İLKÖĞRETİM OKULLARINDA SANATA TEŞVİK PROJESİ KARAGÖZ

ii T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı ve KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü İLKÖĞRETİM OKULLARINDA SANATA TEŞVİK PROJESİ KARAGÖZ (Pilot Uygulama) PROJE KILAVUZU Bursa, 2009-2010

iii İLETİŞİM BİLGİLERİ Adres :Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı GMK Bulvarı, No:109, Maltepe/Ankara Web Adresi : http://earged.meb.gov.tr/earged/karagoz.rar Elektronik Posta : arastirmaearged@meb.gov.tr Belgegeçer (faks) : 0 312 231 62 05 Telefon Numaraları : Santral 0 312 230 36 44 0 312 230 39 36 0 312 231 69 60 0 312 230 47 22 Sorumlu Kişiler ve Dâhilî Numaraları Dr. Serap SAYDIM 4159

iv İÇİNDEKİLER KISALTMALAR..iv BİRİNCİ BÖLÜM 1.1. Projenin Konusu..1 1.2. Projenin Amacı 1 1.3. Projenin Hedefleri 1 1.4. Projenin Kapsamı 2 1.5. Projenin Uygulama Süresi...2 İKİNCİ BÖLÜM 2.1. Genel Bilgiler..3 2.2. Projenin Yönetim Şeması 4 2.3. Projenin Uygulama Basamakları.5 2.4. Proje Çalışması Süresince Dikkat Edilecek Hususlar.6 2.5. Ödül Töreni.7 2.6. Proje Takvimi..8 EKLER EK 1: Başvuru Formu.9 EK 2: Bursa daki İlköğretim Okulları ve Kabul Edilecek Başvuru Sayısı..10

v KISALTMALAR EARGED İÇE MÇE MEB PÇE PYK SOKÜM UNESCO : Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı : İl Çalışma Ekibi : Merkez Çalışma Ekibi : Millî Eğitim Bakanlığı : Proje Çalışma Ekibi : Proje Yürütme Kurulu : Somut Olmayan Kültürel Miras : Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı

BİRİNCİ BÖLÜM 1.1.Projenin Konusu "Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi" kapsamında aşağıdaki alanlar esas alınacaktır: a. Somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar b. Gösteri sanatları c. Toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler d. Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar e. El sanatları geleneği Proje Yürütme Kurulu nun kararı ile her yıl, bu beş alan içerisine giren konulardan biri (Uygulamaya göre aynısı da olabilir.) projenin konusu olacaktır. Pilot Uygulamanın (2009-2010, Bursa) Konusu: Gösteri sanatları içerisinde yer alan KARAGÖZ dür. 1.2. Projenin Amacı Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim kurumlarındaki öğrencilerin kültürel birikime ait sanatsal beceri, yetenek ve yaratıcılıklarını ortaya çıkarmak. 1.3. Projenin Hedefleri Öğrencileri sanatsal çalışmalara teşvik etmek. Öğrencilerin yeteneklerinin kendisi, öğretmen, veli ve toplum tarafından fark edilmesini sağlamak. Öğrencilerin yaratıcılığını geliştirmek. Öğrencilerin öz güvenlerini kazanmalarına yardımcı olmak. Öğrencilere okuma ve araştırma alışkanlığı kazandırmak. Öğrencilerin sosyalleşmesine katkıda bulunmak. Öğrencilerde kendi kültürlerini araştırma isteği uyandırmak. Kültürel mirasın korunmasını ve yaşatılmasını sağlamak. Çevresindeki kültürel unsurlara karşı eleştirel bakış açısını geliştirmek.

2 1.4. Projenin Kapsamı Proje, 2009-2010 eğitim öğretim yılında Bursa ilinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarının 6, 7 ve 8. sınıflarına yönelik olarak gerçekleştirilecektir. Pilot uygulama, Bursa ilindeki projeye başvuran 25 ilköğretim okulunun proje başvurusu ile sınırlandırılacaktır. 25 in üzerinde başvuru olursa, MÇE tarafından başvurusu sayısı 25 e indirilecektir. 25 in üzerinde proje başvurusu olması hâlinde MEB-İLSİS veri tabanındaki Bursa ilindeki ilçelere göre ilköğretim okulu sayıları (bkz. EK 2) ölçüt alınarak değerlendirme yapılacaktır. Aynı ilçeden belirlenen sayının üzerinde başvuru olursa, başvurular, o ilçenin kontenjan sayısına indirgenecektir (farklı köy, farklı okul, farklı danışman öğretmen vb. dikkate alınacaktır). Projenin Uygulama Süresi Pilot uygulama, 2009-2010 eğitim öğretim yılı başında başlayıp 2010 Haziran ayına kadar devam edecektir.

3 İKİNCİ BÖLÜM 2.1. Genel Bilgiler Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO), 17 Ekim 2003 tarihinde Paris te Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ni taraf devletlerle birlikte imzalamıştır. Sözleşme nin amaçları, Somut olmayan kültürel mirası korumak; ilgili toplulukların, grupların ve bireylerin somut olmayan kültürel mirasına saygı göstermek; somut olmayan kültürel mirasın önemi konusunda yerel, ulusal ve uluslar arası düzeyde duyarlılığı arttırmak ve karşılıklı değerbilirliği sağlamak; uluslar arası işbirliği ve yardımlaşmayı sağlamak tır. Türkiye, Sözleşme ye 19.01.2006 tarihinde TBMM de kabul ederek taraf olmuş ve halkbilimi açısından aktif bir sürece girmiştir. Sözlü kültürel miras çerçevesinde çeşitli faaliyetler düzenlenmekte ve hayata geçirilmektedir. Bu doğrultuda Millî Eğitim Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı iş birliği ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu nun desteğiyle bir proje yürütülerek öğrencilerin kendi kültürel miraslarını korumaları ve yaşatmaları hedeflenmiştir. Sözlü kültürel mirasın unsurlarından biri olan Karagöz, 2009-2010 öğretim yılı için pilot uygulamanın teması olarak seçilmiştir. Hem komşu ülkelerimizin Karagöz ü İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi ne kendi ülkelerinin somut olmayan kültürel mirası olarak kaydettirmek istemeleri, hem de ülkemiz olarak Karagöz e sahip çıkmak ve yeni nesillere aktarmak, bu projenin pilot uygulamasının Karagöz üzerine odaklaşmasını sağlamıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Millî Eğitim Bakanlığı, projeyi uygulamakla Sözleşme nin 13. ve 14. maddelerinin hayata geçmesine de katkıda bulunmuş olacaklardır. Öğrencilerimize danışmanlık yapıldığı takdirde somut olmayan kültürel miras alanında çok başarılı çalışmalar ortaya konulacaktır. Öğrenciler tarafından hazırlanan ve oynatılan bir Karagöz gösterisi, projenin amacına ulaşmasında büyük öneme sahiptir. Bu nedenle Karagöz temasında projenin pilot uygulaması yapılacaktır. Proje başvurusu, 7-16 Ekim 2009 tarihleri arasında gerçekleşecektir. Proje çalışmasıyla ilgili bilgi ve duyurular, http://earged.meb.gov.tr/earged/karagoz.rar adresinde yer almaktadır. Web sayfasına http://www.meb.gov.tr adresindeki İlköğretim Okullarında Sanata Teşvik Projesi-Karagöz linkinden ulaşılabilir.

4 2.2. Projenin Yönetim Şeması PROJE YÜRÜTME KURULU MERKEZ ÇALIŞMA EKİBİ İL ÇALIŞMA EKİBİ PROJE ÇALIŞMA EKİPLERİ PROJE YÜRÜTME KURULU (PYK): Proje Yürütme Kurulu, MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı-Araştırma ve Eğitim Genel Müdürü ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu-Somut Olmayan Kültürel Miras İhtisas Komitesi nin bir üyesinden oluşmaktadır. Projenin sahibi olan MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanı, Proje Yürütme Kurulu na başkanlık eder. PYK, projenin koordinasyonunu ve yürütülmesini sağlar. MERKEZ ÇALIŞMA EKİBİ (MÇE): Merkez Çalışma Ekibi, MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığının EARGED den görevlendirdiği kişiler ve Kültür ve Turizm Bakanlığı-Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünün görevlendirdiği bir kişiden oluşmaktadır. Projenin yürütülmesinden sorumludur. İL ÇALIŞMA EKİBİ (İÇE): İl Millî Eğitim Müdürlüğünün, il millî eğitim müdürlüğünde görevlendirdiği kişilerden oluşmaktadır. İl Çalışma Ekibi: okullara duyuru metni gönderme, proje duyurusunu il milli eğitim müdürlüğünün web adresinde yayımlama, başvuruları alma, başvuruları EARGED e gönderme, projeye başvuran danışman öğretmenlere verilecek olan 5 günlük eğitim için mekân hazırlama, gösteri yerini tespit etme, ödül töreninin organizasyonunu sağlama ve proje ile ilgili Bursa iline ait yazışmaları, iş ve işlemleri takip etme vb. işlerinden sorumludur. PROJE ÇALIŞMA EKİBİ (PÇE): Proje Çalışma Ekibi, projeye başvuran danışman öğretmen ve onun oluşturduğu gösteri ekibinden oluşmaktadır. Öğrencilerden oluşan gösteri ekibi: usta, yardak (yardımcı), okulun imkanları uygunsa saz heyeti (3 kişi: klarnet, kanun, saz) nden oluşur. Saz heyeti yerine müzikler, cd veya kaset çalardan da seslendirilebilir. PÇE: bir danışman öğretmen ile usta ve yardak olmak üzere iki öğrenciyi kapsar. Ekip, sadece usta dan oluşan bir öğrenciden de olabilir. Öğrenci/öğrenciler, danışman öğretmenlerinin gözetiminde gösteri yapacakları metni, Karagöz geleneğine uygun olarak yazar ve gösteriyi yaparlar.

5 2.3 Projenin Uygulama Basamakları Pilot uygulamada Bursa ilindeki ilköğretim okullarına projenin duyurusu yapılacak, projeye katılmak isteyen okulların danışman öğretmenine somut olmayan kültürel miras, tasvir yapımı, Karagöz sanatının özellikleri vb. konularda bir haftalık eğitim verilecektir. Eğitim alan danışman öğretmen, ilköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin yer alabileceği ekibini okulunda oluşturacak ve öğrencilerin kendi hazırladıkları metinler doğrultusunda Karagöz gösterisi sahnelemelerine rehberlik edecektir. Projenin uygulama süreci aşağıdaki gibidir. Başvuru formunun danışman öğretmen tarafından doldurulması, okul müdürü tarafından onaylanması ve Bursa İl Millî Eğitim Müdürlüğüne gönderilmesi Bursa İl Millî Eğitim Müdürlüğünün başvuru formlarını EARGED e göndermesi Merkez Çalışma Ekibinin başvuru sayısı 25 in üzerinde ise, başvuruları değerlendirmesi ve 25 e indirmesi Danışman öğretmenlere yarım gün Karagöz (Tasvir Yapımı, Metin Yazımı, Oynatımı) eğitimi Proje Çalışma Ekibi nin oluşturduğu gösteri metninin Merkez Çalışma Ekibine gönderilmesi Okullarda sunumların hazırlanması Proje sunumlarının izlenmesi ve değerlendirilmesi Ödül Töreni

6 2.4. Proje Çalışması Süresince Dikkat Edilecek Hususlar Proje Kılavuzu, basılı olarak okullara gönderilmeyecek, ilgili web adreslerinden ulaşılabilecektir. Projeye başvurusu, başvuru formunun doldurulması, okul müdürünün onaylaması ve il millî eğitim müdürlüğüne gönderilmesi ile gerçekleşecektir. Bir gösteri ekibinde en fazla iki öğrenci bulunabilir. Proje ekibine sadece bir öğretmen danışmanlık yapabilir. Aynı öğretmen, birden fazla ekibe danışmanlık yapabilir. Bir okuldan birden fazla danışman öğretmen, farklı gösteriler için projeye başvurabilir. Öğrenciler, aynı okulda farklı sınıf düzeyinde olabilir. Bir öğrenci birden fazla ekipte yer alabilir. Projeye başvururken danışman öğretmen, ekibini kurmaz. Başvurusu MÇE tarafından kabul edilen danışman öğretmen, ekibini, ya başvurusu kabul edildiği bildirildikten sonra ya da eğitim aldıktan sonra oluşturur. Projesi kabul edilen danışman öğretmen, aldığı eğitim sırasında sadece tasvirleri yapar; oyun metnini öğrencilerin yazmasına rehberlik eder. Proje danışman öğretmenine tasvir yapım malzemeleri, eğitim sırasında verilir. Öğrencilerin yazacağı metinler: 1. Karagöz geleneğine uygun olmalı, 2. 30-60 dakikayı kapsayacak sürede olmalı, 3. Orijinal ve tamamen öğrenci/öğrencilerin kendi ürünü olmalı, 4. T.C. Anayasa sı ve Millî Eğitim Temel Kanunu na aykırı olmamalı,

7 5. Millî ve manevi değerlere aykırı, kişilik haklarını ihlal edici, cinsiyet, din ve ırk ayrımını körükleyici, belli politik yaklaşımları ifade edici olmamalıdır. 2.5. Ödül Töreni Proje Değerlendirme Jüri Üyeleri nin değerlendirmesi sonucunda birinci, ikinci ve üçüncü olan ekibin öğrenci/öğrencilerine ve danışman öğretmenine Laptop Dizüstü Bilgisayar verilecektir. Projeye katılan danışman öğretmenlere ve öğrencilere Başarı Belgesi verilir.

8 2.6. Proje Uygulama Takvimi 7-16 Ekim 2009 Başvuru formunun danışman öğretmen tarafından doldurulması, okul müdürü tarafından onaylanması ve Bursa İl Millî Eğitim Müdürlüğüne gönderilmesi 19-21 Ekim 2009 Bursa İl Millî Eğitim Müdürlüğünün başvuru formlarını EARGED e göndermesi 26 Ekim-6 Kasım 2009 Merkez Çalışma Ekibinin başvuru sayısı 25 in üzerinde ise, başvuruları değerlendirmesi ve 25 e indirmesi 9-13 Kasım 2009 Danışman öğretmenlere beş gün Karagöz (Tasvir Yapımı, Metin Yazımı, Oynatımı) eğitimi verilmesi 16 Kasım 2009-26 Şubat 2010 Okullarda sunumların hazırlanması 1-5 Mart 2010 Proje Çalışma Ekibi nin oluşturduğu gösteri metninin Merkez Çalışma Ekibine gönderilmesi 22 Mart- 2 Nisan 2010 Proje sunumlarının izlenmesi ve değerlendirilmesi 23 Nisan 2010 Ödül Töreni 26-30 Nisan 2010 Ödül Alan Projelerin sunumu

9 PROJE BAŞVURU FORMU EK 1 Projeye Katılan Okulun Adı : Adresi : Telefon Numarası : Fax Numarası : Elektronik Posta Adresi : Okul Müdürünün Adı ve Soyadı : Projenin Danışman Öğretmeninin Adı ve Soyadı : Branşı : Okulda hangi dersleri verdiği : Kıdemi : Mezun olduğu bölümün adı : Daha önce Karagöz gösterisi ile ilgili bir çalışmada yer alıp almadığı? Evet ( ) Hayır ( ) Elektronik Posta Adresi : Cep Telefonu Numarası : Bu projede neden yer almak istediğini belirten açıklama: Danışman Öğretmenin İmzası Okul Müdürünün İmzası Tarih/Mühür

10 BURSA DAKİ İLKÖĞRETİM OKULLARI ve KABUL EDİLECEK BAŞVURU SAYISI EK 2 İlçe Adı Okul Sayısı Kabul Edilen Başvuru 1 BÜYÜKORHAN 21 1 GEMLİK 25 1 GÜRSU 15 1 HARMANCIK 4 1 İNEGÖL 74 3 İZNİK 20 1 KARACABEY 30 1 KELES 18 1 KESTEL 19 1 MUDANYA 28 1 MUSTAFAKEMALPAŞA 46 2 NİLÜFER 65 2 ORHANELİ 20 1 ORHANGAZİ 21 1 OSMANGAZİ 109 4 YENİŞEHİR 18 1 YILDIRIM 69 2 TOPLAM 602 25 http://www.bursameb.gov.tr/okul_tanitimi/ (01.09.2009 tarihinde indirilmiştir.) http://inegol.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://yildirim.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://osmangazi.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://gursu.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://harmancik.meb.gov.tr/okullarimiz.html (01.09.2009) http://karacabey.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://keles.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://mustafakemalpasa.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://nilufer16.meb.gov.tr/istatistik.asp (01.09.2009) http://orhaneli.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://orhangazi.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://gemlik.meb.gov.tr/ (01.09.2009) http://mudanya.meb.gov.tr/kurum.html (01.09.2009) *Okul sayıları yukarıdaki web adreslerinden alınmıştır. 1 25 in üzerinde proje başvurusu olması durumunda MÇE, yukarıdaki çizelgedeki verileri esas alacaktır. Bir ilçede okul sayısı 10 dan aşağı olanda BİRER; diğer ilçelerde de toplam okul sayısına göre ağırlıklandırma oranı dikkate alınarak tablodaki veriler elde edilmiştir. Projeye başvurmayan ilçeler olursa oran değişecektir.

PROJE BAŞVURU FORMU EK 1 Projeye Katılan Okulun Adı : Adresi : Telefon Numarası : Fax Numarası : Elektronik Posta Adresi : Okul Müdürünün Adı ve Soyadı : Projenin Danışman Öğretmeninin Adı ve Soyadı : Branşı : Okulda hangi dersleri verdiği : Kıdemi : Mezun olduğu bölümün adı : Daha önce Karagöz gösterisi ile ilgili bir çalışmada yer alıp almadığı? Evet ( ) Hayır ( ) Elektronik Posta Adresi : Cep Telefonu Numarası : Bu projede neden yer almak istediğini belirten açıklama: Danışman Öğretmenin İmzası Okul Müdürünün İmzası Tarih/Mühür