EGE ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği Dr. Kemal YILMAZ, Prof. Dr. Aylin KANTARCI, Prof. Dr. Cezmi AKKIN
Oftalmoskopi: oftalmoskop ile göz dibinin muayene edilmesi bilimidir. Bilim tarihinin ilk optik çalışmaları Farabi (9. yy.) ve İbn-i Heysem (10. yy) tarafından gerçekleştirilmiştir. Farabi, optik biliminin temellerini atarak ışık ve ışığın yayılması konularında ilk deneysel fizik çalışmalarını gerçekleştiren ilim adamıdır. Modern Optik biliminin kurucusu 965-1051 yılları arasında yaşayan fizik, matematik ve astronomi alimi İbn-i Heysem'dir. Video :
Oftalmoskopi genel olarak iki grupta sınıflandırılır. Direkt oftalmoskopi Endirekt oftalmoskopi
Arada ışık kaynağı, ayna veya ışın bölücü dışında herhangi bir şey olmaksızın, doğrudan iki göz arasındaki retina gözlemlemeye direkt oftalmoskopi denir. Direkt oftalmoskopi prensibine göre çalışan cihazlara da direkt oftalmoskop denir (Şekil-1). Şekil-1 : direkt oftalmoskop
Arada ışık kaynağı, ayna veya ışın bölücü dışında biolens de kullanılarak, retina gözlemlemeye endirekt oftalmoskopi denir. Bu prensibe göre çalışan cihazlara endirekt oftalmoskop denir (Şekil-2). (a) Slit lamp biomikroskop Şekil-2 (b) Head band endirekt oftalmoskop
AVANTAJI: Hastanın retinasında daha büyük bir alanı görme imkanı sağlar. DEZAVANTAJI: Daha karmaşıktır, Gözlemci, hastanın retinasını yatay ve dikey olarak ters görür. Hasta retinasının parçalarının pozisyon ve doğrultusunu belirlemek zorlaşır. Hasta ile gözlemci arasında belirli bir mesafe gerektirir.
Mevcut direkt oftalmoskopların tümü ve endirekt oftalmoskopların bir bölümü analog cihazlardır. Görüntüler, muayene sırasında elde edilir ve daha sonra tekrar değerlendirilmek için saklanmaz. Dijital oftalmoskoplar görüntüyü sayısal formata dönüştürüp depolayabilmektedir.
Dijital oftalmoskoplardaki görüntüler, kablolu veya kablosuz olarak bilgisayar ortamına aktarılmaktadır. Dijital oftalmoskop görüntüleri daha sonra tekrar incelenmek üzere geri getirilebilir.
Tasarlanan cihaz taşınabilir endirekt oftalmoskop tipindedir. Fotoğraf makinasına entegre edilerek kullanılır. Çekilen göz resimleri fotoğraf makinasının SD belleğine kaydedilir, Mesai sonunda bilgisayara aktarılır.
Geliştirilen cihazın tasarımında öncelikle prototip malzemeler denenmiş ve kullanılmış. Tasarım çalışması sırasında uygun ışık kaynağı ve optik malzeme kullanılmıştır. Zoom yapmak için elektro mekanik kontrol devresi tasarlanmıştır. Geliştirilen oftalmoskop cihazının genel iç yapısı Şekil-3 de gösterilmektedir. Şekil-3 Geliştirdiğimiz oftalmoskop cihazının genel iç yapısı
Cihaz dijital kameradan, adaptörlerden ve oftalmoskop aparatından oluşmaktadır. Şekil-4 de örnek prototip gösterilmektedir. Şekil-4 Geliştirdiğimiz taşınabilir endirekt oftalmoskop
Fotoğraf makinasına kaydedilen görüntülerin aktarılacağı bir veritabanı tasarımı ve geliştirimi Bu veritabanını kullanan yapay zeka ve görüntü işleme yöntemlerine dayalı bir yazılımla Göz hastalıklarının teşhisi Bir hastanın göz görüntülerini çekim zamanına göre sıralayıp işleyerek hastalığın ilerleyişinin ve tedavinin takibi
DRIVE, The Image Sciences Institute of University Medical Center,Utrecht, Digital Retinal Images for Vessel Extraction database, http://www.isi.uu.nl/research/databases/drive/ (Erişim Tarihi: 17.08.2014). Duane, Duane's Clinical Ophthalmology, Duane's Foundations of Clinical Ophthalmology, http://www.oculist.net/downaton502/prof/ebook/duanes/pages/conten ts.html (Erişim tarihi: 21.08.2014). Gagnon, L., Lalonde, M., Beaulieu, M., Boucher, M., and Boucher, C.,2001, Procedure to detect anatomical structures in optical fundus images, Proceedings of Conference Medical Imaging : Image Procesing SPIE, 4322, 1218-1225pp., San Diego. Gonzalez, R., and Woods, E.,2002,. Digital Image Processing (2nd ed.), Prentice Hall. Haykin, S.,2001, Neural Networks - A comprehensive foundation (2nd ed.), Prentice-Hall. Haznedaroğlu, G., Andaç, K., Erbakan, G., Pamukçu, K., Menteş, J., Kaşkaloğlu, M., vd.,2000, Göz Hastalıkları Ders Notları. (Düzenleyen: C. Akkın), Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı Yayın Bürosu, İzmir, Türkiye. Kanski, J. J.,2007, Clinical Ophthalmology (6th ed.), Elsevier Health Sciences, London, UK.