Parlakbirgelecek.com Araştırma Serisi Yıl:3 Sayı:8 29 Temmuz 2015 2015 Tercih Dönemi Üniversite Yerleşme Analizi 2015/2016 eğitim yılı birinci yerleştirme sonuçları ÖSYM tarafından 23 Temmuz 2015 tarihinde tercihlerin yapılması üzerinden bir hafta geçtikten sonra açıklanmıştır. Parlakbirgelecek.com olarak yerleştirmelerle ilgili olarak yaptığımız değerlendirmede öne çıkan noktalar aşağıda özetlenmiştir: Tercih hakkına sahip olan ve tercih yapan aday sayılarında çok büyük değişiklikler görülmemekle birlikte yerleşme oranlarındaki artışlar adayların daha gerçekçi tercihler yaptıklarını gösteriyor. 2015 yılı kontenjan doluluk oranı 2014 yılında göre %2.7 artarak %95.3 olarak gerçekleşmiştir. Devlet üniversitelerinin lisans programlarında kontenjan doluluk oranı 2 puan artarak %99, önlsans programlarında ise 2 puan artarak %97 olmuştur. Vakıf üniversitelerinin lisans programlarında kontenjan doluluk oranı 8 puan artarak %91, önlisans programlarında ise 4 puan artarak %89 olmuştur. Lise türlerine göre yerleşme başarılarını incelediğimizde Anadolu Liseleri 1 numaraya yükselmiş ve lisans programlarına 147.391 aday ile en fazla öğrenci yerleştiren okullar olmuşlardır. Yabancı Dilde Eğitim Veren Özel Liseler ve İmam Hatip Liseleri nin aday sayılarındaki sırasıyla %18 ve %17 lik artış dikkati çekmektedir. 2015 yılı birinci yerleştirme sonuçlarına göre toplam 33 üniversite tüm kontenjanlarını doldurmuştur. Bu üniversitelerden 16 sı Devlet 17 si de Vakıf Üniversiteleridir. Yerleştirmelerde kontenjan ve burs politikalarının yerleşme oranı ve başarı sırasına önemli derecede etkisi olduğu görülmektedir. Temel İstatistikler Tercih Hakkına Sahip Aday Tercih Yapan Aday 2015: 2.010.790 2014: 1.903.242 2015: 1.239.800 2014: 1.239.761 Yerleşen Aday 2015: 784.950 2014: 733.623 Lisans Yerleşen Aday Önlisans Yerleşen Aday 2015: 417.714 2014: 397.216 2015: 367.236 2014: 336.407
Tercih Eğilimleri 2015 yılında ÖSYS ye başvuran aday sayısı 2014 e göre %2 artarak 2.126.681 e ulaşmıştır. Sınavlarda başarılı olan toplam 2.010.790 aday tercih yapma hakkı kazanmıştır. Bu hakkını kullanarak tercih yapan aday sayısı 1.239.800 olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılının aksine tercih yapan aday oranı %65 ten %62 ye gerilemiştir. Özellikle tercih döneminde dershanelerin yasal durumlarının netlik kazanmamış olması nedeniyle tercih yapan aday sayısının artması beklentisinin gerçekleşmediği görülmektedir. Buna rağmen yerleşme oranında görülen yaklaşık %7 lik büyüme, adayların tercih stratejilerini daha gerçekçi oluşturduklarını göstermektedir. Bu dönemde üniversitelerin kontenjan arzı ise (AÖF hariç) toplamda %4 büyüyerek 823.738 e ulaşmıştır. Yerleşen aday artışının kontenjan artışından yüksek olması kontenjan doluluklarına yansımıştır. 2014 yılında kontenjanların %7,4 ü boşken 2015 yılında bu oran %4,7 ye gerilemiştir. Toplam kontenjan arzındaki artış ağırlıklı olarak Vakıf Üniversiteleri tarafından sağlanmıştır. 2015 yılında Devlet Üniversiteleri nin toplam kontenjanı %1,5 artarak 648.781 a yükselirken, Vakıf Üniversitelerinin toplam kontenjanı %14,8 oranında artarak 153.965 e çıkmıştır. KKTC deki kontenjanlar ise %8,6 oranında artarak 18.843 olmuştur. Yerleştirme Sonuçları Yükseköğretime olan talebin artması, yerleştirme sonuçlarında da görülmektedir. 2015 yılında toplam 784.950 aday bir lisans ya da ön lisans programına yerleşmiş ve kontenjan doluluk oranı 2014 e göre %2,7 artarak %95,3 e yükselmiştir. Detaylı kırılıma bakıldığında, Devlet Üniversitelerinin kontenjan doluluk oranının lisans programlarında %99, önlisans programlarında %97 olduğu görülmektedir. Vakıf Üniversitelerinin kontenjan doluluk oranları lisans programlarında %91, önlisans programlarında ise %89 olarak gerçekleşmiştir. Devlet Üniversitelerinin lisans ve önlisans programları kontenjan doluluk oranları 2014 e göre 2 puan artış gösterirken, Vakıf Üniversitelerinin lisans programlarındaki kontenjan doluluk oranları 2014'e göre 8 puan, önlisans programları kontenjan doluluk oranı ise 4 puan artış göstermiştir. Kontenjan doluluk oranlarındaki bu ciddi artış yaklaşık 51bin adayın yükseköğretime kazandırılmasıyla dikkati çekmektedir. Lise Türlerine Göre Yerleşme Sonuçları 26 farklı lise türünde yerleştirmelere bakıldığında (AÖF dahil) toplam başvuran aday sayısındaki %2 artış ve %4'lük kontenjan artışına paralel olarak yerleşen aday sayısındaki %7 artış ile genel yerleşme oranlarının %44 ten %46 ya yükseldiği görülmektedir. ÖSYS ye başvuran adaylara bakıldığında da dikkati çeken bazı değişimler görülmektedir. Lise türü değişimi sebebiyle Düz Lise mezunu aday sayısı %7 düşmüş, Anadolu Lisesi mezunu aday sayısı ise %16 artmıştır. Lise türlerine göre yerleşme başarılarını incelediğimizde lisans programlarına 147.391 aday ile en fazla Anadolu Liselerinden öğrenci yerleştiği görülmektedir. İkinci sırada 126.084 aday ile Düz Liseler yer almaktadır. Ayrıca Yabancı Dilde Eğitim Veren Özel Liseler ve İmam Hatip Liseleri nin aday sayılarındaki sırasıyla %18 ve %17 lik büyüme dikkati çekmektedir. Lise türlerine göre lisans programlarına yerleşme oranlarına bakıldığında, en yüksek lisans yerleşme oranını Sosyal Bilimler Liselerinin %75 yerleşme oranı ile 2015 yılında da devam ettirdiği görülmektedir. Fen Liseleri lisans yerleşme oranı 2015 yılında %59 a yükselmiştir. Anadolu Liseleri lisans yerleşme oranı %50 de sabit kalmış ve Düz Liseler in yerleşme oranı %15 e düşmüştür. 2
Lisans Yerleştirme Sonuçlarına Göre Öne Çıkan Üniversiteler 2015 yılı birinci yerleştirme sonuçlarına göre toplam 33 üniversite tüm kontenjanlarını doldurmuştur. Bu üniversitelerden 16 sı Devlet 17 si ise Vakıf Üniversiteleridir. 2014 yılında %100 kontenjan doluluk oranı yakalayan üniversite sayısı 10 u Devlet 5 i Vakıf olmak üzere 15 üniversite idi. Kontenjanlarının tümünü dolduran Devlet Üniversiteleri, kontenjan sırasıyla; Trakya, Mehmet Akif Ersoy, Bozok, Boğaziçi, Yıldırım Beyazıt, Karamanoğlu Mehmetbey, İzmir Katip Çelebi, Alanya Alaaddin Keykubat, Erzurum Teknik, Mardin Artuklu, İstanbul Medeniyet, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Adana Bilim ve Teknoloji, Galatasaray, Abdullah Gül ve Hakkari Üniversiteleri olmuştur. Kontenjanlarının tümünü dolduran Vakıf Üniversiteleri sırasıyla: İhsan Doğramacı Bilkent, Yaşar, TOBB Ekonomi ve Teknoloji, Koç, Melikşah, Sabancı, MEF, FSMVÜ, Bursa Orhangazi, Nuh Naci Yazgan, Uluslararası Antalya, TED, Bezmiâlem, Şifa, SANKO ve Yüksek İhtisas Üniversiteleri olmuştur. 26 Haziran 2015 tarihli Araştırma Serisi raporumuzda üniversitelerin kontenjan değişikliklerinin detaylı analizini sizlerle paylaşmıştık. Yerleştirme sonrasında kontenjan doluluk oranlarında da dikkate değer gelişmeler oluşmuştur. Kontenjan dağılıma bakıldığında 2015 yılında 9 üniversitenin kontenjanlarını sabit tuttuğu, 61 üniversitenin kontenjanlarını düşürdüğü, 106 üniversitenin ise kontenjanlarını artırdığı görülmektedir. Kontenjanlarını düşüren 61 üniversiteden 54 ünün doluluk oranlarında artış gözlenmiştir. Piyasa taleplerine göre kontenjan revizyonuna giden Bursa Orhangazi ve Gedik Üniversiteleri hem kontenjan oranlarında hem de yerleşme oranlarında yüksek değişiklikler gösteren üniversiteler olmuştur. Kontenjanları düştüğü halde doluluk oranı da düşen 7 üniversiteden en çok dikkat çeken üniversite, kontenjanlarını yarıya düşürdüğü halde doluluk oranı da %90 dan %68 e gerileyen Avrasya Üniversitesi dir. Kontenjanlarını artıran 106 üniversiteden 90 ı kontenjan doluluğunu da yükseltmiştir. Kontenjanını artıran üniversiteler arasında kontenjan doluluğu en çok artan 10 üniversite aşağıdaki grafikte verilmiştir. Kontenjan(Doluluk(Ar/şı( 60%# 50%# 40%# 30%# 20%# 10%# 0%# Ağrı# S.#Eyyubi# Esenyurt# Piri#Reis# KTO#Karatay# İZU# Toros# Üsküdar# İst.#Ticaret# Yeni#Yüzyıl# Kontenjanlarını Artıran ve Doluluk Oranlarını En Çok Artıran 10 Üniversite Kontenjanlarını artırırken düşen kontenjan doluluk oranları ile karşılaşan üniversite sayısı 16 olmuştur. Bu Üniversitelerden Doğuş, Bursa Teknik ve İstanbul Medipol Üniversiteleri kontenjan doluluklarında önemli düşüşler görmüştür. Doğuş Üniversitesi kontenjanlarını %93 artırırken, kontenjan doluluk oranında %33 lük bir düşüş yaşamıştır. Bursa Teknik Üniversitesi kontenjanlarını %140 artırmış, kontenjan doluluk oranında ise %9 luk bir düşüş yaşamıştır. İstanbul Medipol Üniversitesi kontenjanlarını %152 artırmış, ancak kontenjan doluluk oranında %8 lik bir düşüş yaşamıştır. 3
Yerleşen aday sayısı en çok artan ilk 5 üniversite ile, yerleşen aday sayısı en çok düşen ilk 5 üniversite aşağıdaki grafikte verilmiştir Yerleşen'Ar)şı' 12,000% 10,000% 8,000% 6,000% 4,000% 2,000% 0%!2,000%!4,000% Anadolu% Medipol% Bandırma% İskenderun%Tek.% Ağrı% Avrasya% Mustafa%Kemal% Balıkesir% Karabük% Yerleşen Aday Sayısı En Çok Artan ve Düşen Üniversiteler İstanbul% Buna göre 2015 yılında Vakıf Üniversiteleri tam ücret karşılığı yerleşme oranları %9 artarak %90 seviyesine ulaşmıştır. Vakıf Üniversitelerinin finansal kaynaklarının önemli bir kısmının öğrenci ücretlerinden yaratıldığı düşünüldüğünde, Vakıf Üniversitelerine tam ücret karşılığı yerleşen aday sayıları yaratılan kaynak açısından önemli bir gösterge olmaktadır. Tam ücret karşılığı yerleşen aday sayısı en çok artan ilk 10 üniversite ile tam ücret karşılığı yerleşen aday sayısı en çok düşen ilk 10 üniversite aşağıdaki grafiklerde verilmiştir. 700" 600" 500" 400" 300" 200" 100" Vakıf Üniversiteleri Lisans Programları Yerleştirme Performansı Vakıf Üniversitelerinde Devlet Üniverstelerinden farklı olarak tam veya kısmi ücretli programların bulunması tercihlere de yansımaktadır. Genel yerleşme oranlarından da görüldüğü gibi Vakıf Üniversitelerine yerleşme oranlarının Devlet Üniversitelerine göre daha düşük olmasındaki en önemli etmenlerden biri ücret değişkenidir. Vakıf Üniversitelerinin lisans programları yerleşme performanslarını analiz ederken burs oranları nedeniyle oluşabilecek farkları kapatmak amacıyla tam ücret karşılığı kontenjan ve yerleşmelere bakılabilir. Tam ücret karşılığı hesaplamalarda kontenjan ve yerleşen aday sayıları 1- burs oranı ile çarpılmaktadır. Örneğin; %100 burslu bir kontenjanın tam ücret karşılığı 0 olarak alınırken %25 burslu bir kontenjanın karşılığı 0.75 olarak hesaplanmaktadır. 0" Medipol" Gelişim" Yeditepe" İstanbul"Bilgi" Avrasya" Başkent" Üsküdar" KTO"Karatay" Tam Ücret Karşılığı Yerleşen Aday Sayısı En Çok Artan 10 Üniversite 0%!20%!40%!60%!80%!100%!120%!140%!160%!180% Bahçeşehir% Bilkent% TOBB%ETÜ% Sabancı% Bilim% Beykent% Acıbadem% Kadir%Has% Okan" Arel% Aydın" Maltepe% Tam Ücret Karşılığı Yerleşen Aday Sayısı En Çok Düşen 10 Üniversite 4
Başarı Performansı Üniversitelerin başarı performansını değerlendirirken kontenjan ve kontenjan doluluk politikalarının yanında yerleşen aday kalitesi de önemli bir göstergedir. Tanımsal olarak kontenjanlar arttıkça başarı sıraları da düşmektedir. Örneğin LYS sonuçları ile öğrenci alan programların 2015 yılında kontenjanları %3 artarak 367.621 den 376.964 e yükselmiş, buna paralel olarak da kontenjan ağırlıklı ortalama başarı sıraları ise 174.887 den 181.046 e gerileyerek %3 düşmüştür. 2015 yılında kontenjan ağırlıklı taban başarı sıralarını en çok yükselten üniversiteler sırasıyla Sabancı, FSMVÜ, AHEP, Bursa Orhangazi, Şehir, Bilim, Uluslararası Antalya, Canik Başarı, Murat Hüdavendigar ve Sabahattin Zaim Üniversiteleri olmuştur. Burada dikkati çeken başarı sıralarını en çok yükselten ilk 10 üniversitenin tamamının vakıf üniversiteleri olmasıdır. 100%# 90%# 80%# 70%# 60%# 50%# 40%# 30%# 20%# 10%# 0%# Sabancı# FSMVÜ# AHEP# Bursa#Orh.# Şehir# 2015 Yılı Kontenjan Ağırlıklı Taban Başarı Sıraları En Çok Yükselen 10 Üniversite Bu ilk 10 üniversite burslu kontenjanlarındaki göreceli artışlarla dikkati çekmektedir. Örneğin Sabancı Üniversitesi nde tam burslu karşılığı kontenjan sayısı %25 yükselmiş, toplam kontenjanı ise değişmemiştir. Bu da üniversitenin kontenjan ağırlıklı ortalama taban başarı sırasının 141.704 ten 73.171 e ilerlemesine katkıda bulunmuştur. Bilim# Ul.#Antalya# Canik#Baş.# Murat#Hüd.# İZÜ# Benzer şekilde Şehir Üniversitesi kontenjanlarında %4 azamaya giderken tam burslu karşılığı kontenjanları %13 artmıştır. Bu da başarı sıralarında %44 lük bir iyileşme olarak yansımıştır. Sabahattin Zaim Üniversitesi tam burslu karşılığı kontenjanlarını %65 artırmış ve başarı sıralarında %26 lık iyileşme yaşarken, Murat Hüdavendigar Üniversitesi ise tam burslu karşılığı kontenjanlarını %98 artırarak başarı sıralarında %27 lik bir artış yakalamıştır. Diğer üniversiteler tam burslu karşılığı kontenjanlarında büyük değişiklikler yaşamasalar da toplam kontenjanlarda daralmaya gitmişlerdir. Bu durum tam burs karşılığı kontenjan oranını artırmış, dolayısıyla başarı sıralarında iyileşmeler yakalanmıştır. 2015 yılında kontenjan ağırlıklı taban başarı sıralarını en çok düşüren üniversiteler sırasıyla Medipol, Bursa Teknik, Doğuş, Bitlis Eren, Çankırı Karatekin, Beykent, Ardahan, Kilis 7 Aralık, Kastamonu ve Akdeniz Karpaz Üniversiteleri olmuştur. Başarı sıraları en çok gerileyen ilk 10 üniversitenin 6 tanesi Devlet, 4 tanesi de Vakıf üniversiteleridir. 0%%!10%%!20%%!30%%!40%%!50%%!60%% Akdeniz%Kar.% Kastamonu% Kilis% Ardahan% Beykent% 2015 Yılı Kontenjan Ağırlıklı Taban Başarı Sıraları En Çok Düşen 10 Üniversite Başarı sıralarında gerileme yaşayan bu üniversitelerde öne çıkan en önemli etken yüksek kontenjan artışlarıdır. Devlet üniversitelerinden Ardahan, Bursa Teknik, Çankırı Karatekin ve Kilis 7 Aralık Üniversiteleri Çankırı% Bitlis% Doğuş% Bursa%Teknik% Medipol% 5
sırasıyla %30, %140, %33, %21 kontenjan artışı yaşamışlardır. Bitlis Eren ve Kastamonu Üniversiteleri ise daha düşük seviyelerde (%9 ve %4) kontenjan artışı yapmışlar, yine de başarı sıralarında gerileme ile karşılaşmışlardır. Vakıf üniversitelerinde Medipol Üniversitesi kontenjanlarını %113 artırmış, başarı sırasında %52 lik bir gerileme yaşamıştır. Doğuş Üniversitesi kontenjanlarını %94 artırmış, başarı seviyesinde %39 luk bir düşüş yaşamıştır. Dikkati çeken bir başka üniversite de Beykent Üniversitesi olmuştur. Kontenjanlarında %8 lik bir daralma olan üniversite, bu daralmaya rağmen başarı sıralarında %16 lık bir gerileme yaşamıştır. İlk 10 üniversite dışında kontenjan ve burs politikalarının başarı sıralarına yansıması dikkati çeken diğer üniversiteler de vardır. Devlet Üniversiteleri arasında Şırnak, Iğdır, Mustafa Kemal ve Karabük Üniversiteleri önemli kontenjan daralmalarına rağmen düşen başarı sıraları ile dikkati çekmektedir. İzmir Katip Çelebi Üniveritesi ve Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ise yüksek kontenjan artışlarına rağmen başarı sıralarında yakaladıkları iyileşmelerle dikkati çekmektedir. Vakıf Ünivesiteleri arasında Nuh Naci Yazgan Üniversitesi ve MEF Üniversitesi toplam kontenjan artışının tam burslu karşılığı kontenjan artışından daha yüksek olması, yani ortalama burs oranını düşürmelerine rağmen, başarı sıralarını yükseltmeleriyle dikkati çekmektedir. Madalyonun öbür yüzünde ise Süleyman Şah Üniversitesi, tam burslu karşılığı kontenjan artışı toplam kontenjan artışından daha yüksek olmasına rağmen başarı sıralamasında yaşadığı %13 lük gerileme ile dikkati çekmektedir. Kaynak: ÖSYM 2015 Kontenjanlar Kılavuzu, 2015- ÖSYS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler 6
Parlakbirgelecek.com Araştırma Serisi Yıl:3 Sayı:8 29 Temmuz 2015 Parlakbirgelecek.com Nedir? Parlakbirgelecek.com, üniversite adaylarının ilgi, beceri ve iş değerlerine uygun meslekleri edinecekleri üniversite programlarını bilinçli olarak tercih etmelerine yardımcı olan; bu programlara girmeleri için gerekli olan bireysel öğrenme ve rehberlik ihtiyaçlarına sistematik bir şekilde cevap veren entegre bir platformdur. 300.000'in üzerinde üyeye sahip platform, üyelerine sağladığı çeşitli hizmetlerin yanında, üniversitelerin kurumsal beklentilerine uygun adaylara ulaşmalarına ve onlarla iletişim kurmalarına da yardımcı olmaktadır. Parlakbirgelecek.com ayrıca, uzman ekibi ile üniversiteler için hem sektörel hem de rekabet artırmaya yardımcı olan özel raporlar hazırlamakta ve strateji danışmanlığı hizmetleri sunmaktadır. Yönetim ve Araştırma Ekibi Orkun Şahmalı CEO ve Kurucu Ortak orkun@parlakbirgelecek.com Ferda Şahmalı COO ve Kurucu Ortak ferda@parlakbirgelecek.com Berk Orbay Ürün Geliştirme Koordinatörü berk@parlakbirgelecek.com Burcu Tur Yüksel İçerik Geliştirme Koordinatörü burcu@parlakbirgelecek.com İletişim Bilgileri PBG Elektronik Ticaret ve Danışmanlık A.Ş. Birlik Sokak BİMAK- 1 No:13 D:6 Nispetiye İstanbul Tel: +90(212)296 4341 Email: info@parlakbirgelecek.com Web: www.parlakbirgelecek.com