ULUSAL MESLEK STANDARDI METAL SAC ĠġLEMECĠ SEVĠYE 3 REFERANS KODU / 12UMS0236-3 RESMĠ GAZETE TARĠH-SAYI/ 15.09.2012-28412 (Mükerrer) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 1
Meslek: METAL SAC ĠġLEMECĠ Seviye: 3 I Referans Kodu: 12UMS0236-3 Standardı Hazırlayan KuruluĢ(lar): Ankara Sanayi Odası (ASO) Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Metal Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı: 08/08/2012 Tarih ve 2012/53 Sayılı Karar Resmi Gazete Tarih/Sayı: 15.09.2012-28412 (Mükerrer) Revizyon No: 00 I Mesleğin yeterlilik seviyesi, sekizli (8) seviye matrisinde seviye üç (3) olarak belirlenmiģtir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 2
TERĠMLER, SĠMGELER VE KISALTMALAR ALIġTIRMA: BirleĢtirilecek metal sac yüzeylerinin birbirine uygun hale getirilmesi iģlemini, ALT VE ÜST KALIP: ĠĢ parçasını resme uygun olarak eğme, bükme, kesme vb. Ģekillendirmeler yapabilmek için makinenin altına ve üstüne bağlı çeneleri, ÇEVRE KORUMA: ÇalıĢmalarda, çevreye zarar vermeyen malzemeleri veya süreçleri kullanmayı veya zararlı atıkların uygun Ģekilde bertaraf edilmesini, DENEME KESĠMĠ: ĠĢ parçasının son Ģekli verilmeden önce yarı iģlem yapılan kesimi, FĠZĠKSEL TEMĠZLEME: ĠĢ parçalarının yüzeyindeki pas, çapak, haddeden kalan artıkların eğe, raspa, fırça, zımpara ve kum, çelik, alüminyum tanelerinin yüksek hava basıncı ile iģ parçası yüzeylerine püskürtülmesi sonucu ortamdan uzaklaģtırılmasını, GERĠ KAZANIM: Malzemeleri doğrudan veya iģlemden geçirdikten sonra tekrar kullanıma sunmayı ve ilgili süreçleri yönetmeyi, GEVME: Kesme iģleminde sac levhanın, iki bıçak arasında kesme boģluğunun fazlalığı ve ya bıçakların körlüğünden dolayı oluģan bozulmayı, ISCO: Uluslararası Standart Meslek Sınıflamasını, ĠSG: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliğini, KALĠBRASYON: Doğruluğundan emin olunan (izlenebilirliği sağlanmıģ) referans ölçüm cihazı ile doğruluğundan emin olunamayan bir ölçüm cihazını mukayese ederek ölçüm sonuçlarını raporlama iģlemini, KESME BOġLUĞU: Makasta kalınlık ayarı, malzemenin makas tarafından rahatça kesilebilmesi için bıçak ile kalıp arasındaki boģluğu, KĠMYASAL TEMĠZLEME: ĠĢ parçasının yüzeyindeki is, yağ, kir, oksit ve boya atığının uygun çözücü ve kimyasallarla temizlenmesini, KĠġĠSEL KORUYUCU DONANIM (KKD): ÇalıĢanı, yürütülen iģten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karģı koruyan, çalıģan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmıģ tüm alet, araç, gereç ve cihazları, MARKALAMA: Teknik çizimlerde belirlenmiģ olan kesme, delme, birleģtirme vb. iģlemlerin yerlerinin iģ parçası üzerine iģaretlenmesi iģlemini, MASTAR: ĠĢlenen parçanın ölçülerinin uygun olup olmadığını karģılaģtırmak yoluyla belirlemeye yarayan ölçü gerecini, RĠSK: Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile sonuçlarının bileģimini, SOĞUTMA SIVISI: ĠĢlem görecek iģ parçasında, iģ parçası ve kesici uç arasında sürtünme Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 3
yoluyla ortaya çıkan ısının giderilmesi amacıyla kullanılan sıvıyı, ġekġl (FORM) VERME: Metal sac levhaların silindir, abkant pres, sıvama vb. makineler kullanılarak Ģekillendirilmesi iģlemini, TEHLĠKE: ĠĢyerinde var olan ya da dıģarıdan gelebilecek, çalıģanı veya iģyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, YARI MAMÜL: Belirli imalat aģamalarından geçmiģ ancak üzerinde yapılması gereken iģlemler henüz tamamlanmamıģ ürünü, YÜZEY TEMĠZLEME ĠġLEMLERĠ: ĠĢ parçasının yüzeylerinin imalat öncesi ve sonrası istenen kalitede olması için kimyasal ve fiziksel olarak uygulanan iģlemlerini ifade eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 4
ĠÇĠNDEKĠLER 1. GĠRĠġ... 6 2. MESLEK TANITIMI... 7 2.1. Meslek Tanımı... 7 2.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri... 7 2.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler... 7 2.4. Meslek ile Ġlgili Diğer Mevzuat... 8 2.5. ÇalıĢma Ortamı ve KoĢulları... 8 2.6. Mesleğe ĠliĢkin Diğer Gereklilikler... 8 3. MESLEK PROFĠLĠ... 9 3.1. Görevler, ĠĢlemler ve BaĢarım Ölçütleri... 9 3.2. Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman... 22 3.3. Bilgi ve Beceriler... 22 3.4. Tutum ve DavranıĢlar... 23 4. ÖLÇME, DEĞERLENDĠRME VE BELGELENDĠRME... 24 Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 5
1. GĠRĠġ Metal Sac ĠĢlemeci (Seviye 3) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik ve Mesleki Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin KuruluĢ, Görev, ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre MYK nın görevlendirdiği Ankara Sanayi Odası tarafından hazırlanmıģtır. Metal Sac ĠĢlemeci (Seviye 3) ulusal meslek standardı, sektördeki ilgili kurum ve kuruluģların görüģleri alınarak değerlendirilmiģ, MYK Metal Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıģtır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 6
2. MESLEK TANITIMI 2.1 Meslek Tanımı Metal Sac ĠĢlemeci (Seviye 3), iģ sağlığı ve güvenliği ve çevresel önlemleri alarak kalite sistemleri çerçevesinde mesleği ile ilgili imalat resimlerini okuyan, iģ öncesi hazırlıkları yapan, basit türde makine ve donanımlar ile çeģitli türlerde sac/levha malzemelerin Ģekillendirme özelliklerine uygun olarak kesme, delme, bükme vb. Ģekil verme iģlemlerini gerçekleģtiren, yüzey/kenar temizliği ve alıģtırma iģlemlerinin ardından birleģtirme iģlemlerini uygulayan, iģlem gören parçaların kontrol ve sevkiyle ilgili iģlemleri gerçekleģtiren ve mesleki geliģime iliģkin faaliyetleri yürüten nitelikli kiģidir. Metal Sac ĠĢlemeci (Seviye 3), sorumluğu altındaki makinenin iģleyiģinden, gerçekleģtirdiği iģlemlerin doğruluğundan, zamanlamasından, kalitesinden ve düzgün bir Ģekilde tamamlanmasından sorumludur. Sorumluluk alanları dıģında kalan arıza ve aksaklıkları ilgili kiģilere bildirir. ĠĢlemi tamamlanmıģ parçaların imalat resminde belirtilen özelliklere sahip olması, çalıģılan yerin ve kullanılan donanımın bakım ve temizliğinin yapılması, çalıģtığı iģ bölgesinin emniyetinin sağlanması Metal Sac ĠĢlemecinin görev ve sorumlulukları arasında yer alır. 2.2 Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri ISCO 08: 7213 (Metal Sac ĠĢlerinde ÇalıĢanlar) 2.3 Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler 4857 sayılı ĠĢ Kanunu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Ağır ve Tehlikeli ĠĢler Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik ÇalıĢanların ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Elle TaĢıma ĠĢleri Yönetmeliği Gürültü Yönetmeliği Güvenlik ve Sağlık ĠĢaretleri Yönetmeliği Hakkında Yönetmelik Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme ĠĢleri Yönetmeliği Ġlk Yardım Yönetmeliği ĠĢ Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik ġartları Yönetmeliği ĠĢyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine ĠliĢkin Yönetmelik Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Kimyasal Maddelerle ÇalıĢmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik KiĢisel Koruyucu Donanımların ĠĢyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Makine Emniyet Yönetmeliği Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden ÇalıĢanların Korunması Hakkında Yönetmelik Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 7
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği TitreĢim Yönetmeliği Ayrıca, iģ sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uyulması ve konu ile ilgili risk değerlendirmesi yapılması esastır. 2.4 Meslek ile Ġlgili Diğer Mevzuat 3308 Mesleki Eğitim Kanunu 2.5 ÇalıĢma Ortamı ve KoĢulları Metal sac iģleme faaliyetleri, atölye, fabrika veya benzeri kapalı alanlarda genelde ayakta çalıģarak yapılır. ÇalıĢma ortamının olumsuz koģulları arasında, soğuk-sıcak, toz, yağlı ortam, zorlamalı vücut pozisyonu, kimyasal maddelere maruz kalma, rahatsız edici seviyede ses yer almaktadır. Metal Sac ĠĢlemeci, iģlemler sırasında uygun kiģisel koruyucu donanım kullanarak çalıģır. Mesleğin icrası esnasında iģ sağlığı ve güvenliği önlemlerini gerektiren kaza ve yaralanma riskleri bulunmaktadır. 2.6 Mesleğe ĠliĢkin Diğer Gereklilikler Metal Sac ĠĢlemecinin (Seviye 3), Ağır ve Tehlikeli ĠĢlerde ÇalıĢanlara Ait ĠĢe GiriĢ veya Periyodik Muayene Formu raporuna sahip olması gerekmektedir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 8
Metal Sac ĠĢlemeci (Seviye 3) 12UMS0236-3 / 08.08.2012/ 00 3. MESLEK PROFĠLĠ 3.1. Görevler, ĠĢlemler ve BaĢarım Ölçütleri Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama A.1 ĠĢ sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal ve iģyerine ait kuralları uygulamak A.1.1 A.1.2 A.1.3 ĠĢ sağlığı ve güvenliği konusundaki iģyerinin düzenlediği eğitimlere veya iģyeri dıģındaki kurumların eğitimlerine katılarak ilgili kuralları öğrenir. Yapılan iģe ve iģyerine uygun kiģisel koruyucu donanımı kullanır. ĠSG koruma ve müdahale araçlarını uygun ve çalıģır Ģekilde bulundurur. A.1.4 A.2.1 Cb Yapılan çalıģmaya ait uyarı iģaret ve levhalarını talimatlar doğrultusunda yerleģtirir. Cvbc Bc Yanıcı ve parlayıcı malzemelerin güvenli bir alanda tutulmasını sağlar. A ĠĢ sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak A.2 A.3 Risk etmenlerini azaltmak Tehlike durumunda acil durum prosedürlerini uygulamak A.2.2 A.2.3 A.3.1 A.3.2 ÇalıĢtığı alan ve makine ile ilgili olarak tehlikelerin belirlenmesi çalıģmalarına katkıda bulunur. Risk değerlendirmesine yönelik çalıģmalara katılarak risklerin azaltılmasına ait bilgi ve beceriyi edinir. Tehlike anında talimatlar doğrultusunda hızlı bir Ģekilde hareket ederek önlem alır. Müdahale edemeyeceği ve anında giderilemeyecek türden tehlike durumlarını çalıģanları da uyararak amirine bildirir. A.3.3 Makineye ve yapılan iģleme özel acil durum prosedürlerini uygular. A.4 Acil çıkıģ prosedürlerini uygulamak A.4.1 A.4.2 Periyodik zamanlarda yapılan yangın, acil durum, tahliye ve çıkıģ eğitim tatbikatlarına katılır. Acil durumlarda tahliye ve çıkıģ prosedürlerini uygular. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 9
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama B.1.1 GerçekleĢtirilen iģlemler ile ilgili çevresel etkilerin doğru bir Ģekilde belirlenmesi çalıģmalarında görev alır. B.1 Çevre koruma standart ve yöntemlerini uygulamak B.1.2 Çevre koruma gereklerine ve uygulamalarına yönelik periyodik eğitimlere katılarak, çevre korumaya dönük tutum ve davranıģları edinir. B.1.3 ĠĢ süreçlerinin uygulanması sırasında çevre etkilerini gözler ve zararlı sonuçların önlenmesi çalıģmalarında görev alır. B Çevre koruma mevzuatına uygun çalıģmak B.2 Çevresel risklerin azaltılmasına katkıda bulunmak B.2.1 B.2.2 B.2.3 DönüĢtürülebilen malzemelerin geri kazanımı için gerekli ayırmayı ve sınıflamayı yapar. Tehlikeli ve zararlı atıkları, verilen talimatlar doğrultusunda diğer malzemelerden ayrıģtırır ve gerekli önlemleri alarak geçici depolamasını yapar. ĠĢlem sırasında ve hazırlık aģamalarında kiģisel koruyucu donanım ve malzemeleri kullanır. B.2.4 Dökülme ve sızıntılara karģı kullanılacak uygun donanım ve malzemeleri hazır bulundurur. B.3 ĠĢletme kaynaklarının tüketiminde tasarruflu hareket etmek B.3.1 B.3.2 ĠĢletme kaynaklarını tasarruflu ve verimli bir Ģekilde kullanır. ĠĢletme kaynaklarının daha az ve verimli kullanımı için gerekli tespit ve planlama çalıģmalarında görev alır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 10
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama C.1 ĠĢe ait kalite gerekliliklerini uygulamak C.1.1 C.1.2 ĠĢlem formlarında yer alan talimatlara ve planlara göre kalite gerekliliklerini uygular. Uygulamada izin verilen tolerans ve sapmalara göre kalite gerekliliklerini uygular. C.1.3 Makine, tezgâh, alet, donanım ya da sistemin kalite gerekliliklerine uygun çalıģır. C.2.1 Yapılacak iģlemin türüne göre kalite sağlama tekniklerini uygular. C.2 Kalite sağlamadaki teknik prosedürleri uygulamak C.2.2 ĠĢlemler sırasında kalite sağlama ile ilgili teknik prosedürleri uygulayarak, özel kalite Ģartlarının karģılanmasını sağlar. C Kalite yönetim sistemi dokümanlarına uygun çalıģmak C.3 Yapılan çalıģmaların kalitesini denetim altında tutmak C.2.3 C.3.1 C.3.2 ÇalıĢmayla ilgili kalite ve fire/hata formlarını doldurur. Operasyon bazında çalıģmaların kalitesini denetleme çalıģmalarında görev alır. Tezgâh ve makineler üzerinde yapılan ayarların uygunluğunu kontrol eder. C.3.3 ĠĢlemi tamamlanan malzemelerin teknik özelliklere uygunluğunu denetler. C.4.1 ÇalıĢma sırasında belirlenen hata ve arızaları yetkili kiģilere bildirir. C.4 Süreçlerde belirlenen hata ve arızaları engelleme çalıģmalarına katılmak C.4.2 C.4.3 Hata ve arızaları oluģturan nedenleri belirler ve ortadan kaldırır. Hata ve arıza gidermeyle ilgili prosedür ve yöntemleri uygular. C.4.4 Yetkisinde olmayan veya gideremediği hata ve arızaları amirine bildirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 11
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama D.1.1 Donanımların güvenlik düzeneklerini ve iģlerliğini yıpranmaları ve bozulmaları talimatlara uygun Ģekilde periyodik olarak takip eder. D.1 Donanımların çalıģabilirliğini izlemek D.1.2 D.1.3 Bakım sırasında uygun olmayan bir durum olduğunda amirine haber verir. Arızalı donanımların ve araçların değiģimi veya onarımı için ilgili kiģilere haber verir. D.1.4 Donanımların düzenli çalıģmaları için planlı bakımları talimatlara göre uygular. D Alet ve donanımlarının koruyucu ve talimatlı bakımlarını sağlamak D.2 Bozulma ve yıpranmalarla ilgili iģlemleri yapmak D.2.1 D.2.2 Bozulma, yıpranma gibi olumsuzluklar ile ilgili kayıtları oluģturur ve ilgililere bildirir. Yetkisinde olmayan, çalıģma ömürleri dolan parçalar için amirini bilgilendirir. D.3.1 Bakım ve temizlik malzemelerini uygun Ģekilde depolar. D.3 Basit bakımları uygulamak D.3.2 D.3.3 D.3.4 Makine ve donanımların basit bakımını yapar. Donanımların çalıģma ömürlerini takip eder, zamanı geldiğinde değiģtirir. Yağlama ve hidrolik sistemlerde yağ seviyelerini kontrol ederek talimatlara uygun değiģimlerini gerçekleģtirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 12
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.1 ĠĢ emrini almak E.1.1 E.1.2 Yapılacak iģle ilgili imalat programını inceler. Ġmalat yöntemine göre iģ ve iģlem sıralamasını kontrol eder. E.1.3 Kullanılması gereken araç, gereç ve aletleri amiriyle birlikte belirler. E.2.1 Yapılacak iģe uygun olarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzeme takımlarını çalıģma alanına getirir. E.2 Kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlamak E.2.2 E.2.3 Ham ve yarı mamul malzemeleri çalıģma alanına getirir. Ġmalat yöntemine uygun alet ve takımlarını, kullanma talimatlarına uygun olarak hazırlar. E ĠĢ öncesi hazırlık yapmak (devamı var) E.2.4 E.3.1 Ġmalat ve yöntemi ile ilgili tespit ettiği aksaklık ve arızaları amirine bildirir. Ölçme ve kontrol aletlerinin doğru ölçüm yapıp yapmadığını kontrol eder. E.3 Ölçme ve kontrol aletlerini kontrol etmek E.3.2 Doğru ölçüm yapmayan aletlerin kalibrasyon yapılması için amirine bildirir. E.3.3 Kalibrasyon yapılamayacak durumda olan ölçme aletlerini amirine bildirir. E.4.1 Makinelerin yağ ve soğutma sıvısı seviyesini kontrol eder. E.4 Kullanılacak makine ve tezgâhların kontrollerini yapmak E.4.2 E.4.3 E.4.4 Makinelerin eksik yağ ve soğutma sıvısını talimatlara göre tamamlar. Malzeme cins ve kalınlığına göre makine ve takımların çalıģma ayarlarını yapar. Üretim parametrelerini olumsuz etkileyen aģınmıģ, yıpranmıģ ve tehlike oluģturacak durumları amirine bildirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 13
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.5 ĠĢlem öncesi makine /kalıp ayarlarını yapmak (eğme, bükme ve kesme makineleri) E.5.1 E.5.2 E.5.3 Malzeme cins ve kalınlığına göre kullanacağı makine ayarlarını amirine danıģarak yapar. Makinenin kalıba göre alt ve üst mesafe ayarlarını amirine danıģarak yapar. Makine ayar kontrol amaçlı deneme iģlemi yapar, amirine bildirir. E ĠĢ öncesi hazırlık yapmak E.6.1 Malzemeye uygun markalama takımlarını hazırlar. E.6 Markalama iģlemleri yapmak E.6.2 E.6.3 E.6.4 Ġmalat yöntemine uygun malzeme yüzey temizliğini yapar. Ġmalat resmine göre markalama iģlemini gerçekleģtirir. Markalanan parçanın amiri nezaretinde ölçü kontrolünü yapar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 14
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.1.1 Kesme yapacağı malzemenin cinsi, kalınlığı ve Ģekline bağlı olarak uygun kesme yöntemini ve makinesini amiri nezaretinde belirler. F.1 Giyotin makas, Ģerit testere ile kesmek F.1.2 F.1.3 Kesilecek malzeme cinsi ve biçimine göre makine ayarları yapar. Ġmalat resmine göre deneme kesimi yapar. F.1.4 Ġmalat resmine göre ölçü kontrolü yapar ve amirine bildirir. F.2.1 Oksi-gaz ve plazma ile kesmede malzeme kalınlığına göre uygun nozulu /memeyi amiri nezaretinde seçer. F Kesme iģlemleri yapmak F.2 Oksi-gaz ve plazma ile elle kesmek F.2.2 F.2.3 Malzeme kalınlığı ve cinsine göre yanıcı ve yakıcı gaz ayarı yapar. Pergel, Ģablon, mastar kullanarak, imalat resmine uygun kesme iģlemini yapar. F.2.4 Kesilen parçanın yüzey kalitesini amiri nezaretinde kontrol eder. F.3 KöĢe çıkarma iģlemlerini yapmak F.3.1 F.3.2 Ġmalata resmine göre köģe boģaltmalar için uygun makine seçimini amiri nezaretinde yapar. Kombine makas, dekopaj vb. makinelerde sac malzemelerin köģe boģaltma iģlemlerini yapar. F.3.3 Kesilen malzemelerin resme uygun ölçü kontrolünü amiri nezaretinde yapar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 15
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama G.1 Makine/aleti seçmek G.1.1 G.1.2 Malzeme cinsi ve kalınlığına göre uygun makine/aleti amiri nezaretinde seçer. Uygun matkap veya zımba ucunu amiri nezaretinde seçer. G Delme iģlemlerini yapmak G.2.1 Delinecek malzemenin cinsi ve kalınlığına göre devir sayısını ayarlar. G.2 Delme iģlemini yapmak G.2.2 G.2.3 Talimatlara göre delme iģlemini yapar. Malzeme delik çapı ve kalitesini amiri nezaretinde kontrol eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 16
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama H.1 Makine ve takımı seçmek H.1.1 H.1.2 Malzeme cinsi ve kalınlığına göre uygun bükme yöntemini amiri nezaretinde seçer. Bükme yöntemine uygun makineyi hazırlar. H.1.3 Uygun alt ve üst kalıpları amiri nezaretinde seçer. H Malzemeye Ģekil (form) vermek H.3 H.4 H.4 Deneme bükme iģlemini yapmak Bükme/kıvırma iģlemini yapmak Oluk ve kabartma iģlemlerini yapmak H.2.1 H.2.2 H.3.1 H.4.1 H.4.2 Ġmalat resmine uygun deneme bükme iģlemini amiri nezaretinde gerçekleģtirir. Ġmalat resmine göre ölçü uygunluğunu amiri nezaretinde kontrol eder. Ġmalat resmine uygun bükme/kıvırma iģlemini silindir makinesi, abkant pres, basit kalıplar vb. yardımı ile amiri nezaretinde gerçekleģtirir. Ġmalat resmine göre oluk ve kabartma iģlemleri için makine aparatlarının seçimini ve ayarını yapar. Kordon makinesinde sac malzemelerinin oluk ve kabartma iģlemlerini yapar. H.4.3 ĠĢlemi tamamlanan parçaların resme uygun ölçü kontrolünü yapar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 17
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama I.1 Yüzey/kenar temizlik yöntemine karar vermek I.1.1 I.1.2 Ġmalata uygun yüzey/kenar temizleme malzeme ve donanımını belirler. Makine ve donanım ayarlarını amiri nezaretinde yapar. I.2 Fiziksel temizleme iģlemleri yapmak I.2.1 I.2.2 Talimatlara uygun fiziksel yüzey/kenar temizleme iģlemini gerçekleģtirir. Ġmalat aģamasında yüzey/kenar temizlik kontrolünü yapar. I.3.1 Uygun kimyasal yüzey/kenar temizliği yöntemini amiri nezaretinde belirler. I Yüzey/kenar temizliği ve alıģtırma iģlemi yapmak I.3 Kimyasal temizleme iģlemleri yapmak I.3.2 I.3.3 Temizleme yöntemine uygun çözeltiyi temin eder. Kimyasal çözeltiyi malzeme yüzey/kenarına yeterli miktarda uygular. I.3.4 Malzeme üzerinde kalan fazla kimyasal çözeltileri temizler. I.4 BirleĢtirilecek yüzeylerin uygunluğunu kontrol etmek I.4.1 I.4.2 Resme uygun montaj iģlem sırasına göre parçaları bir araya getirir. BirleĢecek malzemelerin yüzey uygunluğunu amiri nezaretinde kontrol eder. I.5 AlıĢtırma iģlemini yapmak I.5.1 I.5.2 Parçaların birbirine alıģtırma iģlemini amiri nezaretinde yapar. AlıĢtırma esnasında belirlenen hataları amiri nezaretinde giderir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 18
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama J BirleĢtirme/montaj iģlemlerini yapmak J.1 Ġmalat resmine uygun birleģtirme/montaj yöntem ve tekniklerini seçmek J.2 BirleĢtirme iģlemini yapmak J.1.1 J.1.2 J.2.1 J.2.2 BirleĢtirme yöntemine uygun makine, alet ve takımı hazırlar. Montaj için gerekli makine ve alet ayarını amiri nezaretinde yapar. Ġmalat resmine uygun vidalı, perçinli, kenetli ve basit kaynaklı birleģtirme iģlemlerini amiri nezaretinde yapar. BirleĢtirme iģlemi tamamlanan iģ parçasını amiri nezaretinde kontrol eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 19
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama K Son iģlemleri gerçekleģtirmek K.1 ĠĢ parçasının kontrol ve temizliğini yapmak K.2 Etiketleme yapmak K.1.1 K.1.2 K.1.3 K.1.4 K.2.1 K.2.2 ĠĢ parçasının iģlem gören kısımlarının imalat resminde belirtilen ölçülere uygunluğunu amiri nezaretinde kontrol eder. ĠĢlemleri biten parçayı uygun bir konuma almak suretiyle iģlem gören yüzeyleri temizler. Ġmalatı tamamlanan parçayı kumlama, boyama ve benzeri üst yüzey iģlemleri için ilgili bölüme götürür. Ġmalatı tamamlanmıģ iģ parçasının gerekli kısımlarına yağ ve koruyucu madde sürer. ĠĢlemi biten iģ parçalarının belirlenmiģ yerlerine sipariģ numaralarının yazılmasını ve etiketlenmesini yapar. Üzerinde baģka iģlemler gerçekleģtirilecek parçanın ilgili üretim bandına aktarılmasını sağlar veya belirlenmiģ stok sahasında uygun Ģekilde istifler. K.3 ĠĢ bitiminde donanım ve iģ alanı temizliğini yapmak K.3.1 K.3.2 ÇalıĢma alanını, iģ organizasyonunu aksatmayacak Ģekilde düzgün ve temiz tutar. Kullanılan makine ve donanımı iģ bitiminde temizler ve iģi biten donanımı yerine kaldırır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 20
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama L Mesleki geliģim faaliyetlerine katılmak L.1 Bireysel mesleki geliģimi konusunda çalıģmalar yapmak L.1.1 L.1.2 Makine ve cihazların temel özellikleri ile ilgili eğitimlere katılır ve aldığı belgeleri muhafaza eder. Metal sac iģlemeciliği ile ilgili yeni teknolojileri ve geliģmeleri takip eder. L.1.3 Bilgi ve deneyimlerini birlikte çalıģtığı kiģilere aktarır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 21
3.2. Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman 1. Anahtar takımları 2. Bağlama elemanları (cıvata, somun, vida, perçin vb.) 3. Daire/Ģerit testere makinesi 4. Dekopaj makinesi 5. Delme ve kesme, eğme ve bükme kalıpları 6. Giyotin makas 7. Hidrolik pres 8. ĠĢkence 9. Kaynak makinesi ve donanımları 10. Kenet bükme/abkant/silindir ve kordon makinesi 11. Kılavuz/pafta takımları 12. KiĢisel koruyucu donanım (baret, koruyucu burunlu ayakkabı, eldiven, gaz maskesi, kulak tıkacı, siperlik, toz gözlüğü, toz maskesi, koruyucu elbise) 13. Kollu sac makası 14. Manyetik matkap 15. Markalama araçları 16. Matkap tezgâhları 17. Motorlu el aletleri (spiral taģ, breyiz vb.) 18. Ölçme ve kontrol aletleri (mikrometre, kumpas, gönye, Ģerit metre, çelik cetvel, açıölçer, mastar ve Ģablonlar vb.) 19. Su terazisi 20. Takım çantası (tornavida, pense, yan keski, çekiç, segman pensesi, tel fırça vb.) 21. TaĢıma ve aktarma düzeneği (ceraskal, vakum, mıknatıslı tutucu, kurtağzı, Ģaryo, taģıma arabası vb.) 22. Uyarı levhaları 23. Yangın söndürme cihazı 3.3. Bilgi ve Beceriler 1. Acil durum bilgisi 2. Alet ve makine bakım prosedürleri bilgisi 3. Araç, gereç ve ekipman bilgisi 4. Atık bilgisi 5. Basit ilkyardım bilgisi 6. Çevre koruma yöntemleri bilgisi 7. Ekip içinde çalıģma yeteneği 8. El aletlerini kullanma bilgi ve becerisi 9. El ve göz ile muayene esasları bilgisi 10. Ġmalat resmi okuma becerisi 11. ĠĢ sağlığı ve güvenliği bilgisi 12. Mesleki teknolojik geliģmelere iliģkin bilgi 13. Ölçme ve kontrol bilgisi/becerisi 14. Perspektif, görünüģ ve kesit görünüģleri okuma bilgisi Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 22
15. Sac kesme ve Ģekillendirme yöntemleri bilgisi 16. Sözlü ve yazılı iletiģim yeteneği 17. TaĢıma ve sabitleme donanımı kullanım becerisi 18. Temel çalıģma mevzuatı bilgisi 19. Temel elektrik bilgisi 20. Temel geometri ve matematik bilgisi 21. Temel malzeme bilgisi 22. Temel mekanik bilgisi 23. Temel sökülebilir/sökülemeyen birleģtirme teknikleri bilgisi 24. Üretim süreçleri bilgisi 25. Yangın önleme ve yangınla mücadele bilgisi 26. Zamanı verimli bir Ģekilde kullanma becerisi 3.4. Tutum ve DavranıĢlar 1. Acil ve stresli durumlarda soğukkanlı olmak 2. Amirine doğru ve zamanında bilgi aktarmak 3. ÇalıĢma zamanını iģ emrine uygun Ģekilde etkili ve verimli kullanmak 4. Çevre, kalite ve ĠSG mevzuatında yer alan düzenlemeleri benimsemek 5. Deneyimlerini iģ arkadaģlarına aktarmak 6. Detaylara özen göstermek 7. Dikkatli ve titiz olmak 8. Doğal kaynak kullanımı ve geri kazanım konusunda duyarlı olmak 9. Görevi ile ilgili yenilikleri takip etmek ve izlemek 10. ĠĢyeri hiyerarģi iliģkisine saygı göstermek 11. ĠĢyerine ait araç, gereç ve ekipmanın kullanımına özen göstermek 12. Kendi ve diğer kiģilerin güvenliğini gözetmek 13. Kendini geliģtirme konusunda istekli olmak 14. Korunması gereken malzeme ve gereçlerin korunmasını özenle yapmak 15. Mesleki geliģim için araģtırmaya açık olmak 16. Olumsuz çevresel etkileri belirlemek 17. Sorumluluklarını bilmek ve yerine getirmek 18. Süreç kalitesine özen göstermek 19. Talimat ve kılavuzlara harfiyen uymak 20. TaĢıma ve kaldırma donanımını doğru Ģekilde kullanmak 21. Tehlike durumlarında ilgilileri bilgilendirmek 22. Tehlike durumlarını dikkatle algılayıp değerlendirmek 23. Temizlik, düzen ve iģyeri tertibine özen göstermek 24. Vardiya değiģimlerinde etkili, açık ve doğru Ģekilde bilgi paylaģmak 25. Yetkisinde olmayan kusurlar hakkında ilgilileri bilgilendirmek Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 23
4. ÖLÇME, DEĞERLENDĠRME VE BELGELENDĠRME Metal Sac ĠĢlemeci (Seviye 3) meslek standardını esas alan ulusal yeterliliklere göre belgelendirme amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, gerekli çalıģma Ģartların sağlandığı ölçme ve değerlendirme merkezlerinde yazılı ve/veya sözlü teorik ve uygulamalı olarak gerçekleģtirilecektir. Ölçme ve değerlendirme yöntemi ile uygulama esasları bu meslek standardına göre hazırlanacak ulusal yeterliliklerde detaylandırılır. Ölçme ve değerlendirme ile belgelendirmeye iliģkin iģlemler Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 24
Ek: Meslek Standardı Hazırlama Sürecinde Görev Alanlar 1. Meslek Standardı Hazırlayan KuruluĢun Meslek Standardı Ekibi Dr.Halis YEġĠL ġule ġeyma YILDIZ Mustafa SARAL Burcu ERKMEN ASO METES Proje Koordinatörü ASO METES Proje Koordinatör Yardımcısı ASO METES Proje Teknik Uzman ASO METES Proje Ġdari Sekreteri 2. Teknik ÇalıĢma Grubu Üyeleri Prof.Dr.Mehmet TÜRKER Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi YaĢar ÇERÇĠ MeYe Metal Recep KORKMAZ RR Makine ġeref ÇAYIR Gündüz Kalıp Sistemleri Hüseyin Hilmi ÜSTÜN Ünal Paslanmaz Çelik Hamit YĠĞĠT ALFER Mühendislik 3. GörüĢ Ġstenen KiĢi, Kurum ve KuruluĢlar Adana Sanayi Odası Anadolu OSB Müdürlüğü Ankara Sanayi Odası 1. OSB Ankara Sanayi Odası 2. ve 3. OSB Ankara Sincan EML. Makina Teknolojisi Alanı Ankara Ticaret Odası Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Asansör Sanayi Meslek Komitesi ASO Alüminyum Doğrama Ġmalat Sanayi Meslek Komitesi ASO Demir ve Metal ĠĢleri Sanayi Meslek Komitesi ASO Fabrikasyon Metal Ürünleri Sanayi Meslek Komitesi ASO Genel Amaçlı Makina ve Yedek Parça Sanayi Meslek Komitesi ASO Hadde ve Boru Sanayii Meslek Komitesi ASO Madeni EĢya Sanayi Meslek Komitesi ASO Sanayi ve ĠnĢaat Makinaları Ġmalat Sanayi Meslek Komitesi Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 25
Aydın Sanayi Odası Balıkesir Sanayi Odası BaĢkent OSB Müdürlüğü BirleĢik Metal ĠĢçileri Sendikası Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Çelik-ĠĢ Sendikası Denizli Sanayi Odası Devrimci ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu Ege Bölgesi Sanayi Odası Ereğli Demir Çelik Fabrikaları T.A.ġ. EskiĢehir Sanayi Odası Fırat Üniversitesi Rektörlüğü Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Gaziantep Sanayi Odası Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü Hak-ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu Hatay Payas Endüstri Meslek ve Teknik Lisesi Ġskenderun Demir Çelik A.ġ Ġstanbul Sanayi Odası Ġstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü Ġzmir Sanayi Odası Karabük Üniversitesi Rektörlüğü Kayseri Sanayi Odası Kocaeli Sanayi Odası Konya Sanayi Odası Küçük ve Orta Ölçekli ĠĢletmeleri GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 26
Makina Ġmalatçıları Birliği Manisa Ticaret ve Sanayi Odası Marmara Üniversitesi Rektörlüğü Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Mesleki Eğitim ve Küçük Sanayi Destekleme Vakfı Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörlüğü Ostim OSB Otomotiv Sanayi Derneği Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü T.C. BaĢbakanlık Türkiye Ġstatistik Kurumu T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü T.C. ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ÇalıĢma Genel Müdürlüğü T.C. ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Eğitim ve AraĢtırma Merkezi T.C. ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü Takım Tezgâhları ĠĢadamları Derneği TMMOB Metalürji Mühendisleri Odası Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Türk Metal Sendikası Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Türkiye ĠnĢaat Sanayicileri ĠĢveren Sendikası Türkiye ĠĢ Kurumu Türkiye ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu Türkiye ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 27
Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı 4. MYK Sektör Komitesi Üyeleri ve Uzmanlar Prof. Dr. Süleyman TEKELI, ġeref ÜNVER, Çiğdem ÜNAL, Mete ÇANKAYA, Muhsin ġaġmaz, Çağatay KESTĠR, Serpil ÇĠMEN, Ahmet YARDIMCI, Turgut Ramazan TANLAK, Miray VURMAY, ġahin SERĠM, Dr. Aykut ENGĠN, Ahmet GÖZÜKÜÇÜK, BaĢkan (Yükseköğretim Kurulu) BaĢkan Vekili (Milli Eğitim Bakanlığı) Üye (ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) Üye (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) Üye (UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı) Üye (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) Üye (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) Üye (Türkiye Esnaf ve Sanâtkarları Konfederasyonu) Üye (Türkiye Ġhracatçılar Meclisi) Üye (Türkiye ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Hak ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Türkiye ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Mesleki Yeterlilik Kurumu) Firuzan SĠLAHġÖR, Hacı Ali EROĞLU, Sinan GERGĠN, Daire BaĢkanı (Mesleki Yeterlilik Kurumu) Sektör Sorumlusu (Mesleki Yeterlilik Kurumu) Sektör Komitesi Temsilcisi (Öz. Ġdaresi BaĢkanlığı) 5. MYK Yönetim Kurulu Bayram AKBAġ, Prof.Dr. Oğuz BORAT, BaĢkan (ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Temsilcisi) BaĢkan Vekili (Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcisi) Prof.Dr. Yücel ALTUNBAġAK, Üye (Meslek KuruluĢları Temsilcisi) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 28
Doç.Dr. Ömer AÇIKGÖZ, Dr. Osman YILDIZ, Celal KOLOĞLU, Üye (Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı Temsilcisi) Üye (ĠĢçi Sendikaları Konfederasyonları Temsilcisi) Üye (ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu Temsilcisi) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2012 Sayfa 29