0.46% 2.59% 3.22% Kaynak: TÜİK HAYVANCILIK CANLI HAYVANLAR (2004-2012) Samsun un 2004-2012 döneminde erkek dana ve buzağı sayısı payının %2.69 dan %2.64 e gerilediği, dişi dana ve buzağı sayısı payının %2.66 dan %3.05 e yükseldiği, inek sayısı payının %2.73 ten %2.30 a gerilediği, manda sayısı payının %14.34 den %13.07 ye gerilediği, kümes hayvanı sayısı payının %0.55 den %1.26 ya yükseldiği görülmektedir. Samsun un 2004 yılında 31,726 adet olan erkek dana ve buzağı sayısının 2012 yılında 44,163 adede yükseldiği, 33,799 adet olan dişi dana ve buzağı sayısının 52,639 adede yükseldiği, 121,606 adet olan inek sayısının 143,768 adede yükseldiği, 179,974 adet olan koyun sayısının 186,127 adede yükseldiği, 1,672,700 adet olan kümes hayvanı sayısının 3,241,295 adede yükseldiği görülmektedir. YIL Bölge Adı Dana ve buzağı: erkek Dana ve buzağı: dişi Tosun: 1-2 yaş Düve: 1-2 yaş İnek: 2 yaş ve Üzeri Boğa ve öküz: 2 yaş ve üzeri Manda Koyun Keçi At, katır ve eşek Kümes hayvanı 2004 1180941 1271492 1157956 1502860 4446301 509796 103900 25201155 6609937 664020 302799483 2005 1235896 1316708 1238236 1663487 4591143 480970 104965 25304325 6517464 630863 322917207 2006 1283516 1361690 1268426 1636421 4814126 507185 100516 25616912 6643294 608845 349402117 2007 1293794 1402483 1290300 1662795 4868257 519124 84705 25462293 6286358 552953 273548489 2008 Türkiye 1307168 1349610 1269173 1629754 4700414 603823 86297 23974591 5593561 515623 249043739 2009 1298862 1356212 1199165 1569942 4765458 534319 87207 21749508 5128285 452483 234082206 2010 1367343 1429623 1296793 1731613 5029679 514749 84726 23089691 6293233 414307 238972961 2011 1549310 1603287 1366461 1811318 5489352 566609 97632 25031565 7277953 398975 241498538 2012 1669770 1726898 1571586 2051611 6253467 641580 107435 27425233 8357286 377416 257505341 2012/2011 Değişim 7.78% 7.71% 15.01% 13.27% 13.92% 13.23% 10.04% 9.56% 14.83% -5.40% 6.63% 2012/2004 Değişim 41.39% 35.82% 35.72% 36.51% 40.64% 25.85% 3.40% 8.83% 26.44% -43.16% -14.96% 2004 31,726 33,799 34,100 39,272 121,606 16,204 14,903 179,974 12,605 16,643 1,672,700 2005 32,249 32,375 32,285 41,049 125,427 18,891 13,467 187,671 10,718 16,403 1,964,655 2006 33,787 36,336 31,361 41,118 124,349 17,931 12,262 184,153 10,864 15,160 2,459,223 2007 36,271 36,974 29,959 42,826 123,714 13,182 8,581 173,117 7,295 16,464 2,602,495 2008 Samsun 38,995 37,672 29,985 43,856 115,169 24,931 8,515 157,800 7,940 16,171 1,932,982 2009 36,924 37,362 25,977 43,670 109,123 20,974 10,769 122,371 5,222 14,468 1,981,549 2010 37,639 40,320 26,170 48,302 117,803 12,259 11,380 132,854 12,615 11,710 2,715,903 2011 41,510 46,595 31,156 52,268 123,889 12,431 13,152 147,447 14,001 10,913 3,142,663 2012 44,163 52,639 39,256 58,596 143,768 16,137 14,041 186,127 20,002 9,695 3,241,295 2012/2011 Değişim 6.39% 12.97% 26.00% 12.11% 16.05% 29.81% 6.76% 26.23% 42.86% -11.16% 3.14% 2012/2004 Değişim 39.20% 55.74% 15.12% 49.21% 18.22% -0.41% -5.78% 3.42% 58.68% -41.75% 93.78% 2004 2.69% 2.66% 2.94% 2.61% 2.73% 3.18% 14.34% 0.71% 0.19% 2.51% 0.55% 2005 2.61% 2.46% 2.61% 2.47% 2.73% 3.93% 12.83% 0.74% 0.16% 2.60% 0.61% 2006 2.63% 2.67% 2.47% 2.51% 2.58% 3.54% 12.20% 0.72% 0.16% 2.49% 0.70% 2007 2.80% 2.64% 2.32% 2.58% 2.54% 2.54% 10.13% 0.68% 0.12% 2.98% 0.95% 2008 Samsun % 2.98% 2.79% 2.36% 2.69% 2.45% 4.13% 9.87% 0.66% 0.14% 3.14% 0.78% 2009 2.84% 2.75% 2.17% 2.78% 2.29% 3.93% 12.35% 0.56% 0.10% 3.20% 0.85% 2010 2.75% 2.82% 2.02% 2.79% 2.34% 2.38% 13.43% 0.58% 0.20% 2.83% 1.14% 2011 2.68% 2.91% 2.28% 2.89% 2.26% 2.19% 13.47% 0.59% 0.19% 2.74% 1.30% 2012 2.64% 3.05% 2.50% 2.86% 2.30% 2.52% 13.07% 0.68% 0.24% 2.57% 1.26% Kaynak: TÜİK 200 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 201

HAYVANSAL ÜRÜNLER (2002-2012) Samsun un 2002 yılında %2.79 olan inet sütü üretim payı 2012 yılında %2.11 e gerilemiş, 2002 yılında %12.81 olan manda sütü üretim payı 2012 yılında %13.43 e yükselmiş, 2002 yılında %0.77 olan koyun sütü üretim payı 2012 yılında %0.76 ya gerilemiş, 2002 yılında %0.23 olan keçi sütü payı 2012 yılında %0.22 ye gerilemiş, 2002 yılında %2.17 olan bal üretim payı 2011 yılında %1.33 e gerilemiştir. 2002-2012 döneminde İnek sütü miktarı Samsun da %60.89 artarken, Türkiye de %113.30 artm ş, manda sütü miktarı Samsun da %3.27 azal rken, Türkiye de %7.73 azalm ş, koyun sütü miktarı Samsun da %51.12 artarken Türkiye de %53.18 artm ş, keçi sütü miktarı Samsun da %66.87 artarken, Türkiye de %76.24 artm ş, Bal üretimi Samsun da %26.90 azal rken, Türkiye de %19.59 artm şt r. YIL Bölge Adı İnek sütü Manda Koyun Keçi sütü Bal (ton) (ton) sütü (ton) sütü (ton) (ton) 2002 7490634 50925 657388 209622 74554 2003 9514138 48778 769959 278136 69540 2004 9609326 39279 771715 259087 73929 2005 10026202 38058 789878 253759 82336 2006 10867302 36358 794681 253759 83842 2007 Türkiye 11279339 30375 782587 237487 73935 2008 11255176 31422 746872 209570 81364 2009 11583313 32443 734219 192210 82003 2010 12418544 35487 816832 272811 81115 2011 13802428 40372 892822 320588 94245 2012 15977837 46989 1007007 369429 89162 2012/2011 Değişim 15.76% 16.39% 12.79% 15.23% -5.39% 2012/2002 Değişim 113.30% -7.73% 53.18% 76.24% 19.59% 2002 Samsun 209239 6522 5039 492 1621 2003 234538 7694 6167 374 1693 2004 243529 4170 6066 471 1349 2005 244548 3907 6378 465 1275 2006 245162 3847 6338 457 1261 2007 270185 2229 6257 386 1030 2008 258869 3125 5664 346 1136 2009 250094 3863 3967 136 1146 2010 277177 5264 5196 662 1157 2011 293103 5580 5418 716 1193 2012 336635 6309 7615 821 1185 2012/2011 Değişim 14.85% 13.06% 40.55% 14.66% -0.67% 2012/2002 Değişim 60.89% -3.27% 51.12% 66.87% -26.90% 2002 Samsun % 2.79% 12.81% 0.77% 0.23% 2.17% 2003 2.47% 15.77% 0.80% 0.13% 2.43% 2004 2.53% 10.62% 0.79% 0.18% 1.82% 2005 2.44% 10.27% 0.81% 0.18% 1.55% 2006 2.26% 10.58% 0.80% 0.18% 1.50% 2007 2.40% 7.34% 0.80% 0.16% 1.39% 2008 2.30% 9.95% 0.76% 0.17% 1.40% 2009 2.16% 11.91% 0.54% 0.07% 1.40% 2010 2.23% 14.83% 0.64% 0.24% 1.43% 2011 2.12% 13.82% 0.61% 0.22% 1.27% 2012 2.11% 13.43% 0.76% 0.22% 1.33% Kaynak: TÜİK SU ÜRÜNLERİ (2002-2011) KÜLTÜR BALIKÇILIĞI (TON) Samsun da 2002 yılında toplam 1399 ton olan kültür balıkçılığı 2011 yılında %116.7 oranında art şla 3,031 tona yükselmiştir. Samsun da 2002-2011 döneminde alabalık(içsu) üretimi %96.1 oranında artmıştır. Yıl Alabalık (İçsu) Alabalık(Deniz) Aynalısazan (İçsu) Levrek(Deniz) Toplam 2002 1,238 136 25 1,399 2003 1,468 130 32 1,630 2004 1,526 138 44 1,708 2005 1,764 135 27 1,926 2006 1,785 20 1,805 2007 1,527 30 1,557 2008 1,317 28 1,345 2009 1,418 595 22 129 2,164 2010 1,489 673 21 250 2,433 2011 2,428 21 582 3,031 2011/2010 Değişim % 63.1% 0.0% 132.8% 24.6% 2011/2002 Değişim % 96.1% -16.0% 116.7% Kaynak: TÜİK AVLANAN İÇSU (TATLISU) ÜRÜNLERİ (TON) Samsun da 2002 yılında 736 ton olan avlanan içsu (Tatlısu) ürünleri 2011 yılında %54.5 oranında azal şla 334.7 tona düşmüştür. Yıl Çapak Gümüş Kayabalığı Kefal kızılkanat Kurbağa Levrek (Sudak) Sazan Yayın Turna Diğer Siraz Kerevit Toplam 2002 5 4 7 84 6 47 9 386 46 4 38 4 96 736.0 2003 6 5 6 89 5 39 8 396 43 5 44 5 119 770.0 2004 5 7 5 79 3 26 11 374 42 6 34 4 117 713.0 2005 5 4 5 88 1 26 25 372 43 4 12 2 587.0 2006 5 5 5 97 1 29 23 361 63 5 9 2 1 606.0 2007 3 5 3 79 1 35 18 393 61 4 5 2 1 610.0 2008 2 3 2 69 2 15 10 387 65 3 5 1 1 565.0 2009 2 2 2 52 2 11 9 287 63 3 2 435.0 2010 2 2 2 43 2 8 34 295 52 3 2 445.0 2011 2 2 2 40 2 8 35 187 52 3 3 334.7 2011/2010 D% 0.0% 5.0% 0.0% -7.9% 0.0% 0.0% 1.8% -36.8% 0.0% 0.0% 45.0% -24.8% 2011/2002 D% -60.0% -47.5% -71.4% -52.9% -66.7% -83.0% 284.4% -51.7% 13.0% -25.0% -92.4% -54.5% Kaynak: TÜİK 202 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 203

ORMAN VALIĞI (2012) Türkiye yaklaşık olarak 80 milyon ha yüz ölçümüyle dağlık ve eko-coğrafya bakımından zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Bu ekolojik zenginliğe paralel olarak ormanları da tür ve kompozisyon olarak zengindir. 2012 yılı itibarıyla yapılan tespitlere göre ormanlar ülke yüz ölçümünün %27,6 sını kaplamaktadır. Bu değere orman içi açıklıklar dâhil değildir. TÜRKİYE ARAZİ KULLANIMI TABLOSU (2012) Arazi Kullanımı Alan (ha) Yüzde % Orman 21,678,134 27.6% Mera 14,617,000 18.6% Su alanları 1,050,854 1.3% Tarım 24,437,000 31.1% Diğer* 16,751,482 21.3% Genel Alan 78,534,470 100.0% Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü (2012) *Diğer arazi kullanımları ağaçsız orman toprağı, yayla, bozkır, kayalık-taşlık araziler, kum, bataklık, iskân, mezarlık, ocak, izin verilmiş tesisler vb. alanları kapsar. SAMSUN ORMAN VARLIĞI (2012) Samsun 2012 yılı itibariyle toplam 388,832 hektar orman alanı ile %1.79 paya, 317,672 hektarlık normal oraman alanı ile %2.75 paya, 71,160 hektar bozuk orman alanı ile %0.70 paya sahiptir. Samsun un toplam alanının %31 i norman orman alanı, %6.9 u bozuk orman alanı, %62.1 i ormansız alan, %37.9 u toplam ormanlık alanı şeklindedir. Orman Varlığı Samsun Türkiye Samsun Alan(Ha) Dağılım(%) Alan(Ha) Dağılım(%) Pay (%) Normal Orman (Ha) 317,672 31.0% 11,558,668 14.7% 2.75% Bozuk Orman (Ha) 71,160 6.9% 10,119,466 12.9% 0.70% Ormansız Alan (Ha) 637,514 62.1% 56,856,336 72.4% 1.12% Toplam Ormanlık Alan (Ha) 388,832 37.9% 21,678,134 27.6% 1.79% Genel Alan (Ha) 1,026,346 100.0% 78,534,470 100.0% 1.31% Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü (2012) ULAŞTIRMA 204 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 205

ULAŞTIRMA Samsun kara, deniz, hava ve demir yolları şeklinde her türlü ulaşım imkânını sunan ve Karadeniz Bölgesini iç ve batı Anadolu ya bağlayan önemli bir ulaşım merkezidir. Samsun uluslararası hava alanının tamamlanması ile ulaşım konusunda çok önemli bir merkez haline gelmiştir. KARAYOLU İlimiz karayolu ile Samsun-Ankara, Samsun-Amasya-Tokat, Samsun-İstanbul, Samsun-Trabzon-Rize istikametleri ile yurdun her yönüne dağılım imkânına sahiptir. SAMSUN VE İLÇELERİ MESAFE CETVELİ (KM) İL ADI İLÇE BUCAK ADI İLİNE UZAKLIĞI (KM) ADI İLÇESİNE UZAKLIĞI (KM) 55 SAMSUN RAKIM: 4 ATAKUM (5)*+1= 6 CANİK (3)* İLKADIM 0 ALAÇAM (5)*+73= 78 ASARCIK (3)*+41= 44 AYVACIK (3)*+59= 62 BAFRA (5)*+46= 51 İLİNE UZAKLIĞI (KM) BOĞAZKAYA 18 (5)*+64= 69 KOLAY 23 (5)*+69= 74 ÇARŞAMBA (3)*+34= 37 DİKBIYIK 10 (3)*+24= 27 HAVZA (5)*+81= 86 ÇAKIRALAN 30 (5)*+87= 92 KAVAK (5)*+46= 51 LADİK (5)*+77= 82 ŞEYHLİ 23 (5)*+96= 101 ONDOKUZMAYIS (5)*+28= 33 SALIPAZARI (3)*+52= 55 TEKKEKÖY (3)*+11= 14 TERME (3)*+55= 58 VEZİRKÖPRÜ (5)*+110= 115 YAKAKENT (5)*+79= 84 Kaynak: http://www.kgm.gov.tr,(,..)*kgm Yol Ağ D ş nda (...)** Otoyol BEŞPINAR 28 (5)*+137= 142 KÖPRÜBAŞI 14 (5)*+97= 102 MEZRAA 39 (5)*+148= 153 YOL UZUNLUKLARI (2002-2012) Samsun un köy yolu payı 2002 yılında 8,566 km ile %2.94 iken 2012 yılında 8,648 km ile payı %2.70 e gerilemiş, 2002 yılında demir yolu payı 149 km ile %1.72 iken 2012 yılında 148 km ile payı %1.53 e düşmüş, 2002 yılında il ve devlet yolu payı 775 km ile %1.26 iken 2012 yılında 799 km ile payı yine %1.26 olmuştur. YIL BÖLGE ADI İl ve devlet yolu (km) Otoyol (km) Köy yolu (km) Demiryolu (km) 2002 61,368 1,775 291,202 8,671 2003 61,491 1,832 291,585 8,697 2004 61,814 1,662 285,739 8,697 2005 61,939 1,667 285,632 8,697 2006 61,764 1,908 285,632 8,697 2007 TÜRKİYE 61,912 1,908 286,888 8,697 2008 62,023 1,922 288,013 8,699 2009 62,219 2,036 298,405 9,080 2010 62,785 2,080 302,398 9,594 2011 62,930 2,119 305,227 9,642 2012 63,255 2,127 320,366 9,642 2012/2011 Değişim % 0.52% 0.38% 4.96% 0.00% 2012/2002 Değişim % 3.07% 19.83% 10.02% 11.20% 2002 775 8,566 149 2003 779 8,529 149 2004 779 8,277 149 2005 769 8,266 149 2006 769 8,266 149 2007 SAMSUN 769 8,254 149 2008 769 8,200 147 2009 806 8,200 148 2010 805 8,200 148 2011 801 8,190 148 2012 799 8,648 148 2012/2011 Değişim % -0.25% 5.59% 0.00% 2012/2002 Değişim % 3.10% 0.96% -0.67% 2002 1.26% 2.94% 1.72% 2003 1.27% 2.93% 1.71% 2004 1.26% 2.90% 1.71% 2005 1.24% 2.89% 1.71% 2006 1.25% 2.89% 1.71% 2007 SAMSUN PAY % 1.24% 2.88% 1.71% 2008 1.24% 2.85% 1.69% 2009 1.30% 2.75% 1.63% 2010 1.28% 2.71% 1.54% 2011 1.27% 2.68% 1.53% 2012 1.26% 2.70% 1.53% Kaynak: TÜİK Kaynak: http://www.kgm.gov.tr Samsun TSO Grafik: 206 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 207

TRAFİK KAZALARI Samsun 2012 yılında trafik kazası sayısı bakımından 2,805 kaza ve %1.83 pay ile 16 ncı sırada, hayatını kaybeden insan sayısı bakımından 91 kişi ve %2.43 pay ile 8 inci sırada, yaralı sayısı bakımından da 5,148 yaralı ve %1.92 pay ile 15 inci sırada yer almaktadır. 2012 yılında Türkiye de yaklaşık her 41 kazada bir kişi hayatını kaybederken Samsun da her 31 adet kazada bir kişi hayatını kaybetmiştir. 2012 yılında Türkiye de kaza başına ortalama 1.74 kişi yaralanırken Samsun da kaza başına yaralı sayısı 1.83 olmuştur. 2012 yılında bir milyon araç başına ölen sayısı Samsun da 73 kişi iken Türkiye ortalaması 50 kişidir. Bir milyon nüfusta trafik kazalarında yaralı sayısı Samsun da 4,113 kişi iken Türkiye ortalaması 3,545 kişidir. Bir milyon nüfusta trafik kazası sayısı Samsun da 2,241 adet iken, Türkiye ortalaması 2,030 adettir. Bir milyon özel otomobil başına ölü sayısı Samsun da 808 kişi iken, Türkiye ortalaması 434 kişidir. İLLERİN TRAFİK KAZA DAĞILIMI (2012) Sn Bölge Adı Kaza sayısı Ölü sayısı Bir milyon Nüfusta trafik kazalarında ölü sayısı Bir milyon araç başına ölü sayısı Yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kazalarında yaralı sayısı Bir milyon araç başına yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı Bir milyon özel otomobil başına Ölü Sayısı Yaralı Sayısı 2011 Türkiye 153,552 3,750 50 220 268,079 3,545 15,738 2,030 434 30,996 1 İstanbul 15,082 247 18 81 22,772 1,644 7,429 1,089 123 11,331 2 Ankara 11,772 205 41 143 19,466 3,920 13,552 2,371 198 18,795 3 İzmir 9,358 158 39 149 13,792 3,443 12,975 2,336 283 24,681 4 Antalya 7,168 157 75 198 11,138 5,323 14,053 3,426 461 32,673 5 Konya 6,297 166 81 298 10,767 5,246 19,351 3,068 655 42,490 6 Bursa 5,162 79 29 130 8,221 3,058 13,531 1,920 252 26,215 7 Mersin 4,775 91 54 198 7,650 4,546 16,610 2,837 500 42,061 8 Adana 4,573 78 37 153 7,609 3,580 14,956 2,151 337 32,835 9 Kayseri 3,943 54 42 194 6,657 5,221 23,944 3,093 317 39,053 10 Manisa 3,811 100 74 218 6,517 4,841 14,221 2,831 655 42,709 11 Muğla 3,535 70 82 192 5,618 6,601 15,444 4,153 492 39,488 12 Gaziantep 3,355 74 41 196 5,830 3,240 15,417 1,864 477 37,600 13 Kocaeli 3,227 74 45 268 5,730 3,505 20,745 1,974 484 37,514 14 Balıkesir 3,177 70 60 194 5,396 4,649 14,944 2,737 482 37,144 15 Denizli 2,935 53 56 175 4,998 5,258 16,494 3,088 390 36,735 16 Samsun 2,805 91 73 353 5,148 4,113 19,972 2,241 808 45,729 Samsun Pay % 1.83% 2.43% 146.00% 160.45% 1.92% 116.02% 126.90% 110.39% 186.18% 147.53% 17 Hatay 2,800 45 30 121 4,804 3,238 12,870 1,887 322 34,389 18 Aydın 2,705 67 67 204 4,522 4,493 13,744 2,687 531 35,820 19 Sakarya 2,322 33 37 166 3,963 4,392 19,929 2,574 351 42,170 20 Kahramanmaraş 2,146 31 29 188 3,909 3,677 23,667 2,018 358 45,157 21 Şanlıurfa 2,072 81 46 355 4,305 2,443 18,844 1,176 950 50,466 22 Eskişehir 2,019 58 73 276 3,432 4,346 16,350 2,557 496 29,332 23 Diyarbakır 1,966 55 35 495 4,000 2,512 36,012 1,235 1,159 84,269 24 Afyonkarahisar 1,733 71 101 416 3,458 4,912 20,260 2,462 1,139 55,495 25 Tekirdağ 1,651 55 65 293 3,020 3,543 16,093 1,937 598 32,829 26 Sivas 1,494 40 64 343 3,188 5,113 27,319 2,396 689 54,936 27 Trabzon 1,437 37 49 290 2,772 3,657 21,713 1,896 582 43,605 28 Osmaniye 1,432 31 63 258 2,503 5,086 20,807 2,910 596 48,151 29 Çorum 1,406 42 79 306 2,859 5,395 20,841 2,653 687 46,742 30 Malatya 1,388 46 60 378 2,567 3,367 21,120 1,821 762 42,534 Kaynak: TÜİK, s ralama kaza say s na göre yap lm şt r. İlk 30 il listelenmiştir. YILLAR İTİBARİYLE TRAFİK KAZALARI (2002-2012) 2002 yılında %1.67 olan Samsun un trafik kazası sayısı payı 2010 yılına kadar artış eğilimini sürdürerek %1.86 ya kadar yükselmiş, 2011 yılında ise %1.74 e gerilemiş, 2012 yılında ise %1.83 olmuştur. 2002-2012 döneminde trafik kazası sayısı Türkiye de %133.5 artarken Samsun da %154.8 artmıştır. 2002-2012 döneminde Trafik kazalarında hayatını kaybeden insan sayısı Türkiye de %8.4 azalırken Samsun da %26 azalmıştır. Yıl Bölge Adı Kaza sayısı Ölü sayısı Bir milyon Bir milyon nüfusta trafik araç başına kaz. ölü sayısı ölü sayısı 2002 Yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaz.yaralı sayısı Bir milyon araç başına yaralı sayısı Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı Bir milyon özel otomobil başına ölü sayısı yaralı sayısı 65,748 4,093 476 116,412 13,542 890 25,306 2003 67,031 3,946 446 118,214 13,368 840 25,150 2004 77,008 4,427 432 136,437 13,329 820 25,264 2005 87,273 4,505 404 154,086 13,825 780 26,692 2006 96,128 4,633 379 169,080 13,828 754 27,533 2007 Türkiye 106,994 5,007 71 384 189,057 2,678 14,517 1,516 774 29,211 2008 104,212 4,236 59 308 184,468 2,579 13,401 1,457 623 27,141 2009 111,121 4,324 60 302 201,380 2,775 14,066 1,531 610 28,388 2010 116,804 4,045 55 268 211,496 2,869 14,010 1,584 536 28,032 2011 131,845 3,835 51 238 238,074 3,186 14,797 1,764 473 29,344 2012 153,552 3,750 50 220 268,079 3,545 15,738 2,030 434 30,996 2012/2011 Değişim 16.46% -2.22% -1.96% -7.56% 12.60% 11.27% 6.36% 15.08% -8.25% 5.63% 2012/2002 Değişim 133.5% -8.4% -53.8% 130.3% 16.2% -51.2% 22.5% 2002 1,101 123 810 2,172 14,304 1,830 32,312 2003 1,080 81 517 2,036 12,989 1,174 29,500 2004 1,230 99 620 2,300 14,402 1,456 33,828 2005 1,436 93 546 2,814 16,523 1,288 38,978 2006 1,667 129 691 3,332 17,859 1,658 42,833 2007 Samsun 1,913 146 119 734 3,758 3,058 18,896 1,557 1,766 45,450 2008 1,898 124 101 592 3,738 3,030 17,856 1,538 1,423 42,885 2009 2,071 105 84 479 4,007 3,205 18,291 1,657 1,139 43,450 2010 2,172 82 65 356 4,268 3,407 18,542 1,734 838 43,591 2011 2,293 85 68 348 4,459 3,562 18,256 1,832 807 42,338 2012 2,805 91 73 353 5,148 4,113 19,972 2,241 808 45,729 2012/2011 Değişim 22.33% 7.06% 7.35% 1.44% 15.45% 15.47% 9.40% 22.33% 0.12% 8.01% 2012/2002 Değişim 154.8% -26.0% -56.4% 137.0% 39.6% -55.8% 41.5% 2002 1.67% 3.01% 170.17% 1.87% 105.63% 205.62% 127.69% 2003 1.61% 2.05% 115.92% 1.72% 97.16% 139.76% 117.30% 2004 1.60% 2.24% 143.52% 1.69% 108.05% 177.56% 133.90% 2005 1.65% 2.06% 135.15% 1.83% 119.52% 165.13% 146.03% 2006 1.73% 2.78% 182.32% 1.97% 129.15% 219.89% 155.57% 2007 Samsun % 1.79% 2.92% 167.61% 191.15% 1.99% 114.19% 130.16% 102.70% 228.17% 155.59% 2008 1.82% 2.93% 171.19% 192.21% 2.03% 117.49% 133.24% 105.56% 228.41% 158.01% 2009 1.86% 2.43% 140.00% 158.61% 1.99% 115.50% 130.04% 108.23% 186.72% 153.06% 2010 1.86% 2.03% 118.18% 132.84% 2.02% 118.75% 132.35% 109.47% 156.34% 155.50% 2011 1.74% 2.22% 133.33% 146.22% 1.87% 111.80% 123.38% 103.85% 170.61% 144.28% 2012 1.83% 2.43% 146.00% 160.45% 1.92% 116.02% 126.90% 110.39% 186.18% 147.53% Kaynak: TÜİK 208 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 209

İLLERİN MOTORLU KARA TAŞIT SAYILARI (2012) Samsun 2012 sonu itibariyle toplam araç sayısı bakımından 257,765 adet araç ile %1.51 paya sahip ve 18 inci sırada yer almaktadır. Otomobil sayısı bakımından Samsun 2012 yılı itibariyle %1.30 pay ve toplam 112,576 adet otomobil ile 19 uncu sırada bulunmaktadır. Samsun; 2012 yılı sonu itibariyle bin kişi başına özel otomobil sayısı bakımından 90 araç ile Türkiye ortalaması olan 114 aracın çok altında ve 46 ncı sıradadır. 11,596 adet minibüs ile %2.93 paya sahip olup 5 inci sıradadır. 45,472 adet traktör ile %3 paya sahip ve 6 ncı sıradadır. 48,679 adet kamyonet ile %1.74 paya sahip olup 14 üncü sıradadır. 2012 yılsonu itibariyle Türkiye de araçların %50.78 ü otomobillerden oluşurken Samsun da bu oran %43.67 dir. Türkiye de araçların %8.9 u traktör iken Samsun da bu oran %17.64 kadardır. İller Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlı Taşıtlar Traktör Sn Türkiye Toplam 17,033,413 8,648,875 396,119 235,949 2,794,606 751,650 2,657,722 33,071 1,515,421 Türkiye Dağılım 50.78% 2.33% 1.39% 16.41% 4.41% 15.60% 0.19% 8.90% 1 İstanbul 3,065,465 2,009,777 56,034 62,475 575,846 126,745 206,631 6,079 21,878 2 Ankara 1,436,349 1,035,719 24,005 18,532 206,385 67,413 36,136 3,080 45,079 3 İzmir 1,062,946 558,819 13,916 16,378 184,485 36,370 198,189 1,619 53,170 4 Antalya 792,595 340,898 12,688 9,862 131,679 19,747 236,337 1,220 40,164 5 Bursa 607,585 313,599 8,652 11,780 124,562 23,304 71,529 883 53,276 6 Konya 556,391 253,403 9,689 4,968 82,142 32,974 101,449 864 70,902 7 Adana 508,751 231,737 8,965 5,147 79,588 17,682 120,813 602 44,217 8 Mersin 460,568 181,880 6,779 5,446 76,113 26,087 134,393 743 29,127 9 Manisa 458,273 152,590 6,475 6,228 52,339 13,624 152,576 551 73,890 10 Gaziantep 378,144 155,052 11,543 3,768 59,448 16,028 108,126 484 23,695 11 Hatay 373,274 139,697 10,259 3,571 45,397 17,175 138,327 410 18,438 12 Muğla 363,762 142,271 10,299 3,056 51,869 7,622 122,367 674 25,604 13 Balıkesir 361,079 145,272 4,779 3,973 50,383 10,756 91,312 591 54,013 14 Aydın 329,011 126,243 9,200 2,882 47,668 7,522 98,363 443 36,690 15 Denizli 303,011 136,057 6,633 3,765 44,911 9,979 60,843 502 40,321 16 Kayseri 278,029 170,461 5,032 4,000 45,511 15,164 14,524 447 22,890 17 Kocaeli 276,210 152,745 5,979 8,533 55,324 18,701 20,467 583 13,878 18 Samsun 257,765 112,576 11,596 1,472 48,679 8,775 28,838 357 45,472 Samsun Pay % 1.51% 1.30% 2.93% 0.62% 1.74% 1.17% 1.09% 1.08% 3.00% Samsun Dağılım 43.67% 4.50% 0.57% 18.89% 3.40% 11.19% 0.14% 17.64% Samsun Sıra 18 19 5 31 14 23 22 23 6 19 Ş.Urfa 228,449 85,305 7,004 1,286 23,796 14,708 65,806 388 30,156 20 Eskişehir 209,910 117,007 2,915 2,886 32,948 9,485 25,126 293 19,250 21 Sakarya 198,851 93,977 4,300 3,368 32,761 9,597 23,865 377 30,606 22 Tekirdağ 187,665 91,993 4,169 4,439 31,135 7,712 21,255 353 26,609 23 Afyonkarahisar 170,684 62,312 4,221 1,656 23,185 8,778 35,040 323 35,169 24 Kütahya 167,741 79,494 3,902 1,946 20,029 6,869 26,326 359 28,816 25 Çanakkale 167,198 59,533 1,981 1,917 22,893 4,890 47,815 342 27,827 26 K.Maraş 165,166 86,564 6,270 1,822 26,021 6,442 21,791 390 15,866 27 Isparta 137,719 59,158 2,217 1,307 17,638 4,295 34,496 255 18,353 28 Çorum 137,183 61,166 2,672 1,241 15,390 5,279 16,756 231 34,448 29 Tokat 134,763 54,644 3,751 1,492 18,299 4,139 16,288 277 35,873 30 Trabzon 127,663 63,571 7,797 2,123 39,837 9,837 3,976 349 173 Kaynak: TÜİK, s ralama toplam araç say s na göre yap lm şt r. İlk 30 il listelenmiştir. YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN DA MOTORLU KARA TAŞITLARININ DAĞILIMI (ADET)(2002-2012) 2002-2012 döneminde; Otomobil sayısı Türkiye de %88.01, Samsun da ise %67.48 oranında artmış, Minibüs sayısı Türkiye de %63.89, Samsun da ise %30.2 oranında artmış, otobüs sayısı Türkiye de %96.47, Samsun da ise %42.08 oranında artmış, Kamyonet sayısı Türkiye de %219.24, Samsun da ise %188.38 oranında artmış, Kamyon sayısı Türkiye de %88.37, Samsun da ise %42.78 oranında artmış, traktör sayısı Türkiye de %28.41, Samsun da ise %21.06 oranında artmıştır. 2007-2012 döneminde Türkiye de bin kişi başına otomobil sayısı %23.91 oranında artarken Samsun da %34.33 oranında artmıştır. Samsun da bin kişi başına otomobil sayısı 2007 yılında 67 araç iken 2012 yılında bu rakam 90 araca çıkmıştır. Türkiye de bin kişi başına otomobil sayısı 2007 yılında 92 araç iken 2012 yılında bu rakam 114 araca çıkmıştır. YIL Bölge Adı Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel amaçlı Bin kişi başına Traktör taşıtlar otomobil sayısı 2002 4,600,140 241,700 120,097 875,381 399,025 1,046,907 58,790 1,180,127 2003 4,700,343 245,394 123,500 973,457 405,034 1,073,415 60,511 1,184,256 2004 5,400,440 318,954 152,712 1,259,867 647,420 1,218,677 28,004 1,210,283 2005 5,772,745 338,539 163,390 1,475,057 676,929 1,441,066 30,333 1,247,767 2006 6,140,992 357,523 175,949 1,695,624 709,535 1,822,831 34,260 1,290,679 Türkiye 2007 6,472,156 372,601 189,128 1,890,459 729,202 2,003,492 38,573 1,327,334 92 2008 6,796,629 383,548 199,934 2,066,007 744,217 2,181,383 35,100 1,358,577 95 2009 7,093,964 384,053 201,033 2,204,951 727,302 2,303,261 34,104 1,368,032 98 2010 7,544,871 386,973 208,510 2,399,038 726,359 2,389,488 35,492 1,404,872 102 2011 8,113,111 389,435 219,906 2,611,104 728,458 2,527,190 34,116 1,466,208 109 2012 8,648,875 396,119 235,949 2,794,606 751,650 2,657,722 33,071 1,515,421 114 2012/2011 Değ.% 6.60% 1.72% 7.30% 7.03% 3.18% 5.17% -3.06% 3.36% 4.59% 2012/2002 Değ.% 88.01% 63.89% 96.47% 219.24% 88.37% 153.86% -43.75% 28.41% 23.91% 2002 67,219 8,906 1,036 16,880 6,146 12,287 677 37,563 2003 69,016 9,408 1,075 18,466 6,279 12,575 683 37,907 2004 67,991 8,694 902 22,593 7,460 13,190 313 38,559 2005 72,194 9,245 1,011 25,969 7,627 14,740 364 39,156 2006 Samsun 77,791 9,763 1,176 29,970 7,880 19,264 450 40,280 2007 82,684 10,245 1,254 33,247 8,154 21,493 527 41,272 67 2008 87,164 10,500 1,309 36,049 8,266 23,332 480 42,239 71 2009 92,222 10,710 1,316 38,503 8,255 24,846 455 42,763 74 2010 97,909 11,053 1,331 42,018 8,359 25,578 434 43,500 78 2011 105,320 11,280 1,363 45,794 8,500 27,037 379 44,569 84 2012 112,576 11,596 1,472 48,679 8,775 28,838 357 45,472 90 2012/2011 Değ.% 6.89% 2.80% 8.00% 6.30% 3.24% 6.66% -5.80% 2.03% 7.14% 2012/2002 Değ.% 67.48% 30.20% 42.08% 188.38% 42.78% 134.70% -47.27% 21.06% 34.33% 2002 1.46% 3.68% 0.86% 1.93% 1.54% 1.17% 1.15% 3.18% 2003 1.47% 3.83% 0.87% 1.90% 1.55% 1.17% 1.13% 3.20% 2004 1.26% 2.73% 0.59% 1.79% 1.15% 1.08% 1.12% 3.19% 2005 1.25% 2.73% 0.62% 1.76% 1.13% 1.02% 1.20% 3.14% 2006 1.27% 2.73% 0.67% 1.77% 1.11% 1.06% 1.31% 3.12% 2007 Samsun % 1.28% 2.75% 0.66% 1.76% 1.12% 1.07% 1.37% 3.11% 72.83% 2008 1.28% 2.74% 0.65% 1.74% 1.11% 1.07% 1.37% 3.11% 74.74% 2009 1.30% 2.79% 0.65% 1.75% 1.14% 1.08% 1.33% 3.13% 75.51% 2010 1.30% 2.86% 0.64% 1.75% 1.15% 1.07% 1.22% 3.10% 76.47% 2011 1.30% 2.90% 0.62% 1.75% 1.17% 1.07% 1.11% 3.04% 77.06% 2012 1.30% 2.93% 0.62% 1.74% 1.17% 1.09% 1.08% 3.00% 78.95% Kaynak: TÜİK 210 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 211

HAVAYOLU 1-HAVA MEYDANLARINDA İNİŞ-KALKIŞ YAPAN UÇAK SAYISI (2004-2012) 2004 yılında Samsun hava meydanına toplam 3,389 uçak iniş-kalkış yapmış, 2012 yılında ise toplam 10,662 adet uçak iniş-kalkış yapmıştır. Samsun hava meydanına iniş-kalkış yapan uçak sayısı payı 2004 yılında %0.77 iken 2012 yılında %0.98 e yükselmiştir. 2012 yılı itibariyle Samsun a iniş-kalkış yapan uçakların %81.5 i Türk, %3.9 u ise yabancıdır. Türkiye de ise iniş-kalkış yapan uçakların %70.3 ü Türk, %16.3 ü yabancıdır. 2004-2012 yılları arasında Samsun da iniş kalkış yapan uçak sayısı %214.6 oranında artarken, Türkiye de %148.3 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre Samsun da iniş kalkış yapan uçak sayısı %0.45 oranında artarken, Türkiye de %4.86 oranında artmıştır. YIL BÖLGE Toplam UÇAK SAYISI YÜZDESİ(%) Türk Yabancı Diğer Türk Yabancı Diğer 2004 440,238 278,796 110,626 50,816 63.3% 25.1% 11.5% 2005 534,087 349,009 122,628 62,450 65.3% 23.0% 11.7% 2006 594,749 406,011 116,774 71,964 68.3% 19.6% 12.1% 2007 642,988 438,196 135,639 69,153 68.1% 21.1% 10.8% 2008 Türkiye 688,189 460,338 146,240 81,611 66.9% 21.2% 11.9% 2009 715,544 489,888 140,104 85,552 68.5% 19.6% 12.0% 2010 919,411 646,730 162,411 110,270 70.3% 17.7% 12.0% 2011 1,042,369 716,136 176,003 150,230 68.7% 16.9% 14.4% 2012 1,093,047 768,339 178,558 146,150 70.3% 16.3% 13.4% 2012/2011 Değişim 4.86% 7.29% 1.45% -2.72% 2012/2004 Değişim 148.3% 175.6% 61.4% 187.6% 2004 3,389 3,042 96 251 89.8% 2.8% 7.4% 2005 3,919 3,359 118 442 85.7% 3.0% 11.3% 2006 4,604 3,879 223 502 84.3% 4.8% 10.9% 2007 5,070 4,347 328 395 85.7% 6.5% 7.8% 2008 Samsun 5,499 4,636 469 394 84.3% 8.5% 7.2% 2009 7,856 6,636 368 852 84.5% 4.7% 10.8% 2010 9,317 7,366 310 1,641 79.1% 3.3% 17.6% 2011 10,614 8,361 325 1,928 78.8% 3.1% 18.2% 2012 10,662 8,686 415 1,561 81.5% 3.9% 14.6% 2012/2011 Değişim 0.45% 3.89% 27.69% -19.04% 2012/2004 Değişim 214.6% 185.5% 332.3% 521.9% 2004 0.77% 1.09% 0.09% 0.49% 2005 0.73% 0.96% 0.10% 0.71% 2006 0.77% 0.96% 0.19% 0.70% 2007 0.79% 0.99% 0.24% 0.57% 2008 Samsun % 0.80% 1.01% 0.32% 0.48% 2009 1.10% 1.35% 0.26% 1.00% 2010 1.01% 1.14% 0.19% 1.49% 2011 1.02% 1.17% 0.18% 1.28% 2012 0.98% 1.13% 0.23% 1.07% Kaynak: TÜİK 2-HAVA MEYDANLARINDA YOLCU SAYISI (2004-2012) Samsun hava meydanı 2004 yılı toplam yolcu sayısı 294,716 kişi iken, 2012 yılı toplam yolcu sayısı 1,237,691 kişi olmuştur. Samsun hava meydanı yolcu sayısı payı 2004 yılında %0.66 iken 2012 yılında %0.95 e yükselmiştir. 2004-2012 yılları arasında Samsun da yolcu sayısı %320 oranında artarken,türkiye de %191 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre Samsun da yolcu sayısı %7.14 oranında artarken, Türkiye de %10.82 oranında artmıştır. Samsun havalimanı iç hat yolcu sayısı payı 2004 yılında %82.4 oranında iken 2012 yılında %93.1 e yükselmiştir. Türkiye de ise iç hat yolcu sayısı payı 2004 yılında %32.2 oranında iken 2012 yılında %49.6 ya yükselmiştir. Yıl Bölge Toplam İÇ HAT DIŞ HAT İÇ HAT % DIŞ HAT % Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden 2004 44,789,140 7,286,286 7,141,683 15,056,297 15,304,874 16.3% 15.9% 33.6% 34.2% 2005 54,525,727 10,077,446 9,865,246 17,041,275 17,541,760 18.5% 18.1% 31.3% 32.2% 2006 58,778,131 13,421,072 13,223,378 15,980,263 16,153,418 22.8% 22.5% 27.2% 27.5% 2007 66,463,286 14,796,631 14,513,702 18,384,006 18,768,947 22.3% 21.8% 27.7% 28.2% 2008 Türkiye 74,968,329 16,368,885 16,520,708 20,541,167 21,537,569 21.8% 22.0% 27.4% 28.7% 2009 78,742,075 18,225,246 18,285,342 20,664,287 21,567,200 23.1% 23.2% 26.2% 27.4% 2010 102,800,392 25,360,682 25,214,744 25,778,756 26,446,210 24.7% 24.5% 25.1% 25.7% 2011 117,620,469 29,292,524 28,965,800 29,510,537 29,851,608 24.9% 24.6% 25.1% 25.4% 2012 130,351,620 32,337,929 32,383,387 32,720,687 32,909,617 24.8% 24.8% 25.1% 25.2% 2012/2011 Değişim 10.82% 10.40% 11.80% 10.88% 10.24% 2012/2004 Değişim 191.0% 343.8% 353.4% 117.3% 115.0% 2004 294,716 122,042 120,764 24,363 27,547 41.4% 41.0% 8.3% 9.3% 2005 384,434 163,465 158,588 31,568 30,813 42.5% 41.3% 8.2% 8.0% 2006 483,089 212,361 203,913 33,487 33,328 44.0% 42.2% 6.9% 6.9% 2007 555,796 247,797 237,975 36,819 33,205 44.6% 42.8% 6.6% 6.0% 2008 Samsun 604,387 268,191 259,695 38,295 38,206 44.4% 43.0% 6.3% 6.3% 2009 866,862 394,532 385,262 44,241 42,827 45.5% 44.4% 5.1% 4.9% 2010 957,391 453,836 437,656 33,601 32,298 47.4% 45.7% 3.5% 3.4% 2011 1,155,158 540,885 523,416 44,462 46,395 46.8% 45.3% 3.8% 4.0% 2012 1,237,691 587,148 564,220 43,564 42,759 47.4% 45.6% 3.5% 3.5% 2012/2011 Değişim 7.14% 8.55% 7.80% -2.02% -7.84% 2012/2004 Değişim 320.0% 381.1% 367.2% 78.8% 55.2% 2004 0.66% 1.67% 1.69% 0.16% 0.18% 2005 0.71% 1.62% 1.61% 0.19% 0.18% 2006 0.82% 1.58% 1.54% 0.21% 0.21% 2007 0.84% 1.67% 1.64% 0.20% 0.18% 2008 Samsun % 0.81% 1.64% 1.57% 0.19% 0.18% 2009 1.10% 2.16% 2.11% 0.21% 0.20% 2010 0.93% 1.79% 1.74% 0.13% 0.12% 2011 0.98% 1.85% 1.81% 0.15% 0.16% 2012 0.95% 1.82% 1.74% 0.13% 0.13% Kaynak: TÜİK 212 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 213

3-HAVA MEYDANLARINDA YÜK TAŞIMA (2004-2012) Samsun hava meydanı yük miktarı 2004 yılında toplam 4,914 ton iken, 2012 yılında 12,635 tona yükselmiştir. Samsun hava meydanı yük payı 2004 yılında %0.44 iken 2012 yılında %0.56 olarak gerçekleşmiştir. 2004-2012 yılları arasında Samsun da havayolu yük miktarı %157.1 oranında artarken, Türkiye de %99.7 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre Samsun da havayolu yük miktarı %7.61 oranında artarken, Türkiye de %0.02 oranında azalmıştır. Yıl Bölge Toplam İÇ HAT DIŞ HAT İÇ HAT % DIŞ HAT % Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden 2004 1,126,107 132,861 129,782 400,644 462,820 11.8% 11.5% 35.6% 41.1% 2005 1,249,555 158,486 157,372 438,298 495,399 12.7% 12.6% 35.1% 39.6% 2006 1,279,340 185,721 184,898 434,531 474,190 14.5% 14.5% 34.0% 37.1% 2007 1,447,603 195,697 197,200 523,484 531,222 13.5% 13.6% 36.2% 36.7% 2008 Türkiye 1,534,619 196,762 202,766 560,896 574,195 12.8% 13.2% 36.5% 37.4% 2009 1,597,699 226,223 218,670 561,475 591,331 14.2% 13.7% 35.1% 37.0% 2010 2,021,076 278,044 276,666 706,874 759,492 13.8% 13.7% 35.0% 37.6% 2011 2,249,474 308,604 309,230 788,070 843,569 13.7% 13.7% 35.0% 37.5% 2012 2,249,133 315,426 317,648 743,440 872,619 14.0% 14.1% 33.1% 38.8% 2012/2011 Değişim -0.02% 2.21% 2.72% -5.66% 3.44% 2012/2004 Değişim 99.7% 137.4% 144.8% 85.6% 88.5% 2004 4,915 1,656 1,768 800 691 33.7% 36.0% 16.3% 14.1% 2005 4,383 1,818 994 856 715 41.5% 22.7% 19.5% 16.3% 2006 5,758 2,424 1,601 915 818 42.1% 27.8% 15.9% 14.2% 2007 6,599 2,418 2,236 1,057 888 36.6% 33.9% 16.0% 13.5% 2008 Samsun 7,017 2,624 2,510 1,017 866 37.4% 35.8% 14.5% 12.3% 2009 8,973 3,539 3,629 966 839 39.4% 40.4% 10.8% 9.4% 2010 9,918 3,871 4,038 1,095 914 39.0% 40.7% 11.0% 9.2% 2011 11,741 4,856 4,623 1,222 1,040 41.4% 39.4% 10.4% 8.9% 2012 12,635 5,345 5,130 1,160 1,000 42.3% 40.6% 9.2% 7.9% 2012/2011 Değişim 7.61% 10.07% 10.97% -5.07% -3.85% 2012/2004 Değişim 157.1% 222.8% 190.2% 45.0% 44.7% 2004 0.44% 1.25% 1.36% 0.20% 0.15% 2005 0.35% 1.15% 0.63% 0.20% 0.14% 2006 0.45% 1.31% 0.87% 0.21% 0.17% 2007 0.46% 1.24% 1.13% 0.20% 0.17% 2008 Samsun % 0.46% 1.33% 1.24% 0.18% 0.15% 2009 0.56% 1.56% 1.66% 0.17% 0.14% 2010 0.49% 1.39% 1.46% 0.15% 0.12% 2011 0.52% 1.57% 1.50% 0.16% 0.12% 2012 0.56% 1.69% 1.61% 0.16% 0.11% Kaynak: TÜİK DENİZCİLİK 1-SAMSUN LİMAN BAŞKANLIĞI LİMANLARA UĞRAYAN GEMİ SAYILARI (2004-2012) Samsun Liman Başkanlığı limanlara uğrayan gemi sayıları ve tonajları incelendiğinde 2004 yılında 1,481 adet geminin uğradığı Samsun a 2012 yılında 2,656 geminin uğradığı görülmektedir. 2004 yılında limana uğrayan gemi sayısı payı %1.99 olan Samsun un 2012 yılında bu payını %3.50 ye yükselttiği görülmektedir. 2004-2012 döneminde Samsun liman başkanlığı uğrayan gemi sayısı %79.3 artarken Türkiye de bu oran %1.8 artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre limana uğrayan gemi sayısı Samsun da %5.1 artarken, Türkiye de %1.0 artmıştır. Yıllar GEMİ SAYISI GRT SAMSUN SAMSUN % TOPLAM SAMSUN SAMSUN % TOPLAM 2004 1,481 1.99% 74,508 5,962,595 1.88% 317,724,237 2005 1,469 2.01% 72,984 6,212,864 1.84% 337,016,858 2006 1,810 2.40% 75,347 6,911,138 1.83% 377,138,248 2007 1,994 2.53% 78,681 7,446,526 1.69% 441,053,823 2008 2,315 2.85% 81,100 7,730,068 1.58% 489,080,405 2009 2,253 2.80% 80,447 8,040,416 1.62% 496,744,037 2010 2,448 3.30% 74,115 9,408,164 1.71% 551,595,870 2011 2,528 3.36% 75,134 10,252,882 1.69% 607,173,842 2012 2,656 3.36% 75,875 11,451,969 1.69% 660,383,722 2012/2011 Değişim 5.1% 1.0% 11.7% 8.8% 2012/2004 Değişim 79.3% 1.8% 92.1% 107.8% Kaynak: www.denizcilik.gov.tr, 214 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 215

2-SAMSUN LİMANLARINDA YILLAR İTİBARİYLE YÜK ELLEÇLEME (1997-2012) (TON) 2002-2012 yılları arasında Samsun limanlarının toplam elleçleme miktarı %132.1 oranında artarken aynı dönemde Türkiye deki artış oranı %103.7 olmuştur. Samsun un 2002 yılında toplam elleçleme payı %2.02 iken 2012 yılında payı %2.30 a yükselmiştir. 2012 yılı toplam elleçleme miktarı 2011 yılına göre Samsun da %7.7 oranında artarken, Türkiye de %6.6 oranında artmıştır. 2005-2012 yılları arasında Samsun un toplam yük elleçleme payının artış eğiliminde olduğu görülmektedir. YILLAR SAMSUN TÜRKİYE SAMSUN % 1997 2,934,282 142,358,299 2.06% 1998 2,866,077 155,828,875 1.84% 1999 2,871,007 170,423,918 1.68% 2000 738,142 186,033,351 0.40% 2001 3,201,651 168,419,500 1.90% 2002 3,839,041 190,152,723 2.02% 2003 3,316,065 189,906,753 1.75% 2004 3,342,985 211,535,099 1.58% 2005 3,130,556 214,353,527 1.46% 2006 4,340,618 244,466,347 1.78% 2007 5,718,645 286,274,648 2.00% 2008 6,474,729 314,603,062 2.06% 2009 6,691,606 309,436,706 2.16% 2010 7,283,607 348,689,941 2.09% 2011 8,272,301 363,360,736 2.28% 2012 8,910,426 387,426,232 2.30% 2012/2011 Değişim 7.7% 6.6% 2012/2002 Değişim 132.1% 103.7% Kaynak: www.denizcilik.gov.tr 3-RO-RO GEMİLERİ VE DÜZENLİ HATLARDA ARAÇ TAŞIMA (2003-2012) Samsun-Novorossisky hattında taşınan araç sayılarının payına baktığımızda 2003 yılında 14,582 araç ile %6.62 paya sahip olan hattın, 2012 yılında 7,670 araç ile %2.20 paya gerilediği görülmektedir. En yüksek pay 27,120 araç ile %9.75 olarak 2005 yılında gerçekleşmiştir. Samsun-Novorossisky hattında 29,598 adet ile en fazla araç 2007 yılında taşınmıştır. 2003-2012 döneminde Ro-Ro gemileri ile düzenli hatlarda taşınan araç sayısı Türkiye de %58.2 oranında artmıştır. Aynı dönemde Samsun-Novorossisky hattında taşınan araç sayısı %47.4 oranında azalmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre taşınan araç Türkiye de %5.4 artarken,samsun Novorossisky hattında %28.6 azalmıştır. 2011 yılında yeni başlayan Samsun-Kavkaz hattında taşınan araç sayısı 2011 yılında 1,383 adet iken 2012 yılında %10.6 azalışla 1,236 adet olarak gerçekleşmiştir. Hatlar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Değişim (%) Ambarlı-Toulen - - - - - - - - - 37,505 2012/2011 2012/2003 Ambarlı - Trieste 32,591 37,888 33,333 38,954 41,085 39,998 30,372 37,627 18,017 15,618-13.3% -52.1% Çeşme - Trıeste 27,559 28,280 29,591 30,889 36,717 30,039 24,808 27,179 43,058 44,106 2.4% 60.0% İskenderun-Port Saıd - - - - - - - - - 5,673 - - Mersin - İskenderiye - - - - - - - 889 253 790 212.3% - Mersin-Magusa 9,354 13,112 15,985 13,488 12,938 23,766 19,966 19,107 18,275 14,669-19.7% 56.8% Mersin-Trieste - - - - - - 12019 28571 37,093 39,748 7.2% - Pendik/Haydarpaşa - Marsilya - - - - - - - 7480 2,130 - -100.0% - Pendik/Haydarpaşa-Trieste 107,135 112,602 107,640 119,088 160,203 149,062 111,401 116,815 139,270 121,742-12.6% 13.6% Rize-Potı 5,372 5,032 3,648 742 - - - - - - - -100.0% Samsun-Kavkaz - - - - - - - - 1,383 1,236-10.6% - Samsun-Novorossısky 14,582 21,090 26,781 27,120 29,598 21,148 9,280 15,145 10,742 7,670-28.6% -47.4% Samsun-Novorossısky % 6.62% 7.99% 9.75% 9.30% 8.50% 6.41% 3.48% 4.69% 3.25% 2.20% - - Taşucu-Girne 13,404 33,241 38,768 35560 33393 32305 31,032 36,071 36,316 34,168-5.9% 154.9% Tekirdağ - Toulen - - - - - - - 9,269 - - - - Trabzon-Sochı 1,609 3,512 3,403 6,574 7,180 10,150 7,066 5,078 637 518-18.7% -67.8% Zonguldak-Ukrayna 8,739 9,153 15,629 19,147 27,099 23,632 20,476 19,573 23,540 25,126 6.7% 187.5% Toplam Araç 220,345 263,910 274,778 291,562 348,213 330,100 266,420 322,804 330,714 348,569 5.4% 58.2% Kaynak: www.denizcilik.gov.tr, s ralama alfabetiktir. 216 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 217

4-RO-RO GEMİ İSTATİSTİKLERİ (2012) 2012 yılında Samsun-Novorossisky hattı gemi sayısı 125 adet ile %5.5 paya sahiptir. Samsun-Kavraz hattı gemi sayısı 32 adet olup payı %1.4 kadardır. 2012 yılında Samsun-Novorossisky hattında toplam 7,670 araç taşınmış olup payı %2.2 dir. Samsun-Kavraz hattında toplam 1,236 araç taşınmış olup payı %0.4 kadardır. HATLAR Gemi Sayısı Araç Gemi % Araç (%) Gelen Giden Toplam Gelen Giden Toplam Taşucu - Girne 528 16,412 17,756 34,168 23.4% 9.0% 10.7% 9.8% Pendik/Haydarpaşa - Trieste 334 67,033 54,709 121,742 14.8% 36.6% 33.1% 34.9% Mersin - Magusa 297 7,557 7,112 14,669 13.2% 4.1% 4.3% 4.2% Zonguldak - Ukrayna 229 12,680 12,446 25,126 10.2% 6.9% 7.5% 7.2% Ambarlı-Trıeste 205 5,208 10,410 15,618 9.1% 2.8% 6.3% 4.5% Çeşme - Trieste 174 20,861 23,245 44,106 7.7% 11.4% 14.0% 12.7% Samsun - Novorossiysk 125 5,324 2,346 7,670 5.5% 2.9% 1.4% 2.2% Ambarlı-Toulen 118 21,109 16,396 37,505 5.2% 11.5% 9.9% 10.8% Mersin - Trieste 102 22,797 16,951 39,748 4.5% 12.5% 10.2% 11.4% Trabzon - Sochi 69 262 256 518 3.1% 0.1% 0.2% 0.1% İskenderun-Port Saıd 32 2,532 3,141 5,673 1.4% 1.4% 1.9% 1.6% Samsun-Kavkaz 32 537 699 1,236 1.4% 0.3% 0.4% 0.4% Mersin - İskenderiye 10 789 1 790 0.4% 0.4% 0.0% 0.2% TOPLAM 2255 183,101 165,468 348,569 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% Kaynak: www.denizcilik.gov.tr, s ralama gemi say s na göre yap lm şt r. 5-SAMSUN LİMAN BAŞKANLIĞI KONTEYNER ELLEÇLEME (2011/2012) Samsun liman başkanlığı kayıtlarına göre 2011 yılında 6,219 adet, 2012 yılında ise %316 oranında artışla 25,861 konteyner elleçlenmiştir. Bu rakam toplam konteyner elleçleme adedinin %0.54 üne karşılık gelmektedir. AÇIKLAMALAR BR 2011 2012 Değişim Samsun Türkiye Samsun % Samsun Türkiye Samsun % Samsun Türkiye ADET 6 203,364 0.0030% 198,015-2.63% Türk Bayraklı TEU 11 325,995 0.0034% 323,513-0.76% TON 108 3,544,375 0.0030% 3,503,674-1.15% ADET 34,711 38,619 11.26% Kendi Ülke Bayraklı TEU 49,262 57,726 17.18% İhracat TON 668,736 592,501-11.40% ADET 25 1,560,470 0.0016% 1,673,441 7.24% Diğer Ülke Bayraklı TEU 50 2,315,632 0.0022% 2,497,882 7.87% TON 372 25,797,496 0.0014% 29,103,170 12.81% ADET 31 1,798,545 0.0017% 1,910,075 6.20% Yükleme Toplam TEU 61 2,690,889 0.0023% 2,879,122 7.00% TON 480 30,010,607 0.0016% 33,199,345 10.63% ADET 2,563 108,390 2.36% 12,678 172,036 7.37% 394.65% 58.72% Kabotaj Yükleme TEU 3,279 154,338 2.12% 13,420 236,905 5.66% 309.27% 53.50% TON 54,602 1,317,770 4.14% 285,459 2,372,503 12.03% 422.80% 80.04% ADET 267,900 304,869 13.80% Transit Yükleme TEU 390,798 459,169 17.50% TON 4,670,498 5,759,213 23.31% ADET 2,594 2,174,835 0.12% 12,678 2,386,980 0.53% 388.74% 9.75% Toplam Yükleme TEU 3,340 3,236,025 0.10% 13,420 3,575,196 0.38% 301.80% 10.48% TON 55,082 35,998,875 0.15% 285,459 41,331,061 0.69% 418.24% 14.81% Türk Bayraklı ADET 2,667 219,927 1.21% 6,346 235,945 2.69% 137.95% 7.28% TEU 3,089 349,366 0.88% 6,565 374,088 1.75% 112.53% 7.08% TON 606,713 2,987,903 20.31% 72,185 2,422,839 2.98% -88.10% -18.91% Kendi Ülke Bayraklı ADET 37,700 38,552 2.26% TEU 49,278 56,400 14.45% İthalat TON 708,566 560,654-20.87% Diğer Ülke Bayraklı ADET 1,593,399 1,678,732 5.36% TEU 2,371,545 2,512,074 5.93% TON 24,712,831 26,887,535 8.80% Toplam ADET 2,667 1,851,026 0.14% 6,346 1,953,229 0.32% 137.95% 5.52% Boşaltma TEU 3,089 2,770,190 0.11% 6,565 2,942,562 0.22% 112.53% 6.22% TON 606,713 28,409,300 2.14% 72,185 29,871,028 0.24% -88.10% 5.15% ADET 958 107,552 0.89% 6,837 170,568 4.01% 613.67% 58.59% Kabotaj Boşaltma TEU 1,007 150,918 0.67% 7,318 235,440 3.11% 626.71% 56.01% TON 270,436 1,572,318 17.20% 118,736 2,385,585 4.98% -56.09% 51.72% ADET 246,114 284,150 15.45% Transit Boşaltma TEU 366,373 439,199 19.88% TON 4,400,764 5,723,699 30.06% ADET 3,625 2,204,692 0.16% 13,183 2,407,947 0.55% 263.67% 9.22% Toplam Boşaltma TEU 4,096 3,287,481 0.12% 13,883 3,617,201 0.38% 238.94% 10.03% TON 877,149 34,382,382 2.55% 190,921 37,980,312 0.50% -78.23% 10.46% ADET 2,673 423,291 0.63% 6,346 433,960 1.46% 137.41% 2.52% Türk Bayraklı TEU 3,100 675,361 0.46% 6,565 697,602 0.94% 111.77% 3.29% TON 606,821 6,532,278 9.29% 72,185 5,926,513 1.22% -88.10% -9.27% ADET 72,411 77,171 6.57% Kendi Ülke Bayraklı TEU 98,540 114,126 15.82% TON 1,377,302 1,153,155-16.27% Toplam Toplam -İthalat -İhracat Diğer Ülke Bayraklı Toplam Toplam Kabotaj Toplam Transit Toplam Elleçleme Kaynak: www.denizcilik.gov.tr ADET 25 3,153,869 0.0008% 3,352,173 6.29% TEU 50 4,687,177 0.0011% 5,009,956 6.89% TON 372 50,510,327 0.0007% 55,990,705 10.85% ADET 2,698 3,649,571 0.07% 6,346 3,863,304 0.16% 135.21% 5.86% TEU 3,150 5,461,078 0.06% 6,565 5,821,683 0.11% 108.41% 6.60% TON 607,193 58,419,907 1.04% 72,185 63,070,373 0.11% -88.11% 7.96% ADET 3,521 215,942 1.63% 19,515 342,604 5.70% 454.25% 58.66% TEU 4,286 305,256 1.40% 20,738 472,345 4.39% 383.85% 54.74% TON 325,038 2,890,088 11.25% 404,195 4,758,088 8.49% 24.35% 64.63% ADET 514,014 589,019 14.59% TEU 757,171 898,368 18.65% TON 9,071,262 11,482,912 26.59% ADET 6,219 4,379,527 0.14% 25,861 4,794,927 0.54% 315.84% 9.49% TEU 7,436 6,523,506 0.11% 27,303 7,192,396 0.38% 267.17% 10.25% TON 932,231 70,381,257 1.32% 476,380 79,311,373 0.60% -48.90% 12.69% 218 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 219

6-SAMSUN LİMAN TESİSLERİ ELLEÇLEME MİKTARLARI (2011/2012) Samsun da 10 adet liman tesisi bulunmaktadır. 2012 yılı rakamlarına göre Samsun da yapılan toplam elleçlemenin %90 ı sırasıyla Yeşilyurt Limanı, Samsunport ve Toros Tarım Limanı tarafından yapılmıştır. Samsun da bulunan 10 liman tesisi tarafından 2011 yılında toplam 8,270,317 ton elleçleme yapılmış, 2012 yılında ise %7.7 artışla 8,910,426 ton elleçleme yapılmıştır. Liman Tesisi 2012 Yılı 2011 Yılı Değişim(%) 2012/2011 Yükleme Boşaltma Toplam Elleçleme Pay (%) Toplam Elleçleme Pay (%) Samsun Yeşilyurt Limanı 467,199 3,363,882 3,831,081 43.00% 3,274,922 39.60% 17.0% Samsunport 1,348,717 1,711,642 3,060,359 34.35% 3,212,018 38.84% -4.7% Samsun Toros Tarım Limanı 106,399 1,027,181 1,133,580 12.72% 853,041 10.31% 32.9% Samsun Poaş Terminali 0 214,184 214,184 2.40% 210,535 2.55% 1.7% Samsun Ceka-Akpet (Lukoıl) 0 197,972 197,972 2.22% 162,195 1.96% 22.1% Terminali Samsun Total (Sadaş) Terminali 3,600 192,847 196,447 2.20% 245,777 2.97% -20.1% Samsun Aygaz Terminali 0 190,469 190,469 2.14% 184,973 2.24% 3.0% Samsun Alpet Terminali 0 42,119 42,119 0.47% 97,161 1.17% -56.7% Samsun Milangaz Terminali 0 32,130 32,130 0.36% 20,347 0.25% 57.9% Samsun Yıldız Entegre Terminali 0 12,085 12,085 0.14% 9,348 0.11% 29.3% Toplam 1,925,915 6,984,511 8,910,426 100.00% 8,270,317 100.00% 7.7% Kaynak: www.denizcilik.gov.tr DEMİRYOLU Samsun Türkiye Demiryolu ağına Samsun-Sivas ve Samsun-Çarşamba Demiryolları ile bağlıdır. Liman ve Samsun Serbest Bölgesi İçerisinde Demiryolu ağı mevcuttur. Samsun un demiryolu uzunluğu payı azalma eğilimindedir. 1995 yılında %1.74 paya sahip olan Samsun 2012 yılında %1.53 paya sahiptir. 2002-2012 döneminde Türkiye nin toplam demiryolu uzunluğu %11.2 oranında artarken Samsun un %0.7 azalmıştır. DEMİRYOLU UZUNLUKLARI (1995-2012)(KM) YIL TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN % 1995 8,549 149 1.74% 1996 8,607 149 1.73% 1997 8,607 149 1.73% 1998 8,607 149 1.73% 1999 8,682 149 1.72% 2000 8,671 149 1.72% 2001 8,671 149 1.72% 2002 8,671 149 1.72% 2003 8,697 149 1.71% 2004 8,697 149 1.71% 2005 8,697 149 1.71% 2006 8,697 149 1.71% 2007 8,697 149 1.71% 2008 8,699 147 1.69% 2009 9,080 148 1.63% 2010 9,594 148 1.54% 2011 9,642 148 1.53% 2012 9,642 148 1.53% 2012/2011 % 0.0% 0.0% 2012/2002 % 11.2% -0.7% Kaynak: TÜİK, Kilometre, http://www.tcdd.gov.tr 220 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 221

HAT KESİMLERİNE GÖRE TREN-KİLOMETRE (2012) Hat Kesimleri Ve Kodlar Hat Uzunluğu (Km) Banliyö Anahat Yolcu Toplam Yolcu Karma Tren Yük İş Treni Toplam 54-Kalın-Samsun 382.5-533,475 533,475-1,398,420 2,053 1,933,948 55-Samsun-Çarşamba 35.9 - - - - - - 59-Samsun-Gelemen 11.6 - - - - 11,892 36 11,928 GENEL TOPLAM 8,494.4 3,133,276 14,185,422 17,318,698 525,855 17,243,952 243,570 35,332,075 http://www.tcdd.gov.tr HAT KESİMLERİNE GÖRE HAMTON-KİLOMETRE (2012) (*1000) Hat Kesimleri Hat Uzunluğu (Km) Banliyö Anahat Yük İş Treni Toplam Ve Kodlar Yolcu 54-Kalın-Samsun 382.5-132,607 1,148,623 554 1,281,784 55-Samsun-Çarşamba 35.9 - - - - - 59-Samsun-Gelemen 11.6 - - 12,800 3 12,803 GENEL TOPLAM 8,494.4 1,022,874 4,146,419 17,730,108 80,036 22,979,437 http://www.tcdd.gov.tr İLLERE GÖRE DEMİRYOLU ANAHAT UZUNLUKLARI (2012) KM İL İl Adı ANA HAT TOPLAM İL İl Adı ANA HAT TOPLAM TEK HAT 2. 3. 4.HAT TEK HAT 2. 3. 4.HAT 1 Adana 149 34 183 41 Kocaeli 79 79 158 2 Adıyaman 45 0 45 42 Konya 298 0 298 3 Afyon 387 0 387 42 Konya Yht-Hst 146 146 292 4 Ağrı - - - 43 Kütahya 264 10 274 5 Amasya 69 0 69 44 Malatya 238 0 238 6 Ankara 239 71 310 45 Manisa 264 0 264 6 Ankara Yht-Hst 171 172 343 46 K. Maraş 148 0 148 7 Antalya - - - 47 Mardin 128 0 128 8 Artvin - - - 48 Muğla - - - 9 Aydın 146 0 146 49 Muş 86 0 86 10 Balıkesir 280 0 280 50 Nevşehir 19 0 19 11 Bilecik 98 12 110 51 Niğde 161 0 161 12 Bingöl 96 0 96 52 Ordu - - - 13 Bitlis 53 0 53 53 Rize - - - 14 Bolu - - - 54 Sakarya 82 15 97 15 Burdur 19 0 19 55 Samsun 148 0 148 16 Bursa 16 0 16 56 Siirt 35 0 35 17 Çanakkale - - - 57 Sinop - - - 18 Çankırı 172 0 172 58 Sivas 563 7 570 19 Çorum - - - 59 Tekirdağ 112 3 115 20 Denizli 136 0 136 60 Tokat 137 0 137 21 Diyarbakır 150 0 150 61 Trabzon - - - 22 Edirne 96 0 96 62 Tunceli 5 0 5 23 Elazığ 288 0 288 63 Şanlı Urfa 220 0 220 24 Erzincan 226 0 226 64 Uşak 157 0 157 25 Erzurum 211 0 211 65 Van 117 0 117 26 Eskişehir 188 21 209 66 Yozgat 132 0 132 26 E.Şehir Yht -Hst 119 118 237 67 Zonguldak 69 0 69 27 Gaziantep 254 0 254 68 Aksaray - - - 28 Giresun - - - 69 Bayburt - - - 29 Gümüşhane - - - 70 Karaman 106 0 106 30 Hakkari - - - 71 Kırıkkale 97 0 97 31 Hatay 54 0 54 72 Batman 47 0 47 32 Isparta 84 0 84 73 Şırnak - - - 33 İçel 62 44 106 74 Bartın - - - 34 İstanbul 133 66 199 75 Ardahan - - - 35 İzmir 247 84 331 76 Iğdır - - - 36 Kars 172 0 172 77 Yalova - - - 37 Kastamonu - - - 78 Karabük 120 0 120 38 Kayseri 216 0 216 79 Kilis 16 0 16 39 Kırklareli 110 0 110 80 Osmaniye 68 0 68 40 Kırşehir 12 0 12 81 Düzce - - - Genel Toplam 8.760 882 9.642 http://www.tcdd.gov.tr ENERJİ VE MADENLER 222 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 223

ENERJİ VE MADENLER SAMSUN İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Kaynak: www.mta.gov.tr Samsun ili, Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldükleri deltalar arasında yer almaktadır. Samsun ili kabaca Kuzey Anadolu Fayı'nın kuzeyi ve güneyinde farklı istiflenmeler gösteren iki tektonik ünite üzerinde yer alır. Ayrıca her iki ünite üzerinde de ofiyolit napları bulunur. Ülkemizdeki güncel depremleri üreten Kuzey Anadolu Fayı il alanındaki en önemli tektonik hattır. Bir diğer önemli fay da Samsun ve Ayvacık'ın güneyinden geçen KB-GD uzanımlı Erikli ters fayıdır. Samsun ili maden çeşitliliği ve rezervi bakımından sınırlı potansiyele sahiptir. İlde belirlenmiş metalik maden ve endüstriyel hammadde kaynakları kurşun-çinko ve manganez zuhurları ile tuğla-kiremit ve çimento hammaddelerdir. Kurşun-çinko zuhurları Havza ve Terme ilçelerinde yer almakta olup, ekonomik bir öneme sahip değillerdir. Ancak, Havza-Ersandıklı kurşun-çinko zuhurunda eski yıllarda açılmış iki adet arama ve üretim galerisi bulunmaktadır. Manganez zuhurları Kavak, Lâdik ve Vezirköprü ilçelerinde yer almaktadır. İldeki en önemli endüstriyel hammadde kaynağı Lâdik ilçesinde bulunan Çimento hammaddeleri sahasıdır. Bu sahalardan Lâdik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Lâdik-Akpınar sahasında 830 milyon ton kireçtaşı, 8.350.500 ton kil, Lâdik-Körüklüdere sahasında 38.812.500 ton kil ve Hasanağaç sahasında ise 36.750.000 ton tras rezervi belirlenmiştir. Bunun dışında Vezirköprü ilçesinde de 53.900.000 ton muhtemel rezerve sahip alçıtaşı oluşumları yer almaktadır. Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları ile Merkez ilçede yaklaşık olarak 46 milyon ton tuğla-kiremit hammaddesi varlığı saptanmıştır. İldeki bilinen bir diğer yer altı kaynağı, Eosen yaşlı çökel birimler içerisinde gözlenen linyit oluşumlarıdır. Havza ilçesinde rastlanan bu linyit oluşumları ilçede 2 sahada yatak oluşturmaktadır. Teshin amaçlı kullanılmaya elverişli bu linyit oluşumlarından Havza sahasında 1244 Kcal/kg kalori değerine sahip linyitlerin muhtemel rezervi 4.121.250 ton, Beyviran sahasında ise 3000 Kcal/kg kalori değerine sahip 600.000 ton muhtemel rezerv olarak tespit edilmiştir. İl dâhilinde bilinen jeotermal kaynaklar ise Havza ve Lâdik ilçelerinde yer almaktadır. Havza jeotermal alanındaki kuyulardan 53-56 C sıcaklık ve 155.5 Lt/sn debide üretim sağlanmış ve ülke ekonomisine 11.92 Mwt termal güce sahip jeotermal enerji kazandırılmıştır. Lâdik- Hamamayağı jeotermal alanından ise 28-38 C sıcaklık ve 91 Lt/sn debide üretim elde edilmiştir. MADEN YER TENÖR REZERV Çimento Hammaddeleri(Çmh) Ladik-Akpınar, Körüklüdere ve Hasanağaç sahaları 913.000.000 ton rezerv. Ladik Çimento fabrikası için üretim yapılmaktadır. Kurşun-Çinko (Pb-Zn) Havza-Ersandıklı ve Terme-Kiraztepe % 4.5 Pb+Zn 177 ton tüvenan. Yatak geçmiş yıllarda işletilmiştir. Sahaları (Ersandıklı sahası) Manganez (Mn) Kavak (Kaya Köyü), Ladik (Ayvalı Sok.) % 23.88 Mn Ayvalı'da 420 ton muhtemel rezerv. ve Vezirköprü (Elmacık) zuhurları Tuğla-Kiremit (Tğki) Merkez-Dikbayır Sahası İyi 46.000.000 ton jeolojik rezerv. LİNYİT Saha Adı Rezerv (1000 ton) Analiz Sonuçları Eş değeri (1000 ton) Kullanım Yeri Görünür Muhtemel Mümkün Toplam Kaynak Potansiyel Genel İşletilebilir Su Kül S AID Petrol Taş Toplam % % % Kcal/kg Kömürü Havza - 4.121-4.121 - - 4.121-41,20 32,80-1244 513 732 Teshin Kapalı Havza - 600-600 - - 600-1,10 54,00 3,39 3000 180 257 Teshin Kapalı Beyviran TOPLAM - 4.721-4.721 - - 4.721-693 989 JEOTERMAL Jeotermal Alan Sıcak Su Doğal Doğal Çıkış Sondaj Kullanım Alanı Kurulu Değ. Adı Çıkış Adı Sıcaklık ( C) Debi (lt/sn.) Potansiyel (MWt) Sıcaklık ( C) Debi (lt/sn.) Potansiyel (MWt) Tesis Bel. HAVZA Havza 53-56 155,5 11,92 Termal tesis, kaplıca Termal *,**,*** tesisi ve Havza ilçesinin kısmi ısıtılmasında oteller ve kaplıca LADİK HAMAMAYAĞI Hamamayağı 36 18-28-38 91 1 Termal tesis Kaplıca *,** * MTA, 1996. Türkiye Jeotermal Envanteri, ** MTA, 2005. Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri, *** DPT, 2001.8.Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu,Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Jeotermal Enerji Çalışma Grubu raporu, Not: Sondajlardaki potansiyel değerleri, kuyuların ilk üretim debilerinin toplamına göre hesaplanmıştır. İşletme Şekli ELEKTRİK ENERJİSİ SAMSUN VE TÜRKİYE YILLAR İTİBARİYLE ELEKTRİK TÜKETİMİ (2002-2011) 2002 yılında toplam elektrik tüketim payı %1.11 olan Samsun un 2011 yılında payının %1.31 e yükseldiği, 2002 yılında %0.70 olan sanayi elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.22 ye yükseldiği görülmektedir. 2002-2011 döneminde Türkiye de toplam elektrik tüketimi %80.77 artarken Samsun da %113.68 artmış, sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %74.25 artarken Samsun da %205.64 artmış, kişi baş na toplam elektrik tüketimi Türkiye de %13.28 artarken Samsun da %28.96 artmıştır. 2011 yılında 2010 yılına göre toplam elektrik tüketimi Türkiye de %8.17 artarken, Samsun da %27.63 oranında artmıştır. 2011 yılında 2010 yılına göre sanayi elektrik tüketimi Türkiye de %10.9 artarken, Samsun da %52.06 oranında artmıştır. 2011 yılında Samsun elektrik tüketimi konusunda toplamda 21 inci sırada, sanayide 23 üncü sırada, ticarethanede 16 ncı sırada, meskende 13 üncü sırada, tar msal sulamada 31 inci sırada, kişi baş na toplam elektrik tüketiminde 40 ıncı sırada, kişi baş na sanayi elektrik tüketiminde 33 üncü sırada yer almaktadır. YIL Bölge Adı Toplam Tüketim (MWh) TÜRKİYE Resmi Daire (MWh) Sanayi Ticarethane İşletmesi (MWh) (MWh) Mesken (MWh) Tarımsal Sulama (MWh) Sokak Aydınl. (MWh) Diğer (MWh) Kişi başına Elektrik Tüketimi (KWh) Toplam Sanayi Mesken 2002 102,947,861 4,580,529 50,489,392 10,867,292 23,559,425 2,749,780 5,103,921 5,597,523 2003 111,766,067 4,554,049 55,099,186 12,871,904 25,194,895 2,838,277 4,974,808 6,232,947 2004 121,141,852 4,530,734 59,565,929 15,656,151 27,618,960 3,145,816 4,432,528 6,191,734 2005 130,262,759 4,662,719 62,294,219 18,543,784 30,934,976 3,239,603 4,142,988 6,444,470 2006 143,070,499 6,044,797 68,026,712 20,256,384 34,466,042 3,510,013 3,950,372 6,816,178 2007 155,135,260 6,933,182 73,794,540 23,141,161 36,475,825 4,110,541 4,052,642 6,627,369 2,198 1,045 517 2008 161,947,528 7,344,252 74,850,263 23,903,332 39,583,598 4,730,976 3,970,228 7,564,880 2,264 1,047 553 2009 156,894,070 6,989,641 70,470,076 25,018,856 39,147,505 3,661,805 3,844,834 7,761,353 2,162 971 540 2010 172,050,628 7,101,983 79,330,651 27,732,000 41,410,705 4,360,331 3,768,280 8,346,678 2,334 1,076 562 2011 186,099,551 7,272,436 87,980,191 30,525,233 44,271,092 3,813,908 3,986,130 8,250,560 2,490 1,177 592 2011/2010 Değ % 8.17% 2.40% 10.90% 10.07% 6.91% -12.53% 5.78% -1.15% 6.68% 9.39% 5.34% 2011/2002 Değ % 80.77% 58.77% 74.25% 180.89% 87.91% 38.70% -21.90% 47.40% 13.28% 12.63% 14.51% 2002 1,140,018 44,375 351,547 102,848 399,868 14,995 62,974 163,411 2003 1,194,816 74,324 448,460 117,040 427,460 20,114 84,957 22,461 2004 1,259,763 51,076 425,789 134,332 443,360 18,779 74,964 111,463 2005 1,390,797 44,797 505,327 155,920 508,066 19,005 70,767 86,916 2006 1,674,028 49,757 665,212 191,427 583,710 34,224 67,406 82,292 2007 1,854,457 75,920 778,871 206,820 577,320 60,125 62,182 93,218 1,509 634 470 2008 1,959,868 98,843 802,636 229,576 637,952 45,074 76,959 68,829 1,589 651 517 SAMSUN 2009 1,927,090 79,991 805,884 229,990 643,884 32,072 51,629 83,639 1,542 645 515 2010 1,908,558 91,465 706,623 293,697 659,011 21,766 50,894 85,103 1,524 564 526 2011 2,435,978 99,857 1,074,480 323,754 727,369 31,659 89,297 89,563 1,946 858 581 2011/2010 Değ % 27.63% 9.18% 52.06% 10.23% 10.37% 45.45% 75.46% 5.24% 27.69% 52.13% 10.46% 2011/2002 Değ % 113.68% 125.03% 205.64% 214.79% 81.90% 111.13% 41.80% -45.19% 28.96% 35.33% 23.62% 2002 1.11% 0.97% 0.70% 0.95% 1.70% 0.55% 1.23% 2.92% 2003 1.07% 1.63% 0.81% 0.91% 1.70% 0.71% 1.71% 0.36% 2004 1.04% 1.13% 0.71% 0.86% 1.61% 0.60% 1.69% 1.80% 2005 1.07% 0.96% 0.81% 0.84% 1.64% 0.59% 1.71% 1.35% 2006 1.17% 0.82% 0.98% 0.95% 1.69% 0.98% 1.71% 1.21% 2007 1.20% 1.10% 1.06% 0.89% 1.58% 1.46% 1.53% 1.41% 68.65% 60.67% 90.91% 2008 1.21% 1.35% 1.07% 0.96% 1.61% 0.95% 1.94% 0.91% 70.19% 62.18% 93.49% 2009 1.23% 1.14% 1.14% 0.92% 1.64% 0.88% 1.34% 1.08% 71.32% 66.43% 95.37% SAMSUN % 2010 1.11% 1.29% 0.89% 1.06% 1.59% 0.50% 1.35% 1.02% 65.30% 52.42% 93.59% 2011 1.31% 1.37% 1.22% 1.06% 1.64% 0.83% 2.24% 1.09% 78.15% 72.90% 98.14% 2010 (24) (16) (25) (15) (15) (34) (20) (23) (47) (44) (24) Sıralama 2011 (21) (17) (23) (16) (13) (31) (9) (22) (40) (33) (25) Kaynak: TÜİK 224 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 225

İLLERİN KULLANIM YERLERİNE GÖRE ELEKTRİK TÜKETİMİ (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle 1,946 KWh lik kişi baş na toplam elektrik tüketimi (Türkiye 2,490 KWh), 858 KWh lik kişi baş na sanayi elektrik tüketimi (Türkiye 1,177 KWh) ve 581 KWh lik kişi baş na mesken elektrik tüketimi (Türkiye 592 KWh) ile Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır. Aşağıdaki grafikten de görüldüğü gibi 2007-2011 yılları arasında Samsun un kişi başına toplam elektrik tüketimi Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Samsun un kişi başına toplam elektrik tüketimi 2007 yılında 1,509 KWh iken 2011 yılında 1,946 KWh olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında Samsun da tüketilen elektriğin %44.11 i sanayide, %29.86 sı meskenlerde, %13.29 u ticarethanelerde, %1.3 ü tar msal sulamada kullanılmış, Türkiye de tüketilen elektriğin %47.28 i sanayide, %23.79 u meskenlerde, %16.4 ü ticarethanelerde, %2.05 i tar msal sulamada kullanılmıştır. SN BÖLGE ADI Toplam tüketim (MWh) Resmi daire (MWh) Sanayi işletmesi (MWh) Ticarethane (MWh) Mesken (MWh) Tarımsal Sokak sulama aydınlatma (MWh) (MWh) Diğer (MWh) Kişi Başına Elektrik Tüketimi (KWh) Toplam Sanayi Mesken Türkiye 186,099,551 7,272,436 87,980,191 30,525,233 44,271,092 3,813,908 3,986,130 8,250,560 2,490 1,177 592 Türkiye Dağ.% 3.91% 47.28% 16.40% 23.79% 2.05% 2.14% 4.43% 1 İstanbul 32,672,285 1,099,594 8,959,246 10,243,588 10,297,706 3,533 486,419 1,582,200 2,398 658 756 2 İzmir 16,442,561 511,386 9,252,994 1,951,450 3,618,723 296,630 165,172 646,205 4,147 2,334 913 3 Kocaeli 11,500,479 163,427 9,351,598 848,554 1,003,134 6,821 82,710 44,236 7,180 5,838 626 4 Ankara 10,259,178 1,031,736 2,955,821 2,510,727 3,228,255 138,679 240,932 153,028 2,098 604 660 5 Bursa 8,975,143 50,480 5,595,965 1,232,709 1,812,818 93,153 105,430 84,588 3,384 2,110 684 6 Antalya 6,141,000 192,206 1,157,079 2,465,615 1,740,445 118,355 118,685 348,616 3,005 566 852 7 Tekirdağ 5,597,514 136,889 4,361,915 329,534 543,966 7,627 42,086 175,497 6,745 5,256 655 8 Hatay 5,164,831 109,022 3,651,419 285,775 772,291 159,535 71,164 115,625 3,503 2,477 524 9 Konya 4,985,295 142,497 2,248,135 784,182 1,068,011 193,298 98,140 451,032 2,446 1,103 524 10 Adana 4,794,955 229,966 2,260,743 606,024 1,342,173 82,577 108,777 164,695 2,274 1,072 636 11 Gaziantep 4,488,982 107,531 2,781,462 381,217 779,484 76,867 58,833 303,588 2,560 1,586 445 12 Çanakkale 3,707,273 49,237 3,033,950 162,566 294,930 33,322 35,686 97,583 7,621 6,237 606 13 Mersin 3,308,459 223,354 1,219,318 501,636 1,064,966 105,051 87,662 106,473 1,984 731 638 14 Manisa 3,187,684 84,547 1,573,298 308,524 745,567 191,818 56,235 227,695 2,379 1,174 556 15 Kahramanmaraş 3,011,740 48,422 2,148,385 183,769 401,199 43,692 43,512 142,762 2,857 2,038 381 16 Kayseri 2,887,964 29,110 1,512,622 240,904 628,875 78,939 85,821 311,692 2,301 1,205 501 17 Zonguldak 2,656,927 33,749 2,008,496 138,864 363,610 840 70,699 40,669 4,339 3,280 594 18 Denizli 2,627,401 56,415 1,546,188 323,339 524,328 50,975 41,161 84,995 2,788 1,641 556 19 Balıkesir 2,509,114 86,665 966,165 335,018 724,456 38,434 86,985 271,392 2,174 837 628 20 Osmaniye 2,479,259 49,261 2,066,220 86,581 219,358 11,849 34,700 11,292 5,108 4,257 452 21 Samsun 2,435,978 99,857 1,074,480 323,754 727,369 31,659 89,297 89,563 1,946 858 581 Samsun Pay % 1.31% 1.37% 1.22% 1.06% 1.64% 0.83% 2.24% 1.09% 78.15% 72.90% 98.14% Samsun Dağ. % 4.10% 44.11% 13.29% 29.86% 1.30% 3.67% 3.68% 22 Muğla 2,208,244 104,025 238,118 868,709 724,367 28,770 52,754 191,500 2,634 284 864 23 Sakarya 2,200,799 64,486 1,112,407 344,039 517,262 4,836 59,298 98,471 2,477 1,252 582 24 Eskişehir 2,158,104 99,488 1,173,749 277,770 459,003 71,104 62,095 14,894 2,762 1,502 588 25 Şanlıurfa 2,095,421 103,238 396,074 165,301 542,868 508,710 27,006 352,224 1,221 231 316 Kaynak: TÜİK, s ralama toplam elektrik tüketimine göre yap lm ş ve ilk 25 ilk al nm şt r. Aşağıdaki grafikten de görüldüğü gibi 2007-2011 yılları arasında Samsun un kişi başına sanayi elektrik tüketimi Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Samsun un kişi başına sanayi elektrik tüketimi 2007 yılında 634 KWh iken 2011 yılında 858 KWh olarak gerçekleşmiştir. Aşağıdaki grafikte Samsun un 2002 ve 2011 yılına ait elektrik tüketim payları verilmiştir. 2002 yılında %1.11 olan toplam elektrik tüketimi payının 2011 yılında %1.31 e yükseldiği, 2002 yılında %0.97 olan resmi daire elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.37 ye yükseldiği, 2002 yılında %0.70 olan sanayi elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.22 ye yükseldiği, 2002 yılında %0.95 olan ticarethane elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.06 ya yükseldiği, 2002 yılında %1.70 olan mesken elektrik tüketim payının 2011 yılında %1.64 e gerilediği, 2002 yılında %0.55 olan tarımsal sulama elektrik tüketim payının 2011 yılında %0.83 e yükseldiği, 2002 yılında %1.23 olan sokak aydınlatma elektrik tüketim payının 2011 yılında %2.24 e yükseldiği görülmektedir. 226 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 227

Aşağıdaki grafikte 2002-2011 yılları arasında Samsun un toplam elektrik tüketimi payı değişimi görülmektedir. Samsun un 2002 yılında toplam elektrik tüketimi payı %1.11 iken 2011 yılında %1.31 olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı dışında yükseliş trendi devam etmektedir. Aşağıdaki grafikte 2002-2011 yılları arasında Samsun un sanayi elektrik tüketimi payı değişimi görülmektedir. Samsun un 2002 yılında sanayi elektrik tüketimi payı %0.70 iken 2011 yılında bu rakam %1.22 olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı dışında yükseliş trendi devam etmektedir. Aşağıdaki grafikte Samsun un sanayi elektrik tüketimi payının toplam elektrik tüketim payından daha hızlı bir artış sergilediği görülmektedir. EĞİTİM 228 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 229

EĞİTİM Samsun ilinde 2012/2013 eğitim öğretim döneminde 599 okulda 1100 öğretmen ile 924 derslikte 19,200 öğrenci okul öncesi eğitim, 670 okulda 5032 öğretmen ile 3541 derslikte 81,138 öğrenci ilkokul eğitimi, 291 okulda 5110 öğretmen ile 2802 derslikte 89,961 öğrenci ortaokul eğitimi, 78 okulda 2380 öğretmen ile 1319 derslikte 46,851 öğrenci Genel ortaöğretim, 105 okulda 2648 öğretmen ile 1101 derslikte 40253 öğrenci mesleki ve teknik eğitim görmüştür. Samsun un 2012/2013 eğitim öğretim dönemi incelendiğinde derslik sayısına göre okul öncesi eğitimde 14 üncü sırada, ilkokulda 18 inci sırada, ortaokulda 8 inci sırada, genel ortaöğretimde ve mesleki ve teknik ortaöğretimde ise 11 nci sırada yer aldığı görülecektir. Okul Türü 2012 Bölge Adı Okul Şube ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN Derslik Derslik Öğretmen Sıra Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci Türkiye 27,197 61,920 562,179 515,754 1,077,933 3,620 59,313 62,933 49,372 22 17 Okul Öncesi (14) Samsun 599 1,139 10,025 9,175 19,200 53 1,047 1,100 924 21 17 Samsun % 2.20% 1.84% 1.78% 1.78% 1.78% 1.46% 1.77% 1.75% 1.87% Türkiye 29,169 251,027 2,862,730 2,731,180 5,593,910 118,937 163,106 282,043 234,920 24 20 İlkokul (18) Samsun 670 4,718 41,688 39,450 81,138 2,259 2,773 5,032 3,541 23 16 Samsun % 2.30% 1.88% 1.46% 1.44% 1.45% 1.90% 1.70% 1.78% 1.51% Türkiye 16,987 193,079 2,815,534 2,751,452 5,566,986 129,356 140,403 269,759 124,584 45 21 Ortaokul (8) Samsun 291 3,330 44,971 44,990 89,961 2,511 2,599 5,110 2,802 32 18 Samsun % 1.71% 1.72% 1.60% 1.64% 1.62% 1.94% 1.85% 1.89% 2.25% Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kaynak: TÜİK Türkiye 4,214 85,533 1,401,933 1,324,039 2,725,972 65,697 53,696 119,393 70,107 39 23 (11) Samsun 78 1556 22,052 24,799 46,851 1,395 985 2,380 1,319 36 20 Samsun % 1.85% 1.82% 1.57% 1.87% 1.72% 2.12% 1.83% 1.99% 1.88% Türkiye 6,204 84,651 1,241,481 1,028,170 2,269,651 76,202 59,300 135,502 59,459 38 17 (11) Samsun 105 1,532 22,008 18,245 40,253 1,597 1,051 2,648 1,101 37 15 Samsun % 1.69% 1.81% 1.77% 1.77% 1.77% 2.10% 1.77% 1.95% 1.85% OKUL ÖNCESİ (2012) 2012 yılında 599 adet Okul öncesi eğitim veren okula ve toplam 924 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 14 üncü il durumundadır. Türkiye de derslik başına 22 öğrenci düşerken, Samsun da 21 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.87, öğrenci sayısı payı %1.78 dir. Türkiye de ve Samsun da okul öncesi eğitimde öğretmen başına 17 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 27,197 61,920 562,179 515,754 1,077,933 3,620 59,313 62,933 49,372 22 17 1 İstanbul 2,626 8,622 74,564 67,231 141,795 305 9,364 9,669 6,816 21 15 2 Ankara 1,318 4,564 34,531 31,789 66,320 108 5,360 5,468 3,907 17 12 3 İzmir 1,188 3,007 26,808 24,284 51,092 139 3,045 3,184 2,329 22 16 4 Antalya 720 2,084 20,267 18,598 38,865 117 2,142 2,259 1,709 23 17 5 Şanlıurfa 944 2,107 22,288 20,972 43,260 218 1,804 2,022 1,461 30 21 6 Bursa 669 1,869 18,339 16,725 35,064 50 1,838 1,888 1,457 24 19 7 Konya 889 1,696 15,633 14,163 29,796 80 1,567 1,647 1,321 23 18 8 Mersin 578 1,600 16,911 15,695 32,606 90 1,442 1,532 1,145 28 21 9 Diyarbakır 800 1,476 15,436 14,164 29,600 144 1,251 1,395 1,108 27 21 10 Gaziantep 465 1,432 14,376 13,038 27,414 114 1,304 1,418 1,107 25 19 11 Hatay 659 1,657 18,441 17,022 35,463 89 1,055 1,144 1,099 32 31 12 Adana 591 1,529 15,113 13,809 28,922 93 1,391 1,484 1,077 27 19 13 Kocaeli 450 1,293 13,147 12,480 25,627 36 1,223 1,259 946 27 20 14 Samsun 599 1,139 10,025 9,175 19,200 53 1,047 1,100 924 21 17 Samsun Pay % 2.20% 1.84% 1.78% 1.78% 1.78% 1.46% 1.77% 1.75% 1.87% 15 Manisa 514 1,034 9,305 8,518 17,823 47 947 994 868 21 18 16 Van 646 1,159 10,883 10,242 21,125 146 974 1,120 809 26 19 17 Kayseri 435 1,008 9,105 8,311 17,416 59 831 890 808 22 20 18 Denizli 398 937 8,130 7,531 15,661 62 940 1,002 731 21 16 19 Muğla 396 813 6,210 5,764 11,974 25 798 823 713 17 15 20 Kahramanmaraş 469 906 8,453 7,450 15,903 126 789 915 708 22 17 21 Balıkesir 443 847 6,846 6,368 13,214 42 824 866 690 19 15 22 Aydın 401 818 6,874 6,354 13,228 46 803 849 646 20 16 23 Trabzon 325 728 6,462 5,921 12,383 44 643 687 617 20 18 24 Sakarya 359 768 6,812 6,214 13,026 37 645 682 590 22 19 25 Erzurum 451 633 5,716 5,100 10,816 50 653 703 550 20 15 Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. 230 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 231

İLKOKUL (2012) 2012 yılında 670 adet İlkokul eğitimi veren okula ve toplam 3,541 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 18 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 24 öğrenci düşerken, Samsun da 23 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.51, öğrenci sayısı payı %1.45, öğretmen sayısı payı %1.78 dir. Türkiye de öğretmen başına 20 öğrenci, Samsun da 16 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 29,169 251,027 2,862,730 2,731,180 5,593,910 118,937 163,106 282,043 234,920 24 20 1 İstanbul 1,556 30,466 485,528 460,645 946,173 12,321 25,687 38,008 26,970 35 25 2 Ankara 839 12,418 159,285 150,591 309,876 4,703 13,421 18,124 11,006 28 17 3 İzmir 818 10,274 114,020 108,089 222,109 3,806 9,665 13,471 9,375 24 16 4 Bursa 579 7,007 89,191 83,991 173,182 3,241 5,466 8,707 8,751 20 20 5 Şanlıurfa 1,391 9,254 118,437 116,569 235,006 4,587 4,385 8,972 8,528 28 26 6 Konya 834 7,529 81,748 77,776 159,524 3,950 4,391 8,341 6,620 24 19 7 Antalya 637 6,218 73,315 69,250 142,565 3,000 4,688 7,688 6,438 22 19 8 Mersin 480 5,646 63,534 60,685 124,219 3,205 4,136 7,341 6,130 20 17 9 Adana 657 6,948 87,210 82,602 169,812 3,043 4,776 7,819 6,123 28 22 10 Gaziantep 568 6,766 95,189 91,098 186,287 3,536 3,996 7,532 6,117 30 25 11 Hatay 585 5,476 66,703 64,066 130,769 3,062 3,476 6,538 5,984 22 20 12 Diyarbakır 1,027 7,217 89,871 87,303 177,174 3,735 3,611 7,346 5,831 30 24 13 Manisa 585 4,391 43,194 40,414 83,608 2,195 2,653 4,848 4,679 18 17 14 Kayseri 461 4,308 50,634 48,197 98,831 2,413 2,468 4,881 4,436 22 20 15 Van 900 5,709 65,347 64,179 129,526 2,535 2,742 5,277 4,309 30 25 16 Kocaeli 316 4,287 57,894 54,688 112,582 1,926 3,515 5,441 4,293 26 21 17 Balıkesir 463 3,369 31,091 29,286 60,377 1,593 2,083 3,676 3,593 17 16 18 Samsun 670 4,718 41,688 39,450 81,138 2,259 2,773 5,032 3,541 23 16 Samsun Pay % 2.30% 1.88% 1.46% 1.44% 1.45% 1.90% 1.70% 1.78% 1.51% 19 Mardin 632 4,135 45,318 43,948 89,266 2,126 1,940 4,066 3,520 25 22 20 Erzurum 859 4,779 34,865 34,299 69,164 1,758 2,144 3,902 3,492 20 18 21 Denizli 319 2,944 30,980 28,883 59,863 1,712 2,310 4,022 3,388 18 15 22 Afyonkarahisar 386 2,539 25,268 24,207 49,475 1,374 1,370 2,744 3,286 15 18 23 Kahramanmaraş 652 4,526 50,703 47,468 98,171 2,580 2,103 4,683 3,154 31 21 24 Ağrı 663 3,761 36,115 36,692 72,807 1,414 1,422 2,836 2,823 26 26 25 Trabzon 272 2,369 23,198 22,397 45,595 1,354 1,572 2,926 2,776 16 16 Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. ORTAOKUL (2012) 2012 yılında 291 adet Ortaokul eğitimi veren okula ve toplam 5,110 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 8 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 45 öğrenci düşerken, Samsun da 32 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %2.25, öğrenci sayısı payı %1.62, öğretmen sayısı payı %1.89 dur. Türkiye de öğretmen başına 21 öğrenci, Samsun da 18 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 16,987 193,079 2,815,534 2,751,452 5,566,986 129,356 140,403 269,759 124,584 45 21 1 İstanbul 1,537 27,408 486,258 477,529 963,787 13,509 21,392 34,901 14,817 65 28 2 Ankara 605 10,946 159,281 157,608 316,889 4,995 11,033 16,028 8,065 39 20 3 İzmir 562 8,498 119,553 116,624 236,177 4,369 8,171 12,540 4,928 48 19 4 Konya 524 6,046 78,641 77,121 155,762 4,477 3,813 8,290 4,605 34 19 5 Gaziantep 329 5,098 85,942 83,333 169,275 3,290 3,254 6,544 4,430 38 26 6 Antalya 481 5,249 71,507 69,696 141,203 3,581 4,403 7,984 3,813 37 18 7 Kocaeli 282 3,951 58,402 57,860 116,262 2,073 2,963 5,036 3,521 33 23 8 Samsun 291 3,330 44,971 44,990 89,961 2,511 2,599 5,110 2,802 32 18 Samsun Pay % 1.71% 1.72% 1.60% 1.64% 1.62% 1.94% 1.85% 1.89% 2.25% 9 Sakarya 257 2,259 31,696 31,816 63,512 1,742 1,532 3,274 2,680 24 19 10 Aydın 217 2,425 30,809 29,876 60,685 1,914 2,037 3,951 2,611 23 15 11 Muğla 224 2,022 25,136 24,040 49,176 1,383 1,848 3,231 2,498 20 15 12 Kahramanmaraş 312 3,226 46,974 45,154 92,128 2,686 1,813 4,499 2,438 38 20 13 Diyarbakır 338 4,571 86,099 84,564 170,663 3,894 2,920 6,814 2,264 75 25 14 Adana 430 5,377 83,410 81,145 164,555 3,536 4,133 7,669 2,233 74 21 15 Hatay 448 4,319 61,266 60,346 121,612 2,845 2,486 5,331 2,177 56 23 16 Kayseri 295 3,440 48,341 47,568 95,909 2,509 2,291 4,800 2,079 46 20 17 Erzurum 320 2,687 33,498 33,541 67,039 2,296 1,846 4,142 2,015 33 16 18 Manisa 351 3,388 43,270 41,679 84,949 2,361 2,306 4,667 1,992 43 18 19 Mersin 375 4,607 63,376 61,212 124,588 3,218 3,323 6,541 1,811 69 19 20 Şırnak 226 1,898 28,678 27,402 56,080 1,219 1,102 2,321 1,802 31 24 21 Isparta 137 1,042 12,503 12,051 24,554 923 792 1,715 1,707 14 14 22 Ordu 208 2,006 24,493 24,222 48,715 1,562 1,280 2,842 1,685 29 17 23 Tokat 192 1,687 21,424 20,638 42,062 1,590 965 2,555 1,678 25 16 24 Denizli 247 2,453 30,884 30,242 61,126 1,827 1,904 3,731 1,669 37 16 25 Balıkesir 313 2,687 32,390 32,070 64,460 2,074 2,110 4,184 1,618 40 15 Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. 232 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 233

GENEL ORTAÖĞRETİM (2012) 2012 yılında 78 adet Genel ortaöğretim eğitimi veren okula ve toplam 2,380 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 11 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 39 öğrenci düşerken, Samsun da 36 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.88, öğrenci sayısı payı %1.72, öğretmen sayısı payı %1.99 dur. Türkiye de öğretmen başına 23 öğrenci, Samsun da 20 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 4214 85533 1401933 1324039 2725972 65697 53696 119393 70107 39 23 1 İstanbul 624 14155 279539 262644 542183 8891 10906 19797 10550 51 27 2 Ankara 260 6290 97253 97094 194347 4062 5619 9681 4901 40 20 3 İzmir 190 4239 61645 64696 126341 2681 3767 6448 3224 39 20 4 Adana 128 2992 43125 45579 88704 2202 1921 4123 2202 40 22 5 Antalya 110 2362 40764 39269 80033 2051 1741 3792 2061 39 21 6 Bursa 101 2359 36413 39367 75780 1819 1639 3458 1982 38 22 7 Mersin 93 2310 30699 32634 63333 1776 1364 3140 1790 35 20 8 Konya 113 1890 29698 28541 58239 1781 994 2775 1638 36 21 9 Kocaeli 89 1878 29452 28133 57585 1232 1144 2376 1585 36 24 10 Gaziantep 87 2134 43008 33441 76449 1379 731 2110 1568 49 36 11 Samsun 78 1556 22052 24799 46851 1395 985 2380 1319 36 20 Samsun Pay % 1.85% 1.82% 1.57% 1.87% 1.72% 2.12% 1.83% 1.99% 1.88% 12 Kayseri 80 1555 23596 24273 47869 1463 776 2239 1289 37 21 13 Manisa 78 1288 16450 20026 36476 1185 851 2036 1239 29 18 14 Şanlıurfa 75 1856 42203 23485 65688 1206 632 1838 1238 53 36 15 Hatay 75 1748 26802 26131 52933 1312 774 2086 1208 44 25 16 Diyarbakır 73 2152 47580 35006 82586 1635 840 2475 1169 71 33 17 Aydın 57 1122 14327 16405 30732 1012 829 1841 1154 27 17 18 Balıkesir 67 1211 15151 17595 32746 1109 880 1989 1140 29 16 19 Malatya 71 1364 20733 18849 39582 1276 671 1947 1139 35 20 20 Denizli 59 1055 13321 15533 28854 928 709 1637 988 29 18 21 Eskişehir 52 931 11205 13471 24676 692 814 1506 939 26 16 22 Erzurum 56 972 16566 13004 29570 882 567 1449 926 32 20 23 Muğla 50 891 13429 14265 27694 741 753 1494 883 31 19 24 Trabzon 57 984 12468 13310 25778 969 582 1551 842 31 17 25 Kahramanmaraş 54 1138 18762 16336 35098 991 432 1423 826 42 25 Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM (2012) 2012 yılında 105 adet Mesleki ve Teknik ortaöğretim eğitimi veren okula ve toplam 1,101 dersliğe sahip olan Samsun derslik sayısına göre 11 inci il durumundadır. Türkiye de derslik başına 38 öğrenci düşerken, Samsun da 37 öğrenci düşmektedir. Samsun un derslik sayısı payı %1.85, öğrenci sayısı payı %1.77, öğretmen sayısı payı %1.95 dir. Türkiye de öğretmen başına 17 öğrenci, Samsun da 15 öğrenci düşmektedir. Yıl Bölge Adı Okul Şube Öğrenci Öğretmen Derslik Derslik Öğretmen Erkek Kız Toplam Erkek Kadın Toplam Başına Başına Öğrenci Öğrenci 2012 Türkiye 6,204 84,651 1,241,481 1,028,170 2,269,651 76,202 59,300 135,502 59,459 38 17 1 İstanbul 693 12,616 211,397 192,212 403,609 8,867 9,680 18,547 8,308 49 22 2 Ankara 391 5,500 76,282 61,682 137,964 4,307 6,157 10,464 3,623 38 13 3 İzmir 311 4,272 64,757 51,554 116,311 3,358 3,743 7,101 2,707 43 16 4 Bursa 236 3,476 54,727 43,033 97,760 3,204 2,464 5,668 2,136 46 17 5 Konya 207 2,754 38,750 36,187 74,937 2,768 1,498 4,266 2,124 35 18 6 Antalya 138 2,147 28,923 26,967 55,890 1,880 1,588 3,468 1,553 36 16 7 Kocaeli 142 2,026 32,717 26,771 59,488 1,748 1,319 3,067 1,379 43 19 8 Kayseri 113 1,559 22,725 17,803 40,528 1,655 942 2,597 1,311 31 16 9 Manisa 139 1,823 23,816 18,324 42,140 1,803 1,106 2,909 1,250 34 14 10 Mersin 127 1,914 28,087 22,041 50,128 1,959 1,307 3,266 1,188 42 15 11 Samsun 105 1,532 22,008 18,245 40,253 1,597 1,051 2,648 1,101 37 15 Samsun Pay % 1.69% 1.81% 1.77% 1.77% 1.77% 2.10% 1.77% 1.95% 1.85% 12 Balıkesir 122 1,482 18,774 14,561 33,335 1,416 972 2,388 1,004 33 14 13 Adana 118 1,724 34,075 23,515 57,590 1,873 1,266 3,139 993 58 18 14 Kahramanmaraş 91 1,335 19,496 15,807 35,303 1,388 654 2,042 968 36 17 15 Trabzon 83 1,235 15,500 13,577 29,077 1,106 789 1,895 966 30 15 16 Şanlıurfa 82 1,240 21,075 18,393 39,468 866 601 1,467 966 41 27 17 Hatay 84 1,533 25,134 20,808 45,942 1,417 877 2,294 914 50 20 18 Gaziantep 98 1,318 20,786 22,007 42,793 1,366 1,035 2,401 897 48 18 19 Denizli 87 1,341 15,323 12,539 27,862 1,163 900 2,063 880 32 14 20 Aydın 83 1,212 15,430 11,890 27,320 1,163 917 2,080 828 33 13 21 Afyonkarahisar 93 1,056 13,273 10,455 23,728 936 611 1,547 791 30 15 22 Van 82 1,078 15,547 13,915 29,462 793 547 1,340 774 38 22 23 Sakarya 97 1,251 20,150 16,035 36,185 1,215 691 1,906 761 48 19 24 Diyarbakır 72 1,023 16,553 16,550 33,103 1,051 646 1,697 747 44 20 25 Giresun 73 830 9,543 7,532 17,075 845 466 1,311 744 23 13 Kaynak: TÜİK, S ralama derslik say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. 234 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 235

OKULLAŞMA ORANI Samsun un ortaöğretimde okullaşma oranı (Toplam/net) 2007 yılında 59.79 iken 2012 yılında 73.66 olmuştur. Türkiye de ortaöğretimde okullaşma oranı 2007 yılında 58.56 iken 2012 yılında 70.06 olmuştur. 2012/2013 döneminde ilkokul okullaşma oranı (Toplam/net) Samsun da %99.86, Türkiye de %98.86 oranında, 2012/2013 döneminde ortaokul okullaşma oranı Samsun da %96.30, Türkiye de ise %93.09 olarak gerçekleşmiştir. 2007-2012 döneminde Türkiye de ortaöğretimde net okullaşma oranı %19.64 oranında artmış, Samsun da ise %23.20 oranında artmıştır. İLKOKUL VE ORTAOKUL OKULLAŞMA ORANI (2012) Bölge Adı İLKOKUL ORTAOKUL Toplam /net Erkek /net Kız /net Toplam /brüt Erkek /brüt Kız /brüt Toplam /net Erkek /net Kız /net Toplam /brüt Erkek /brüt Kız /brüt Türkiye 98.86 98.81 98.92 107.52 107.21 107.84 93.09 93.19 92.98 107.64 106.12 109.24 Samsun 99.86 99.84 99.88 106.34 106.14 106.55 96.30 96.47 96.11 106.93 104.94 109.00 Samsun% 101.0% 101.0% 101.0% 98.9% 99.0% 98.8% 103.4% 103.5% 103.4% 99.3% 98.9% 99.8% Kaynak: TÜİK ORTAÖĞRETİMDE OKULLAŞMA ORANI (2007-2012) YIL Bölge Adı Net/Toplam Net/Erkek Net/Kız Brüt/Toplam Brüt/Erkek Brüt/Kız 2007 58.56 61.17 55.81 87.55 94.04 80.7 2008 58.52 60.63 56.3 76.62 80.96 72.05 2009 64.95 67.55 62.21 84.19 89.14 78.97 Türkiye 2010 66.07 68.17 63.86 89.7 94.42 84.73 2011 67.37 68.53 66.14 92.56 95.68 89.26 2012 70.06 70.77 69.31 96.77 99.6 93.77 2012/2007 Değişim % 19.64% 15.69% 24.19% 10.53% 5.91% 16.20% 2007 59.79 62.14 57.34 85.11 89.58 80.44 2008 59.22 60.97 57.42 74.35 76.02 72.63 2009 65.65 67.91 63.34 82.23 84.81 79.59 Samsun 2010 67.55 69.2 65.85 88.11 90.58 85.57 2011 69.46 70 68.9 92.44 92.74 92.13 2012 73.66 73.73 73.58 98.61 98.22 99.02 2012/2007 Değişim % 23.20% 18.65% 28.32% 15.86% 9.65% 23.10% 2007 102% 102% 103% 97% 95% 100% 2008 101% 101% 102% 97% 94% 101% 2009 101% 101% 102% 98% 95% 101% Samsun Pay % 2010 102% 102% 103% 98% 96% 101% 2011 103% 102% 104% 100% 97% 103% 2012 105% 104% 106% 102% 99% 106% Kaynak: TÜİK YÜKSEK ÖĞRETİM 236 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 237

YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI İlimizde halen Ondokuzmayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 1975 yılında kurulmuş olan bir devlet üniversitesidir. Canik Başarı Üniversitesi, 2010 yılında Başarı Eğitim ve Kültür Vakfı ve Tanrıverdi Vakfı tarafından kurulmuştur. ÖĞRETİM ELEMANI SAYISI (2002-2012) 2002 yılında %1.56 pay ile toplam 1,187 adet öğretim elemanı bulunan Samsun un 2012 yılı öğretim elemanı sayısı 1,828 kişi olup payı da %1.40 kadardır. 2002 yılında profesör sayısı bakımından 160 adet profesör ile %1.57 paya sahip olan Samsun 2012 yılında 235 adet profesör ile %1.32 paya sahiptir. 2002-2012 yılları arasında toplam öğretim eleman say s Türkiye de %71.7 oranında artarken, Samsun da %54.0 oranında artmış, profesör sayısı Türkiye de %74.8 oranında artarken, Samsun da %46.9 artmıştır. Yıl Bölge Adı Toplam Öğretim Elemanı Profesör Doçent Yardımcı Doçent Diğer Öğretim Elemanı 2002 76,090 10,187 5,401 12,621 47,881 2003 78,804 10,864 5,298 13,555 49,087 2004 82,096 11,381 5,456 14,461 50,798 2005 84,785 11,841 5,769 15,129 52,046 2006 89,329 12,773 6,150 15,844 54,562 2007 Türkiye 98,766 13,494 6,867 18,074 60,331 2008 100,504 13,662 7,360 18,538 60,944 2009 105,427 14,571 7,827 19,783 63,246 2010 111,495 15,529 8,486 21,717 65,763 2011 118,839 16,783 9,257 24,759 68,040 2012 130,653 17,807 10,962 27,385 74,499 2012/2011 Değişim 9.94% 6.10% 18.42% 10.61% 9.49% 2012/2002 Değişim 71.7% 74.8% 103.0% 117.0% 55.6% 2002 1,187 160 99 245 683 2003 1,228 176 98 274 680 2004 1,544 186 113 355 890 2005 1,691 186 106 370 1,029 2006 1,757 205 119 354 1,079 2007 Samsun 1,897 211 122 398 1,166 2008 1,681 224 128 380 949 2009 1,710 229 134 382 965 2010 1,717 227 135 393 962 2011 1,768 226 137 400 1,005 2012 1,828 235 146 420 1,027 2012/2011 Değişim 3.39% 3.98% 6.57% 5.00% 2.19% 2012/2002 Değişim 54.0% 46.9% 47.5% 71.4% 50.4% 2002 1.56% 1.57% 1.83% 1.94% 1.43% 2003 1.56% 1.62% 1.85% 2.02% 1.39% 2004 1.88% 1.63% 2.07% 2.45% 1.75% 2005 1.99% 1.57% 1.84% 2.45% 1.98% 2006 1.97% 1.60% 1.93% 2.23% 1.98% 2007 Samsun Pay % 1.92% 1.56% 1.78% 2.20% 1.93% 2008 1.67% 1.64% 1.74% 2.05% 1.56% 2009 1.62% 1.57% 1.71% 1.93% 1.53% 2010 1.54% 1.46% 1.59% 1.81% 1.46% 2011 1.49% 1.35% 1.48% 1.62% 1.48% 2012 1.40% 1.32% 1.33% 1.53% 1.38% Kaynak: TÜİK ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDE ÖĞRENCİ SAYILARI (2002-2012) 2002 yılında Samsun da okuyan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 18,101 adet ve payı %1.01 iken 2012 yılında sayının 37,443 e yükseldiği ancak payının %0.80 e gerilediği, 2002 yılında Samsun da yeni kaydolan lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 5,222 adet ve payı %0.92 iken 2012 yılında sayının 10,220 ye ve payının da %1.15 e yükseldiği, 2002 yılında Samsun da mezun lisans ve önlisans öğrencilerinin sayısı 4,533 adet ve payı %1.69 iken 2012 yılında sayının 6,185 e yükseldiği ancak payının %1.08 e gerilediği görülmektedir. 2012 yılında Samsun Okuyan lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 18 inci, yeni kay tl lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 22 nci, mezun lisans ve önlisans öğrenci sayısına göre 19 uncu sıradadır. 2002-2012 döneminde Türkiye de okuyan önlisans ve lisans öğrencisi sayısı %160,Samsun da %106.9 oranında artmıştır. Aynı dönemde Türkiye de mezun öğrenci sayısı %114.1 artarken Samsun da %36.4 artmıştır. Yıl TÜRKİYE SAMSUN SAMSUN PAY % Yeni kayıtlı Okuyan Mezun Yeni kayıtlı Okuyan Mezun Yeni kayıtlı Okuyan Mezun 2002 567,511 1,798,623 267,791 5,222 18,101 4,533 0.92% 1.01% 1.69% 2003 492,828 1,841,546 289,579 4,981 18,305 4,233 1.01% 0.99% 1.46% 2004 543,035 1,969,086 296,113 4,997 18,919 3,882 0.92% 0.96% 1.31% 2005 603,529 2,181,217 316,128 5,138 20,458 3,519 0.85% 0.94% 1.11% 2006 580,992 2,291,762 340,599 4,919 20,572 4,343 0.85% 0.90% 1.28% 2007 602,248 2,372,136 378,818 5,365 20,993 4,557 0.89% 0.88% 1.20% 2008 807,400 2,757,828 409,023 6,714 22,360 4,738 0.83% 0.81% 1.16% 2009 764,042 3,322,559 447,132 7,922 24,761 4,888 1.04% 0.75% 1.09% 2010 770,774 3,626,642 520,614 9,394 28,454 5,087 1.22% 0.78% 0.98% 2011 813,580 4,112,687 496,794 9,843 33,192 5,314 1.21% 0.81% 1.07% 2012 887,104 4,676,566 573,434 10,220 37,443 6,185 1.15% 0.80% 1.08% 2012/2011 Değişim 9.04% 13.71% 15.43% 3.83% 12.81% 16.39% 2012/2002 Değişim 56.3% 160.0% 114.1% 95.7% 106.9% 36.4% Kaynak: TÜİK 238 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 239

SAĞLIK 240 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 241

SAĞLIK Samsun un 2002 yılında %1.62 olan uzman hekim sayısı pay 2011 yılında %1.90 a yükselmiştir. SAĞLIK PERSONELİ (2002-2011) 2002 yılında Samsun da 737 uzman hekim, 716 pratisyen hekim, 182 asistan hekim, 268 diş hekimi, 386 eczac, 1157 sağl k memuru, 1573 hemşire ve 884 ebe hizmet yapmaktayken, 2011 yılı itibariyle 1,253 uzman hekim, 706 pratisyen hekim, 454 asistan hekim, 439 diş hekimi, 444 eczac, 2,329 sağl k memuru, 2,530 hemşire ve 983 ebe hizmet etmektedir. Samsun da 2002 yılında %1.62 olan Uzman hekim sayısı payı 2011 yılında %1.90 a yükselmiş, 2002 yılında %2.32 olan pratisyen hekim sayısı payı 2011 yılında %1.78 e gerilemiş, 2002 yılında %1.73 olan eczac sayısı payı 2011 yılında %1.70 e gerilemiş, 2002 yılında %2.17 olan hemşire sayısı payı 2011 yılında %2.02 ye gerilemiş, 2002 yılında %2.13 olan ebe sayısı payı 2011 yılında %1.89 a gerilemiştir. 2002-2011 döneminde uzman hekim sayısı Türkiye de %45.33 artarken Samsun da %70.1 artm ş, pratisyen hekim sayısı Türkiye de %28.52 artarken Samsun da %1.40 azalm ş, Asistan hekim sayısı Türkiye de %29.89 artarken Samsun da %149.45 artm ş, diş hekimi sayısı Türkiye de %28.88 artarken, Samsun da %63.81 artm ş, eczac sayısı Türkiye de %17.05 artarken Samsun da %15.03 artm ş, sağl k memuru sayısı Türkiye de %121.25 artarken Samsun da %101.3 artm ş, hemşire sayısı Türkiye de %72.64 artarken Samsun da %60.84 artm ş, ebe sayısı Türkiye de %25.14 artarken Samsun da %11.2 artm şt r. YIL Bölge Adı Uzman Pratisyen Asistan Toplam Diş Eczacı Sağlık Hemşire Ebe Hekim Hekim Hekim Hekim Hekimi Memuru 2002 45,457 30,900 15,592 91,949 16,371 22,289 50,106 72,393 41,479 2003 47,108 32,019 15,339 94,466 17,744 22,371 57,416 74,483 41,662 2004 48,687 32,579 15,844 97,110 17,893 22,608 60,959 75,753 43,229 2005 49,477 34,886 16,490 100,853 18,149 22,756 62,035 78,182 43,541 2006 52,868 33,383 18,224 104,475 18,332 23,140 67,514 82,626 44,483 Türkiye 2007 54,439 34,559 19,404 108,402 19,278 23,977 79,441 94,661 47,175 2008 56,973 35,763 20,415 113,151 19,959 24,778 89,540 99,910 47,673 2009 60,655 35,911 22,075 118,641 20,589 25,201 93,550 105,176 49,357 2010 63,563 38,818 21,066 123,447 21,432 26,506 99,302 114,772 50,343 2011 66,064 39,712 20,253 126,029 21,099 26,089 110,862 124,982 51,905 2011/2010 Değişim % 3.93% 2.30% -3.86% 2.09% -1.55% -1.57% 11.64% 8.90% 3.10% 2011/2002 Değişim % 45.33% 28.52% 29.89% 37.06% 28.88% 17.05% 121.25% 72.64% 25.14% 2002 737 716 182 1,635 268 386 1,157 1,573 884 2003 750 743 176 1,669 290 388 1,337 1,570 885 2004 754 717 164 1,635 293 389 1,353 1,467 859 2005 778 679 196 1,653 293 378 1,361 1,501 868 2006 851 567 458 1,876 301 383 1,426 1,767 877 Samsun 2007 910 640 487 2,037 290 398 1,571 1,919 867 2008 923 628 502 2,053 421 414 1,853 2,014 857 2009 974 628 549 2,151 434 425 1,865 2,240 868 2010 1,093 631 481 2,205 428 435 1,993 2,290 897 2011 1,253 706 454 2,413 439 444 2,329 2,530 983 2011/2010 Değişim % 14.64% 11.89% -5.61% 9.43% 2.57% 2.07% 16.86% 10.48% 9.59% 2011/2002 Değişim % 70.01% -1.40% 149.45% 47.58% 63.81% 15.03% 101.30% 60.84% 11.20% 2002 1.62% 2.32% 1.17% 1.78% 1.64% 1.73% 2.31% 2.17% 2.13% 2003 1.59% 2.32% 1.15% 1.77% 1.63% 1.73% 2.33% 2.11% 2.12% 2004 1.55% 2.20% 1.04% 1.68% 1.64% 1.72% 2.22% 1.94% 1.99% 2005 1.57% 1.95% 1.19% 1.64% 1.61% 1.66% 2.19% 1.92% 1.99% 2006 1.61% 1.70% 2.51% 1.80% 1.64% 1.66% 2.11% 2.14% 1.97% Samsun % 2007 1.67% 1.85% 2.51% 1.88% 1.50% 1.66% 1.98% 2.03% 1.84% 2008 1.62% 1.76% 2.46% 1.81% 2.11% 1.67% 2.07% 2.02% 1.80% 2009 1.61% 1.75% 2.49% 1.81% 2.11% 1.69% 1.99% 2.13% 1.76% 2010 1.72% 1.63% 2.28% 1.79% 2.00% 1.64% 2.01% 2.00% 1.78% 2011 1.90% 1.78% 2.24% 1.91% 2.08% 1.70% 2.10% 2.02% 1.89% Kaynak: TÜİK Samsun un 2002 yılında %2.32 olan pratisyen hekim sayısı pay 2011 yılında %1.78 e gerilemiştir. Samsun un 2002 yılında %1.64 olan diş hekimi sayısı pay 2011 yılında %2.08 e yükselmiştir.. Samsun un 2002 yılında %2.31 olan sağl k memuru sayısı pay 2011 yılında %2.10 a gerilemiştir. 242 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 243

HASTANE YATAK SAYILARI (2002-2011) Aşağıdaki tabloda 2000-2010 yılları arasında hastane yatak sayıları verilmiştir. 2000 yılında 3,137 adet toplam hastane yatak sayısı ile %2.32 paysa sahip olan Samsun 2010 yılında 3,741 adet yatak sayısı ile %2.03 paya sahip olmuştur. Samsun da 2000 yılında 19 adet olan toplam kurum sayısı 2010 yılında 26 adede ulaşmıştır. Samsun un 2002 yılında %2.46 olan toplam hastane yatak say s pay 2011 yılında %2.16 ya gerilemiştir. İlin payında düşüş eğilimi görülmektedir. Samsun un yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Samsun da 2007 yılında 331 adet olan yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı 2010 yılında 299 adede gerilemiş olup aynı dönemde Türkiye de yüzbin kişi başına düşen toplam hastane yatak sayısı ortalaması 241 adetten 250 adede yükselmiştir. 2000-2010 döneminde Türkiye de toplam hastane yatak sayısı %36.4 oranında artarken Samsun da %19.3 oranında artmıştır. Aynı dönemde özel hastane yatak sayısı Türkiye de %130.7 artarken Samsun da %740.8 oranında artmıştır. 2007-2010 döneminde yüzbin kişi başına toplam hastane yatak sayısı Türkiye de %3.7 oranında artarken Samsun da %9.7 oranında azalm şt r. Yıl Bölge Adı Toplam Sağlık Bakanlığı Üniversite Özel Diğer Kamu Yüzbin kişi Başına Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Toplam Hastane Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Yatak Sayısı 2002 1,114 148,571 774 107,394 50 26,341 271 12,387 19 2,449 2003 1,132 149,565 789 107,771 50 26,619 274 12,917 19 2,258 2004 1,175 150,807 829 108,511 52 28,025 278 12,671 16 1,600 2005 1,154 155,072 793 110,109 53 29,014 293 13,876 15 2,073 2006 1,161 158,442 767 110,819 56 31,193 331 14,639 7 1,791 Türkiye 2007 1,275 162,100 848 112,037 56 30,978 365 17,397 6 1,688 230 2008 1,308 167,283 847 114,428 57 29,912 400 20,938 4 2,005 234 2009 1,347 172,738 834 115,443 59 30,112 450 25,178 4 2,005 238 2010 1,397 184,339 843 120,180 62 35,001 489 28,063 3 1,095 250 2011 1,410 188,047 840 121,297 65 34,802 503 31,648 2 300 252 2011/2010 Değişim % 0.93% 2.01% -0.36% 0.93% 4.84% -0.57% 2.86% 12.77% -33.33% -72.60% 0.80% 2011/2002 Değişim % 26.57% 26.57% 8.53% 12.95% 30.00% 32.12% 85.61% 155.49% -89.47% -87.75% 9.57% 2002 18 3,658 15 2,820 1 789 2 49 - - 2003 19 3,747 16 2,916 1 782 2 49 - - 2004 19 3,551 16 2,710 1 792 2 49 - - 2005 19 3,806 16 2,965 1 792 2 49 - - 2006 20 3,727 16 2,829 1 831 3 67 - - Samsun 2007 20 3,915 16 2,932 1 850 3 133 - - 319 2008 22 3,817 17 2,856 1 792 4 169 - - 309 2009 23 4,006 16 2,827 1 792 6 387 - - 320 2010 26 3,826 18 2,639 1 775 7 412 - - 305 2011 28 4,066 19 2,661 1 775 8 630 - - 325 2011/2010 Değişim % 7.69% 6.27% 5.56% 0.83% 0.00% 0.00% 14.29% 52.91% - - 6.56% 2011/2002 Değişim % 55.56% 11.15% 26.67% -5.64% 0.00% -1.77% 300.00% 1185.71% - - 1.88% 2002 1.62% 2.46% 1.94% 2.63% 2.00% 3.00% 0.74% 0.40% - - 2003 1.68% 2.51% 2.03% 2.71% 2.00% 2.94% 0.73% 0.38% - - 2004 1.62% 2.35% 1.93% 2.50% 1.92% 2.83% 0.72% 0.39% - - 2005 1.65% 2.45% 2.02% 2.69% 1.89% 2.73% 0.68% 0.35% - - 2006 1.72% 2.35% 2.09% 2.55% 1.79% 2.66% 0.91% 0.46% - - Samsun % 2007 1.57% 2.42% 1.89% 2.62% 1.79% 2.74% 0.82% 0.76% - - 138.70% 2008 1.68% 2.28% 2.01% 2.50% 1.75% 2.65% 1.00% 0.81% - - 132.05% 2009 1.71% 2.32% 1.92% 2.45% 1.69% 2.63% 1.33% 1.54% - - 134.45% 2010 1.86% 2.08% 2.14% 2.20% 1.61% 2.21% 1.43% 1.47% - - 122.00% 2011 1.99% 2.16% 2.26% 2.19% 1.54% 2.23% 1.59% 1.99% - - 128.97% Kaynak: TÜİK Samsun un 2002 yılında %2.63 olan Sağl k Bakanl ğ hastane yatak say s pay 2011 yılında %2.19 a gerilemiştir. Samsun un payında gerileme eğilimi mevcuttur. Samsun un 2002 yılında %3 olan üniversite hastane yatak say s pay 2011 yılında %2.23 e gerilemiştir. İlde 2002-2011 yılları arasında gerileme eğilimi görülmektedir. Samsun un 2002 yılında %0.40 olan özel hastane yatak say s pay 2011 yılında %1.99 a yükselmiştir. 244 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 245

İLLERE GÖRE HASTANE YATAK SAYISI (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle toplam hastane yatak say s bakımından 28 adet kurumda bulunan 4,066 yatak ile 10 uncu sırada yer almakta, Türkiye ortalamasının 252 adet yatak olduğu yüz bin kişi baş na toplam hastane yatak say s bakımından da 325 adet yatak ile 13 ünci sırada yer almaktadır. Sn Bölge Adı Toplam Sağlık Bakanlığı Üniversite Özel Diğer Kamu Yüzbin Kişi Başına Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Toplam Hastane Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Yatak Sayısı Türkiye 1,410 188,047 840 121,297 65 34,802 503 31,648 2 300 252 1 Isparta 17 2,244 11 1,545 1 463 5 236 - - 546 2 Elazığ 12 2,845 7 1,620 1 843 4 382 - - 509 3 Edirne 10 1,903 6 853 1 942 3 108 - - 477 4 Bolu 10 1,300 7 974 1 251 2 75 - - 470 5 Eskişehir 17 3,279 9 1,746 2 1,156 6 377 - - 420 6 Erzurum 22 3,188 20 1,903 1 1,188 1 97 - - 408 7 Trabzon 21 3,012 17 1,984 1 780 3 248 - - 398 8 Sivas 20 2,357 18 1,214 1 1,061 1 82 - - 376 9 Kırıkkale 6 963 5 819 1 144 - - - - 350 10 Zonguldak 11 2,038 8 1,475 1 490 2 73 - - 333 11 Ankara 73 16,237 35 9,510 9 4,703 29 2,024 - - 332 12 Konya 36 6,627 22 3,641 3 2,395 11 591 - - 325 13 Samsun 28 4,066 19 2,661 1 775 8 630 - - 325 14 Rize 7 1,012 6 972 - - 1 40 - - 313 15 Kayseri 28 3,919 12 1,881 1 1,216 15 822 - - 312 16 Kastamonu 17 1,104 14 939 - - 3 165 - - 307 17 Kütahya 13 1,697 10 1,529 1 50 2 118 - - 301 18 Giresun 15 1,258 12 1,081 1-2 177 - - 300 19 Malatya 20 2,250 9 1,073 1 827 10 350 - - 297 20 Tokat 14 1,782 12 1,444 1 289 1 49 - - 293 21 Karabük 7 640 6 587 - - 1 53 - - 291 22 Adana 25 6,118 11 3,463 2 1,735 12 920 - - 290 23 Uşak 8 978 6 765 - - 2 213 - - 288 24 Manisa 29 3,770 18 2,915 1 416 10 439 - - 281 25 Erzincan 11 591 10 516 - - 1 75 - - 275 Kaynak: TÜİK, s ralama yüzbin kişi baş na toplam hastane yatak say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. İLLERE GÖRE SAĞLIK PERSONELİ SAYISI (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle uzman hekim sayısına göre 9 uncu sırada, pratisyen hekim sayısına göre 14 üncü sırada, asistan hekim sayısına göre 8 inci sırada, toplam hekim sayısına göre 8 inci sırada, diş hekimi sayısına göre 9 uncu sırada, eczacı sayısına göre 14 üncü sırada, sağlık memuru sayısına göre 9 uncu sırada, hemşire sayısına göre 10 uncu sırada, ebe sayısına göre de 13 üncü sırada yer almaktadır. Sn Bölge Adı Uzman Pratisyen Asistan Toplam Diş Eczacı Sağlık Hemşire Ebe Hekim Hekim Hekim Hekim Hekimi Memuru Türkiye 66,064 39,712 20,253 126,029 21,099 26,089 110,862 124,982 51,905 1 İstanbul 14,719 5,741 5,114 25,574 5,346 5,218 12,175 19,919 5,575 2 Ankara 8,206 2,477 4,295 14,978 2,356 2,432 10,187 12,021 3,139 3 İzmir 4,724 2,210 1,925 8,859 1,727 1,850 5,402 7,494 2,627 4 Antalya 2,147 1,192 471 3,810 778 1,035 3,329 3,095 1,662 5 Bursa 2,136 1,280 522 3,938 776 919 3,566 4,941 1,791 6 Adana 1,938 1,110 433 3,481 620 700 3,090 3,207 1,310 7 Konya 1,693 1,139 532 3,364 477 695 3,685 3,384 1,392 8 Kocaeli 1,309 820 284 2,413 476 449 2,054 2,604 1,058 9 Samsun 1,253 706 454 2,413 439 444 2,329 2,530 983 10 Mersin 1,225 857 223 2,305 361 551 2,068 2,326 1,476 11 Gaziantep 1,177 793 311 2,281 231 420 1,861 2,334 971 12 Diyarbakır 1,147 754 348 2,249 207 360 1,819 2,702 939 13 Kayseri 1,087 656 491 2,234 292 414 2,827 2,513 979 14 Manisa 989 763 271 2,023 319 485 1,883 2,075 1,076 15 Hatay 863 701 143 1,707 327 470 1,771 1,622 859 16 Denizli 835 519 320 1,674 361 416 1,498 1,563 1,053 17 Şanlıurfa 832 781 161 1,774 128 351 1,468 1,676 696 18 Eskişehir 809 456 275 1,540 239 353 1,735 1,856 714 19 Trabzon 800 467 420 1,687 201 319 1,999 2,397 699 20 Aydın 776 627 172 1,575 335 466 1,339 1,649 899 21 Balıkesir 767 693-1,460 308 473 1,695 1,787 1,314 22 Malatya 731 436 257 1,424 163 216 1,670 1,792 828 23 Erzurum 718 508 330 1,556 154 178 1,455 1,664 551 24 Van 630 528 235 1,393 100 147 1,137 1,285 499 25 Muğla 615 554-1,169 294 436 1,398 1,525 887 Kaynak: TÜİK, s ralama uzman hekim say s na göre yap lm şt r. İlk 25 il listelenmiştir. KÜLTÜR 246 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 247

KÜLTÜR İSTATİSTİKLER TİYATRO İSTATİSTİKLERİ (2002-2011) 2002 yılında tiyatro sayısı payı 2 adet tiyatro salonu ile %1.96 olan Samsun, 2011 yılında 6 adet tiyatro salonu ile %1.17 paya sahiptir. 2002 yılında 465 adet tiyatro koltuk sayısı ile %1.15 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 1,440 adet koltuk ile %0.74 paya sahiptir. 2002 yılında 267 adet tiyatro gösteri sayısı ile %2.60 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 630 adet gösteri ile %2.70 paya sahiptir. 2002 yılında 53,400 adet tiyatro seyircisi ile %2.03 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 94,291 adet seyirci ile %1.75 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde tiyatro koltuk sayısı Türkiye de %401 artarken Samsun da %200 artmış, tiyatro seyirci sayısı Türkiye de %104.4 oranında artarken Samsun da %76.6 oranında artmıştır. 2011 yılında Samsun tiyatro salonu sayısına göre 19 uncu sırada, tiyatro koltuk sayısına göre 28 inci sırada, tiyatro gösteri sayısına göre 8 inci sırada, tiyatro seyirci sayısına göre de 11 inci sıradadır. YIL BÖLGE ADI Tiyatro salonu sayısı Tiyatro Koltuk sayısı Tiyatro Gösteri sayısı Tiyatro Seyirci sayısı 2002 102 40,403 10,271 2,634,841 2003 97 38,253 13,305 2,758,206 2004 115 36,756 12,587 2,567,491 2005 123 46,438 11,453 2,716,251 2006 112 38,175 9,510 2,161,537 TÜRKİYE 2007 130 42,502 10,289 2,419,262 2008 204 70,924 17,410 3,380,214 2009 201 80,099 18,803 4,320,729 2010 430 157,161 25,378 5,248,226 2011 511 194,020 23,361 5,385,588 2011/2010 Değişim % 18.8% 23.5% -7.9% 2.6% 2011/2002 Değişim % 401.0% 380.2% 127.4% 104.4% 2002 2 465 267 53,400 2003 4 991 254 49,110 2004 6 1,203 173 28,764 2005 5 1,308 143 27,243 2006 4 733 347 43,300 SAMSUN 2007 5 930 171 35,580 2008 7 1,493 374 123,310 2009 7 1,414 1,079 92,100 2010 5 1,528 804 96,066 2011 6 1,440 630 94,291 2011/2010 Değişim % 20.0% -5.8% -21.6% -1.8% 2011/2002 Değişim % 200.0% 209.7% 136.0% 76.6% 2002 1.96% 1.15% 2.60% 2.03% 2003 4.12% 2.59% 1.91% 1.78% 2004 5.22% 3.27% 1.37% 1.12% 2005 4.07% 2.82% 1.25% 1.00% 2006 3.57% 1.92% 3.65% 2.00% SAMSUN % 2007 3.85% 2.19% 1.66% 1.47% 2008 3.43% 2.11% 2.15% 3.65% 2009 3.48% 1.77% 5.74% 2.13% 2010 1.16% 0.97% 3.17% 1.83% 2011 1.17% 0.74% 2.70% 1.75% Kaynak: TÜİK SİNEMA İSTATİSTİKLERİ (2002-2011) 2002 yılında sinema sayısı payı 5 adet sinema salonu ile %0.94 olan Samsun, 2011 yılında 33 adet sinema salonu ile %1.72 paya sahiptir. 2002 yılında 1625 adet sinema koltuk sayısı ile %1.21 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 3512 adet koltuk ile %1.36 paya sahiptir. 2002 yılında 558 adet sinema gösteri sayısı ile %2.48 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 716 adet gösteri ile %1.89 paya sahiptir. 2002 yılında 254,541 sinema seyircisi ile %1.65 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 480,328 adet seyirci ile %1.28 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde sinema salonu sayısı Türkiye de %260.3 oranında artarken Samsun da %560 oranında artmış, sinema koltuk say s Türkiye de %92.2 oranında artarken Samsun da %116.1 oranında artmış, sinema seyirci say s Türkiye de %143 oranında artarken Samsun da %88.7 oranında artmış, sinema gösteri say s Türkiye de %68.2 oranında artarken Samsun da %28.3 oranında artmış, 2011 yılında Samsun sinema salonu sayısına göre 9 uncu sırada, sinema koltuk sayısına göre 11 üncü sırada, sinema gösteri sayısına göre 6 ncı sırada, sinema seyirci sayısına göre de 16 ncı sıradadır. YIL BÖLGE ADI Sinema salonu sayısı Sinema Koltuk sayısı Sinema Gösteri sayısı Sinema Seyirci sayısı 2002 532 134,045 22,529 15,406,597 2003 826 141,839 21,254 14,503,052 2004 822 145,298 26,398 18,670,834 2005 987 152,234 25,076 18,001,466 2006 1,045 153,736 25,297 23,512,599 TÜRKİYE 2007 1,140 161,923 28,733 20,659,569 2008 1,514 212,155 32,003 31,132,231 2009 1,647 229,822 34,947 31,334,447 2010 1,834 249,297 35,999 35,787,380 2011 1,917 257,604 37,892 37,439,786 2011/2010 Değişim % 4.5% 3.3% 5.3% 4.6% 2011/2002 Değişim % 260.3% 92.2% 68.2% 143.0% 2002 5 1,625 558 254,541 2003 18 2,109 395 204,525 2004 21 2,493 628 334,693 2005 20 2,421 749 269,549 2006 20 2,403 774 320,751 SAMSUN 2007 18 1,838 489 242,197 2008 31 3,397 624 418,911 2009 33 3,503 590 455,942 2010 33 3,503 677 478,140 2011 33 3,512 716 480,328 2011/2010 Değişim % 0.0% 0.3% 5.8% 0.5% 2011/2002 Değişim % 560.0% 116.1% 28.3% 88.7% 2002 0.94% 1.21% 2.48% 1.65% 2003 2.18% 1.49% 1.86% 1.41% 2004 2.55% 1.72% 2.38% 1.79% 2005 2.03% 1.59% 2.99% 1.50% 2006 1.91% 1.56% 3.06% 1.36% SAMSUN % 2007 1.58% 1.14% 1.70% 1.17% 2008 2.05% 1.60% 1.95% 1.35% 2009 2.00% 1.52% 1.69% 1.46% 2010 1.80% 1.41% 1.88% 1.34% 2011 1.72% 1.36% 1.89% 1.28% Kaynak: Tüik 248 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 249

HALK KÜTÜPHANELERİ (2002-2011) 2002 yılında 21 adet halk kütüphanesi ile %1.65 paya sahip olan Samsun, 2011 yılında 15 adet halk kütüphanesi ile %1.34 paya sahiptir. 2002 yılında 190,058 adet kitap sayısı ile %1.53 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 212,122 adet kitap ile %1.36 paya sahiptir. 2002 yılında 419,776 adet yararlanma sayısı ile %2.08 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 417,574 adet yararlanma sayısı ile %2.22 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde halk kütüphanesi say s Türkiye de %12.3 azalırken Samsun da %28.6 azalm ş, yararlanma say s Türkiye de %6.7 azal rken Samsun da %0.5 azalm şt r. 2007-2011 döneminde bin kişi baş na yararlanma say s Türkiye de %12.2 azal rken Samsun da %20.9 azalm şt r. 2011 yılında Samsun halk kütüphanesi sayısına göre 30 uncu sırada, kitap sayısına göre 23 üncü sırada, yararlanma sayısına göre 10 uncu sırada, bin kişi başına yararlanma sayısına göre de 43 üncü sırada, ödünç verilen materyal sayısına göre 13 üncü sıradadır. YIL BÖLGE ADI Kütüphane sayısı Kitap sayısı Yararlanma sayısı Bin kişi başına yararlanma sayısı Ödünç verilen materyal sayısı 2002 Türkiye 1,275 12,433,310 20,179,482 4,469,847 2003 1,350 12,684,084 17,827,177 4,335,827 2004 1,367 12,984,801 20,516,562 4,261,805 2005 1,144 12,948,460 20,706,526 4,385,926 2006 1,178 12,958,376 21,138,821 4,493,029 2007 1,162 13,198,814 20,228,517 287 4,401,617 2008 1,156 13,662,483 19,034,750 266 4,578,792 2009 1,149 14,093,896 19,929,836 275 5,390,401 2010 1,136 14,528,550 19,280,441 262 5,877,432 2011 1,118 15,621,478 18,826,715 252 6,215,605 2011/2010 Değişim % -1.6% 7.5% -2.4% -3.8% 5.8% 2011/2002 Değişim % -12.3% 25.6% -6.7% -12.2% 39.1% 2002 Samsun 21 190,058 419,776 100,270 2003 21 194,835 380,760 86,070 2004 21 194,062 567,208 115,136 2005 14 194,706 710,909 156,391 2006 17 197,103 623,246 118,125 2007 17 197,947 519,215 422 105,350 2008 16 188,858 412,300 334 80,543 2009 16 193,933 387,192 310 82,622 2010 15 205,192 409,765 327 107,764 2011 15 212,122 417,574 334 115,784 2011/2010 Değişim % 0.0% 3.4% 1.9% 2.1% 7.4% 2011/2002 Değişim % -28.6% 11.6% -0.5% -20.9% 15.5% 2002 Samsun % 1.65% 1.53% 2.08% 2.24% 2003 1.56% 1.54% 2.14% 1.99% 2004 1.54% 1.49% 2.76% 2.70% 2005 1.22% 1.50% 3.43% 3.57% 2006 1.44% 1.52% 2.95% 2.63% 2007 1.46% 1.50% 2.57% 147.04% 2.39% 2008 1.38% 1.38% 2.17% 125.56% 1.76% 2009 1.39% 1.38% 1.94% 112.73% 1.53% 2010 1.32% 1.41% 2.13% 124.81% 1.83% 2011 1.34% 1.36% 2.22% 132.54% 1.86% Kaynak: Tüik TURİZM 250 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 251

TURİZM İSTATİSTİKLERİ YILLAR İTİBARİYLE KONAKLAMA TESİSİ YATAK KAPASİTELERİ (2004-2011) 2004 yılında 6 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde 815 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 11 adet turizm yat r m belgeli konaklama tesisinde1,510 adet yatak kapasitesine sahiptir. 2004 yılında 6 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 711 adet yatak kapasitesine sahip olan Samsun 2011 yılında 14 adet turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde1,420 adet yatak kapasitesine sahiptir. 2004-2011 yılları arasında turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %47.2 oranında artarken Samsun da %99.7 oranında artmıştır. 2004-2011 yılları arasında turizm yat r m belgeli konaklama tesisi yatak kapasitesi Türkiye de %3.3 oranında artarken Samsun da %85.3 oranında artmıştır. TURİZM YATIRIMI BELGELİ TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ Yıllar Bölge Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 2004 1,151 118,883 259,424 2,357 217,664 454,290 2005 1,039 128,005 278,255 2,412 231,123 483,330 2006 869 123,326 274,687 2,475 241,702 508,632 2007 776 112,541 254,191 2,514 251,987 532,262 TÜRKİYE 2008 772 113,487 258,287 2,566 268,633 567,470 2009 754 103,119 231,456 2,625 289,383 608,765 2010 877 114,771 252,984 2,647 299,621 629,465 2011 922 122,364 267,900 2,783 319,319 668,829 2011/2010 Değ.% 5.1% 6.6% 5.9% 5.1% 6.6% 6.3% 2011/2004 Değ.% -19.9% 2.9% 3.3% 18.1% 46.7% 47.2% 2004 6 401 815 6 358 711 2005 4 287 587 7 422 839 2006 3 262 533 9 481 958 2007 1 49 98 10 534 1,066 SAMSUN 2008 1 49 98 7 386 758 2009 7 415 861 10 536 1,068 2010 13 720 1,429 11 572 1,133 2011 11 765 1,510 14 717 1,420 2011/2010 Değ.% -15.4% 6.3% 5.7% 27.3% 25.3% 25.3% 2011/2004 Değ.% 83.3% 90.8% 85.3% 133.3% 100.3% 99.7% 2004 0.52% 0.34% 0.31% 0.25% 0.16% 0.16% 2005 0.38% 0.22% 0.21% 0.29% 0.18% 0.17% 2006 0.35% 0.21% 0.19% 0.36% 0.20% 0.19% 2007 0.13% 0.04% 0.04% 0.40% 0.21% 0.20% SAMSUN % 2008 0.13% 0.04% 0.04% 0.27% 0.14% 0.13% 2009 0.93% 0.40% 0.37% 0.38% 0.19% 0.18% 2010 1.48% 0.63% 0.56% 0.42% 0.19% 0.18% 2011 1.19% 0.63% 0.56% 0.50% 0.22% 0.21% Kaynak: www.turizm.gov.tr TURİZM BELGELİ KONAKLAMA TESİSİ YATAK KAPASİTELERİ (2011) Samsun 2011 yılı itibariyle 11 adet Turizm Yatırımı Belgeli konaklama tesisinde 765 adet oda ve 1,510 adet yatak sayısına, 14 adet Turizm işletmesi belgeli konaklama tesisinde 717 adet oda ve 1,420 adet yatak sayısına sahiptir. 2011 yılında Samsun un turizm yatırımı belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı %0.56, turizm işletmesi belgeli konaklama tesisi yatak sayısı payı ise %0.21 kadardır. TURİZM BELGELİ KONAKLAMA TESİSİ, ODA VE YATAK SAYISININ İLLERE DAĞILIMI (2011) Sn İLLER TURİZM YATIRIMI BELGELİ TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı TÜRKİYE 922 122,364 267,900 2,783 319,319 668,829 1 ANTALYA 144 30,604 67,791 703 153,015 326,282 2 MUĞLA 143 17,359 40,439 384 42,458 90,163 3 İSTANBUL 106 16,821 35,748 386 32,874 66,551 4 MERSİN 35 7,374 15,578 40 2,507 5,379 5 AFYONKARAHİSAR 16 5,187 12,754 11 1,575 3,300 6 İZMİR 36 4,833 11,726 141 13,027 27,283 7 ANKARA 21 2,961 6,780 153 10,298 20,714 8 AYDIN 19 2,653 5,816 75 10,005 20,754 9 KONYA 14 2,299 4,746 22 1,761 3,614 10 ADANA 22 2,235 4,700 27 1,905 3,793 11 HATAY 22 2,271 4,693 26 1,417 2,881 12 BURSA 23 2,223 4,526 51 3,776 7,718 13 KOCAELİ 14 1,635 3,349 29 1,538 3,073 14 SAKARYA 12 1,054 2,465 9 794 1,593 15 GAZİANTEP 11 1,160 2,334 36 2,165 4,352 16 ERZURUM 6 952 2,098 11 984 2,031 17 VAN 11 989 2,005 10 564 1,140 18 BALIKESİR 14 870 1,785 68 4,268 8,704 19 MARDİN 10 798 1,693 12 820 1,652 20 NEVŞEHİR 8 784 1,638 46 4,067 8,718 21 SAMSUN 11 765 1,510 14 717 1,420 SAMSUN PAY % 1.19% 0.63% 0.56% 0.50% 0.22% 0.21% 22 ŞANLIURFA 4 681 1,468 11 857 1,750 23 ÇANAKKALE 18 761 1,429 47 2,353 4,768 24 KAYSERİ 8 710 1,423 18 1,298 2,646 25 EDİRNE 10 781 1,414 20 841 1,633 26 TRABZON 12 610 1,210 27 1,480 2,995 27 DENİZLİ 6 535 1,184 26 2,999 6,044 28 BOLU 5 566 1,164 19 1,578 3,350 29 DİYARBAKIR 4 577 1,155 17 987 1,920 30 YOZGAT 2 498 1,120 4 212 430 31 ELAZIĞ 4 390 1,043 6 321 631 32 ORDU 8 535 1,021 17 705 1,419 33 RİZE 10 493 971 8 320 643 34 MALATYA 5 524 966 12 739 1,426 35 ÇORUM 6 447 931 8 507 989 36 UŞAK 6 461 925 5 208 386 37 SİVAS 4 404 892 6 290 585 38 NİĞDE 2 417 848 2 115 240 39 BİTLİS 8 433 833 4 176 351 40 K.MARAŞ 9 433 811 8 450 899 Kaynak: www.turizm.gov.tr, S ralama Turizm Yat r m Belgeli Tesis yatak say s na göre yap lm şt r. 40 il listelenmiştir 252 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 253

TURİZM İŞLETME BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE GELİŞ VE GECELEME SAYILARI (2002-2011) Turizm İşletme Belgeli konaklama tesislerde 2002 yılında 50,699 adet geliş sayısı ile %0.29 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 136,148 adet geliş sayısı ile %0.41 paya sahiptir. 2002 yılında 83,452 adet toplam geceleme sayısı ile %0.14 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 212,236 adet toplam geceleme sayısı ile %0.20 paya sahiptir. 2002-2011 döneminde turizm işletmesi belgeli konaklama tesislerinde geceleme sayısı Türkiye de %82 oranında artarken Samsun da %154.3 oranında artmıştır. 2011 yılında 2010 yılına göre geceleme sayısı Türkiye de %8.5 oranında artarken Samsun da %40.7 oranında artmıştır. YIL BÖLGE ADI Tesise geliş sayısı Geceleme sayısı Toplam Yabancı Vatandaş Toplam Yabancı Vatandaş 2002 17,788,300 9,871,594 7,916,706 58,514,943 43,312,498 15,202,445 2003 17,421,324 8,991,456 8,429,868 57,099,904 40,866,002 16,233,902 2004 20,706,676 10,981,763 9,724,913 68,084,502 49,727,905 18,356,597 2005 23,411,002 12,952,616 10,458,386 74,927,084 56,108,453 18,818,631 2006 23,466,672 11,896,571 11,570,101 68,143,098 46,640,460 21,502,638 Türkiye 2007 26,832,851 14,794,270 12,038,581 78,788,057 56,539,898 22,248,159 2008 24,934,002 13,647,606 11,286,396 77,750,742 56,918,298 20,832,444 2009 26,526,820 14,388,998 12,137,822 82,916,475 59,986,967 22,929,508 2010 29,753,966 17,415,364 12,338,602 98,158,007 74,325,670 23,832,337 2011 33,614,187 19,264,058 14,350,129 106,505,481 78,888,865 27,616,616 2011/2010 Değişim % 13.0% 10.6% 16.3% 8.5% 6.1% 15.9% 2011/2002 Değişim % 89.0% 95.1% 81.3% 82.0% 82.1% 81.7% 2002 50,699 3,753 46,946 83,452 11,053 72,399 2003 60,652 1,266 59,386 103,139 3,070 100,069 2004 56,891 1,657 55,234 81,495 3,114 78,381 2005 56,240 4,503 51,737 75,908 7,536 68,372 2006 72,980 5,804 67,176 103,308 10,057 93,251 Samsun 2007 72,199 6,323 65,876 98,610 11,019 87,591 2008 73,741 3,057 70,684 96,912 7,194 89,718 2009 67,372 4,912 62,460 96,524 10,294 86,230 2010 87,862 5,919 81,943 150,861 15,712 135,149 2011 136,148 7,239 128,909 212,236 18,589 193,647 2011/2010 Değişim % 55.0% 22.3% 57.3% 40.7% 18.3% 43.3% 2011/2002 Değişim % 168.5% 92.9% 174.6% 154.3% 68.2% 167.5% 2002 0.29% 0.04% 0.59% 0.14% 0.03% 0.48% 2003 0.35% 0.01% 0.70% 0.18% 0.01% 0.62% 2004 0.27% 0.02% 0.57% 0.12% 0.01% 0.43% 2005 0.24% 0.03% 0.49% 0.10% 0.01% 0.36% 2006 0.31% 0.05% 0.58% 0.15% 0.02% 0.43% Samsun % 2007 0.27% 0.04% 0.55% 0.13% 0.02% 0.39% 2008 0.30% 0.02% 0.63% 0.12% 0.01% 0.43% 2009 0.25% 0.03% 0.51% 0.12% 0.02% 0.38% 2010 0.30% 0.03% 0.66% 0.15% 0.02% 0.57% 2011 0.41% 0.04% 0.90% 0.20% 0.02% 0.70% Kaynak: TÜİK BELEDİYE BELGELİ KONAKLAMA TESİSLERİNDE GELİŞ VE GECELEME SAYILARI (2002-2011) Belediye belgeli konaklama tesislerinde 2002 yılında 237,096 adet geliş sayısı ile %2.03 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 95,184 adet geliş sayısı ile %0.42 paya sahiptir. 2002 yılında 270,059 adet geceleme ile %1.18 paya sahip olan Samsun 2011 yılında 172,468 adet toplam geceleme ile %0.35 paya sahiptir. 2002-2011 yılları arasında belediye belgeli konaklama tesislerinde geceleme sayısı Türkiye de %84.1 oranında artarken Samsun da %58.6 oranında azalm şt r. 2011 yılında 2010 yılına göre geceleme sayısı Türkiye de %0.6 oranında azalırken, Samsun da %20.2 oranında azalmıştır. YIL BÖLGE ADI Tesise geliş sayısı Geceleme sayısı Toplam Yabancı Vatandaş Toplam Yabancı Vatandaş 2002 11,706,269 3,249,837 8,456,432 22,929,843 9,901,035 13,028,808 2003 9,966,563 2,356,304 7,610,259 22,833,315 10,252,308 12,581,007 2004 10,769,439 3,095,238 7,674,201 25,217,400 12,343,869 12,873,531 2005 11,158,166 3,257,825 7,900,265 28,080,619 15,032,937 13,047,158 2006 10,289,532 2,260,485 8,029,047 22,909,679 10,254,891 12,654,788 Türkiye 2007 16,942,511 4,802,653 12,139,858 37,179,253 17,651,942 19,527,311 2008 15,584,016 4,115,212 11,468,804 36,167,014 16,672,587 19,494,427 2009 18,538,341 4,915,424 13,622,917 41,472,742 19,683,973 21,788,769 2010 23,499,891 7,834,701 15,665,190 51,028,935 25,814,082 25,214,853 2011 22,411,589 6,846,474 15,565,115 49,729,234 22,662,247 27,066,987 2011/2010 Değişim % -4.6% -4.6% -12.6% -0.6% -2.5% -12.2% 2011/2002 Değişim % 91.4% 91.4% 110.7% 84.1% 116.9% 128.9% 2002 237,096 12,225 224,871 270,059 15,742 254,317 2003 193,084 2,799 190,285 243,231 4,438 238,793 2004 181,171 1,795 179,376 291,120 3,038 288,082 2005 173,437 2,873 170,564 249,577 4,200 245,377 2006 303,548 1,369 302,179 304,608 1,730 302,878 Samsun 2007 133,412 2,971 130,441 250,715 7,594 243,121 2008 69,511 6,022 63,489 122,202 10,586 111,616 2009 135,382 14,636 120,746 239,669 21,147 218,522 2010 120,798 4,108 116,690 160,245 5,932 154,313 2011 95,184 2,086 93,098 172,468 3,833 168,635 2011/2010 Değişim % -21.2% -21.2% -49.2% -20.2% 7.6% -35.4% 2011/2002 Değişim % -59.9% -59.9% -82.9% -58.6% -36.1% -75.7% 2002 2.03% 0.38% 2.66% 1.18% 0.16% 1.95% 2003 1.94% 0.12% 2.50% 1.07% 0.04% 1.90% 2004 1.68% 0.06% 2.34% 1.15% 0.02% 2.24% 2005 1.55% 0.09% 2.16% 0.89% 0.03% 1.88% 2006 2.95% 0.06% 3.76% 1.33% 0.02% 2.39% Samsun % 2007 0.79% 0.06% 1.07% 0.67% 0.04% 1.25% 2008 0.45% 0.15% 0.55% 0.34% 0.06% 0.57% 2009 0.73% 0.30% 0.89% 0.58% 0.11% 1.00% 2010 0.51% 0.05% 0.74% 0.31% 0.02% 0.61% 2011 0.42% 0.03% 0.60% 0.35% 0.02% 0.62% Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK 254 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 255

GİRİŞ VE ÇIKIŞ KAPILARININ BAĞLI OLDUĞU İL VE ULAŞIM YOLUNA GÖRE GİRİŞ VE ÇIKIŞ YAPAN VATANDAŞLAR VE YABANCILAR (2002-2011) 2011 yılında Samsun a havayolu ile giriş yapan yabanc sayısı 14,748 (pay %0.07) kişi, ç k ş yapan yabanc sayısı ise 16,086 (pay %0.07) kişidir. 2011 yılında Samsun a denizyolu ile giriş yapan vatandaş sayısı 20,108 (pay %4.79) kişi, ç k ş yapan vatandaş sayısı 19,895 (pay %4.71) kişidir. 2002-2011 yılları arasında havayolu ile giriş yapan yabanc sayısı Türkiye de %118 artarken Samsun da %85 artmıştır. 2011 yılında 2010 yılına göre giriş yapan yabanc sayısı Türkiye de %11 artarken Samsun da %35 artmıştır Yıl Bölge Adı GİRİŞ YAPAN ÇIKIŞ YAPAN YABANCILAR VATANDAŞLAR YABANCILAR VATANDAŞLAR Havayolu Denizyolu Günübirlik Havayolu Denizyolu Havayolu Denizyolu Günübirlik Havayolu Denizyolu 2002 9,983,741 277,680 466,195 3,068,872 352,308 9,787,743 284,382 466,195 3,107,823 335,126 2003 10,012,886 300,147 686,114 3,345,987 366,611 9,912,480 300,613 686,114 3,404,672 360,486 2004 12,574,463 467,424 713,085 3,829,054 422,631 12,516,128 467,928 713,085 3,994,785 436,638 2005 14,981,462 468,055 852,009 4,700,463 445,456 14,820,523 465,361 852,009 4,901,119 444,488 2006 Türkiye 14,084,734 553,797 903,397 5,598,810 396,757 13,790,403 544,750 903,397 5,726,411 399,410 2007 16,807,681 650,323 1,092,583 6,160,021 362,577 16,681,417 655,333 1,092,583 6,250,261 380,506 2008 18,838,735 694,644 1,342,670 6,529,561 368,254 18,921,565 674,517 1,342,670 6,713,398 370,170 2009 18,959,340 447,327 1,571,330 6,451,711 330,693 19,130,282 438,406 1,571,330 6,642,693 340,350 2010 19,555,705 429,893 1,632,395 5,987,481 372,219 19,493,183 444,553 1,632,395 6,023,755 377,318 2011 21,788,642 506,546 2,112,880 6,697,780 419,796 21,735,125 526,989 2,112,880 6,726,375 422,732 2011/2010 D.% 11% 18% 29% 12% 13% 12% 19% 29% 12% 12% 2011/2002 D.% 118% 82% 353% 118% 19% 122% 85% 353% 116% 26% 2002 7,973 3,554 13,314 27,879 13,739 11,574 3,521 13,314 38,520 15,209 2003 6,519 909 5,865 23,343 16,912 11,493 1,077 5,865 43,368 18,385 2004 13,475 1,545 5,819 45,018 20,208 14,185 1,750 5,819 51,886 21,694 2005 8,172 2,212 9,241 30,006 22,347 8,136 2,428 9,241 29,586 23,625 2006 Samsun 8,612 2,002 12,034 27,809 22,783 8,553 2,397 12,034 27,108 23,783 2007 9,822 2,194 11,281 32,037 20,750 10,112 2,599 11,281 28,116 21,406 2008 10,252 1,831 12,082 30,078 17,405 13,907 2,267 12,082 25,573 18,184 2009 8,639 1,329 15,007 25,825 12,504 9,101 1,666 15,007 24,930 12,491 2010 10,950 2,022 15,080 26,758 18,235 11,499 2,323 15,080 26,021 18,853 2011 14,748 1,675 15,678 35,984 20,108 16,086 1,860 15,678 36,202 19,895 2011/2010 D.% 35% -17% 4% 34% 10% 40% -20% 4% 39% 6% 2011/2002 D.% 85% -53% 18% 29% 46% 39% -47% 18% -6% 31% 2002 0.08% 1.28% 2.86% 0.91% 3.90% 0.12% 1.24% 2.86% 1.24% 4.54% 2003 0.07% 0.30% 0.85% 0.70% 4.61% 0.12% 0.36% 0.85% 1.27% 5.10% 2004 0.11% 0.33% 0.82% 1.18% 4.78% 0.11% 0.37% 0.82% 1.30% 4.97% 2005 0.05% 0.47% 1.08% 0.64% 5.02% 0.05% 0.52% 1.08% 0.60% 5.32% 2006 Samsun% 0.06% 0.36% 1.33% 0.50% 5.74% 0.06% 0.44% 1.33% 0.47% 5.95% 2007 0.06% 0.34% 1.03% 0.52% 5.72% 0.06% 0.40% 1.03% 0.45% 5.63% 2008 0.05% 0.26% 0.90% 0.46% 4.73% 0.07% 0.34% 0.90% 0.38% 4.91% 2009 0.05% 0.30% 0.96% 0.40% 3.78% 0.05% 0.38% 0.96% 0.38% 3.67% 2010 0.06% 0.47% 0.92% 0.45% 4.90% 0.06% 0.52% 0.92% 0.43% 5.00% 2011 0.07% 0.33% 0.74% 0.54% 4.79% 0.07% 0.35% 0.74% 0.54% 4.71% Kaynak: TÜİK SPOR İSTATİSTİKLERİ 256 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 257

FAAL VE LİSANSLI SPORCU SAYILARI (2002-2012) 2002 yılında toplam faal sporcu sayısı 3,765 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 12,938 adede çıkarmıştır. Samsun da 2002-2012 yılları arasında faal sporcu sayısı %243.6 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de faal sporcu sayısı %108.7 oranında artmıştır. 2002 yılında toplam lisanslı sporcu sayısı 5,175 olan Samsun 2012 yılında bu sayıyı 45,699 adede çıkarmıştır. Samsun da 2002-2012 yılları arasında lisanslı sporcu sayısı %783.1 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de lisanslı sporcu sayısı %738.4 oranında artmıştır. İL YIL Lisanslı Bayan Lisans Erkek Lisanslı Toplam Faal Bayan Faal Erkek Faal Toplam 2002 66,357 211,690 278,047 46,510 159,445 205,955 2003 98,590 306,493 405,083 37,701 117,122 154,823 2004 156,897 450,996 607,893 64,191 172,923 237,114 2005 251,664 666,154 917,818 104,397 245,583 349,980 2006 311,053 811,989 1,123,042 66,188 181,538 247,726 TÜRKİYE 2007 352,060 910,831 1,262,891 56,651 152,785 209,436 2008 406,731 1,062,621 1,469,352 72,083 182,954 255,037 2009 449,046 1,172,303 1,621,349 85,726 226,942 312,668 2010 492,465 1,272,292 1,764,757 72,542 195,316 267,858 2011 552,990 1,398,226 1,951,216 83,121 204,296 287,417 2012 664,346 1,666,744 2,331,090 130,342 299,400 429,742 2012/2011 Değişimi 20.1% 19.2% 19.5% 56.8% 46.6% 49.5% 2012/2002 Değişimi 901.2% 687.4% 738.4% 180.2% 87.8% 108.7% 2002 1,153 4,022 5,175 806 2,959 3,765 2003 1,795 5,528 7,323 778 2,457 3,235 2004 2,593 7,520 10,113 1,151 2,931 4,082 2005 3,364 9,651 13,015 1,025 2,668 3,693 2006 4,607 11,781 16,388 898 2,100 2,998 SAMSUN 2007 5,041 13,087 18,128 781 2,153 2,934 2008 6,014 15,497 21,511 1,254 3,018 4,272 2009 6,569 16,516 23,085 1,452 3,485 4,937 2010 7,498 19,601 27,099 1,279 4,232 5,511 2011 8,445 22,747 31,192 1,410 4,927 6,337 2012 13,191 32,508 45,699 4,042 8,896 12,938 2012/2011 Değişimi 56.2% 42.9% 46.5% 186.7% 80.6% 104.2% 2012/2002 Değişimi 1044.1% 708.3% 783.1% 401.5% 200.6% 243.6% 2002 1.74% 1.90% 1.86% 1.73% 1.86% 1.83% 2003 1.82% 1.80% 1.81% 2.06% 2.10% 2.09% 2004 1.65% 1.67% 1.66% 1.79% 1.69% 1.72% 2005 1.34% 1.45% 1.42% 0.98% 1.09% 1.06% 2006 1.48% 1.45% 1.46% 1.36% 1.16% 1.21% SAMSUN 2007 1.43% 1.44% 1.44% 1.38% 1.41% 1.40% 2008 1.48% 1.46% 1.46% 1.74% 1.65% 1.68% 2009 1.46% 1.41% 1.42% 1.69% 1.54% 1.58% 2010 1.52% 1.54% 1.54% 1.76% 2.17% 2.06% 2011 1.53% 1.63% 1.60% 1.70% 2.41% 2.20% 2012 1.99% 1.95% 1.96% 3.10% 2.97% 3.01% Kaynak: http://www.sgm.gov.tr SPOR KULÜBÜ SAYILARI (2002-2012) 2002 yılında %1.89 pay ile toplam 114 adet spor kulübüne sahip olan samsun 2012 yılında bu sayı %2.26 pay ile 264 adede yükselmiştir. 2002-2012 döneminde Samsun da toplam spor kulübü sayısı %131.58 oranında artarken aynı dönemde Türkiye de bu sayı %93.79 oranında artmıştır. İL YIL ASKERİ S.K. İHTİSAS S.K. MÜESSESE S.K. OKUL SPOR KULÜBÜ TOPLAM 2002 13 461 1,238-4,323 6,035 2003 12 501 1,229-4,380 6,122 2004 12 531 1,195 107 4,519 6,364 2005 12 565 1,136 401 4,728 6,842 2006 12 597 1,160 643 5,120 7,532 TÜRKİYE 2007 13 615 1,181 1,148 5,636 8,593 2008 12 622 1,221 1,502 6,053 9,410 2009 12 617 1,207 1,593 6,549 9,978 2010 11 603 1,214 1,456 7,214 10,498 2011 11 589 1,194 1,400 7,877 11,071 2012 11 568 1,174 1,383 8,559 11,695 2012/2011 Değ. 0.0% -3.6% -1.7% -1.2% 8.7% 5.6% 2012/2002 Değ. -15.4% 23.2% -5.2% 98.0% 93.8% 2002-17 32-65 114 2003-17 32-67 116 2004-17 29 9 65 120 2005-20 32 10 73 135 2006-20 34 10 76 140 SAMSUN 2007-22 33 8 87 150 2008-22 33 84 98 237 2009-20 30 98 110 258 2010-23 30 80 117 250 2011-23 28 68 135 254 2012-23 28 60 153 264 2012/2011 Değ. - 0.0% 0.0% -11.8% 13.3% 3.9% 2012/2002 Değ. - 35.3% -12.5% 135.4% 131.6% 2002-3.69% 2.58% 1.50% 1.89% 2003-3.39% 2.60% 1.53% 1.89% 2004-3.20% 2.43% 8.41% 1.44% 1.89% 2005-3.54% 2.82% 2.49% 1.54% 1.97% 2006-3.35% 2.93% 1.56% 1.48% 1.86% SAMSUN % 2007-3.58% 2.79% 0.70% 1.54% 1.75% 2008-3.54% 2.70% 5.59% 1.62% 2.52% 2009-3.24% 2.49% 6.15% 1.68% 2.59% 2010-3.81% 2.47% 5.49% 1.62% 2.38% 2011-3.90% 2.35% 4.86% 1.71% 2.29% 2012-4.05% 2.39% 4.34% 1.79% 2.26% Kaynak: http://www.sgm.gov.tr 258 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 259

İLLERE GÖRE SPORCU SAYILARI (2012) Samsun 2012 yılında toplam 12,938 adet faal sporcu sayısı ile %3.01 paya sahip olup 6 ncı sıradadır. SN İL Lisanslı Bayan Lisans Erkek Lisanslı Toplam Faal Bayan Faal Erkek Faal Toplam TÜRKİYE TOPLAM 664,346 1,666,744 2,331,090 130,342 299,400 429,742 1 İSTANBUL 79,891 217,269 297,160 22,556 54,468 77,024 2 ANKARA 42,120 102,729 144,849 10,630 24,128 34,758 3 İZMİR 38,189 83,292 121,481 6,783 14,401 21,184 4 BURSA 19,343 68,932 88,275 4,444 10,619 15,063 5 ERZURUM 7,773 28,053 35,826 3,176 10,275 13,451 6 SAMSUN 13,191 32,508 45,699 4,042 8,896 12,938 SAMSUN PAY % 1.99% 1.95% 1.96% 3.10% 2.97% 3.01% 7 ANTALYA 27,163 54,116 81,279 3,454 7,923 11,377 8 KOCAELİ 21,709 45,660 67,369 3,450 7,806 11,256 9 ADANA 18,262 45,808 64,070 3,479 6,899 10,378 10 GAZİANTEP 12,915 33,391 46,306 2,574 6,279 8,853 11 KONYA 12,674 36,639 49,313 2,618 6,179 8,797 12 KAYSERİ 15,806 38,057 53,863 2,844 5,869 8,713 13 MUĞLA 10,686 24,728 35,414 2,236 5,269 7,505 14 MERSİN 18,011 39,999 58,010 2,091 4,511 6,602 15 HATAY 9,430 26,796 36,226 1,643 4,557 6,200 16 TRABZON 7,738 17,907 25,645 2,235 3,792 6,027 17 SAKARYA 6,275 15,642 21,917 1,867 3,985 5,852 18 MANİSA 14,986 31,395 46,381 1,650 4,153 5,803 19 DENİZLİ 12,794 22,855 35,649 1,795 3,628 5,423 20 ESKİŞEHİR 13,516 24,597 38,113 1,801 3,231 5,032 21 KAHRAMANMARAŞ 6,061 23,091 29,152 1,170 3,689 4,859 22 BALIKESİR 8,940 22,896 31,836 1,549 3,226 4,775 23 MALATYA 8,816 22,311 31,127 1,079 3,441 4,520 24 ORDU 7,263 16,504 23,767 1,392 3,025 4,417 25 DİYARBAKIR 7,643 19,486 27,129 1,245 3,135 4,380 26 OSMANİYE 6,271 18,239 24,510 1,028 3,342 4,370 27 AYDIN 9,912 21,607 31,519 1,444 2,909 4,353 28 TEKİRDAĞ 7,264 16,275 23,539 1,348 2,885 4,233 29 EDİRNE 5,650 10,566 16,216 1,494 2,454 3,948 30 BATMAN 3,646 10,366 14,012 1,197 2,369 3,566 31 SİVAS 5,422 16,190 21,612 1,284 2,270 3,554 32 MARDİN 5,851 17,084 22,935 1,128 2,375 3,503 33 ÇANAKKALE 7,734 12,697 20,431 1,167 2,165 3,332 34 AFYONKARAHİSAR 7,094 15,392 22,486 1,229 1,992 3,221 35 KÜTAHYA 5,053 10,986 16,039 1,199 2,008 3,207 36 SİNOP 5,921 12,289 18,210 1,041 2,059 3,100 37 VAN 3,681 14,909 18,590 610 2,408 3,018 38 ÇORUM 4,913 16,797 21,710 862 2,076 2,938 39 ZONGULDAK 5,598 12,221 17,819 1,036 1,874 2,910 40 ADIYAMAN 5,187 18,407 23,594 728 2,121 2,849 41 ELAZIĞ 4,326 13,367 17,693 687 2,123 2,810 42 BURDUR 4,644 8,935 13,579 957 1,826 2,783 43 GİRESUN 4,541 11,356 15,897 948 1,782 2,730 44 ISPARTA 6,521 12,192 18,713 841 1,761 2,602 45 IĞDIR 2,528 7,033 9,561 625 1,911 2,536 46 BİTLİS 2,045 8,720 10,765 623 1,855 2,478 47 YALOVA 3,031 7,473 10,504 776 1,582 2,358 48 ERZİNCAN 2,836 9,675 12,511 621 1,702 2,323 49 TOKAT 4,129 11,215 15,344 563 1,757 2,320 50 NEVŞEHİR 5,683 11,407 17,090 767 1,518 2,285 51 AKSARAY 3,523 8,212 11,735 697 1,573 2,270 52 AMASYA 5,321 13,471 18,792 714 1,528 2,242 53 KARABÜK 3,671 7,772 11,443 706 1,418 2,124 54 DÜZCE 2,052 5,992 8,044 632 1,455 2,087 55 NİĞDE 3,591 9,704 13,295 661 1,392 2,053 56 BOLU 4,162 9,803 13,965 625 1,356 1,981 57 KIRŞEHİR 5,012 9,696 14,708 456 1,437 1,893 58 KASTAMONU 4,004 9,224 13,228 777 1,065 1,842 59 KIRKLARELİ 3,754 7,016 10,770 630 1,176 1,806 60 AĞRI 3,981 11,805 15,786 450 1,306 1,756 61 BARTIN 2,083 7,832 9,915 380 1,371 1,751 62 UŞAK 3,366 9,088 12,454 427 1,303 1,730 63 ÇANKIRI 2,661 6,590 9,251 724 986 1,710 64 SİİRT 2,353 9,314 11,667 355 1,342 1,697 65 ŞANLIURFA 2,552 10,873 13,425 404 1,289 1,693 66 KARAMAN 5,074 8,131 13,205 588 1,070 1,658 67 RİZE 3,439 8,585 12,024 547 1,106 1,653 68 GÜMÜŞHANE 1,839 5,269 7,108 579 991 1,570 69 ARTVİN 3,805 8,312 12,117 505 1,022 1,527 70 BİNGÖL 2,113 7,086 9,199 425 989 1,414 71 HAKKARİ 2,768 7,788 10,556 533 832 1,365 72 KIRIKKALE 5,077 14,183 19,260 364 895 1,259 73 BİLECİK 3,056 5,436 8,492 447 747 1,194 74 YOZGAT 2,386 7,103 9,489 223 874 1,097 75 MUŞ 1,675 6,181 7,856 289 790 1,079 76 TUNCELİ 2,677 5,186 7,863 313 699 1,012 77 ŞIRNAK 1,622 7,035 8,657 201 756 957 78 KARS 1,864 6,158 8,022 214 583 797 79 KİLİS 2,086 5,192 7,278 209 543 752 80 ARDAHAN 1,208 4,058 5,266 154 488 642 81 BAYBURT 895 4,590 5,485 107 510 617 Kaynak:www.sgm.gov.tr,s ralama faal sprocu say s na göre yap lm şt r. KONUT SATIŞLARI 260 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 261

KONUT SATIŞLARI (2008-2012) 2008 yılında toplam 6,289 adet konutun satıldığı Samsun da 2012 yılında toplam 12,330 adet konut satılmıştır. Samsun un konut satış adedi payı 2008 yılında %1.47 iken bu rakam 2012 yılında %1.76 olarak gerçekleşmiştir. 2008-2012 döneminde konut satışları Samsun da %96.06 oranında artarken Türkiye de %64.27 oranında artmıştır. 2012 yılında 2011 yılına göre konut satışları Samsun da %8.06 oranında artarken Türkiye de %0.94 oranında azalmıştır. 2012 yılında ipotekli konut satış payı Samsun da %33.0 oranında, Türkiye de ise %38.5 oranında gerçekleşmiştir. Yıllar Konut Satışları (Toplam) İpotekli Satışlar (1) İpotekli Satış Pay % Diğer Satışlar Diğer Satış Pay % 2008 427 105 427 105 100.0% 2009 555 184 22 726 4.1% 532 458 95.9% 2010 TÜRKİYE 607 098 246 741 40.6% 360 357 59.4% 2011 708 275 289 275 40.8% 419 000 59.2% 2012 701 621 270 136 38.5% 431 485 61.5% 2012/2011 Değişim % -0.94% -6.62% 2.98% 2012/2008 Değişim % 64.27% 1.03% 2008 6 289 6 289 100.0% 2009 8 727 359 4.1% 8 368 95.9% 2010 SAMSUN 9 010 3 292 36.5% 5 718 63.5% 2011 11 410 4 115 36.1% 7 295 63.9% 2012 12 330 4 069 33.0% 8 261 67.0% 2012/2011 Değişim % 8.06% -1.12% 13.24% 2012/2008 Değişim % 96.06% 31.36% 2008 1.47% 1.47% 2009 1.57% 1.58% 1.57% 2010 SAMSUN PAY % 1.48% 1.33% 1.59% 2011 1.61% 1.42% 1.74% 2012 1.76% 1.51% 1.91% Kaynak: TÜİK, (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM)) İLLER İTİBARİYLE KONUT SATIŞLARI (2008-2012) Samsun 2008 yılında toplam 6,289 adet konut satışı ile 13 üncü, 2009 yılında 8,727 adet konut satışı ile 13 üncü, 2010 yılında toplam 9,010 adet konut satışı ile 12 nci, 2011 yılında toplam 11,410 adet konut satışı ile 13 üncü ve 2012 yılında toplam 12,330 adet konut satışı ile yine 13 üncü sırada yer almıştır. Türkiye de 2008 yılında toplam 427 bin 105 adet konut satılmışken 2012 yılında toplam 701 bin 621 adet konut satılmıştır. SN İller /Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 TÜRKİYE 427,105 555,184 607,098 708,275 701,621 1 İSTANBUL 103,503 140,573 153,897 169,015 167,110 2 ANKARA 87,087 104,285 106,006 117,908 106,019 3 İZMİR 26,627 34,828 39,702 44,876 46,429 4 ANTALYA 24,821 30,602 31,419 35,451 34,555 5 BURSA 10,244 14,879 19,966 24,092 24,724 6 ESKİŞEHİR 9,928 11,077 14,006 17,325 19,422 7 KAYSERİ 10,615 13,015 15,873 19,040 18,581 8 MERSİN 11,216 13,692 15,141 18,464 18,447 9 KONYA 10,102 13,963 14,434 16,838 17,491 10 GAZİANTEP 8,006 13,412 12,601 15,699 15,963 11 ADANA 9,981 13,057 14,084 17,412 15,911 12 KOCAELİ 0 810 6,523 11,880 13,492 13 SAMSUN 6,289 8,727 9,010 11,410 12,330 SAMSUN PAY % 1.47% 1.57% 1.48% 1.61% 1.76% 14 DİYARBAKIR 7,124 9,723 8,816 11,078 10,895 15 DENİZLİ 4,689 6,947 7,128 8,916 9,256 16 MALATYA 5,375 6,922 6,913 7,956 8,560 17 SAKARYA 3,113 4,699 5,461 7,704 8,352 18 ELAZIĞ 4,613 5,955 6,626 8,009 7,297 19 ŞANLIURFA 4,949 5,760 5,855 7,390 7,184 20 ÇORUM 4,229 5,688 6,757 7,772 6,460 21 KAHRAMANMARAŞ 2,442 3,138 3,299 5,343 5,888 22 MANİSA 4,859 4,647 5,619 6,047 5,743 23 TEKİRDAĞ 2,123 2,967 3,556 4,532 5,606 24 TRABZON 4,071 4,962 4,783 5,756 5,590 25 HATAY 2,655 3,555 4,280 5,146 5,136 26 AYDIN 2,953 2,982 3,507 4,372 4,535 27 SİVAS 3,117 3,821 3,951 4,900 4,515 28 ÇANAKKALE 2,459 3,002 3,593 4,509 4,483 29 KÜTAHYA 1,334 1,866 2,497 3,330 4,370 30 BALIKESİR 2,076 2,411 2,848 3,734 3,688 Kaynak: TÜİK, (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM)),s ralama 2012 y l na göredir.ilk 30 il listelenmiştir. (1) 2008-2012 y llar verileri il merkezleri ve merkez ilçeleri kapsamaktad r. (2) TKGM, 2009 Ağustos ay ndan itibaren veri kay t sistemini değiştirerek ipotekli sat şlar ayr bir kalemde tutmaya başlam şt r. Buna göre 2009-2012 y llar na ait konut sat ş rakamlar ndaki bu kapsam eksikliği giderilerek söz konusu y llara ait veriler güncellenmiştir. İpotekli sat ş, borçlanarak sat n al nan konutun kredi teminat n oluşturmak için, yine ayn konutun teminat olarak gösterilmesidir. 262 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 263

KULLANMA AMACINA GÖRE TAMAMEN VEYA KISMEN BİTEN YENİ VE İLAVE YAPILARIN YÜZÖLÇÜMÜ (M²) (2002-2012) Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapıların yüzölçümü bakımından 2002 yılında toplam 411,677 m² ile %1.30 paya sahip olan Samsun 2012 yılında toplam 2,226,012 m² ile %2.14 paya sahiptir. 2012 yılında Samsun toplam bina yüzölçümüne göre 10 uncu, toplam ikamet amaçlı bina yüzölçümüne göre 8 inci, toplam ikamet amaçlı olmayan bina yüzölçümüne göre de 15 inci sıradadır. 2002-2012 döneminde kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapıların yüzölçümü toplam olarak Türkiye de %228 oranında artarken Samsun da %440 oranında artmış, ikamet amaçlı binaların yüzölçümü toplamı Türkiye de %251 oranında artarken Samsun da %580 oranında artmış, ikamet amaçlı olmayan binalar yüzölçümü toplamı Türkiye de %169 oranında artarken Samsun da %200 oranında artmıştır. Yıl Bölge Adı Toplam bina (m²) İkamet Amaçlı Binalar Bir daireli binalar (m²) Toplam (m²) İki ve daha fazla daireli binalar (m²) Halka açık ikamet yerleri (m²) Toplam (m²) Otel binaları (m²) İkamet Amaçlı Olmayan Binalar Ofis Toptan ve Trafik ve Sanayi Kamu (işyeri) perakende iletişim binaları ve eğlence, binaları ticaret binaları depolar eğitim, (m²) binaları (m²) (m²) hastane (m²) veya bakım kuruluşları binaları (m²) İkamet amaçlı olmayan diğer binalar (m²) 2002 31676425 22545078 2748234 19686333 110511 9131347 550063 956669 2503278 124111 3919079 893467 184680 2003 30936681 23583034 2929984 20543428 109622 7353647 714324 651290 2201468 20706 2560808 1082791 122260 2004 31028172 23433186 2467773 20827198 138215 7594986 689495 739860 1826962 20947 3387522 763642 166558 2005 50324600 36616627 3886755 32478768 251104 13707973 972862 1374206 4247349 64120 5807237 890894 351305 2006 57207320 42808464 3721305 38776662 310497 14398856 928768 2219454 3582127 50278 5440646 1462997 714586 2007 Türkiye 63403212 47552786 2987410 44080436 484940 15850426 1115863 2171081 3931552 191025 5640863 1807965 992077 2008 70957036 52461398 3235585 48695229 530584 18495638 1686684 2087271 5750947 231769 5211994 2332842 1194131 2009 94567729 70051087 4407107 65020466 623514 24516642 2202883 2653647 8696361 371195 5955735 3178586 1458235 2010 85281468 63679179 4024993 58933388 720798 21602289 1670489 2512220 6420483 225134 5675847 3827682 1270434 2011 105792341 81579039 4494758 76067122 1017159 24213302 2582177 3183469 6884109 475322 5929066 3447867 1711292 2012 103891700 79278406 4100731 74145260 1032415 24613294 2147439 3660024 6602152 430557 6528559 3577497 1667066 2012/2011 Değ. -1.80% -2.82% -8.77% -2.53% 1.50% 1.65% -16.84% 14.97% -4.10% -9.42% 10.11% 3.76% -2.58% 2012/2002 Değ. 228.0% 251.6% 49.2% 276.6% 834.2% 169.5% 290.4% 282.6% 163.7% 246.9% 66.6% 300.4% 802.7% 2002 411,677 260,044 27,034 230,370 2,640 151,633 1,286 10,670 69,112 64,357 6,208 2003 286,856 218,069 25,060 188,863 4,146 68,787 1,972 1,022 15,132 22,640 28,021 2004 413,781 338,744 45,353 281,291 12,100 75,037 4,665 3,260 33,181 26,091 6,160 1,680 2005 600,004 516,928 37,524 478,071 1,333 83,076 430 6,283 43,323 24,927 5,272 2,841 2006 1,092,792 881,164 45,108 830,241 5,815 211,628 6,529 10,002 80,515 92,231 13,648 8,703 2007 Samsun 1,471,201 1,214,338 35,805 1,159,818 18,715 256,863 8,940 52,491 86,928 1,642 53,913 44,347 8,602 2008 1,743,803 945,066 35,348 903,502 6,216 798,737 3,099 53,896 647,530 8,463 50,766 34,458 525 2009 1,847,528 1,222,226 47,880 1,149,731 24,615 625,302 2,228 19,169 416,857 27,262 89,860 58,980 10,946 2010 1,829,222 1,320,746 43,438 1,269,429 7,879 508,476 21,828 12,041 117,689 925 167,366 119,439 69,188 2011 2,040,546 1,674,538 64,463 1,598,712 11,363 366,008 15,255 30,855 78,749 1,887 141,431 71,211 26,620 2012 2,226,012 1,770,275 43,984 1,700,498 25,793 455,737 19,789 51,371 204,457 2,502 105,803 59,972 11,843 2012/2011 Değ. 9.09% 5.72% -31.77% 6.37% 126.99% 24.52% 29.72% 66.49% 159.63% 32.59% -25.19% -15.78% -55.51% 2012/2002 Değ. 440.7% 580.8% 62.7% 638.2% 877.0% 200.6% 1438.8% 381.5% 195.8% 64.4% 866.0% 2002 1.30% 1.15% 0.98% 1.17% 2.39% 1.66% 0.23% 1.12% 2.76% 0.00% 1.64% 0.69% 0.00% 2003 0.93% 0.92% 0.86% 0.92% 3.78% 0.94% 0.28% 0.16% 0.69% 0.00% 0.88% 2.59% 0.00% 2004 1.33% 1.45% 1.84% 1.35% 8.75% 0.99% 0.68% 0.44% 1.82% 0.00% 0.77% 0.81% 1.01% 2005 1.19% 1.41% 0.97% 1.47% 0.53% 0.61% 0.04% 0.46% 1.02% 0.00% 0.43% 0.59% 0.81% 2006 Samsun 1.91% 2.06% 1.21% 2.14% 1.87% 1.47% 0.70% 0.45% 2.25% 0.00% 1.70% 0.93% 1.22% 2007 Pay 2.32% 2.55% 1.20% 2.63% 3.86% 1.62% 0.80% 2.42% 2.21% 0.86% 0.96% 2.45% 0.87% 2008 (%) 2.46% 1.80% 1.09% 1.86% 1.17% 4.32% 0.18% 2.58% 11.26% 3.65% 0.97% 1.48% 0.04% 2009 1.95% 1.74% 1.09% 1.77% 3.95% 2.55% 0.10% 0.72% 4.79% 7.34% 1.51% 1.86% 0.75% 2010 2.14% 2.07% 1.08% 2.15% 1.09% 2.35% 1.31% 0.48% 1.83% 0.41% 2.95% 3.12% 5.45% 2011 1.93% 2.05% 1.43% 2.10% 1.12% 1.51% 0.59% 0.97% 1.14% 0.40% 2.39% 2.07% 1.56% 2012 2.14% 2.23% 1.07% 2.29% 2.50% 1.85% 0.92% 1.40% 3.10% 0.58% 1.62% 1.68% 0.71% Kaynak: TÜİK, SUÇ İSTATİSTİKLERİ 264 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 265

SUÇ İSTATİSTİKLERİ TÜRKİYE DEKİ SUÇLARIN TÜRÜNE GÖRE HÜKÜMLÜ SAYILARI (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) (2002-2011) 2011 yılında 2010 yılına göre en fazla artış gösteren suçlar %28.9 artış ile Kişiyi hürriyetinden yoksun b rakma, %26.1 artış ile zimmet, %23.7 artış ile yağma (gasp), %17.8 artış ile öldürme, %13 artış ile ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %4.1 artış ile kaçakç l k, %3.4 artış ile Uyuşturucu veya uyar c madde kullanma, sat n alma suçlarında olmuştur. 2011 yılında Türkiye nin onbin kişi başına hükümlü sayısı 10.7 dir. 2011 yılında 2010 yılına göre en fazla azalma gösteren suçlar %90.1 azalma ile doland r c l k, %61.8 azalma ile askeri ceza kanununa muhalefet, %38.1 azalma ile rüşvet, %23.8 azalış ile kötü muamele, %23.2 azalış ile trafik suçlar, %18 azalış ile hakaret, %13.9 azalış ile orman suçlarında olmuştur. 2011 yılında Türkiye de işlenen suç türlerinin payları incelendiğinde sırasıyla suçların; %31.0 ini İcra iflas kanununa muhalefet, %11.2 sini Çek kanunlar na muhalefet, %9.8 ini yaralama, %8.0 ini h rs zl k, %4.3 ünü öldürme, %3.8 ini Ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %3.7 sini askeri ceza kanununa muhalefet, %3.5 ini Uyuşturucu veya uyar c madde imal ve ticareti, %2.8 ini yağma (gasp), %2.6 sını sahtecilik, suçlarının oluşturduğu görülmektedir. Açıklama 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Değişim TÜRKİYE 2011/2010 2011/2002 Toplam 98955 99876 101308 52716 77884 127304 76607 74404 88480 80096-9.5% -19.1% Öldürme 2984 2683 3263 2805 1917 3070 3447 1514 2958 3484 17.8% 16.8% Yaralama 6155 6932 7839 7727 6945 9551 7802 7647 8400 7885-6.1% 28.1% Cinsel suçlar 1858 1491 1913 1243 886 872 986 562 909 828-8.9% -55.4% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 581 504 593 329 263 277 379 349 561 723 28.9% 24.4% Hakaret 181 247 258 265 1170 1467 1296 1105 1214 996-18.0% 450.3% Hırsızlık 7515 8166 10445 8814 6603 7531 6933 5758 6527 6445-1.3% -14.2% Yağma (Gasp) - - - - 1111 2374 2543 1145 1798 2225 23.7% - Dolandırıcılık 1736 2916 6545 9582 11460 13374 12295 10822 11434 1103-90.4% -36.5% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti - - - - 2198 4163 4164 1576 3139 2811-10.4% - Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullan,satınalma - - - - 179 330 35 1029 1276 1320 3.4% - Sahtecilik - - - - 1735 2129 1854 1593 2059 2077 0.9% - Kötü muamele - - - - 226 455 192 66 80 61-23.8% - Zimmet 271 197 255 196 105 138 111 65 69 87 26.1% -67.9% Rüşvet - - - - 52 71 47 32 21 13-38.1% - Kaçakçılık 787 916 767 809 1159 1396 1072 935 846 881 4.1% 11.9% Trafik suçları 5526 6074 6103 1979 420 1865 942 735 590 453-23.2% -91.8% Orman suçları 1628 1082 1081 1306 986 1007 480 378 359 309-13.9% -81.0% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 2506 2222 2637 2684 3211 4109 3517 2395 2679 3028 13.0% 20.8% İcra İflas Kanunu'na muhalefet 49368 46761 40324 2222 24571 55323 18175 19872 27362 24805-9.3% -49.8% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet - - - - 6093 8725 3078 6582 7800 2981-61.8% - Çek kanunlarına muhalefet - - - - - - - - - 8946 - - Diğer suçlar 8300 9391 9530 8132 6594 9077 7259 10244 8399 8635 2.8% 4.0% Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler SAMSUN DA İŞLENEN SUÇ TÜRÜNE GÖRE CEZA İNFAZ KURUMUNA GİREN HÜKÜMLÜ (2002-2011) 2002 yılında toplam 2,302 hükümlü ile %2.33 paya sahip olan Samsun, 2011 yılında toplam 1,116 hükümlü ile %1.38 paya sahiptir. Samsun da işlenen suçlara göre ceza infaz kurumuna giren hükümlü sayısı payında azalma olduğu görülmektedir. 2011 yılında 2010 yılına göre toplam hükümlü say s %2.2 azalm ş, öldürme %2.7 artmış, yaralama %19.2 azalm ş, cinsel suçlar %21.7 azalmış, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma %5 azalmış, hakaret %31.3 artmış, hırsızlık %25.5 azalmış, yağma(gasp) %22.2 azalmış, dolandırıcılık %82.9 azalmış, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti %32.1 azalmış, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma %42.9 azalmış, sahtecilik %37.9 arftmış, kaçakçılık %33.3 artmış, trafik suçları %12.5 artmış, orman suçları %26.7 artmış, ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar %26.3 artmış, icra iflas kanununa muhalefet %20.1 azalmış, askeri ceza kanununa muhalefet %50 azalmıştır. 2011 yılında Samsun, toplam hükümlü sayısına göre (1116) 20 nci sırada, on bin kişi başına hükümlü sayısına (8.8) göre de 43 üncü sırada yer almaktadır. Samsun 2011 yılında orman suçları, trafik suçları, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma, sahtecilik, çek kanunlarına muhalefet suçlarında üst sıralarda yer almaktadır. Açıklama 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Değişim SAMSUN 2011/2010 2011/2002 Toplam 2302 2302 2558 1094 1469 2161 1371 1039 1131 1106-2.2% -52.0% Öldürme 69 84 65 61 49 74 86 35 73 75 2.7% 8.7% Yaralama 182 200 212 185 142 207 220 159 130 105-19.2% -42.3% Cinsel suçlar 60 48 45 30 20 27 29 10 23 18-21.7% -70.0% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 22 26 32 28 4 7 8 15 20 19-5.0% -13.6% Hakaret 6 4 6 8 29 31 27 18 16 21 31.3% 250.0% Hırsızlık 140 124 154 145 124 78 88 70 106 79-25.5% -43.6% Yağma (Gasp) - - - - 7 27 21 7 27 21-22.2% - Dolandırıcılık 31 65 163 176 147 198 247 152 76 13-82.9% -58.1% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti - - - - 37 64 49 25 28 19-32.1% - Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma - - - - 4 5-7 7 4-42.9% - Sahtecilik - - - - 30 18 14 10 29 40 37.9% - Kötü muamele - - - - 2 21 2 2 2 - - - Zimmet 4 8 3 1 1 1 1 1-1 - -75.0% Rüşvet - - - - 1 1 - - 1 - - - Kaçakçılık 20 13 9 7 15 20 9 6 6 8 33.3% -60.0% Trafik suçları 154 114 145 45 6 42 25 21 16 18 12.5% -88.3% Orman suçları 116 68 63 86 69 47 35 17 15 19 26.7% -83.6% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 106 118 127 111 84 89 79 44 57 72 26.3% -32.1% İcra İflas Kanunu'na muhalefet 1019 1075 1193 32 538 1013 322 259 374 299-20.1% -70.7% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet - - - - 8 17 1 2 4 2-50.0% - Çek kanunlarına muhalefet - - - - - - - - - 131 - - Diğer suçlar 99 113 122 92 152 174 108 179 121 142 17.4% 43.4% Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler, Samsun İli TÜRKİYE DEKİ SUÇ TÜRLERİNİN PAYLARI (%)(2002-2011) Açıklama 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 TÜRKİYE Toplam 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Öldürme 3.0% 2.7% 3.2% 5.3% 2.5% 2.4% 4.5% 2.0% 3.3% 4.3% Yaralama 6.2% 6.9% 7.7% 14.7% 8.9% 7.5% 10.2% 10.3% 9.5% 9.8% Cinsel suçlar 1.9% 1.5% 1.9% 2.4% 1.1% 0.7% 1.3% 0.8% 1.0% 1.0% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 0.6% 0.5% 0.6% 0.6% 0.3% 0.2% 0.5% 0.5% 0.6% 0.9% Hakaret 0.2% 0.2% 0.3% 0.5% 1.5% 1.2% 1.7% 1.5% 1.4% 1.2% Hırsızlık 7.6% 8.2% 10.3% 16.7% 8.5% 5.9% 9.1% 7.7% 7.4% 8.0% Yağma (Gasp) - - - - 1.4% 1.9% 3.3% 1.5% 2.0% 2.8% Dolandırıcılık 1.8% 2.9% 6.5% 18.2% 14.7% 10.5% 16.0% 14.5% 12.9% 1.4% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti - - - - 2.8% 3.3% 5.4% 2.1% 3.5% 3.5% Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma - - - - 0.2% 0.3% 0.0% 1.4% 1.4% 1.6% Sahtecilik - - - - 2.2% 1.7% 2.4% 2.1% 2.3% 2.6% Kötü muamele - - - - 0.3% 0.4% 0.3% 0.1% 0.1% 0.1% Zimmet 0.3% 0.2% 0.3% 0.4% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% Rüşvet - - - - 0.1% 0.1% 0.1% 0.0% 0.0% 0.0% Kaçakçılık 0.8% 0.9% 0.8% 1.5% 1.5% 1.1% 1.4% 1.3% 1.0% 1.1% Trafik suçları 5.6% 6.1% 6.0% 3.8% 0.5% 1.5% 1.2% 1.0% 0.7% 0.6% Orman suçları 1.6% 1.1% 1.1% 2.5% 1.3% 0.8% 0.6% 0.5% 0.4% 0.4% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 2.5% 2.2% 2.6% 5.1% 4.1% 3.2% 4.6% 3.2% 3.0% 3.8% İcra İflas Kanunu'na muhalefet 49.9% 46.8% 39.8% 4.2% 31.5% 43.5% 23.7% 26.7% 30.9% 31.0% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet - - - - 7.8% 6.9% 4.0% 8.8% 8.8% 3.7% Çek kanunlarına muhalefet - - - - - - - - - 11.2% Diğer suçlar 8.4% 9.4% 9.4% 15.4% 8.5% 7.1% 9.5% 13.8% 9.5% 10.8% Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler 266 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 267

SAMSUN UN SUÇ TÜRÜNE GÖRE TÜRKİYE PAYI (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) (2002-2011) 2011 yılında Samsun da işlenen suçların Türkiye payları incelendiğinde; %6.1 ile orman suçlar, %4.0 ile trafik suçlar, %2.6 ile kişiyi hürriyetinden yoksun b rakma, %2.13 ile ateşli silahlar ve b çaklar ile ilgili suçlar, %2.2 ile öldürme, %2.2 ile cinsel suçlar, %2.1 ile hakaret, ön sırada yer almaktadır. Açıklama 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Samsun SAMSUN PAY % Sıra-2011 Toplam 2.3% 2.3% 2.5% 2.1% 1.9% 1.7% 1.8% 1.4% 1.3% 1.4% 20 Öldürme 2.3% 3.1% 2.0% 2.2% 2.6% 2.4% 2.5% 2.3% 2.5% 2.2% 13 Yaralama 3.0% 2.9% 2.7% 2.4% 2.0% 2.2% 2.8% 2.1% 1.5% 1.3% 21 Cinsel suçlar 3.2% 3.2% 2.4% 2.4% 2.3% 3.1% 2.9% 1.8% 2.5% 2.2% 14 Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 3.8% 5.2% 5.4% 8.5% 1.5% 2.5% 2.1% 4.3% 3.6% 2.6% 9 Hakaret 3.3% 1.6% 2.3% 3.0% 2.5% 2.1% 2.1% 1.6% 1.3% 2.1% 16 Hırsızlık 1.9% 1.5% 1.5% 1.6% 1.9% 1.0% 1.3% 1.2% 1.6% 1.2% 19 Yağma (Gasp) - - - - 0.6% 1.1% 0.8% 0.6% 1.5% 0.9% 19 Dolandırıcılık 1.8% 2.2% 2.5% 1.8% 1.3% 1.5% 2.0% 1.4% 0.7% 1.2% 18 Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti - - - - 1.7% 1.5% 1.2% 1.6% 0.9% 0.7% 22 Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma, satın alma - - - - 2.2% 1.5% - 0.7% 0.5% 0.3% 31 Sahtecilik - - - - 1.7% 0.8% 0.8% 0.6% 1.4% 1.9% 9 Kötü muamele - - - - 0.9% 4.6% 1.0% 3.0% 2.5% - - Zimmet 1.5% 4.1% 1.2% 0.5% 1.0% 0.7% 0.9% 1.5% 1.1% 23 Rüşvet - - - - 1.9% 1.4% - - 4.8% - - Kaçakçılık 2.5% 1.4% 1.2% 0.9% 1.3% 1.4% 0.8% 0.6% 0.7% 0.9% 23 Trafik suçları 2.8% 1.9% 2.4% 2.3% 1.4% 2.3% 2.7% 2.9% 2.7% 4.0% 8 Orman suçları 7.1% 6.3% 5.8% 6.6% 7.0% 4.7% 7.3% 4.5% 4.2% 6.1% 3 Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 4.2% 5.3% 4.8% 4.1% 2.6% 2.2% 2.2% 1.8% 2.1% 2.4% 10 İcra İflas Kanunu'na muhalefet 2.1% 2.3% 3.0% 1.4% 2.2% 1.8% 1.8% 1.3% 1.4% 1.2% 27 Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet - - - - 0.1% 0.2% 0.0% 0.0% 0.1% 0.1% 51 Çek kanunlarına muhalefet - - - - - - - - - 1.5% 12 Diğer suçlar 1.2% 1.2% 1.3% 1.1% 2.3% 1.9% 1.5% 1.7% 1.4% 1.6% 17 Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler NÜFUS BAŞINA HÜKÜMLÜ (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) (2002-2011) 2011 yılında Samsun un onbin nüfus başına hüklümlü sayısı 8.8 hükümlü iken Türkiye ortalaması 10.7 hükümlüdür. 2011 yılında Samsun da hükümlü sayısının nüfusa oranı %0.09 iken Türkiye ortalaması %0.11 dir. 2011 yılında Samsun da 1132 nüfus başına 1 hükümlü düşerken, Türkiye de 933 nüfus başına 1 hükümlü düşmektedir. YIL Türkiye Türkiye Değişim Samsun Samsun Değişim Samsun Pay Nüfus Hükümlü Başına Nüfus Hükümlü Oranı 2002 98,955 2,302 2.33% Samsun Türkiye Samsun Türkiye Samsun Türkiye 2003 99,876 0.93% 2,302 0.00% 2.30% 2004 101,308 1.43% 2,558 11.12% 2.52% 2005 52,716-47.96% 1,094-57.23% 2.08% 2006 77,884 47.74% 1,469 34.28% 1.89% 2007 127,304 63.45% 2,161 47.11% 1.70% 1,228,959 70 586 256 569 554 0.18% 0.18% 2008 76,607-39.82% 1,371-36.56% 1.79% 1,233,677 71 517 100 900 934 0.11% 0.11% 2009 74,404-2.88% 1,039-24.22% 1.40% 1,250,076 72 561 312 1203 975 0.08% 0.10% 2010 88,480 18.92% 1,131 8.85% 1.28% 1,252,693 73,722,988 1108 833 0.09% 0.12% 2011 80,096-9.48% 1,106-2.21% 1.38% 1,251,729 74,724,269 1132 933 0.09% 0.11% Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler SAMSUN DA SUÇ TÜRÜNE GÖRE ORANLAR (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) (2002-2011) 2011 yılında Samsun da işlenen suçların %27 si İcra İflas Kanununa Muhalefet, %11.8 i çek kanunlar na muhalefet, %9.5 i yaralama, %7.1 i h rs zl k, %6.8 i öldürme, %6.5 i ateşli silahlar ve b çakla ilgili suçlar, %3.6 sı sahtecilik, suçlarından oluşmaktadır. Açıklama 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 SAMSUN DAĞILIM Toplam 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Öldürme 3.0% 3.6% 2.5% 5.6% 3.3% 3.4% 6.3% 3.4% 6.5% 6.8% Yaralama 7.9% 8.7% 8.3% 16.9% 9.7% 9.6% 16.0% 15.3% 11.5% 9.5% Cinsel suçlar 2.6% 2.1% 1.8% 2.7% 1.4% 1.2% 2.1% 1.0% 2.0% 1.6% Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma 1.0% 1.1% 1.3% 2.6% 0.3% 0.3% 0.6% 1.4% 1.8% 1.7% Hakaret 0.3% 0.2% 0.2% 0.7% 2.0% 1.4% 2.0% 1.7% 1.4% 1.9% Hırsızlık 6.1% 5.4% 6.0% 13.3% 8.4% 3.6% 6.4% 6.7% 9.4% 7.1% Yağma (Gasp) - - - - 0.5% 1.2% 1.5% 0.7% 2.4% 1.9% Dolandırıcılık 1.3% 2.8% 6.4% 16.1% 10.0% 9.2% 18.0% 14.6% 6.7% 1.2% Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti - - - - 2.5% 3.0% 3.6% 2.4% 2.5% 1.7% Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma,satın alma - - - - 0.3% 0.2% - 0.7% 0.6% 0.4% Sahtecilik - - - - 2.0% 0.8% 1.0% 1.0% 2.6% 3.6% Kötü muamele - - - - 0.1% 1.0% 0.1% 0.2% 0.2% - Zimmet 0.2% 0.3% 0.1% 0.1% 0.1% 0.0% 0.1% 0.1% - 0.1% Rüşvet - - - - 0.1% 0.0% - - 0.1% - Kaçakçılık 0.9% 0.6% 0.4% 0.6% 1.0% 0.9% 0.7% 0.6% 0.5% 0.7% Trafik suçları 6.7% 5.0% 5.7% 4.1% 0.4% 1.9% 1.8% 2.0% 1.4% 1.6% Orman suçları 5.0% 3.0% 2.5% 7.9% 4.7% 2.2% 2.6% 1.6% 1.3% 1.7% Ateşli silahlar ve bıçaklar ile ilgili suçlar 4.6% 5.1% 5.0% 10.1% 5.7% 4.1% 5.8% 4.2% 5.0% 6.5% İcra İflas Kanunu'na muhalefet 44.3% 46.7% 46.6% 2.9% 36.6% 46.9% 23.5% 24.9% 33.1% 27.0% Askeri Ceza Kanunu'na muhalefet - - - - 0.5% 0.8% 0.1% 0.2% 0.4% 0.2% Çek kanunlarına muhalefet - - - - - - - - - 11.8% Diğer suçlar 4.3% 4.9% 4.8% 8.4% 10.3% 8.1% 7.9% 17.2% 10.7% 12.8% Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler 268 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 269

SUÇ VE EĞİTİM (Suçun işlendiği yer ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler) (2011) 2011 yılında Samsun hükümlülerin %34.36 sı ilkokul, %25.41 i ilköğretim, %17.9 u lise, %8.05 i ortaokul, %3.44 ü de üniversitelidir. Türkiye de ise hükümlülerin %27.43 ü ilkokul, %35.42 si ilköğretim, %19.82 si lise, %8.81 i ortaokul, %4.44 ü üniversitelidir. SN BÖLGE ADI Toplam Okuma Yazma Bilmeyen Okuryazar olup bir okul bitirmeyen İlkokul İlköğretim Ortaokul ve dengi meslek okulu Lise ve dengi meslek okulu Fakülte ve yüksekokul Bilinmeyen Türkiye 80096 846 4441 21971 20363 7060 15878 3559 5978 Türkiye Dağılım 1.06% 5.54% 27.43% 25.42% 8.81% 19.82% 4.44% 7.46% 1 İstanbul 12336 98 789 2820 2875 1058 2513 611 1572 2 İzmir 7189 66 443 2203 1707 612 1361 319 478 3 Antalya 4196 16 220 1168 859 345 906 263 419 4 Ankara 3853 20 182 759 969 342 908 254 419 5 Bursa 3142 23 122 927 713 308 633 165 251 6 Adana 2748 40 216 634 755 224 564 100 215 7 Aydın 2136 18 84 780 521 182 371 98 82 8 Manisa 2125 15 79 902 480 199 320 83 47 9 Mersin 2120 27 146 565 533 189 405 93 162 10 Gaziantep 2118 39 185 592 581 173 313 55 180 11 Balıkesir 2024 18 95 713 448 223 380 73 74 12 Denizli 1984 10 75 658 474 196 360 104 107 13 Konya 1884 17 58 617 457 181 370 83 101 14 Kayseri 1609 13 68 365 419 155 378 92 119 15 Muğla 1404 8 59 460 281 137 251 80 128 16 Afyonkarahisar 1206 14 38 425 287 123 236 53 30 17 Kocaeli 1153 7 72 231 421 99 185 39 99 18 Diyarbakır 1131 31 165 207 366 50 191 33 88 19 Tekirdağ 1108 8 71 291 306 88 207 39 98 20 Samsun 1106 7 41 380 281 89 198 38 72 Samsun Pay % 1.38% 0.83% 0.92% 1.73% 1.38% 1.26% 1.25% 1.07% 1.20% Samsun Dağılım 0.63% 3.71% 34.36% 25.41% 8.05% 17.90% 3.44% 6.51% 21 Sakarya 1061 14 31 330 250 116 225 47 48 22 Çanakkale 1026 5 49 337 220 118 215 40 42 23 Kahramanmaraş 889 15 46 246 240 77 204 32 29 24 Van 861 58 130 228 220 27 127 18 53 25 Hatay 840 8 63 255 252 69 121 15 57 Kaynak: www.tuik.gov.tr, Bölgesel İstatistikler, ilk 25 il listelenmiştir. SAMSUN KOSGEB 270 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 271

YILLAR İTİBARİYLE SAMSUN KOSGEB DESTEKLERİ (2000-2012) Samsun Kosgeb destekleri incelendiğinde; 2000 yılında 51 adet firmaya toplam 46,774.TL destek verildiği ve firma başına desteğin 917.TL olduğu görülmektedir. 2012 yılında ise 687 adet firmaya toplam 9 milyon 755 bin 736 TL destek verildiği ve firma başına destek miktarının 14,200.TL ye yükseldiği görülmektedir. 2012 yılında bir önceki yıla göre Samsun da destek miktar %75.4 oranında, desteklenen firma sayısı %11.9 oranında, firma baş na destek miktarı da %56.7 kat artmıştır. Yıllar Firma Sayısı Destek Miktarı(TL) Destek Miktarı Değişimi (%) Firma Başına Destek Miktarı(TL) Firma B. Destek Değişimi (%) 2000 51 46,774 917 2001 64 53,231 13.81% 832-9.31% 2002 104 450,451 746.22% 4,331 420.75% 2003 192 852,460 89.25% 4,440 2.51% 2004 282 3,057,580 258.68% 10,842 144.21% 2005 99 1,064,326-65.19% 10,751-0.85% 2006 79 637,648-40.09% 8,071-24.92% 2007 70 551,388-13.53% 7,877-2.41% 2008 67 366,551-33.52% 5,471-30.55% 2009 54 214,455-41.49% 3,971-27.41% 2010 168 755,919 252.48% 4,500 13.30% 2011 614 5,562,854 635.91% 9,060 101.36% 2012 687 9,755,736 75.37% 14,200 56.74% 2012/2011 Değ.% 11.9% 75.4% -88.1% 56.7% Kaynak: Kosgeb Samsun Hizmet Müdürlüğü ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI 272 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 273

ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI (OKA) Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA), 25.01.2006 tarih ve 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun un 3. maddesine dayanılarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı nın koordinasyonunda, 10 Kasım 2008 tarih ve 2008/14306 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur. Ajansın icra organı olan Genel Sekreterlik, Genel Sekreter ile birlikte toplam 38 kişi ile görev ve sorumluluklarını yerine getirmektedir. Vizyonumuz: Bölgesinde yerel dinamikleri harekete geçirerek sağlıklı ve sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesinde öncü, ulusal ve uluslararası platformlarda saygın, tanınır ve etkin çalışan bir Ajans olmaktır. Misyonumuz: Görev alanı olarak belirlenen Orta Karadeniz Bölgesinin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda sağlıklı ve sürdürülebilir kalkınmasını sağlamak için gereken plan, program ve araçlar ile faaliyetleri belirleyerek paydaşlarıyla birlikte başarıyla uygulayan, daima iyi ve katılımcı bir yönetişimle gelişen ve bölgesini geliştiren bir Ajans olmaktır. Görevlerimiz: a) Yerel yönetimlerin plânlama çalışmalarına teknik destek sağlamak, b) Bölge plan ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı faaliyet ve projelere destek olmak; bu kapsamda desteklenen faaliyet ve projelerin uygulama sürecini izlemek, değerlendirmek c) Kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, d) Ajansa tahsis edilen kaynakları, bölge plan ve programlarına uygun olarak kullanmak veya kullandırmak, e) Bölgenin kaynak ve olanaklarını tespit etmeye, ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, f) Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak, g) Bölge illerinde yatırımcıların, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idari iş ve işlemlerini, ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmek, h) Türkiye'nin katıldığı ikili veya çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin bölgede tanıtımını yapmak ve bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Ajansımız, Genel Sekreterlik hizmetlerini yürütmek üzere kiralanmış olan Kale Mahallesi Şükrüefendi Sokak No:2 Kat:3 İlkadım/SAMSUN adresinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Ajans, net 850 m² kullanım alanına sahip olan hizmet binasında 40 uzman ve destek personelinin çalışabilmesine imkân tanıyan açık ofisi, 1 adet 80 kişilik toplantı salonu ve 2 adet 40 kişilik toplantı salonu, bekleme ve görüşme salonları ile hizmet vermektedir. Ajansımızın yakın gelecekte fiziki altyapısını güçlendirmek amacıyla Yönetim Kurulumuzun almış olduğu karar doğrultusunda Samsun Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Organize Sanayi Bölgesi nde 5000 m 2 lik bir alan süresiz ve bedelsiz olarak Ajansa tahsis edilmiştir. İlgili alanda Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamında AB fonlarıyla gerçekleştirilecek olan Orta Karadeniz Bölgesinin Rekabetçiliğinin Artırılması projesinden Ajansın tüm faaliyetlerini etkin bir şekilde yerine getirebileceği yeterli alana ve müştemilata sahip 3 katlı bir hizmet binasının yapılabilmesi için gerekli hazırlıklar sürdürülmektedir. EURADA (Avrupa Kalkınma Ajansları Birliği) ÜYELİĞİ OKA 20 Nisan 2010 tarihinde EURADA ya üye olmuştur. Ajansımız, AB, ABD, Japonya ve Kanada daki kalkınma aktörleri arasında bilgi ve uzman değişimine destek olan EURADA nın toplantı ve faaliyetlerine uzmanları ile katılarak kalkınma konusunda dünyadaki yeniliklere ulaşmaktadır. OKA, TR83 Düzey2 bölgesindeki potansiyeli EURADA üyeleriyle paylaşmaktadır. 2012-2014 dönemlerinde Ajansımız, EURADA Yönetim Kurulu nda yer almaktadır. WAIPA ÜYELİĞİ (DÜNYA YATIRIM TANITIM AJANSLARI BİRLİĞİ) ÜYELİĞİ WAIPA, küresel ve bölgesel düzeyde YTA lar arası işbirliğinin geliştirilmesi ve yatırım çekme konusundaki deneyim aktarımını kolaylaştırmak amacındadır. Ajansımız 2011 yılından beri WAIPA üyesidir. DESTEK PROGRAMLARI 2013 YILI DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK KÜÇÜK ÖLÇEKLİ ALTYAPI MALİ DESTEK PROGRAMI Program Bütçesi 6.000.000 TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih 04.12.2012 Son Başvuru Tarihi 04.03.2013 Proje Hazırlığı için Tanınan Süre 90 gün Hibe Oranı %25-%75 Yapılan Başvuru Sayısı 45 Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 44 İmzalanan Sözleşme Sayısı 24 İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı 10.368.271,18 Sağlanacak Destek Tutarı 5.670.153,57 2013 YILI DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK SOSYAL İÇERME MALİ DESTEK PROGRAMI Program Bütçesi 2.000.000 TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih 04.12.2012 Son Başvuru Tarihi 04.03.2013 Proje Hazırlığı için Tanınan Süre 90 gün Hibe Oranı %25-%90 Yapılan Başvuru Sayısı 78 Ön İncelemeyi Geçen Proje sayısı 67 İmzalanan Sözleşme Sayısı 24 İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı 2.170.774,00 Sağlanacak Destek Tutarı 1.680.057,34 2012 Yılı DFD Program Bütçesi 860.000 TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih 12.03.2012 Son Başvuru Tarihi 14.11.2012 Hibe Oranı %25-100 Yapılan Başvuru Sayısı 45 adet İmzalanan Sözleşme Sayısı 15 adet İmzalanan Sözleşmelerin Bütçe Miktarı 860.000 TL 2012 Yılı Teknik Destek Program Bütçesi 300.000 TL Teklif Çağrısına Çıkılan Tarih 12.03.2012 Son Başvuru Tarihi 31.12.2012 Hibe Oranı % 100 Yapılan Başvuru Sayısı 60 İmzalanan Sözleşme Sayısı 31 Kabul Edilen Projelerde Talep Edilen Bütçe Miktarı 300.000 TL GÜDÜMLÜ PROJE OKA, 2011 yılında Güdümlü Proje Desteği kapsamında Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Samsun İl Özel İdaresi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Vakfı, Samsun Ticaret Borsası ortaklığında hazırlanarak sunulan Samsun Fuar ve Kongre Merkezi projesine destek sağlamıştır. Ülkemizde sözleşmesi imzalanarak uygulamaya başlanan ilk güdümlü proje olan Samsun Fuar ve Kongre Merkezi projesinin toplam bütçesi 12 milyon TL olup, bunun 7 milyon TL lik kısmı OKA tarafından sağlanacaktır. İnşaatı tamamlanma aşamasında olan fuar ve kongre merkezi hizmete girdiğinde Bölge açısından önemli bir faaliyet merkezi olacaktır. 2012 yılında Kalkınma Bakanlığı tarafından onaylanan Çorum Teknoloji Geliştirme Bölgesi Projesi OKA nın destekleyeceği ikinci güdümlü proje uygulaması olacaktır. Toplam bütçesi 6 milyon TL olan projenin 4,5 milyon TL si OKA tarafından sağlanacaktır. Projenin uygulama süresi 24 aydır. Çorum Organize Sanayi Bölgesinde tahsis edilen arsaya inşa edilecek olan TEKNOKENT üniversite-sanayi işbirliği açısından örnek bir uygulama olacaktır. 274 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 275

DİĞER OKA FAALİYETLERİ ORTA KARADENİZ BÖLGESİ NİN (TR83) REKABETÇİLİĞİNİN ARTIRILMASI PROJESİ OKA nın başvuru sahibi olduğu ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın program otoritesi olarak yürüttüğü Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamında başarılı bulunan ve desteklenmeye hak kazanan Orta Karadeniz Bölgesi nin (TR83) Rekabetçiliğinin Artırılması projesinin Operasyonel Anlaşma İmza Töreni 1 Şubat 2012 tarihinde Samsun da gerçekleştirilmiştir. Toplam bütçesi 6.960.105 Avro olan projenin uygulama süresi 32 aydır. Proje, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı hizmet binası inşası, coğrafi bilgi sistemleri veritabanı kurulması ve işlevsel hale getirilmesi, ajans personelinin yetkinliklerinin artırılmasına yönelik teknik destek sağlanması, sektör analizleri yapılması, bölge planının operasyonel düzeye indirgenmesi, KOBİ lere yönelik eğitim hizmetlerinin sunulması gibi çeşitli faaliyetleri kapsamaktadır. Proje ihalelerine Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2013 yılında başlanması beklenmektedir. TÜRK-RUS İŞ FORUMU OKA, TR83 Bölgesi ile Karadeniz Çanağı'ndaki ülkelerin ticari ilişkilerinin geliştirilmesini ekonomik kalkınmayı sağlama araçlarından biri olarak görmektedir. Bu kapsamda geleneksel hale gelmesi hedeflenen ve birincisi 30 Mayıs-2 Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleşen Türk-Rus İş Forumu nun ikincisi 25-27 Haziran 2013 tarihleri arasında Samsun da gerçekleştirilmiştir. Rusya Federasyonu ndan kamu ve özel kesim temsilcileri ile Türkiye den özel ve kamu kesimi temsilcilerinin katılım sağladığı forumda ziyaretçi işadamlarına yönelik sektör sunumları gerçekleştirlmiş ve firmalara ikili görüşme fırsatı verilmiştir. BÖLGESEL İNOVASYON YARIŞMASI VE PROJE PAZARI Bölgesel İnovasyon Stratejisi Eylem Planı doğrultusunda 5 Haziran 2013 tarihinde Samsun'da Bölgesel İnovasyon Yarışması ve Proje Pazarı etkinliği düzenlenmiştir. Düzenlenen yarışmada Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinden ortaokul ve lise öğrencilerinin teknoloji tasarım derslerinde yaptıkları inovatif projeler sergilenmiştir. Lise ve ortaokul olmak üzere 2 kategoride yarışan projelerden her ilden bir proje başarı ödülüne layık görülmüştür. Bölge illerinden ortaokul kategorisinde 40, lise kategorisinde 38 projeden toplam 110 öğrenci başta olmak üzere öğretmenler, çeşitli kurum temsilcilerinin katıldığı etkinliğe vatandaşlar da yoğun ilgi göstererek öğrencilerin çalışmaları hakkında bilgi edinmiştir. EFORT: ENVIRONMENT FOR TOURISM AB Gençlik ve Eğitim Programları Merkezi Başkanlığı tarafından yürütülen Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP)/Grundtvig Programı kapsamında desteklenen "EforT: Environment For Tourism" başlıklı çalışma grubu faaliyeti 26 Mayıs 01 Haziran 2013 tarihleri arasında Samsun'da gerçekleştirilmiştir. 11 ülkeden (Romanya, İspanya, Portekiz, İtalya, Letonya, Estonya, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Hollanda, Finlandiya ve Bulgaristan) toplam 15 katılımcının yer aldığı projede katılımcılar için, bir hafta süreyle çevre ve turizm ilişkisi üzerine çeşitli çalıştay ve ziyaretler organize edilmiştir. Faaliyet kapsamında Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti ve Ayvacık ilçesinde bulunan doğal alanlar ziyaret edilmiştir. Çalıştaylarda beyin fırtınası, rol yapma, grup çalışmaları, önceliklendirme gibi metotlar kullanılmış ve sürdürülebilir ve alternatif turizm konusunda öneriler elde edilmiştir. BÖLGESEL İŞ KULUÇKA MERKEZLERİ AĞI (BLACK SEA BI-NET) Karadeniz Havzası Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2. teklif çağrısı kapsamında OKA, Moldova, Yunanistan, Romanya, Ermenistan ve Ukrayna dan ortakları ile üretken ve rekabetçi bir ekonominin gelişimini hızlandırmak ve Karadeniz bölgesinde işbirliğini geliştirilmeye yönelik faaliyetler gerçekleştirecektir. Ortaklar arasında Black Sea BI-Net adında bir bölgesel kuluçka merkezleri ağı kurulması ve online eşleştirme sistemi ve Uluslararası Forum aracılığıyla küreselleşme ve uluslararası ortak arama alanlarında danışmanlık sağlanması projenin ana faaliyetleri arasındadır. Projenin toplam bütçesi 15.169.098 Avro olup OKA ya düşen bütçe 801.531,21 Avro dur. AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ 276 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 277

AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİ Samsun Avrupa Birliği hibe programları çerçevesinde gerçekleştirilen projeler bakımından hem proje sayısı bakımından hem de hibe tutarı bakımından önemli bir paya sahiptir. Samsun 2002 yılından 2013 Eylül ayına kadar Avrupa Birliği hibe programı çerçevesinde 15 milyon avroluk 131 adet sözleşmeye imza atmıştır. Samsun 2002 yılından itibaren 14 çeşit Avrupa Birliği Hibe Programında toplam 131 adet hibe projesi hazırlayıp %4.25 paya sahip olmuş ve proje sayısı bakımından 6 ncı sıraya yerleşmiştir. Toplam 15 milyon avro tutarındaki AB hibe projesi ile %3.90 paya sahip olan Samsun 6 ncı sırada yer almaktadır. AVRUPA BİRLİĞİ HİBE PROJE DESTEKLERİ (TÜRKİYE TOPLAMI) Hibe Programı Ab Katkısı Tr Katkısı Hibe Adet Hibe Adet Proje ( ) ( ) TUTARI ( ) Pay Pay Başına( ) AKKM 64,294,979 20,620,844 84,915,823 510 21.55% 16.06% 166,502 Bilgi Köprüleri 2,061,341 0 2,061,341 28 0.52% 0.88% 73,619 Doğu Anadolu Kalkınma 29,047,352 0 29,047,352 309 7.37% 9.73% 94,004 Doğu Karadeniz Kalkınma 18,000,000 6,000,000 24,000,000 213 6.09% 6.71% 112,676 GAP SEL 11,800,000 3,200,000 15,000,000 37 3.81% 1.16% 405,405 ISKUR_2002 23,967,487 7,989,163 31,956,650 245 8.11% 7.71% 130,435 ISKUR_2006 11,996,116 3,998,705 15,994,821 101 4.06% 3.18% 158,365 Kültürel Haklar 1,462,633 0 1,462,633 25 0.37% 0.79% 58,505 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_2003 456,190 0 456,190 9 0.12% 0.28% 50,688 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_2004 462,646 0 462,646 13 0.12% 0.41% 35,588 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_2005 454,243 0 454,243 13 0.12% 0.41% 34,942 Sınır Ötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler_2006 620,667 0 620,667 17 0.16% 0.54% 36,510 Sivil Toplum Diyaloğu 19,294,806 0 19,294,806 119 4.90% 3.75% 162,141 Sivil Toplum Diyaloğu-Odalar 2,248,788 0 2,248,788 22 0.57% 0.69% 102,218 Sivil Toplumun Desteklenmesi-2006 399,998 0 399,998 47 0.10% 1.48% 8,511 Sivil Toplumun Güçlendirilmesi-2004 675,356 0 675,356 34 0.17% 1.07% 19,863 Sivil Toplumun Güçlendirilmesi-2006 499,836 0 499,836 21 0.13% 0.66% 23,802 SKE 36,205,650 12,068,549 48,274,199 396 12.25% 12.47% 121,905 Sosyal Diyalog 1,672,733 0 1,672,733 26 0.42% 0.82% 64,336 STK_2003 483,719 0 483,719 11 0.12% 0.35% 43,974 STK_2005 5,277,641 0 5,277,641 93 1.34% 2.93% 56,749 Sürdürülebilir Kalkınma 912,016 0 912,016 23 0.23% 0.72% 39,653 Istanbul 2010 1,443,618 75,980 1,519,597 11 0.39% 0.35% 138,145 Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi 4,247,254 749,515 4,996,769 45 1.27% 1.42% 111,039 Kayıtlı İstihdamın Teşviki 7,920,003 1,397,648 9,317,651 42 2.37% 1.32% 221,849 Kadın İstihdamının Desteklenmesi 20,829,782 3,675,844 24,505,625 135 6.22% 4.25% 181,523 Sivil Toplum Diyaloğu-II-Mikro Hibe 276,577 0 276,577 57 0.07% 1.79% 4,852 Genç İstihdamının Desteklenmesi 20,662,470 3,646,318 24,308,788 128 6.17% 4.03% 189,912 Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşmasının Arttırılması 8,348,944 1,473,343 9,822,287 89 2.49% 2.80% 110,363 Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Hibe Programı 4,971,711 261,669 5,233,380 75 1.33% 2.36% 69,778 VOC-Test Merkezleri Hibe Programı 6,618,994 0 6,618,994 26 1.68% 0.82% 254,577 Sivil Toplum Diyaloğu II-Kültür ve Sanat Hibe Programı 2,221,069 0 2,221,069 19 0.56% 0.60% 116,898 Sivil Toplum Diyaloğu II-Balıkçılık ve Tarım Hibe Programı 2,796,220 0 2,796,220 23 0.71% 0.72% 121,575 Yerel Düzeyde Sivil Katılımın Güçlendirilmesi 190,595 8,981 199,576 23 0.05% 0.72% 8,677 Sivil Toplum Örgütleri Arasında Diyaloğun Geliştirilmesi 761,620 35,888 797,508 23 0.20% 0.72% 34,674 Euro-Med Youth III Programme 317,072 0 317,072 10 0.08% 0.31% 31,707 Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı (2007-933,218 103,691 1,036,909 9 0.26% 0.28% 115,212 2013) AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog: Kültür ve Sanat 1,712,272 90,120 1,802,392 17 0.46% 0.54% 106,023 AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog-Müzeler Hibe Programı 1,928,592 101,505 2,030,097 21 0.52% 0.66% 96,671 Türkiye nin Az Gelişmiş Bölgelerindeki Kadınların ve Kadın 2,951,902 0 2,951,902 36 0.75% 1.13% 81,997 STK larının Güçlendirilmesi, Sivil Toplum Diyaloğu- AB Türk Odaları Forumu-II: AB- 2,520,000 0 2,520,000 21 0.64% 0.66% 120,000 Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe 2,343,249 260,361 2,603,609 31 0.66% 0.98% 83,987 Programı Özürlülerin Toplumsal Entegrasyonunun Geliştirilmesi Hibe Programı 1,704,040 227,577 1,931,617 23 0.49% 0.72% 83,983 TOPLAM 327,993,397 65,985,700 393,979,097 3176 100.0% 100.0% 124,049 Kaynak: www.mfib.gov.tr, Hibe veritaban, 1 :Samsun un Proje Sözleşmesi haz rlad ğ hibe programla. Eylül 2013 AVRUPA BİRLİĞİ HİBE PROJE DESTEKLERİ SAMSUN PAYI Samsun da hazırlanan AB projelerinin hibe tutar pay incelendiğinde Kayıtlı İstihdamın Teşviki projelerinin %19.05 paya, Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim (SKE) projelerinin %16.15 paya, Sivil toplumun güçlendirilmesi projelerinin %10.80 paya sahip olduğu görülecektir. Samsun da hazırlanan AB hibe projelerinin tutar bakımından dağ l m incelendiğinde ilk sırayı %51.59 ile Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim (SKE), ikinci sırayı %13.36 pay ile Genç İstihdamın Desteklenmesi, üçüncü sırayı %11.74 ile Kayıtlı İstihdamın Teşviki, dördüncü sırayı %10.48 ile Kadın İstihdamının Desteklenmesi programlarına hazırlanan projeler olduğu görülecektir. Samsun un proje başına hibe tutarı ortalaması 114 bin 485 dur. Türkiye nin proje başına hibe tutar ortalaması ise 124 bin 49 dur. Hibe Programı Hibe Ab Katkısı Tr Katkısı Hibe Dağılım(%) Proje Pay(%) ( ) ( ) Tutarı ( ) Adet Hibe Adet Başına( ) ISKUR_2002 0.37% 89,431 29,810 119,241 1 0.79% 0.76% 119,241 ISKUR_2006 2.82% 337,802 112,601 450,403 3 2.98% 2.27% 150,134 Sivil Toplum Diyaloğu 0.47% 91,148 0 91,148 1 0.60% 0.76% 91,148 Sivil Toplumun Güçlendirilmesi-2006 10.80% 53,988 0 53,988 2 0.36% 1.52% 26,994 SKE 16.15% 5,847,420 1,949,140 7,796,560 82 51.59% 62.12% 95,080 STK_2005 1.27% 67,094 0 67,094 1 0.44% 0.76% 67,094 Sürdürülebilir Kalkınma 6.15% 56,089 0 56,089 1 0.37% 0.76% 56,089 Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi 4.97% 210,878 37,214 248,091 2 1.64% 1.52% 124,046 Kayıtlı İstihdamın Teşviki 19.05% 1,508,520 266,209 1,774,729 7 11.74% 5.30% 253,533 Kadın İstihdamının Desteklenmesi 6.46% 1,346,057 237,540 1,583,597 10 10.48% 7.58% 158,360 Sivil Toplum Diyaloğu-II-Mikro Hibe 1.79% 4,941 0 4,941 1 0.03% 0.76% 4,941 Genç İstihdamının Desteklenmesi 8.30% 1,715,740 302,778 2,018,518 11 13.36% 8.33% 183,502 Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşmasının Arttırılması 4.09% 341,225 60,216 401,441 4 2.66% 3.03% 100,360 Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Hibe Programı 6.93% 344,505 18,132 362,637 5 2.40% 3.79% 72,527 Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe Prg. 3.21% 75,209 8,357 83,565 1 0.55% 0.76% 83,565 TOPLAM 3.84% 12,090,046 3,021,996 15,112,042 132 100.00% 100.00% 114,485 Kaynak: www.mfib.gov.tr, Hibe veritaban, Eylül 2013, Eylül 2013 itibariyle. 278 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 279

İLLER İTİBARİYLE AB HİBE VE PAYLARI Samsun Eylül 2013 tarihi itibariyle 15 milyon 112 Bin avro tutarlı 132 adet AB Hibe proje sözleşmesi ile adet bazında %4.16 paya tutar bazında %3.84 paya sahip olup hem tutar hem de adet bazında 6 ncı sırada yer almaktadır. Sn İller Sözleşme Adet Hibe Tutar Sn İller Sözleşme Adet Hibe Tutar Adedi Pay(%) Tutarı( ) Pay(%) Adedi Pay(%) Tutarı( ) Pay(%) 1 Ankara 204 6.42 23,195,688 5.89 2 Van 201 6.33 19,986,565 5.07 41 Kars 25 0.79 4,954,112 1.26 3 İstanbul 188 5.92 22,504,863 5.71 42 Gaziantep 25 0.79 2,810,030 0.71 4 Konya 177 5.57 17,534,473 4.45 43 Ağrı 24 0.76 4,943,878 1.25 5 Kayseri 149 4.69 20,562,491 5.22 44 Kocaeli 23 0.72 2,583,948 0.66 6 Samsun 132 4.16 15,112,042 3.84 45 Batman 23 0.72 3,892,005 0.99 7 Trabzon 115 3.62 13,517,305 3.43 46 Artvin 22 0.69 2,437,530 0.62 8 Sivas 98 3.09 12,456,227 3.16 47 Ardahan 20 0.63 3,962,531 1.01 9 Erzurum 80 2.52 6,268,282 1.59 48 Adıyaman 20 0.63 1,842,943 0.47 10 Bitlis 63 1.98 5,531,461 1.40 49 Kahramanmaraş 20 0.63 2,431,769 0.62 11 Tokat 62 1.95 10,083,228 2.56 50 Tunceli 18 0.57 3,998,685 1.01 12 Muş 62 1.95 6,799,757 1.73 51 Eskişehir 16 0.50 1,122,680 0.28 13 Kastamonu 60 1.89 8,285,808 2.10 52 Iğdır 15 0.47 5,408,031 1.37 14 Çorum 60 1.89 8,138,578 2.07 53 Balıkesir 15 0.47 965,349 0.25 15 Amasya 55 1.73 6,532,467 1.66 54 Denizli 14 0.44 1,285,991 0.33 16 Elazığ 55 1.73 10,329,213 2.62 55 Aydın 14 0.44 1,236,652 0.31 17 Rize 54 1.70 6,270,104 1.59 56 Manisa 13 0.41 1,263,810 0.32 18 Hakkari 53 1.67 5,110,337 1.30 57 Uşak 12 0.38 774,585 0.20 19 Adana 52 1.64 3,647,594 0.93 58 Siirt 10 0.31 3,178,419 0.81 20 Diyarbakır 51 1.61 8,672,327 2.20 59 Muğla 9 0.28 642,185 0.16 21 Malatya 51 1.61 8,672,536 2.20 60 Zonguldak 9 0.28 1,076,628 0.27 22 Bursa 49 1.54 4,447,050 1.13 61 Sakarya 8 0.25 1,048,531 0.27 23 Ordu 46 1.45 5,194,682 1.32 62 Burdur 8 0.25 1,086,993 0.28 24 İzmir 45 1.42 4,548,294 1.15 63 Isparta 7 0.22 724,863 0.18 25 Karaman 44 1.39 7,941,651 2.02 64 Yalova 7 0.22 553,568 0.14 26 Bingöl 42 1.32 7,677,221 1.95 65 Kırşehir 7 0.22 552,385 0.14 27 Hatay 41 1.29 7,563,453 1.92 66 Tekirdağ 7 0.22 662,375 0.17 28 Giresun 41 1.29 4,081,056 1.04 67 Düzce 6 0.19 606,378 0.15 29 Erzincan 37 1.16 4,714,585 1.20 68 Çanakkale 6 0.19 558,586 0.14 30 Kırklareli 34 1.07 1,484,852 0.38 69 Nevşehir 6 0.19 497,819 0.13 31 Bayburt 33 1.04 5,082,824 1.29 70 Şırnak 6 0.19 2,129,103 0.54 32 Yozgat 33 1.04 5,905,026 1.50 71 Niğde 6 0.19 318,336 0.08 33 Antalya 32 1.01 3,819,207 0.97 72 Kütahya 6 0.19 627,948 0.16 34 Gümüşhane 32 1.01 4,079,491 1.04 73 Osmaniye 5 0.16 578,014 0.15 35 Şanlıurfa 30 0.94 6,721,981 1.71 74 Aksaray 5 0.16 202,857 0.05 36 Çankırı 29 0.91 5,765,283 1.46 75 Kırıkkale 4 0.13 518,811 0.13 37 Edirne 29 0.91 1,599,296 0.41 76 Bolu 4 0.13 89,817 0.02 38 Sinop 27 0.85 2,884,863 0.73 77 Karabük 3 0.09 180,698 0.05 39 Mardin 27 0.85 3,286,990 0.83 78 Bartın 2 0.06 118,024 0.03 40 Mersin 26 0.82 3,111,400 0.79 79 Kilis 1 0.03 4,959 0.00 Kaynak: www.mfib.gov.tr, Hibe veritaban, Eylül 2013 KÖYDES İSTATİSTİKLERİ 280 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 281

KÖYDES İSTATİSTİKLERİ SAMSUN KÖYDES PROJELERİ Samsun yıllar itibariyle bakıldığında Köydes projelerinden (Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi) önemli bir pay almaktadır. 2005 yılında %1.45 olan ödenek payı ile 29 uncu sırada yer alan Samsun 2012 yılında %2.39 pay ile 7 nci sırada, 2013 yılında da %2.29 pay ile yine 7 nci sırada yer almıştır. Samsun 2005-2013 yılları arasında almış olduğu toplam 217,751,373.-TL ödenek ile %2.58 paya sahip olarak 6 ıncı sırada yerini almıştır. Toplam 946 adet köy sayısı ile Samsun 5 inci sırada bulunmaktadır. YILLAR İTİBARİYLE KÖYDES ÖDENEKLERİ (TÜRKİYE-SAMSUN) (2005-2013) Ödenek Yılı GENEL TOPLAM SAMSUN SAMSUN PAY SAMSUN SIRA 2005 200,000,000 2,897,600 1.45% 29 2006 2,000,000,000 48,584,042 2.43% 4 2007 2,000,000,000 50,118,000 2.51% 5 2008 500,000,000 14,189,000 2.84% 5 2009 500,000,000 15,612,000 3.12% 8 2010 1,550,000,000 46,106,699 2.97% 8 2011 550,000,000 13,843,032 2.52% 5 2012 550,000,000 13,145,000 2.39% 7 2013 578,049,000 13,256,000 2.29% 7 (2005-2013) Toplam 8,428,049,000 217,751,373 2.58% 6 Kaynak: http://www.migm.gov.tr İLLER BAZINDA DAĞITILAN KÖYDES PROJE ÖDENEKLERİ (2005-2013) Samsun ilinin 2005-2013 yılları arasında aldığı toplam 217 milyon 751 bin TL lik Köydes Proje ödeneği ile %2.58 paya sahip olduğu ve 6. Sırada yer aldığı görülmektedir. SN İller 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM Toplam 200,000,000 2,000,000,000 2,000,000,000 500,000,000 500,000,000 1,550,000,000 550,000,000 550,000,000 578,049,000 8,428,049,000 1 Diyarbakır 8,336,600 58,500,709 64,438,000 15,933,000 19,595,000 57,360,297 17,481,529 17,482,000 18,098,000 277,225,135 2 Şanlıurfa 4,592,700 52,949,858 61,058,000 15,947,000 17,045,000 48,781,980 19,712,742 16,424,000 16,542,000 253,053,280 3 Trabzon 3,357,000 48,218,457 54,540,000 16,260,000 20,506,000 52,228,824 19,694,172 15,589,000 15,721,000 246,114,453 4 Ordu 4,882,360 50,003,332 58,121,000 12,457,000 15,712,000 47,118,780 14,684,291 16,665,000 15,004,000 234,647,763 5 Van 4,363,800 43,249,875 48,652,000 14,540,000 16,204,000 47,102,981 13,578,287 16,491,000 15,004,000 219,185,943 6 Samsun 2,897,600 48,584,042 50,118,000 14,189,000 15,612,000 46,106,699 13,843,032 13,145,000 13,256,000 217,751,373 Samsun Pay 1.45% 2.43% 2.51% 2.84% 3.12% 2.97% 2.52% 2.39% 2.29% 2.58% 7 Erzurum 3,911,690 44,926,403 44,472,000 13,638,000 17,202,000 49,147,020 13,514,698 13,515,000 14,573,000 214,899,811 8 Kastamonu 3,836,750 39,402,748 43,524,000 13,909,000 17,543,000 48,856,694 13,029,215 13,029,000 13,129,000 206,259,407 9 Giresun 3,726,700 41,822,520 47,051,000 11,565,000 13,087,000 39,874,849 12,253,614 12,254,000 12,352,000 193,986,683 10 Ağrı 5,366,687 37,690,212 40,844,000 11,823,000 14,912,000 43,046,532 11,984,982 11,985,000 13,024,000 190,676,413 11 Sivas 2,398,000 40,038,002 40,424,000 11,597,000 13,124,000 38,125,742 11,363,023 11,363,000 12,109,000 180,541,767 12 Artvin 5,141,520 32,126,446 38,965,000 10,542,000 13,297,000 38,442,252 10,802,115 12,500,000 12,598,000 174,414,334 13 Antalya 3,856,000 39,485,748 42,355,000 10,395,000 7,796,000 21,508,797 9,779,147 12,020,000 11,096,000 158,291,692 14 K.Maraş 3,057,000 32,497,417 33,586,000 9,477,000 10,725,000 31,479,438 9,422,383 9,422,000 9,748,000 149,414,238 15 Bingöl 2,414,000 29,752,298 37,423,000 8,173,000 10,009,000 30,899,471 9,254,602 9,255,000 9,852,000 147,032,371 16 Rize 3,991,567 26,238,424 29,998,000 10,698,000 12,106,000 34,398,461 9,157,866 9,184,000 9,538,000 145,310,317 17 Malatya 2,783,000 32,090,743 32,493,000 8,040,000 9,098,000 27,755,382 10,576,317 9,916,000 10,350,000 143,102,442 18 Sinop 2,783,000 26,884,857 27,618,000 8,123,000 10,246,000 29,249,903 8,181,033 8,181,000 8,266,000 129,532,793 19 Mardin 3,489,980 29,436,825 31,638,000 6,853,000 7,541,000 23,980,390 8,027,810 8,028,000 9,975,000 128,970,005 20 Çorum 2,784,200 28,051,165 26,642,000 7,456,000 7,456,000 28,926,798 7,533,852 7,534,000 7,853,000 124,237,015 21 Hakkari 3,730,500 23,403,964 28,741,000 7,275,000 9,176,000 27,151,354 7,736,756 7,737,000 8,664,000 123,615,574 22 Adana 3,257,200 31,445,194 29,406,000 8,703,000 6,527,000 21,356,818 7,852,794 6,500,000 6,725,000 121,773,006 23 Muş 2,901,000 27,767,362 27,449,000 7,211,000 8,160,000 24,398,528 7,633,792 7,743,000 8,505,000 121,768,682 24 Konya 2,524,000 34,021,329 29,696,000 6,227,000 4,048,000 15,821,248 7,195,512 7,735,000 8,582,000 115,850,089 25 Adıyaman 3,294,300 27,448,954 26,803,000 6,784,000 6,784,000 21,569,931 7,228,006 7,500,000 8,015,000 115,427,191 26 Balıkesir 2,468,000 27,030,385 27,374,000 8,430,000 6,323,000 20,679,578 7,198,428 7,198,000 7,951,000 114,652,391 27 Gümüşhane 2,139,600 24,884,955 29,860,000 5,707,000 7,198,000 22,212,224 7,174,792 7,175,000 7,255,000 113,606,572 28 Mersin 4,226,600 30,132,338 28,302,000 5,812,000 3,778,000 15,708,178 8,707,513 7,187,000 8,145,000 111,998,629 29 Ankara 2,359,000 28,687,283 28,258,000 6,750,000 6,188,000 16,202,602 9,997,100 6,552,000 7,002,000 111,995,984 30 Batman 3,706,100 26,320,193 28,605,000 5,150,000 5,667,000 19,562,322 6,941,529 6,545,000 7,458,000 109,955,144 31 Tunceli 2,017,000 23,591,183 26,190,000 6,312,000 7,711,000 23,009,270 6,927,512 6,928,000 7,025,000 109,710,966 32 Elazığ 2,618,700 27,153,059 24,620,000 6,379,000 6,379,000 20,375,157 6,825,688 6,826,000 7,625,000 108,801,603 33 Bitlis 4,463,019 24,313,266 25,491,000 6,628,000 7,500,000 18,599,772 6,784,372 6,784,000 7,423,000 107,986,429 34 Kars 3,105,330 23,875,733 24,529,000 5,508,000 6,947,000 21,160,220 6,638,507 7,250,000 8,155,000 107,168,790 35 Tokat 2,263,800 25,573,462 23,800,000 5,887,000 5,887,000 18,700,229 10,146,550 7,000,000 7,396,000 106,654,041 36 Erzincan 3,373,134 24,846,436 24,696,000 6,248,000 6,248,000 19,706,199 6,637,944 7,348,000 7,088,000 106,191,712 37 Yozgat 2,397,100 29,193,500 28,719,000 5,251,000 3,938,000 15,319,521 6,614,571 6,615,000 6,898,000 104,945,692 38 Siirt 3,776,763 25,582,187 24,889,000 5,380,000 5,380,000 17,409,657 6,427,416 6,600,000 7,625,000 103,070,023 39 Muğla 4,980,000 26,792,127 24,869,000 6,030,000 3,920,000 11,875,264 6,119,242 7,999,000 7,497,000 100,081,633 40 Manisa 1,555,000 28,754,431 26,405,000 4,976,000 2,488,000 11,383,543 5,892,738 6,424,000 6,991,000 94,869,712 41 Zonguldak 2,517,000 22,021,990 21,069,000 6,054,000 4,541,000 15,207,702 5,595,510 6,312,000 7,005,000 90,323,202 42 Şırnak 3,903,500 20,818,058 19,270,000 5,176,000 5,176,000 16,689,430 5,539,531 5,981,000 6,953,000 89,506,518 43 Hatay 1,981,500 22,187,219 20,206,000 5,233,000 3,925,000 13,311,570 5,212,913 6,711,000 7,489,000 86,257,203 44 Ardahan 1,809,200 18,720,724 17,271,000 4,971,000 6,270,000 18,668,974 5,280,453 5,280,000 6,104,000 84,375,350 45 Bartın 1,993,000 19,705,876 19,628,000 5,027,000 5,532,000 17,162,865 5,384,782 4,765,000 4,941,000 84,139,523 46 Aydın 1,367,300 24,468,085 21,773,000 4,830,000 3,140,000 10,011,082 7,837,183 5,115,000 5,540,000 84,081,649 47 Karabük 3,071,400 18,254,912 17,957,000 5,141,000 5,657,000 17,159,012 5,243,750 5,244,000 5,335,000 83,063,074 48 Bolu 2,158,300 20,637,844 18,414,000 5,483,000 4,112,000 13,884,299 5,044,880 5,045,000 5,628,000 80,407,323 49 İzmir 1,462,200 24,528,192 22,113,000 5,062,000 2,531,000 8,847,145 5,033,454 5,033,000 5,476,000 80,085,990 50 Iğdır 1,818,800 17,943,439 16,586,000 5,309,000 5,309,000 15,868,782 4,900,214 5,413,000 5,849,000 78,997,235 51 Denizli 2,189,000 21,798,425 20,510,000 4,184,000 2,720,000 10,789,554 4,849,975 5,323,000 5,560,000 77,923,954 52 Amasya 2,464,900 18,930,545 17,608,000 4,524,000 4,524,000 14,646,075 4,889,527 4,799,000 4,925,000 77,311,047 53 Çankırı 1,796,500 18,456,343 16,383,000 4,209,000 4,209,000 13,730,198 4,584,335 5,246,000 4,855,000 73,469,376 54 Kütahya 1,489,745 19,066,634 17,250,000 4,821,000 3,616,000 12,287,842 4,564,628 4,617,000 5,490,000 73,202,849 55 Kayseri 1,632,000 20,645,401 17,887,000 4,282,000 2,783,000 10,659,772 4,514,489 4,813,000 5,154,000 72,370,662 56 Bursa 550,000 21,962,606 18,975,000 4,399,000 2,200,000 9,064,874 4,457,003 4,000,000 4,643,000 70,251,483 57 Sakarya 2,606,000 18,154,731 16,492,000 4,815,000 2,408,000 9,311,993 4,194,668 4,235,000 4,590,000 66,807,392 58 Çanakkale 1,369,500 17,741,379 15,721,000 3,590,000 2,334,000 8,807,560 6,821,903 4,805,000 5,585,000 66,775,342 59 Osmaniye 1,982,500 16,873,910 15,744,000 4,230,000 3,173,000 10,754,444 4,114,329 4,634,000 4,560,000 66,066,183 60 Düzce 1,304,000 16,240,244 14,912,000 3,895,000 2,921,000 10,362,059 3,870,737 4,500,000 4,582,000 62,587,040 61 A.Karahisar 1,033,000 17,653,706 16,058,000 3,365,000 2,187,000 8,632,208 3,815,748 4,896,000 4,583,000 62,223,662 62 Uşak 2,977,600 17,429,649 15,778,000 3,197,000 2,398,000 7,655,159 3,855,285 4,250,000 4,345,000 61,885,693 63 Karaman 1,600,000 15,768,336 13,878,000 3,352,000 3,352,000 11,320,046 3,842,368 3,869,000 4,268,000 61,249,750 64 Eskişehir 1,435,255 17,816,048 15,961,000 3,508,000 2,280,000 7,380,829 3,773,055 3,773,000 4,233,000 60,160,187 65 Bayburt 1,249,000 17,188,670 17,103,000 1,696,000 1,696,000 7,236,975 3,600,546 3,601,000 3,685,000 57,056,191 66 Edirne 1,117,000 15,013,370 12,905,000 2,469,000 2,469,000 9,705,655 3,207,484 3,491,000 3,558,000 53,935,509 67 Gaziantep 609,000 17,172,160 14,440,000 2,860,000 1,430,000 5,495,392 3,275,931 3,276,000 3,860,000 52,418,483 68 Isparta 999,000 16,435,639 13,882,000 2,488,000 1,617,000 5,603,890 3,199,391 3,272,000 3,697,000 51,193,921 69 Aksaray 1,405,000 13,848,408 11,972,000 1,920,000 1,440,000 11,062,275 2,858,003 2,942,000 3,115,000 50,562,686 70 Bilecik 823,000 13,389,738 11,855,000 3,390,000 2,543,000 7,032,802 3,044,029 3,500,000 3,687,000 49,264,569 71 Burdur 1,101,000 14,837,671 12,665,000 2,611,000 1,697,000 5,685,713 3,010,063 3,324,000 3,804,000 48,735,448 72 Kırıkkale 1,167,500 13,354,114 11,405,000 2,777,000 2,083,000 6,207,849 2,885,037 3,250,000 3,345,000 46,474,500 73 Kilis 1,353,000 15,483,586 12,636,000 1,435,000 718,000 3,825,738 2,764,677 3,000,000 4,055,000 45,271,001 74 Niğde 791,000 13,600,330 11,399,000 2,119,000 2,119,000 6,046,666 2,813,310 3,056,000 3,125,000 45,069,306 75 Kırşehir 1,023,000 13,229,948 11,540,000 2,624,000 1,706,000 5,478,122 2,776,394 3,000,000 3,108,000 44,485,465 76 Tekirdağ 1,160,000 13,140,627 10,948,000 1,666,000 1,083,000 5,237,899 2,510,150 2,510,000 2,954,000 41,209,676 77 Kırklareli 299,000 11,843,432 10,284,000 2,098,000 1,574,000 6,466,641 2,418,919 2,564,000 3,174,000 40,721,993 78 Nevşehir 802,000 11,950,474 9,724,000 1,826,000 913,000 3,661,416 2,252,016 2,427,000 2,505,000 36,060,905 79 Yalova 463,000 8,920,115 7,136,000 1,101,000 551,000 2,446,592 1,607,858 2,500,000 2,571,000 27,296,564 Kaynak: http://www.migm.gov.tr, S ralama Toplama göre yap lm şt r. 282 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 283

KÖY YOLU ENVANTERİ (31.12.2012) Aşağıdaki tablo ve grafikte Samsun ve Türkiye nin köy yolu envanteri durumu gösterilmiştir. İli Ham Tesviye Stabilize Asfalt Beton Toplam Asfalt+ Beton /Toplam (%) Stabilize /Toplam (%) Ham+ Tesviye /Toplam (%) Türkiye 5,432 25,736 148,148 134,542 6,507 320,366 44.03% 46.24% 9.73% Samsun 0 0 5,397 3,234 17 8,648 37.59% 62.41% 0.00% Samsun Pay % 0.00% 0.00% 3.64% 2.40% 0.26% 2.70% Kaynak: http://www.migm.gov.tr KÖY İÇMESUYU ENVANTERİ (31.12.2012) Aşağıdaki tablo ve grafikte Samsun ve Türkiye nin köy içmesuyu envanteri durumu gösterilmiştir. İli Susuz Yetersiz Sulu Toplam Susuz / Yetersiz / Toplam (%) Sulu / Toplam (%) Şebekeli Çeşmeli Şebekeli Çeşmeli Toplam (%) Şebekeli Çeşmeli Şebekeli Çeşmeli Samsun 0 10 73 1,578 869 2,530 0.0% 0.4% 2.9% 62.4% 34.3% Türkiye 881 2,376 3,146 62,398 4,807 73,608 1.2% 3.2% 4.3% 84.8% 6.5% Kaynak: http://www.migm.gov.tr SAMSUN KAÇINCI SIRADA? 284 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 285

SAMSUN KAÇINCI SIRADA? Aşağıdaki grafikte seçilen 43 adet göstergede Samsun un Türkiye de kaçıncı sırada olduğu gösterilmiştir. Aktif tarım sigortalı sayısı bakımından 5 inci sırada yer alan Samsun, Yatırım teşvik belgesi sabit yatırım tutarı bakımından 34 üncü sırada bulunmaktadır. SAMSUN KİŞİ BAŞINA KAÇINCI SIRADA? Aşağıdaki grafikte seçilen 20 adet göstergede Samsun un Türkiye de kişi başına kaçıncı sırada olduğu gösterilmiştir. Yüzbin kişi başına hastane yatak sayısı bakımından 13 üncü olan Samsun, Kişi başına kamu yatırımı miktarına göre 63 üncü sırada bulunmaktadır. 286 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 287

SIRALAMADA SEÇİLEN GÖSTERGELER Sn Kriter Değer Birim Yıl Sırası 1 Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarı 407,761,713 TL 2012 34 2 Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi 2011 33 3 Yüzölçümü Büyüklüğü 9364.1 Km² 2002 31 4 Yatırım Teşvik Belgesi Sayısı 47 Adet 2012 27 5 Toplam Kamu Yatırımı 320,009,000 TL 2013 24 6 İhracat 423 Milyon $ 2012 24 7 Sanayi İşletmesi Elektrik Tüketimi 1,074,480 MWh 2011 23 8 Toplam Elektrik Tüketimi 2,435,978 MWh 2011 21 9 Açılan Şirket Sayısı 281 Adet 2012 21 10 Toplam Suç (Hükümlü) 1106 Adet 2011 20 11 Kurumlar Vergisi Faal Mükellef Sayısı 5,447 Adet 2012 20 12 Marka Başvurusu 702 Adet 2012 18 13 Banka Mevduat Miktarı 2.77 Milyar $ 2012 18 14 Toplam Araç 257,765 Adet 2012 18 15 Toplam Derslik (MEB-İlkokul) 3541 Adet 2012 18 16 İthalat 1,006 Milyon $ 2012 17 17 Nüfus 1,251,722 Kişi 2012 16 18 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan kişi sayısı 259,917 Kişi 2012 16 19 Faydalı Model Başvurusu 29 Adet 2012 16 20 Gelir Vergisi Faal Mükellef Sayısı 24,660 Adet 2012 16 21 Brüt Vergi Tahakkuku 2,204,009,921 TL 2012 15 22 Brüt Vergi Tahsilatı 1,839,319,666 TL 2012 15 23 Trafik Kazası 2805 Adet 2012 15 24 Banka Kredi Stoku 4.05 Milyar $ 2012 15 25 Kapanan Şirket Sayısı 126 Adet 2012 13 26 Canlı Hayvanlar Değeri 1,252,308 Bin TL 2012 13 27 Toplam Öğretim Elemanı 1768 Adet 2011 13 28 Lisanslı Sporcu Sayısı 45,699 Kişi 2012 13 29 Faal Esnaf Sayısı 44952 Adet 2012 12 30 Protestolu Senet Tutarı 98,351,001 TL 2012 11 31 Hayvansal Ürünler Değeri 375,513 Bin TL 2012 11 32 Patent Başvurusu 67 Adet 2012 11 33 Protestolu Senet Sayısı 11813 Adet 2012 11 34 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı 210,669 Kişi 2012 10 35 Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan 35,494 Kişi 2012 10 36 Uzman Hekim 1253 Adet 2011 9 37 Bitkisel Üretim Değeri 2,424,264 Bin TL 2012 9 38 Toplam Hekim 2413 Adet 2011 8 39 Tiyatro Gösteri Sayısı 630 Adet 2011 8 40 Faal Sporcu Sayısı 12938 Adet 2012 6 41 Traktör Sayısı 45,472 Adet 2012 6 42 Minibüs Sayısı 11,596 Adet 2012 5 43 Aktif Tarım Sigortalısı 35,978 Kişi 2012 5 KİŞİ BAŞINA SAMSUN Sn Kriter Değer Birim Yıl Sırası 1 Kişi Başına Kamu Yatırımı 256 TL 2013 63 2 Kişi Başına Yatırım Teşvik Belgesi Sabit Yatırım Tutarı 326 TL 2012 54 3 Kişi Başı Canlı Hayvanlar Değeri 1000 TL 2012 49 4 Kişi Başı Hayvansal Ürünler Değeri 300 TL 2012 47 5 Sosyal Güv.Kap. Aktif Çalışanların Toplam İl Nüfusuna Oranı 20.76 % 2012 46 6 Bin Kişi Başına özel otomobil sayısı 90 Adet 2012 46 7 Bin Kişi Başına Halk Kütüphanesi Yararlanma Sayısı 334 Adet 2011 43 8 On bin kişi başına suç 9 Adet 2011 43 9 Kişi Başına ihracat 338 $ 2012 43 10 Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi 1946 KWh 2011 40 11 Bir milyon nüfusta trafik kaza sayısı 2241 Adet 2012 39 12 Kişi Başına Mevduat 2211 $ 2012 35 13 Kişi Başına Sanayi İşletmesi Elektrik Tüketimi 858 KWh 2011 33 14 Sosyal Güv.Kap. Emeklilerin Toplam İl Nüfusuna Oranı 16.83 Yüzde 2012 28 15 Kişi Başına Kredi Stoku 3239 $ 2012 26 16 Sosyal Güv. Kap. Bakmakla Yükümlü Tutulanların Oranı 46.45 % 2012 23 17 Kişi Başı Bitkisel Üretim Değeri 1,937 TL 2012 22 18 Kişi Başına İthalat 804 $ 2012 19 19 Nüfus Yoğunluğu 138 kişi/km² 2012 14 20 Yüzbin Kişi Başına Hastane Yatak Sayısı 325 Adet 2011 13 SAYILARLA SAMSUN 288 SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI SAMSUN TİCARET ve SANAYİ ODASI 289