Ayancık ve kalkancılık



Benzer belgeler
İkiz Ömer in Ramiz (ŞAHİN)

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

ALTIN BALIK. 1. Genç balıkçı neden altın balığı tekrar suya bırakmayı düşünmüş olabilir?

BOGAZ DA 30 BALIK TÜRÜ YOK OLMAK ÜZERE

Başarı Hikayelerinde Söke Ekspress Gazetesi ve Cumhuriyet Ofset Matbaasının sahibi, 1980 yılından bu yana üyemiz olan Yılmaz KALAYCI ya yer verdik.

Mersin avcılığını kancalar ile yapardık. Kancalar Sürmene de yapılırdı. Bir ara Romanya da yapılmış kancalar da gelmişti. Kullanacağımız kancaları 20

Öykülerin sıralaması, söyleşi yapılan tarihlere göre oluşmuştur.

Balıkçılıktan vaz geçmiyorum Yeni bir kayık

yaşam boyu bağlanırsanız.

Ofluoğlunun Hasan (OFLUOĞLU)

Eze meze Yýllar geçti geze geze. Neler gördüm neler! Daðlar gördüm yerden biter, gökte yiter. Daðlar gördüm kayalý, kayalarý oyalý.

HAMSİ AVCILIĞI ve BAKANLIK UYGULAMALARI. Vahdettin KÜRÜM

Çizelge 5. Edremit Körfezi su ürünleri kooperatifleri ve üye sayıları (Ceyhan ve diğ. 2006) S.S. Altınoluk Su Ür. Koop.

En buruk 'vira bismillah'

DENEYLERLE BÜYÜYORUZ

"Satmam" demiş ihtiyar köylü, "bu, benim için bir at değil, bir dost."

Şimdi olayı şöyle düşünün. Temel ile Dursun iddiaya giriyor. Temel diyor ki

Minti Monti. Yaz 2013 Sayı:10 Ücretsizdir. Yelkenli Tekneler. Nasıl Yüzer, Bilir misin?

İzmirli girişimcinin hazin öyküsü!

Kazova: Patronsuz üretim devam ediyor; herkes mutlu, herkes çalışmak istiyor.

Ali VAROL'un Blog Sitesi

ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÖMER TÜRKÇE ÖĞRETİM ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ TÜRKÇE SINAVI

2- Takside. Türk kadınla Alman kadın aynı yerden taksiye bindiler aynı mesafeyi gidip aynı yerde indiler.

Derleyen: Nezir Temur Resimleyen: Mert Tugen

O sabah minik kuşların sesleriyle uyandı Melek. Yatağından kalktı ve pencereden dışarıya baktı. Hava çok güzeldi. Güneşin ışıkları Melek e sevinç

tellidetay.wordpress.com

TATÍLDE. Biz, Ísveç`in Stockholm kentinde oturuyoruz. Yılın bir ayını Türkiye`de izin yaparak geçiririz.

Asker hemen komutanı süzerek cevap vermiş; 1,78! Komutan şaşırmış;

İnebolu' nun büyük tonajlı gemileri barındıracak büyük bir limanı yoku.

Şekil 280. Kuşadası genel görünümü ve balıkçı tekneleri. Şekil 281. S.S. Kuşadası Su Ürünleri Kooperatifi İdari Binası

Einstufungstest / Seviye tespit sınavı

ÇARŞI ESNAFININ BODRUM YOLCU LİMANINA TEŞEKKÜR ZİYARETİ

Almanya'da Yaşayan Trabzonsporlu Taraftarın 61 Plakanın İlginç Azmin Hikayesi

Samed Behrengi. Püsküllü Deve. Çeviren: Songül Bakar

İÇİNDEKİLER FARE İLE KIZI 5 YUMURTALAR 9 DÜNYANIN EN AĞIR ŞEYİ 13 DEĞİRMEN 23 GÜNEŞ İLE AY 29 YILAN 35 ÇINGIRAK 43 YENGEÇ İLE YILAN 47

Hangi balık ne zaman yenir? Çipura: Akdeniz ve Ege kıyılarında yaygın olan çipura ya seyrek de olsa Marmara da da rastlanır. Ege de Kasım, Akdeniz de

Giovanni dışında bütün örenciler çok çalışıyor. O hiç çalışmıyor ama sınıfın en başarılı öğrencisi. Çok iyi Türkçe konuşuyor.

ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI 2. DÖNEM YAZ OKULU EĞİTİM PROGRAMI

küreğini denize düşürüyor, düştüğünü fark edemiyor. Amcam kalkıyor, siye küreği ile kayığı dayanacak, bakıyor kürek yok, kayıktakilere soruyor, kimse

Lütfilerin Aydin'in Ruşen (YETMİŞBİR)

Kooperatifçi Necmi (KARABACAK)

Hüseyin KILINÇ. Fotoğraf, Babam kıçtan takma motoru olan kayığımızın başında

PROBLEMLER DEĞERLENDİRME 1 (SAYI - KESİR) 3 sini sonra. ini ödüyor. 7. Bir kişi borcunun önce

Hazırlayan: Saide Nur Dikmen

Anzarot Muzaffer (ŞEN)

T.C. M.E.B ÖZEL MANİSA İNCİ TANEM ANAOKULU DENİZ İNCİLERİ SINIFI

PROBLEMLER DEĞERLENDİRME 1 (SAYI - KESİR) 4) Bir kişi borcunun önce 2 7 sini sonra 3

Tırmanılan Rotada -Genel zorluk: TD -Yükseklik : m -Hedeflenen ve Harcanan Zaman : 6 saat, 6 saat 50 dk -Kazanılan ve kaybedilen yükseklik : 400 m

Adı-Soyadı: Deniz kampa kimlerle birlikte gitmiş? 2- Kamp malzemelerini nerede taşımışlar? 3- Çadırı kim kurmuş?

6 Çocukla Ahır'da Yaşam Mücadelesi

Bu yılın 100 küsur milletten "düş birincisi" ODTÜ Öğretim Üyesi Dr. Hakan Gürsu... Gürsu önce bir tekne düşledi. Öyle bir tekne ki yakıtı olmadan da

Bodrum-Datça Feribot Seferleri Başladı

VERİMLİ DERS ÇALIŞMA YOLLARI DAHA İYİ OLABİLMEK BAŞARMA DUYGUSUNU YAŞAMAK KENDİN OLABİLMEK BASKIYI TAKDİRE ÇEVİREBİLMEK KIYASLANMAYI ENGELLEMEK İÇİN

Öykü ile ilgili bitişik eğik yazı ile 5N1K soruları üretip çözünüz. nasıl : ne zaman:

İSTANBUL ÜNIVERSITESI FEN FAKÜLTESI HtDROBlOLOJl ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ TARAFINDAN, ET ve BALIK KURUMU UMUM

Günümüzde de fiyat rekoru kıran beyaz peynir 1930 lu yıllarda 47.5 kuruş, kaşar peyniri 91 kuruş, tereyağı 116 kuruş ve kahve 90 kuruştu...

TV LERDEKİ PROGRAMLARA ÇIKANLAR KURAN OKUMASINI BİLMİYOR

Özel Gebze Eğitim Kurumları Öz-Ge Gündüz Bakımevi YILDIZLAR GRUBU ARALIK

O günlerde, bir kıyı kenti olan Hull'a gitmiştim. Orada bir. arkadaşıma rastladım. Babasının gemisi vardı. Gemi o gün

HADİ BAKALIM KOLAY GELSİN ORTAK ÖZELLİK. O halde, A, B, C, D, E, F sayılarını kolayca bulacağınızı sanıyoruz. 3 A 6 B 2 6 C 10 5 D E F MUZİP BİR SORU

TARSUS DA BİR GÜN...BELKİ DE İKİ... Adanalılar...Mersinliler...Gaziantep, Hatay ve Osmaniyeliler...Türkiye nin gezmeyi sever insanları...

OKUMA ANLAMA ANLATMA. 1 Her yerden daha güzel olan yer neresiymiş? 2 Okulda neler varmış? 3 Siz okulda kendinizi nasıl hissediyorsunuz?

Su Ürünleri Avcılığı. Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Avcılık ve Kontrol Daire Başkanı Dr. M. Altuğ ATALAY

AHIRIN İÇİNDEKİ SARAY 300 Ispartalı filmini hatırladınız mı?

23 Yılllık Yazılım Sektöründen Yat Kaptanlığına

T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü. İL GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ GENEL İCMALİ

İSTEK ÖZEL KEMAL ATATÜRK ANAOKULU GÜVERCİNLER SINIFI

YEM AMAÇLI SU ÜRÜNLERİ AVCILIĞINA YÖNELİK USUL VE ESASLARA İLİŞKİN DÜZENLEME

Perşembe İzmir Gündemi

ERASMUS BAHAR DÖNEMİ Accademia della Moda İtalya DİDEM ALTUNKILIÇ

Gülmekten Öldüren Fıkralar - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

MADEN İŞÇİSİYLE EV Lİ:

İLK OK UMA KİT APLARI

HEM DÜŞÜNECEĞİZ, HEM ÖĞRENECEĞİZ HEM DE SÜRPRİZ HEDİYELER KAZANMA ŞANSINA SAHİP OLACAĞIZ.

Öğrencilerin çektiği fotokopiye yasal formül şart!

Kara Mehmet in Cemali (ERDOĞMUŞ)

Elvan & Emrah PEKŞEN

SORU-- Bize kısaca kendinizi tanıtır mısınız?

MATEMATİK DERSİ GENEL DEĞERLENDİRME

DALKARA'DAN PAZARCIK TA GÖVDE GÖSTERİSİ

HER ŞEYİN BAŞI SAĞLIK

ABLA KARDEŞ Gerçek bir hikayeden alınmıştır.

Müşteri: Üç gece için rezervasyon yaptırmak istiyorum. Tek kişilik bir oda.

OKUL MÜDÜRÜMÜZLE RÖPORTAJ

Yanlış Anlaşılan Faizci

20 Derste Eski Türkçe

Karadeniz de Orta Su Trolü İle Avlanan Pelajik Balıkların Bazı Biyolojik Özellikleri ve Avcılık Verilerinin İncelenmesi

Kesirler. Zaman Ölçme. Paralarımız

4. ve 5. Değerlendirme Sınavları. Puanlama Aşağıda...

Eğirdir-Kovada-Yazılıkanyon (21-22 Haziran 2008) Yazan ve fotoğraflayan: Hüseyin Sarı

KARADENİZ DE MERSİN BALIKÇILIĞININ TARİHİ Muharrem Aksungur Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Trabzon

Hırkatepe Köyü-Beypazarı (30 Kasım 2008) Yazan ve fotoğraflayan: Hüseyin Sarı

YOL AYRIMI SENARYO ALĐ CEYLAN

&[1Ô A w - ' ",,,, . CiN. ALl'NIN. HiKAYE. KiTAPLAR! SERiSiNDEN BAZILARI Rasim KAYGUSUZ

ABDULLAH ALİYE CAN ANAOKULU ÇİÇEKLER SINIFI OCAK AYI BÜLTENİ BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR. Yeni yıl (31 Aralık-1 Ocak)

* * * Mevsim tatilini fırsat bilip, Cemre ile birlikte hem Yunan adaları turu yaptık, hem de Bodrum'd an Kekova 'ya kadar denizden dolaştık.

ISBN :

GİZEMLİ KUTULAR PROGRAMI ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ

YALNIZ BİR İNSAN. Her insanın hayatında mutlaka bir kitap vardır; ki zaten olması da gerekir. Kitap dediysem

PARAKETA Paraketa yapımında Kullanılan Malzemeler

Transkript:

Murat ın Sabri (AK) 1925 doğumluyum. Balıkçılığa 14 yaşında başladım. Çocukluğumda İkiz Osmanlar, Çerkezler, Lütfi Yetmişbir, Uzun Osmanlar Yakakent in önde gelen balıkçılarıydı. Yedi yıl İkiz Osmanların, Çerkezlerin kayıklarında gemici olarak çalıştım. Askerden geldikten sonra kayık almaya karar verdim. Irmakta (Kızılırmak) balıkçılık yapmakta olan, Lütfi Reisin (YETMİŞBİR) kayınbiraderi Yakup tan, satılığa çıkardığı 7 metrelik motorsuz kayığını aldım. Av aracı olarak barabatım, uzatma ağım ve kalkan ağlarım vardı. Balık yakalamak için çok uzaklara gitmek gerekmezdi. Hemen yakında bir yere gider, bir barabat çeker, kayığı barbunya ile yükleyip gelirdik. Kalkan ağı kurar, kaldırdığımızda 80-100 balık alırdık. Kışın kalkan ağlarına hamsi takıldığı olur, ağa takılanları silkeleyerek 5-10 kasa hamsi yapardık. Karadeniz balıklarının ilginç bir özelliği de birbirinden farklı dilleri konuşan Karadeniz ülkelerinde benzer isimlerle anılıyor olmalarıdır. Türkçe hamsi (Karadeniz ağzında hapsi), Lazca kapça ve kapçia, Pontus Rumcası hapsia, Romence hamsie, Gücüce hamsa veya hamsia, Bulgarca hamsiya, Rusça hamsa, Abhazca ahamsa ve akamişiya, Mergelce hamsa veya hamutsia, Çerkezce tseji Türkçe lüfer, Rusça lufar; Türkçe uskumru, Bulgarca skumria, Gürcüce skumbria gibi (s.56) Özhan ÖZTÜRK, Pontus (Antikçağ'dan Günümüze Karadeniz'in Etnik ve Siyasi Tarihi) Genesis Yayınları, Ankara, Eylül 2011 Ağlarımızı pamuk ipliğiyle elimizde dokur, malzemeleri Samsun dan alırdık. Mantarları balya işi alır, keserek kullanırdık. Kurşunları hazır 257

alır, ya da kendimiz dökerdik. Barabatımın uzunluğu 50 kulaç, derinliği de iki kulaçtı. İkişer kişi, iki ucundan çekebilirdi. Bu barabatla birkaç kulaç derinliklerde balığa sarardık. Barabatla barbunya avcılığı bu balığın sahile indiği Nisan-Mayıs aylarında olurdu. Barbunyanın içinde istavrit de çıkardı. Hamsi Mart-Nisan aylarında kıyıya vururdu. Bu dönemde manyatla bol miktarda hamsi avlardık. Bir manyatta 400-500 kilo hamsi alır, ambarımız dolunca, Yakakent e dönerdik. Avladığımız hamsileri sepetlerle ya da büyük sandıklarla satacağımız yerlere götürürdük. Ulaşım imkânları sınırlı olduğu için uzak yerlere balığımızı götüremez, Yakakent te ya da en fazla Alaçam da satmaya çalışırdık. Uskumru ağları 50-60 kulaç olur, 5-6 parça ağ kurardık. Uskumru 1960 yılların sonuna doğru kayboldu. Yılbaşına kadar uskumru avcılığı olurdu. Ayancık ve kalkancılık Ayancık ta iyi kalkan olduğu için, her sene yılbaşından itibaren kalkancılık için gidilirdi. Gidenler arasında Çolağın Hamdi (ÖZTÜRK), Senai (ÖZTÜRK), Ferhat (YILDIZ), Kozköy den Mithat (BAYRAKTAR) olurdu. Kayığıma asma motor alınca ben de Ayancığa kalkancılık yapmaya gittim. Bir gün Ayancık sırtında 60 kulaçlarda ağ çekerken 70-80 metrelik büyük bir gemi yanıma yaklaştı, benden epeyce yaşlı olan kaptanı selam verdi. - Rast gele dedi. Ben de - Teşekkür ederim dedim. - Burada ne yapıyorsunuz? diye sordu. - Ağ çekiyoruz dedim. - Siz deli misiniz, bu kayıklarla buraya gelinir mi? dedi. Çalıştığımız yer Ayancığa üç saatlik mesafede idi. - Oğlum deli olmayın, bu kayıklarla buralarda durulmaz, buranın havası bir estiğinde burada biter, gidemeyip batarsınız 258

dedi. Bir şey söyleyemedim. Kalkan balığı vermeyi teklif ettiysem de; - Bu zorluklarla, burada çalışanların balığı alınıp yenmez, ne olur bu kayıklarla buralara gelmeyin, kendinize, çoluk çocuğunuza acıyın diyerek, teklifimi kabul etmedi. Sonra çekti gitti. O dönemlerde her yerde balık bilinmiyor, bu nedenle insanlar çok da balık yemiyordu. Ayancık deniz kenarında olduğu halde, fazla balıkçılık olmadığından balıklar pek bilinmezdi. Tuttuğumuz kalkan balıklarını bir liraya satamazdık. Sokaklarda balığımızı satmak için dolaşır, kalkan balığını evlerinin üzerine koydukları taşa benzeterek, samanlık örtüsü mü diye soranlar olurdu. Tuttuğumuz balıkları almaya gelen kabzımallar olur, ya da biz gönderirdik. İstanbul a kalkan balığı göndermeye korkardık. Bir yıl İnebolu dan gemiye vererek, İstanbul a göndermiş, balık sal altı gelmişti. Bir kuruş bile balık parası gelmemişti. İstanbul da balıklar salda satılır, satılamayan balıklar da akşam salın altına, denize atıldığından, dökülen balıklar için bu deyim kullanılırdı. Bu nedenle balığımızı göndermektense, Ayancık ta satmayı tercih ederdik. O zamanlarda tutmaktan, satmak daha zordu. Masraflarımız az olduğu için, satabildiğimiz balıkların parası geçimimizi sağlardı. Gümenüz Balık İstihsal ve Satış Kooperatifi adıyla kurulan kooperatifin kuruluş tarihi 14.04.1955 iken çalışmaya başladığı tarih: 27.6.1955 tir. Zühtü Dilmaç a ait, Yazı İşleri Mesul Müdürü Faruk Güven in olduğu 30 Haziran 1955 tarihli BAFRA gazetesinin 2-6 sayfalarında Gümenüz Balık İstihsal ve Satış Kooperatifi Statüsü ilanı yer almaktadır. Statünün 17 nci maddesinde kurucu ortaklar ve taahhüt ettikleri hisse miktarı bulunmaktadır. Balık satmanın sıkıntı olması, bu sorunun üstesinden gelinebilmesi için kooperatif kurulması ihtiyacını ortaya çıkardı. Mehmet NOGAY yenilikleri takip eden, kafası çalışan, girişimci bir adamdı. 1955 yılında onun girişimi ile su ürünleri kooperatifini kurduk, ben kurucu 259

üyeler arasında yer aldım. Balıklarımızı kooperatif vasıtası ile satmaya başladık. Para ihtiyacımız olduğunda Kooperatif üzerinden karşılardık. Adı Soyadı Hisse Tutarı Miktarı Lira Kr. Mesleği Mehmet Nogay 53 265 00 Balıkçı Başkan Hasan İnan 53 265 00 Balıkçı Baş. V. Celal Yarış 53 265 00 Katip Balıkçı Lütfi Yetmişbir 53 265 00 Muhasip Enver Kılıç 53 265 00 Veznedar Zühtü Batı 53 265 00 Üye Şükrü Öztürk 53 265 00 Üye 1970 li yıllarda kooperatif çok iyi gelişme gösterdi. Fabrika yapıldı, buzhane yapıldı. Ancak sonrasında gelişmelere ayak uyduramadık. Fotoğraf, Fabrikanın buzhanesine konmak üzere hazırlanmış balıklar(soldan sağa; Necmi KARABACAK, (? ), Sabri AK, Salih USTAOĞLU, Yaşar NOGAY, Ali AYDINGÖZ) 260

Havyarcılık Kızılırmak eskiden beri çok sayıda balıkçının mersin balığı avcılığı için geldiği, Türkiye nin en önemli havyarcılık merkeziydi. Havyarcılık sezonu olan 3-4 ayı bulabilen dönemde 50-60 kg havyar yapılırdı. 100 kg dan fazla havyar yapanlar parmakla gösterilirdi. Ancak havyar iyi para ettiğinden, miktarı az olsa dahi, işler biraz yolunda giderse, güzel para kazanılabiliyordu. Karadeniz e dökülen ırmaklarda, mersin balığı avı yıllık olarak şöyledir: Kızılırmak ın ağzında (Bafra) 800 parça, yani 14.000 kilo et ve 2.000 kilo havyar; Yeşilırmak ve ağzında (Çarşamba) 1000 parça, yani 15.000 kilo et ve 1.200 kilo havyar; Sakarya da 800 parça (çoğu çuka balığı), yani 7.000 kilo et ve 500 kilo havyar. (s.204) Türkiye de Balık ve Balıkçılık, Karekin DEVECİYAN, İstanbul Balıkhanesi Eski Müdürü,1915 Osmanlıca ilk baskı, 1926 Fransızca baskı, 2006 Aras Yayıncılık, Yeniden basım Irmakta havyarcılık yapmaya karar verince, Tahsin KOÇ ile ortak olarak, Sürmeneli Giderin Dursun dan yirmi takım kanca ve bir kayık aldık. Bir miktar parayı peşin verdik. Geri kalan borcumuzu da çalışıp ödemek üzere anlaştık. Bir takımda 60 ardan 120 kanca bulunur, iki kanca arası 25-30 cm olurdu. Çalışmaya başladık, 10 takımımız denizde kurulu, 10 takımımız da dışarı da idi. Takımları Foto:Tahsin KOÇ gidip elliyor, uçları körelince, trampa yapıp, dışarıdakiler ile değiştiriyorduk. Çalışmaya başladığımızın üzerinden çok gün geçmemişti ki, bir sabah, akşamdan kurduğumuz takımları, sabahtan ellemeye gittik. İlk gittiğimiz takımı elleyeceğiz, baktık iyice karışmış, uğraşmak gerekecek. Tahsin bunu şimdi bırakalım, diğerlerini elleyince bakar, hem de düzeltiriz dedi. Bunun üzerine gidip diğer takımları elledik. Bir tane golan balığı vurmuştu onu aldık. Daha sonra karışmış olan, sona bıraktığımız takımın başına gittik. Takımı kaldırmaya başladık, bir şey takımı dürtmeye başladı, balık olmasından şüphelendim. Bunu ima ederek Tahsin e, takımı bir şey dürtüyor dedim. O da takım 261

iyice karıştığı için, balık olacağına ihtimal vermediğinden, bunun neresine balık gelecek diyerek, dediğimi ciddiye almadı. Az sonra takımın çatı yerine baktık ki, koca bir şip oraya yaslamış duruyor. Hemen balığa kanca attık, ancak balık büyük olduğundan, takımdan kayığın içine alamıyoruz. Almak için en az 3-4 kişi lazım. Tahsin bu işlerde benden daha tecrübeli idi. Hemen kayıkta ipler vardı, onlarla manevralar yapıp, bir şekilde balığı kayığın içine almamızı sağladı. Bu sırada uğraştığımız görenler yardım için bize doğru yönelmişse de, onlar gelene kadar biz işimiz halletmiştik. Bu tür durumlarda kayıklar birbirine yardıma gelirdi. Bize yardım için yönelen kayıkların birinde Laz Ali vardı, ula ne yaptınız dedi. Biz de biraz zor oldu, ama balığı güç bela aldık kayığın içine aldık dedik. Yakaladığımız balığın üzerinde mantarlı bir kanca vardı. Ancak mantardaki nişan ırmaktakilerden kimsenin nişanına benzemiyordu. Çünkü Kızılırmak ta çalışanların nişanlarını biliyorduk. Laz Ali ye bu nişan kimin nişanı, tanıyor musun diye sorduk. Nişanı görünce bu Çarşamba da çalışan Gökkur Ahmet in nişanı dedi. Sanırım balık önce Yeşilırmak a girecekken onun takımına vurmuş, sağlam olmadığından olacak, takımı koparıp kaçmış, kanca da sırtında kalmış. Yakaladığımız balığın karnının şişliğinden, havyarlı olduğunu anladık. Kıyıya getirip, karnını yarıp havyarını çıkardık. Balıktan 12 kilo havyar çıktı. Şiplerden 25-30 kg bile havyar çıktığı olur. Havyarı Bafra da Ali İŞMAN a götürüp sattık. Havyarın parası kalan borcumuzu ödemeye rahatlıkla yetmişti. Daha sonraki bir tarihte, yakaladığımız bu balık nedeniyle Tahsin in başından bir olay geçmiş. Tahsin in kendi yaptığı, iyi balık avlayan mersin ağı vardı. Çarşamba Fenerinin oralardan bu ağ ile 7-8 kilo havyarı olan bir balık yakalamış. Balığı balıkhaneye Kel Halit e götürüyor. Kel Halit havyarını Gökkur Ahmet e yaptıralım diyor. Tahsin in Gökkur Ahmet in adını duyunca, aklına herhangi bir kötülük gelmemiş. Meğer Gökkur Ahmet ondan kaçan balığı yakaladığı için Tahsin e kinliymiş. 262

Gökkur Ahmet balığın havyarını mastalyaya koyup ezmeye başlıyor. Bunu gören Tahsin, Kel Halit i havyarı eziyor diye uyarmışsa da, Kel Halit yok o iyi havyar yapar, sen karışma diyor. Havyar elekten süzülüp torbaya döküldüğünde, havyar su gibi olup, olduğu gibi çıkıyor, kabukları üzerinde kalıyor. Havyarın ziyan olduğunu gören Tahsin dayanamıyor, Gökkur Ahmet e dalacak, zorlukla zapt ediyorlar. En sonunda bu şekildeki havyarı satamayız deyip, 8-10 kutu olmuş havyarı Tahsin e geri vermişler. O havyarı ne yapacağını bilemiyor, son çare olarak Bafra ya Ali İŞMAN a gitmek aklına geliyor. Ona gideyim, bir şey yapılabilecekse, o yapar diye düşünüyor. Ali İŞMAN a gittiğinde durumu izah diyor. O da ben seni severim, ama bu şekildeki bir havyarı bir şey yapamayız, satılmaz. En fazla ben bunu az az ekmekle yerim, madem buraya kadar geldin, sana yol paranı vereyim diyor. Irmakta çalışırken havyarını aldığımız balıkların leşlerini, erkek balıklarını Bafra da atları ile gelen yükçülere verirdik. Onlar balıkları ya tartarak ya da tane işi alırlardı. Ancak asıl önemli olan balığın havyarı olduğundan, etinin önemi yoktu. Yükçüler balık alma dışında ufak tefek ısmarladığımız ihtiyaçlarımızı da getirirlerdi. Irmakta kalan balıkçıların yiyecekleri arasında balık, fasulye, mısır ekmeği başta gelirdi. Kancalarla yıl boyunca avcılık yapmak mümkündü. Mersin avcılığı bizim ağlarla yapacağımız avcılığa engel olmazdı. Kancaları ellemek için bir saat kadar vakit ayırmak yeterdi. Karmakları kurduktan sonra, ağlarla avlanmaya devam ederdik. Irmakta kendi yaptığımız keliklerimiz vardı. Onlarda mevsiminde 3 ay 4 ay kalır, havyarcılık yapardık. Bazı yıllar yaz balıkçılığına da kaldığımız olurdu. Ancak orada yaz balıkçılığına kalmak tehlikeliydi. Her taraf sazlık, bataklık olduğundan çok sivrisinek olurdu. Oralarda bu yüzden kimse yaşamaz, araziler boş durur, kimse sahiplenmezdi. İstesek oralardaki arazileri çevirip kendimize almamız işten bile değildi. 263

Alman uzmanlar Tahsin küçük yaşlardan itibaren ırmakta çalıştığı için, orada bir çok olaya da tanık olmuştu. Havyar yapma konusunda Almanlarla ilgili anlattığı bir olay bana hayli ilginç gelmişti. 1939 senesinde Almanya dan iki tane havyar alıcısı gelmiş. Havyarın kaç liraya verildiğini soruyorlar. Sattığınız fiyatın iki katına satın alacağız, havyarlarınızı bize getirin, paranız peşin diyorlar. Almanlar o sezon ırmakta kalıp havyar yapmışlar. Almanların havyar yapma yöntemi, o güne kadar bizim balıkçıların yaptığından farklı imiş. Onlar havyarı koydukları tuza, tartıyla koydukları bir ilacı karıştırıyorlarmış. Bizim balıkçılar havyarları sadece tuzla yapıp, torbalara koyduklarından, yaptıkları havyar yerken tuzlu olurdu. Almanlar ilaçlı tuzlarına havyarı koyup, saat ile süre tutar, süre dolunca da havyarları alıp, kutulara koyuyorlarmış. Sezon bittiğinde ayrılırken seneye geleceğiz, bu yılkinden daha fazla fiyat vereceğiz diyorlar. Ancak sonraki sene savaş çıkınca gelememişler. Almanların yaptığı yöntemi öğrenmek isteyen bizim açıkgöz bir balıkçımız onların ilaçlarını çalmış. İlaç diyerek tuza kattıkları maddenin karbonata olduğunu öğrenmişler. Trolcülük 1960 ların ortalarına doğru 8 metrelik Peter marka motoru olan bir tekne aldım. 1972 yılında da 18 metrelik, 90 lık General motoru olan Kervan Reis adlı trol teknesini 120 bin liraya Şileden aldım. Teknede kardeşim Adem, kardeşimin oğlu Hüseyin, Çavuşun babası Deli Fesin Mustafa (YILMAZ), Yörük köyünden Doroğun Muharrem (DURU) beraber çalışmıştık. Tekneyi aldığım ilk sene sezon bitmesine iki ay kaldığı için, Yalıköy e Kaptan İbrahim e yakıt, kumanya ondan olmak üzere 17 bin liraya yedek olarak gittim. Fatsa, Görele, Giresun civarında çalıştım. Tekneye 40 ton kadar hamsi koyabiliyorduk. Bir seferinde tekneyi hamsi ile yükleyip, boşaltmak için Giresun a doğru giderken, Giresun Adası nın oralarda yıldız-karayel havaya rast geldim. Dalgalar tekneye vurdukça, güvertedeki hamsilerin hepsini denize dökmüş, güç bela Giresun limanına girebilmiştim. 264

Yedeklik yaptığım ilk yıldan sonra, trolcülük yaptım. Trolcülük yaptığım ikinci yıl, bir gün Gerze ye gittik, tekneleri iskeleye bağladık. Gerze içinde yürürken, yolun kenarlarında oturanların, bizi tanımadan, bizim iskeleye bağladığımız tekneleri kast ederek, trolcülere sövdüğünü duydum. Asabi bir adam olmama karşın bir şey diyemedim. Tekneye döndüğümüzde, göz göre göre anamıza avradımıza sövdüler, bir şey diyemedim. Ben bu işi yapmayacağım, bırakacağım dedim. Tekneyi Rize ye sattım. 150 bin liraya aldığım kayığı, 250 bin liraya sattım. Aynı kayıklar bir yıl sonra 2.5 milyon lira olmuştu. Trolü sattıktan sonra 1975 yılında Ayancık ta Yakup SARI dan Gonca adlı 7.5 metre boyunda, dokuz beygirlik pancar motoru olan tekneyi aldım. Daha sonra 11 metrelik Ak Kardeşler teknesini yaptırdım. Ak Kardeşler teknesinde 250 beygirlik deniz Fıat motoru vardı. Denizin şakası olmaz Balığa üç kişi, dört kişi, beş kişi gittiğimiz olurdu. Bir seferinde kürekle 5 kişi palamuda gitmiştik, kötü bir havaya yakalandık, kayığımız battı. Veysel in babası, amcamın oğlu Hasan kurtulamayarak boğulmuştu. Kötü havalarda denizde kayık olursa, o zamanlar liman olmadığından herkes bu kayıkların dışarı çekilmesi için seferber olurdu. Irmakta beraber ortaklık yaptığım Tahsin (KOÇ) sonraki yıllarda Samsun a yerleşmişti. Palamut zamanı çok balık çıkıyor diye Sinop a gitmiş. Sezon bitiğinde aslen Gerze li olan komşusu ile dönüyorlar. Dönerken Gerze ye uğruyor, biraz oyalandıktan sonra akşamüzeri yelken makine Yakakent e yollanmışlar. Yolda havda esiyor. Yakakent deniz altı bir yer, orada dalyanlar yarıyordur, tehlikeli olur diye aklından geçse de, başka da bir çare olmadığı için yoluna devam ediyor. Komşusuna seni küreğe oturtacağım, benim komutlarıma bakacaksın, denizleri kollaya kollaya gideceğiz, sana tut dediğimde, tutacaksın diyor. Yakakent e yaklaşınca felekleri, gidabozu 265

hazırlıyor, akşam karanlık olduğu için dışarı ışık çakarak işaret veriyor. Ben de kahvedeydim. Denizde kayık var denilince kahve boşaldı. Kayığın kimin kayığı olduğunu kimse bilmiyor, gerçi bilmesinin de bir önemi yoktu. Tahsin in kayığı olduğunu ben de kıyıya çıkınca anladım. Nasıl geldiğini o zaman anlatmıştı. Arkadaşı fazla tecrübeli olmadığından, batacağız diye endişeye kapılıyor. Ben denizleri kollayarak sana siya, tut üzerine diye komutlar vereceğim, sen komutlara göre hareket et, merak etme selametle kayığı kıyıya yaklaştıracağım deyip, onu sakinleştirmiş. Kayık kıyıya gelince hemen atlayıp, gidabozu gençlerin eline verdiğinde, felek vermeye yeltenmesine fırsat kalmadan, kayık bir anda, arkadaşı daha kürekte iken kahvenin önüne çıkarılmıştı. Arkadaşı üzerinden şaşkınlığını atamamışken, Tahsin e bu nasıl iştir, bura nasıl bir yerdir, adam burada boğulmaz demişti. Her mıntıkanın balıkçılığı başka Kozköy altından Alaçam atına kadar iyi palamut olur. Kalkan balığı Çayağzı başında, kayalarda daha fazla olur. Barbunya Yakakent Alaçam arası boldur. Mevsimi gelmeyince kötek balığı olmaz. Ağustos ayında kötek balığı bol olurdu. Irmak tarafı köteğin iyi olduğu yerlerdendi. Hiç unutmam, ırmak ağzında çalışma ağı ile bir seferde kayığı kötekle doldurmuştum. Irmakta yakaladığımız balıkları Yakakent e götürmez, at arabası ile Bafra ya gönderirdik. At arabaları ya orada bekler, ya da biz haber verirdik, gelirlerdi. Irmakta o zaman 50-60 kayık olurdu. Denizde duramadığımız için, kayıklarla 1-2 km kadar ırmağın için girer, kenarlara kayıkları bağlardık. Irmak bizi dalgalar ve denizden korurdu. Irmakta arazi düz olduğu için, sel tehlikesi yoktu. Irmak Bafra ovası boyunca akarken, bizim kayıklarımızı bağladığımız yere gelene kadar hızı kesilir, sular bazen yükselse de sorun olmazdı. Ak kardeşler teknesi ile kalkancılık ve volicilik yaptım. Kalkancılık yaparken Sinop u merkez yaparak, kepez kayalıklar olan Çakıroğlu, Adabaşı, İnceburun, Sarıkum üzerlerinde kuyu kenarları olan atmış 266

kulaçlara kalkan ağlarımızı kurardık. Balıklarımızı Sinop ta Zeki KANAL a verirdim. Kozköy den Kemal (ŞENER), Müftünün oğlu Halit (GÜL), Yukarı Elmadan Fedai gemicilerimdi. Sarıkum üzerinde Mart 21-22 sinde çok sert karayel fırtınasına yakalandık, Sinop a dönemedik. Zorlukla İstefhan a gitmek durumunda kalmıştık. O gün çektiğimiz zorluğun bir faydası da oldu. Bu zorluğu yaşayan Halit, geleceğini balıkçılıkta aramak yerine, memuriyeti seçti, polis oldu. Balıkçılık yapıp da denizde zorluk yaşamayan yoktur. Bir seferinde de Ak Kardeşler teknesi ile oğlum Didi Murat ve Birol ile Kemal kalkan ağlarını çekerken öğleden sonra saat iki civarında fırtınaya yakalanmışlardı. Motor da bu sırada hava yapıyor. Motorun havasını alalım derken, aküyü bitiriyorlar. Bunun üzerine, kayık kontrolsüz olarak sürüklenmesin diye, kayıkta bulunan battaniyeleri dikerek yelken yapıp, kamaranın üzerindeki demir puntellere tutturuyorlar. Demiri de pikoda, dibi bulmayacak şekilde bırakarak, teknenin kendi başına sürüklenmesini önlüyorlar. Motor arıza yaptığında bulundukları Adabaşı 6 millerden Balıksan üzerine 16 saatte iniyorlar. Havada o sırada kalmış oluyor. Kıyıya seslerini duyuracak kadar yaklaştıklarında, bağırarak yardım istiyorlar. Gerze den Sezai OLGUNSOY gelip, onları bağlayarak Gerze ye çekiyor. Balıkçılığı bırakalı 30 sene oluyor, ancak iki oğlum bu işi yapmaya ve geçimlerini balıkçılıktan sağlamaya devam ediyorlar. 267