FARKLI HAYATLAR & ORTAK İDEALLER İTTİHAD-I İSLAM

FARKLI HAYATLAR & ORTAK İDEALLER İTTİHAD-I İSLAM ŞUBAT 2013

ULUSLARARASI GENÇLİK BULUŞMASI AKADEMİK FORUM Genç İDSB UGB AKADEMİK FORUM DİZİSİ-1 MEDYA VE GENÇLİK DANIŞMA KURULU CİHAD TERZİOĞLU RAGIP TANRIKULU AHMET UBEYDULLAH ÖZER İSMAİL EMANET SUAT KIR YUSUF KARA EDİTÖR FATİH COŞAR EMRE GÖKYİĞİT PROJE EDİTÖRÜ BURAK ERUSLU MEHMET AKDAŞ ii

GRAFİK VE BASKI KOORDİNATÖRÜ CİHAT ADIGÜZEL EMRAH EKER KAPAK KEREM KILIÇ RAGIP ABDULLAHOĞLU MİZANPAJ SİNAN YILDIRIM İSMET YILDIRIM 1. BASKI ŞUBAT 2013, İSTANBUL www.gencidsb.org twitter.com/gencidsb facebook.com/idsb.uniw YAYIN HAKLARI ESERİN HER HAKKI ÜMMETE AİTTİR. ÜMMETE FAYDALI OLACAK ŞEKİLDE ALINTI YAPILABİLİR. iii

Genç İDSB Biz kimiz? Genç İDSB, farklı meslek grupları ve eğitim alanlarına mensup 18-30 yaşları arasındaki genç gönüllülerden müteşekkil İDSB bünyesinde faaliyet gösteren bir kuruldur. Üyeler arasında farklı dallarda eğitim alan üniversite öğrencileri, özel sektör çalışanları ve genç akademisyenler bulunmaktadır. Üyelerin bir çoğu Genç İDSB bünyesinde gönüllü faaliyetlerine başlamadan önce de ittihad düşüncesine inanan, bu gayede hizmet eden farklı sivil toplum kuruluşlarında görev almış ve sivil toplum kültürüne ve işleyiş biçimine vakıf kişilerdir. Genç İDSB, İslam Dünyasının dertleriyle dertlenen ve çözüm için her zaman ve her mekanda aktif bir şekilde görev almaya hazır, bu doğrultuda çalışmalarını gerçekleştirirken Türkiye'de veya dünyanın farklı coğrafyalarında faaliyet gösteren diğer STK'larla işbirliği yapan bir kuruldur. İslam Dünyasını refaha ulaştıracak ve mevcut sorunlarına çözüm getirebilecek yolların birlik olma ve istişare yapmadan geçtiğine inanan Genç İDSB, yürüttüğü projeler ile İDSB'nin öncülük ettiği ittihad yürüyüşünün bir parçasıdır. Ne yapıyoruz? Genç İDSB, İslam Dünyası gençleri arasında devamlılığı olan bir iletişim ağı kurmak, karşılıklı tecrübe alışverişinde bulunmak ve farklı coğrafyalardaki müslüman gençlerin sorunlarını çözüme kavuşturmak adına çalışmalar yapar. Uluslararası Gençlik Buluşmaları (UGB) bu çalışmaların başında gelir. Uluslararası Gençlik Buluşmalarında 40'ın üzerinde ülkeden 100'ü aşkın genç bir araya gelerek İslam Dünyasını alakadar eden ekonomik, sosyal, siyasi, kültürel ve dini konularda görüş alışverişinde bulunur ve akademik forumlar düzenlerler. Bu sayede farklı coğrafyalardan gelen gençler, farklı ülkelerdeki Müslüman kardeşlerinin problemlerinden haberdar olmanın yanı sıra, onlarla tanışma ve dostluk kurma fırsatını da elde etmiş olur. STK Akademileri Genç İDSB tarafından gerçekleştirilen önemli faaliyetlerden biridir. Bu çalışma çerçevesinde İstanbul'a davet edilen bir STK'nın temsilcileri Türkiye'deki başarılı ve köklü STK'ların yetkilileri ile buluşturularak tecrübe alışverişi yapılması sağlanır. Program düzenlenen seminerler ve eğitimlerle desteklenir. iv

Ülke Masaları Heyeti Projesi uzun soluklu bir proje olmakla beraber, Genç İDSB bünyesindeki üyelerin belli bir ülkedeki ekonomik, sosyal, siyasi ve dini alanda yaşanan gelişmeleri takip etmesi ve düzenli araklıklarla diğer üyelere bilgilendirici sunumlar yapması temeline dayanır. Bu çalışma vesilesi ile, her bir İslam Ülkesini yakından tanıyan bir uzman yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çalışmalara ek olarak, Genç İDSB, İslam Dünyasının farklı bölgelerindeki sorunlara dikkat çeken ve bu sorunları çözmeyi amaçlayan konferanslar, seminerler ve istişare toplantıları düzenler. Neden Yapıyoruz? Genç İDSB, tüm dünya sathına yayılmış Müslüman gençlerin fikir, düşünce ve gelecek tahayyülü noktalarında ortak bir bilince ve hareket etme yetisine sahip olmasının asıl amaç olan ittihad a giden yolda çok önemli bir mihenk taşı olduğu düşüncesine sahiptir. Gerçekleştirilen faaliyetlerle ümmet gençlerinin düşünsel ve eylemsel düzlemde bir araya gelmeleri hedeflenmektedir. Ancak bu sayede on yıllardır birbirinden ayrı kalmış kardeşlerin kavuşabileceği ve beraber güçleneceği açıktır. Genç İDSB olarak biz, karşılıklı tecrübe aktarmının, bilgi paylaşımının ve fikir alışverişinin sürekliliği olan sağlam bir ilişki ağı kuracağına inanıyoruz. Bu itibarla, İslam Dünyası gençleri arasındaki işbirliği ve kooridnasyonun sağlanması, güçlenerek devam edebilmesi adına çalışmalar yürütüyoruz. v

MEDYA VE GENÇLİK Genç İDSB Bağcılar Belediyesine Katkılarından Dolayı Teşekkür Ediyoruz vi

İÇİNDEKİLER Takdim- ALİ KURT... 4 Takdim- CİHANGİR İŞBİLİR... 7 Takdim- CİHAD TERZİOĞLU... 9 İDSB 9. UGB İstanbul Deklerasyonu... 11 BALKANLARDA İSLAM VE MÜSLÜMANLAR: SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERi... 14 BALKANLARDA İSLAM VE MÜSLÜMANLAR: SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERi / ALI PAJAZITI... 15 SIRBİSTANDA İSLAM-ARNAVUT MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI / MAJLINDA HYSENI... 30 RUSYA MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ / NAIDA TONAEVA... 34 MAKEDONYA MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ / METIN HOXHA... 39 ARNAVUTLUKTA İSLAMIN YANLIŞ ANLAŞILMASI / FATJON KADILLARI... 46 İSLAM DÜNYASININ SORUNLU BÖLGELERİ / ARBER LAMI... 48 AVRUPA-ABD MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ... 51 ABD'DEKİ MÜSLÜMANLARIN KARŞILAŞTIĞI SOSYAL VE KÜLTÜREL SORUNLAR / FAROOQ SYED HAQUE... 52 İNGİLTERE MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE BU SORUNLAR İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ / TANER DOĞAN... 58 Fransa Müslümanlarının Sorunları Ve Çözüm Önerileri / LOKMAN BALKAN... 62 Belçika Müslümanlarının Sorunları Ve Çözüm Önerileri / TUBA YARDIM... 66

Avrupa da Müslümanların Sorunları Ve Çözüm Önerileri / VEYSEL FİLİZ... 73 ALMANYA MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI / YUSUF AYDIN... 78 ASYA MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ... 90 Asya Müslümanları nın Sorunları Ve Çözüm Önerileri / ALI ŞAHIN... 91 BANGLADEŞ İN EKONOMİK DURUMU / MOHAMMAD ABDULLAH ALMASOOD... 102 Doğu Türkıstan Müslümanlarının Sorunları Ve Çözüm Önerılerı / ABDUSSELAM TEKLIMAKAN... 115 İSLAM DÜNYASI NIN SORUNLARINA ÇÖZÜMLER: GENÇLERİN VE ÇEVRELERİNDEKİ İNSANLARIN ROLÜ / MUHAMMAD SUHAIL AHMAD... 126 KAŞMİR ÇATIŞMASI/ WAQAS LODHI... 145 İslam ın Orta Asya Ve Kırgızistan daki Dinamikleri / KUBANGAZY BUGUBAEV... 147 Kazakıstan Müslümanlarının Sorunları ve Çözüm Önerileri / DOÇ.DR. ZHALGAS SANDYBAYEV... 167 AFRİKA MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ... 172 Afrika daki Çatışmaların Arkasındaki Temel Sebep: Kıtada Müslümanları Etkisizleştirme Girişimi Prof. Dr. Ahmet KAVAS... 173 İSLAM DÜNYASI NDA SORUNLU BÖLGELER SRİ LANKA - SERENDİP / ASHSHEIKH. S.M. SUFIYAN... 184 Siyah Afrika da Genel Sorunlar Ve Çözümleri / EMRE GÖKYİĞİT... 212 2

ORTADOĞU MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ... 216 POLİTİK ŞARTLAR: LÜBNAN / MAHER ISLAMBOULI... 217 İÇ KESİM FİLİSTİNLİLERİYLE ALAKALI BİR BELGE / AMIR ASLI... 221 Türkiye'de Müslümanların Sorunları ve Çözüm Önerileri MUHAMMET ASAN, VEDAT BALIKÇI... 223 İslam Dünyasında Gençlerin Manevi Sorunları ve Çözüm Yolları VAHAP GÜLTEKİN... 227 3

TAKDİM Değerli genç kardeşlerimizle her yıl yazın Türkiye de kışın ise farklı bir coğrafyada olmak üzere buluşmaktayız. Uluslararası Gençlik Buluşmaları adını verdiğimiz bu toplantılar bir hafta sürüyor. Buluşmanın yapıldığı ülkelerde tarihi, dini ve kültürel mekanların yanı sıra çeşitli devlet kuruluşları ve sivil toplum yapılanmaları ziyaret ediliyor. Yine bu buluşma bünyesinde üç gün de belirlenen bir konuda forum yapılıyor. Bu buluşmada da Kıbrıs ı bu güzide İslam beldesini tanımaya, Kıbrıslılarla tanışmaya geldik. Evet, biz bile çok yakınız buraya, ama samimiyetle söylüyorum birbirimizi hakkıyla tanımıyoruz. Ümit ediyorum bu buluşma, bu güzel ülkeyi tanımamıza ve kalıcı dostluklar kurmamıza vesile olur. Bir hafta süren bu programdaki forumun konusu İslam Dünyasındaki Sorunlu Bölgeler ve Çözüm Önerileri oldu. Sorunsuz bölge mi var ki dünyada diye soranlarınız veya düşünenler muhakkak var. Ama bizler bu sorunlara gençlerin nasıl baktığını, nasıl yaklaştığını, çözüm için neler düşündüklerini, neleri önerdiklerini bu forum sayesinde dinleyeceğiz. Yarınımız olan bu gençleri gerçekten önemsediğimizi, bu forumun yerküre üzerindeki sorunlara genç ve dinç bir bakış açısı ile yeni açılımlar sağlayacağına inandığımızı bu konuşma vesilesiyle ifade etmek istiyorum. Yarınımız gençler deyip de onları arka plana atmak, karar alma süreçlerine dahil etmemek ve aslında yarın yine onları etkileyecek sorunlu meselelerde onları dinlememek herhalde büyük haksızlık olacaktır. Bu çerçevede zaten forum bünyesinde uzmanlarımız ve katılımcılar tarafından ciddi birçok tebliğ sunulacak ve bunlar kitapçık olarak katılımcılarla paylaşılacak. Az önce zikrettiğim ve fazlasıyla önemsediğimizi ifade ettiğim genç kardeşlerim dünyanın dört bir yanından Kıbrıs a buluşma için geldiler. Her biri kendi ülkesinde çok yakın bir gelecekte farklı farklı yerlerde ve makamlarda hizmet edecek olan bu gençlerin niçin buraya geldiklerine dair soruyu sormamız gerekiyor. Gerçekten de farklı farklı dillerde, renklerde ve kültürlerde olan yüzlerce gencimizi Kıbrıs ta buluşturan ruh, ideal ve amaç ne acaba? Acaba Akdeniz in incisi olan Kıbrıs ı gezip tozmak için mi geldi bunca genç? Ciddi maddi ve manevi külfetlere katlanarak vakıflar, dernekler ve teşkilatlarımız bu gençleri neden gönderdi? 4

Bu soruların cevabı temsil ettiğimiz teşkilatın kurucu fikrinde gizli: İttihad Ruhu! İslam dünyasının bugün belki en fazla ihtiyaç duyduğu ruh bu ittihad ruhudur. Globalleşen, türlü türlü tehditler ve meydan okumalarla karşı karşıya olduğumuz bu zaman diliminde ezilmeden, komplekse kapılmadan güçlü olarak kalmanın, söz söylemenin ve eylem ortaya koymanın adıdır İttihad Ruhu. Bu gençleri Kıbrıs a getirten bu ruh, onların abileri ve büyüklerini de 2005 yılında İstanbul da düzenlenen konferansta bir araya getirdi. Yüzlerce katılımcı iki günün sonunda ittihad ruhunun tecessüm ettiği İslam Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları Birliği (İDSB) nin kurulması kararını aldı. Dünyanın her yerinden Müslümanlar arasında akidevi, tarihi ve stratejik bir zorunluluk olarak anlam biçtiğimiz ittihad ruhu İDSB nin kurucu ruhudur. Birbirimizi her anlamda daha yakından tanımak, bilmek ve kendi meselelerimize vukufiyet kesbetmek gerektiğine inanıyoruz. Forum bünyesinde gençlerin tartışacağı sorunları, sorunlu bölgelerin, alanların neler olduğunu ancak birbirimizi tanıyarak, güç birliği yaparak bilebilir ve çözüm yolları için adımlar atabiliriz. Ancak ittihad ruhu ile birbirimizin derdini bilir, derdiyle dertlenir ve çözmek için imkanlarımızın, sınırlarımızın neler olduğunu anlayabilir ve elle tutulur projeler ortaya koyabiliriz. Çünkü Mevlana nın da dediği gibi sizin tüm bildiğiniz karşınızdakinin sizi anladığı kadardır. Bizler de bu anlayışın boyutlarını genişletmek ve derinleştirmek için çalışmaktayız. Bu amaç ve gayelerle kurduğumuz bugün 53 ülkeden 225 üyesi ile İDSB, Müslümanların birbirini daha iyi tanıması, kaynaşması, ittihadı temin ederek güçlü bir varlık olarak yerküre üzerinde yer almaları için çalışan önemli bir küresel mekanizmadır. Kuds-i Şerif ten Şâm-ı Şerif e, Bağdat-ı Reşid den, Darul Beyda ya, Saraybosna dan Üsküp e, Rusya steplerinden Maveraünnehir e, Açe diyarından Kuala Lumpur a oradan Hind diyarlarına kadar yeryüzünü inşa ve ihya edecek genç kardeşlerimize tekrardan teşekkür ediyorum. Belki birçoğumuzun bu yaşlarda iken imkanlar ve fırsatlar bulamadığımız ziyaretleri, programları ve buluşmaları Rabbimiz bu genç kardeşlere ihsan etti. Hayallerimizi şimdi fiiliyata geçiren İslam ümmetinin liderliğini yapacak bu pırıl pırıl gençler İttihad-ı İslam ruhuna uygun bir şekilde bulundukları her yerde, tüm imkanları ve şartları zorlayarak aşkla, şevkle ve ihlasla hedefine kilitlenmiş bir şekilde çalışacaklardır. Bundan zerre kadar şüphem yoktur. 5

Yukarıda zikrettiğim İttihad Ruhunun esasını teşkil eden akidevi ve tarihi şuur ile yetişecek, kendi alanlarında ümmete hizmet için en iyisi olacak gençlerin yetişmesi boynumuzun borcu. Dokuzuncusunu gerçekleştirdiğimiz bu buluşmada gecesini gündüzüne katan Genç İDSB kadrosunu, onlara destek veren her bir ferdi, kurumu, kuruluşu ve yapıyı da hayırla ve duayla zikrediyorum. Av. Ali KURT İDSB Genel Sekreteri 6

TAKDİM Sevgili kardeşlerim, Burada, Kıbrıs ta, İslam dünyasının sorunlu bölgeleri ve çözüm yolları üç gün boyunca istişare edildi. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıslıların sıcak ev sahipliğinde bu verimli buluşmayı gerçekleştirmiş bulunmaktayız. Ama Kıbrıs ı ve Kıbrıslıları unutmayacağız. Unutturmayacağız. Kıbrıs, Hala Sultanımızın yurdudur. Kıbrıs, sahabe diyarıdır. Kıbrıs, mücahidin, gazinin, şehidin, yiğidin harman olduğu yerdir. Bu emsalsiz Akdeniz adasını, bu güzel ülkeyi, bu mübarek İslam beldesini hafızalarımızın en müstesna köşesine kazıyacağız. Arzumuz, bu buluşma sona ererken yeni başlangıçlara da vesile olmasıdır. Büyük bir heyecan ve şevkle, yüksek bir gayret ve azimle yolumuza devam edeceğiz. İslam âleminin birliği ve refahı için daha çok fedakârlık bizleri bekliyor. Aziz dostlar, Bahar kolay gelmez, bedel ister! Zaferler kolay elde edilmez, şehitler, gaziler ister! Güneş, yıldızlar kaybolmadan doğmaz! Bugün dünyanın dört bir yanında; Mali de, Arakan da, Suriye de, Irak ta, Afganistan da, Gazze de şehit olan on binlerce genç ortak baharımız için kendilerini feda ettiler. Onları rahmet ve minnetle anıyorum. Bugün, dünyanın dört bir yanında on binlerce genç, biz dirilelim diye direniyorlar. Tunus un, Libya nın, Mısır ın, Yemen in, Suriye nin, Irak ın baharını tebrik ediyorum. Tunus un, Libya nın, Mısır ın, Yemen in, Suriye nin, Irak ın, Filistin in devrimci gençlerini selamlıyorum. Bahar gelecekse hepimize gelecek. Diktatörleri devirmek yetmez, zihinlerdeki zorbaları da devirmek, sınırları da silmek gerekiyor. İttifak etmek yürek ister; ittihat, cehd ve gayret gerektirir. Sizde bu yürek bu gayret var çok şükür. Muhterem kardeşlerim, 7

Gelecek 10. buluşmayı Balkanlarda gerçekleştireceğiz inşaallah. Daha sonra ise Beyrut ta, Kuala Lumpur, İstanbul da ve daha pek çok İslam şehrinde buluşmalar icra edeceğiz. Önümüzdeki yıllarda İstanbul buluşmalarını geniş bir şekilde gerçekleştirmeyi, bugüne kadar buluşmalara katılan 1000 i aşkın genç kardeşimizi İstanbul a davet etmeyi planlıyoruz. Bu birlikteliğin kıymetini bilelim. Bu ağımızı hep birlikte kuvvetlendirelim. İslam dünyasının yeni bir medeniyet hamlesi yapabilmesi, insanlığa barış ve huzurun doğru adresini sunabilmesi için bizim ittifak ve fedakârlığımızın ne kadar hayati olduğunu görelim. Cihangir İŞBİLİR İDSB Genel Koordinatörü 8

TAKDİM Bir gençlik, bir gençlik, bir gençlik... Pergel misali bir ayağı milli ve manevi değerlerinde sabit, diğer ayağı tüm Islam dünyasında... Bir gençlik, dünyanın bir ucunda kardeşi üzüldüğünde üzülen, diğer ucunda bir kardeşi sevindiğinde sevinen... İslam kardeşliğini pekiştirmek, ittihad-ı islamı kurmak için kuşatıcı ve gerçekçi bir dilin yeniden üretilmesi gerektiğine inanan; birikimiyle ülkeye önder olacak, yolu uzun, geleceği aydınlık bir gençlik... Bütün İslam dünyasındaki problemlerin sorumluluğunu, yüklendiği İslam şuuru ile omuzlarında hisseden; mazlumun, çaresizin, kimsesizin kabul olmuş duası olmak için kollarını sıvayan, ümmetin yetim çocuklarının ağabeyi, ablası olmaya aday bir gençlik... Mehmet Akif in Asım ın Nesli diye seslendiği, Üstad Necip Fazıl ın Büyük Doğu da medeniyetimizin mayasıyla yeşerttiği ve Sezai Karakoç un iklimler ötesinden dirilişini müjdelediği bir gençlik Ancak böyle bir gençlik ile birlikte insanlığın kurtuluş reçetesi olan İslam ı dünyaya tanıtabilir ve yeryüzünün her karış toprağında adaleti ve kardeşliği tesis edebiliriz. İnsanların hayrı ve saadeti için var gücü ile çalışan, aldığı her nefesin hesabının verileceğini bilen, ömrünün sonuna kadar insanlığa hizmeti en kıymetli görevi bilen gençlerden teşekkül olan Genç İDSB olarak en asil vazifemiz; inancı, ahlakı, azmi, şevki, feraseti ve yaşantısı ile insanlığa örnek olacak, kendisini bu büyük davaya adamış, bilhassa İslam dünyasındaki gelişmelere duyarlı ve Müslümanlar üzerinde oynanan kirli oyunları idrak edebilecek, oyunu görecek ve oyuna gelmeyecek, ilke ve prensip sahibi öncü nesillerin yetişmesine katkı sağlamaktır. Bu çerçevede Genç İDSB olarak; Her yıl biri Türkiye de, diğeri ayrı bir ülkede olmak üzere toplam 40 ülkeden 100 gencin katılımıyla Uluslararası Gençlik Buluşmaları gerçekleştirmekteyiz. Bu buluşmaların 9.uncusunda Kıbrıs ta, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde sizlerle buluşmaktan duyduğumuz mutluluğu ve heyecanı bilhassa vurgulamak isterim. 9

Bu buluşmamızda, yeni nesillerin İslam dünyasındaki sorunlara kuşatıcı bir bakış açısına sahip olmalarını gaye edindik. Ayrıca, gelecekte ümmetin aklını, duygularını ve vicdanını temsil edecek gençlerin sorun alanları üzerine bilgi paylaşımlarını, farklı bölgelerdeki sorunları öğrenmelerini ve bu sorunlara ortak çözüm stratejilerini tartışmaları, öncelikli amaçlarımız arasında yer almaktadır. Zira İslam dünyasının sorunları aynıdır ve bu sorunların çözümü Peygamberine layık bir ümmet olmaktan, kardeşinin derdini kendi derdi bilmekten geçer. Bir kişinin hidayetine vesile olmak, güneşin aydınlattığı dünyadaki bütün varlıklardan daha kıymetlidir hadisine muhatap olan gençler olarak; geçmişte ve bugün olduğu gibi, bundan sonrada çalışmalarımıza aşkla, şevkle ve ilk günkü heyecanımızla devam etme gayreti içerisinde olacağımızı bilmenizi isteriz. Kaynağını Kur an olan, bitmez tükenmez enerjiye sahip kutlu bir davanın yolcusu ve Resulullah ın kardeşlerim diye müjdelediği zümrenin taliplisi olan gençlere son olarak şunu söylemek istiyorum: İnsanlığı bugünkü küresel bunalımdan kurtararak adil bir dünyayı inşa edecek olanlar; nefsinin dizginlerini eline alarak kutlu idealleri peşinde koşan, medeniyet tarihinden miras olarak aldıklarıyla yolunu ve zihnini aydınlatan; fedakâr, azimli ve zamanın ruhunu okuyabilen bugünün şuurlu gençleri olacaktır. Cihad TERZİOĞLU Genç İDSB Başkanı 10

9. ULUSLARARASI GENÇLİK BULUŞMASI KIBRIS DEKLERASYONU 35 ülkenin 150 genç temsilcileri olarak inanmaktayız ki; 1. Sorunlarımızın çözümünde ilk adımımız, ittihadı tam manasıyla gerçekleştirmek ve güçlendirmek olmalıdır. Bundan dolayıdır ki yeni bir dil inşa etmek elzemdir. Bu dil bir biz dili olmalıdır. Ötekileştirmeyen, insanı, özelde gençliği hiçbir başkaya kurban etmeyen bir dil. 2. Uluslararası Gençlik Buluşmalarının sloganı Biz Bir Milletiz olmuştur. Bu söylem bize şunu hatırlatır ki bizler eşitler düzleminde bir ilişki tarzını referans almalıyız. Akıl veren ve alan konumları oluşturmadan, birbirimizden öğrenecek bir çok tecrübemiz olduğunu hatırlayarak, yeni ve doğru bir ilişki tarzı oluşturmalıyız. 3. Dünyanın değişiminin öncelikli şartının kendimizi değiştirmemizle gerçekleşeceği unutulmamalıdır. 4. Bizlerin özgürlük tahayyülü var olan bu dünyayı reddetmeyi ve daha iyi bir dünyanın inşa edilebileceğini içerir. İnsanın zora, güçe, otoriteye ve diğer hiçbir başkaya kurban edilmeyeceği bu dünyayı inşa edecek biz gençler olarak, değişimin öncelikle kendi nefislerimizde gerçekleşmesi gerektiğinin altını çiziyoruz. 5. Değişimin insanın kendinden sonraki adımı ise aile, çevre, toplum ve tüm insanlık şeklinde olmalıdır. Bu bağlamda tüm dünyanın değişiminde İslami şartlara uygun bir aile yapılanmasının gerekli olduğu aşikar bir gerçek ve insanlığın temel toplumsal sorunlarına en büyük çözüm önerimizdir. 6. Müslüman toplumların arasındaki fiziksel sınırların ittihat ve tesanütümüze engel teşkil etmemesi için öncelikle zihinlerimizdeki sınırları kaldırmamız gerekmektedir. Evet belki aramızda fiziksel sınırlar vardır ve belki olacaktır ama bizim sınırlarımız, gönüllerimizin çizdiği sınırlarla şekillenmelidir ve gerçek sınırlarımız kardeşliğimizin sürdüğü yere kadar devam etmelidir. 7. Gayri Müslim dünyada söz dilden çıkar ve akıla varır. Sözün davasına inanan, güçlünün sözünün değil sözün, adaletin ve hikmetin gücünün hakim olması için uğraşan bizlerde söz gönülden çıkar ve gönüle varır. 8. Müslüman halklar arasında tefrika tohumları ekmek ve birbirlerine karşı nefret oluşturmak amacıyla kasıtlı olarak söylenen her türlü söz, 11

davranış ve hileler karşısında uyanık olmalı, oyuna gelinmemelidir bu noktada Hucurat suresi rehber olmalıdır. 9. İslam ı karalamaya yönelik tüm kampanyalara duyarsız kalmayarak ölçülü tepkimizi ortaya koymalı, ancak, onları haklı çıkartacak, İslam ın tasvip etmeyeceği tüm yersiz söylem ve şiddet eylemlerinden kaçınmalıyız. 10. İslamofobi dünya genelinde bir nefret sucu sayılmalıdır. 11. Ancak Müslüman Halklar şunu bilmelidir ki, İslamofobi nın gerçek çözümü Müslüman Halkların ve devletlerin güçlü olmasıyla, bir olmasıyla olacaktır. 12. İslam Dünyası nın genel sorunlarının çözümlerine yönelik İslam İşbirliği Teşkilatı ve İslam Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları Birliği nin ortaklığında bir komisyon oluşturulmalı ve bu komisyon ciddi anlamda inisiyatif alarak somut adımlar atmalıdır. 13. Sivil toplum kuruluşları faaliyet programlarında gençlerin İslamî bilinçlerinin arttırılmasına yönelik çalışmalarını öncelemelidir. 14. Sorunlarımızın tespiti noktasında gayri müslim menşeli medya organlarının bize sunduğu veriler sahadan sağlıklı kaynaklarla süzgeçten geçirilmelidir. 15. Sorunlarımızın çözümleri için ilk olarak bir farkındalık ve algı yönetimi kendi kaynaklarımızla oluşturulmalıdır. 16. Forum süresince masaya yatırılan sorunlarımız bizleri umutsuzluğa düşürmemeli bilakis sorunların çözümü için ilk adım olarak telakki edilmelidir. Sorunların ifade edilişinde karamsar bir dil kullanılmamalı, umut verici ve teşvik edici bir söylem geliştirilmelidir. Unutulmamalıdır ki bizim canlarımızdan dahi sonra kaybedeceğimiz en son şey umutlarımızdır. 17. İslam dünyası olarak sessiz kaldığımız sürece, gayri Müslim dünya sessizliğimizi fırsat bilerek bizi istedikleri şekilde tanımlandıracak ve konumlandıracaktır. Bu nedenledir ki Müslümanlar kendilerini doğru tanıtma ve konumlandırma noktasında yazılı ve görsel medyayı da aktif olarak kullanmalıdır. 18. İdeolojiler ve gayri Müslim aklın ortaya koyduğu sosyal bilimler toplumsal gelişmenin önündeki en büyük engellerdir, bu aklın ürünü olarak kapitalizm ve sekülerizm gibi her türlü ideolojik dayatmaya karşı uyanık olmalı ve bu akımları bertaraf edebilmek için Kur an ve Sünnet e dayanarak yeni ve yeniden bir söz üretmeliyiz. 12

19. Bizler buradan şunu tekrar ilan ediyoruz. Dillerimiz farklı, renklerimiz farklı ancak inancımız, imanımız, derdimiz, davamız ve tüm insanlığa söyleyecek sözümüz bir. Bu birliğimiz bizi İttihad-ı İslama en kısa sürede götürecektir inşallah. 20. Müslüman dünyanın gelişmesi ve ıslahatı hep kendisiyle beraber karşısındakini de imar ederek olmuştur ancak Gayri Müslim aklın gelişmesi ve ıslahatı hep karşısındakini yok ederek olmuştur,gayri Müslim aklın getirdiği acı, ızdırap ve zulüm yerine tevhid, adalet ve özgürlük sedamızı tekrarlıyoruz. 21. Ümmetin sorunlarına karşı hep beraber çözümler üretmeliyiz. Buradaki paylaşımları öncelikle ülkelerimizde anlatmalı ve tespitlerin çözümleri için kurumsal ve gönüllü bir şekilde sorunların üzerine gitmeliyiz. Ortak bir gelecek tahayyülü Müslümanların kendi ülkeleri için uğraş vermesiyle mümkündür. En temel sorunumuz birlik olamamaktır. Bunun için bizler birlik için çalışmalı ve çalışanlara destek olmalıyız. 22. Unutulmamalıdır ki bizler özgürlüğe ve adalete ekmeğe ve suya muhtaç olduğumuz kadar muhtacızdır. Bu nedenle Müslüman halkların özgürlük istekleri her alanda talep bulmalıdır. İnsanlık şunu unutmamalıdır ki, bizler yani Müslümanlar kim olursa olsun her daim mazlumun yanında ve kim olursa olsun her daim zalimin karşısında olacağız. 13

14 BALKAN MÜSLÜMANLARININ SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

BALKANLARDA İSLAM VE MÜSLÜMANLAR: SORUNLAR VE ÇÖZÜMLER ALI PAJAZITI1[1] MAKEDONYA Balkan coğrafi bir bölge olmanın yanında, yüzyılların akışı boyunca birçok trajik öykünin olduğu bir yaşam dünyası, terminolojik rezilliği üreten sorunların daimi yıkımının bir metaforudur: Anlaşmazlığı, belirsizlikleri, etnik ve dini düşmanlıkları, ötekiye ve ötekiliğe karşı abartılı ve afarozcu mitolojilerin bir sonucu olarak yıkıcı eğilimleri, soykırımı, kültürkırımı ve benzeri şeyleri işaret eden, Balkanlaştırma. Balkanlararası iletişimin bir diğer özelliği öznelciliktir, politik boyuttan tarafsız araştırmayı ve gerçekçiliği esas almak zorunda olan bilimsel söylem. Bugün Pax Balkanica'nın gelecekte oluşturulması gereken sözlü bir imge olduğu bir gerçektir. Hala Avrupa'nın Avrupalı olmayan parçasını (P.Rau) oluşturan Arnavut, Boşnak, Türk, Roman, Pomak ve diğerlerinden oluşan Balkan Müslümanları 1912'den beri gerçek bir felaket yaşamaktadırlar: gerçek bir yaşam mücadelesi veren bu gruplar defalarca özellikle Osmanlı öncesi Balkanlar hayaliyle yaşayan panslavist ve panortodoks akımlar tarafından tehdit edildiler. Bugün, Balkan Saçmalığı (L. Starova) zamanında, şiddet sarhoşu bu coğrafyada, islamofobik ruh Yunanistan dan Sırbistan a, Makedonya dan Bosna ya Müslümanlar arasında endişe aşılayarak yaşamaya devam ediyor. 1. 1. Balkanlar'da İslam tarihi ve nüfus Üzerine Birleşmiş Milletler verilerine göre Balkan ın 75 milyon sakininden 5te 1i Müslüman. Aynı iddia Zentrak İslam Arşivi Enstitüsü tarafından da ileri sürülmektedir. İslam dini Güneydoğu Avrupa da ikinci büyük dindir. Balkan İslamının en büyük temsilcileri Arnavut ve Boşnaklardır. Bu topraklarda Müslümanlar yoğun olarak Arnavutluk ta (%70), Bosna- 1[1] Güney Doğu Avrupa Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Tetovë (Makedonya). 15

Hersek(%40), Kosova (%89.6) ve Makedonya da (%33.3)yaşar. Bazı gerçek demografik eğilimlere dayanan fütürist verilere göre beş ülkenin (Karadağ ve Makedonya ayrıca Kosova, Arnavutluk ve Bosna) gelecekte Müslüman bir çoğunluğa sahip olacağı bekleniyor. Balkan da İslam, yerli kökenlerinin temsilcilerin yanında, daha sonra gelen azınlıklarla (Müslüman dünyasının çeşitli bölgelerinden gelen işadamları, işçiler, öğrenciler) oldukça heterojendir. İslamiyeti temsil edenler Arnavutlar, Boşnaklar, Türkler, Pomaklar, Torbeşler ve Çingeneler gibi farklı etnik gruplardan oluşur ve Arnavutça, Türkçe, Slav dili (Boşnakça, Makedonca, Sırpça ve Hırvatça), Romanca gibi farklı diller konuşurlar. Çeşitli dini geleneklere bağlıdılar, yaygın olan mezhep sünniliktr; Arnavutluk ta ve az da olsa Makedonya da Bektaşiler, Bulgaristan da Aleviler ve Balkan ın çeşitli yerlerinde çok sayıda Selefi gruplar vardır. Bazı Avrupa ülkelerindeki Müslümanların sayısı da İslami dirilişin seviyesini gösteriyor. (Alibašić, 2012). Tablo 1. Güneydoğu Avrupa da Müslüman Nüfusun Etnikdilsel Çeşitliliği Bourgarel ve Clayer e dayanıyor (2001: 19) ve bilimsel çalışma metaryeliyle genişletilmiştir. (Öktem, 2010: 10) Balkan ve İslamiyet arasında ilk karşılaşma 13. yüzyılda gerçekleşmiştir; 14. ve 15. Yüzyıllarda ise Osmanlıların gelmesiyle bu ilişki güçlenip kurumsallaşmıştır. (Ibrahimi, 2003) Boşnak bilim adamı Smail Balić e gore, İslamiyetin Güneydoğu Avrupadaki devamlı tarihi Osmanlılarla başladı, Ortadoks ve Katolik Hristiyanlığına tepki olarak büyük çapta 16

islamiyete dönüşün sakin süreci ve Arnavutların Slav ve Yunanlar tarafından asimilasyon edilme tehditlerine de dikkat çekerek, Balkan halkının korkudan dolayı İslamiyete dönmüş olduklarını savunan tez doğru değildir. Prof. Muhić e göre İslamı kabul etmenin insan ruhuna bir yatırım gerektirdiği (cihada katılma) için cesaret anlamına geldiğini, eski dinlerinin gerektirdiği vergi ya da haraçtan (cizye) kurtulmayı garantiliyordu. 20. yüzyıla kadar Balkan Müslümanlarca şekillendi. Müslümanların olmadığı hiçbir şehir yoktu. Büyük şehirlerde birçok cami, medrese, han, kervansaray vesaire vardı. Evliya Çelebi, 300 yıl önceki seyehatnamesinde Valjevo da 10 cami ve 1 Türk Hamamı, Smederevo da 24 camii, iki medrese, bir dergah ve bir Türk hamamı (bunun yanı sıra her evin kendisine ait bir Türk hamamı vardı) olduğunu söylüyor. Yine aynı yazara göre, Mitrovica of Srem de 12 camii, 3 mescit, 10 dergah, 2 Türk hamamı ve gelen kişilerin geceleri bedava kaldığı bir kervansaray vardı. Çelebi yine Belgrad ın da 270 camiisi, 12 mesciti, 7 hanı, 3 türbesi, 160 konağı, 6 kervansarayı, bekarlar için 7 odası, ve imarat hanı (bir hafta boyunca hiçbir şey ödemeden bunun yerine hayırseverlerin ruhuna dua ederek kalınabilen yer.) olduğunu da not ediyor. Aynı kaynağa gore Evliya Çelebi nin zamanında Krushevac da 9 camii, Zemunda 1 camii ve 6 mescit, Poshega of Uzhice de 10 camii, Crnik te (bugün Nova Gradishka ya yakın bir köy) 21 camii, bir dergah ve bir Türk hamamı vardı. Vokovar 5 mescide, gözalıcı bir camiiye, Osijek 66 camii, 14 misafir camii, 4 dergah, güzel bir Türk hamamı ve bir kervansaraya sahipti. Hersek te 46 camii, 44 mescit, ve iki medrese vardı. (Ahmedi, 2010) Bugün bahsedilen şehirlerin kentsel alanı tamamen değişti, İslami kültür ve medeniyetiyle ilgili çok düşük oranda (Bayraklı Camii gibi) unsur var. Hukuki ve kuramsal açıdan Balkandaki Müslümanlar kültürel terbiye yönüyle Hanafi-Maturidi mezhebine ve Osmanlı kültürüne mensuptur. İslam ve Müslümanlar Avrupa için, onu özel yapacak bir kültürbilimsel hazine sunuyorlar. Avrupa yı Hristiyan milletlerin fesat kaynağı olarak görenlerin en barbarca fiil ve zulümler karşısında bile Müslümanların yok olmadığı gerçeği karşısında verebilecekleri cevapları yok. 2. Osmanlı Barışından, Balkanlaştırma Yüzyılına Osmanlı Devleti 5 asırdan fazla Balkan semalarının altında varlığını sürdürdü. (Hristiyan ve Musevi) Gayrimüslim toplulukların kültürel ve dini 17

haklarını belirleyen, adına millet denilen sosyal sistem sayesinde etnik çeşitliliğin sorun çıkarmadığı, aksine bir armağan olduğu bu dönemde devletin her yerinde hoşgörü hüküm sürdü. Bu sistem, hepsi için hoşgörüyü ilerletme yoluyla etnik, dini ve dilbilimsel konularında düzene olanak sağladı. (Иванов, 2004: 67-77) Ulusalcılık ve ötekine karşı ayrımcı düşüncenin canlanması, 20. yüzyıl boyunca bu coğrafyanın bir olgusu olması, Müslümanların yaşam alanının modernitenin mezbahası haline geldiği 90ların Sırp barbarlığıyla zirvesine ulaşmış olması, günümüzdeki balkanlaştırma terimiyle ilgilidir. Osmanlı sonrası dönem boyunca Müslümanlar yeni Balkan ülkeleri tarasından nefret edilen ve zulme uğrayan bir halk oldular. Onlar ortadan kaldırılmak ya da sürgün edilmek için Osmanlı devletinden arta kalanlar olarak algılandılar. Bu durum, çeşitli kurumların kültürel, ekonomik ve politik baskı gibi çeşitli vasıtalar aracılığıyla uygulamayı planladıkları stratejiydi. Balkan daki her yeni Hristiyan devletin, Müslümanlara karşı, onları terk ettirmek için kendilerine ait baskı yöntemleri vardı. (Öktem, 2010: 5) Amerika da Louisville Üniversitesi nden Justin McCarthey e göre nüfus değişimi için çeşitli savaşlar ve anlaşmalar yaklaşık 1.5 milyon Müslümanın -daha çok da Türkiye ye- sürgün edilmesiyle sonuçlandı (McCarthy, 1995). Bu tarihçinin çalışmasına gore Balkan savaşlarından once bu bölgede toplamda 3.242.000 Müslüman yaşamış, yani toplam nüfusun % 51 i. Bu savaşlar bugüne kadar gözlemlenebilir şeyleri, bölgenin demografisini değiştirdi. Çoğunun açlıktan ve çeşitli hastalıklardan öldüğü Müslümanların büyük bir bölümü bu savaşların kurbanı oldu. McCarthy e göre Balkan savaşları dünyadaki en büyük trajedilerden biriydi. 3 te 1 i Anadolu da mülteci olarak bulunurken Müslümanların %27si çeşitli yollarla katledildi. (Hodžić, 2012). Bir kimsenin Balkanlardaki Müslümanların çektiği acılar hakkında ilgili kaynak bulması çok zorken, Bulgarlara veya Yunanlara karşı şiddeti anlatan kitaplar bulabildiğini ve bu durumun da Müslümanlar üzerindeki önyargı oluşturduğu söyleniyor. Önce bir bütün olan Osmanlı devletinin dağılmasıyla Balkan, Müslüman toplulukların suni bir şekilde organizmalara ayırılarak normalde yaşaması imkansız hale getiren doğal olmayan sınırlarla ayırılan yeni devletlere ayrıldı. Aşağıdaki kelimeler bu durumun en iyi açıklaması olabilir: 18