T.C. AFYONKARAHİSAR İL MÜFTÜLÜĞÜ BENİM GÜZEL DİNİM (İSLAM)

T.C. AFYONKARAHİSAR İL MÜFTÜLÜĞÜ BENİM GÜZEL DİNİM (İSLAM) Afyonkarahisar 2011

Sunuş İnsan, Allah ın yeryüzünde en değerli yaratığıdır. Rabbimiz bütün kainatı insan için, insanı da kendisi için yaratmıştır. İnsanoğlu varolduğu günden beri gerçek huzuru ancak din sayesinde elde etmiş, gerçek mutluluğa bir dine iman sayesinde kavuşabilmiştir. Din, insanları kendi iradeleri ve ruhi hüviyetleri ile hayırlara sevk eden ilahi prensipler mecmuasıdır. Rabbimizin Kur an-ı Kerim de bizlere ilk emri OKU olmuştur. Okumak, ilimle uğraşmak, gerçeğe ulaşmak için en doğru yoldur. Çünkü okumak ruhun gıdası ve olgunlaşmanın kaynağıdır. Bir Müslüman evladı da her şeyden önce okumaya değer verir ve yine her şeyden önce kendisini yoktan var eden Yüce Rabbini tanır. Sahih bir şekilde ibadet ederek Allah a kulluk görevini yapar. Din bilginleri bizim küçük yaşlardan itibaren öğrenmemiz icap eden bilgilere İLMİHAL bilgisi demişlerdir. Abdest, gusul, temizlik, namaz, oruç vb. Ancak elimizdeki ilmihal kitapları çok geniş ve tafsilatlıdır. Biz bu küçük çalışmayla çocuklarımıza ilmihal bilgileri öncesinde küçük bir pencere açmayı düşündük. Yavrularımız merak ettikleri daha geniş bilgiyi ilmihal kitaplarımızdan öğrenebilirler. Unutulmamalıdır ki, kitaplar hepimiz için sessiz bir öğretmen ve en samimi arkadaştır. Mustafa KAYA Afyonkarahisar İl Müftüsü

DİN Din, insanın dünya ve ahirette mutlu olması için Allah tarafından gönderilmiş öğüt ve buyruklar bütünüdür. İlk insanla birlikte var olan din, insanın yaratılıştan gelen bir ihtiyacıdır. Yüce Allah; insanı bu dünyaya ebedi bir hayatı kazanması için göndermiştir. Allah, insanın sonu olmayan cennet nimetlerini elde edebilmesi için kendisine inanmasını ve ibadet etmesini istemektedir. Bunun için de Kendisine giden doğru yolu bildirmek için kullarına peygamberler ve ilahi kitaplar göndermiştir. İslam Dini Bizim dinimiz İslam, son gönderilen din olup Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) de bu son dinin peygamberidir. İslam dini Rabbimiz tarafından bütün insanlığa gönderilen evrensel ve mükemmel bir dindir. İslam bir sevgi medeniyetidir. Bize Müslüman adını Allah vermiştir. Allah a inanan, O na güvenen kişiye Müslüman denir. Müslüman, herkesin güvendiği ve kendisinden kimseye zarar gelmeyen kişi demektir. Bizleri Müslüman olarak yarattığı ve Müslüman olarak yaşattığı için Rabbimize şükürler olsun. İman İman, Hz. Peygamberi Allah Teala dan getirdiği kesin olarak bilinen hükümlerde tasdik etmek, onun haber verdiği şeyleri tereddütsüz kabul edip bunların gerçek ve doğru olduğuna gönülden inanmaktır. Bu inanca sahip olanlara Mümin adı verilir. Kelime-i şehâdet Bir insan Kelime-i Şehadet getirerek Müslüman olur. Kelimei Şehadet, Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve rasûluh demektir.

Anlamı: Allah tan başka tanrı olmadığına, Hazreti Muhammed in O nun kulu ve elçisi olduğuna şahitlik ederim. Allah a iman: Kainatı yaratan, idare eden, kendisine ibadet edilen tek ve en yüce varlık olan Allah a iman, iman esaslarının birincisi ve temelidir. Bütün ilahi dinlerde Allah ın varlığı ve birliği en önemli inanç esası olmuştur. Ancak Allah a iman, O nu tanımayı gerektirir. Biz O nun sahip olduğu özellikleri, gönderdiği peygamberlerden ve kutsal kitaplardan öğreniriz. Allah birdir ve benzersizdir. Hiçbir varlık ona benzemez. O hiçbir şeye muhtaç değildir. Herkes ve her şey O na ihtiyaç duyar. Evrende ne varsa hepsinin gerçek sahibi O dur. O ölümsüzdür, mutlak diridir, O ndan başka her şey geçicidir. O her şeyi ve herkesi engin bilgisiyle bilir. Hiçbir şey ondan gizlenemez. Allah a İman Eden İnsan; Allah ı sever, Allah ın da kendisini sevdiğini bilir. Allah ın her şeyi gördüğünü ve her sözü işittiğini bildiği için her zaman dürüst ve erdemli davranır, içi dışı bir olur. Dünyadaki her şeyin Allah tarafından yaratıldığını bildiğinden bütün yaratılmışlara merhametle yaklaşır. Yaratılış amacını, nereden geldiğini ve nereye gideceğini bilir, her zaman kendisini güvende hisseder. Dut Yaprağı Mezhep imamlarımızdan İmam Şafi Hazretleri'ne, "Allah'ın varlığına dair delilin nedir" diye sorduklarında kendisinin "Dut yaprağıdır" cevabını verdiğini biliyor muydunuz?

Malumunuz dut yaprağının tadı, rengi, kokusu ve nihayet maddesi birdir. İşte bu bir tek maddeden koza (ipek) böceği yer ipek yapar; koyun yer et ve süt yapar; geyik yer misk yapar; arı yer bal yapar. Tadı, rengi, kokusu, nihayet maddesi bir olduğu halde tek cins yaprakla bu kadar çeşitli madde yaratan ve yaptıran kimdir? Şüphesiz bütün bunları ancak Allah yaratabilir. Diğer İman Esasları Melekler Allah ın nurdan yarattığı ve gözümüzle göremediğimiz varlıklara melek denir. Meleklerin cinsiyeti yoktur, yiyip içmezler, Allah ın emirlerini hiç itiraz etmeden yerine getirirler, sürekli olarak, gece gündüz Allah ı anarlar. Mü minler için dua ederler. Meleklerin her yerde olduğuna inanan kişiler söz ve davranışlarına daha çok dikkat ederler. Kitaplar Kutsal kitaplar, Allah ın mesajını, emir ve yasaklarını insanlara bildirdiği bilgileri içeren kitaplardır. Bunlar, insanın dünyada iyiyi, doğruyu ve güzeli bulabilmesi ve kötü şeylerden sakınması için Allah tarafından insanlara gönderilen yol gösterici birer kılavuzdur. Bunların belli başlıları Tevrat, İncil, Zebur ve Kur an dır. Kur an-ı Kerim Yüce Allah ın, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav) ile insanlara gönderdiği son ilahi kitaptır. Bir ayette: Kur an ı biz indirdik ve onu kıyamete kadar biz koruyacağız (Hicr Suresi, 9) buyrulmuş ve Kur an-ı Kerimin bir kelimesinin bile

değiştirilemiyeceği gerçeği bütün insanlara duyrulmuştur. Kur an-ı Kerim, indirildiğinde yüzlerce hafız tarafından ezberlenmiş ve yazılı kayda geçirilmiştir. Yazılan ilk Kur anlardan biri de Topkapı sarayında bulunmaktadır. Kur an-ı Kerimde 114 sure vardır. Sureler, Kur an ın ana bölümleridir. Sureler de ayetlerden meydana gelmiştir. Kur an-ı Kerimde, iman esasları, ibadetler ve ahlak ilkeleri yanında, yeme içme, evlilik ve sosyal ilişkiler gibi insan ve toplum hayatıyla ilgili pek çok konuda ayetler vardır. Sizin en hayırlınız Kur an ı öğrenen ve onu başkalarına öğretenlerdir. (Hadis-i Şerif) Peygamberler Yüce Allah, çeşitli zamanlarda doğru yolu göstermek üzere, gönderdiği kitapları insanların en doğru şekilde anlamaları ve uygulamaları için rehberler göndermiştir. Bu rehberlere peygamber denir. Kur an-ı Kerim de 25 peygamberden bahsedilmektedir. Bu peygamberlerin dışında ismini bilmediğimiz ve sayısını yalnızca Allah ın bildiği daha birçok peygamber gönderilmiştir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) En son gönderilen peygamber ise, bizim peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) dir. 20 Nisan 571 Pazartesi günü Mekke de dünyaya gelmiştir. Babası, Abdulmuttalib in oğlu Abdullah, annesi ise Vehb in kızı Amine dir. 40 yaşında peygamber olmuştur. 8 Haziran 632 Pazartesi günü 63 yaşında iken Medine de Rabbine kavuşmuştur. İnsanlara dünya ve ahirette mutlu olmanın aydınlık yolunu gösteren Sevgili Peygamberimiz, davranışları ve üstün kişiliği ile insanlık için en güzel örnek olmuştur. Yüce Allah onun güzel ahlakını Kur an-ı Kerim de bir ayette bize şöyle haber vermiştir:

Andolsun, Allah ın elçisinde sizin için, Allah a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah ı çok anan kimseler için güzel bir örnek vardır. (Ahzab suresi, 21) Peygamber Efendimizin örnek hayatı ve davranışlarına sünnet adı verilir. Sünnet-i seniyye, Peygamber Efendimizin ahlakıdır, hayat tarzıdır. Onun sünnetine uymak, bize dünya ve ahiret mutluluğu kazandırır. Onun Sünnetinden Örnekler Her işe besmeleyle başlardı. Evine selam vererek girerdi. Güzel kokular sürünürdü. Dişlerinin bakımına önem verirdi. Akrabalarını, dost ve arkadaşlarını ziyaret ederdi. Hastaları ziyaret ederdi. Çocuklarla şakalaşır, onların başlarını okşayarak severdi. Yemekten önce ve sonra ellerin yıkar, besmeleyle başlar, yemeğin sonunda şükrederdi. Dargınları barıştırırdı. Yatmadan önce avuçlarını birbirine birleştirir, İhlas, Felak ve Nas surelerini okur, sonra da başından başlayarak bütün vücudunu meshederdi. Peygamberimiz ve küçük hizmetçi kız Sevgili Peygamberimiz günlerden bir gün elindeki on dirhem parası ile çarşıya çıkmış. Dört dirheme bir gömlek almış, gömleği üzerine giymiş. Evine doğru giderken karşısına yoksul bir kimse çıkmış. Yoksul kişi Peygamberimiz` e yaklaşmış ve: `Ya Rasulallah! Bana bir gömlek giydir. İnşallah, Allah da sana cennet elbisesi giydirir` demiş. Bunun üzerine Sevgili Peygamberimiz üzerindeki gömleği çıkarıp, yoksul kişiye giydirmiş. Yoksul adam çok sevinmiş. Peygamberimiz gömleği satın aldığı yere dönerek kendisi için dört

dirheme bir gömlek daha satın almış, onu giymiş. Geriye iki dirhemi kalmış. Evine dönerken bir kenarda ağlayan bir kız çocuğuna rastlamış. Neden ağladığını sormuş. Çocuk ağlayarak cevap vermiş: `Ya Rasulallah. Ben bir hizmetçiyim. Ev sahibim bana iki dirhem verip alışverişe göndermişti. Fakat ben parayı kaybettim.` Peygamberimiz elinde kalan iki dirhemi hemen küçük kıza vermiş. Ama küçük kız hâlâ ağlıyormuş. Peygamberimiz bunun nedenini sorunca aldığı cevap şu olmuş: `Geç kaldığım için bana kızmalarından korkuyorum.` O zaman Gül Kokulu Efendimiz kızın elini tutmuş ve onu hizmetçilik yaptığı eve götürmüş. Kapıya gelince Peygamberimiz `Esselamü aleyküm` diyerek selam vermiş. Ev halkı Peygamberimiz`in sesini tanımış. Fakat selama evdeki kimse cevap vermemiş. Bunun üzerine Sevgili Peygamberimiz bir kez daha; `Esselamü aleyküm` diyerek selam vermiş. Yine cevap olarak hiç ses çıkmamış. Peygamberimiz son kez `Esselamü aleyküm` diyerek selam vermiş. Bu defa evde bulunan herkes kapıya çıkmış. Ve hep bir ağızdan `Aleyküm selam` diyerek selama karşılık vermişler. Peygamber Efendimiz; `Verdiğim birinci ve ikinci selamları duymadınız mı?` diye sormuş. Evin reisi; `Duyduk Ya Rasulallah! Fakat bize verdiğiniz selamları artırmanızı ve güzel sesinizi biraz daha fazla duymayı istediğimiz için birinci ve ikinci selamınıza karşılık vermedik` demiş. Peygamberimiz`i evlerine buyur etmişler ve; `Ya Rasulallah! Burayı ziyaretinize ne vesile oldu?` diye sormuşlar. Peygamberimiz olan biteni anlatıp, küçük kızın endişesi yüzünden geldiğini söyleyince, evin reisi: `Canım yoluna feda olsun ey Allah`ın Peygamberi! Madem ki, bizim bu hizmetçi kızımız sizin buralara gelmenize vesile oldu, ben de onu serbest bırakıyorum. Artık bizim hizmetçimiz değil, kızımızdır` demiş. Peygamberimiz bu habere çok sevinmiş ve mutlu bir şekilde oradan ayrılmış. Evine doğru giderken de şunları söylemiş: `Allah şu on dirhemi ne kadar da çok bereketlendirdi. Bana bir gömlek nasip etti. Yoksul bir kişiye gömlek giydirdi. Bir de hizmetçi kızı özgürlüğüne kavuşturdu. Sonsuz şükürler olsun. Doğrusu Yüce Rabbimiz bizlere hep böyle sonsuz nimetler sunuyor.`

Ahiret Hayatı İslamdaki temel iman esaslarından birisi de ahiret hayatına imandır. Her canlı mutlaka ölümü tadacaktır. Ölüm bir yokoluş değildir. Ölüm, üzerinde yaşadığımız geçici dünyadan ayrılış, ebedi olan ahiret hayatına geçiş kapısıdır. Ölüm, bu dünyada yapılanların Allah katında hesaba çekilişinin ve yeni bir yaşam biçiminin başlangıcıdır. Ahiret hayatına inananlar bu dünyadaki davranışlarının karşılığını öbür dünyada alacakları inancıyla daha dikkatli yaşarlar. Kader ve Kaza Her şeyi takdir edip yaratan Allah Teala dır. Çünkü O ndan başka yaratıcı yoktur. Allah olmuş ve olacak her ne varsa onları önceden bilir. Zamanı gelince onlar da O nun bilgi ve takdirine uygun şekilde meydana gelir. O nun bilgi ve takdiri dışında hiçbir şey meydana gelmez. Biz bu inanca kader ve kazaya inanmak diyoruz. Bu inanç, insana başına gelen olumsuzlukların hayırlı neticeler doğurabileceği ümidiyle sabırlı olmayı öğretir. İnancın Psikolojiye Etkisi Korede harpte esir olan Türk ve ABD li askerlerin kamplarında ilgi çekici bir durumla karşılaşıldı. Amerikalı askerler çeşitli hastalıklardan kıvranıyorlardı. Aralarında ölüm oranı çok yüksekti. Türk esirlerse tam tersineydi. Hem hastalar azdı hem de ölüm oranı çok düşüktü. Aynı şartlarda bu iki grup arasındaki fark ilim adamlarını araştırmaya sevk etti. Sonunda şu kanaate vardılar: Müslüman esirlerdeki kader ve ahiret inancı yanında oruç ve namazla vücut ve ruhlarının daha güçlü, dayanıklı hale gelişi zorluklar karşısında onları bir zırh gibi korumuştu.

Besmele Besmele: Bismillâhirrahmânirrahîm sözünün kısaltılmış şeklidir. Bismillâhirrahmânirrahîm: "Rahmân ve Rahîm Allah'ın adıyla (başlarım)" anlamına gelir. Biz Müslümanlar her hayırlı işimize besmele çekerek başlarız. Besmele çekerken; hem Allah a olan inancımızı ifade eder, hem başlayacağımız işte Allah tan yardım ister hem de O nun her an bizimle beraber olduğunu dile getirmiş oluruz. İbadet İbadet, Allah a saygı ile boyun eğmek ve O nun emirlerine itaat etmek demektir. İbadet, saygı ve itaatin en yüksek derecesidir. Böyle bir saygı yalnız Allah a yapılır. Çünkü bizi yaratan ve çeşitli nimetler vererek yaşatan O dur. Öyleyse saygı ve itaatin en yüksek derecesi olan İbadet tüm varlığımızı kendisine borçlu olduğumuz yüce Allah ın hakkıdır. İbadet, insanı Allah a yaklaştıran en güzel vasıta, bir kulun dünyada erişebileceği makamların en yücesidir. Hayatımızın en değerli zamanları, ibadetle geçirdiğimiz vakitlerdir. Bizler ibadet görevlerimizi yaptığımız takdirde hem Allah ın verdiği nimetlere karşı teşekkür borcunu yerine getirmiş oluruz, hem de O nun sevgisini kazanırız. Ben cinleri ve insanları, ancak bana ibadet etsinler diye yarattım. (Zariyat suresi, 56) İbadetlerimiz Geniş manada ibadet; Allah ı yüceltmek, O na karşı sevgi, saygı ve bağlılığını göstermek için iyi bir niyetle ortaya konan ve karşılığında sevap bulunan tutum ve davranışlar demektir. Güzel söz söylemek, anne ve babamıza güzel davranmak, bir kötülüğe engel olmak, dürüst çalışmak, dargınları barıştırmak, yetim ve öksüzlere

yardım etmek, insanlara iyilik yapmakta birer ibadettir. Bununla birlikte şekil, zaman ve şartları farklı değişik ibadet türleri de vardır. Akıllı ve buluğ çağına ermiş, kadın ve erkek her Müslüman ibadet etmekle mükelleftir. Temizlik İslam dini, insanın mutluluğu için vazgeçilmez olan temizliğe büyük önem vermiştir. Kur an-ı Kerim de temizliğe riayet eden Müslümanlar övülmekte ve Allah ın sevgisini kazanacakları bildirilmektedir. Allah çokça temizlenenleri sever (Tevbe Suresi, 108) İslam dininin temizliğe verdiğe önemi en güzel anlatan ifadelerden biri, Temizlik imanın yarısıdır hadisidir. İslam dini, insanların her bakımdan temiz olmalarını ister. Bunun bir gereği olarak Müslümanın bedeninin, elbisesinin, oturup kalktığı yerlerin, yiyip içtiği şeylerin ve ibadet ettiği yerin temiz olması emredilmiştir. İbadetlerde aranan maddi ve manevi temizlik, yüce dinimiz islamın temizliğe verdiği önemin somut göstergelerindendir. Zira insan, yüce Allah ın huzuruna temiz bir vaziyette çıkmalıdır. Abdest ve Gusül Abdest ve boy abdesti (gusül) maddi ve manevi temizliği birlikte içeren hükmi bir temizliktir. Abdest almak bazı ibadetler için bir ön şarttır. Namaz kılmak, Kabe yi tavaf etmek gibi pek çok ibadetlerimiz öncesinde abdest ve gusül abdesti almamız gerekir. Benim ümmetim kıyamet gününde abdest azaları abdest nurunun parlaklığı ile geleceklerdir. Bu parlaklığı daha fazla artırmak hanginizin elinden gelirse yapsın. (Hadis-i Şerif)

Sahabiler bir gün Peygamber Efendimize sordular: Ey Allah ın Rasulü, ümmetinden görmediğin kimseleri kıyamet günü nasıl tanıyacaksın? Peygamberimiz şu cevabı verdi: Ümmetim, abdest almalarından dolayı alınlarında nur, kollarında nur, ayaklarında nur taşıyacaklar. Onları abdest uzuvlarındaki bu nurlarla tanıyacağım. Beş Vakit Namaz İnsanın düzenli bir şekilde Rabbiyle bağlantısını sağlayan namaz, islamın şartlarından biridir. Ergenlik çağına giren, akıl sahibi her müslümana, günde beş vakit namaz kılmak farzdır. Sevgili Peygamberimiz: Namaz dinin direğidir buyurarak, namazın dinimizde çok önemli bir ibadet olduğunu belirtmiştir. Amellerin Allah a en sevimli olanı namazdır. Namaz, mü minin miracıdır. Mü min namaz sayesinde Allah ın huzuruna yükselerek, O nun manevi yakınlığına erişir. Üzerimize farz olan beş vakit kılınan namazların dışında Cuma, bayram ve teravih gibi farz, vacip ve nafile cinsinden başka namazlar da vardır. Herşeyin bir alameti vardır, imanın alameti ise namazdır. (Hadis-i Şerif) Camilerimiz İslamiyette Müslümanların birlikte ibadet ettikleri kutsal yerlere cami veya mescit adı verilir. Ancak tarih boyunca camiler ibadet yeri olmaları yanında Müslümanların eğitimi gibi başka ihtiyaçlar için de kullanılmıştır. Camilerde namaz kıldıran görevlilere imam denir. Namaz vakitlerini bildirmek için ezan okuyan ve tesbih çektiren kişilere müezzin denir. Cemaatı bilgilendirmek üzere kürsüden bilgi verenlere vaiz denir.

Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olarak camileri ve din görevlilerini yönetenlere müftü denir. Caminin Bölümleri Camilerde genellikle şu bölümler bulunur: Mihrab: Câmilerde kıble yönünde bulunan ve imamın namaz kıldırırken durduğu girintili bölümdür. Minber: Câmilerde imamın cuma ve bayram hutbelerini okuduğu yüksekçe merdivenli yerdir. Kürsü: Camilerde vaaz verilen yüksekçe oturma yeridir. Minare: Câmilerin bitişiğinde ezan okumak için yapılan kule şeklinde yüksek yapıya denir. Şadırvan: Genellikle cami avlularında ortada bulunan, çevresindeki musluklardan ve ortasındaki fıskiyeden su akan üzeri kubbeli abdest alma yeridir. Süleymaniye Camii Osmanlı döneminde her paşa ve padişah için, memleketinde bir sadaka-i câriye yapıp, ahirete öyle gitme, en büyük ideal idi. Bu sebeple, fethedilen yerlerde her biri bir cami, bir külliye veya bir şifâhane yapıp gitti. İşte bu düşünce Kanunî ye de Süleymaniye Camiini yaptırdı. Ancak o, yaptıracağı eserin yalnız kendi defterine kaydolmasını arzu ediyor ve Rabbi ne böyle bir armağan takdim etmek istiyordu. Onun için, ustalara sıkı sıkıya tenbihatta bulundu ve Kimseden yardım kabul etmeyin dedi. Cami duvarları her gün yükseledursun, karşıdan bu camii mahzun mahzun seyreden bir nine vardı. İnekleriyle başbaşa, onların sütüyle geçinen bu yaşlı kadın, üzüntü içinde kendi kendine, Ey Allah ım, Kanunî ye servet verdin, malk-mülk verdin, Senin uğrunda bir cami yaptırıyor. Bu fakir kuluna birşey vermedin; ne yapayım da, ben de Senin rızanı kazanayım. Benim elimden böyle işler gelmez. Elimden gelen, ustalara bir tas yoğurt ikram etmekdir

der ve ustalara müracaat eder. Onlar, padişahın izni olmadığını söyleseler de, kadının ısrarına dayanamayıp, yoğurdu alıp yerler. Büyük hükümdar, o gece rüyada, yaptığı işin mizanda tartıldığını görür. Terazinin bir kefesine Süleymaniye camii, diğerine ise bir tas yoğurt konulmuş ve yoğurt, camiden ağır basmıştır. Sabah olur; Kanunî, merakla ustaların yanına gelir: Ne yaptınız, kimden ne aldınız? diye sorar. Yaşlı bir nine geldi; çok ısrar etti; yalvarıp yakarmalarına dayanamadık ve bir tas yoğurt aldık. derler. İşte, Süleymaniye ye ağır basan yaşlı kadının o bir tas yoğurdudur. Ramazan Ayı Orucu Oruç, imsak vaktinin başlamasından itibaren güneşin batışına kadar geçen süre içinde hiçbir şey yememek ve içmemektir. Ramazan ayında oruç tutmak islamın 5 şartından biridir. Ancak oruç tutamayacak kadar hasta olanlar ile yolculukta bulunanlar daha sonra tutmak üzere oruç tutmayabilirler. Oruç, bizi dünyada kötülüklerden sakındıran, ahirette de cehennem ateşinden koruyan ve günahlarımızın bağışlanmasına vesile olan önemli bir ibadettir. Oruç tutan kimse sabretme, sıkıntılara göğüs germe, açlığa susuzluğa dayanma ve nefse hakim olma melekesi kazanır. Fakirlik ve yoksulluğun ne demek olduğunu anlar; bunun sonucu olarak şefkat, merhamet, başkalarına yardım etme ve insanlara faydalı olma gibi yüce duygular kazanır. Elindeki nimetin kıymetini bilir, israftan sakınır. Üzerimize farz olan Ramazan ayı orucu dışında, zaman zaman tutulan başka oruç çeşitleri de vardır. Kim inanarak ve mükafatını Allah tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır. (Hadis-i Şerif)

Zekat İbadeti Zekat, İslam ın beş esasından biridir. Mali bir ibadettir. Malın belirli bir bölümünü Müslüman olan fakire vermek demektir. Dinimiz, toplumun huzur ve mutluluğuna büyük önem vermiş, bunu gerçekleştirmek için de birtakım esaslar koymuştur. Bunlardan birisi de zekattır. Dinimiz zekatı farz kılarak zenginlere mallarının ve paralarının belirli bir bölümünü heryıl düzenli bir şekilde fakirlere vermelerini emretmiştir. Nasıl ki namaz, dini hayatın direği ise zekatta sosyal hayatın direğidir. Zekat, bir sosyal yardımlaşma sistemidir. Zekat paylaşma ve yardımlaşma kültürümüzü geliştirir, aramızdaki din kardeşliği bağlarını güçlendirir. Zekat İslamın köprüsüdür. (Hadis-i Şerif) Hac İbadeti Hac, Müslümanların dinen tespit edilen belirli zaman içinde Mekke de bulunan Kabe yi ve bazı kutsal yerleri ziyaret ederek yaptıkları bir ibadettir. İslamın beş esasından biridir. Bu ibadeti yerine getirenlere hacı denir. Hac yolculuğunda Mekke şehrindeki Kabe başta olmak üzere, Safa, Merve, Arafat, Müzdelife ve Mina gibi kutsal yerler ziyaret edilir. Hac, her yıl dilleri, renkleri, ülkeleri, coğrafyaları ve kültürleri farklı, fakat hedef ve gayeleri aynı, milyonlarca müslümanın bir arada, hep birden ibadet edip Allah a yönelmelerini, birbirleriyle tanışıp kaynaşmalarını, insanlığın dertlerini görüşüp ortak çareler üzerinde düşünmelerini sağlar. Allah rızası için hac eden kimsenin küçük günahları bağışlanır. Ayrıca hacıya cennet nimetleri ikram edilir. Kötü söz söylemeden, günah işlemeden hacceden kimse, annesinden doğduğu gündeki gibi günahsız olarak evine döner. (Hadis-i Şerif)

Kurban Allah a manen yaklaşmak için ibadet niyetiyle belirli bir vakitte kesilen hayvana kurban denir. Kurban kesmek mal ile yapılan bir ibadettir ve vaciptir. Allah yolunda gösterilen bir fedakarlık, O nun verdiği nimetlere karşı şükür borcunu yerine getirmektir. Sevgili Peygamberimiz, Kim mal genişliği bulur da kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın buyurarak kurban kesmenin maddi gücü yetenler için ne derece önemli bir görev olduğunu açıkça bildirmiştir. Özellikle kurban bayramında keseceğimiz kurbanların etlerinden bir kısmını fakirlere dağıtarak aramızdaki sevgi ve kardeşlik bağlarını daha da güçlendirmiş oluruz. Bayramlarımız İki dini bayramımız vardır. Bunlardan birisi 11 ayın sultanı olarak bildiğimiz rahmet ayı Ramazan ın sonunda idrak ettiğimiz Ramazan bayramıdır. Diğeri de kurban bayramımızdır. Bayramlar bizim sevme ve sevinme günlerimizdir. Bayram vesilesiyle büyükler ziyaret edilir, küçükler sevindirilir ve dargınlar barıştırılır. İhtiyaç sahibi olan fakirlerin ihtiyaçları giderilir. Bayram coşkusu toplumun bütün fertleri tarafından paylaşılır. Dua Dua, kulun bütün benliğiyle yüce Yaratana yönelerek O ndan dilekte bulunması ve O ndan bir şeyler istemesidir. Dua insanoğlunun en büyük teselli ve ümit kaynağıdır. İnsan, dua ederek hem ruhen, hem fizik olarak huzur bulur. Dua ibadetin ruhu ve özüdür. Rabbimiz dua eden insanlara değer verir. Çünkü dua eden insan bu eylemiyle Yüce Allah a bağlılığını ve nihai olarak O na başvurduğunu göstermiş olmaktadır.

De ki: Duanız olmazsa Rabbim size ne diye değer versin ki? (Furkan Suresi, 77) Özlü Dualar Allah ım hesap görülecek günde, beni, anamı-babamı ve inananları bağışla. "Rabbimiz, bize dünyada iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi cehennem azabından koru." "Allah'ım, Senden hidayet, takva, iffet ve zenginlik isterim." "Ey kalpleri evirip çeviren Allah'ım, kalbimi dininin üzerinde sabit kıl." "Allah'ım! Senden yararlı bilgi, hoş rızık, kabul edilmiş amel isterim." "Allah'ım, beni bağışla, bana merhamet et, bana afiyet ver ve bana rızk ver." "Allah'ım, Senden sevgini, Seni sevenlerin sevgisini ve beni Senin sevgine ulaştıracak ameli isterim." "Allah'ım, acizlikten, tembellikten, korkaklıktan, ihtiyarlıktan ve cimrilikten Sana sığınırım." Ahlak Ahlak, sosyal bir varlık olan insanın kendisi dahil, diğer insanlarla ve bütün varlıklarla ilişkilerinde nasıl davranması gerektiğini gösteren değer yargıları bütünüdür. Ahlaki olarak yapılması gereken davranışlara iyi; yapılmaması gereken davranışlara da kötü denir. İslamın ahlak ilkeleri, insanı iyilikleri işlemeye, kötülüklerden kaçınmaya ve yükümlülüklerini gerçekleştirmeye teşvik eder. Dinimizde ahlakın büyük önemi ve üstün bir yeri vardır. İslamın gayesi, insanları güzel ahlak sahibi yaparak olgunlaştırmaktır. Nitekim Peygamber Efendimiz (sav): Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim diye buyurmuşlardır.

İslam ahlakının kaynağı Kur an-ı Kerim ayetleri ile Hz. Peygamberin fazilet dolu hayatıdır. Saygıdeğer eşi Hz. Aişe, Peygamberimizin ahlakının nasıl olduğunu soran kişiye şu cevabı vermiştir: Sen Kur an okumuyor musun? Onun ahlakı Kur an idi. Sizin bana en sevimliniz ve kıyamet gününde bana en yakınınız, ahlakı en güzel olanınızdır. (Hadis-i Şerif) Güzel Ahlak Örnekleri İslamdaki ahlak esasları; önce kendi şahsımızı, sonra doğup büyüdüğümüz sıcak yuvamız olan ailemizi, daha sonra içinde yaşadığımız toplumu, üzerinde yaşayıp sayısız nimetlerinden yararlandığımız vatanımızı ve nihayet bütün insanları, hatta diğer canlıları içine alacak kadar geniş, kapsamlı ve evrensel niteliktedir. Doğruluk İslam ahlakının özü olan doğruluk, insanın iç alemiyle dışının, özüyle sözünün bir olması demektir. Sevgili Peygamberimiz, doğruluk ve dürüstlüğün en güzel örneği idi. O, çocukluğundan itibaren doğruluktan ayrılmamış, hiç yalan söylememiştir. Peygamberliğinden önceki gençlik döneminde doğruluğu ve güvenilir kişiliğinden dolayı kendisine, «Muhammedü'l-Emîn» yani, «Güvenilir Muhammed» denilirdi. Nitekim birgün bir kadının çocuğunu çağırırken, Gel bak sana ne vereceğim demesi üzerine Sevgili Peygamberimiz derhal atılıp: Ey kadın ne vereceksin? diye sordu. Kadın: Birkaç hurma verecektim Ya Rasulallah deyince Hz. Peygamber: Eğer ona hiçbirşey vermeyecek olsaydın yalan söylemiş olacaktın buyurdular. Tehlikenin doğruluk içinde olduğunu görseniz de, doğruyu arayınız! Çünkü doğrulukta kurtuluş ve selamet vardır. (Hadis-i Şerif)

Büyüklere Saygı Büyüklere saygı yüce dinimiz islamın en önemli emirlerinden birisidir. Büyüklere saygı deyince ilk aklımıza gelen anne babalarımızdır. Yüce Allah, Kur an-ı Kerimde kendisine ibadet etmemizi emrettikten sonra anne ve babamıza iyilikte bulunmamızı emretmiştir. Bizler anne ve babalarımızın dışında üzerimizde hakkı bulunanlara, hocalarımıza ve diğer büyüklerimize her zaman saygı göstermeliyiz. Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimize saygı göstermeyen, iyilikle emretmeyen ve kötülükten men etmeyen bizden değildir. (Hadis-i Şerif) Şefkat ve Merhamet Şefkat ve merhamet; karşılıksız yardım etmek, acımak ve sevgi göstermektir. İnsandaki bu duygunun kaynağı ilâhidir. Yani Allahü teâlânın "Rahman" ve "Rahim" sıfatlarından doğmaktadır. İlahi ahlakla ahlaklanan insanın, sadece insanlara değil merhamete muhtaç olan diğer canlılara da merhamet etmesi, hayvanlara da şefkat göstermesi ne kadar güzel bir davranıştır. Merhamet edenlere, Allah da merhamet eder. Siz yerdekilere merhamet ediniz ki, göktekiler de size merhamet etsinler. (Hadis-i Şerif) Cömertlik Müslüman cömerttir. Cömertlik parayı, malı, hayırlı, iyi yerlere dağıtmaktan lezzet almaktır. Müslüman, Allah kendisine nasıl sayısız nimetler verdiyse, o da bunun bir bölümünü fakirlere, yoksullara ve ihtiyaç sahiplerine vererek onların sıkıntılarını giderir. Sevgili Peygamberimiz (sav) insanların en cömerti idi. Bir şey istenip de yok

dediği görülmemiştir, istenilen şey varsa verir, yoksa susar bir şey söylemezdi. Cömert Allah a yakın, insanlara yakın, Cennete yakın ve Cehennemden uzaktır. Cimri, Allah tan uzak, insanlardan uzak Cennetten uzak, Cehenneme yakındır. (Hadis-i Şerif) Tevazu ve Alçakgönüllülük Alçak gönüllü olmak demek olan tevazu, insanın saygınlığını artıran ahlaki erdemlerden biridir. Bu haslet, yüce Allah ın büyüklüğü karşısında insanın kendi küçüklüğünü idrak etmesidir. Müslümana yakışan, alçak gönüllü olmak, başkalarıyla iyi ilişkiler içerisinde olmak ve nefreti gerektirecek davranışlardan sakınmaktır. Kim Allah için tevazu gösterirse, Allah onu yüceltir. Kim de kendini beğenip kibir gösterirse, Allah onu alçaltır. (Hadis-i Şerif) Affetmek ve Hoşgörü Güzel ahlak denildiğinde ilk akla gelen ilkelerden biri de affetmek ve hoşgörüdür. İnsanlar kusursuz değildir. Bu sebeple kendisine yapılan bir kötülüğü bağışlamak, kusur işleyeni affetmek ve hoşgörmek olgun mü minin niteliklerindendir. Ey iman edenler, eşlerinizden ve çocuklarınızdan size düşman olabilecekler vardır. Onlardan sakının. Ama affeder, hoş görüp vazgeçer ve bağışlarsanız şüphe yok ki Allah çok bağışlayandır, çok merhemet edendir. (Teğabun Suresi, 14)

Emanete Riayet Emanet güvenilir ve inanılır olmak demektir. Emanet edilen malı korumak, verilen vazifeyi yapmak, ahlaki bir görevdir ve dinimizin emridir. Müslüman, kendisine muhafaza edilmek üzere teslim edilen şeyi korur, emanete hıyanet etmez. Emanet bilincini taşıyan insanlar her zaman sorumlu hareket eder, kişi ve devlete ait hiçbir şeye zarar vermez, bilakis onları kendi malı ve canı gibi korur. Gerçekten Allah size, emanetleri ehil olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. (Nisa Suresi, 58) Kul Haklarına Saygı Müslümanın önemli vazifelerinden biri de, kul hakkını gözetmektir. Bu hakların en mühimi de hoca ve ana-baba hakkıdır. O halde tatlı dil ile, güler yüzle, yardımlarına koşmakla, onların gönüllerini kazanmağa çalışmalıyız. Ayrıca kimseye yalan söylememeli, hile yapmamalıyız. Borç ödememek, birisini aldatmak, bindiği otobüs ve benzerlerinin ücretlerini vermemek kul hakkı olur. Yüce Allah, üzerinde kul hakkı bulunan kimsenin ibâdetlerini kabul etmez. Müslüman Müslümanın kardeşidir ona zulmetmez; onu düşmana teslim etmez. Kim bir Müslüman kardeşinin ihtiyacını giderirse, Allah da onun bir ihtiyacını giderir. Kim bir Müslümanın sıkıntısını giderirse, Allah da kıyamette onun bir sıkıntısını giderir. Kim de bir Müslümanın ayıbını örterse, Allah da kıyamette onun bir ayıbını örter. (Hadis-i Şerif)

İyi Arkadaş Rebâh b. Rebî şöyle anlatıyor: "Peygamber (sav) ile birlikte bir yolculuğa çıkmıştık. Resulullah her üç kişiye bir deve vermişti. İki kişi deveye biniyor, üçüncüsü de deveyi çöllerde sürüyordu. Dağları inmekte iken Resulullah yanıma geldi. Ben o sırada yürüyordum. Bana: "Rebâh, yürüyorsun ha" dedi. "Ben deveden henüz indim. Şimdi sıra arkadaşlarımda", diye karşılık verdim. Daha sonra Hz. Peygamber (sav) arkadaşlarımın yanına geldi. Onlar hemen deveyi çöktürerek indiler. Yanlarına varınca bana: "Şu deveye bin ve geri dönünceye kadar da inme, biz seni takip ederiz," dediler." "Niçin", diye sordum. "Çünkü Resulullah senin için; "Doğrusu salih bir arkadaşınız var. ona iyi davranın," buyurdu" diye cevap verdiler." İşte böyle salih arkadaşlar edinmek her insan için çok önemli bir konudur. Sevgili Peygamberimiz: "İnsan sevdiği kişi ile beraberdir" buyurmuştur. Bir düşünür de: "Arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim" demiştir. Bu sebeple arkadaş seçerken dikkatli olmak gerekir ve arkadaşlar, sevilen insanlar arasından seçilir. İnsan sevdiğinin kusurunu görmez eksikliklerini farketmez. Onun ahlâkını benimser. Rastgele bir arkadaş seçimi insanı felâketlere sürükleyebilir. Kötü arkadaş, başkalarının bizim için besledikleri iyi duyguları yok eder. Kötülüklerine bizi de bulaştırır. Akılsız dost, akıllı düşmandan daha çok zarar verir. Helal Kazanç Ebû Hanîfe Hazretleri, ticaretle geçinen hayli servet sahibi zengin bir kimse idi. Ancak ilimle meşgul olduğundan ticârî işlerini vekili vasıtasıyla yürütür, kendisi de yapılan ticaretin helâl dâiresi içinde olup olmadığını kontrol ederdi. Bu hususta o derece hassastı ki, bir defasında ortağı Hafs'ı kumaş satmaya göndermiş ve ona: "- Ey Hafs! Malda şu şu özürler var. Onun için bunu müşteriye söyle ve şu kadar ucuza sat!" demişti.

Hafs da, malı İmâm'ın belirttiği fiyata satmış, ancak ondaki özrü müşteriye söylemeyi unutmuştu. Durumu öğrenen Ebû Hanîfe Hazretleri, ortağına: "- Kumaşı alan müşteriyi tanıyor musun?" diye sordu. Hafs'ın, müşteriyi tanımadığını belirtmesi üzerine İmâm, helâl kazancının lekeleneceği endişesiyle, satılan maldan elde edilen kazancın tamamını sadaka olarak dağıttı. İşte onun bu takvâsı, ticaretine fazlasıyla bereket oldu. Dua Biz, kısık sesleriz... minareleri, Sen, ezansız bırakma Allah ım! Ya çağır surda bal yapanlarını, Ya kovansız bırakma Allah ım! Mahyasızdır minareler... göğü de, Kehkeşansız bırakma Allah ım! Müslümanlıkla yoğrulan yurdu, Müslümansız bırakma Allah ım! Bize güç ver... cihad meydanını, Pehlivansız bırakma Allah ım! Kahraman bekleyen yığınlarını, Kahramansız bırakma Allah ım! Bilelim hasma karşı koymasını, Bizi cansız bırakma Allah ım! Yarının yollarında yılları da, Ramazansız bırakma Allah ım! Ya dağıt kimsesiz kalan sürünü, Ya çobansız bırakma Allah ım! Bizi sen sevgisiz, susuz, havasız; Ve vatansız bırakma Allah ım! Müslümanlıkla yoğrulan yurdu, Müslümansız bırakma Allah ım Arif Nihat Asya