Röportaj www.madencilik-turkiye.com Mapek, Sondaj Çamurunda da Lider Başta maden, petrol ve jeotermal olmak üzere her türlü yer altı kaynağının aranması konusunda çalışan firmaların en önemli tedarikçilerinden birisi olan Mapek Makine, sahip olduğu temsilcilikler ve kendi ürünleri ile arama sektörüne 1992 yılından beri yoğun ve kaliteli şekilde hizmet vermeyi sürdürmektedir. Her türlü sondaj makinesi, malzemesi ve ekipmanının tedariği konusunda Ankara daki merkezinden ve yine Ankara daki deposundan çalışmalarını yürüten şirketin son yıllarda üzerine önemle eğildiği sondaj kimyasalları konusunda, firmanın BOR-BEN Ürün Müdürü Maden Mühendisi Çağdaş Buharalı ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Buharalı bize sondaj çamurunun önemi ve şirketin bu alandaki ürünleri ile ilgili çeşitli bilgiler aktardı. Madencilik Türkiye (MT): Kendinizi ve firmanızı bize tanıtır mısınız? Mapek, verdiği kurslar ve seminerler ile ülkemizde petrol harici sondajlarda da sondaj sıvısının kullanımını sağlamıştır Çağdaş Buharalı (ÇB): 2006 yılında Hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği bölümünden mezun oldum. Maden sektörünün farklı alanlarında satış ve pazarlama mühendisliği yaptıktan sonra yaklaşık iki yıldır Mapek Makine de Ürün Müdürü olarak görev almaktayım. 1992 yılında kurulan Mapek Makine, başta enerji sektöründe faaliyet göstermekte olup, özellikle dünyanın önde gelen sondaj makine ve ekipmanlarını üreten firmalarını uzun yıllardır Türkiye de başarı ile temsil etmekte ve sondaj sektörüne servis ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Sondajın bütün dallarında faaliyet göstermekte olan firmamız, mesleki tecrübesi toplamda 210 yılı bulan yetişmiş kadrosu ile teknik danışmanlık, satış ve satış sonrası servis hizmeti vermektedir. Ankara depolarımızda bulunan yedek parça ve ekipman stoğumuz Türkiye nin en büyük stoğudur. Mapek Makine 2000 yılında dünyanın en büyük sondaj çamur servis firmalarından biri olan Baroid IDP ile yapmış olduğu işbirliği ile Türkiye de petrol sektörü haricine sondaj kimyasallarının Bu bir reklamdır. Sondaj Makinesi, sondaj ekipmanları, sondaj çamuru katkı maddeleri konusunda yurt içi ve yurt dışı teknik eğitim almış satış ve servis elemanlarımız, müşterilerimizin sondaj ile ilgili tüm ihtiyaçlarına anında cevap verebilecek teknik yeterliliğe sahiptir. 40 01 Aralık 2011
tanıtımını, uygulamasını ve satışını yapmaya da başlamıştır. 2000 yılından itibaren sondaj sıvıları konusunda vermiş olduğu çok sayıda uygulamalı kursları ve seminerleri ile sondajla doğrudan ve dolaylı olarak ilgili 1000 den fazla kişiye eğitim vermiştir ve ülkemizde petrol harici sondajlarda da sondaj sıvısının kullanımını sağlamıştır. Bugün sondajcılarımızın sondaj sıvılarını ve katkı maddelerini sondajın bir parçası olarak kabul edip yaygın olarak kullanmaları bizim yürüttüğümüz uzun süreli ve yaygın eğitim seminerlerimizin neticesidir. BOR-BEN in Baroid IDP ile yapmış olduğu iş birliğinde elde ettiği tecrübeler neticesinde geliştirdiği ürünler aynı kalitede ve daha uygun fiyatlarda sondaj sektörüne sunulmaktadır. Ayrıca bunlardan daha da önemlisi, Türkiye nin karmaşık ve zor formasyonlarına göre tasarlanmış olmaları da sondajcılarımıza ayrı bir avantaj sunmaktadır. Mapek Makine nin yan kuruluşlarından olan BOR-BEN özellikle maden, su, jeotermal ve endüstri sondajları için kullanılan çamur kimyasalları konusunda uzmanlaşmış bir firmadır. Mapek Makine nin sektördeki 20 yıllık tecrübesinden de yararlanarak sondajda kullanılabilecek kimyasalları belirleyen, geliştiren ve kullanıcılarına sunan BOR-BEN, ürünlerini kendi laboratuarlarında ve uluslararası laboratuarlarda test ettirmekte ve kalite onayı almaktadır. BOR-BEN, müşterilerine sunduğu ürünlerin bir kısmını yurtdışında özel olarak ürettirmektedir. LUBE ve HAZIR ÇAMUR gibi ticari adları ile müşterilerin kullanımına sunulan 20 den fazla ürün çeşidine sahiptir. Su kaybı kontrol katkısı olan BOR-PAC-R, % 97 saflıkta selülozik bir polimerdir. Başlıca görevi sondaj sıvısındaki olası su kaybını önleyerek çamur sistemini dengede tutmak olan BOR-PAC-R ayrıca kuyudaki yıkılmaların önlenmesi ve daha sağlam bir filtre kekinin oluşması konusunda büyük yararlar sağlamaktadır. % 97 saflığa sahip olduğundan içeriğinde kum, bentonit vb. katkı maddeleri bulunmamaktadır. Bu sayede piyasada bulunan diğer PAC ürünlerine göre daha düşük miktarlarda kullanıldığında bile çok yüksek performans sağlamaktadır. Etkin bir kil - şeyl dengeleyicisi olan POLY-MUD (sıvı - toz), sürdürülen uzun Ar-Ge çalışmaları neticesinde, müşterilerimizin alışkanlıklarına göre hem sıvı hem de toz olarak yurt dışında ürettirilmektedir. Uzun molekül boyları sayesinde bilinen sondaj polimerlerine göre çok daha az kullanılması durumunda bile istenilen performansı fazlasıyla gösterebilmektedir. Kil ve şeyl dengeleyici Akriliamid Polimerleri grubundan olan POLY-MUD, sondaj sırasında geçilen killi ve şeyli formasyonları dengeleyerek kuyuda takımın sıkışmasını önler ve kuyunun yıkılması tehlikesini ortadan kaldırır. Ayrıca viskozitesi sayesinde sondaj sıvısının taşıma kapasitesini arttırarak sondaj kesintilerinin kuyudan dışarı taşınmasını ve bu sayede matkabın önünün temizlenmesini sağlar, sondaj dizisini yağlar ve karot verimini arttırır. Sondaj uygulamalarında tüm takımın yağlanmasını sağlayarak oluşan sürtünmeleri en aza indiren, yüksek kaliteli çevre dostu bir ürün olan TORK-LUBE, PAC ın ve diğer sondaj çamuru kimyasallarının karışmasını da kolaylaştırarak bunlardan azami (MT): BOR-BEN Kimyasalları nın ürün gamı nelerden oluşmaktadır? (ÇB): BOR-BEN, sondaj çamuru kimyasalları konusunda yurt içi ve yurt dışında eğitim almış mühendisleri ile sürdürdüğü AR-GE çalışmaları sonucunda oldukça geniş bir ürün gamına kavuşmuştur. Firmamız, kuyu dengeleyici, viskozite arttırıcı, filtrasyon kontrolü sağlayıcı, dizi yağlayıcı, kil çözücü ve çamur ağırlığı arttırıcı gibi ürünleri POLY-MUD (toz-sıvı), BOR-PAC-R, BOR-PLUG, BOR-PENETROL, TORK- 01 Aralık 2011 41
verim alınmasını sağlamakta ve sondaj dizisinin kullanım ömrünü de uzatmaktadır. Killerin, matkap üzerine ve sondaj dizisine yapışmasını engelleyerek matkabın kafa yapmasını ve takımın sıkışmasını engellemek amacıyla geliştirilmiş ürünümüz ise BOR-PENETROL ticari adı ile piyasa sunulmuştur. Killi formasyonlarda matkaba kilin yapışmasını engelleyerek bu tür formasyonlarda delgi hızını da arttırdığı açıkça görülmüştür. Bu kimyasal ayrıca, sondaj sıvısının yüzey gerilimini azaltarak, sert şeyli formasyonların sürekli olarak öğütülmeden, kırıntıların yukarı taşınmasını sağlamakta da kullanılmaktadır. BOR-BEN ürün gamında kaçak önleyici polimer grubunda da BOR-PLUG ürünümüz müşterilerimizin kullanımına sunulmuştur. Özellikle karotlu sondajlarda karşılaşılan formasyon çatlaklarını kapatarak sondaj sıvısının devir daimini sağlamaya yönelik kullanılan BOR-PLUG su ile karıştırıldığında hacmini arttırarak kaçağı kapatan bir polimerdir. Tüm ürün gamımız içerisinde, tamamen kendi geliştirdiğimiz bir ürün olan BOR-BEN HAZIR ÇAMUR (READY-MUD), dünyada bir ilk olarak her türlü formasyonda onlarca çamur kimyasalının yaptığı işi tek başına yapmak üzere hazırlanmıştır. (MT): BOR-BEN HAZIR ÇAMUR (READY MUD) u dünyada tek yapan özellik nedir? (ÇB): Hazır çamur, yaklaşık sekiz ay süren Ar-Ge çalışmaları sonucunda, BOR-BEN mühendisleri tarafından geliştirilmiş ve dünyada muadili olmayan patenti bize ait olan bir üründür. Az önce de belirttiğim üzere onlarca çamur kimyasalının yaptığı işi tek başına yapabilmektedir. Kullanımı son derece kolaydır. Hassas ölçümlerimiz sonucunda 4,8 kg olarak tespit ettiğimiz miktarı içeren standart bir paket HAZIR ÇAMUR (READY- MUD) torbası, 1m 3 suyla ve 25 kg bentonit ile karıştırıldığında kullanıma hazırdır. Ayrıca bentonitin kullanılmaması gereken sondaj sıvılarında da HAZIR ÇAMUR (READY -MUD) sadece su ile karıştırılarak hazır hale gelebilmektedir. PH düzenlemesinden suyun sertlik ayarına, filtrasyon kontrolünden kuyu dengesinin sağlanmasına ve hatta sondaj dizisinin yağlanmasına kadar sondaj yapmak için gerekli tüm koşulları tek seferde ve tek ürünle sağlayabilen HAZIR ÇAMUR (READY-MUD), yapılan saha testlerinde çok olumlu sonuçlar almıştır. HAZIR ÇAMUR (READY- MUD), özelikle zamana karşı yarışılan ve zorlu sondaj operasyonlarında çok büyük avantaj sağlamaktadır. Bir sondaj sıvısı hazırlanırken, farklı katkı maddeleri belli bir düzen içerisinde sırayla eklenir ve her bir katkı maddesi için gerekli olan minimum bir karışma süresi vardır. Birden fazla katkı maddesinin konulması gereken durumlarda sondaj sıvısını hazırlamak ciddi vakit kaybına neden olabilmekteyken HAZIR ÇAMUR (READY-MUD) ile bu zaman kaybını ortadan kaldırabiliyoruz. Bir m 3 suya bir paket dökülüp karıştırılması ile kısa sürede sondaj sıvınız hazır hale gelmektedir. (MT): Son olarak, Türkiye de özellikle maden arama sondajlarında kimyasal kullanımının durumunu nasıl görüyorsunuz? (ÇB): Bunu sevinerek söylüyorum ki, Türkiye de maden arama sondajlarında kimyasal kullanımının önemi her geçen gün artmaktadır. Bu iyi gelişmenin sebeplerine gelecek olursak, Türkiye de artık geçmişe göre daha derin sondajlar yapılmaktadır. Derin sondaj demek daha fazla risk demektir. 150 metrede sıkışan bir takımın getirdiği maddi kayıp ile 800 metrelik bir takımın kaybı arasında ciddi fark bulunmaktadır. Sondajcılar, derinlik arttıkça yükselen riski bir nebze olsun azaltmak için kimyasal konusunda hassas davranıyorlar. Doğru formasyonda doğru sondaj sıvısının uygulanmasının getirdiği yüksek performans ve verimlilik artık tüm sondajcılarımız tarafından bilinmektedir. Biz de tüm müşterilerimize her türlü sondajlarında mutlaka gerekli sondaj kimyasallarını doğru yerde doğru miktarlarda kullanmalarını tavsiye ediyoruz. Sondaj kimyasalı, önceden alınan bir önlemdir, iş işten geçtikten sonra sondaj kimyasallarından çok büyük bir fayda beklemek doğru olmayacaktır. (MT): Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz Çağdaş Bey. (ÇB): Bana ve şirketime bu fırsatı verdiğiniz için ben de size teşekkür ederim. 42 01 Aralık 2011