DR. ORHAN SAVAŞ IN ÖZGEÇMİŞİ Orhan SAVAŞ 13 Aralık 1958 de Yozgat ta doğdu. Lisans eğitimini 1981 yılında Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu İşletme-Muhasebe bölümünde, yüksek lisans eğitimini ise 1993 yılında Erciyes Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı, Muhasebe-Finansman bilim dalında tamamladı. İşçilik Unsuru Ödemeler, Yasal Kesintileri ve Maliyetlenmesi konulu yüksek lisans tezini Prof. Dr. Muzaffer Civelek danışmanlığında hazırladı. Yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü İşletme bölümünde doktora eğitimine başladı. 2002 yılında Yrd. Doç. Dr. Gökhan Özer danışmanlığında hazırladığı Hedef Maliyet Yönetim Sisteminin Türk Hazır Giyim Sektöründe Uygulanabilirlik Düzeyinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma konulu doktora tezini savunarak doktor ünvanını aldı. Erciyes Üniversitesi Yozgat Meslek Yüksek Okulu ve Yozgat İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi nde 1991 yılından itibaren öğretim görevlisi olarak çalıştı. Ayrıca 1996-1998 yılları arasında Erciyes Üniversitesi Yozgat İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi nde dekan yardımcılığı yaptı. Aynı fakültede Bilanço Analizleri, Finansal Yönetim, Maliyet Muhasebesi, Bilanço Analizleri ve Finansal Yönetim derslerini veren Orhan SAVAŞ İngilizce ve Almanca biliyordu. Değerli akademisyenimiz 04.10.2003 tarihinde vefat etmiştir.
DR. ORHAN SAVAŞ IN ESERLERİ Yayınlanmış Çalışmalar 1) KARADAL, H. ve O. SAVAŞ, Appropriateness of Strategical Evaluations to the Millennium Trends: A Research in 500 Large Turkish Firms, European Trade Study Group: Third Annual Conference, [Online], Available: http://www.etsg.org/etsg2001/program2001.htm, 1-15, Brüksel, 14-16 Eylül 2001. 2) ÖZER, GÖKHAN ve ORHAN SAVAŞ (2000), A New Challenge For Business Administration In The New Millennium: Confrontational Competition, First International Joint Symposium On Business Administration, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ve Silesian Üniversitesi, ISBN: 975-8100-08-4, pp.1-10, Gökçeada-Çanakkale. 3) SAVAŞ, ORHAN ve HİMMET KARADAL (2001), Yenilikçi-Yaratıcı Potansiyelimizin Bilgi Toplumuna Uygunluğu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 2, ss.140-153. 4) SAVAŞ, ORHAN ve HİMMET KARADAL (2002), Son Sınıf Muhasebe Öğrencilerinin Etik Düzeyleri Üzerine Bir Karşılaştırma: Türkiye-İrlanda ve Avustralya dan Örnekler, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 16, Sayı 5-6, ss.143-158. 5) SAVAŞ, ORHAN (2002), Bir Finansal Performans Kriteri Olarak Çalışan Başına Katma Değer: İç Anadolu Bölgesi KOSİ leri ile Diğer Bölge KOSİ leri Arasında Sektörel Bir Karşılaştırma, 2. Orta Anadolu Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde,17-19 Ekim. 6) SAVAŞ, ORHAN ve HİMMET KARADAL (2002), Bilgi Toplumu Süreçlerinin Geleneksel Maliyet Yönetimi Anlayışında Oluşturduğu Dönüşümler, 1. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildirileri Kitabı, ss.685-694, 10-11 Mayıs-2002, Hereke-İZMİT. 7) SAVAŞ, ORHAN ve HİMMET KARADAL (2002), Maliyetleri Açısından JIT (Just-In-Time) Üretim Biçimini Uygulayan Bir Firmanın Tedarikçi Bir Firmada Oluşturduğu Sorunlar: Mim-Metal A.Ş Örneği, 21. Yüzyılda KOBİ ler: Sorunlar, Fırsatlar ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, ss.1-12, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimagusa-KKTC. 8) KARADAL, HİMMET; ORHAN SAVAŞ ve MUSTAFA TÜMER (2002), Şubat 2001 Ekonomik Krizinin KOBİ lerin Pazarlama ve Maliyet Yönetimi Stratejilerine Etkileri: Aksaray ve Yozgat Örneği, 7. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildirileri Kitabı, ss.185-201, Afyon. 9) SAVAŞ, ORHAN; GÖKHAN ÖZER ve HİMMET KARADAL (2002), Added Value Per Employee As A Financial Performance Indicator: An Industrial Comparison In Small and Medium-Sized Industrial Enterprises In vi
Central Anatolian Region, 21.Yüzyılda KOBİ ler: Sorunlar, Fırsatlar ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, ss.1-14, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimagusa-KKTC. 10) SAVAŞ, ORHAN (2002), Türk Hazır Giyim Sektöründe Hedef Maliyet Yönetim Sisteminin Uygulanabilirlik Düzeyi ve Çeşitli Firma Özelliklerinin Bu Düzey Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisinin 2002-1. sayısında yayınlanmak üzere kabul edilmiştir. 11) SAVAŞ, ORHAN (2003), Hedef Maliyet Yönetim Sisteminin Başarısını Etkileyen Faktörler Üzerine Türk Hazır Giyim Sektöründe Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 20. 12) SAVAŞ, ORHAN (2003), Tam Zamanında Üretim Ortamlarının Gerektirdiği Maliyet Muhasebesinin Temel Nitelikleri, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 20. 13) UZAY, ŞABAN ve ORHAN SAVAŞ (2003), Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi: Mobilya Sektöründe Karşılaştırmalı Bir Uygulama Örneği, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 20. Yayınlanmak Üzere Gönderilen Çalışmalar 1) SAVAŞ, ORHAN (2003), Yönetim Muhasebesi Düşüncesinin Evrimi 2) SAVAŞ, ORHAN (2003), Bilgi Toplumu Süreçlerinin Yönetim Muhasebesi Üzerine Etkileri vii
DR. ORHAN SAVAŞ İÇİN Prof. Dr. Cihan DURA * Orhan Savaş ı yıllar önce Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde bir yüksek lisans öğrencisi olarak tanıdım. O günleri şöyle bir hatırlayınca gözümün önünde şu sahne canlanıyor: 1980 lerın son yılları Bugünkü fakülte binamızın, dışardan bakınca giriş katının sağ koridoru o zamanlar SBE ne tahsis edilmiş durumda. Koridora girince sağlı sollu küçük odacıklarda ders veriliyor. O sınıflardan birindeyim. Ders Araştırma Yöntemleri. Karşımda birkaç yükseklisans öğrencisi Sol arkada dimdik oturmuş, heybetli, vakur görünüşlü genç bir adam beni pürdikkat dinliyor. O genç adamdı işte Orhan Savaş. Sınav zamanı gelince, en başarılı kâğıt verenlerin başında da onun yer aldığını hatırlıyorum. Daha sonra yüksek lisans tezini hazırladı. O cesametli tezinden bir adet de bana armağan etmişti. Zamanla dostluğumuz pekişti. O sıralar, oturduğu Yozgat tan Kayseri ye gelip gittikçe ara sıra bana da uğrardı. Davudi sesiyle, okuduğu kitaplardan söz eder, yorumlar yapardı. Benim Bilgi Toplumu kitabıma gösterdiği ilgiden ayrı bir gurur duyardım. Bundan birkaç yıl önce de, bir dönem Yozgat İİBF ye ders için gidip geldim. Orada kaldığım gün boyunca, yine en yakın ilgiyi yakın arkadaşlarından Bayram Bayrakçı ile birlikte- ondan gördüm. O güz döneminde üç ay boyunca, odasına en çok uğradığım kişi o oldu. Orhan la olmak demek daima bilim demekti, araştırma demekti, kitap demekti. Sohbetlerimiz hep bilimsel gerçek, metot, ekonomi üzerineydi. Orhan Savaş yüksek ahlâk sahibi, arkadaş canlısı, fedakâr, çok çalışkan, yurtsever bir insandı. Orhan Savaş merak eden, soran, araştıran, okuyan, okudukları üzerinde çok düşünen, eleştiren, yazıp çizen, mükemmelliği arayan, Yurt sorunları üzerine kafa yoran bir aydındı. O büyük bir kaybımızdır. Yaşasaydı, Yurdumuza ve insanlığa çok daha büyük hizmetler yapabilirdi. Bunun gerektirdiği niteliklere fazlasıyla sahipti. Nur içinde yat, Sevgili Dostum. Eksikliğin o denli yakıcı ki * Erciyes Üniversitesi, İİBF İktisat Bölüm Başkanı viii
DR. ORHAN SAVAŞ I YAŞAMAK Yrd. Doç. Dr. Himmet KARADAL Olgun, vefakar ve aydın bir dost! "Hayat sürprizlerle doludur" derdi. En büyük sürprizi kendisi yaptı. 45 inde hayatla vedalaştı. Dağlara ve doğaya hayrandı. Vefatından 3 gün önce, "bilirsin dağları çok severim, ben sağlığımı her şeyin önüne aldım! Dağlarda geziyorum kardaşım haberin olsun. Kendine iyi bak!" dedi ve sabah yürüyüşü için gittiği Yozgat'taki Nohutlu tepesinde, ani bir kalp krizi sonucunda tek başına can verdi. Dağlara olan sevgisine de vefasızlık etmedi! O, gerçek bir dosttu. Eleştirel ve akılcı bakış açısı ile tam bir bilim adamı örneğiydi. Yaşama, bilime ve insana bakışındaki bilgelik ve sevecenliği, mesleğine olan saygısı ve profesyonel anlayışı hemen fark edilirdi. Ne yapacaksak ve ne olacaksak birlikte olacağız. Yani iki kişilik derdi. Son 2 yılda 11 ortak yayınımız oldu. Motive edici, katılımcı, yenilikçi ve saygın bir kişiliğe sahipti. Çok üretkendi. Mayıs 2003 te gönderdiği iki mesajı: Sevgili Himmet Bey, Sana bildirmek durumunda olduğum iki mesajım var. Resmi yazıda aynen şöyle diyor: Dr. Orhan Savaş'ın, Bilgi Toplumu Süreçlerinin Yönetim Muhasebesi Üzerine Etkileri ve Yönetim Muhasebesi Düşüncesinin Evrimi adlı iki makalesi hakem heyetleri tarafından incelenmiş ve yayınlanmasına karar verilmiştir. Yayınların sırası ile bu yılki sayılarda gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Saygı ile duyurulur. Prof. Dr. Alparslan Peker, MÖDAV Başkanı. Bende size saygı ile duyururum. Himmet Bey, Kayseri'de 4 Makalem var. Bir makalenin hakem süreci bitmiş. Bu yayınla ilgili yayınlanacaktır yazısı geliyor. Diğerleri sürecin bitmesini bekliyor. Saygılarımla, Orhan. Orijinal eserler üretmekti tek sevinci! Dokuz yıllık çok yakın dostluğumuzdaki ağabeylik, babalık ve arkadaşlık rolü yanında, kendisine yaşam biçimi edindiği fikirlerini öğrendim. Bunları yaşayarak, tecrübe ederek ve faturasını ödeyerek geliştirdi. Orhan Hoca nın kulaklarımda çınlayan kendine has ifadeleri aşağıda sunulmuştur: 1. Soru sormuyoruz. Doğru sorular sormalıyız. Niçin yaşıyoruz? İçinde bulunduğumuz toplum ve kendimiz için ne yapıyoruz?... Biz hiçbir şeyin gerçek nedenlerine inmiyoruz. Her şeye yüzeysel bakıyoruz. Olayın arka planında neler var? Ah onları bir görebilsek! Eleştiri kültürümüz çok zayıf. Gelişmek istiyorsak, eleştiriden korkmamalıyız. Eleştiriyi tehdit değil bir fırsat olarak görmeliyiz. Biz, her işimizi kendimize benzetiyoruz. Akademisyenliği de! 2. Korkmayacaksın, kaçmayacaksın sorunlardan. Problemi anlayıp üzerine gideceksin. Çünkü, tüm problemler üzerine yürüyenlerden kaçar. İnsanımızın kendine güven sorunu vardır. Özellikle de bazı yöneticilerimiz! Başkalarına da güvenmezler. Neden? Niğde Üniversitesi, Ortaköy Meslek Yüksek Okulu Öğretim Üyesi ix
3. Yöneticilerimizin takdir etme alışkanlığı yok. İyiye iyi desek ne olur sanki! Bizden ne eksilir! Tam tersi, biz kazanmaz mıyız o insanı? Yöneticilerimiz sanki bu halka düşman gibi! Öyle değilse, kim yapar bunların yaptığını? İnsan kolay yetişmiyor. Ama bizde insandan değersiz ne var ki? İnsanımıza fırsat verilmiyor! 4. Bizi istemeyenlere: Bizim kimseyle alıp veremediğimiz yok, onlara verebileceğimiz en iyi cevap: Çalışmak! Çalışmak! Çalışmak! Biz işimize bakalım. Hiçbir zaman bu insanlara kızmaz, aksine, Bu insanları yetiştirenlere ve bu yetişme ortamlarına yazıklar olsun! diyerek çok üzülürdü. 5. Hiç bir şey tesadüf değildir! Doğayı iyi gözlemlemeliyiz. Eğer anlayabilirsek, doğa bize her şeyi anlatıyor. İnsan ilişkilerini ve hayatın tüm gerçeklerini Doğaya müdahale etmemek lazım. İnsana da! İnsan doğasına uygun yaşamalı! 6. Acaba, insanlar sevdiklerine ve dostlarına sevgilerini neden açıkça belirtmezler ki? 7. Kendimize hiç zaman ayırmıyoruz. En az değer verdiğimiz şey nedir dersen, o da sağlığımız değil mi? Ölümü hiç düşünmüyoruz. Öldükten sonra, bu adam ne yapmış diye sorarlar! Yaşamı boyunca sahip olduğu öğretmen kişiliğini ölümü ile de devam ettirerek bizlere yaşamın aslı ve özü hakkında net bir mesaj vererek aramızdan ayrıldı. Bu mesajları vermek için çok zorlu bir hayat yaşadığına tanıyanları şahittir! Bunun için çok bedel ödedi. Bizim için de, Orhan SAVAŞ ı yaşamak bir onurdur. O na ne kadar teşekkür etsek azdır. x
DEĞERLİ ORHAN ABİ, Yrd. Doç. Dr. Şaban UZAY Yaş olarak benden büyük olmasına rağmen akademik kariyere kendisinden önce başlamam nedeniyle, bana abi diye hitap etmesi bence onun samimiyetinin ve alçak gönüllüğünün bir göstergesi idi. Orhan Savaş ile tanışmam, kariyer için ileri sayılabilecek yaşına rağmen, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde yüksek lisansa başlaması vesilesiyle olmuştur. Müthiş azmi ve çalışkanlığıyla yüksek lisanstan sonra Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü nde doktora programına başlamış ve başarı ile tamamlamıştır. Doktora sonrasında, özellikle yönetim muhasebesinde kendisini geliştirmiş ve ağırlıklı olarak bu sahada makaleler yazmış, tebliğler sunmuştur. Orhan bey, yazmayı planladığı bir konuyu kısa zamanda ancak verimli çalışarak mutlaka sonuçlandırırdı. Çalışmalarını kısa zamanda tamamlamasına karşın, kaliteden de taviz vermezdi. Örneğin; XXII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu nda tebliğini sunduğu oturumdan sonra verilen arada, Prof. Dr. Kamil Büyükmirza nın, Orhan Savaş a hitaben; Yozgat gibi bir Anadolu şehrinde böyle güzel bir çalışmayı nasıl hazırladığını? Kaynaklara nasıl ulaştığını?... sorarak kendisini takdir etmesine şahit olmuştum. Sempozyum bittikten sonra Antalya otogarında o Yozgat a ben Kayseri ye gitmek üzere vedalaşırken, her sene sempozyuma birlikte katılma kararı almıştık. Orhan Savaş, bizlere çalışmak, üretmek isteyen bir kişinin azimli ve çalışkan olduğu müddetçe, bütün engelleri aşabileceğini göstermişti. Orhan Savaş gibi, çalışkan, üretken, vatansever, gururlu, doğa düşkünü, idealleri olan bir insanın aramızdan çok erken ayrılması, onu gerçekten tanıyan herkes gibi beni de çok üzmüştür. Eminim, çocukları böylesine değerli bir babaya sahip oldukları için gurur duymaktadırlar. Ben de kendisini tanımış olmaktan dolayı büyük kıvanç duyuyorum. Anılarda daima yaşayacaksın. Huzur içinde uyu... Erciyes Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi xi
DR. ORHAN SAVAŞ Yrd. Doç. Dr. Azzem ÖZKAN Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi nin Dr. Orhan SAVAŞ ağabeyime adanacak bu sayısına konmaya uygun bir makalem bulunmadığı için çok üzgünüm. Fakat şahsına duyduğum yakınlığı, meslek hayatı ve karakteri hakkında duyduğum hayranlığı açıklamak fırsatını elde ettiğim için bahtiyarım. Orhan ağabeyi Yozgat İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi nde tanıdım. Tam bir Anadolulu olduğu her halinden belliydi. Cana yakınlığından olacak ki, kendisine çok çabuk ısındım. Hayatındaki bazı merhaleleri başkasından öğrendim. Orhan ağabey üniversiteyi bitirdikten sonra bir süre ticaret lisesinde öğretmenlik yapmış. Bu görevden ayrılarak Yozgat Meslek Yüksekokulu nda Öğretim Görevlisi olmuş. Daha sonra kendisiyle tanışma fırsatını bulduğum Yozgat İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ne geçmiş. Tanıştığımızda yaklaşık 40 yaşlarında, yüksek lisansını yeni bitirmiş ve doktora sınavlarına hazırlanıyordu. Orhan ağabeyin Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü nde doktora öğrenimine başladığını, İngilizce hazırlık okumakta olduğunu yabancı dili Almanca idi- öğrendim. Sahip olduğu azimle 40 yaşından sonra İngilizce öğrendi ve doktorasını da başarıyla tamamladı. Beğendiği bilim adamlarını kendisine örnek alarak, bir dakikasını bile boş geçirmeyen, okuyan, okuduğu satırların altlarını tek tek çizen, düşünen, yorumlayan ve yazan bir bilimciydi. Bilimsel çalışmalara başladığı günden bu yana geçen kısa hayatında çok kaliteli çalışmalar çıkardı. Hayatta kalsaydı geleceğin ünlü bilim adamları arasında yerini alacaktı. Dr. Orhan SAVAŞ, bilimselliğinin dışında çok samimi bir dostluğu olan, insan ve tabiatı sevgisini de içinde barındıran bir vatanseverdi. Haysiyetli bir bilim adamı olma niteliğini kazanmış bir insan olan değerli ağabeyime Allah tan rahmet; değerli eşine ve sevgili çocuklarına başsağlığı dilerim. Değer Orhan ağabey, tek tesellimiz senin gibi bir insanı tanımış olmamızdır... Sen kalplerimizde hep yaşayacaksın... Erciyes Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi xii