Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Gerektiren Bireyler İçin Evde Eğitim Hizmetleri Yönergesi BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; okul öncesi ve ilköğretim çağındaki özel eğitim gerektiren bireylerden eğitim öğretim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olanlara evde verilecek eğitim hizmetlerini planlamak ve yürütmekle ilgili usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Yönerge; okul öncesi ve ilköğretim çağındaki özel eğitim gerektiren bireylerden eğitim öğretim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olanlara evde verilecek eğitim hizmetlerinin yürütülmesindeki usul ve esasları, uygulama ilkelerini, hizmetleri yürüten birimler ile personelin görev ve sorumluluklarını kapsar. Dayanak Madde 3- Bu Yönerge, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Yönergede geçen; Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını, Genel Müdürlük: Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğünü, Yönetmelik: Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğini, Kurul: İl/ilçe millî eğitim müdürlüklerinde oluşturulan özel eğitim hizmetleri kurulunu, RAM: Rehberlik ve Araştırma Merkezini, Ekip: Rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulan eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibini, BEP birimi: Özel eğitim gerektiren bireyin kayıtlı bulunduğu okulda oluşturulan Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı geliştirme birimini, Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen: Özel eğitim gerektiren bireyler için destek eğitim hizmetlerini evde, okulda ve kurumlarda sürdüren öğretmeni, Bireyselleştirilmiş eğitim programı: Özel eğitim gerektiren birey için geliştirilen, bireyin ihtiyaçlarına yönelik, ailenin ve öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda hazırlanan ve destek eğitim hizmetlerini içeren eğitim programını, Birey: Evde eğitim hizmeti alacak özel eğitim gerektiren bireyi, Aile: Evde eğitim alacak bireyin ailesini, Veli: Evde eğitim alacak bireyin anne/babasını veya yasal olarak sorumluluğunu üstlenen kişiyi,
Okul: Evde eğitim alacak bireyin kaydının yapılacağı/kayıtlı olduğu okul öncesi eğitim kurumu, özel eğitim okulu ve ilköğretim okulunu, Destek eğitim: Özel eğitim gerektiren bireylerin, tıbbî ve eğitsel ihtiyaçları doğrultusunda kendilerine, ailelerine, öğretmenlerine ve okul personeline; uzman personel, araç gereç ve danışmanlık hizmetleri sağlanmasını, Evde eğitim: Eğitim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olan zorunlu eğitim çağındaki özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimlerini evde tamamlaması esasına dayanan eğitim şeklini, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Esaslar ve Süreç Esaslar Madde 5- Evde eğitim uygulamaları, aşağıdaki esaslar doğrultusunda düzenlenir ve yürütülür: a) Herhangi bir eğitim öğretim kurumundan doğrudan yararlanamayacak durumda olan okul öncesi ve ilköğretim çağındaki özel eğitim gerektiren bireylere evde eğitim verilmesi esastır. b) Evde eğitim hizmetine karar verilmeden önce, bireyin bir eğitim öğretim kurumundan doğrudan yararlanmasına imkân verecek fiziksel, soysal ve ekonomik bütün önlemlerin alınıp alınmadığının değerlendirilmesi esastır. c) Evde eğitim hizmetleri kurul tarafından planlanır. d) Bu hizmetlerin, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen tarafından sürdürülmesi esastır. e) Bireyin eğitim ihtiyaçları doğrultusunda bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanması esastır. f) Evde eğitimde, ailelerin bilgilendirilmesi, desteklenmesi ve eğitimin her aşamasına katılımlarının sağlanması esastır. g) Evde eğitim sürecinin birey, aile ve öğretmenin iş birliğine dayalı olarak planlanması esastır. h) Bireylerin gelişim durumları ve yeterliklerinin sürekli değerlendirilmesi ve buna göre eğitim sürecinde değişiklik ve düzenlemeler yapılması esastır. Evde eğitim süreci Madde 6- Eğitim süreci; a) Bireyin en az altı ay süreyle evden çıkmasının mümkün olmadığını/sakıncalı olduğunu belirten sağlık kurulu raporunun alınması, b) Sağlık kurulu raporuyla RAM a başvurulması, c) Bireyin eğitsel tanılamasının yapılması, d) Eğitsel tanılama sonucuna göre yöneltme raporunun hazırlanması, e) Ev ortamının, eğitim öğretime uygunluğunun değerlendirilmesi,
f) Evde eğitim alacak bireyle ilgili yerleştirme kararının alınması, bu kararın RAM a, okula ve veliye bildirilmesi, g) Bireyin okula yerleştirilmesi ve eğitiminin planlanması, h) Bireyselleştirilmiş eğitim programının hazırlanması ve bu program doğrultusunda eğitimin sürdürülmesi şeklinde gerçekleşir. Millî eğitim müdürlüğünün görevleri ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Görevler Madde 7- İl/ilçe millî eğitim müdürlüğünün görevleri şunlardır: a) Evde eğitim hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi, eş güdümü, değerlendirilmesi ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek. b) Evde eğitim kararı alınan öğrencilerin okula yerleştirilmesini sağlamak. c) Hizmetleri yürütecek öğretmenlerin görevlendirilmesini sağlamak. d) Öğretmen ihtiyacını karşılamak amacıyla gerekli önlemleri almak. e) Öğretmenlerin ihtiyaç duyduğu eğitim materyallerinin sağlanması için gerekli önlemleri almak. f) Kurulun önerileri doğrultusunda hizmet içi eğitim faaliyetlerini düzenlemek. Özel eğitim hizmetleri kurulunun görevleri Madde 8- Özel eğitim hizmetleri kurulunun görevleri şunlardır: a) Evde eğitim hizmetlerinden yararlanması gereken bireylere ve bunların yerleştirilmelerine karar vermek. b) Evde eğitim hizmetlerinin planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için gerekli çalışmaların yürütülmesini sağlamak. c) Evde eğitim hizmetlerinde görevlendirilecek öğretmenleri belirleyerek millî eğitim müdürlüğüne.öneride bulunmak. d) Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenlerin görev dağılımını ve görev yerleriyle ilgili düzenlemeleri yapmak. e) Evde eğitim kararından önce, bireyin bir eğitim öğretim kurumundan doğrudan yararlanmasına imkân verecek fiziksel, sosyal ve ekonomik bütün önlemlerin alınıp alınmadığını değerlendirerek varsa alınabilecek önlemler için ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmak. f) Evde eğitim ihtiyacı olan bireylerin belirlenmesi için yapılacak tarama çalışmalarında gerekli personel, araç gereç, taşıt ve benzeri ihtiyaçların karşılanması ile eğitim programlarının sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlamak için millî eğitim müdürlüğüne öneride bulunmak. g) Eğitim ortamına yönelik fizikî şartların aile tarafından karşılanamadığı durumlarda, okul aile birliği ve diğer kişi, kurum, kuruluşlarla iş birliği yaparak ailenin desteklenmesini sağlamak.
h) Personel yetiştirilmesi amacıyla hizmet içi eğitim faaliyetleri düzenlenmesi için millî eğitim müdürlüğüne öneride bulunmak. Eğitsel tanılama izleme ve değerlendirme ekibinin görevleri Madde 9- Eğitsel tanılama izleme ve değerlendirme ekibinin görevleri şunlardır: a) Evde eğitime ihtiyacı olduğu tespit edilen ya da bu hizmetten yararlanması gerektiği düşünülen bireyleri tanılama sürecine almak. b) Bireyin yöneltme raporunu hazırlamak. c) Ev ortamının eğitim öğretime uygunluğunu değerlendirmek. d) Evde eğitim alan bireyleri izlemek, ilgili okul ile iş birliği yapmak, gerekli durumlarda tanılama sürecini yenilemek. e) Okula, aileye, öğretmene, bireye rehberlik ve danışmanlık yapmak. f) Ailelerin ihtiyacı doğrultusunda aile eğitim programları düzenlemek. Diğer kurum ve kuruluşlarca düzenlenen aile eğitim programları hakkında aileyi bilgilendirmek ve yönlendirmek. Okul yönetiminin görevleri Madde 10- Okul yönetiminin görevleri şunlardır: a) Kurulun yerleştirme kararı doğrultusunda bireyin kaydını yapmak. b) Evde eğitim alan bireyin her türlü idarî işlemlerini yürütmek. c) Yönetmelik hükümleri doğrultusunda BEP birimini oluşturmak. d) Kurulun planlamaları doğrultusunda evde eğitim hizmeti verecek öğretmenlerin haftalık ders programını hazırlamak. e) Hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili olarak kurulu bilgilendirmek. f) Evde eğitim hizmetlerinin kapsamı ve bu hizmetlerin yürütülmesi ile ilgili hususlarda veliyi bilgilendirmek. Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme biriminin görevleri Madde 11- BEP biriminin görevleri şunlardır: a) Bireyselleştirilmiş eğitim programını hazırlamak, programların uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili çalışmaların koordinasyonunu sağlayarak uygulayıcılara rehberlik etmek. b) Evde eğitim sürecinin işleyişiyle ilgili olarak; kurul, ekip, aile ve öğretmenle iş birliği yapmak. c) Bireyin gelişim özellikleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak gerektiğinde bireyselleştirilmiş eğitim programında değişiklik ve düzenlemeler yapmak. d) Eğitim materyallerinin sağlanmasında ve kullanımında kurul, ekip, aile ve öğretmenle iş birliği yapmak. e) Bireyselleştirilmiş eğitim programının hazırlanması ve uygulanması kapsamında birey ve aileye rehberlik ve danışmanlık yapmak. f) Ölçme değerlendirme araçlarının hazırlanması ve kullanılmasında öğretmene rehberlik etmek.
Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenin görevleri Madde 12- Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenin görevleri şunlardır: a) Kurulun planlaması dahilinde evde eğitim hizmetlerini sürdürmek. b) Okul öncesi, sınıf ve alan öğretmenlerinin görevlendirilmelerine ilişkin olarak kurula öneride bulunmak. c) Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının ve ölçme değerlendirme araçlarının hazırlanmasında BEP birimiyle iş birliği yapmak. d) Bireyselleştirilmiş eğitim programlarını uygulamak ve değerlendirmek. e) Evde eğitim hizmetleriyle ilgili olarak bireye, aileye, diğer öğretmenlere ve okula danışmanlık yapmak. f) Aile eğitimi çalışmalarını planlamak ve yürütmek. g) Bireyin kullandığı teknik cihaz ve aletler hakkında evde eğitim hizmetini yürüten diğer öğretmenlere bilgi vermek. h) Evde eğitim hizmetlerinin yürütüleceği ortamın düzenlenmesinde aileye rehberlik etmek. Ailenin sorumlulukları Madde 13- Ailenin sorumlulukları şunlardır: a) Etkili bir eğitimin gerçekleşmesi için ortama ilişkin düzenlemeleri yapmak. b) Maddî imkânsızlıklar nedeniyle ortama ilişkin fiziksel düzenlemelerin gerçekleştirilemediği durumlarda kurulla iş birliği yaparak eğitim ortamının hazırlanmasını sağlamak. c) Bireyin eğitim ihtiyaçları ile ilgili BEP birimine bilgi vermek ve bireyselleştirilmiş eğitim programının hazırlanması sürecine katılmak. d) Bireyselleştirilmiş eğitim programının hedeflerinin gerçekleşmesi ve eğitimin devamlılığını sağlamak amacıyla evde eğitime katılan öğretmenlerle iş birliği yapmak. e) Aile eğitim programlarına katılmak. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Görevlendirme, Çalışma Saatleri, Görevlendirme Madde 14- Evde eğitim hizmetlerini yürüten öğretmenlerin görevlendirilmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Gezerek özel eğitim görevi yapmak üzere özel eğitim okullarına atanan özel eğitim sınıf öğretmenleri, evde eğitim hizmetlerini yürütmek üzere görevlendirilir. b) Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenlerin önerileri doğrultusunda, rehberlik ve araştırma merkezlerinde görevli özel eğitim sınıf öğretmenleri ile bireyin kayıtlı bulunduğu okuldaki okul öncesi, sınıf ve alan öğretmenleri de evde eğitim hizmetlerini yürütmek üzere görevlendirilebilir. c) Bireyin kayıtlı bulunduğu okulda, evde eğitim hizmetlerinde görevlendirilebilecek okul öncesi, sınıf ve alan öğretmeni bulunmaması hâlinde diğer okullardan da öğretmen görevlendirilebilir.
d) Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenler, il/ilçede bulunan ihtiyaçlar doğrultusunda birden fazla birey için evde eğitim hizmetinde görevlendirilebilir. e) Öğretmenlerin görev planlamaları yapılırken evde eğitim alacak bireylerin ikamet adresleri dikkate alınır. Çalışma saatleri Madde 15- Evde eğitim hizmeti yapan öğretmenlerin çalışma saatleri planlanırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenlerin haftalık çalışma saatleri, sınıf öğretmenleri gibidir. Ancak, bu öğretmenlerin haftalık çalışma saatlerine, bireyselleştirilmiş eğitim programı çalışmaları ile aile eğitimi programları da dahil edilir. b) Gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenlerin çalışma saatleri okul/kurum ile iş birliği yapılarak kurul tarafından planlanır. BEŞİNCİ BÖLÜM Eğitim Öğretim Evde eğitim hizmeti için başvuru zamanı Madde 16- Eğitsel tanılama ve yöneltme amacıyla RAM lara başvurular ile kurul tarafından verilecek yerleştirme kararları için tarih şartı aranmaz. Evde eğitim hizmetine karar verilebilmesi için gerekli belgeler Madde 17- Evde eğitim hizmetine karar verilmesi için gerekli belgeler şunlardır: a) Bireyin en az altı ay süreyle evden çıkmasının mümkün olmadığını/sakıncalı olduğunu belirten ve tam teşekküllü hastaneden alınan sağlık kurulu raporu, b) Velinin, evde eğitimle ilgili istek başvurusu, c) RAM ın, bireyle ilgili düzenlediği yöneltme raporu, d) Ev ortamının eğitim öğretime uygunluğunun değerlendirildiği rapor, e) Öğrenci belgesi (herhangi bir okulda kayıtlı iken evde eğitim alması zorunluluğu ortaya çıkan bireyler için), f) İkametgâh belgesi. Eğitsel tanılama yöneltme ve yerleştirme Madde 18- Evde eğitim hizmetinden yararlanması düşünülen bireylerin eğitsel tanılama, yöneltme ve yerleştirilmeleri aşağıdaki esaslar doğrultusunda yapılır: a) Eğitsel tanılama, yöneltme ve yönlendirme işlemleri özel eğitim gerektiren diğer bireyler gibi yürütülür. b) Bireyin tanılama süreci gerektiğinde evde gerçekleştirilir ve yöneltme raporu hazırlanır. c) Kurul, yöneltme raporu doğrultusunda bireyin evde eğitimine karar verir. d) Kurulun kararı, RAM a, okula ve veliye bildirilir.
Eğitim ortamının düzenlenmesi Madde 19- Eğitim ortamının düzenlenmesinde aşağıdaki hususların yerine getirilmesi esastır: a) Eğitim ortamı, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmenin önerileri doğrultusunda bireyin özelliğine uygun olarak düzenlenmelidir. b) Eğitim ortamı; temizlik, ısınma, aydınlatma, havalandırma ve benzeri bakımlardan sağlık şartlarına uygun olmalıdır. c) Eğitim ortamı, öğretmen ile bireyin etkileşimini kolaylaştıracak ve dersin etkililiğini sağlayacak biçimde düzenlemelidir. Bu amaçla, eğitimin yürütüleceği bir çalışma odası bulunmalı ya da çalışma odası hâline getirilebilecek bir mekan bu amaçla düzenlenmelidir. d) Evde bulunan araç gereç ve eşyalar gerektiğinde eğitim materyali olarak kullanılabilecek şekilde düzenlenmelidir. e) Eğitim ortamı dersin özelliğine göre yapılandırılmalıdır. Bu ortamda, eğitimi kolaylaştıracak nitelikte materyaller ve eşyalar bulundurulmalı, dikkat dağıtabilecek her türlü uyarıcıdan kaçınılmalıdır. Kayıt işlemleri ve nakil Madde 20- Evde eğitim alacak bireylerin kayıtlarının yaptırılacağı okulların belirlenmesi, kayıt ve nakil işlemleri yapılırken aşağıdaki esaslara uyulur: a) Kayıt ve nakil işlemleri okula devam eden diğer öğrenciler gibi yapılır. Ancak, bu bireylerin kayıt ve nakillerinde kurulun yerleştirme kararı da esas alınır. b) Kurul, okuldaki öğretmen sayısını, aynı okulda kayıtlı olup evde eğitim alan birey sayısını ve bireyin ikamet adresini dikkate alarak bölgedeki en yakın okula yerleştirilmesini sağlar. c) Herhangi bir okulda kayıtlı olup evde eğitim ihtiyacı ortaya çıkan bireyler ise kurulun vereceği karar doğrultusunda bulunduğu okula devam edebileceği gibi bir başka okula da nakledilebilir. d) Evde eğitim hizmeti alırken başka bir okula nakli gereken bireyin nakil bilgileri yönetimince, ilişiğinin kesildiği tarihten itibaren on beş gün içinde kurula bildirir. Öğretim programları Madde 21- Evde eğitim hizmetinden yararlanan birey, kayıtlı bulunduğu okulda uygulanan öğretim programlarından sorumludur. Ancak BEP birimince, bu programlara dayalı olarak bireyin eğitim performansına göre, ihtiyaç duyduğu alanlarda bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanabilir. Haftalık ders saati sayısı Madde 22- Evde eğitim alacak bireylerin haftalık ders saatleri 10 saatten az olmamak üzere kurul tarafından bireyin ihtiyacı ve eğitim ortamına ilişkin şartlar dikkate alınarak belirlenir. Ancak, evde eğitim hizmetlerinin etkililiği ve eğitimin devamlılığını sağlamak için gerektiğinde ailelerin bilgilendirilmeleri ve desteklenmeleri amacıyla yapılacak çalışmalar da haftalık ders saati içinde planlanmalıdır.
Başarının değerlendirilmesi Madde 23- Zorunlu eğitimin her tür ve kademesinde bireyin başarısı değerlendirilirken temel ilkelerden biri bireylerin, programın amaçlarını birebir gerçekleştirmelerinden ziyade ilgi ve yetenekleri doğrultusunda gelişimlerini sağlamaktır. Buna göre, evde eğitim alan bireylerin değerlendirilmesinde aşağıdaki hususlara dikkat edilir: a) Evde eğitim alan bireyin başarı durumunun değerlendirilmesi, kayıtlı bulunduğu okuldaki diğer öğrenciler gibi yapılır. Ancak, bireyin durumu ve özelliğine göre değerlendirme şekli, yöntem ve tekniklerinde öğretmen tarafından gerekli değişiklikler yapılır ve özel önlemler alınır. b) Öğretmenler, değerlendirme sonucunu okul idaresine ve BEP birimine bildirirler. c) Değerlendirme sonuçları BEP birimi tarafından incelenerek gerektiğinde bireyselleştirilmiş öğretim programında değişiklik ve düzenlemeler yapılır. d) Evde eğitim hizmetinden yararlanan bireylerin sınıf geçme ve diploma işlemleri, kayıtlı bulunduğu okuldaki diğer öğrencilere uygulanan hükümler doğrultusunda yürütülür. Evde eğitim hizmetinin sona erdirilmesi Madde 24- Bireyin evde eğitim almasını gerektiren şartların ortadan kalkması durumunda bu hizmet sona erdirilir. Kurul, öğretim yılının başlamasından 30 gün önce evde eğitimi gerekli kılan şartları yeniden değerlendirerek bireyin o öğretim yılında evde eğitim hizmetinden yararlanıp yararlanamayacağına karar verir. ALTINCI BÖLÜM Çeşitli Hükümler Denetim Madde 25- Evde eğitim hizmetlerinin denetiminde aşağıdaki hususlara dikkat edilir: a) Öğretmenler her ders yılında en az bir defa olmak üzere eğitim hizmetinin yürütüldüğü ortamda denetlenir. b) Müfettiş ya da okul yönetimi, evde yapılacak denetimle ilgili olarak veliyi önceden bilgilendirir. c) Evde eğitim hizmetlerinin denetimi, özel eğitim ve /veya psikolojik danışma ve rehberlik alanlarında yetişmiş müfettişlerce yapılır. d) Evde eğitim hizmetlerinin denetiminde öğretmen; bireyselleştirilmiş eğitim programının amaçlarını gerçekleştirmesi, öğretim yöntem ve teknikleri ile değerlendirme konularında bireyin özelliğine uygun düzenlemeler yapması, aile ile iş birliği içinde çalışması konularında değerlendirilir. Yürürlük Madde 26- Bu Yönerge, onay tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 27- Bu Yönerge hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür.