IN ÔDES MYSTIQUES, DIVAN-E SHAMS-E TABRIZI

IN DÎVAN-I KEBÎR FARSÇA DAN TÜRKÇEYE ÇEVIREN : ABDULBAKI GÖLPINARLI IN ÔDES MYSTIQUES, DIVAN-E SHAMS-E TABRIZI TRADUIT DU PERSAN PAR : EVA DE VITRAY MEYEROVITCH MOHAMMAD MOKRI 110 Gayb aleminin atlýsý geçti, gitti. Onun geçtiði yerden bir toz bulutu yükseldi. 0 atlý, yerinden gitti, fakat kopardýðý toz hala orada yerli yerinde duruyor. Ey Hakk ý ve hakikati arayan kiþi, sen saða, sola bakma, dosdoðru bak da gör ki o toz koparanýn tozu burada, kendisi ise ölümsüzlük, sonsuzluk alemindedir. Un cavalier mystérieux est passé, Un nuage de poussière s est levé. Il est parti, Mais le nuage de poussière est resté. Regarde droit devant toi, Pas à gauche ni à droite. Sa poussière est ici: l homme est dans la demeure de l éternité

60 Gene gel! Gene gel! Her ne isen olduðun gibi gene gel! Hakk ý tanýmýyorsan, ateþe tapýyorsan puta tapýyorsan gene gel... Bu bizim dergahýmýz, evimiz umutsuzluk evi deðildir. Yüz kere tövbeni bozmuþsan gene gel!. Viens, viens, viens... qui que tu sois, viens! Viens aussi que tu sois infidèle, idolâtre ou païen, Notre couvent n est pas un lieu de désespoir; Même si cent fois tu es revenu sur ton serment, viens!

151 însaf et, aþk güzel bir iþtir. O nun bozulmasi, güzelligini kaybetmesi, tabiatin kötü niyetli oluþundandir. Sen, kendi sehvetine, aþk adini koymuþsun, halbuki, sehvetten kurtulup, aþka ulaþabilmek için çok uzun yollardan geçcek Sois juste ; l amour est une belle chose ; Tout le mal vient de ta nature perverse. Tu as donné le nom d amour à ton désir de jouissance, Mais de l amour à la jouissance la distance est grande.

246 Gönlümde, perileri bile kýskandýran bir güzel mevcutken, bu dünyada, benim gibi neþeli ve mutlu kim vardýr? Allah a and olsun ki, ben neþe olmadan yaþayamam. Ben gam denen bir þey varmýþ diye iþitiyorum, fakat onun ne olduðunu bilmiyorum. Puisque j ai dans le cœur l image de celle que jalousent les fées, Qui peut être heureux dans le monde autant que moi? Je jure que je ne peux pas vivre sans bonheur, J entends parler du souci, mais je ne sais ce que c est.

293 Eðer, sehvetin ve nefsin havasýna kapýlýr gidersen, ben sana haber vereyim ki, eli boþ, nasipsiz gideceksin. Eðer sehvetten vazgeçersen, bu dünyaya niçin geldiðini ve nereye gideceðini apaçýk görürsün. Si tu obéis à tes passions et tes désirs Sache-le, tu mourras misérable Si tu renonces à tout cela, tu verras clairement Pourquoi tu es venu, et où tu t en vas.

99. Senin güzel yüzünü görünce gül de, gül bahçesi de gülmeðe baþladý. Mefülü, MefS îlün, Mef ülü, Mefa îlün (c. I, 86) Senin güzel yüzünü görünce gül de, gül bahçesi de neþelendi, gülmeðe baþladý. Ne olur, bizi de güldür, bizi de neþelendir! Seninle sütle þeker gibi kaynaþalým. Gökyüzü sana aþýk olmuþ, kul olmuþtur da onun için kararsýz bir halde dönüp, durmadadýr. Kalpleri ölü gibi olan insanlar da senin güzelliðin ile dirildiler. Ey canýmýn caný, ey sevgili varlýk! Sen ne kadar da güzelsin, ne kadar da hoþsun. Senin eþin, benzerin olamaz; sen çok yaþa, var ol!.. Senin güzellik denizin birdenbire dalgalanýr, coþarsa þu zavallý dünya incilerle dolar. Gökyüzü ise cennet haline gelir. Sen güzel yüzünü ne tarafa çevirirsen önünde güller biter. Dilerim ki ayaðýný bastýðýn topraklar altýn olsun!.. însanlýk hali öfkeye kapýlýr da acý sözler söylersen, kötü laflar edersen söyle; çekinme! Çünkü senin cefan, safadýr. Cevrin tamamýyla tatlýdýr, tamamýyla tattýr. Ya Rabbî! Sen sevgilime çok uyanýk bir gönül ver, uzun saðlýklý bir ömür ihsan et; yücelikler lütf et, yüzlerce yýl yaþasýn. Ona övünülecek nazlar ver de biz de o nazlarla övünelim.

86 Ô toi par qui le jardin et la rose exquise sont devenus riants! Qu il en soit toujours ainsi! Que tu sois avec nous aussi doux que le lait et le sucre! Ô toi dont la sphère céleste est la servante, ô toi par qui les hommes vivent! Je t admire, ô toi si bon ; que la joie soit tienne, ô toi ma beauté! Quand soudain s élève la houle de l océan de ta beauté, Le sol est jonché de trésors, le ciel devient le paradis. Partout où tu tournes ton visage, que devant toi éclosent des roses. Partout où tu vas, où tu viens, que sous tes pas brille de l or. Lorsque ton humeur s exhale en colère et en paroles dures, Dis-les, car tes dures paroles sont la douceur même. Bien qu il ait un coeur de pierre, vois la fraîcheur de son teint : Il dédaigne l éclat du flambeau et la couleur de la rose. Ô Seigneur! Donne-lui un coeur ouvert, donne-lui cent longues vies, Donne-lui la grâce et la gloire, pour que la gloire soit nôtre aussi.

170. Sen kendinde olduðun, kendini sevdiðin zaman sevgiliyi bulamazsýn. Müfte ilün, Mefa îlün, Müfte ilün, Mefa îliin (c.i, 323) Sen kendinde olduðun, kendini sevdiðin zaman, sevgiliyi bulamazsýn. Sevgili diken gibi senin gözüne batar. Fakat kendinde olmadýðýn, kendini beðenmediðin zaman sevgili sana çok yakýn olur. Sen kendinde olduðun zaman, bir sivrisineðe bile av olursun. Fakat kendinden geçince öyle güçlü olursun ki fil bile sana av olur. Kendinde olursan gam ve keder bulutlarý seni kaplar. Karanlýklar içinde kalýrsýn; kendinden geçersen, senin kucaðýna ay doðar da her tarafý aydýnlatýr Kendinde iken sevgili senden kaçar. Yanýna gelmez. Kendinden geçince sana sevgilinin aþk þarabý sunulur. Kendinde olduðun zaman sonbahardaymýþsýn gibi üþürsün. Fakat kendin den geçince kýþ mevsimi bile sana çiçekli ilkbahar olur. Aklýný baþýna al, kendini sevmeyi, kendine aþýk olmayý býrak da, sevgilinin sevgisine deðil, cefasýna aþýk ol! Öyle ol da sana nazlanan, yüz vermeyen gül, sana aðlayýp inleyen bir aþýk kesilsin.

323 En cet instant où tu es occupé de toi-même, l Ami te semble comme une épine. En cet instant où tu es hors de toi-même, à quoi l Ami te sert-il? En cet instant où tu es occupé de toi-même, tu es la proie d un moucheron. En cet instant où tu es hors de toi-même, tu fais la chasse aux éléphants. En cet instant où tu es occupé de toi-même, tu t enfermes dans les nuages du chagrin. En cet instant où tu es hors de toi-même, c est la lune qui te prend dans ses bras. En cet instant où tu es occupé de toi-même, l Ami s éloigne de toi. En cet instant où tu es hors de toi-même t es offert le vin de l Ami. En cet instant où tu es occupé de toi-même, tu es desséché comme les feuilles d automne. En cet instant où tu es hors de toi-même, l hiver te paraît un printemps. Toutes ces inquiétudes proviennent de la recherche de la quiétude : Recherche l inquiétude afin d atteindre à la quiétude. Tous ces malaises proviennent de la recherche des délices ; Si tu renonces aux délices, le poisson te semblera délicieux. Toutes ces déceptions sont dues à ta recherche des satisfactions ; Sinon, la satisfaction de tous tes désirs serait mise à tes pieds. Sois épris de la tyrannie de l Ami, non de l affection de l Ami, Afin que la beauté qui s enorgueillit devienne un amoureux qui pleure. Quand le roi de l Orient, Shams-od-Dîn, arrive de Tabriz, Dieu sait que tu as honte de la lune et des étoiles.

181. însana aþktan baþka ne akraba vardýr, ne de baba! Mef ulii, Mefa îlü, Mefa îlü, Fe ulün (c.i, 333) Kimin gönlünde aþktan eser yoksa, onun üstüne bir bulut çek! Çünkü o ay a düþmandýr. Gönül aydýnlýðýndan kaçar. «Bir sînede kim nar-ý muhabbet eseri yok; Zulmette ol nur-ý Huda dan haberi yok!» (Bir gönülde aþk ve muhabbet ateþi yoksa, o kiþi karanlýklarda. Allah ýn nürundan haberi yoktur.) Aþk bahçesinde yetiþmeyen aðaç kupkuru bir aðaçtýr. Onun ne yapraðý vardýr, ne de meyvesi. Fakat aþk bahçesinde yetiþen meyveli, yapraklý aðacýn gölgesinde bulunmayan deðerli bir kiþi de, deðerini kaybeder, hor ve hakîr bir kiþi olur. Bir kiþi çok deðerli, eþsiz bir inci gibi olsa, aþktan haberi yoksa ondan uzaklaþ! Çünkü dünyada insana aþktan baþka ne akraba vardýr, ne de baba!.. Aþýklarýn mezhebinde hergün aþk derdinden daha beter bir hale gelmeyen kiþi, ölüm hastalýðýna tutulmuþtur. Kimin yüzünde aþktan bir eser, bir nür görürsen, gerçek olarak þunu bil ki, o bildiðin, tanýdýðýn insanlarýn cinsinden deðildir.

333 Celui dans le coeur de qui ne se trouve pas trace de cet amour, Recouvre-le de nuages, car il n est que l ennemi de la lune. Que se dessèche l arbre qui ne croît pas dans ce jardin. Que soit méprisé même l ami cher s il ne reste pas à l ombre de cet arbre. Sépare-toi de tout ce qui est étranger à cet amour, même si tu es orphelin. Car ce qui n est pas cet amour n est pour toi ni père, ni famille. Dans la religion des amoureux, elle est malade à mort. L âme dont l état n empire pas chaque jour par cette douleur, Sur le visage de quiconque tu vois cette pâleur, Sache qu en vérité il est au-delà de la condition humaine. Si tu vois un roseau ceint des noeuds de l amour, Serre-le dans tes bras : il ne porte que du sucre. Shams-ul-Haqq de Tabrîz t a capturé dans son filet : Ne regarde ni à gauche ni à droite, car nulle fuite n est possible.

195. Her an saðdan soldan ilahî aþkýn sesi geliyor. Müfte ilün, FS iiat, Müfte ilün, Fa ilat (c.i, 463) Her an saðdan soldan ilahî aþkýn sesi geliyor. Biz göklere yükseliyoruz. Bizi kim seyretmek ister? Vaktiyle biz göklerde idik, meleklerle dostluk. Biz tezce yine oraya diyoruz. Zaten orasý bizim þehrimizdir. Aslýnda biz, gökten de yüceyiz, melekten de üstünüz. Bizim konak yerimiz, kibriya (ululuk yeri) iken, ne diye biz göklerden de meleklerden de ileri geçirniyelim? Tertemiz ilahî inci nerede? Toprak alemi nerede? Ne maksatla o yüce menzilden aþaðý indiniz? Denginizi baðlayýn, yükünüzü yükleyin! Burasý nasýl bir yerdir? Genç talih, bizim yarimiz. Sevgiliye can vermek de iþimiz, gücümüz. Bizim kafilemizin baþý, yol göstereni Hz. Muhammed Mustafa dýr. O nun mübarek ay yüzünü görmeye, ay dayanamadý da ikiye bölündü. Ay ondan nür dilenen, onun niyazkar, adî bir kölesi iken, o talihe kavuþtu. Sabah rüzgarýnýn bu güzel kokusu onun mübarek saçlarýnýn büklümünden geliyor. Bu hayalin parýltýsý, kuþluk güneþine benzeyen cemalindendir. Sen bizim gönlümüze bak da, her an ayýn ikiye bölünmesini seyret! gözünü onun bakýþýndan ayýrýyor da, ne diye öte yana bakýyorsun? Halk þu kuþlarý gibi can denizinden doðmuþlardýr. 0 denizden doðup gelen kuþ, burada nasýl yerleþir? Nasýl konak tutar? Aslýnda biz hepimiz can denizinin içindeyiz ve Hakk ýn huzurundayýz. öyle olmasa, gönül denizinden birbiri ardýnca dalgalar gelir miydi? Biz, bu manevî zevkleri duyabilir miydik?

Elest dalgasý, «Ben sizin Rabbiniz deðil miyim?» nidasý geldi. Su beden misi rüh için hazýrlandý. Derken zamaný gelip de gemi kýrýlýp parçalanýnca, artýk buluþma, sevgiliye kavuþma çaðý gelir. Buluþma, kavuþma çaðý nedir? Hasr olma, ölümsüzlüðe erme çaðýdýr. Hakk ýn lütuf ve ihsan çaðý, safa içinde safa çaðýdýr. Bu gördüðünüz insan, bu resim, bu þekil kimdir? Bu padiþah, bu bey kimdir? Bu ihtiyar akýl nedir? Bütün bunlar birinin, gizli sevgilinin yüz örtüleridir. Örtüleri açmanýn, sevgiliyi bulmanýn çaresi bu çeþit coþuþlar, köpürüþler, heyecanlardýr. Bu tatlý duygularýn, bu mana suyunun çeþmesi sizin baþýnýzýn ve gönül gözünüzün içindedir. Size göre, baþýnýzda hiç böyle bir þey yok! Fakat aslýnda sizin iki baþýnýz vardýr. Birisi yerden gelen görünen þu toprak baþý, birisi de gökten gelen ve görünmeyen tertemiz manevî baþ! Senin þu görünen baþýn, öbür gizli baþýndan meydana gelmiþ. Bunu bilesin, anlayaþýn diye nice tertemiz baþlar, topraðýn ayaðýna dökülüp saçýlmýþ, topraða karýþmýþtýr. Asýl olan baþ, gizli, görünmüyor da ona uyan baþ ortada... Bil ki, þu dünyanýn ötesinde, sonsuz, sonu gelmeyen bir alem vardýr.

463 A chaque instant retentit de tous côtés l appel de l Amour : Nous allons vers le ciel, qui désire venir avec nous? Nous avons été au ciel, nous avons été les amis des anges, Et tous nous y retournerons, car c est là notre patrie. Nous sommes plus élevés que le ciel, plus nobles que les anges : Pourquoi ne pas les dépasser? Notre but est la majesté suprême. Qu a donc à faire la perle fine avec le monde de la poussière? Pourquoi êtes-vous descendus ici? Rechargez vos bagages. Qu est-ce que ce lieu-ci? La chance nous accompagne, à nous de nous sacrifier! Le chef de notre caravane est Mustafâ, la gloire du monde. C est son visage qui a fait se fendre la lune : elle n a pu en supporter la vue. Devant une telle richesse, la lune n est qu un humble mendiant. Le parfum de cette brise provient des boucles de ses cheveux, La splendeur de cette pensée provient du visage pareil à «l éclat du matin» Contemple une continuelle «fission de la lune» dans nos coeurs. Pourquoi tes yeux sont-ils tournés de ce côté pour cette vision? Comme les oiseaux de mer, les hommes viennent de l océan l océan de l âme. Comment, né de cette mer, l oiseau ferait-il ici-bas sa demeure? Non, nous sommes des perles au sein de cette mer, c est là que nous demeurons tous : Sinon, pourquoi la vague succède-t-elle à la vague qui vient de la mer de l âme? La vague de «Ne suis-je pas» est venue, elle a brisé le vaisseau du corps ; Et quand la vision revient, le vaisseau est brisé, et l union avec Lui.

372. Gönül kapýsýnda otur bekle, o gizlenen sevgili, ya gece yarýsý, yahut seher vakti gelir. Mef ulü, Mefa îlün, Mef ulü, Mefa îlün (c. II, 595) Hakk aþýðý olan, gönlünde bir istek bulunan kimse, gönül kapýsýna gider de gönül ona kapý açmazsa, elbette bunun bir sebebi vardýr. Kapý açýlmadý diye üzülme, git! Gönül kapýsýnda otur bekle, çünkü, o gizlenen sevgili ya gece yarýsý, yahut seher vakti gelir. Her þeyden ayrýlan, yalnýz Allah ýný arayan can, az bulunan eþsiz bir candýr. Þaþýlacak bir candýr! Bulunduðu dünyadan baþka bir dünya gören göz, görüþ sahibidir. Onun hoþ bir lakabý vardýr. Böyle olan kimse, rühun en yakýn dostu olur da, ölümden bile korkmaz. Can verme saatinde, onun tuhaf bir zevki, anlatýlmaz bir neþesi vardýr. Ayaðý taþa çarpsa, avucuna bir inci düþer. Caný dudaðýna gelse, bir þeker dudaklý ile buluþur. Sus, sýrlan her yerde açýga vurma. îyi röhlu olmayan kiþilerin toplantýsýnda Ebü Leheb de bulunabilir.

595 Celui qui dans son coeur recèle un amour, une quête, Si son âme ne s ouvre pas aux autres, il existe une raison à celà. Va, reste en attente devant la demeure du coeur : car le Bien-Aimé invisible Vient à l aube, ou bien au milieu de la nuit. Une âme séparée est à la recherche de Dieu. C est une chose rare, c est une chose étrange. Des yeux qui, à partir de ce palais, en aperçoivent un autre, Possèdent la vision et méritent la louange. Celui qui est ainsi vit dans la proximité de l âme ; Au moment de la mort, il est rempli de joie. Quand son pied heurte une pierre, une perle tombe dans sa main ; Quand son âme vient à ses lèvres, elle rencontre l Amour plein de douceur. La couronne n a point de prestige à ses yeux. Bien que sans père ni mère, il est de haute lignée. Reste silencieux. Ne dévoile pas partout les secrets : Dans l assemblée des êtres aux âmes légères et pures, Bû-Lahab se trouve aussi.

453. Aþýk kimsesiz, yapayalnýz kalsa bile, o, yalnýz deðildir; sevgilisi ile gizlice, manen beraberdir! Melu îlün. Mct a îlün. Fe ulün (c. II, 662) Dünya, baþtan baþa dikenlerle dolu olsa, yine de aþýkýn gönlü tamamýyla gül bahçesidir! Þu dönen gökyüzü dönmesini durdursa da iþsiz güçsüz kalsa, aþýklarýn gönlü yine istedir, güçtedir; bir sevgi alýþveriþinde, sevgiliyi anmakta, sevgiliyi düþünmektedir! Herkes kederlere, gamlara uðrasa, herkesin baþýna belalar yaðsa, aþýkýn caný sevinçlidir, neþelidir, latîftir! Çünkü, bütün baþa gelenler, Hakk tan gelmektedir! Aþýk kimsesiz, tek baþýna, yapayalnýz kalsa da, o, yalnýz deðildir; sevgilisi ile gizlice, beraberdir! Çünkü o, nerede olursa olsun, gerçek sevgili olan Allah ile manen beraberdir! Aþýklarýn þarabý, üzüm þarabý gibi küpten coþmaz, gönülden coþar! Aþýk, sýrlar aleminde aþka dost olur, arkadaþ olur! Sen bir aþýðý hasta görürsen, ona ne gam!.. Onun gizli, güzel sevgilisi onun baþucunda deðil midir? Sen, aþk atýna bin; Hakk yolunun uzaklýðýný, zorluðunu düþünme! Çünkü, aþk atý pek rahvandýr, pek hýzlý gider! Yol düzgün olmasa, zahmetlerle, sýkýntýlarla dolu olsa bile, aþk atý bir atýlýþýnda seni menzile, varacaðýn yere götürür! Sen, hem mest, kendini kaybetmiþ, hem de çok akýllý olan

662 Si le monde entier est rempli d épines, Le coeur de l amoureux est une roseraie. Si la roue céleste cessait de tourner, Le monde des amoureux continuerait à se mouvoir. Si tous les êtres devenaient tristes, l âme de l amoureux Resterait fraîche, vivante et légère. Où y a-t-il une chandelle éteinte? Donne-la à l amoureux, Car il détient cent mille lumières. Si l amoureux est solitaire, pourtant il n est jamais seul : Il a pour compagnon le Bien-Aimé caché. C est de l âme que provient l ivresse des amants : Le compagnon de l amour demeure dans le secret. L amour ne se satisfait pas de cent promesses, Car innombrables sont les ruses des beautés. Si tu trouves l amoureux sur un lit de souffrance, Le Bien-Aimé n est-il pas au chevet du malade? Monte sur le coursier de l amour, et ne crains pas la route ; Le coursier de l amour connaît bien le chemin : D une seule foulée, il t amènera à ta demeure, Bien que la voie ne soit pas sans obstacles. L âme de l amoureux dédaigne la nourriture de l animal ; C est le vin qui seul peut rassasier son âme Grâce à Shams-od-Dîn de Tabrîz, tu posséderas Un coeur à la fois ivre et parfaitement lucide

379. O, bütün kapýlarý kapasa bile, sonunda kimsenin bilmediði gizli bir yol açar. Fe ilatün, Fe ilatün, Fe ilatün, Fe ilatün (c. II, 765) Aman, sevgili seni kovsa da ümitsiz olma, bugün seni kovarsa, yarýn seni çaðýrmaz mý sanýyorsun? Eðer senin yüzüne karþý kapýyý kapasa bile, gitme, orada bekle, sabredersen seni alýr baþ köþeye oturtur. Bütün kapýlarý ve geçitleri kapasa bile, sonunda, sana kimsenin bilmediði gizli bir yol açar. Görmez misin? Kasap, koyunun baþýný keser, ama kestiði koyunu býrakmaz. Kestikten sonra onu tutar sürüye sürüye, çeke çeke dükkana götürür. Koyunun nefesi kalmadýðý için, onu kendi nefesi ile þiþirir. Artýk sen, düþün! Allah ýn nefesi, seni nerelere ulaþtýrýr, nerelere çeker götürür. Ben bunu bir misal olarak söyledim, yoksa onun keremi bir kimseyi öldürmez, üstelik onu ölümden, öldürülmeden kurtarýr. Süleyman ýn bütün mülkünü bir karýncaya baðýþlar, hatta her iki cihaný da verir, hiçbir gönlü kýrmaz, incitmez. Gönlüm, dünyanýn etrafýnda döndü, dolaþtý Onun bir eþini, benzerini bulamadý. 0, kime benziyor? Kime benziyor? Kime benziyor? Sen sus artýk! 0 sessiz, sedasýz, bu þaraptan herkese tattýr, tattýr.

765 Ne désespère pas si l Ami te renvoie : S il te chasse aujourd hui, ne t invitera-t-il pas demain? Si devant toi Il ferme sa porte, ne t en va pas. Rentre à attendre. Si tu sais être patient, Il t offrira la place d honneur. Même s Il te barre toutes les routes et les passages. Il te montrera un chemin sacré que nul ne connaîtra. Quand le boucher tue une brebis avec son coutelas, Il n abandonne pas sa victime : ne l emporte-t-il pas, après l avoir tuée? Quand la brebis n a plus de souffle, c est le boucher qui la remplit de son souffle. Tu verras où te fera parvenir le souffle de Dieu. J ai raconté cela comme une parabole : mais en vérité, Sa Miséricorde ne tue personne, elle sauve même de la mort. Il fait don du royaume de Salomon à une seule fourmi. Il octroie les deux mondes, mais n effraie pas un seul coeur. Mon coeur a erré autour du monde sans trouver pareil à Lui : Qui est comme Lui, à qui ressemble-t-il? Sois silencieux : c est sans paroles qu Il fait goûter tout le monde à Son Vin.

349. Sen samanla karýþtýrýlmýþ balçýk içinde bir incisin! Müstefilün, Fe ulün, Müstef ilün, Fe ülün, (c. 11, 844) Az bir zaman için olsun kendini düþüncelerden kurtarsan ne olur? Balýk gibi bizim denizimize dalsan, orada dalgalar yutsan ne olur? Düþünceleri içinden atar, uykuya dalar da, onlardan kurtulursan Ashab-ý Kehf ten sayýlýrsýn, kutsal bir nür kesilirsin. Sen, bir saman çöpüsün. Bizse, devlet kehribarýyýz. Þu dünya samanlýðýndan biraz ayrýlarak bize gelsen, kehribara dönsen ne olur?»artýk bu defa toprak olacaðým, ayak altýnda ezileceðim» diye yüz kere ahdettin. Bir kerecik olsun, ahdinde dursan ne olur? Sen, samanla karýþtýrýlmýþ balçýk içinde gizlenmiþ bir incisin. Ey güzel yüzlü, yüzündeki çamurlarý yýkasan ne olur? Sen padiþah soyundansýn. sen Cebrail in bile secde ettiði üstün bir varlýksýn. Babanýn mülkünü arasan ne olur? Ey Hakk ýn velîlerini Hakk tan ayrý gören kiþi, velîlere iyi zan beslesen ne olur? «Arif bir þair þöyle söylemiþ: «Allah adamlarý, velîler, hasa Allah deðildir. Ama Allah tan da ayrý deðillerdir» Sen «kül den ayrýlmýþ bir «cüz»sün. Sanki bedenden ayrýlmýþ bir el gibisin. Hiç olmazsa bundan sonra bizden ayrýlmasan ne olur? Dünya nîmetlerini, malý, mülkü düþünemez hale gelir, adeta baþsýz kalýrsan, hýrsý, kibri gönlünden söküp atarsan, iþte o zaman insanlýk aleminde baþ gösterir, görünürsün. Böyle olsan ne olur? Allah ýn zikrinden bir þerbet iç de, düþünceden kurtul! Ey Allah rýzasýný elde eden

kiþi, dünya malý için bu kadar fazla didinmesen ne olur? Yeter artýk, sen bir daða benzersin, aklýný baþýna al da, daðda bulunan altýn madenini ara baðýrmayý býrak; baðýrýp daðý seslendirmesen ne olur?

844 Si, un seul instant, tu cessais de penser, qu arriverait-il? Si tu plongeais comme le poisson dans notre océan, qu arriverait-il? Si tu ne dormais pas, tout plein de ces pensées, tu serais au nombre des Compagnons de la Caverne. Si tu devenais une lumière bénie, dans le spirituel et dans le spacial, qu arriverait-il? En réalité, tu es un brin de paille ; nous sommes l ambre de la félicité ; Si tu t envoles de cette grange jusqu à l ambre, qu arrivera-t-il? Cent fois, tu as fait des promesses : «Cette fois-ci, je serai poussière». Si tu tiens une seule fois cette promesse, qu arrivera-t-il? Tu es une perle cachée dans une poignée de paille mêlée de boue. Si tu laves ta face de cette boue, ô toi au beau village! Qu arrivera-t-il? Tu es fils de roi, tu es l objet des prosternations de Gabriel : Si tu recherches le royaume de ton père, ô pauvre misérable! Qu arrivera-t-il? Ô toi qui considères que les saints de Dieu sont séparés de Dieu, Si tu avais une bonne opinion des saints, qu arriverait-il? Tu es une partie détachée de la totalité, tu es une main coupée du corps ; Si dorénavant tu n es pas séparé de nous, qu arrivera-il? Si tu étais humble et détaché de tout, libéré de l orgueil et de la cupidité, Tu t élèverais alors jusqu à la majesté divine. Prends garde : évite de penser aux ivresses charnelles. Si tu ne prends pas part à la guerre, ô toi plein de résignation! Qu arrivera-t-il? Il suffit : tu es une montagne ; cherche dans cette montagne la mine d or. Si tu né suscites pas d écho dans la montagne, qu arrivera-t-il?

299. Zaman terzisi, hayat gömleðini hiç kimsenin boyuna uygun dikmemiþtir. Mef ulü, Fa ilatü, Mefa îlü, Fa ilat (c. II, 869) Zaman terzisi insanlara biçip diktiði, giydirdiði hayat gömleðini hiç kim-e, tam o kiþinin boyuna uygun olarak biçip dikmemiþtir. «Seyh Sa dî merhum, bir beyitinde þöyle buyurmuþ: «Bu dünyada herkesin kendine göre bir derdi, bir mihneti vardýr. Hiç kimseye mutlu olmak belgesi verilmemiþtir.» Etrafýna dikkatle bak da gör; þu dünyada binlerce ahmak, nefsanî arzularýna uyarak, þehvete kapýlarak, etek dolusu altýný yani yaptýðý ibadetlere, iyiliklere karþý kazandýðý sevabý þeytana verip karþýlýðýnda vicdan azabý, dert keder satýn almaktadýr. Ey ölüyü «Benim caným!» diye seven, baðrýna basan ahmak! Böylece senin ölüme mahkum, fanî bir güzele baðlanýp kalman, ilahî bir armaðan olan ve bedeninde misafir olarak yaþayan caný da gönlü de soðutur, üzer. Manen Allah ile beraber bulunmaya çalýþ da fanî güzelleri, þeytan hayallerini þeytan nakýþlarýný býrak. Çünkü ecel gelince hiç bir murada eriþmeden onlarýn hiç birine sahip olmadan, yapayalnýz ölür gidersin. Rahatça yaþaman için yayýlýp serpilmiþ olan þu dünya döþeðine kurulup ayaðýný uzatma, çünkü döþek iðreltidir. Onu elinden alýrlar, dürer kaldýrýrlar. Seni de mezara korlar. Bu hali düþün, kork! Sus artýk, harfi, sözü býrak, gök kýýbbesinin üstündeki meleklerin konuþtuklarý gibi sen de harfsiz, sözsüz konuþ!

869 Le tailleur du temps n a cousu à la taille de personne Un vêtement sans le déchirer ensuite. Vois tous ces gens naïfs et stupides qui, en ce monde, Donnent à Satan, en échange de la peine, L or qui remplissait le pan de leur tunique. Ces fleurs bigarrées du monde qui te paraissent exquises Tu les respires, mais elles rendent ton visage pâle. Ô toi qui prends la mort dans tes bras en lui disant : «Ma vie!» Rester auprès d un cadavre ne rend-il pas l âme et le corps froids? Entre dans l intimité de Dieu, car ces images démoniaques Au moment de la mort te rendraient désespéré et seul. Ne t étends pas sur cette molle couche qu est la poussière, Car c est un lit provisoire : crains le moment où il te sera enlevé. Ne jette pas en vain les dés sur ce plateau du temps ; Prends garde à l adversaire qui est le maître du jeu. Ne considère pas le tourbillon de poussière du corps : vois le cavalier de l âme caché en son sein. Cherche du regard le cavalier au milieu des poussières. Les visages pareils à la rose proviennent nécessairement d une roseraie. S il n existait pas de jardin de roses, d où viendraient donc les roses? Quand tu vois la pommette, sache qu il existe un pommier ; Elle n est qu un modèle, elle n est pas destinée à être croquée. Aie l âme noble, car si tes intentions sont ignobles Les soldats du Roi te chasseront comme un voleur. Garde le silence, et parle sans paroles, Ainsi que parlent les anges au firmament azuré.