Ala Archa (Kırgızistan/Biskek) Kış 7 Gün Ala Archa! Teknik tırmanış bahçesi, Alpinism için kesinlikle mükemmel bir yer! 2011 yılında ilk defa Kırgızistan' ın başkenti Biskek e, Peak Lenin dağına tırmanmak için gitmiştim. O günden sonra belki de hayatımı değiştirecek bu şehre 3 ziyaret daha yaptım. Sonuncu ziyaretimin amacı partnerim Volkan Çakır ile birlikte Ala Archa Milli Parkı' nda kışın tırmanış yapmaktı. Kız arkadaşım Olga Gorozhanina İstanbul a geldiğinde aramızda Ala Archa konuşmaları geçiyordu; ama sonbahar için plan yapıyorduk. Fakat kışın Olga' nın yanına gidecek olmam ile birlikte aklımda Ala Archa kışın nasıl olur sorusu belirdi. Olga ile bunu paylaştığımda ocak ayında Rus tırmanıcıların eğitim aldığını ve tırmanış yaptıkları bir dönem olduğunu, onun vesilesiyle bu ekiplerden birine belki katılabileceğimi söyledi. Kaçırılmayacak bir fırsattı. Olga, dağcılık okuluna giden bir tırmanıcı, aynı zamanda Rusların ünlü dağcı isimlerinden birinin yeğeniydi. Kısacası bağlantılar sağlamdı. Hızlı bir görüşmeden sonra gidiş tarihim belli oldu. Sonrasında tek şey konuyu Volkan ile paylaşıp onu gelmesi için ikna etmeğe kalmıştı; ikna kısmı zor olmadı. :) Bu süre zarfında Biskek' e 3 günlük bir ziyarette bulundum. Bir yandan işlerimi hallederken diğer yandan kalacağımız Ratsek Hut' ın işletmesi ile görüşüp günleri kesinleştirdim. Bu arada bütün organizasyonu kız arkadaşım Olga zaten halletmişti. Ala Archa ya Olga nın arkadaşı IFMGA (KMGA) rehberi Andrey ile birlikte gidecektik. Son ziyaretimde kendisi dağda olduğu için onunla tanışma fırsatı bulamamıştım ama Olga nın referansı benim için yeterliydi. 10-11-12 Ocak 2013 Gün geldi çattı ve biz 10 Ocak 2013 günü yollara tekrar düşer olduk. Bu sefer direkt Biskek e değil, Pegasus ile Kazakistan - Almaty ye uçtuk. 11 Ocak günü Olga bizi havaalanında karşıladı ve bir araç ile direkt sınırdan geçerek Biskek e geldik. Olga' nın evine yerleşip annesi Valantina nın güzel yemeklerinden yedikten sonra Andrey ile buluşmaya gittik. Vefa Center da oturup uzun uzun Ala Archa ve rotalar hakkında konuştuktan sonra gün gün yemek planlaması yapıp ertesi gün sabah buluşmak üzere ayrıldık. Akşam Promzona Rock Club' a gidip eğlenmeyi pas geçmedik tabi ki de.:) 12 Ocak sabahı erken saatte kalkmaya çalışsam da kalkamıyor ve kapı sesine uyanıyorum. Andrey geldi ve bizi dürtüklüyor. Hemen kalkıp bir yandan kahve - çay yudumlarken bir yandan alışveriş listesini kontrol ediyoruz. Malzemelere de bakıp seçtikten sonra Andrey bizi Beta Store' a götürüyor. Beta Store bir Türk süpermarketi ve buranın en büyüğü. Türk marketine gittiğimiz için etinden sütüne, peynirine tüm Türk ürünlerini bulabiliyoruz. Alışverişimizi yaptıktan sonra gaz kartuşu almak için Red Fox mağazasına gidiyoruz. Alacağımız her şeyi aldıktan sonra eve gidiyor, çantalarımızı hazırlayıp erkenden yatıyoruz.
13 Ocak 2013 Sabah 08.00' da uyanıp Volkan' ı uyandırıyorum. Ardından Olga' nın hazırladığı kahvaltıyı yapıp son hazırlıkları yapıyoruz ve Andrey geliyor. Eşyalarımızı araca yükleyip yola koyuluyoruz. Yolda Andrey in bir başka arkadaşını da alıp yola devam ediyoruz. Andrey bize rehberlik yapacak, beraberinde gelen arkadaşları ise toplamda 39 kg gelen yemek ve gaz kartuşlarımızı Ratsek Hut' a kadar taşıyacaklar. Yaklaşık 1 saat süren (42km) bir yolculuktan sonra Ala Archa milli park girişine ve Ala Archa Otel' e ulaşıyoruz. Araçtan inip çantalarımızı hazırladıktan sonra otelden yola koyuluyoruz. Orman içerisinden geçip bir sırta yükseliyor ve yan geçiyoruz. Ardından 3 basamaktan oluşan başka bir sırt üzerinden kramponlarımızı takıp ilerliyoruz ve 4 saat 45 dakika süren bir yürüyüşle Ratsek Hut (3200m)' a ulaşıyoruz. Hut aslında Sovyet döneminden kalma, fakat 5 yıl önce ITMC diye bir firma tarafından yenilenmiş ve başına bekçi konmuş (Hut Keeper). 15' er kişilik 2 oda, 6 kişilik 1 oda, 1 adet bar odası ve Hut Keeper odasından oluşuyor. 1 adet de yaz döneminde aktif olan saunası mevcut. Ratsek Hut dışında Kırgızistan Dağcılık Kulübü' nün bir kulübesi, depo kulübeleri ve oranın ilginç karaktere sahip tırmanıcısı Artur un evi bulunuyor. Biz 2. kattaki 15 kişilik odada kalacağız. Odaya çıkıp hoş bir kalabalık ile karşılaşıyoruz. Kalabalığın arasından geçiyoruz ve Andrey bize kalacağımız yerleri gösteriyor. Hızlıca tüm eşyaları yerleştirip buz eritmeye ve yemek yapmaya başlıyoruz. Bir yandan da programımızı konuşuyoruz. Yarın sabah 04.00' da uyanıp 06.00' da yola çıkarak Uchiltek (4487m/1B) zirvesine çıkıp aklimatize olmayı ve Ala Archa milli parkını yukarıdan seyretmeyi planlıyoruz. Aslında bu esnada soğuğu tam anlamıyla hissediyor ve vücudumuzun tam adapte olamadığını anlıyoruz. Sabah için gerekli hazırlıkları yapıp yatıyoruz. 14 Ocak 2013 Sabah 04.00' da alarmın sesiyle uyanıyorum ve Volkan'ı dürtüklüyorum. Hızlıca kalkmaya çalışsak da soğuk resmen bizi geri itekliyor. Biraz debeleşip tulumdan çıkıyorum ve hızlıca ne varsa üzerime giyip ocağı yakıyorum. Soğuktan ayrışan gaz karışımı sürekli paylaya paylaya yanıyor olsa da Andrey' in bizim için getirdiği buz parçalarını eritmeye başlıyorum. O sırada Volkan soğuk ile cebelleşiyor. :) 06.36' da ancak Hut' tan çıkıyor ve gece karanlığında ilerliyoruz (bölgede gün 08.00 gibi ancak aydınlanıyor ve 18.00 gibi hava karanlığa bürünüyor). Andrey önden koşar adım ilerlerken biz peşinden koşuyoruz. 3800m yüksekliğe geldiğimizde benim için garip olan bir şeyi hissediyorum. İçimde içlik, orta katman, kaz tüyü ve gore-tex ceketim var. Hala üşüyorum; parmaklarım zaten ısınmadı ve ayaklarım kaya gibi. Bugüne kadar ülkemin kış koşullarını dağda en ağır şekilleriyle yaşadığımı sanıyorum. 2 farklı 7000' lik dağda da kötü hava koşullarına maruz kalmıştım ama soğuk adına böylesini görmemiştim. Volkan'a bakıyorum ve bana "Ben dönüyorum abi hem aklimatizasyon problemi yaşıyorum hem s çok soğuk." diyor. Andrey e haber ver ve zirveye çık! Ardından koşar adım aşağı inmeye başlıyor. Andrey e durumu bildiriyorum ve bana sen nasılsın diye soruyor. Tek cevabım çok soğuk!
Zirveye doğru devam ediyoruz ve Utchitel zirve sırtına bağlanıyoruz. Soğuk üzerine rüzgarı yiyince koca popomun da uyuşmaya başladığını hissediyorum. Soğuk, rüzgar ve aklimatizasyon aşamasında olmak sanırım bunu doğuruyor. Ardından biraz güneş görüyoruz ve güneşi görmek az da olsa içimizi ısıtıyor. O sırada Volkan' ın bir sözü aklıma geliyor: Abi bu dağın güneşi bile ısıtmıyor. Zirvede 15 dakika kadar geçirdikten sonra hızlıca aşağı doğru iniyoruz ve saat 15.00 gibi Ratsek Hut' a ulaşıyoruz. Volkan ile beraber yemek hazırlıklarını girişip durumu konuşuyoruz. Lanet olsun çoooook soğuk! Yemeğimizi yedikten sonra sıcak sıvı depolarımızı doldurup uyku moduna geçiyoruz. Yarın ve devamındaki 2 gün buz için antrenman yapacağız. Hedefimiz güzel bir buz kulvarı tırmanmak. 15-16-17 Ocak 2013 15 Ocak gününü buzul alanda antrenman, abalakov teknikleri, buz vidasını iniş sonrası geri alabileceğimiz çeşitli teknikler ve bol bol top-rope tırmanış ile geçiriyoruz. Aynı şekilde 16 Ocak gününü başka bir alanda bu sefer bir gölün (göl tamamıyla donuk) etrafındaki dik ve yer yer negatif buz üzerinde çalışarak geçiriyoruz. Dik ve negatif buz üzerinde çalışmak, özellikle Ala Archa buzu diye tabir ettikleri aşırı sert buz üzerinde oldukça zor oluyor. 17 Ocak çok ip boylu lider tırmanış, bol bol abalakov ile iniş ve buz üzerinde çeşitli denge oyunları ile antrenman yapmakla geçiyor ve ardından Ratsek Hut a dönüyoruz. Akşam Olga ve Aykut u aramak için Volkan ile beraber telefonun çektiği sırta gidiyoruz. Olga ile görüştükten sonra Aykut ile konuşuyorum. İlk planımıza göre Aykut, Volkan ın dönmesine yakın bir tarihte gelecek ve Volkan İstanbul' a döndükten sonra biz tırmanmaya devam edecektik. Fakat son dakikada Aykut un iş sebebiyle gelemeyeceğini öğreniyorum. Bu durumda benim de kalmama gerek kalmıyor. Dolayısıyla hafta sonu beraber dönmeye karar veriyoruz. Fakat 17 Ocak günü artık sürekli üşüyen ve bana karşı duran el parmaklarımdan 4 tanesi hissizleşiyor. Daha doğrusu ne kadar soğuk olabilir, teknik rotalara gireceğiz diye 5 parmak eldiven ile geliyorum. Eldivenler ne kadar iyi ve dolgu kalitesi yüksek de olsa öğreniyoruz ki kışın buranın kuralı tek parmak eldiven! Ratsek Hut a dönüyoruz ve ben parmaklarımla çeşitli oyunlar oynamaya başlıyorum. Ama 4 parmağımın özellikle uç kısımları tamamen hissiz. Andrey bir takım ilaç takviyesi yapıyor ve alkol oranı oldukça yüksek ev yapımı kanyak içiriyor. Birden ateş basıyor vücudumu fakat ellerde tık yok tabii. Uzun çabalardan sonra yatıyoruz çünkü sabah 04.00' da kalkıp havayı kontrol edeceğiz ve duruma göre rotaya gitmeye karar vereceğiz. Andrey in fikri 3B' lik bir buz rotasına girmek ve o önden giderken bizim top-rope tırmanmamız hatta birimiz top-rope tırmanırken diğerinin jumarlaması ve bunu ip boylarında değiştirmek. Açıkçası bu fikir bana hiç sıcak gelmiyor, Volkan da "Abi ne jumarı ya" diyor, "Aykut bizi öldürür.". (kullandığımız ipler sevgili Aykut Turem' e ait). Yok abi jumar yok diyoruz ama Andrey ısrarcı ve jumarlamanın hız kazandıracağını söylüyor. Ruslar' ın teknik tırmanışta vazgeçilmez aletlerinden biri olduğunu öğreniyoruz ve Andrey "Eğer bir rotada 2 kişiden fazlaysak biz hep jumar kullanıyoruz, bu hız kazandırıyor." diyor. Abi adamlar farklı bizden deyip vurup kafayı yatıyoruz.
18 Ocak 2013 Sabah 03.42' de birinin sarsmasıyla uyanıyorum. Andrey uyan adamım hava çok güzel diyor. Uyanıp kendime geliyorum ve ilk işim parmaklarımı kontrol etmek oluyor. İyi görünüyorlar; ödem yok ama sertlik ve hissizlik devam ediyor. Ardından "Kararın nedir?" diyor Andrey. Volkan ı uyandırıyorum ve bir karara varmaya çalışıyoruz. "Yok abicim adamın peşinden koşacağım bir rotada parmakları donduramam." diyorum. 3 kişi zaten yavaş olacağız. Andrey in teklifi ile acaba miks pratiği yapacağımız bir yere mi gitsek diye konuşuyoruz. Ben emin olmadığımı söylüyorum ve Andrey bir karar verin diyor bir yandan. Volkan, "Abi sen gitmeyeceksen ben gitsem mi acaba Andrey ile" diye düşünürken, ben "Abi sen bas git ben parmakları düşünüyorum." diyorum. Volkan ve Andrey hızlıca hazırlanıp 05.20 gibi Hut tan ayrılıyorlar. Ben bir süre daha uyukladıktan sonra saat 07.50 gibi kalkıyorum ve üstümü giyiniyorum. Buz çuvalımız tamamen boşaldığı için donmuş nehirden buz almak ve bizimkilere bakmak için hazırlanıp Hut' tan ayrılıyorum. Bugün hava açık ve rüzgarsız hatta kötü olmasını beklediğimiz hava şaşırtıcı şekilde güzel ve daha sıcak. Ratsek Hut' tan uzaklaşıp Bachahakei ye doğru yükseliyor ve sırta çıkıyorum. Rota üzerinde Andrey i görüyorum fakat sabit duruyor. Başta arkasından gelen kimseyi göremiyorum ve bir süre bekliyorum. Ardından bir siyah nokta daha görüyorum fakat ilerleyip ilerlemediğinden emin olamıyorum. Sırtı aşıp başka bir sırta çıktıktan sonra diğer noktanın yavaş yavaş yan geçtiğini görüyorum. Yaklaşık iki saat kadar sırtta vakit geçiriyorum. En son sırttan ayrılırken Andrey in lider çıkışını görüyorum; adam sıçrayan bir nokta gibi! "Adam hızlı beyler!!!" diyorum içimden. Günü buz toplayarak geçiriyorum ve Ratsek Hut a dönüyorum. Saat 16.30 civarında Andrey ve Volkan geliyorlar sorunsuzca. Rota hakkında konuşuyoruz. Çıktıkları rota 5-6 ip boyu, 38⁰- 42⁰ eğime sahip ve zorluk derecesi 3B olan bir buz kulvarı rotası. Keyifli sohbet sonrasında Olga yı aramak için Hut' tan uzaklaşıp telefonun çektiği sırta gidiyorum. Olga ile telefonda görüşüp araç işini ayarlıyorum. Ertesi gün saat 15.00' da araç bizi Ala Archa Otel' in oradan alacak şekilde anlaşıyoruz. Sonrasında Hut a dönüp yemek hazırlıklarına girişiyoruz. Akşam keyifle yemek yiyip sohbet ediyoruz. Yemeklerden ve buraya getirdiğimiz çeşitli Türk lezzetlerinden Ruslar çok memnun kalıyor ve bize Chiefs of Ratsek diyorlar. Güzel bir akşamın ardından yatıyoruz. 19 Ocak 2013 Sabah erken saatte uyanıp oyalanmaya başlıyorum ve dayanamayıp saat 09.30' da Volkan ı dürtüklüyorum. Kalkıp bir yandan çantamı hazırlarken bir yandan da kahvaltıyı hazırlıyorum. Hep beraber güzel bir kahvaltı ediyoruz ve saat 12.20 gibi Ratsek Hut a veda ediyoruz. Önden ben ve Andrey kaptırıp aşağıya doğru iniyoruz. Saat 13.15' te otele 10-15 dakikalık mesafeye geliyoruz. Olga ile telefonda görüşüp aracı erken saate almasını istiyorum. Andrey ile sohbet ederken Volkan geliyor. Andrey kestirme bir yol bildiğini ve kayarak ineceğimizi söyleyip bizi kuzeyde bir yamaca götürüyor. Altına matını alıp aşağıya doğru kaymaya başlıyor. Biz ise yürümeyi tercih ediyoruz. Andrey ile Ala Archa Otel e vardığımızda saat 14.00' a yaklaşıyor. Andrey "Bira patlatalım mı?" diye soracakken sorusunu bitirmeden Kesinlikle! cevabını alıyor benden. :) O biraları almaya gittiği sırada Volkan geliyor ve hep beraber biralarımızı yudumlayıp arabaya yerleşip şehre dönüyoruz.
Aşırı soğukta yaptığımız buz tırmanışları ve antrenmanlar sırasında rehberimiz Andrey' in bir sözü ve bize vermek istediği mesaj çok hoşumuza girmişti. Kendisinin bu sözünü aynen paylaşıyorum: Trust your tools, be agresive! In winter Ala-Archa is Ala-Archa. Welcome to white hell! ***Ala-Archa da geçirdiğimiz bu süreçte bize destek olan, organizasyonun neredeyse tamamını üstlenen, evini bize açan ve değerli Andrey ile tanışıp tırmanmamıza olanak sağlayan kız arkadaşım Olga Gorozhanina ya karşılıksız desteği için teşekkür ederim. Ala - Archa Milli Parkı Genel Bilgi: Ala Archa Milli Parkı oldukça büyük. Hem kayak hem de Alpinism açışından mükemmel bir yer. Türkiye ile karşılaştırmak pek mümkün olmasa da görüntü olarak Aladağlar gibi diyebiliriz. Fakat büyük buzul vadileri, 4000m üzerinde zirveleri ve granit kayadan oluşan bir yapısı var. Ala Archa Alpinism açısından mükemmel bir kaynak. Birçok rotaya ulaşabileceğiniz yakınlıkta dağ kulübeleri (Hut) mevcut. Buz ve miks rotaları inanılmaz güzel fakat zorluk dereceleri yüksek. En İyi Tırmanış Sezonları: İlkbahar: Sonbahar kadar olmasa da tırmanış imkanı verebiliyor. Yaz: Miks ve buz rotaları yazın oldukça riskli. Çünkü tepenize bir şey inme olasılığı oldukça yüksek. Fakat uzun kaya duvarları ve kaya tırmanışı için oldukça ideal bir sezon. Sonbahar: Eylül sonu ve Ekim başı bazı miks ve buz rotaları için oldukça güzel ve nispeten sıcak bir mevsim. Belki de Ala-Archa' da teknik tırmanmak için en iyi zaman. Kış: Buz için mükemmel zaman. Şiddetli rüzgar ve soğuk yüzünden batak kar yok daha doğrusu batmak istiyorsanız yumuşak karı bulmanız gerek. Fakat soğuk için baştan uyarmak istiyorum, Ala-Archa kış Ala-Archa! Başka bir yere benzemez. (Rusların sözü) Buzul Vadileri: Ala Archa ve Ak-Sai Buzulu Konaklama (Dağ Üzerinde): 3200m' de Ratsek Hut var (geceliği 11 dolar) - Sorumlu şirket ITMC. Korona Hut (3900m) ücretsiz. Guide Book: Maalesef İngilizce bir kaynağa erişmek imkansıza yakın. Rus dilinde hazırlanmış çeşitli rehber kitaplar mevcut. Fakat en iyi rehber kitap, çalışan rehber tırmanıcılar. Tavsiyem bir rehber tutup Ala-Archa' da tırmanış yapmanız (en azından Ala-Archa' da ilk tanışmanızda). Guide: Kırgızistan da IFMGA üyesi KMGA(Kyrgys Mountain Guide Association)' ya bağlı bir guide ile güvenli bir şekilde tırmanış yapmanız mümkün.