Irak n Kuzeyi çin Türk D fl Politikas Yrd. Doç. Dr. Sait YILMAZ* Yeni Türkiye Cumhuriyeti nin dış politikasının esası Lozan da kazanılmış hakların korunması, kısaca statükonun devamı idi. Bu politika ülkenin atlattığı badirelerin yaralarının sarılması ve ulus-devlet yapısının güçlenmesi için gerekli zamanı sağlayacaktı. Bu genel politika içinde Atatürk boş durmamış, Lozan öncesinde de olduğu gibi Irak ın ve kuzeyinin durumunu yakından takip etmiş, burada gizli cemiyetler kurmuş, propaganda faaliyetlerine girişmiş, aşiretler ile işbirliği yapmıştır. Ancak sonraki, yönetimler pasifimize döndü, Irak taki gelişmelere hiç hazırlık yapmadı gerekli kadrolar oluşturmadılar. Irak taki merkezi yönetim ile işbirliği merakı öne çıkarken, kuzeyde Türkmenlere nasihat etmekten öte bir şey yapılmadı. Kuzeyde Türkmenler, Araplaştırma ve Kürtleştirme politikaları ile asimile edilirken sessiz ve pasif kalındı, hatta buna göz yumuldu. Erbil bir Türk şehri idi ama artık değil. Bugün ise hem Lozan hem de Ankara Antlaşması çatırdarken, bu ihmal devam etmektedir. 1990 larda kendi elleriyle Kürt devletini kuran Türkiye, ne yazık ki ABD korkusu ile kendi toprağına da hapsolmuştur. Irak ın kuzeyi sorunu 1990-1991 Körfez Savaşı nın ortaya çıkardığı ve Türkiye yi yakından ilgilendiren önemli sonuçlarından biridir. Irak ın kuzeyi ile ilgili sorunun Türkiye açısından mimarı Körfez Savaşı esnasında Cumhurbaşkanı olan Turgut Özal olmuştur. Özal, Körfez Savaşı esnasında ABD ye hem siyasi hem de askeri destek verdi ve karşılığında savaş boyunca ABD nin bir Kürt devleti kurma ve Irak ı parçalama düşüncesine set çekti. Kürtler, bu dönemde de bağımsız bir devlet kurabilmek için savaşı bir fırsat olarak görmüşler ve ABD kartını oynamak istemişlerdi. Ancak, savaş sonrasında gücünün kalmadığı sanılan Irak, helikopterler ve ağır silahlarla taarruza geçerek Kürtleri yenilgiye uğrattı. Birkaç gün içinde dağılan Kürtler çareyi Türkiye ve İran a kaçmakta buldular. Özal, göçmenlerin evlerine güvenle dönmelerini sağlamak ve Irak ın kuzeyinde Irak ordusunun saldırılarından korunmasını sağlamak için güvenli bölgeler (safe heavens) kavramını ortaya çıkardı. 1 Böylece Özal ın isteğiyle Irak ın kuzeyi için bir silahlı gücün oluşturulması ve Kürtlerin Irak saldırılarından korunması fikri ortaya çıktı. Irak ın Kuzeyi Sorunu (1990-2003) BM Güvenlik Konseyi 688 sayılı kararı çerçevesinde bölgeye Huzur Sağlama Operasyonu adı altında bir operasyon düzenlenerek, göçmenler güvenli yaşama alanları na yerleştirildiler. Ardından Irak ın kuzeyindeki halkın Irak saldırılarından sürekli korunması için merkezi Türkiye de olan Kalkık Horoz ya da popüler adı ile Çekiç Güç adı verilen uluslararası hava gücü kuruldu. Özal sonrasında Irak değişik bir şekil aldı ve bölgedeki güç boşluğu sorununu içinden çıkılmaz bir hale getirdi. Çekiç Güç gölgesindeki otorite boşluğu bir yandan Kürtleri * Beykent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi (BÜSAM) Müdürü, saityilmaz@beykent.edu.tr 1 Ramazan Gözen: Kuzey Irak Sorunu, Edt. İdris Bal, 21.Yüzyılda Türk Dış Politikası, 3. Baskı, AGAM, Ankara, 2006, s.815. 21. YÜZYIL [15]
Yrd. Doç. Dr. Sait Y lmaz bir Kürt devleti için kendi içinde çatışmaya sürüklerken diğer yandan PKK nın yeniden canlanmasına ortam sağladı. Türkiye nin en çok çekindiği gelişmelerden biri olan Irak ın kuzeyinde bir Kürt siyasal oluşumu, Türkiye nin davet ettiği Çekiç Güç ün sağladığı güvenlik sayesinde embriyon olarak ortaya çıkmaya başladı. Bunun en önemli aşaması Mayıs 1992 de Irak ın kuzeyinde seçimlerin yapılması ve bir parlamentonun kurulmasıydı. Washington un teklifi ile Ankara ya gelen Irak Kürdistan Cephesi liderleri seçimler için Türkiye nin olurunu da almışlardı. 2 Irak ın kuzeyinde parlamento seçimleri Mayıs 1992 de gerçekleştirildi. 04 Temmuz 1992 de bölgesel hükümet teşkil edildi, yerel parlamentonun 05 Ekim 1992 tarihinde aldığı kararla federe devlet statüsü onaylandı ve bu yapının Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Kerkük ü içerdiği açıklandı. Böylece Irak ın kuzeyinde hukuken değil ama fiilen bir devlet kurulmuştur. Türkiye, 1992 de Ankara da Suriye ve İran lı yetkililerle bir konferans düzenleyerek Irak ın toprak bütünlüğünün korunması yolunda bir bildiri yayınlanmasını sağladı. Türkiye böylece, ABD ye ve dünyaya Kürt devleti kurulmasına izin vermeyeceği mesajını iletmişti. 1998 yılındaki Washington ve Ankara süreçlerinden sonra ABD nin çıkardığı Irak ın Kurtuluşu Kanunu ile ABD nin niyeti ve aktörleri belirginleşti. Türkiye ve Türkmenler dışlanırken de facto bir Kürt Devleti için esaslar belirlendi. Türkiye ye ise bunun Irak ın bölünmesi anlamına gelmediği söylendi. 1990 yılından beri Türkiye nin Irak politikası, ülkenin toprak bütünlüğünün korunması ve 2 Ümit Özdağ; Türkiye Kuzey Irak ve PKK, ASAM Yayınları, Ankara, 1999. s.80 [16] 21. YÜZYIL
Irak n Kuzeyi çin Türk D fl Politikas istikrarın sağlanması çerçevesinde şekillenmiştir. Türkiye, ABD nin gerek Irak a ve Saddam a gerekse Irak ın kuzeyindeki Kürt gruplara karşı izlediği politikalarda kendine yer edinmeye ve kazanımlar elde etmeye çalışmıştır. Türkiye nin Irak politikası bu süreçte ABD ile olan stratejik ilişkileri ile ABD nin Kürtlere ve Saddam a yönelik politikaları arasında sıkışıp kalmış ve ciddi kayıplara uğramıştır. Türk hükümetlerinin pasifizmi, karmaşık ve çelişkili politik davranış modeli ABD yi Irak taki aşiretlerle yakın ilişki kurmaya ve onları Irak muhalefet cephesi içerisinde güçlü bir unsur olarak kabul etmeye itmiştir. Türkiye nin Irak taki çıkarlarını koruyabilmek ve sorumluluklarını yerine getirebilmek için 2002 yaz aylarından itibaren Irak ın kuzeyinde mutlaka kuvvetli bir askeri varlık bulundurması ve bunu yapabilmek için bazı riskleri göze alması gerekirken, böyle bir varlığın bulundurulmasının yaratacağı meşruiyet endişesi ile sadece hudut bölgesinde küçük bir askeri varlıkla yetinilmesi tercih edilmiştir. 2003 Yılı Sonrası Gelişmeler 2003 yılının Mart ve Nisan aylarında ABD önderliğindeki koalisyon güçlerinin Irak ı fiilen işgali ile birlikte değişen dengeler ve öncelikler nedeniyle; Türkiye ile ABD arasındaki stratejik işbirliği, gittikçe artan tereddütler ve güvensizlikler yaratan sorunlar yumağına dönüşmüştür. Irak ın kuzeyinde Kürdistan Özerk Yönetimi adı altında fiili olarak her türlü siyasi ve mali yardımlar ile ABD nin açık bir desteğiyle meydana getirilen, tüm kurumlarıyla Irak n kuzeyi ile ilgili sorunun Türkiye aç s ndan mimar Körfez Savafl esnas nda Cumhurbaflkan olan Turgut Özal olmufltur. oluşumunu tamamlamış bir Kürdistan, Türkiye nin ve bölge ülkelerinin itiraz ve karşı duruşlarına rağmen neredeyse oluşumunu tamamlamıştır. Irak ın kuzeyinde böyle bir oluşumun varlığı ile birlikte bu bölgede üslenen ve Türkiye nin bütünlüğünü hedef alan bölücü örgüte karşı kararlı ve kesin bir çözüme ilişkin bir askeri harekât beklentisi ABD nin bölgedeki çıkarları ile ters düştüğü için sekteye uğramıştır. ABD, Türkiye nin Irak ın kuzeyine yapabileceği karadan geniş çaplı bir operasyon ihtimalini bugüne kadar istihbarat desteği ve benzeri yöntemler ile büyük ölçüde PKK ya yönelik hava harekâtına indirgemiş, Kürt grupları önceliğe alan politikasını sürdürmüştür. Türkiye nin diğer önemli bir hassasiyeti ise Irak ın kuzeyinde ve genelde Kürt bölgesi içinde yaşayan, ancak her ne kadar geçmişte varlıkları pek hatırlanmasa da, Irak ı meydana getiren asli unsurlardan birisi olan soydaşlarımız Türkmenlerdir. Gelmiş geçmiş tüm yönetimler tarafından her türlü hakları gasp edilen ve bugün de varlıkları tehdit olarak görülen Türkmenler, yıldırma ve yok etme politikalarının hedefi olmuşlardır. Irak ta yaşayan Türkmenlerin gerek Arap milliyetçisi Baas rejimi gerekse milliyetçi Kürtler tarafından baskı ve terör uygulanması suretiyle mal ve mülkleri gasp edildiği gibi en ufak dirençte öldürülmeleri süregelmiştir. Türkmenler; Kerkük, Erbil, Telafer gibi kentlerde bile çoğunluk oldukları halde büyük ölçüde azınlık durumuna düşürülmüşlerdir. Anavatana olan bitmez tükenmez hasretleriyle Türkiye den ümit ve yardım beklemektedirler. Türkiye bütün Irak krizi süresince önemli stratejik ve taktik hatalar yapmıştır. Savaş öncesi yıllarda PKK ya fazla destek vermemeleri ve Türkmenleri öldürmemeleri karşılığında maddi ve askeri destek verilen Kürt kabilelerinin artık Türkiye nin desteğine ihtiyacı kalmamıştır. Irak konusunda Türk dış politikasının başarılı olduğunu iddia etmek zordur. 2002 Kasım ayında iktidara gelen mevcut hükümetin birden patlayan AB, Kıbrıs ve Irak sorunlarının tümü üzerinde başarı sağlayacak bir deneyime sahip bulunmadığı biliniyordu. Bu sorunlarda Türk bürokrasisinin ve deneyimli şahsiyetler bünyesinde bulunduran muhalefetin hükümete yardımcı olması beklenirken, muhalefet de bu konularda yardımcı olmak yerine köstek oldu. Türkiye iki 21. YÜZYIL [17]
Yrd. Doç. Dr. Sait Y lmaz savaş arasındaki dönemde kendi örgütleri ile Irak ın kuzeyine belirli bir şekil verebilirdi. Bunu yapar görüntüsü vermiş ise de yapmadığı ortaya çıkmıştır. Türk Politikalarında Değişim Türkiye, AKP iktidarı ile birlikte Irak ın kuzeyine yönelik politikalarda daha teslimiyetçi bir döneme girdi. Yeni hükümetin politika değişikliğinin gerekçesi şu mantık idi; Kukla devleti savaş nedeni sayan politika ABD nin müdahalesinden önceydi. Şimdi bölgenin hâkimi Amerika oldu. Savaş nedeni politikasını sürdürürsek, Amerika yı mı karşımıza alacağız? Özetle yeni hükümetinin savunduğu politikanın en önemli yönlerinden biri, kukla yönetimin meşruiyetinin Türkiye tarafından kabul edilmesidir. AKP politikaları şu düşüncelerle gerekçelendiriliyordu: Barzani ve Talabani nin, artık objektif olarak bütün dünyanın kabul ettiği bir temsil nitelikleri var. Üstelik ABD, Barzani ve Talabani yi yeni Irak hükümetinde önemli rollere getiriyor. Bu durumda Türkiye bu aşiret liderleriyle ne görüşeceğiz diyemez. Onları düşman gibi görmeyip ilişkileri geliştirmeli ve durumu bu şekilde kontrolümüze almalıyız. 3 Bu düşünce, Türkiye nin Irak ın kuzeyine yönelik politikasını da şekillendirdi. Türkiye nin Irak ın kuzeyindeki yönetimi muhatap olarak kabul edip, işbirliği içine girmesinin sebepleri incelendiğinde, bunun başlıca sebebinin PKK terör örgütü ile mücadele faktörü olduğu görülmektedir. Bu konunun dönüm noktası da 5 Kasım 2007 de Washington da ABD ile yapılan görüşmelerdir. 4 ABD, terörü, kendi siyasi emellerinin gerçekleşmesine yar- 3 Ersal Yavi: Kürdistan Ütopyası, Yazıcı Yayınları, İzmir, 2006, s.251 4 Armağan Kuloğlu: Türkiye nin Irak Ve Irak ın Kuzeyi Politikalarındaki Değişim, BÜSAM Bülteni, (20 Mayıs 2008). [18] 21. YÜZYIL
Irak n Kuzeyi çin Türk D fl Politikas dımcı olmak üzere Türkiye ye karşı bir koz olarak kullanmıştır. Böylece terör örgütü PKK ile mücadeleye yardımcı olmanın karşılığında tavizkar bir politika içine girilmiştir. ABD tarafından, Irak Kürdistanı olarak nitelendirilen yönetim ile Türkiye nin barışık olması, iletişim kurması, ilişkileri güçlendirmesi, son tahlilde bu yönetimi kabullenmesi ve gözetmesi arzu edilmektedir. Nitekim Türkiye deki yetkililer 2008 yılından itibaren Irak ın kuzeyindeki yönetim ile görüşmeler yapmakta ve bu ilişkilerin seviyesi ve içeriği gittikçe çoğalmaktadır. Bu Türkiye nin terörle mücadele başta olmak üzere Irak ın kuzeyindeki çıkarlarının korunmasına yönelik uzun vadeli politikalarında sapmalar olduğunu göstermektedir.. Irak n kuzeyinde bir Kürt siyasal oluflumu, Türkiye nin davet etti i Çekiç Güç ün sa lad güvenlik sayesinde embriyon olarak ortaya ç kmaya bafllad. ABD ile PKK kartı karşılığı Kürdistan pazarlığı yapılmış ancak PKK için alınan destek de demokratik açılım gibi sözde sorunun çözümüne yönelik tavizlere ve Irak ın kuzeyine müdahalenin sınırlanmasına bağlanmıştır. Türkiye nin bölge ile ilgili beklentileri PKK terör örgütü ile mücadeleye indirgenirken, bu yolda seçilen yöntemler de bir aldatmadan ibarettir. Türkiye nin Irak ın kuzeyine yönelik politikasının stratejik amacı bölgede bir Kürt devletinin kurulmasını önlemesi olarak belirlenmişken, yeni durum; fiili olarak devletin kurulmasına göz yummak ve bağımsızlık ilanını konjonktüre bırakmak şeklindeki Kürt grupların amacına hizmet etmektedir. Bütün bu politika değişikliklerinin günahını sadece AKP ye yüklemek haksızlık olur. Irak ın kuzeyindeki petrol pastasından kendine pay çıkarmak isteyen Türkiye deki büyük medya-sermaye tabanından şirketler TÜSİAD vasıtası ile hükümete baskı yaparak kendi ceplerini doldurmak uğruna Kürdistan ı kendi elleri ile kurmak için harekete geçtiler. 300 kadar şirket bölgeyi ekonomik olarak kalkındırmak kandırmacısı altında ceplerini doldururken, Kürdistan ı da kurmaktadırlar. İşte bu medya-sermaye tekeli, bir ABD askeri öldüğünde bunu derhal ana haber bülteninde haber diye verirken her gün öldürülen onlarca Türkmeni haber yapmamakta, Irak ın kuzeyindeki gelişmeleri kamuoyunun gözlerinden kaçırmakta, Türkmenlerin durumu ile ilgili bırakın bir program yapma, hiçbir Türkmen den görüş bile almamaktadır. Irak ın Kuzeyi İle İlgili Yanılgılar ve Gerçekler Irak ın kuzeyindeki sosyal yapılanmanın ve gerçek durumun resminin iyi okunması doğru çözümün bulunmasında anahtar rol oynamaktadır. Bu bölgede bugüne kadar bize yansıtılanların tersine ya da henüz yeni fark ettiğimiz ve gelişmekte olan pek çok trend bulunmaktadır. Şimdi bu gerçekleri ve değişimleri ortaya koyalım. - Irak ın kuzeyindeki aşiret ve feodalite yapısı süratli bir değişim içindedir. Aşiret yapıları dönüşmekte ve farklılaşmaktadır. Talabani nin KYP sinin egemen olduğu Erbil den Hanekin e kadar olan bölgede artık aşiret yapıları eskimiş, aşınmış, gücünü kaybetmektedir. Burada artık sanayici ve elit bir tabaka dinamizmi oluşmaktadır. Özellikle Süleymaniye şehirleşme kültürüne oldukça intibak etmiştir. KDP nin etkin olduğu Duhok ve Musul da aşiretçilik hala gücünü sürdürmekle beraber Erbil, aşiretçilikten şehirleşmeye hızla ilerlemektedir. Musul un Kürt aşiretleri KDP ye karşı ve Araplar ile işbirliği yapmaktadırlar. Bu coğrafyadaki Kürt taraflarının belirleyici unsuru aşiret kimliğinden gittikçe partileşme kimliğine kaymaktadır ve artık taraflar KDP ve KYP taraftarı olarak tanımlanmaktadır. Buradaki asıl tehlike Irak ın kuzeyindeki ekonomiyi elinde tutan Barzani nin petrol parası ile aşiret ve yerel grupları satın almasıdır. Bu paranın kaynağı acilen kesilmelidir. Bunun için en iyi formüllerden biri Irak ile ticareti Irak ın kuzeyi ile değil geri kalanı ile yapmak ve Ovaköy den başlayıp Telafer üzerinden Bağdat a uzanan bir otoyol inşa etmektir. Unutulmamalıdır ki Irak ın asıl zenginliği gü- 21. YÜZYIL [19]
Yrd. Doç. Dr. Sait Y lmaz neydedir. Irak ın kuzeyindeki halkın %75 i kürt yönetiminden maaş aldığı işlerde çalışmaktadır ve bu da KDP ile iyi ilişki demektir. Buradan asıl çıkarılması gereken ders Barzani nin kurduğu bu tezgah yerine bölgede Türkiye ye bağlı bir Kürt burjuvazisi yaratmaktır. Bunun da yolu Barzani yi bertaraf ederken onun yerine Türkiye ye bağlı ama içlerinden bir aday koymaktır. Bu aday -buraya kadar ifade etmek istediğimizin özeti olarak- aşiret değil artık elit tabakanın içinden gelmelidir. Aday ile ilgili düşüncelerimiz saklıdır. - İkinci bölüm gerçekler Türkmenler ile ilgilidir. Irak ın kuzeyi ile ilgili haritalarda yer verdiğimiz Türkiye de Ovaköy den güneye açılan ve Kerkük e kadar uzanan Türkmen bölgesi artık erimektedir. On yıllarca Irak ın kuzeyini Türkmenlere değil Kürtlere bakarak düşündük, Türkmenleri ihmal ettik ve onlara nasıl bir rol biçeceğimize karar veremedik. Bunda Türkmenlerin de Türkiye yi yanlış yönlendirdiği ya da birlik olmadığı gibi nedenler öne sürülebilir. Siyasi tecrübeleri olmayan Türkmen liderler içinde siyasi kayırma ve rant peşinde koşanlar özellikle ITC de yozlaşmaya yol açanlar oldu. Bugün Irak ın kuzeyindeki Türkmen yapılanmasının ciddi bir reorganizasyona ihtiyacı olduğu kesindir. Bunun da ötesinde uygulanan yanlış politikalar ve ayırımcılıklar neticesinde Türkmen nüfus gittikçe Kürt ve Arap nüfusa dönüşmektedir. Irak ta Türkiye nin Irak taki Türkmen nüfus her biri yaklaşık %50 oranında Şii ve Sünnilerden meydana gelmektedir. Uygulanan yanlış politika- ç karlar n koruyabilmesi için lar sonucu Şii Türkmenler hala mezhepçi yaklaşımla diğer Türklerden uzaklaşmakta ve diğerlerine entegre olmamaktadır. Kısaca Irak ın kuzeyinde Kürt yönetiminin güçlen- 2002 yaz aylar ndan itibaren Irak n mesi Türkmenlerin de onlara entegre olmasını hızlandırmakta, Türkmenler Kürt ve Arap kimliğini tercih etmekte- kuzeyinde mutlaka kuvvetli bir askeri dir. Şii Türkmenleri kazanmak, İran etkisini kırmak için de çok ciddi sosyal projeler bir an önce yürürlüğe konulmalıdır. Bu projeler Musul, Erbil gibi yerlerde yaşamak için varl k bulundurmas gerekli idi. Türkmen kimliği yerine Kürt ya da Arap kimliğini tercih edenleri geri döndürecek, mezhepçiliğin önüne geçecek dönüşümleri sağlamalıdır. Irak ın parçalanmasının kaçınılmaz hale gelmesi önemli bir olasılıktır. Böyle bir durumda Türkiye de bir Türkmen devleti kurmak için gerekli alt yapıyı hazırlamalıdır. Bunun için Türkmen birliği sağlamak ve gerekli bilinci oluşturmak yanında nüfus yoğunluğu sağlamak için göç de gereklidir. Diyala gibi bölge dışında Türklerin yoğun yaşadığı yerlerden bölgeye nüfus takviyesi yapılmalıdır. - Türkiye nin üçüncü büyük yanılgısı Irak ın kuzeyindeki sorunu PKK terör örgütünün faaliyetlerine indirgemesi ve bu sorunu ABD ile işbirliği ve AB üyelik süreci ile birlikte çözeceğine inanmış olmasıdır. Hâlbuki Irak ın kuzeyindeki çıkarlarımız PKK terör örgütünün ortadan kaldırılması ile sınırlı değildir. Türkiye nin önceliği Irak ın kuzeyinde bir Kürt devletinin kurulmasının önlenmesidir. Üstelik Barzani tasfiye edilmeden PKK yı tamamen tasfiye etmek de mümkün değildir. Türkiye ise PKK nın tasfiyesini ABD ve Barzani den beklemektedir. Bağımsızlık hayali kuran, milliyetçi ve iç dinamizme oynayan Barzani den PKK terörüne karşı destek beklemek bir yana Barzani nin böyle bir inisiyatifi, hele askeri sahada almasını ummak ayrı bir körlüktür. PKK, daha çok Süleymaniye de yoğundur ve burada zaten Barzani nin bir etkisi yoktur. Terörle mücadele ancak kendi güç ve kaynaklarına dayanılarak sürdürülebilir. ABD ve Barzani nin PKK yı ortadan kaldırmak bir yana bize gerçek bir destek sunmalarını beklemek bile büyük saflıktır. ABD, sadece hedef saptırmakta, PKK karşılığı Irak ın kuzeyinde bir Kürt devleti kurarak kendi çıkarlarını sağlamayı garanti altına almaktadır. Özetle, Türkiye nin öncelikli hedefi eğer Kürt devletinin kurulmasını önlemek ise hedefte Barzani nin tasfiyesi vardır. Aksi takdirde burada yeni bir Lübnan a hazır olmalıyız. Gerek Barzani nin gerekse PKK nın Irak kuzeyinden tasfiyesi ise ABD nin dümen suyundan ve AB reformları ile [20] 21. YÜZYIL
Irak n Kuzeyi çin Türk D fl Politikas mümkün değildir. Demokratik açılım ya da reform isteyenler aslında terör örgütüne istediklerini savaşmadan kazandırmak isteyenlerdir. Kısaca ABD den korkmadan ve sonu belirsiz AB sürecinden çekinmeden Irak ın kuzeyinde büyük ölçekli bir askeri operasyon için gerekli koşullar beklenmeli ve ortamın şekillendirilmesi için gerekli hazırlıklar yapılmalıdır. Sonuç Yerine Türkiye kadro ve vizyon olarak dün olduğu gibi bugün de Irak ile ilgili gelişmelere hazır değildir. Uzun vadeli ne bir politikamız ne de bir çalışanımız vardır. Geçmişte Irak ın bütünlüğünü önceliğe alan ve federalizme bile karşı çıkan politikamız önce sadece coğrafi olarak bir Kürt yönetimine sonra Anayasa da tarif edilen federasyon anlayışına kaydı. Şimdilerde ise Irak ın kuzeyinde federe bir devletin kabulüne kaymaktadır. Bunun nedeni ise Irak ın parçalanmaya gittiğinin artık anlaşılması ve bir B Planı nın olmamasıdır. Irak ın parçalanmaması ve bütünlüğü için elimizden gelen çabayı gösterirken, bunun kaçınılmaz olması halinde neler yapacağımıza ilişkin bir B Planı ndan bahsediyoruz. Bu plan; - Kürt devletinin önüne set çekmek için merkezi yönetimden kopan diğer gruplar ile işbirliği yapmanın hazırlığını sağlamalıdır. Eğer bir Kürt yönetimi kurulacaksa bu Türkiye ye müzahir aşiret ve elit yapılar içinden desteklenecek bir yapılanma ile Türkiye nin kontrolünde olmalıdır. - Bir Türkmen devleti kurabilmek için Türkiye sınırları ile Kerkük arasında bugün Türkmen varlığının iyice sönükleşmeye başladığı bölgede nüfus, coğrafi bütünlük, birlik ve siyasi bilince sahip bir Türkmen konsantrasyonu sağlanmalıdır. Sonuç olarak, Irak taki trendler yaklaşık on yıl içinde ülkenin parçalanacağını göstermektedir. Irak ın parçalanması en çok Araplar için tehdittir. Kürtler, Irak yönetiminde gittikçe daha etkin hale gelmektedir. Türkiye, bunun için çok ciddi bir (Şii-Sünni) Arap politikası izleyerek ve bu gruplar ile çeşitli senaryolar üzerinde çalışarak gevşek bir federasyon dâhilinde kuzeyde bir Kürt devleti oluşumunu önlemeli, Kürt devletinin kurulması kaçınılmaz olduğu takdirde kendi kontrolüne almalı ve hemen batısında bir Türkmen devleti kurmak için gerekli koşulları sağlamalıdır. Parçalanma süreci başladığında Irak ın kuzeyinde Türkmenlere karşı büyük katliamlar ve soykırım girişimleri yapılacağından Türkmenlerin kendilerini savunabilmesi için gerekli kabiliyetler geliştirilmelidir. Bölgede siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel yönleri ile tam bir dönüşüm sağlanabilmesi için Irak ın kuzeyinin askeri kontrol altına alınması ve ardından yeniden yapılanmanın sağlanması için gerekli alt yapı ve yumuşak güç kurgusu hazırlanmalıdır. 21. YÜZYIL 21. YÜZYIL [21]