TR62 ÇUKUROVA BÖLGE PLANI ÇALIŞMALARI
Bölge Planı Planlama Yöntemi Bölge Planı İçeriği Bölge Planı Katılımcı Çalışmaları Katılımcı Süreçler Akış
Bölge Planı, Bir bölgenin kalkınması amacıyla, ulusal düzeyde üretilen politika, plan ve stratejiler ile yerel düzeyde yürütülecek faaliyetler arasındaki ilişkiyi belirlemek; yerel düzeyde yer alan kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu güçlendirmek; kamu, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek; bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak; kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve bölgesel program ve projelere temel oluşturmak üzere hazırlanan strateji, koordinasyon ve yönlendirme belgesidir. 3194 Sayılı İmar Kanunu na göre: Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır. Çukurova Kalkınma Ajansı Bölge Planı nı Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı nın 25.12.2006 tarih 5504 sayılı yazısında Bölge Planı çalışmalarının başlatılması talebi üzerine yürütmektedir. Bölge Planı
Katılımcı Stratejik Planlama ÇKA, Bölge Planı çalışmalarında katılımcı planlama ilkelerini gözetmeyi hedeflemektedir. Bu hedefe yönelik olarak bölgede toplantılar düzenlemek, birebir görüşmeler ve anketler yapmak gibi yöntemler uygulanacaktır. Bölge planında katılımcılığın ana unsuru Kalkınma Kurulu dur. Planlama Yöntemi
Coğrafi ve Tematik Eksen Coğrafi eksen, bölge içi gelişmişlik ve eğilim farklılıklarının bölgesel stratejiye aktarılması amacıyla oluşturulmuştur. Tematik eksen belli çalışma başlıklarındaki (Örn: Rekabetçilik, Sosyal Uyum vb.) sorunların strateji oluşturmak için kullanılmasıdır. Coğrafi Eksen Tematik Eksen Planlama Yöntemi Bölge Gelişme Stratejisi Bu iki eksende kesiştirilen stratejiler hem konu hem de coğrafi olarak bölgeyi temsil etme yeteneğine sahip olacaktır.
Mevcut Durum Analizi Mevcut Durumun Genel Değerlendirmesi Bölgesel Gelişme Stratejileri Bölgesel Programlar Yol Haritası Bölge Planı İçeriği
MEVCUT DURUM ANALİZİ COĞRAFİ YAPI VE ALTYAPI Coğrafi Yapı ve Doğal Kaynaklar Çevre ve Altyapı BEŞERİ GELİŞME VE SOSYAL ALTYAPI Beşeri Gelişme Sosyal Altyapı KURUMSAL YAPI Merkezi idarenin yerel örgütlenmesi Yerel idare Özel kesim Sivil toplum Kurumlar arası ilişkilerin yapısı Bölge Planı İçeriği EKONOMİK YAPI Bölgenin Türkiye İçerisindeki Yeri Bölgenin Genel Ekonomik Yapısı Ekonomik Sektörler Tarım Sanayi Turizm Lojistik
MEVCUT DURUM ANALİZİ Mevcut Durum Analizi Örnek çalışmalar
MEVCUT DURUM ANALİZİ NÜFUS Nüfusun Yaş Gruplarına Dağılımı (%) Adana (2008) 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 Erkek Kadın Nüfusun Yaş Gruplarına Dağılımı (%) Mersin (2008) 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 Erkek Kadın % 300 60 İşgücüne Katılım Oranı ve İstihdam Oranı 250 Okuryazarlık Oranının Yıllar İçindeki Değişimi 50 İKO 200 40 150 % 30 100 20 50 10 İO 0 0 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 MERSİN ADANA TURKEY Mevcut Durum Analizi Örnek çalışmalar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 TR-İO TR62-İO TR-İKO TR62-İKO
MEVCUT DURUM ANALİZİ 1,40 1,30 1,20 Eğitim Diğer sosyal, Toplumsal ve Kişisel hizmet faaliyetleri Toptan ve perakende ticaret 1,10 Sağlık İşleri Otel, lokanta ve kahvehane 1,00 20 Gayrimenkul 10 kiralama 0 ve 10 20 30 40 50 60 70 iş faaliyetleri 0,90 Ulaştırma, depolama ve Mali aracı kuruluşların İmalat haberleşme faaliyetleri 0,80 Elektrik, Gaz ve Su 0,70 İnşaat Madencilik ve taşocakçılığı 0,60 Mevcut Durum Analizi Örnek Çalışmalar
MEVCUT DURUM ANALİZİ TARIM-GIDA Sıra BÖLGE KODU BÖLGE ADI Bitkisel Üretim Değeri (1000 TL) TR Türkiye 56.799.894 1 TR62 Adana, Mersin 5.946.348 2 TR61 Antalya, Isparta, Burdur 5.567.906 3 TR33 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 3.528.732 4 TR32 Aydın, Denizli, Muğla 3.481.549 5 TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 3.413.848 12 TR31 İzmir 2.209.319 24 TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 399.497 25 TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 389.030 26 TR10 İstanbul 210.519 Üretim (ton) 1500000 1250000 1000000 750000 500000 250000 0 TURUNÇGİLLER Dış Ticaret Hacmi (Milyon $) 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ADANA (Sol eksen) MERSİN (Sol eksen) TR 62/TÜRKİYE (Sağ eksen) Mevcut Durum Analizi Örnek Çalışmalar 250 200 150 100 50 0 GIDA ÜRÜNLERİ VE İÇECEK İMALATI SEKTÖRÜNÜN DIŞ TİCARETİ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 İHRACAT (Sol eksen) İTHALAT (Sol eksen) İHRACAT/İTHALAT (Sağ eksen) 80 60 40 20 0 250 200 150 100 50 0 % %
ORAN (%) MEVCUT DURUM ANALİZİ TEKSTİL, HAZIR GİYİM VE KONFEKSİYON 90 85 80 75 70 65 60 1% 1% 1% 2% 4% 6% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 İMALAT SANAYİİNDE KAPASİTE KULLANIM ORANI % TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATINDA KAPASİTE KULLANIM ORANI % GİYİM EŞYASI İMALATINDA KAPASİTE KULLANIM ORANI % 17% 68% Mevcut Durum Analizi Örnek Çalışmalar 9 8 7 SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER DOKUMAYA 6 ELVERİŞLİ BİTKİSEL 5 LİFLER,KAĞIT 4 İPEĞİ VE DOKUMALARI VATKA,KEÇE,DOK UNMAMIŞ DOKUMAYA 3 PAMUK MENSUCAT,ÖZEL ELVERİŞLİ SUNİ İPLİK,SİCİM VE VE SENTETİK 2 MAMULLERİ LİFLER -400-200 1 ÖRME EŞYA 0 200 400 DERİ 600 ÖRME 0 GİYİM EŞYA,SARACİYE EŞYASI VE EŞYASI,SEYAHAT AKSESUARLARI -1 EŞYASI,BAĞIRSAK TAN EŞYA -2 800 1000 1200 1400 HATAY ŞANLIURFA KAHRAMANMARAŞ DİYARBAKIR İZMİR ADANA AYDIN MANİSA ADIYAMAN MARDİN GAZİANTEP BATMAN MUĞLA MERSİN DENİZLİ 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
MEVCUT DURUM ANALİZİ KİMYA VE PLASTİK 2,5 ECZACILIK ÜRÜNLERİ 2 1,5 1 ALBÜMİNOİD MADDELER,TUTKALLA R,ENZİMLER VB KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EŞYA SABUNLAR,YÜZEY AKTİF ORGANİK MADDELER,YIKAMA YAĞLAMA MADDE. UÇUCU YAĞLAR,REZİNOİTLER, PARFÜMERİ,KOZMETİK LER VB MUHTELİF KİMYASAL 500PLASTİK VE 0 500 1000 1500 MADDELER PLASTİKTEN MAMUL İNORGANİK KİMYASAL 2000 EŞYA 0,5 MÜSTAHSALLAR,ORGA DEBAGAT VE NİK,İNORGANİK BOYACILIKTA BİLEŞİKLER 0 KULLANILAN HÜLASA,BOYA,MACUN,SAKIZLAR 200 0,5 Milyon $ 150 100 50 0 2002 İHRACAT KİMYA 2003 İHRACAT 2004 İHRACAT 2005 İHRACAT PLASTİK 2006 İHRACAT 2007 İHRACAT 2 per. Mov. Avg. (KİMYA) 2 per. Mov. Avg. (PLASTİK) Mevcut Durum Analizi Örnek Çalışmalar
MEVCUT DURUMUN GENEL DEĞERLENDİRMESİ Bölgenin sosyo-ekonomik, fiziksel durumunun değerlendirilmesi Bölgedeki sektörlerin değerlendirilmesi Bölge içi alt-bölgelerin değerlendirilmesi GZFT (Güçlü yanlar, Zayıf yanlar, Fırsatlar, Tehditler) Analizi Bölge Planı İçeriği
BÖLGESEL GELİŞME STRATEJİLERİ Vizyon Stratejik eksenler Amaçlar Eylemler BÖLGESEL PROGRAMLAR YOL HARİTASI Program bileşenleri Mali kaynaklar Zaman planı Bölge Planı İçeriği
Ön Bölgesel Gelişme Planı hazırlanması ve revizyonu Hizmet içi eğitim İl ve Bölge Müdürlükleri Çukurova Bölgesi Sosyo- Ekonomik Raporu TÜİK Bölge Müdürlüğü TÜİK Başkanlığı Sektörel raporların hazırlanması İtalya-Türkiye İkili İşbirliği Projesi Doğa Turizmi konulu pilot strateji geliştirme çalışması British Council Teknik Destek Projesi DPT ye Planlama yöntemine ilişkin bir raporun sunulması Dış Ticaret Müsteşarlığı ODTÜ ve Mersin Üniversitesi nden akademik destek ADASO, ATO, MTSO Sektörel ve Kurumsal Toplantılar (Tekstil, gıda, HSOSB, MTOSB, KOSGEB, MTSO, vs.) TOBB Nihai planlama yöntemi raporunun DPT ye sunulması ve mutabakata varılması Kalkınma Bankası ile birlikte rapor hazırlanması TÜİK Başkanlığı PAYDAŞ TOPLANTILARI TEORİK ARKAPLAN SOSYO- EKONOMİK RAPORLAR VERİ TEMİNİ 2008 Yılı Mali Destek Programları Amaç ve Öncelik belirleme toplantıları Mevcut Durum Analizi ve Değerlendirme Raporu DPT den plan hazırlanmasına ilişkin yazı Kalkınma Ajanslarının faaliyetlerinin durdurulduğu dönem Genel Sekreterin ayrılması Yeni Genel Sekreterin göreve başlaması Bölge Planı çalışmalarının başlatılması Ocak-Haziran 07 Temmuz-Aralık 07 Ocak-Haziran 08 Temmuz-Aralık 08 Ocak-Haziran 09 Temmuz- Kasım 09 BÖLGE PLANI ÇALIŞMALARI
KALKINMA KURULU ALT-BÖLGE ÇALIŞTAYLARI BÖLGE PLANI YÖNLENDİRME KOMİTESİ TEMATİK/SEKTÖREL ÇALIŞTAYLAR Bölge Planı Katılımcı Çalışmalar
BÖLGE PLANI YÖNLENDİRME KOMİTESİ (BPYK) Komite Üyeleri Kalkınma Kurulu Üyesi kuruluşlar arasından bölge planlama, bölgesel gelişme gibi konularda uzmanlık ve deneyim sahibi üst düzey akademisyenler, yöneticiler ve uzmanlardan oluşmaktadır: Bölge üniversitelerinden 1 er temsilci İl merkezlerindeki ticaret ve sanayi odalarından 1 er temsilci Valiliklerden 1 er temsilci Büyükşehir belediyelerinden 1 er temsilci Kalkınma Kurulu Başkanı ve belirlenen üye/üyeler Raportör: ÇKA Planlama ve Programlama Birimi (PPB) uzmanları Komitenin Görevleri Bölge Planı nın mevcut durum analizi ve değerlendirme raporu taslağı kısımlarını incelemek ve katkıda bulunmak Bölge Planı geniş katılımlı sektörel ve tematik toplantıları yöntem ve içeriğiyle ilgili görüş bildirmek Geniş katılımlı sektörel ve tematik toplantılara katılım sağlamak üzere Kalkınma Kurulu üyelerinden ve ilgili diğer bölgesel aktörlerden oluşturulacak komite ve altkomiteler konusunda Kalkınma Kurulu başkanlığına ve Ajans a tavsiyede bulunmak Toplantılar sonucunda elde edilen çıktıları değerlendirmek ve sonuçlandırmak Bölge Planı Katılımcı Çalışmalar
ALT-BÖLGE ÇALIŞTAYLARI Bölge içi gelişmişlik farklarını dikkate alarak benzer sosyo-ekonomik karaktere ve mekansal yakınlığa sahip birden fazla ilçeden oluşan alt bölgeler oluşturulmuştur. Çalıştay programı aşağıdaki gibidir: 1. Gün Açılış konuşmaları Bölge Planı çalışmalarına giriş Alt-bölgeye ait analizlerin sunumu Temel sorun alanları 2. Gün Çözüm önerileri, süre, mevcut durum, çözüm lideri, çözüm ortakları, engeller/riskler Genel değerlendirme ve kapanış Bölge Planı Katılımcı Çalışmalar
4. ALT BÖLGE TARSUS ÇAMLIYAYLA 2. ALT BÖLGE MUT GÜLNAR 3. ALT BÖLGE SİLİFKE ERDEMLİ 1. ALT BÖLGE ANAMUR BOZYAZI AYDINCIK ADANA MERKEZ MERSİN ALT BÖLGELERİ
3. ALT BÖLGE FEKE SAİMBEYLİ TUFANBEYLİ 4. ALT BÖLGE POZANTI ALADAĞ KARAİSALI 2. ALT BÖLGE KOZAN İMAMOĞLU MERSİN MERKEZ 1. ALT BÖLGE CEYHAN YUMURTALIK KARATAŞ ALT-BÖLGE ÇALIŞTAYLARI
KALKINMA KURULU TOPLANTISI Alt-bölge çalıştaylarının sonuçlarının sunumu Mevcut Durum Analizi ve Değerlendirme Raporu nun sunumu Bölge Planı Yönlendirme Komitesi nin görüş ve önerilerinin sunumu Bölge vizyonunu belirlenmesi GZFT analizinin yapılması Stratejik eksenlerin belirlenmesi ve tematik/sektörel çalıştaylarda yer alacak komite ve alt-komitelerin belirlenmesi Bölge Planı Katılımcı Çalışmalar
TEMATİK VE SEKTÖREL ÇALIŞTAYLAR Mevcut durum analizi ve değerlendirme raporunun stratejik eksenlere ilişkin kısımlarının çalışma gruplarıyla paylaşılması, tartışmaya açılması Her bir stratejik eksenin altında amaçların belirlenmesi Her bir amaca yönelik eylemlerin belirlenmesi Eylemler arasında önceliklendirme yapılması Moderatör ve raportör: ÇKA PPB uzmanları Bölge Planı Katılımcı Çalışmalar
1 KALKINMA KURULU TOPLANTISI (12 KASIM) 2 ALT-BÖLGE ÇALIŞTAYLARI (1-4 ARALIK) 3 BÖLGE PLANI YÖNLENDİRME KOMİTESİ TANIŞMA TOPLANTISI (16 ARALIK) 4 BÖLGE PLANI YÖNLENDİRME KOMİTESİ ÇALIŞTAYI (26-27 ARALIK) 5 KALKINMA KURULU TOPLANTISI 6 BÖLGE PLANI AÇILIŞ TOPLANTISI 7 SEKTÖREL-TEMATİK ÇALIŞTAYLAR Katılımcı Süreçler