MADDE 32 : İSTİSNA EDİLMİŞ İŞLEMLERDE İNDİRİM MADDE METNİ : İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim Madde No 32 Kapsam (5766 sayılı Kanun un 12 nci maddesi ile değişen bend) Bu kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri ile 17 inci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur. (5035 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle eklenen fıkra. Yürürlük: 2.1.2004) Maliye Bakanlığı katma değer vergisi iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlayabilir. MADDE İLE İLGİLİ GENEL TEBLİĞLER : KDV Kanunu ile ilgili ve halen geçerli genel tebliğ 01.05.2014 tarihi ile yürürlüğe giren KDV GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ dir. Bir önceki cümlede verdiğimiz linke tıklandığı takdirde, bu ana Tebliğ de sonradan yapılan değişikliklerin de görülebileceği metne ulaşılabilmektedir. KDV Genel Uygulama Tebliğindeki, 32 nci maddeyi ilgilendiren bölüm esas itibariyle Tebliğin IV KDV İADESİNDE ORTAK HUSUSLAR bölümüdür. Bu bölüm; - GENEL ESASLAR (IV/A, B, C, D) ve - ÖZEL ESASLAR (IV/E) şeklinde iki ana kısma ayrılmaktadır. Aşağıdaki bölümlerde Tebliğdeki ilgili metin tekrarlanarak bu bölümler ile ilgili mevzuat sunulmuş, yeri geldikçe açıklamalarımız eklenmiştir. MADDEYE İLİŞKİN YORUM VE AÇIKLAMALAR : 1. GENEL AÇIKLAMA : KDV uygulamasında işlemler üç gruba ayrılır: İndirim hakkı tanınmayan işlemler. - KDV kapsamı dışındaki işlemler, - 16 ve 17 nci maddeler ile indirim hakkı vermeyen geçici maddeler uyarınca istisna edilen işlemler, İndirim hakkı tanınan işlemler. - KDV ye tabi olan ve istisna kapsamına girmeyen işlemler. 1
- İstisna kapsamında olmakla beraber özel hükümlerle indirim hakkı tanınmış olan işlemler Hem indirim hakkı hem de iade hakkı tanınan işlemler. - KDV oranı indirilmiş ( % 1 veya % 8 orana tabi) mal teslimleri veya hizmetler (Md:29/2), - 11, 13, 14 ve 15 inci maddeler uyarınca istisna (tam istisna) konusu olan işlemler (Md:32). - İndirim ve iade hakkına konu diğer istisna işlemler. 32 nci madde; 11, 13, 14 ve 15 inci maddelere göre KDV den istisna olunan işlemlere ilişkin olarak yüklenilen KDV lerin indirilebileceğini, işlemin yapıldığı dönemde, indirimle giderilememiş olan KDV nin iade edilebileceğini hükme bağlamış, iadeye ilişkin esasların tesbiti konusunda Maliye Bakanlığı'na yetki vermiştir. KDV iadesi, KDV uygulamasındaki en karmaşık konudur. Bu karmaşıklığın ana nedenleri şöyle sıralanabilir : Bazı mükelleflerin haksız yere KDV iadesi alabilmek için her türlü yola başvurmaları ve doğal olarak İdarenin, bu soygunu önleyebilmek için çok yönlü bürokratik tedbirler alması, Bu tedbirler haksız iadeleri önleme etkisi yanında iyi niyetli mükelleflerin haklı taleplerinin yerine getirilmesinde tıkanıklığa yol açtığı için, iadeye ilişkin yöntem ve esaslarda sık sık değişiklikler yapılması, İadenin yalnızca, iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği ay KDV beyannamesi ile istenebilmesi ve iade tutarının, çoğu halde, bu işlem nedeniyle yüklenilen KDV ile sınırlı oluşu (hesaplama güçlükleri), Bütün bu nedenlerle meydana gelen karmaşık ortamda gerek mükelleflerin gerekse İdarî elemanların, ne yapacaklarını net olarak bilememeleri ve sıklıkla hataya düşmeleri veya hataya düşme endişeleri. İadenin mesuliyetini taşıyan Maliye İdaresi memurlarının bu mesuliyetleri dolayısıyla çekimser davranabilmeleri. Tam istisna kapsamındaki işlemlerden (11, 13, 14 ve 15 inci maddelerden) kaynaklanan KDV iadelerine ilişkin detaylı açıklamalarımız, söz konusu maddelerdeki ilgili bölümlerinde yer almıştır. Aşağıda bölümlerde, iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan KDV iadeleri konusundaki GENEL ESASLAR ve ÖZEL ESASLAR Tebliğin ilgili bölümlerinin metni ve yeri geldikçe belirttiğimiz notlar, açıklamalar ve tablolar sunulmak sureti ile izah edilmiştir. 2. KDV İADELERİNE İLİŞKİN GENEL ESASLAR : 2.1. İade Tutarının Hesabı ve İadeye Dayanak İşlem ve Belgeler: KDV Genel Uygulama Tebliğinin, aynı başlığı taşıyan IV/A bölümünde tüm KDV iade türleri için geçerli olmak üzere ve NORMAL ŞARTLARDA iadesi istenecek KDV nin nasıl hesaplanacağı, normal şartlarda iadenin hangi usullerle, hangi belgelere dayanılarak yapılacağı hakkında genel düzenlemelere yer verilmiştir. Tebliğin ilgili bölümü şöyledir: A. İADE TUTARININ HESABI VE İADEYE DAYANAK İŞLEM VE BELGELER Bu Tebliğ kapsamına giren işlemler nedeniyle KDV iadesi talep edilebilecek tutar, iadeye ilişkin işlem ve belgeler, mahsuben ve nakden iade, bu bölümde yer alan açıklamalar dikkate alınarak iade hakkı doğuran her bir işlem bakımından Tebliğin ilgili bölümlerindeki düzenlemelere göre hesaplanarak yerine getirilir. Ancak, özel esaslara tabi mükelleflerin iade talepleri Tebliğin (IV/E) bölümünde belirlenen esaslara göre sonuçlandırılır. 1. İadesi Talep Edilebilecek KDV Kanunda ve bu Tebliğ de aksi belirtilmediği sürece, iadesi gereken KDV nin hesabında, iade hakkı doğuran işlemlerin bünyesine giren ve indirilemeyen KDV tutarları dikkate alınır. İşlemin bünyesine giren KDV nin iadesinin öngörüldüğü iade taleplerinde, aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde yüklenilen KDV hesabı yapılır. 1.1. Kapsam İşlemin bünyesine giren KDV, teslim işlemlerinde malın üretimi, iktisabı, muhafazası ve teslimi; hizmet işlemlerinde ise ifa edilen hizmetin meydana getirilmesi ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV den oluşur. 2
KDV nin, iade hakkı doğuran işlemlerin gerçekleştiği dönemde ortaya çıkmış olması şart değildir. İade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemden önce yukarıda belirtilen alımlar-giderler nedeniyle ödenen/borçlanılan KDV de bu tutara dâhildir. İade hakkı doğuran işlemler için yüklenilen KDV, öncelikle indirim konusu yapılır. İNDIRIMLE GIDERILEMEYEN BIR MIKTARIN KALMASI HALINDE, kalan tutar iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemde iade edilecek KDV olarak dikkate alınabilir. NOT: KDV Genel Uygulama Tebliği çıkıncaya kadar (yaklaşık 28 yıldan beri) belli bir ayda iade hakkı doğuran işlem yapılmışsa ve aynı ayda indirimle giderilemeyen KDV durumu varsa, KDV iade hakkının var olduğu kabul edilmekteydi. Başka bir anlatımla, iade hakkı doğuran işlemin yapılması ile ilgili olarak yüklenilmiş olan KDV nin geçmişte indirimle giderilmiş olup olmadığına bakılmıyordu. Yukarıdaki cümle ile bu uygulama değiştirilmiş, iade taleplerinde yüklenilen KDV nin iade talep edilen aydan önceki aylarda indirimle giderilmiş olup olmadığına bakılmaya, yüklenim sonrasında ödenecek KDV çıkmışsa, hiç iade yapılmamaya veya bu zaman aralığında devrolan KDV nin en düşük noktaya indiği rakam, iadenin limiti olarak dikkate alınmaya başlanmıştır. Bu konuda İstanbul Vergi Dairesinin web sahifesindeki TAMİMLER metninin 5/15 no.lu bölümünde geniş açıklama vardır. Biz bu uygulama değişikliğini doğru bulmuyoruz. KDV Kanunu nun 32. maddesi eski uygulamayıda teyit edecek şekilde yorumlanmaya müsaittir. Kaldı ki yeni uygulama iade hakkı doğuran işlemleri cezalandırır niteliktedir. Örnek olarak devir KDV si bulunan bir firma malını yurtiçinde sattığında, devir KDV nin bir kısmını satış KDV si olarak ele geçirebilmekte, aynı firma aynı malı ihraç ettiğinde devir KDV yükü aynen devam edebilmektedir. Bir vergilendirme döneminde iade konusu yapılabilir KDV (azami iade edilebilir vergi), kural olarak o dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin (% 18)'i (genel KDV oranı) olarak hesaplanan miktardan fazla olamaz. Ancak, doğrudan yüklenimler nedeniyle bu tutardan fazla iade talebinde bulunulması halinde, aşan kısmın iadesi münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. İadesi talep edilen yüklenilen KDV tutarı iade talep edilen dönemde toplam indirilecek ve devreden KDV tutarları içerisinden çıkarılır ve sonraki aya devreden KDV tutarının içerisinde yer almaz. Mükellefin iadeye ilişkin düzeltme fişi düzenlenene kadar tercih değişikliğiyle söz konusu KDV yi indirim yoluyla telafi etme talebinde bulunması mümkündür. Bu durumda iade talebi mükellefin yazılı dilekçesi üzerine iptal edilir ve bu dönem beyannamesinde yüklenilen KDV tekrar indirilecek KDV hesabına dahil edilir. 1.2. İşlemin Bünyesine Giren Verginin Hesabına Dahil Edilebilecek Unsurlar Yüklenilen KDV, iade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler, genel imal ve genel idare giderleri ile amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) için yapılan harcamalara ilişkin KDV den oluşur. İade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler ile genel imal ve genel idare giderlerinden bu dönemde gerçekleştirilen işleme isabet eden pay, aşağıda yer alan açıklamalar dikkate alınarak hesaplanır. İade hakkı doğuran işlemle ilgilitalep edilecek KDV tutarı; a) İade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturan mal ve hizmetler, b) İade hakkı doğuran işlemle ilgili olan telefon, kırtasiye, posta, ulaşım, konaklama, akaryakıt, elektrik, su, büro malzemeleri, muhasebe, reklâm, temizlik malzemeleri, kira vb. genel imal ve genel idare giderlerinden iade hakkı doğuran işleme isabet eden kısım, c) İade hakkı doğuran işlemde kullanılanatik in alımı, nedeniyle yüklenilen KDV den oluşur. İade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV dikkate alınır.daha sonra ilgili dönem genel imal ve genel idare giderleri için yüklenilen KDV den pay verilir. Bu şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir KDV tutarını aşmamasıhalinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar ATİK ler dolayısıyla yüklenilen KDV den iade hesabına pay verilebilir. İade hakkı doğuran işlemle ilgisi bulunmayan giderler dolayısıyla yüklenilen KDV iade hesabına dâhil edilmez. 1.3. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerde İade Uygulaması ATİK nedeniyle yüklenilen KDV den iade hesabına pay verilebilmesi için, ATİK lerin iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılması gerekir. ATİK lerinbizzat mükellef tarafından imal ve inşa edilmesi halinde ise imal ve inşa sırasında yüklenilen KDV den, ATİK lerinaktife alınıp iade hakkı doğuran işlemlerde fiilen kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren iade hesabına pay verilebilir. ATİK dolayısıyla yüklenilen KDV den iade hesabına pay verildiği durumda, bir vergilendirme döneminde iade konusu yapılabilir KDV (azami iade edilebilir vergi), kural olarak o dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin (% 18)'i (genel KDV oranı) olarak hesaplanan tutardan fazla olamaz. 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsamında ihraç kaydıyla mal alan ihracatçının ödemediği KDV yi iade olarak talep etmesi mümkün olmayıp, varsa genel giderler ve ATİK ler nedeniyle iade talep etmesi mümkündür. Bu durumda ihracatçının genel giderler ve ATİK nedeniyle yüklendiği KDV için iade talebinde bulunabileceği KDV tutarı, ihracat bedeli ile ihraç kaydıyla teslim bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamaz. 3
NOT: Görüldüğü gibi tüm iade türlerinde, iade talebine konu işlemin yapılmasında kullanılan sabit kıymetler (ATİK) için yüklenilen KDV lerden, iadesi istenecek KDV tutarına ekleme yapılması mümkündür. Ancak bu ekleme ile bulunacak iade tutarı, iade hakkı doğuran işlem bedelinin %18 ini geçemez. Bu konudaki sorunlardan biri de, iade hakkı doğuran işlemde kullanılan ATİK in zaman aşımına uğramış süreler içinde (5 yıldan daha eski tarihlerde) edinilmiş olması dolayısı ile bu alım hakkında karşıt inceleme yapılamaması durumudur. Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 03.06.2014 tarih ve 51 sayılı özelgede, 2006, 2007, 2008 yıllarında otel inşaatı için yüklenilen KDV lerin iade hesabına dahil edilebilmesi için bu yüklenimler hakkında YMM karşıt inceleme tutanağı düzenlenmesi gerektiği ifade edilmiş, başka bir anlatımla zaman aşımına uğramış yıllar için karşıt inceleme şartı ileri sürülmüştür. KDV iade tutarına, ATİK KDV yüklenimlerinden ilave yapıldığı takdirde bu işlemin hesabının verilebilmesi veya daha sonra yapılacak ilavelerde karışıklık çıkmaması için söz konusu ilave işleminin takibini sağlayacak tablolar oluşturulması gerektiği tabidir. ATİK KDV yüklenimlerinden KDV iade tutarına ekleme yapılması konusunda hesap şekli açısından da belirsizlikler vardır. Bu konuya Sayın YMM Emek KURT tarafından hazırlanarak Yaklaşım Dergisinin Kasım 2014 sayısında yayınlanan yazı ile ışık tutulmuştur. 1.4. YMM KDV İadesi Tasdik Raporu Hazırlanması Hizmetine Ait KDV KDV iadeleri dolayısıyla düzenlenen YMM KDV İadesi Tasdik Raporları dolayısıyla yüklenilen KDV indirim hesaplarına dahil edildiği vergilendirme dönemine veya daha sonraki vergilendirme dönemlerine ilişkin iade hesabında dikkate alınabilir. 1.5. DİİB Sahibi Mükellefin İhraç Kaydıyla Tesliminde İade Edilecek KDV DİİB sahibi mükellef tarafından bu belge kapsamında üretilen mallar, belge sahibi tarafından doğrudan ihraç edilebilir ya da 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) veya geçici 17 nci maddeleri kapsamında ihraç kaydıyla teslim edilebilir. Dolayısıyla DİİB sahibi mükellefin belge kapsamında yurtiçi ve yurtdışından KDV ödemeksizin temin ettiği malları kullanarak ürettiği malların, DİİB sahibi mükellef tarafından KDV hesaplanarak (3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsamındaki ihraç kaydıyla yapılan teslimler nedeniyle hesaplanan KDV hariç) teslimi mümkün değildir. Buna rağmen, DİİB kapsamında üretilen malların KDV hesaplanarak (3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsamındaki ihraç kaydıyla yapılan teslimler nedeniyle hesaplanan KDV hariç) teslim edilmesi halinde, ihracatçılara (dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketleri hariç) (bu parantez içi hüküm 8 no.lu KDV Tebliği ile eklenmiştir) bu teslimler nedeniyle yüklenilen KDV'nin iadesi yapılamaz. DİİB kapsamında KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurtdışından satın aldığı girdileri kullanarak ürettiği malı 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında ihraç kayıtlı olarak teslim eden bir mükellefin iade alacağı KDV tutarı, ihraç kayıtlı teslim nedeniyle hesaplayıp tahsil etmediği KDV tutarından, bu ürün için DİİB kapsamında aldığı girdiler nedeniyle ödemediği KDV tutarı düşüldükten sonra kalan tutardan fazla olamaz.(8 no.lu Tebliğ ile eklenen hüküm) Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerine yapılan ihraç kayıtlı teslimlerde bu sınır uygulanmaz. Eşdeğer eşya uygulaması nedeniyle KDV ödeyerek satın aldığı girdileri kullanarak vücuda getirdiği ürünü ihraç eden ve bunun karşılığında da DİİB kapsamında KDV ödemeyerek söz konusu girdi veya eşdeğer eşyasını temin etme hakkı kazanan mükellefin KDV ödeyerek satın aldığı girdilere ilişkin KDV yi,başlangıçta iade olarak talep etmesi mümkün değildir. İade edilecek KDV nin hesabı, eşdeğer eşya uygulaması nedeniyle DİİB kapsamında KDV ödemeksizin girdi temininden sonra yapılır. Bu durumda iade edilecek KDV tutarı, ihracat bedeli ile DİİB kapsamında KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurtdışından temin edilen girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamaz. Örnek: Mükellef (B, 100.000 TL tutarındaki kumaşı DİİB kapsamında KDV ödemeksizin (A) dan satın almış ve imal ettiği gömlekleri 200.000 TL ye (C) ye ihraç kayıtlı teslim etmiş, (C) de söz konusu gömlekleri süresi içinde 210.000 TL bedel mukabili ihraç etmiştir. -Kumaş ve gömlek teslimleri (% 8) oranında KDV ye tabidir. - Mükellef (A) nın indirilecek KDV toplamı fazla olduğundan, 100.000 TL üzerinden hesapladığı 8.000 TL KDV yi tecil edememiştir. Bu durumda Mükellef (A) nın 3065 sayılı Kanunun (11/1-c)ve geçici 17 maddeleri uyarınca iade alabileceği KDV tutarı 8.000 TL dir. Mükellef (A) nın söz konusu kumaşı üretmek için yüklendiği KDV nin 12.000 TL olması durumunda, 8.000 TL sini ihraç kayıtlı teslim nedeniyle, 4.000 TL sini de indirimli orana tabi teslim nedeniyle, indirimli orana tabi işlemlere ilişkin iade usul ve esasları çerçevesinde talep etmesi gerekir. - (B) nin de DİİB kapsamında satın aldığı kumaşlardan ürettiği gömlekleri 200.000 TL bedelle ihraç kayıtlı tesliminde hesapladığı ancak tahsil etmediği 16.000 TL KDV nin tamamının indirilecek KDV tutarının yüksek olması nedeniyle tecil edilemediğini varsayalım. Bu durumda (B) nin 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi uyarınca iade alabileceği KDV tutarı (16.000 TL 8.000 TL=) 8.000 TL olacaktır. (B) nin de söz konusu gömlekleri üretmek için yüklendiği KDV tutarının 10.000 TL olduğunu varsayarsak, 8.000 TL KDV yi ihraç kayıtlı teslim nedeniyle, 2.000 TL 4
KDV yi ise indirimli orana tabi teslim nedeniyle, indirimli orana tabi işlemlere ilişkin iade usul ve esasları çerçevesinde talep edebilecektir. -(C) ise 210.000 TL ile 200.000 TL arasındaki fark olan 10.000 TL nin (% 18) ini aşmamak üzere, söz konusu ihracat nedeniyle yüklendiği KDV yi iade alabilecektir. NOT: Tebliğin yukarıdaki IV/A-1.5. no.lu bölümünde dahilde işleme izin belgesi sayesinde KDV ödemeksizin üretim girdisi sağlayan mükelleflerin ürettikleri malları ihraç kayıtlı olarak teslim ettiklerinde, müşterilerinden tahsil edemedikleri KDV nin tamamı kadar KDV iadesi almaları engellenmekte, iadesi alınacak KDV DİİB sayesinde ödemedikleri KDV kadar eksik olarak hesaplattırılmaktadır. Gerek dahilde işleme izin belgesi gerekse ihraç kayıtlı teslim, mükelleflerin öteden beri ayrı ayrı yararlandıkları müstakil teşviklerdir. Herhangi bir Kanun değişikliği olmadığı halde bu iki teşvikten birinin diğerini azaltması şeklinde öngörülen, bizim de doğru bulmadığımız yukarıdaki hüküm, yasaya aykırılığı nedeniyle büyük tepki çekmiştir. 5
2. Mahsup Yoluyla İade 2.1. Genel Açıklama : KDV iade alacağı mükellefin kendisinin veya ortaklık payı ile orantılı olmak üzere adi, kollektif ve adi komandit şirketlerde ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite ortakların), - Vergi dairelerince takip edilen amme alacaklarına, - İthalat sırasında uygulanan vergilere, - Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim borçlarına, mahsuben iade edilebilir. Mahsup talebi, iade hakkı doğuran işleme ilişkin ilgili bölümlerde belirtilen belgelerin tamamlanıp, KDVİRA sistemi tarafından üretilen KDV İadesi Kontrol Raporu nun geldiği tarihte olumsuzluk tespit edilmeyen tutarlar itibarıyla yerine getirilir. Olumsuzluk tespit edilen alımlara ilişkin KDV tutarlarının mahsuben iadesi ise olumsuzlukların giderilmesi kaydıyla yapılabilir. Mahsup talebinin yerine getirilmesinde, iade hakkı doğuran işlemin tevsikinde kullanılan (gümrük beyannamesi, serbest bölge işlem formu, gümrükte onaylatılan özel fatura nüshası vb.) belgelerin doğrulanmış (onaylı veya teyidinin alınmış) olması gereklidir. 2.1.1. Mahsup Edilebilecek Borçlar Mükellefler, KDV iade alacaklarını; kendilerinin, ortaklık payı ile orantılı olmak üzere adi, kollektif ve adi komandit şirketlerde ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite ortakların) aşağıda belirtilen borçlarına mahsubunu talep edebilirler. Bilindiği üzere öteden beri KDV iade alacakları mükellefin TÜM VERGİ BORÇLARINA mahsup edilebiliyordu. 7 no.lu Tebliğin 12 nci maddesi ile ÖTV Kanunu ndan doğan borçlar için KDV MAHSUP İMKANI KALDIRILMIŞTIR. Böylelikle gerek ithalde doğan ÖTV borçları, gerekse yurt içi teslimler dolayısıyla hesaplanıp beyan edilen ÖTV borçları KDV iade haklarının mahsubu suretiyle ödenemeyecek, KDV iade hakkı bulunsa dahi nakden ödenmek zorunda kalınmıştır. Anlamsız bulduğumuz ve yoğun tepkiyle karşılanan bu engellemeden 13 no.lu KDV Genel Tebliği ile vazgeçilmiş olmakla beraber, KDV iade alacaklarının ÖTV vergi borçlarına mahsubunun münhasıran vergi inceleme raporu ile yapılması şartının getirilmiş olması (incelemeyi beklemek istemeyen İTUS hakkı sahipleri de dahil olmak üzere tüm mükelleflerden %100 teminat talep edilmesi) anlamsızdır. Çünkü ÖTV borçlusu mükellefe şüpheli mükellef gözüyle bakılmasının gerekçesi olamaz. Yine 13 no.lu Tebliğin 3. maddesi ile KDV Genel Uygulama Tebliğine VI/C bölümünden sonra gelmek üzere aşağıdaki bölüm eklenmiştir. Ç. GEÇİCİ HÜKÜMLER 1. KDV İade Alacağının 4760 sayılı ÖTV Kanunundan Doğan Borçlara Mahsuben İadesi KDV iade alacağının 4760 sayılı ÖTV Kanunundan doğan borçlara mahsuben iadesine ilişkin bu paragrafın yürürlüğe girdiği tarih itibariyle henüz sonuçlandırılmamış iade talepleri, münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. Mahsup işlemi, vergi inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle yerine getirilir. Talep edilen iade miktarının tamamı için (İTUS sertifikası sahibi mükellefler de dahil) teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Daha sonra 15 no.lu KDV Tebliğ ile KDV Genel Uygulama Tebliği nin IV/A-6 bölümünün 5. paragrafına (Özel tüketim vergisine tabi olan malların indirimli oran uygulanmak suretiyle tesliminden kaynaklanan KDV iade alacağının, bu mallara ilişkin ÖTV borçlarına mahsuben iadesi hariç.) şeklinde parantez içi hüküm eklenmiştir. a) Vergi Dairelerince Takip Edilen Amme Alacaklarına Mahsup İade alacağının, vergi dairelerine olan bütün borçlara (Devlete ait olup vergi dairelerince takip edilen tüm amme alacaklarına) mahsubu suretiyle iadesi talep edilebilir. Vergi dairelerine olan borçlara mahsup talebi, gerekli bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden 10 gün içinde tamamlanır. b) İthalde Alınan Vergilere Mahsup KDV iade alacağının ithalde alınan vergilere mahsubu için, ilgili gümrük idaresinden mükellefin vergi dairesine hitaben yazılan ve ithalde alınan vergiler ile varsa gecikme faizi, zam ve ceza tutarları ile ödemenin yapılacağı gümrük muhasebe birimi ve hesap numarasını belirten bir yazı alınır. Mahsup tutarını gösteren muhasebe işlem fişi talep tarihinden itibaren 10 gün içinde ilgili gümrük muhasebe biriminegönderilir. 6
Herhangi bir nedenle mahsup yapılamaması halinde, gümrük muhasebe birimincedüzenlenecek muhasebe işlem fişi ile mahsup edilemeyen tutar ilgili vergi dairesine iade edilir. c) SGK Prim Borçlarına Mahsup KDV iade alacağının, SGK ya olan borçlara (sosyal sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borçları ile bunların ferilerine) mahsubu mümkündür. Bu talep, mükellefin SGK dan alıp mahsup dilekçesine ekleyeceği, mahsubu talep edilecek prim borçlarını ve varsa gecikme zammı ve cezası tutarlarını gösteren belgeye göre değerlendirilir. Cari dönem borçlarına ilişkin mahsup taleplerinde söz konusu belge aranmaz. Söz konusu belgeye prim alacaklısı SGK şubesinin banka hesap numarası da yazılır. Mahsup edilecek prim borcu tutarları mükellefin vergi dairesince ilgili şubenin banka hesap numarasına gönderilir. Bu şubelerdeki prim borcu, vergi iadesi talep eden mükellefin kurumdan getirdiği belgelerin tesliminden sonra, ödeme veya diğer nedenlerle vergi dairelerince gönderilen tutara göre azalmışsa, prim borcu tutarından arta kalan kısım ilgili SGK şubesi tarafından vergi dairesine iade edilir. Arta kalan tutarın prim borçlusuna iadesi veya ileride doğacak prim borçlarına mahsup edilmek üzere SGK şubesinde bekletilmesi mümkün değildir. SGK prim borçlarının tahsilinde de 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulandığından, vergi dairesince bu işlemlerin gerçekleştirildiği tarihte prim borcunun vadesinin geçmiş olması halinde, borcun vade tarihi ile SGK ya ödemenin yapıldığı tarihler arasında gecikme zammı uygulanabileceği hususunun mükelleflerce göz önünde bulundurulması gerekir. KDV iade alacaklarının SGK prim borçlarına mahsubunu isteyen mükelleflerin mahsup dilekçesi ve iade talebinde aranan belgeleri verilmesi mümkün olan en erken tarihte, fakat en geç KDV beyannamelerinin verildiği ayın son gününe kadar vergi dairelerine intikal ettirmeleri gerekmektedir. SGK prim borçlarına mahsup işlemleri, Tebliğde belirtilen belgelerin yukarıda belirtilen süre içerisinde ibrazından sonra, en geç 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 88 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak lehine mahsup talep edilenler için belirlenecek prim borcu vade tarihinden önce tamamlanır. 2.1.2. Mahsuben İade Talebi Mahsuben iade için iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgelerin eksiksiz ve tam olarak verilmiş olması gerekir. Vergi dairelerince yapılan işlemler sırasında meydana gelen gecikme nedeniyle zamanında mahsubu yapılamayan, vergi dairesine olan borçlar için gecikme zammı uygulanmaz. KDV iade alacağının kesinleştiği (iadeye hak kazanılan) tarih ve tutar itibarıyla, vadesi geçmiş borçlara bu tarihten sonra gecikme zammı uygulanmaz. KDV iadesi için mahsuben iadeye ilişkin iade talep dilekçesi olmaksızın, gerekli belgelerin ibraz edilmiş olması halinde, iade talebinde bulunulmamış sayılır. İlgili dönem KDV beyannamesinde iade beyanında bulunulmuş olması da bu şekilde işlem tesisine engel teşkil etmez. Vergi dairesine olan borçlara mahsup taleplerinde vergi daireleri, belge ya da belgelerdeki muhteviyat eksikliklerini veya KDVİRA sisteminin tespit ettiği olumsuzlukları mükellefe yazı ile bildirirler. Yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde eksiklikleri/olumsuzlukları gideren mükelleflerin mahsup talepleri, mahsup dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla yerine getirilir ve bunlara gecikme zammı uygulanmaz. 30 günlük ek süreden sonra eksiklikleri/olumsuzlukları gideren mükelleflerin mahsup talepleri ise eksikliklerin/olumsuzlukların giderildiği tarihitibarıyla yerine getirilir ve borcun vadesinden mahsup tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı uygulanır. Mahsup dilekçesinin verilmesi ancak elektronik ortamda gönderilmesi gereken belgelerin gönderilmemesi veya belgelerin muhteviyatında eksiklikler bulunması halinde de bu doğrultuda işlem tesis edilir. 2.2. Mahsup Sonrası Alacağın Nakden İadesi İade hakkı sahipleri, iade alacaklarının yukarıda belirtilen şekillerde mahsubundan sonra kalan kısmının nakden iadesini talep ederlerse Tebliğin nakden iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin bölümlerindeki açıklamalara göre işlem yapılır. Bu şekilde yapılacak iadede, mahsup yoluyla iade edilen kısım, bu Tebliğin (IV/A-3) bölümündeki sınırın hesaplanmasında dikkate alınmaz. İade alacağının üçüncü kişilere nakden veya mahsuben ödenmesinin talep edilmesi halinde de nakden iadeye ilişkin düzenlemeler uygulanır. Mahsup sonrası alacağın, üçüncü kişilere nakden iadesinin talep edilmesi halinde, alacağın üçüncü kişilere ödenmesine ilişkin talep, alacağın açık bir şekilde kime temlik edildiğini içeren, noter tarafından onaylanmış/düzenlenmiş alacağın temliki sözleşmesine dayanarak yapılır. Mahsup sonrası alacağın, borçlarına mahsup yapılabilecekler dışındakilerin borçlarına mahsubunun talep edilmesi halinde, iade hakkı sahibi mükellefe nakden iadeye ilişkin usul ve esaslar uygulanır. Bu durumda da önceki paragrafta belirtilen alacağın temliki sözleşmesi aranır. 3. Maliye Bakanlığınca Belirlenen Sınırı Aşmayan Nakden İadeler İade hakkı doğuran her bir işlem bakımından Tebliğin ilgili bölümlerinde belirlenmiş sınırları aşmayan nakden iade talepleri teminat ve/veya vergi inceleme raporu aranmaksızın yerine getirilir. Talep, iade talep dilekçesi ve Tebliğin ilgili bölümlerinde sayılan belgelerin tamamlanıp, KDVİRA sistemi tarafından KDV İadesi Kontrol Raporu nun üretilmesinden ve teyidi gereken belgelerin teyidi (örneğin, mal ihracatında gümrük beyannamesinin ve/veya onaylı fatura ya da özel faturaların teyidi) ile aşağıda belirtilen şartların gerçekleşmesinden sonra yerine getirilir. a) Liste sorgulamaları sırasında Tebliğin (IV/E) bölümü kapsamında olumsuzluk bulunan mükelleflerin iade talepleri, söz konusu bölümde yapılan açıklamalara göre yerine getirilir. 7
b) İşlemin tevsiki için ibraz edilen belgelerin teyidi gerçekleşen kısmına isabet eden tutarların kısmen iadesi de mümkündür. c) İade için belirlenen limitlerin daha sonra değiştirilmesi halinde iade taleplerinin değerlendirilmesinde aksi belirtilmedikçe iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği vergilendirme döneminde geçerli limitler esas alınır. ç) İade için belirlenen limit, bir vergilendirme dönemindeki iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin iade taleplerinin toplamına bir defa uygulanır. 4. YMM KDV İadesi Tasdik Raporuna Dayalı İadeler 1/6/1989 tarihli ve3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan "Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" uygulamasına ilişkin genel tebliğlerle, YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ile KDV iadesi yapılmasının usul ve esasları belirlenmektedir. Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin mevcudiyeti halinde, bavul ticareti ve yolcu beraberi eşya ihracatından doğan iadelerde sözü edilen Genel Tebliğlerle belirlenen limitlere göre, diğerlerinde miktara bakılmaksızın vergi inceleme raporu ve teminat aranmadan iade yapılır. YMM raporu ile iade talebinde bulunan mükelleflere, rapor ibraz edilmedikçe iade yapılmaz. Mükelleflerin rapor düzenleninceye kadar, izleyen bölümlerde açıklandığı şekilde teminat göstermeleri halinde ise iade talebi incelemeye sevk edilmeksizin yerine getirilir. Rapor ibraz edildiğinde teminatlar iade edilir. YMM raporu ile iade talebinde bulunan mükelleflerin, teminat karşılığı iadenin yapıldığı tarihten itibaren altı ay içinde bu iade ile ilgili YMM raporunu ibraz etmemesi halinde, söz konusu teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Bu süre içinde rapor ibraz edemeyecek olanların mazeretleriyle birlikte başvurmaları halinde, gerekli değerlendirme yapılarak mazeretleri haklı nedenlere dayananlara, 213 sayılı Kanunun 17 nci maddesi uyarınca vergi dairesince altı ay ek süre verilebilir. YMM raporu ile iade talebinde bulunan mükelleflerin teminat karşılığı aldıkları iadeye ilişkin olarak; - İadenin yapıldığı tarihten itibaren altı ay içinde bu iade ile ilgili olarak YMM raporu ibraz edilmemesi ve ek süre talebinde bulunulmaması, - Ek süre talebinin uygun bulunmaması, - Altı aylık ek süre içinde de YMM raporunun ibraz edilmemesi durumlarında, teminat karşılığı yapılan iade incelemeye sevk edilir ve teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür." (NOT : Bu paragraf 11 no.lu KDV Tebliği ile eklenmiştir) Mükelleflerin iade tutarını kısmen mahsup, kısmen nakden almak istemeleri mümkündür. Bu durumda, iade için istenen belgelerin ibraz edilmiş olması kaydıyla öncelikle muaccel hale gelen borçlara mahsup yapılır. Aynı döneme ilişkin farklı işlemlerden kaynaklanan iade talepleri için tek YMM raporu düzenlenebilir. Bir takvim yılını aşmamak ve her bir döneme ilişkin bilgi ve hesaplamaların ayrı ayrı yer alması kaydıyla birden fazla dönemi kapsayan tek YMM raporu verilmesi de mümkündür. 5. Teminat Karşılığı İade 5.1. Genel Açıklama Mükelleflerin, Tebliğin (IV/A-3) bölümünde belirlenen sınırı aşan ve işlem türü itibarıyla YMM raporu veya vergi inceleme raporuna bağlanan iadelerde, henüz YMM raporu ibraz edilmeden veya inceleme sonucu iade öngörülmüşse, inceleme yapılmadan aşağıda belirtildiği şekilde teminat gösterilmesi halinde iade yapılır. Teminat, iadeye konu işlem türüne göre vergi inceleme raporu veya YMM raporuna dayanılarak çözülür. a) Adi ortaklık ve iş ortaklıkları adına yapılacak iadelerde teminat mektubunun ortaklardan biri adına düzenlenmesi yeterlidir. b) Mükellef tarafından teminat çözümünün YMM raporuyla yapılacağı belirtilmediğinden incelemeye sevk edilmesi, sonradan YMM raporuyla teminatın çözümünü engellemez. Bu durumda teminatın YMM raporuyla çözüldüğü inceleme elemanına bildirilir. c) Bu kapsamdaki nakden iade talepleri, nakit iade talebine ilişkin dilekçe ve teminatın yanı sıra ibrazı gerekli diğer belgelerin tamamlanıp KDVİRA sistemi tarafından KDV İadesi Kontrol Raporu nun üretilmesinden ve varsa yapılması gereken teyitlerin (örneğin, mal ihracatında gümrük beyannameleri ve usulüne uygun olarak gösterilmiş teminat mektupları ile varsa onaylı özel faturaların teyidi) yapılmasından sonra 10 gün içinde yerine getirilir. 5.2. Teminat Türleri Teminat olarak 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan iktisadi kıymetlerden bir veya bir kaçı gösterilebilir. Şu kadar ki; banka teminat mektuplarının paraya çevrilmeleri konusunda hiç bir sınırlayıcı şart taşımayacak biçimde, Tebliğ ekinde yer alan kesin ve süresiz teminat mektubu örneğine (EK:18) uygun olarak ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar tarafından düzenlenmiş olması gerekir. 8
EK 18: KESİN VE SÜRESİZ TEMİNAT MEKTUBU ÖRNEĞİ KESİN VE SÜRESİZ.../.../20..... VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ'NE 3065 sayılı KDV Kanunu hükümleri gereğince KDV iadesinden yararlanacak olan;... adresinde yerleşik... firmasına ödenecek,. / 20.. dönemine ait KDV iadesine teminat oluşturan, bu teminat mektubu ile... TL (... Türk Lirası) ödeme konusunda, Bankamız borçlu ile birlikte müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu sıfatıyla kefil ve sorumlu olduğunu, tarafınızdan Bankamıza yazılı olarak bildirildiği takdirde, Bankamızca veya mükellefçe hiçbir yasal yola gidilmeksizin protesto çekilmesine, hüküm alınmasına gerek kalmaksızın, yukarıda belirtilen meblağı ilk yazılı isteminiz üzerine, hemen ve geciktirilmeksizin, kayıtsız ve şartsız vergi dairenize veya vergi daireniz emrine nakden ve tamamen, istem anından ödeme anına kadar geçecek günler için gecikme zammı ile birlikte ödeyeceğimizi ve hakkımızda 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasını Bankamızın imza yetkilisi ve sorumlusu sıfatıyla ve banka nam ve hesabına yüklendiğimizi kabul, beyan ve taahhüt ederiz. Tarih ve İki Yetkilinin İmzası Bankası A.Ş.... Şubesi NOT: Banka adına imza koyan yetkililerin adı, soyadı ve unvanları banka kaşesi altında okunaklı olarak yer alacaktır. 9
verilir. 5.3. Teminat Miktarları Talep edilen iade miktarının Tebliğin (IV/A-3) bölümünde belirlenen sınırı aşan kısmının tamamı için teminat 5.4. Teminat Mektuplarının İadesi Teminat mektupları, iade hakkı doğuran işlem bazında kabul edilen vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre iade edilir. İlgili vergi dairesince teminat mektuplarının iadesi sırasında teminat mektubunun, uygun bir yerine;"kdv iadesi dolayısıyla alınan bu teminat mektubunun vergi dairemizde olan işlemi sona ermiştir" şerhi düşülerek, tarih yazılmak ve mühür tatbik edilmek suretiyle imzalanır. Bu şerhi gören bankaların, vergi dairesinden ayrıca bir teyit almaksızın gerekli işlemi yapmaları mümkün bulunmaktadır. 5.5. Teminat Mektuplarının Teyidi Banka teminat mektubu karşılığında yapılan iade taleplerinde, teminat mektuplarının teyidi yapılmadan iade talebi sonuçlandırılmaz. Bu çerçevede, mükellefler tarafından KDV iade alacakları için verilen ve Tebliğde öngörülen niteliği haiz banka teminat mektuplarının teyidi işlemi öncelikle, Bankalar tarafından Maliye Bakanlığı veri ambarına gönderilen, müşterilerine düzenlenen teminat mektuplarına ait bilgilerle elektronik ortamda yapılır. Banka teminat mektubu bilgilerine elektronik ortamda ulaşılamaması halinde teminat mektubunu veren banka şubesinden doğrudan teyit alınır. "5.6. Artırımlı Teminat Uygulaması İade taleplerinin yerine getirilmesi bakımından özel esaslara tabi olanlar hariç olmak üzere, mükelleflerin Tebliğin (IV/A-3) bölümünde belirlenen sınırı aşan ve işlem türü itibarıyla YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ile talep edilen nakden iadelerinde, iade talep dilekçesi ile Tebliğin ilgili bölümlerinde iade taleplerine ilişkin aranan belgelerin (YMM KDV İadesi Tasdik Raporu hariç) tamamlanması sonrasında, nakden iadesi talep edilen tutarın %120'si oranında (İTUS sertifikası sahibi mükellefler için %60'ı oranında) banka teminat mektubu verilmesi halinde, iade işlemi beş iş günü içinde gerçekleştirilir. İadeye ilişkin YMM raporunun iadenin yapıldığı tarihten itibaren altı ay içinde verilmemesi halinde, iade talebi sürenin sonunda ivedilikle incelemeye sevk edilir. İadeye ilişkin YMM raporunun ibraz edilmesi halinde, KDVİRA, YMM raporuna ilişkin kontroller ile vergi dairesince yapılması gereken diğer kontroller iki ay içerisinde tamamlanır. İade hakkı doğuran işlem bazında yapılan bu kontroller sonucunda herhangi bir eksiklik/olumsuzluk tespit edilmemesi halinde, YMM raporunun ibraz edildiği tarihten itibaren en geç iki ay içinde teminat mektubu mükellefe iade edilir. Ancak yapılan kontroller sonucunda eksiklik/olumsuzluk tespit edilmesi halinde, bu eksikliğin/olumsuzluğun giderilmesi için mükellefe 30 günlük süre verilir. Süresinde eksiklikleri/olumsuzlukları gidermeyen mükellefe 30 günlük ek süre verilir. Mükellefe verilen bu süreler, teminat mektuplarının iade edilmesine ilişkin iki aylık sürenin hesabında dikkate alınmaz. Bu süreler içinde eksikliklerin/olumsuzlukların giderilmemesi halinde haksız iade edilen tutar, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası ile birlikte mükelleften aranır." NOT: Yukarıdaki ARTIRIMLI TEMİNAT UYGULAMASI 11 no.lu KDV Tebliği ile başlatılmıştır. 6. Vergi İnceleme Raporu ile İade Mükelleflerin; i. İadelerini vergi inceleme raporu sonucunda almak istemeleri, ii. İadesini talep ettikleri KDV nin Tebliğin ilgili bölümlerinde belirtilen miktarı aştığı hallerde; (teminat göstermek veya YMM Raporu ibraz etmeleri gerekmesine rağmen) teminat göstermemeleri veya iadelerini YMM tasdik raporu ile alacaklarını beyan etmemeleri, iii. Bu Tebliğin ilgili bölümlerine göre münhasıran vergi inceleme raporu ile iade öngörülmesi, (11 Seri nolu KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in 22.maddesiyle eklenen sıra; Yürürlük 15.02.2017)iv. Teminat veya YMM raporu karşılığı iade talep edilmesine karşın vergi dairelerinin yapacakları kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların mevzuata uygun şekilde düzeltilmemesi hallerinde iade talepleri vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. Yukarıda ilk iki sıra kapsamına giren taleplerde, inceleme başlamadan önce inceleme yoluyla iade talebinden vazgeçilerek YMM tasdik raporu ibrazı ile iade talep edilmesi de mümkündür. Bu gibi durumlarda teminat verilmesi halinde ise teminat, vergi inceleme raporu sonucuna veya YMM raporuna göre çözülür. 10
(11 Seri nolu KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in 22.maddesiyle eklenen paragraf; Yürürlük 15.02.2017)Yukarıda dördüncü sıra kapsamında, iade talebinin incelemeye sevki Gelir İdaresi Başkanlığı veya Vergi Dairesi Başkanlıkları/Defterdarlıklar tarafından yapılabilir. İncelemeye sevk, ancak öncesinde vergi dairelerince mükellefin iade dosyasındaki eksikliklerin/olumsuzlukların YMM veya mükellef tarafından düzelttirilmesine ilişkin yazının yazılması ve belirtilen sürede YMM veya mükellef tarafından gerekli düzeltmelerin mevzuata uygun şekilde yapılmaması veya olumsuzluğun giderilmemesi halinde mümkündür. Bu kapsamda incelemeye sevk edilen iade talepleri, iadesi talep edilen tutarın %120'si oranında banka teminat mektubu verilmesi halinde yerine getirilir, teminat vergi inceleme raporuna göre çözülür. Teminat karşılığı iadelerde, teminatın YMM raporu ile çözülebileceği hallerde, süresi içinde YMM raporu ibraz edilmemesi veya ibraz edilmeyeceğinin belirtilmesi halinde, teminat vergi inceleme raporuna göre çözülür. (13 no.lu KDV Tebliği ile eklenen paragraf) Öte yandan, iade hakkı tanınan işlemlerden kaynaklanan KDV iade alacağının 4760 sayılı ÖTV Kanunundan doğan borçlara mahsuben iadesi, 15 no.lu Tebliğ ile eklenen parentez içi hüküm: ( Özel tüketim vergisine tabi olan malların indirimli oran uygulanmak suretiyle tesliminden kaynaklanan KDV iade alacağının, bu mallara ilişkin ÖTV borçlarına mahsuben iadesi hariç.) mükellefin talebine bakılmaksızın münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yapılır. Mahsup işlemi, vergi inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle yerine getirilir. Talep edilen iade miktarının tamamı için (İTUS sertifikası sahibi mükellefler de dahil) teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Vergi inceleme raporu ifadesi, vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmiş raporu ifade eder. 7. İade Talebinde Aranan Belgeler Bu Tebliğin (IV/A) bölümünde belirlenen esaslara tabi iade taleplerinde aşağıda belirtilen belgeler ortak mahiyette olup, ayrıca aranacak belgeler her bir işlem türü itibarıyla Tebliğin ilgili bölümlerinde belirtilmiştir. Söz konusu bölümlerde, aranan belgelerin fotokopilerinin verilmesinin mümkün görüldüğü hallerde, bu fotokopilerin aslı ile aynı olduğunun kaşe tatbiki ve imzalanması suretiyle firma yetkililerince onaylanması gerekir. Aşağıda yer verilen belgelerden Gelir İdaresi Başkanlığınca uygun görülenler elektronik ortamda alınır. Bu belgeler, Gelir İdaresi Başkanlığınca öngörülen içeriğe uygun olarak gönderilir. Vergi dairelerinin muhasebe birimleri tarafından nakden veya mahsuben iade işlemlerinde düzenlenen muhasebe işlem fişine, elektronik ortamda gönderilen listelerin tamamının eklenmesi yerine bu listelerin elektronik ortamda bulunduğunu gösteren "İnternet Vergi Dairesi Liste Alındısı nın eklenmesi yeterlidir. İnternet vergi dairesi üzerinden gönderilen belgeler, Gelir İdaresi Başkanlığınca uygun görülen durumlar hariç, kâğıt ortamında ayrıca vergi dairesine verilmez. İade talebinde bulunulmaması halinde, aşağıda belirtilen ortak belgelerden indirilecek KDV listesi, yüklenilen KDV hesaplama tablosu ve yüklenilen KDV listesi aksi yönde bir düzenleme bulunmaması kaydıyla vergi dairesine verilmez.3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsamında yapılan ihraç kaydıyla teslimler nedeniyle tecil edilen verginin terkininde de indirilecek KDV listesinin vergi dairesine ibraz edilmeyeceği tabiidir. 7.1. İade Talep Dilekçesi İade talebi, iade türü itibarıyla 429 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan standart iade talep dilekçeleri kullanılmak suretiyle yapılır. Kollektif şirketler, adi komandit şirketler ve adi ortaklıklarda iade alacaklarının ortakların vergi borçlarına mahsubu ile ilgili dilekçeye, diğer ortakların mahsup yapılmasına izin verdiğini gösteren noter tasdikli belgeler de eklenir. Ortaklık sözleşmesinde iade alacağının ortaklardan hangisinin borcuna mahsup edileceğinin açıkça belirtilmiş olması halinde ise ayrıca bir belge aranmaz. İade taleplerinde dilekçenin yanı sıra iade hakkı doğuran işlem itibarıyla aranan belgelerin de verilmesi zorunludur. Bunlardan Gelir İdaresi Başkanlığınca uygun görülenler, öngörüldükleri şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi aracılığıyla gönderilir. Elektronik ortamda gönderilen belgeler kâğıt ortamında ayrıca vergi dairesine verilmeyeceği gibi, bu belgelerin YMM KDV İadesi Tasdik Raporlarına eklenme zorunluluğu da bulunmamaktadır. Ancak, iade talebine ilişkin olarak ibrazı gereken ve elektronik ortamda gönderilenler dışında kalan diğer belgeler (aslı veya noter, YMM, ilgili kamu kurumu tarafından onaylı örnekleri) vergi dairesine doğrudan intikal ettirilir. İnceleme raporu ve YMM raporu aranmadan gerçekleştirilecek iadeler, Tebliğin ilgili bölümlerinde öngörülen belgelerin verilmesi üzerine yerine getirilir. Sözü edilen belgelerin verilmemesi halinde, iade talebi yerine getirilmez. Bu durumda iade talebi, belgelerin ikmal edilip, vergi dairesine verildiği (elektronik ortamda gönderildiği) tarihte hüküm ifade eder. İade taleplerinde verilmesi gereken belgelerin, aksi yöndeki düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, beyanname ekinde veya beyanname ile birlikte ya da beyanname ile aynı gün içinde verilmesi zorunlu değildir. 7.2. İade Hakkı Doğuran İşlemin Beyan Edildiği Döneme Ait İndirilecek KDV Listesi 11
Aynı döneme ilişkin olarak birden fazla iade hakkı doğuran işlem türünden (örneğin; Kanunun 11, 13 ve 29 uncu maddeleri kapsamındaki işlemlerden) kaynaklanan iade talepleri bulunanlarda indirilecek KDV listesinin bir kez verilmesi yeterli olup, her bir işlem için ayrı ayrı bu liste aranmaz... (1 no.lu Tebliğ ile çıkarılan paragraf) Listeye, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belge kaydedilir. Aynı mükelleften yapılan alımlar belge bazında bu listelere ayrı ayrı girilir. KDV iadelerinde aranılan ve elektronik ortamda sistem üzerinden gönderilmesi gereken "İndirilecek KDV Listesi"nin doldurulmasında aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilir. a) Perakende satış fişi veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi kabul edildiği harcamalara ait KDV tutarlarının indirimi mümkün olduğundan, söz konusu belgeler, indirilecek KDV listelerine dâhil edilir, bu belgelerin gider belgesi olarak kabul edilmediği harcamalara ait KDV ise indirim konusu yapılamayacağından listeye de alınmaz. b) Bu listeye, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belge ayrı ayrı kaydedilir. Ancak, 213 sayılı Kanunun 219 uncu maddesinde hükme bağlandığı üzere; muamelelere ilişkin belgelerin, muhasebe fişlerine kaydedilmesi ve defterlere kayıtların bu fişler üzerinden yapılması halinde, belgelerin fişlere kaydedilmesi, defterlere kaydedilmesi hükmündedir. Bu durumda, muhasebe fişlerinde yer alan belgelerin esas defterlere en geç 45 gün içinde işlenmesi gerekmektedir. c) Aynı mükelleften yapılan alımlar bu listeye belge bazında ayrı ayrı girilir. İndirilecek KDV listesi için örnek tablo aşağıdadır: İNDİRİLECEK KDV LİSTESİ Sıra No Alış Faturasının Tarihi Alış Faturası nın Serisi Alış Faturasının Sıra No'su Satıcının Adı- Soyadı / Ünvanı Satıcının Vergi Kimlik Numarası / TC Kimlik Numarası Alınan Mal ve/veya Hizmetin Cinsi Alınan Mal ve/veya Hizmetin Miktarı Alınan Mal ve/veya Hizmetin KDV Hariç Tutarı KDV'si GGB Tescil No'su (Alış İthalat İse) Belgenin İndirim Hakkının Kullanıldığı KDV Dönemi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TOPLAM 0,00 0,00 7.3. İade Hakkı Doğuran İşleme Ait Yüklenilen KDV Listesi Yüklenilen KDV listesi, esas itibarıyla, iadesi talep edilen KDV hesaplama tablosunda yer alan hesaplamalara konu olan vergili mal ve hizmet alışlarına ilişkin KDV nin dayanak belgeler itibarıyla listelenmesinden ibarettir. İşlemin bünyesine giren vergi miktarına ilişkin listede, iade hakkı doğuran işlem nedeniyle iadesi talep edilen tutarın hangi girdiler nedeniyle yüklenildiğine (örneğin, mamul mal alımları, hammadde alımları, yardımcı malzeme alımları, hizmet alımları, genel gider, ATİK gibi) ilişkin bilgilere, dayanak belgeler itibarıyla yer verilir. KDV iadelerinde aranan ve elektronik ortamda sistem üzerinden gönderilmesi gereken "Yüklenilen KDV Listesi"nin doldurulmasında aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilir: a) Perakende satış fişi veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi kabul edildiği harcamalara ait KDV tutarlarının indirimi mümkün olduğundan, söz konusu belgeler, yüklenilen KDV listesine dâhil edilebilir. Bu belgelerin gider belgesi olarak kabul edilmediği harcamalara ait KDV ise indirim konusu yapılamayacağından listeye de alınmaz. b) Bu listeye, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belge ayrı ayrı kaydedilir. c) Aynı mükelleften yapılan alımlar bu listeye belge bazında ayrı ayrı girilir. ç)işlemin bünyesine doğrudan giren KDV tutarları ile işlemle ilgili olmak kaydıyla genel giderler ve ATİK nedeniyle yüklenilen vergilerden işleme isabet eden KDV tutarı yüklenilen KDV listesinde ayrıca yer alır. 12
Sıra No Alış Faturasının Tarihi Alış Faturasının Serisi Alış Faturasının Sıra No'su Satıcının Adı-Soyadı / Ünvanı Satıcının Vergi Kimlik Numarası/TC Kimlik Numarası Alınan Mal ve/veya Hizmetin Cinsi Alınan Mal ve/veya Hizmetin Miktarı Alış Faturasının KDV Hariç Tutarı Alış Faturasının KDV'si Bünyeye Giren Mal ve/veya Hizmetin KDV'si GGB Tescil No'su (Alış İthalat İse) Belgeye İlişkin İade Hakkı Doğuran İşlem Türü Yüklenim Türü 1 08.04.2015 218 AMARC SRL 1111111111 MALZEME 1 ADET 28.139,17 5.065,05 5.065,05 11410100IM002756 301 2 1 ADET 28.04.2015 AB 41560 AP MOLLER MAERSK A.Ş. 1110010000 TAŞIMA 2.000,00 360,00 360,00 301 3 1 ADET 21.04.2015 A 596081 ATLAS MAK. İML. A.Ş. 1350010980 MAKİNA 100.000,00 18.000,00 18.000,00 301 TOPLAM 23.425,05 1 2 3 7.4. İadesi Talep Edilen KDV Hesaplama Tablosu İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu, iade hakkı doğuran işleme ait yüklenilen KDV listesinden hareketle iadesi talep edilen KDV tutarını gösteren özet tablodur. Tabloda, doğrudan girdiler nedeniyle yüklenilen KDV, genel yönetim giderleri ve ATİK nedeniyle yüklenilen KDV den işleme verilen pay yer alacaktır. (EK: 19) EK 19: İADESİ TALEP EDİLEN KDV HESAPLAMA TABLOSU DÖNEM İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEM BEDELİ İADESİ TALEP EDİLEBİLİR AZAMİ VERGİ İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMİN BÜNYESİNE GİREN VERGİLER İŞLEMİN GENEL İMAL VE ATİK LER BÜNYESİNE İDARE NEDENİYLE DOĞRUDAN GİDERLERİNDEN YÜKLENİLEN GİREN İADE HESABINA VERGİDEN VERGİLER VERİLEN PAY İADE HESABINA VERİLEN PAY YÜKLENİLEN KDV TOPLAMI 7.5. Satış Faturaları Listesi Satış faturaları listesi, iade hakkı doğuran işlemlere ait satış faturası, serbest meslek makbuzu ve benzeri belgelere ilişkin bilgileri ihtiva eden listedir. 13
Satış faturaları listesine ilişkin örnek tablo aşağıdadır: SATIŞ FATURASI LİSTESİ Sıra No Satış Faturasının Tarihi Satış Faturasının Serisi Satış Faturasının Sıra No su Alıcının Adı Soyadı/Ünvanı Alıcının Vergi Kimlik Numarası / T.C. Kimlik Numarası Malın Cinsi Malın Miktarı Malın Kdv Hariç Tutarı Malın Kdv si TOPLAM 0,00 0,00 2.2. İndirimli Teminat Uygulaması Sistemi : Yukarıda metnini verdiğimiz Tebliğ bölümünün 5. Teminat Karşılığı İade kısmında belirtildiği üzere KDV iadesini biran önce alabilmek veya mahsup yaptırabilmek amacıyla teminat verme ve teminatın çözülmesi işlemleri açıklanmıştır. KDV iadelerinde genel teminat oranı %100 dür. (Tebliğin IV/A-5.3. bölümü) Gerekli kriterleri sağlayan firmalar için daha düşük oranda (%4 veya %8) teminat alınmak sureti ile iade yapılması da mümkündür. İndirimli teminat uygulaması sistemi (İTUS) olarak isimlendirilen bu sistem Tebliğin IV/B bölümünde açıklanmıştır. Bu sisteme ilişkin görüşlerimizi içeren Sirkülerimiz aşağıda sunulmuştur. % 100 YERİNE %4 VEYA %8 TEMİNATLA KDV İADESİ ALINMASINA İLİŞKİN KAPSAM GENİŞLETİLMİŞTİR Bilindiği üzere 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği (KDVGT) ile, teminat karşılığı iade işlemlerinde; belirli şartları (genel şartlar) sağlayan dış ticaret sermaye şirketi ve sektörel dış ticaret şirketlerine teminat oranı %4, özel finans kurumlarına %8 olarak uygulanmakta; bu şartlara ek olarak belirlenmiş şartları (özel şartlar) taşıyan imalatçı ve imalatçı-ihracatçılar için teminat oranı %8 olarak uygulanmaktaydı. Sayılanlar dışında kalan ve genel şartları sağlayan ihracatçılardan Tebliğ de belirlenmiş ihracat rakamlarına ulaşanlardan ise %8 indirimli teminat oranı uygulamasından faydalanmaktaydılar. 26.04.2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan KDV GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ (2014/049 no.lu duyurumuz) ile İndirimli Teminat Uygulaması Sisteminde (İTUS) de bir takım değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliklerden en önemlisi ise yeni uygulamayla bütün iade hakkı olan KDV mükelleflerinin belirli şartlarda İTUS uygulamasından faydalanabilecek olmasıdır. 14