Bilgi Ağlarına Giriş Yaşar Tonta 2005.03.01 - SLAYT 1
Plan Bilgisayar ağının tanımı Bilgisayar ağlarının sınıflandırılması / Örnekler 2005.03.01 - SLAYT 2
Ağ tanımı (bilgisayar) ağ iki ya da daha fazla birbirine bağlı bilgisayar sisteminin oluşturduğu grup group of two or more computer systems linked together Konular Büyüklük kaç bilgisayar? Topoloji kablolar nasıl bağlı? Teknoloji bağlı bilgisayarların birbiriyle iletişim kurması nasıl sağlanıyor? Mimari bağlı ve iletişim yeteneği olan bilgisayarlar nasıl gruplanıyor? 2005.03.01 - SLAYT 3
Ağların Sınıflanması Makineler arası uzaklık Makinelerin bulunduğu yer (aynı...) 10 m Oda 100 m Bina 1 km Kampus 10 km Şehir 100 km Ülke 1,000 km Kıta 10,000 km Gezegen Yerel ağ (LAN) Metropolitan Ağ Geniş Alan Ağı Internet (Kaynak: Tanenbaum, 1996) 2005.03.01 - SLAYT 4
Sınıflama Fiziksel topoloji Tam... Yıldız... 20 bilgisayar 210 bağlantı Hat/ Bus Halka...... 2005.03.01 - SLAYT 5
Fiziksel Halka Ağın Özellikleri Tek sitede hem akıllı hem aptal aygıtları birbirine bağlayan araçları işletmek ucuz ve kolay Her düğüm (node) çoklayıcı (repeater) görevi görüyor Bit akışını yeniden yaratıyor Daha fazla düğüm => Daha çok gecikme Simgenin (token) dolaşımı daha uzun zaman alıyor Veri göndermek isteyen istasyonun uzun süre bekleme olasılığı artıyor 2005.03.01 - SLAYT 6
Fiziksel Halka Ağın Avantajları İletim kapasitesi kullanıcılar arasında adil olarak paylaşılıyor Merkezi bir aygıta bağımlılık söz konusu değil Hata yaratan düğümler kolayca belirlenebiliyor; düşük hata oranı Alındı bilgisi veren mekanizmayı kurmak kolay Tüm düğümlere birden yayın yapmak kolay Halka çok yüklü olduğu zaman bile erişim garantisi Yüksek iletim oranlarına ulaşmak mümkün Karışık iletim ortamları kullanılabilir 2005.03.01 - SLAYT 7
Fiziksel Halka Ağın Dezavantajları Güvenilirlik tüm halkaya ve düğümlere bağlı Yeni düğümler eklendiği sırada halka işlemiyor Çoklayıcılar nedeniyle sinyal gecikmesi var Çoklayıcılar normalde birbirine yakın olmalı Kablo döşeme ve yönlendirme karmaşık Bir hatalı istasyon arayüzü tüm halkayı kullanılmaz hale getiriyor 2005.03.01 - SLAYT 8
Fiziksel Hat (bus) Ağın Özellikleri Tek iletişim kanalından meydana geliyor Her istasyon arayüze bağlı ve tekil bir donanım adresi var Maksimum kablo uzunluğu Sinyalleme yöntemine (ör. analog, dijital) Sinyalleme hızına (veri oranları) Kablo türüne (fiziksel özellikler) Göre değişir 2005.03.01 - SLAYT 9
Fiziksel Hat (Bus) Ağın Avantajları Basit düzen ve bağlantı kolaylığı Kablo hatalarının yerini belirlemek göreli olarak daha kolay Patlamalı veri trafiğine daha uygun bir sistem Her bağlı aygıt kablodaki tüm veri trafiğini görebildiği için bire çoklu veri ieltimi için ideal Sinyalleme normalde iki yönlü - nerede bağlı olduğuna bakılmaksızın tüm istasyonlara gönderiliyor 2005.03.01 - SLAYT 10
Fiziksel Hat (Bus) Ağın Dezavantajları Otomatik alındı belgesi yok Arayüzlerin akıllı olması gerekli Sinyallemenin iki yönlü olması güvenlik riski oluşturuyor Diğer istasyonlardan gelen/diğer istasyonlara gönderilen veri trafiği dinlenebilir 2005.03.01 - SLAYT 11
Fiziksel Yıldız Ağın Özellikleri En fazla kullanılan yerel ağ türü Merkezi bir yönlendirme sistemine (hub) dayanıyor Çoklayıcı görevi görüyor - paketler tüm port lara yönlendiriliyor 2005.03.01 - SLAYT 12
Fiziksel Yıldız Ağın Avantajları Aptal terminaller / ağ arayüzleri için uygun Karışık iletim ortamları ve hızlar kullanılabilir Yüksek güvenlik mümkün anahtarlamanın kullanılması yoluyla Kablo hasarının etkisi sınırlı terminaller birbirinden bağımsız Hata yakalama ve izole etme kolay Son gelişmeler yüksek hızlara olanak sağlıyor 2005.03.01 - SLAYT 13
Fiziksel Yıldız Ağın Dezavantajları Kırılgan: Merkezi hub hataları çarpışma birden çok istasyon aynı anda mesaj göndermek isteyebilir Merkezi hub da karmaşık teknoloji gerekli Son zamanlarda bu sorun azaldı çünkü piyasada karmaşık teknolojiler kabul görmeye başladı Hub ın büyüklüğü (port sayısı) ağ büyüklüğünü sınırlıyor 2005.03.01 - SLAYT 14
Fiziksele karşı mantıksal topoloji Fiziksel bağlantıya bakılmaksızın, istasyonlar belirli kurallara uyarak kendi aralarında iletişim kuruyorlar Topolojiler iki türlü: Fiziksel fiziksel bağlantıyı belirler Mantıksal Mantıksal bağlantıyı tanımlar Örnekler: hub bağlantısı: Fiziksel yıldız tüm istasyonlar tek noktaya bağlı Mantıksal hat (bus) ortam tüm noktalar tarafından paylaşılıyor Anahtar bağlantısı Fiziksel yıldız - tüm istasyonlar tek noktaya bağlı Mantıksal yıldız istasyonlar eş zamanlı olarak birbiriyle iletişim kurabilir 2005.03.01 - SLAYT 15
Sınıflama - Mimari Eşli (Peer-to-peer) tüm istasyonların eşit hakkı var demo demokrati ratik ama kontrolsüz Đstemci - sunucu erişim sunucunun kontrolünde hizmetler yönetiliyor...... 2005.03.01 - SLAYT 16
Yerel ağlar (LANs) Özel ağlar Kullanıcı örgütün yönetiminde Büyüklüğü/coğrafi kapsamı sınırlı Birkaç km. Ağ başına 10-100 kullanıcı Paylaşılan ortama/kolaylıklara erişim Veri iletim hızı 1-100Mbit/s Farklı ortamlar (medya) ör. Telefon kablosu, koaksiyel kablo, fiber optik, kablosuz 2005.03.01 - SLAYT 17
Yerel ağ özellikleri (devamla) Farklı fiziksel topolojiler En bilineni Ethernet Mesaj türleri: Tek alıcı (Unicast) (sadece hedef mesajı alıyor) Yayın (Broadcast) (her düğüm mesajı alıyor) Çoklu alıcı (seçilmiş düğümler mesajı alıyor) Yaygın kullanımlar: PC/iş istasyonu bağlantıları; Kaynak paylaşımı (ör. Depolama /yazıcılar); Bilgi değişimi. 2005.03.01 - SLAYT 18
Yerel ağ avantajları Kaynak paylaşımı Güvenilirlik/Sağlanabilirlik Birden çok sistem dağıtık işlevler / veri depolama Birden çok satıcı desteği Tek satıcıya kilitlenme söz konusu değil Uzaktan erişim Kullanıcı tek terminalle birçok sisteme erişebiliyor Aygıtın yeri konusunda esneklik 2005.03.01 - SLAYT 19
Yerel ağ dezavantajları Birlikte çalışabilirlik (Interoperability) garanti değil yazılım, veri Gerektiğinden daha fazla aygıt ediniliyor Denetimin kaybolması Yönetimi ve standartları uygulamak daha zor Dağıtık uygulamalar (ör. Veri tabanları) Tutarlılık/gizlilik/güvenlik sorunları yaratabilir 2005.03.01 - SLAYT 20
Ethernet En baskın yerel ağ kurulumu Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection (CSMA/CD) sistemini kullanıyor Anlamı aynı anda birden fazla terminal veri iletebilir Çarpışma olduğunda veri yeniden gönderilir Yüksek kapasite açısından kötü! 2005.03.01 - SLAYT 21
Temel Ethernet türleri Tür Tanım Uzunluk 10Base2 Đnce koaksiyel 200 metre 10Base5 Kalın koaksiyel 500 metre 10BaseT Telefon kablosu N/A (hub) 10BaseF Fiber N/A (hub) 2005.03.01 - SLAYT 22
Ethernet topolojileri Eski (10Base2 & 10Base5) Ethernet bus topolojisinde bağlantı için koaksiyel kablo kullanılır Hub larda fiziksel yıldız topolojisi kurmak için telefon kablosu ve fiber (10BaseT & 10BaseF) kullanılır 2005.03.01 - SLAYT 23
Ethernet veri oranları Temel Ethernet türleri 10Mbps hat hızı sağlar Yeni Ethernet standartlarında daha yüksek veri iletim oranları mümkün : Hızlı (Fast) Ethernet: 100Mbps Gigabit Ethernet: 1Gbps Bu tür teknolojiler yüksek hızlı omurgalardan çoklu hub lara ve büyük yerel ağlara bağlantı amacıyla geliştirildi 2005.03.01 - SLAYT 24
Örnek - NRG Boyut 9 bilgisayar Topoloji Hub Internet Mimari Jack Larry Ted Len Crilly Brennan Hackett Cartman Gobbles Gobbles Jack Larry Ted Len Crilly Brennan Hackett Cartman 2005.03.01 - SLAYT 25
Örnek - lmi.net 2005.03.01 - SLAYT 26
2005.03.01 - SLAYT 27
Özet Ağlaşma basit anlatımıyla aygıtların birbiriyle iletişim kurmasına olanak sağlama yolu Buna olanak veren araçlar ağlaşmaythe ı karmaşık hale getiren unsur Topolojiler ağ aygıtlarının birbirlerine nasıl bağlandıklarını tanımlar Ethernet yerel ağ kurulmasında kullanılan en başat teknolojidir 2005.03.01 - SLAYT 28
Soru Yerel ağ teknolojisi/topolojisi planlarken karar vermemizi etkileyen etmenler nelerdir? 2005.03.01 - SLAYT 29