Yaklaşım Dergisinin 235 Sayısında Yayınlanmıştır. Zihni KARTAL 1 I. GENEL BİLGİ FOCUS DENETİM VE Y.M.M. LTD. ŞTİ HİZMET İHRACATI TEŞVİKİ 6322 sayılı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapan Kanun ile bazı hizmetlerin yabancı ülke yerleşiklerine verilmesi halinde elde edilen kazançların %50 si gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Kanun TBMM Genel Kurulda kabul edilmiştir. Kısa gelecekte ekonomide yaşanan bazı hizmet hareketlerinden elde edilen gelirlerin vergiden ayrık tutulduğuna tanık olunacaktır. İzleyen bölümlerde söz konusu düzenlemenin kapsamı ve indirimden yararlanma koşulları irdelenecektir. II. HİZMET İHRACATINA TEŞVİK A. AMAÇ VE GEREKÇE Düzenlemenin genel gerekçesine göre, hizmet ihracı yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası rekabetçiliğinin artırılması yeni ihracat alanlarının oluşturulması istihdam imkanlarının yaratılması nitelikli işgücünün Türkiye'de istihdamının artırılarak sürdürülmesinin desteklenmesi amacıyla, yüksek katma değer yaratma potansiyeli bulunan hizmetler için yeni bir teşvik unsuru ihdas edilmiştir. Bu kapsamda, yurt dışı yerleşiklere yüksek katma değerli hizmet veren hizmet işletmelerine vergisel açıdan teşvikler getirilmiştir 2. 1 E. Baş Hesap Uzmanı
Bu teşviklerin, ülkemizde belli bir konuda uzmanlaşmış, yabancı dil bilgisine sahip olan vatandaşlarımızın istihdam olanaklarını artırması yurt dışına gitmeksizin dünyanın her yerine birçok hizmetin verilmesi imkanı doğacağı için beyin göçünü de engellemesi beklenmektedir. B. GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI 1. İstisnaya Konu Hizmet Satış Yapılabilecek Kişiler Hizmetin aşağıda sayılan kişi ve kurumlara verilmesi gerekmektedir; Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan gerçek kişiler, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan tüzel kişiler 2. İstisna Gelire Konu Hizmetler Aşağıda sayılan hizmetler istisna kapsamına girmektedir; Türkiye de verilen, özellikle ve sadece yurt dışında yararlanılan; 2 6322 sayılı Kanunun Genel Gerekçesi (www.tbmm.gov.tr; erişim: 10.06.2012)
mimarlık mühendislik tasarım yazılım tıbbi raporlama muhasebe kaydı tutma çağrı merkezi veri saklama eğitim sağlık 3. İstisnadan Yararlanabilecek Olanlar Yukarıda belirtilen 1. ve 2. nolu başlıklar altında yer alan koşulları taşıyan gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir. 4. Satış Faturasına İlişkin Koşul Hizmet ihracatı istisnasından yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır. 5. İstisna Gelirin Tespiti Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişiler ile işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'den verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmelerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın % 50'sinin beyanname üzerinden indirilmesi olanağı getirilmiştir. Bu hizmetler, yararlanıcısı yurt dışında olan ve uzaktan erişim imkanları kullanılarak verilecek hizmetlerdir.
Ayrıca, ilgili Sağlık Bakanlığı veya Milli Eğitim Bakanlığı nın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'sinin de beyanname üzerinden indirilmesi mümkün olacaktır. Bu hizmetlerin, fiziki olarak Türkiye'de verilmekle birlikte, yararlanıcısının yurtdışı yerleşikler olması gerekecektir. Söz konusu istisna, bir kazanç istisnasıdır. Bu nedenle; istisna kapsamındaki faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurları ve istisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler ile müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortisman giderlerinden pay verilmesi sonucu bulunacak kazancın %50'si gelir ve kurumlar vergisinden istisna olacaktır. İstisna kazancın ve bu bağlamda beyan edilecek kazancın tespiti açısından, istisna kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi ve istisna kapsamında olan faaliyetlere ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarının, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekecektir. 6. Gelirin Vergiden İstisna Olan Kısmı Yukarıda sayılan alanlarda faaliyet gösteren ve Türkiye de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri ve 5. bölümde belirtilen şekilde hesaplanan kazancın %50 si gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır. 7. Bakanlar Kurulu ve Maliye Bakanlığı nın Uygulamaya Yönelik Yetkisi Vergi indirim oranı, hizmet alanları itibarıyla sıfıra kadar indirmeye veya %100 e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanmadığı takdirde indirim %50 olan yasal oran kullanılarak yapılacaktır.
İndirim uygulamasına ve denetime ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgili bakanlıkların görüşünü almak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkilidir. İstisnaya konu hizmetleri kapsamı, istisna konusu gelirin tespit usulü, indirim şekli ve istisna konu, kapsam ve kullanımının denetimine ilişkin usul ve esasları Maliye Bakanlığı nın kısa sürede belirleyerek ilan etmesi beklenmektedir. Maliye Bakanlığı nın diğer istisna konusu işlemlerde izlediği yola paralel olarak, hizmet ihracatı yoluyla vergi dışı bırakılan gelirlerin yeminli mali müşavir tasdik raporuna bağlaması beklenebilir. Zira, Bakanlık diğer istisna teşviklerinde yeminli mal müşavirlerce düzenlenen İstisna konusunu da içeren tam tasdik raporu İstisna tasdik raporu Üzerine istisna kullanımına izin vermektedir. III. SONUÇ Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan gerçek ve tüzel kişilere verilen aşağıda sayılan hizmetlerden elde edilen gelirlerin %50 si gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. İstisna kapsamına; Türkiye de verilen, özellikle ve sadece yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, veri saklama, eğitim ve sağlık hizmetleri girmektedir. İstisnadan bütün gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir. İstisnaya konu hizmetlerin kapsamı, istisna konusu gelirin tespit usulü, indirim şekli ve istisnanın konu, kapsam ve kullanımının denetimine ilişkin usul ve esasları Maliye Bakanlığı nın kısa sürede belirleyerek ilan etmesi beklenmesi gerekmektedir. Focus Denetim Sağlıklı çözümlere ODAK lanır.