Kanun No : 4703 Resmi Gazete Yayin Tarihi : 11.07.2001 Çarsamba Resmi Gazete No : 24459 Yürürlük Tarihi : 11.01.2002 Ürünlere Iliskin Teknik Mevzuatin Hazirlanmasi ve Uygulanmasina Dair Kanun Kanun No. 4703 Kabul Tarihi : 29.6.2001 BIRINCI BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanimlar Amaç MADDE 1. Bu Kanunun amaci; ürünlerin piyasaya arzi, uygunluk degerlendirmesi, piyasa gözetimi ve denetimi ile bunlarla ilgili olarak yapilacak bildirimlere iliskin usul ve esaslari belirlemektir. Kapsam MADDE 2. Bu Kanun; ürünlerin piyasaya arz kosullarini, üretici ve dagiticilarin yükümlülüklerini, uygunluk degerlendirme kuruluslarini, onaylanmis kuruluslari, piyasa gözetimi ve denetimini, ürünün piyasaya arzinin yasaklanmasini, toplatilmasini, bertarafini ve bunlarla ilgili olarak yapilacak bildirimleri kapsar. Tanimlar MADDE 3. Bu Kanunda geçen; a) Müstesarlik: Dis Ticaret Müstesarligini, b) Komisyon: Avrupa Birligi Komisyonunu, c) Ürün: Piyasaya arz edilmesi hedeflenen tüm ürünleri, d) Son ürün: Ilgili teknik düzenlemeye uygunlugu gösteren ayni belgeler kapsamindaki ürünlerden piyasaya en son arz edileni, e) Güvenli ürün: Kullanim süresi içinde, normal kullanim kosullarinda risk tasimayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk tasiyan ve temel gerekler bakimindan azamî ölçüde koruma saglayan ürünü, f) Temel gerekler: Ürünün; insan sagligi, can ve mal güvenligi, hayvan ve bitki yasam ve sagligi, çevre ve tüketicinin korunmasi açis indan sahip olmasi gereken asgarî güvenlik kosullarini, g) Üretici: Bir ürünü üreten, imal eden, islah eden veya ürüne adini, ticarî markasini veya ayirt edici isaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanitan gerçek veya tüzel kisiyi; üreticinin Türkiye disinda olmasi halinde, üretici tarafindan yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçiyi; ayrica, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenligine iliskin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kisiyi, h) Dagitici: Ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenligine iliskin özelliklerini etkilemeyen gerçek veya tüzel kisiyi, i) Standart: Üzerinde mutabakat saglanmis olan, kabul edilmis bir kurulus tarafindan onaylanan, mevcut sartlar altinda en uygun seviyede bir düzen kurulmasini amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanimlar için ürünün özellikleri, isleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, isaretleme, etiketleme ve uygunluk degerlendirmesi islemleri hususlarindan biri veya birkaçini belirten ve uyulmasi ihtiyarî olan düzenlemeyi, j) Teknik düzenleme: Bir ürünün, ilgili idarî hükümler de dahil olmak üzere, özellikleri, isleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, isaretleme, etiketleme ve uygunluk degerlendirmesi islemleri hususlarindan biri veya birkaçini belirten ve uyulmasi zorunlu olan her türlü düzenlemeyi, k) Piyasaya arz: Ürünün, tedarik veya kullanim amaciyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer almasi için yapilan faaliyeti, l) Yetkili kurulus: Ürünlere iliskin mevzuat hazirlamaya ve yürütmeye yasal olarak yetkili bulunan ve bu Kanun hükümlerini kendi görev alanina giren ürünler itibariyla uygulayacak olan kamu kurum veya kurulusunu, m) Uygunluk degerlendirmesi: Ürünün, ilgili teknik düzenlemeye uygunlugunun test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine iliskin her türlü faaliyeti, n) Uygunluk degerlendirme kurulusu: Ürünün, ilgili teknik düzenlemeye uygunlugunun test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine iliskin faaliyette bulunan özel veya kamu kurulusunu, o) Onaylanmis kurulus: Test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluslari arasindan, bir veya birden fazla teknik düzenleme çerçevesinde uygunluk degerlendirme faaliyetinde bulunmak üzere, yetkili kurulus tarafindan belirlenerek, bu Kanunda ve ilgili teknik düzenlemede belirtilen esaslar çerçevesinde yetkilendirilen özel veya kamu kurulusunu,
p) Uygunluk isareti: Bir ürünün, ilgili teknik düzenlemede yer alan gereklere uygun oldugunu ve ilgili tüm uygunluk degerlendirmesi islemlerine tâbi tutuldugunu gösteren isareti, r) Modül: Ilgili mevzuat geregince, ürünün tasidigi risklere göre hangi uygunluk degerlendirmesi islemlerine tâbi tutulacagini gösteren yollardan her birini, s) Piyasa gözetimi ve denetimi: Yetkili kuruluslar tarafindan, ürünün piyasaya arzi veya dagitimi asamasinda veya ürün piyasada iken ilgili teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediginin, güvenli olup olmadiginin denetlenmesi veya denetlettirilmesini, t) Iyi uygulama kodu: Ilgili sektördeki mevcut teknoloji düzeyi ve bilimsel kriterler çerçevesindeki saglik ve güvenlige iliskin uygulama esaslarini, Ifade eder. IKINCI BÖLÜM Ürünlere Iliskin Teknik Düzenlemeler, Ürünlerin Piyasaya Arzinda Üreticilerin ve Dagiticilarin Yükümlü lükleri Ürünlere iliskin teknik düzenlemeler MADDE 4. Ürünlere iliskin teknik düzenlemeler yetkili kuruluslar tarafindan hazirlanir. Ürünlerin piyasaya arzinda üreticilerin ve dagiticilarin yükümlülükleri MADDE 5. Piyasaya arz edilecek yeni ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye uygun olmasi zorunludur. Bu hüküm, kullanilmis olmakla birlikte degisiklik yapilarak piyasaya tekrar arz edilmesi hedeflenen ürünler ile Avrupa Birligi üyesi ülkeler disindaki ülkelerden ithal edilen eski ve kullanilmis ürünlere de uygulanir. Birinci fikrada belirtilen hususlarda düzenlemeler yapmaya, sinirlamalar getirmeye ve istisnalar tanimaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Üretici, piyasaya sadece güvenli ürünleri arz etmek zorundadir. Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli oldugu kabul edilir. Teknik düzenlemenin bulunmadigi hallerde, ürünün güvenli olup olmadigi; ulusal veya uluslararasi standartlara; bunlarin olmamasi halinde ise söz konusu sektördeki iyi uygulama kodu veya bilim ve teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenlige iliskin makul beklentisi dikkate alinarak degerlendirilir. Üretici, güvenli olmadigi tespit edilen ürünün kendisi tarafindan piyasaya arz edilmedigini veya ürünün güvenli olmamasi halinin ilgili teknik düzenlemeye uygunluktan kaynaklandigini ispatladigi takdirde sorumluluktan kurtulur. Bir ürünün güvenli kabul edilmesi için; ürünün bilesimi, ambalajlanmasi, montaj ve bakimina iliskin talimatlar da dahil olmak üzere özellikleri; baska ürünlerle birlikte kullanilmasi öngörülüyorsa bu ürünlere yapacagi etkiler; piyasaya arzi, etiketlenmesi, kullanimi ve bertaraf edilmesi ile ilgili talimatlar ve üretici tarafindan saglanacak diger bilgiler ve ürünü kullanabilecek risk altindaki tüketici gruplari açisindan degerlendirildiginde, temel gerekler bakimindan aza mî ölçüde koruma saglamasi gerekir. Daha güvenli bir ürünün üretilmesinin mümkün olmasi veya piyasada daha az risk tasiyan ürünlerin mevcut olmasi, ilgili teknik düzenlemede aksi belirtilmedikçe, bir ürünün güvenli olmadigi anlamina gelmez. Üretici, ürünün öngörülen kullanim süresi içinde, yeterli uyari olmaksizin fark edilemeyecek nitelikteki riskleri hakkinda tüketicilere gerekli bilgiyi saglamak, özelliklerini belirtecek sekilde ürünü isaretlemek; gerektiginde piyasaya arz edilmis ürünlerden numuneler alarak test etmek, sikâyetleri sorusturmak ve yapilan denetim sonuçlarindan dagiticilari haberdar etmek, riskleri önlemek amaci ile ürünlerin toplatilmasi ve bertarafi da dahil olmak üzere gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Üretici, ilgili teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri; bu belgeler kapsamindaki son ürünün yurt içinde üretiliyor ise üretildigi, ithal ise ithal edildigi tarihten itibaren ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, bu sürenin belirtilmemesi halinde yetkili kurulusça belirlenecek süre boyunca muhafaza etmek ve istenilmesi halinde yetkili kuruluslara ibraz etmekle yükümlüdür. Dagitici, sahip oldugu bilgiler çerçevesinde, güvenli olmadigini bildigi ürünleri piyasaya arz edemez. Dagitici, faaliyetleri çerçevesinde, ürünlerin tasidigi riskler ve bu risklerden korunmak için alinmasi gereken önlemler hakkinda ilgililere bilgi verir. Üreticinin tespit edilemedigi durumlarda, yetkili kurulusça belirlenecek süre içinde üreticinin veya mali tedarik ettigi kisinin kimligini bildirmeyen dagitic i, üretici olarak kabul edilir. Uygunluk isaretinin veya uygunluk degerlendirme islemleri sonucunda verilen belgelerin tahrif veya taklit edilmesi, usulüne uygun olmadan kullanilmasi yasaktir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Uygunluk Degerlendirme Kuruluslarina Iliskin Esaslar, Onaylanmis Kuruluslara Iliskin Esaslar, Onaylanmis Kuruluslarin Faaliyetleri, Sube ve Temsilcilikleri ve Uygunluk Degerlendirme Kuruluslari ile Onaylanmis
Kuruluslarin Sorumluluklari Uygunluk degerlendirme kuruluslarina iliskin esaslar MADDE 6. Uygunluk degerlendirme kuruluslarinin teknik yeterliligine iliskin asgarî kriterler, ilgili teknik düzenlemelerde ve/veya bu Kanunun uygulama usul ve esaslarina iliskin yönetmeliklerde belirtilir. Uygunluk degerlendirme kuruluslari, bir teknik düzenleme kapsamindaki faaliyetlerinden dolayi bu teknik düzenlemeyi yürüten yetkili kurulusa karsi sorumludur. Onaylanmis kuruluslara iliskin esaslar MADDE 7. Yetkili kuruluslar, Türkiye de yerlesik olan test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluslari arasindan, uygun görecekleri sayida kurulusu, ilgili teknik düzenlemelerde ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulama usul ve esaslarina iliskin yönetmeliklerde belirtilen esaslar çerçevesinde, bir veya birden fazla teknik düzenleme kapsamindaki uygunluk degerlendirme faaliyetlerini gerçeklestirmek üzere yetkilendirir. Yetkilendirilen test, muayene ve/veya belgelendirme kurulusunun adi, adresi, uygunluk degerlendirmesi yapacagi modüller ile ürünler Komisyona bildirilir. Bu kurulus, bu bilgiler ile Komisyon tarafindan verilecek kimlik kayit numarasinin Resmî Gazetede yayimlanmasi ile onaylanmis kurulus statüsünü elde eder. Onaylanmis kuruluslarin faaliyetleri, sube ve temsilcilikleri MADDE 8. Onaylanmis kuruluslarin, yurt içinde ve/veya yurt disinda açacaklari sube veya temsilciliklerinin faaliyetleri sonucunda verilecek belgeler onaylanmis kuruluslar tarafindan düzenlenir. Onaylanmis kuruluslar, yetkilendirildikleri uygunluk degerlendirme faaliyetlerinin bir kismini, sözlesme yaparak bir yüklenici kurulusa yaptirabilirler. Ancak, yapilan tüm islemlerden onaylanmis kurulus sorumludur ve yüklenici kuruluslarin faaliyetleri sonucunda verilecek belgeler onaylanmis kuruluslar tarafindan düzenlenir. Uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslarin sorumluluklari MADDE 9. Uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslar, ilgili teknik düzenlemelerde ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulama usul ve esaslarina iliskin yönetmeliklerde yer alan usul ve esaslara uygun olarak bagimsiz ve tarafsiz bir sekilde uygunluk degerlendirme hizmeti vermekle yükümlüdürler. Uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslarin, ilgili teknik düzenlemede ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulama usul ve esaslarina iliskin yönetmeliklerde belirtilen sartlari kaybettiginin ve/veya sorumluluklari yerine getirmediginin tespit edilmesi halinde, bu kuruluslarin ilgili teknik düzenleme kapsamindaki faaliyeti yetkili kurulusça geçici olarak durdurulur. Gerekli sartlarin ve/veya sorumluluklarin ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre içinde, bu sürenin belirtilmemesi halinde yetkili kurulusça belirlenecek süre içinde yerine getirilmemesi durumunda, yetkili kurulusça, uygunluk degerlendirme kurulusunun ilgili teknik düzenleme kapsamindaki faaliyetine son verilir, onaylanmis kurulusun ise ilgili teknik düzenleme kapsamindaki onaylanmis kurulus statüsü kaldirilir. Onaylanmis kuruluslarin faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasi veya onaylanmis kurulus statüsünün kaldirilmasina iliskin kararlar Resmî Gazetede ilan edilerek, Komisyona bildirilir. Uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslar, faaliyetleri ile ilgili her türlü bilgi, kayit ve belgeleri, ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, bu sürenin belirtilmemesi halinde yetkili kurulusça belirlenecek süre boyunca muhafaza etmek ve talep edilmesi halinde yetkili kuruluslara ibraz etmekle yükümlüdürler. Faaliyetine son verilen veya kendi istegi ile faaliyetine son veren uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslar, faaliyette bulunduklari dönemde yapmis olduklari uygunluk degerlendirme faaliyetleri ile ilgili bilgi, kayit ve belgeleri, ayni konuda faaliyette bulunan uygunluk degerlendirme kurulusu veya onaylanmis kurulusa devredilmek üzere yetkili kurulusa teslim eder. Ancak, uygunluk degerlendirme kurulusu ile onaylanmis kuruluslarin söz konusu bilgi, kayit ve belgelere iliskin sorumluluklari ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, bu sürenin belirtilmemesi halinde yetkili kurulusça belirlenecek süre boyunca devam eder. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Piyasa Gözetimi ve Denetimi, Ürünün Piyasaya Arzinin Yasaklanmasi, Toplatilmasi ve Bertarafi Piyasa gözetimi ve denetimi MADDE 10. Piyasa gözetimi ve denetimi, ilgili teknik düzenlemelerde ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulanmasina iliskin yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yapilir. Bunlara iliskin idarî düzenlemeler yetkili kuruluslarca hazirlanir. Yetkili kuruluslar, piyasa gözetimi ve denetiminde, gerekli gördükleri durumlarda, gözetim ve denetime konu ürüne iliskin uygunluk degerlendirme islemlerinde yer almayan test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluslarinin imkânlarindan yararlanabilirler. Ancak piyasa gözetimi ve denetiminde nihaî karar, yetkili kuruluslara aittir. Piyasa
gözetimi ve denetiminde test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluslarinin imkânlarindan yararlanilmasi ve ürünün güvenli olmadiginin tespit edilmesi halinde, test ve muayeneye iliskin giderler üretici tarafindan ödenir. Piyasa gözetimi ve denetimini gerçeklestirecek yetkili kuruluslarin isimleri Müstesarlik araciligiyla Komisyona bildirilir. Ürünün piyasaya arzinin yasaklanmasi, toplatilmasi ve bertarafi MADDE 11. Ilgili teknik düzenlemeye uygunlugu belgelenmis olsa dahi, bir ürünün güvenli olmadigina dair kesin belirtilerin bulunmasi halinde, bu ürünün piyasaya arzi, kontrol yapilincaya kadar yetkili kurulusça geçici olarak durdurulur. Kontrol sonucunda ürünün güvenli olmadiginin tespit edilmesi halinde, masraflari üretici tarafindan karsilanmak üzere, yetkili kurulus; a) Ürünün piyasaya arzinin yasaklanmasini, b) Piyasaya arz edilmis olan ürünlerin piyasadan toplanmasini, c) Ürünlerin, güvenli hale getirilmesinin imkânsiz oldugu durumlarda, tasidiklari risklere göre kismen ya da tamamen bertaraf edilmesini, d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen önlemler hakkinda gerekli bilgilerin, masraflari üreticiden karsilanmak üzere, ülke genelinde dagitimi yapilan iki gazete ile ülke genelinde yayin yapan iki televizyon kanalinda ilani suretiyle, risk altindaki kisilere duyurulmasini, Saglar. Risk altindaki kisilerin yerel yayin yapan gazete ve televizyon kanallari vasitasiyla bilgilendirilmesinin mümkün oldugu durumlarda, bu duyuru yerel basin ve yayin organlari yoluyla, risk altindaki kisilerin tespit edilebildigi durumlarda ise bu kisilerin dogrudan bilgilendirilmesi yoluyla yapilir. Bu madde kapsaminda alinacak önlemler, gerektiginde Komisyona iletilir. BESINCI BÖLÜM Çesitli Hükümler Ceza hükümleri MADDE 12. Bu Kanunun; a) 5 inci maddesinin birinci fikrasina aykiri hareket eden üreticiler hakkinda iki milyar Türk Lirasi, b) 5 inci maddesinin üçüncü fikrasina aykiri hareket eden üreticiler hakkinda on milyar Türk Lirasi, c) 5 inci maddesinin yedinci fikrasina aykiri hareket eden üreticiler hakkinda iki milyar Türk Lirasi, d) 5 inci maddesinin sekizinci fikrasina aykiri hareket eden üreticiler hakkinda iki milyar Türk Lirasi, e) 5 inci maddesinin dokuzuncu fikrasina aykiri hareket eden dagiticilar hakkinda bir milyar Türk Lirasi, f) 5 inci maddesinin onuncu fikrasina aykiri hareket edenler hakkinda bes milyar Türk Lirasi, g) 9 uncu maddesinin birinci fikrasina aykiri hareket eden uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslar hakkinda yirmibes milyar Türk Lirasi, h) 9 uncu maddesinin besinci fikrasina aykiri hareket eden uygunluk degerlendirme kuruluslari ile onaylanmis kuruluslar hakkinda bes milyar Türk Lirasi, Idarî para cezasi uygulanir. Birinci fikrada belirtilen idarî para cezalari, fiilin bir yil içinde tekrari halinde, her tekrar için iki kati olarak uygulanir. Bu Kanunda öngörülen idarî para cezalarini, 765 sayili Türk Ceza Kanununun ek 2 nci maddesi hükümleri uyarinca her yil artirilarak hesaplanacak ceza miktarini esas alarak, yüzde yüze kadar artirmaya veya yüzde elli nispetinde azaltmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu Kanundaki idarî para cezalari, ayni fiil için diger kanunlarda idarî para cezasi öngörülmedigi takdirde uygulanir. Cezalarda yetki ve zaman asimi MADDE 13. Bu Kanunda yer alan idarî para cezalari, yetkili kuruluslar tarafindan verilir ve teblig tarihinden itibaren otuz gün içinde vergi dairelerine veya mal müdürlüklerine ödenir. Bu idarî para cezalarina karsi, teblig tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Itiraz, verilen idarî para cezasinin yerine getirilmesini durdurmaz. Bu Kanuna göre verilen idarî para cezalari hakkinda, 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun hükümleri uygulanir. Bu Kanunda düzenlenen idarî para cezalarina iliskin zaman asimi süresi, ihlalin vuku buldugu tarihten itibaren bes yil, yetkili kurulusça ihlalin ögrenildigi tarihten itibaren bir yildir. Üreticilerin, dagiticilarin, uygunluk degerlendirme kuruluslarinin veya onaylanmis kuruluslarin faaliyetlerinin kontrolü ve denetimi amaciyla herhangi bir islem baslatilmasi halinde zaman asimi süresi kesilir.
Yönetmelikler MADDE 14. Bu Kanun kapsaminda yer alan; a) Komisyona, Avrupa Birligi üyesi ülkelere ve diger Avrupa Birligi kuruluslarina yapilacak bildirimlere iliskin usul ve esaslar, yetkili kuruluslarin görüsleri alinarak, Müstesarlik tarafindan çikarilacak yönetmeliklerle, b) Piyasa gözetimi ve denetimi, uygunluk degerlendirme kuruluslari ve onaylanmis kuruluslar ve diger hususlara iliskin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca, Çikarilacak yönetmeliklerle düzenlenir. MADDE 15. 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayili Tüketicinin Korunmasi Hakkinda Kanunun 19 uncu maddesi basligi ile birlikte asagidaki sekilde degistirilmistir. Hizmet Denetimi Madde 19. Tüketiciye sunulan hizmetler; can ve mal güvenligi ile çevreye zarar vermemeli, ilgili mevzuata veya standardina, bunlarin bulunmamasi halinde belirlenecek teknik kurallara uygun olmalidir. Bakanlik, bu esaslara göre denetim yapmak veya yaptirmakla görevlidir. Yürürlük MADDE 16. Bu Kanun yayimi tarihinden alti ay sonra yürürlüge girer. Yürütme MADDE 17. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 10/7/2001