KANAMALARDA LKYARDIM
Kanama Nedir? Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) akmasıdır. Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır: 1- Kanamanın hızına 2-Vücutta kanın aktığı bölgeye 3-Kanama miktarına 4-Kişinin fiziksel durumu ve yaşına
Vücutta Kanın Aktığı Bölgeye Göre: 1. Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına doğru akar. 2. İç kanamalar: Vücut içine kanama olduğu için gözle görülemez. 3. Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.
Kanayan Damara Göre: Arter (Atardamar) Kanaması: Kalp atımları ile uyumlu, Kesik kesik akar, Ve açık renklidir.
Ven (Toplardamar) Kanaması: Koyu renkli, Sızıntı şeklindedir.
Kılcal Damar Kanaması Küçük kabarcıklar şeklindedir.
Kanama Çeşitleri
Kanamalarda İlkyardım Uygulamaları Nelerdir? Dış kanamalarda ilkyardım Hasta / yaralının durumu değerlendirin (ABC), Yardım çağırın (112), Yara / kanama değerlendirin, Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırın,
Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırın, Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulayın, Kanayan bölgeyi yukarı kaldırın, Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulayın, Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa turnike uygulayın,
Basınç Noktaları
Şok pozisyonu verin, Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirin (2-3dk), Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstünü örtün, Yapılan uygulamalar varsa turnike ile ilgili bilgileri yazın, Hızla sevk edilmesi sağlayın.
İKEUYGULAMASI RN T U Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa turnike uygulanmalıdır. Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır, eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü, uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir yada uzvun tamamen kaybına neden olabilir.
Hangi Durumlarda Turnike Uygulanmalıdır? Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (Kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için), Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, Uzuv kopması varsa.
Turnike Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8-10 cm olmalıdır. Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalıdır. Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir.
Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz. Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez. Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.
Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-20 dakikada bir turnike gevşetilmelidir. Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz. Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike uygulanabilir.
El ve Ayak Kopmalarında Turnike Nasıl Uygulanır?
Kopmuş olan uzvun kanama kontrolü yapılır, tampon yapılır ve kapatılır. Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır. Turnike uygulandıktan sonra sıkılaştırılarak uzuvdaki kanama kontrol edilir. Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir plastik torbaya konur.
Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı kapatıldıktan sonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş ikinci bir torbaya yada kovaya konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış olur. Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır.
İç Kanamalarda İlkyardım İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir. Hasta / yaralıda şok belirtileri vardır.
İç Kanama Şüphesi Olanlarda Aşağıdaki Uygulamalar Yapılmalıdır Hasta / yaralının bilinci ve ABC si değerlendirin, Üzerini örterek ayakları 30 cm yukarı kaldırın, Asla yiyecek ve içecek vermeyin, Hareket ettirmeyin (özellikle kırık varsa), Yaşamsal bulguları inceleyin, Tıbbi yardım isteyin (112), Sağlık kuruluşuna sevkini sağlayın.
Doğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardım: Burun kanaması: Hasta/yaralı sakinleştirin, endişeleri giderin, Oturtun, Başı hafifçe öne eğin, Burun kanatlarını 5 dakika süre ile sıkın, Doktora gitmesini sağlayın.
Kulak Kanaması: Hafifse kulak temiz bir bezle temizlenmeli, Kanama ciddi ise kulağı tıkamadan temiz bezlerle kapayın, Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırın, Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırın, Kan Kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda hasta/yaralılarda kanama örnekleri ile birlikte doktora sevk edilir.
Şok Nedir? Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir.
Şok Çeşitleri Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır: Kardiyojenik şok Hipovolemik şok Toksik şok Anaflaktik şok
Şok Belirtileri Nelerdir? Endişe, huzursuzluk Hızlı ve zayıf nabız Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik Bilinç seviyesinde azalma Hızlı ve yüzeysel solunum Dudaklar veya mukozada solukluk yada morarma Susuzluk hissi Kan basıncında düşme
Şokta İlkyardım Çevre ve kendi güvenliğini sağlayın, Hava yolunun açıklığı sağlayın, Hasta/ yaralının mümkün olduğunca temiz hava solumasını sağlayın, Varsa kanamayı hemen durdurun,
Şok pozisyonu verin, Hasta / yaralıyı sıcak tutun, Hasta / yaralının hareket etmemesini sağlayın, Hızlı bir şekilde tıbbi yardım isteyin (112) ve sağlık kuruluşuna sevkini sağlayın, Hasta / yaralının endişe ve korkularını giderin, psikolojik destek olun.
Şok Pozisyonu Nasıl Verilir? Hasta / yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır, Bacaklarını 30 cm kadar yukarı kaldırarak altına destek konur (Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi vb.), Üzeri örtülerek ısıtılır, Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında kalınmalıdır, Belli aralıklarla (2-3 dk) bir yaşam bulguları değerlendirilmelidir.
TEŞEKKÜRLER