SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 15 BAKİ SARISAKAL
SELANİK E DÖNÜŞ Zat-ı Hazreti Padişahi bu sabah saat dokuzda Piriştina dan hareketle akşam saat 8 de Selanik e muvasalat buyurmuşlardır. Padişah dönüşte Üsküp ve Gevgili İstasyonları'nda mola verdi. Gevgili İstasyonu'nda bir papazın Bismillahirrahmanirrahim le başlayan duası Padişahı ve çevresindekileri çok duygulandırdı Padişah Hazretlerini istasyonda teşyi için, istasyonda büyük bir kalabalık toplanmıştı. Zat-ı Şahane Piriştina ahalisinin samimi duaları ve alkışları arasında tren mahsusa rakiben Selanik e gelmişti. Yine evvelki gibi Usturumca ahalisinin vaki olan istirhamı üzerine Usturumca İstasyonu nda tren iki dakika kadar mola verdi ve Zat-ı Hazreti Padişahi orada mevcut olan milleti muhteremenin alkışlarına mukabele buyurmuşlardır. Zat-ı Hazreti Padişahi tam saat 8 de Selanik e muvasalat ve fevkalade bir suretle istikbal edilmiştir ve ahalinin samimi ve hürmetkar alkışları arasında dairei mahsusalarına teşrif buyurmuşlardır. Padişah Efendimiz Hazretleri Piriştina fukara ahalisine 200, mekteplerine 200, iki medresenin tamirine 100, Taşlıca da inşa edilecek olan medrese ile mektebe 200, Seniçe ile Yakova, Pirizrin fukarayı ahalisine yüzer, güzergâh şahanedeki izdiham fevkaladeden cuzi hasara uğrayan mezruvat sahiplerine 100, mevcut olan Medreselerin masrafı inşaiye ve tamireyesi için de 5000 lira ihsan buyurmak suretiyle izhar şefkat eylemişlerdir. Zat-ı Hazreti Padişahi, Kosova Valisini huzura kabul buyurarak Kosova ve teşrif ettikleri diğer şehirlerde gösterilen asarı intizam ve mükemmel tertibat mükemmelenin mahzuziyet seniyelerini isticlab eylediğini beyan, kendilerine bir kıta altın ve gümüş imtiyaz madalyası ihsan buyurmuşlardır. Zat-ı Hazreti Padişahı Selanik Valisi ile Hadi Paşa yı birinci, Cavit Paşa ikinci rütbeden Mecidiye nişanıyla taltif buyurmuşlardır. Selanik
JÖNTÜRK GAZETESİ MUHABİRİ MAHSUSASINDAN Zat-ı Şahaneye tahsis kılınan trende bulunuyorum. Sevgili Padişahımızı vilayet hududuna kadar teşyi eden Selanik Heyeti salonda maiyet şahane ile görüşüyor ve ahvali mahalliye ye dair malumat veriyor idi. Serkâtip Hazreti Şehriyari Halit Ziya Beyefendi Zatı Şahanenin Selanik te en ziyade nazarı dikkatlerini celbeden mektep talebesinin ve ittihat ve terakki mürahaslarının keşreti olduğunu söyleyerek beyanatı atiyeyi serd etti: Zatı şahane bu iki sebeple Selanik ahalisinin efkârı meşrutiyetperveranesini bir daha tasdik buyurdular. Mektep zaten hürriyetin hakiki membaıdır. Cemiyete gelince O da Hürriyetin bu memlekette mevcududur. Selanik Belediye Reisi, Almanya ve Fransa da ikmal tahsil etmiş gayet gayyur ve terakkiperver bir zattır. Mumialiye Halit Ziya Bey in sözlerini dinledikten sonra müşariliye: - Siz şahsen Selaniklilerin efkâr ve hissiyat meşrutiyetperveranesini ne ile tayin ve takdir edersiniz? Dedi. - Sizin merakınıza celb olan bir vaka ile. - Bu vakanın neden ibaret olduğunu lütfen söyler misiniz? - Pek güzel. İşte söyleyeyim. Bazıları vazifeyi layıkıyla takdir etmedikleri için padişahımızı arzuhalleriyle rahatsız ediyorlar. Devair-i resmiye kanunen bütün efradı milletin mektubunu takdir etmek vazifesiyle hak mükellef olduklarını akla getirmezler. Selanik te yalnız iki Türk kadını birer istida takdim ettiler. Bundan sarahaten anlaşılıyor ki Selanikliler kendi hukuk ve vazifelerini tanıttıkları için nereye müracaat etmek lazım geldiğini pek ala bilirler. İşte Selanik sakininin efkârı Meşrutiyet le kazanmış oldukları haklar bu gibi şeylerle sabittir. Tevfik Bey bu sözleri sonuna kadar dinleyip başkâtibin hitam beyanına müteakip: - Beyefendi o istidaları takdim eden kadınların kimler olduğunu biliyor musunuz? Onlardan biri zavallı bir Rusyalı olup birçok defa maskutrasına gönderilmiş ise de yine kaçıp Selanik e gelmiştir. Diğeri de bir mecnundur. Dediler. O esnada tren Köprülü ye gelmiş idi. Artık Selanik Heyeti avdet edecekti. Köprülü ahalisini mesretkarane numayişlerini müteakip Tevkif Bey, Zatı şahaneye yaklaşarak arzı abudiyet ve tazyiyat eyledi. Zatı şahane mumaileyhe hitaben: - Rica ederim. Selanik ahalisinin icra etmiş oldukları mesretkarane nümayişlerden sadakat ve fedakârlıklarından son derece memnun ve mahzuz kaldığımı tebliğ ediniz ve selamımı söyleyiniz. Buyurdular. Birkaç dakika sonra tren hareket etti. 1 Büyük padişahımızın istikbali: Bütün Osmanlıların Muhterem ve Sevgili Padişahlarının Rumeli ye seyahatleriyle ne kadar büyük bir heyecan sürur ve şadumanı bahs eylediklerini gazeteler pek güzel anlattılar. Bilhassa Selanik te vuku bulan resmi istikbal ve müddeti ikamet hümayunlarında icra edilen şenliklerin ne derecelerde parlak olduğunu, muhterem ve adil Osmanlı Padişahının bütün tebaa-i şahanelerini ne derecelerde büyük bir muhabbetle sevdiğini en beliğ bir lisanı şaşadar ile izhar ve ispat etti. Haber aldığımıza göre şimdide İstanbul halkı padişahlarını yirmi beş gün, bir ay kadar süren bu ayrılık devresinden sonra şimdi büyük bir istikbal ile selamlayarak kendilerinin sevgili hükümdarlarına ne kadar büyük bir sadakatle bağlı bulunduklarını izhar eylemek için hazırlanmaya başlamışlardır. 1 Tanin 18 Haziran 1911
İcra eylediğimiz tahkikat ahireye göre İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından merasimi istikbaliye için iki suret düşünülmektedir. Bunlardan birisi hususi vapurlar tutarak bütün kulüpler efradını davetle Marmara ya açılarak Padişah Hazretlerini istikbal eylemek tasviridir. İkinci bir tasvirde Bütün esnaf cemiyetlerinin iştirakiyle Sarayhburnu nda, Üsküdar taraflarında büyük bir cem-i gaffur toplanarak oralardan padişahımızı selamlayacaklardır. Bundan sonra Harbiye Nezareti ile Maarif Nezareti talebe efendileri de resmi istikbale çıkmak için Şirketi Hayriye ye müracaat ederek vapur istemişlerdir. Şirketi Hayriye bu babda ancak yarınki, Pazartesi günü cevap verebileceğini söylemiştir. Mamafiye biz eminiz ki Şirketi Hayriye bu hususta lazım gelen tedbiri ittihaz ile İstanbul ahalisinin muhterem halkımızı selamlamağa şatbal olmak emelinin husule gelmesini teshil eyleyecektir. Bizim fikrimize kalırsa İttihat ve Terakki Merkeziyesinin kâfi derecede vapur bulunduğu takdirde, Zat-ı Hazret Padişahiyi Marmara açıklarında istikbal etmek suretinde olan birinci tasviri daha muhakkaktır. Bu suretle padişahımız hem deniz üstünde ve daha uzakta iken selamlamış olacak, hem de yine ahalimizin pek çoğu sahillere koşarak, sevimli babamızı selamlamak fırsatına nail olacaktır. 2 Sultan Mehmet Reşat 2 Tanin 18 Haziran 1911
MANASTIR MEKTUBU Zat-ı Şahanenin Pazartesi günü Manastırımızı teşrifleri, bizi güldürmeleri makrurdur. Birkaç gündür her yerde hazırlıklar var. Öyle ki manastır, her zaman ki sakin hayatını değiştirdi. Faal ve cevval yaşıyor. Evvelce belediyenin inşa ettirmeye başlamış olduğu yeni tak hitam buldu. Bunlardan birisi istasyonda, diğeri şehir medhalinde, üçüncüsü ve en büyüğü daire-i hümayun pişegahındadır. Bundan başka İttihat Kulübü, Kulüp civarında büyük bir tak inşa ettiriyordu. Osmanlı bankası, anasırı muhtelife, bazı mühim ticarethaneler ve hükümet mutat ve muhteşem takı zaferler inşa eylemiştir. Evvelce bildirmiş idik ki Belediye, teşrif eylediği bir emirle bütün güzergâhta olan bina, hane ve dükkânların baştan aşağı Beyaz ve Kırmızı, tam milli ve renkli öz bir Osmanlı şehri. Hürriyet Meydanı na ahalinin didarı şahaneye daha güzelce müşahede edebilmeleri için güzel bir tribün inşası hitam bulmak üzeredir. İstasyon donanıyor, Zat-ı Şahanenin şimendiferden çıkınca istirahattan etmelerine mahsus olmak üzere bu temaşa, istasyonda güzel bir salon tefriş etmektedir. Mektepliler çalışıyor, askerler çalışıyor, esnaf çalışıyor. Burada zatı şahaneye gösterilecek şeylerden biri de Hürriyetin ilanını temsildir. Hürriyet nasıl ilan edildi? Hanlarönü Mevkiine toplanan hürriyet fedaileri, çeteleri Hanlarönü nden geçerek önde Niyazi ve Eyüp Sabri ve diğer kahramanlar olduğu halde şehre girmişlerdi. Şimdi de aynıyla olacak. Niyazi Bey fedaileri, keza Eyüp Sabri Bey ve fedaileri geçecek. Bunların arkasını bütün Meşrutiyetperver sınıf halk takip edecek, Daire-i Hümayun pişegahında adeta Hürriyet Mücahitleri bir resmigeçit icra edilecektir. Zatı Şahane Kerim Paşa nın vücuda getirdiği Dömeke Parkını ve Hanlarönü Mevkiine teşrif edeceklerdir. Dömeke Parkı bütün Manastır a ve Manastır Ovasına hakim olan pek müstesna bir mevkide, bir tepededir ve bu tepeye çıkmak için mükemmel araba yolları vardır. Hanlarönü Mevkiinde Köşkte tamir edildi, süslendi. Şehrin baştan aşağı donatılması için mükemmel tertibat yapıldı. Dragor Sahili baştan aşağı nurlara sarılacak ve Manastır İlanı Hürriyet te bütün Memaliki Osmaniye pişadar olduğu zaman yapıldığı şenlikleri, şimdi Padişahımız şerefine teşyi edecek. Birkaç gün gece görmeyeceğiz. Daire-i Hümayun güzergah şahane elektrik ile tenvir olunacak. Mektepler, esnaf, askerler hep fenerlerle, meşalelerle gece şenlikleri yapacaklar. Maiyeti şahaneye tahsis edilmek üzere Daire-i Hükümette odalar ayrıldı. Herkese mahsus olan odanın üzerine şimdiden kartlar takıldı. Vükelaya ayrıca daireler tahsis edildi. Daireyi Hümayunda gayet mükellef bir yemek salonu vücuda getirildi. Köylü, şehirli, kasabalı, bütün vilayet halkı padişahilerini, meşrutiyeti ruhu kadar seven sevgili babalarını bekliyor. Ona intizar ediyorlar. Çoluk çocuk, kadın erkek, genç ihtiyar herkes çehresinde birkaç gündür başka bir neşe belirmeye başladı. 3 3 Tanin 18 Haziran 1911