Şehnaz ÖZCAN Çevre Mühendisi Teknik Uzman Sevtap Çağlar Çevre Mühendisi Müdür İller Bankası A.Ş. Proje Dairesi Başkanlığı İçme Suyu Arıtma Proje Grubu
İÇERİK Giriş Mevcut içmesuyu durumu Projenin amacı Proje özeti Sonuçlar
GİRİŞ Bankamızca konvansiyonel arıtma tesislerinin yanısıra, sertlik, arsenik, nitrat vb. parametreleri yüksek olan suların arıtılması, deniz suyundan içme suyu elde edilmesi ( reverse osmoz vb. gibi proseslerle), küçük belediyelerin bulanıklık, arsenik vb. problemlerinin giderilmesinde ve mevcut arıtma tesislerinin ham su kalitesinin bozulması nedeniyle ihtiyaç duyulan prosesin uygulanması ve kapasite artışını sağlamak amacıyla paket arıtma tesisleri kullanılmaya başlanmıştır
Tesisin Konumu Armutlu Marmara Denizinin doğusunda Gemlik Körfezinin kuzeyinde Yalova iline bağlı bir yerleşim merkezidir.
Mevcut İçme Suyu Durumu Armutlu(Yalova) Belediyesinin içmesuyu ihtiyacı Armutlu Göletinden alınan Q = 70 lt/sn ham suyun Ġçmesuyu Arıtma Tesisinde arıtılması ile karşılanmaktadır Mevcut içmesuyu arıtma tesisi, giriş ve havalandırma yapısı, çökeltim havuzları, yavaş kum filtreleri, klor temas tankı, temiz su deposu ve gaz klorlama ünitelerinden oluşmaktadır.
Neden ilave tesise ihtiyaç duyuldu? Armutlu gölet suyunda yağışlı dönemlerde bulanıklığın artması sonucunda mevcut arıtma tesisinin prosesinin yetersiz kalması nedeniyle paket arıtma tesisinin yapılmasına karar verilmiştir. Ayrıca mevcut tesisin bakım ve onarımı da bu iş kapsamında yaptırılmıştır. Belediyeye sağlıklı içmesuyu temin etmek amacıyla paket arıtma tesisi, proje + yapım kapsamlı olarak Bankamızca ihale edilerek inşaatı tamamlanmış ve 28.03.2013 tarihinde geçici kabulü yapılarak bir yıllık işletme süresinden sonra 01.04.2014 tarihinde Belediyeye devredilmiştir.
Armutlu İçmesuyu Paket Arıtma Tesisi Bu çalışmada tesisin tasarımında esas alınan veriler, tesis üniteleri ve bir yıllık işletme süresi içinde sisteme giren ve çıkan suyun kalitesi ile ilgili verilerin değerlendirilerek sunulması amaçlanmıştır.
Projeye esas ham su parametreleri PARAMETRELER RENK Pt-Co birimi DEĞER 2,5-32,19 TOPLAM ASKIDA KATI MADDE mg/ss 18,4 BULANIKLIK NTU Max.100 NTU kabul edilmiştir. DEMĠR mg/lt 1,23-0,9382 MANGAN mg/lt 0,0039-0,07912 ALĠMĠNYUM mg/lt 0.04-0,9349 AMONYAK mg/lt 0,265 TOPLAM KOLĠFORMLAR 37c DE /100 ml 120-15 FEKAL KOLĠFORM /100 ml 120-4 FEKAL STREPTEKOK /100 ml 14-5
Arıtma Prosesi Tesiste havalandırma-ön dezenfeksiyon/ön oksidasyon, inline koagülasyon-flokülasyon, basınçlı filtreler, aktif karbon filtreleri, nötralizasyon ve son dezenfeksiyon işlemleri ile arıtım yapılmaktadır. Ġlave paket arıtma tesisi, bağımsız olarak yada mevcut tesisle birlikte çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Mevcut arıtma tesisi sahası içinde paket arıtma tesisine ait üniteler, kontrol odası, laboratuvar ve büroların vb. yer aldığı, 280m 2 büyüklüğünde bina yapılmıştır.
Mevcut Arıtma Tesisi ve İlave Tesisin Yerleşim Planı
Giriş ve havalandırma yapısı Havalandırma işlemi için mevcut tesisteki kaskat yapısı ile bu yapının önüne ilave edilen difüzörler ile sağlanmaktadır Mevcut tesiste bulunan havalandırma yapısının verimliliğini arttırmak amacıyla giriş haznesine 24 adet membran tip difüzör yerleştirilmiştir.
Paket Arıtma Tesisi P&I Diagramı
İn-line koagülasyon/flokülasyon A ve B hatları üzerine monte edilen statik mikserlerin önünde PAK dozlaması ile in-line koagülasyon işlemi gerçekleştirilmektedir. Seri bağlı ikinci filtrelerin önünde polielektrolit dozlanarak flokülasyon işleminin daha verimli olması sağlanmıştır.
Basınçlı Kum Filtreleri Askıda katı madde, bulanıklık, demir, mangan, alüminyum gibi kirliliklerin giderilmesi amacıyla seri bağlı çok katmanlı filtreler kullanılmıştır. Filtre yatak malzemesi olarak antrasit, silika kumu ve çakıl kullanılmıştır Kapasitesi= 15 lt/sn Yüzey yükü= 13,0 m 3 /m 2 /saat Tank çapı =2.3 m Geri yıkama hızı= 30 m 3 / m 2.saat Geri yıkama hava hızı= 80 m/saat Hava hızı= 552 m3/sa 5.5 kw gücünde 1 adet asıl + 1 adet yedek blower
Aktif Karbon Filtreleri Suda bulunan koku, renk, fenoller, klor ve klor bileşikleri ve organik maddelerin giderilmesi amacıyla kullanılmıştır. Filtre malzemesi = granül aktif karbon Debisi=15 lt/sn Boş yatak temas süresi 5.53 dakikadır. Yüzey yükü= 13 m 3 /m 2 /saat Tank çapı= 2.3 m Geri yıkama hızı= 25 m 3 /m 2 /saat
Tesisten Görünüşler
Ham su besleme ve geri yıkama pompaları Mevcut arıtma tesisi ile paket arıtma tesisinin birlikte çalıştırılması durumunda; filtreler için gerekli basıncı ve filtrelerin geri yıkama işlemini sağlamak amacıyla 2 asıl sistem besleme pompası +1 adet geri yıkama desteği +1 adet yedek olmak üzere her biri, 17,5 lt/sn kapasiteli 35 mss ve 11 kw gücünde 4 adet pompa konulmuştur. Ham su besleme ve geri yıkama pompaları Q=17.5 lt/sn, Hm=35 mss 2 asıl+1 geri yıkama desteği+ 1 yedek
Proje tasarımında esas alınan kimyasal maddeler, dozaj miktarları ile ekipmanlar Kimyasal Madde Dozaj (mg/lt) Dozaj Pompa Sayısı Çözelti tankı Cl 2 Ön Klorlama Sistemi 3 1 asıl+1 yedek Klarinatör (mevcut) 50 kg lık tüp Cl 2 Son Klorlama Sistemi 2 1 asıl+1 yedek klarinatör (ilave) 50 kg lık tüp PAK (Poli Alüminyum Klorür) 15 3 asil+ 1 yedek 700 lt 1asıl+1yedek Polielektrolit 2 2 asil+ 1 yedek 500 lt 1asıl+1yedek Sodyum Hidroksit-NaOH Nötralizasyon Sistemi 15 1 asil+ 1yedek 200 lt 1asıl+1yedek
Otomasyon Tesiste sistemi tam otomatik olarak ve ana kontrol odasında çalıştırabilecek şekilde giriş ve çıkışları olan sistemin çalışması ile ilgili her türlü donanım ve yazılıma sahip PLC ve SCADA sistemi mevcut olup. sistemin otomatik olarak kontrol edilmesi sağlanmaktadır.
Bir yıllık işletme çalışmaları sonuçları; Renk giderimi Ham suda renk parametresinin değeri 4 Pt-Co ile 16 Pt-Co arasında ölçülmüştür. Arıtılmış su yönetmelikte belirtildiği gibi değeri tüketicilerce kabul edilebilir seviyede olarak tespit edilmiştir.
Bulanıklık giderimi PAK=3,3 mg/lt Poli=0.60 mg/lt Ön Klor ortalama =0,50 g/lt Q ortalama =24,5 lt/sn Yönetmelikteki sınır değer=1ntu
Demir giderimi
Alüminyum giderimi
Mangan giderimi
ph değerleri
SONUÇLAR Bir yıllık işletme sürecinde yapılan analizler sonucunda seçilen arıtma prosesi ile Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik değerlerine uygun su sağlanmıştır. Tesisin Belediyeye devrinden sonra işletmede sürekliliğinin sağlanması amacıyla belediye elemanlarına sözleşme kapsamında belirtildiği şekilde gerekli eğitim verilmiştir. Belediyesince işletilmekte olan tesiste hedeflenen kalitede su üretilmektedir. Ham suda alüminyum değerinin zaman zaman yüksek çıkmış olması nedeniyle koagülant olarak PAK kullanılması tercih edilmiştir. Ġşletme sürecinde yapılan analiz sonuçlarında yüksek alüminyum değerlerinde PAK ın etkili giderim sağladığı gözlemlenmiştir.
Sonuçlar Analiz sonuçlarında, tesiste kullanılan kimyasal maddelerin çıkış suyunun ph değerinde değişiklik yaratmadığı, bu nedenle nötralizasyona ihtiyaç duyulmadığı tespit edilmiştir. Bu yatırımla, su kalitesindeki değişimleri dikkate alarak mevcut arıtma tesisi ile yeni yapılan ilave paket arıtma tesisinin ayrı ayrı veya ünite bazında farklı kombinasyonlarla işletilmesini sağlamaya yönelik bir sistem oluşturulmuş olup işletmecinin hareket alanı geliştirilmiştir.
Teşekkür Ederim