T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Anlaşmalar Genel Müdürlüğü FİLDİŞİ SAHİLİ CUMHURİYETİ ÜLKE PROFİLİ FİLDİŞİ SAHİLİ ÜLKE PROFİLİ TEMEL BİLGİLER (2003): RESMİ ADI Fildişi Sahili Cumhuriyeti BAŞKENTİ Yamoussoukro NÜFUSU 17,3 Milyon KONUŞULAN DİL Fransızca HÜKÜMET BİÇİMİ Çok partili Başkanlık Sistemi Bağımsızlık Tarihi 7 Ağustos 1960 (Fransa dan) DİN Hristiyan %34, Müslüman %27, Yerel Dinler ETNİK YAPI Baoule %23, Bete %18, Senoufou %15, Malinke %11, Agni, Lübnanlılar 100.000, Fransız 30.000 KENTSEL NÜFUS %46
2 COĞRAFİ VERİLER ÜLKE SINIRLARI YÜZÖLÇÜMÜ KIYI UZUNLUĞU KOMŞU ÜLKELERLE SINIRLARI 3,110 km 322,460 km2 515 km Burkina Faso 584 km, Gana 668 km, Guine 610 km, Liberia 716 km, Mali 532 km TOPRAĞIN KULLANIMI Ekilebilir %8, Mera %41, Orman %22, Diğer %25 SULANAN ARAZİ 680 km2 DEMOGRAFİK VERİLER NÜFUS 17,3 Milyon NÜFUS ARTIŞ HIZI %2,5 (yıllık) NÜFUS YAPISI 0-14 Yaş %47, 15-64 Yaş %51, 65 + %2 Ortalama Yaşam Süresi 45,15 Kadın 46,63 Erkek 43,72 ULAŞTIRMA Demiryolları Karayolları Su yolları Limanlar 660 km 50.400 km 980 km Abidjan, Aboisso, Dabou, San-Pedro ENERJİ ÜRETİMİ Elektrik Üretimi 3,36 Milyar KWh Fosil Yakıtlar %36 Hidro %64 Elektrik İhracatı 0 Elektrik İthalatı 40 Milyon KWh EKONOMİK VERİLER (2003): GSMH 14,7 Milyar $ KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR 890 $, Satınalma Gücü paritesine Göre 1540 $ ENFLASYON ORANI %2,5 İŞSİZLİK ORANI - BÜYÜME HIZI %-3,8 1990-2000 %3,5 DIŞ BORÇ 12 Milyar $ PARA BİRİMİ VE PARİTESİ CFA Frankı, 1 $= 550 CFA GSMH nın Sektörel Dağılımı Tarım %28, Sanayi %21, Hizmetler %51 DOĞAL KAYNAKLAR Petrol, Elmas, Magnezyum, Demir cevheri, Kobalt, Boksit, Bakır, Su kaynakları
BAŞLICA SANAYİ DALLARI Gıda ve içecek, ağaç sanayi, petrol sanayi, otomobil montajı, tekstil, inşaat malzemeleri, elektitrik 3 BAŞLICA TARIMSAL ÜRETİM Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar Kahve, kakao, muz, palm, mısır, pirinç, şeker, pamuk, kereste ACP, AfDB, CCC, ECA, ECOWAS, Entente, FAO, FZ, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICFTU, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Intelsat, Interpol, IOC, ISO (correspondent), ITU, NAM, OAU, OPCW, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UPU, WADB, WADB (regional), WAEMU, WCL, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO Yıllık Yabancı Sermaye Girişi, Milyon $ 1990 2000 2001 2002 2003 48 235 273 230 389 Fildişi Sahiline yıllık ortalama 300 Milyon $ lık bir doğrudan yabancı sermaye yatırımı gerçekleştirilmektedir. Ülkede toplam 3 Milyar $ lık bir yabancı sermaye stoku mevcuttur. DIŞ TİCARET Milyar $ 1980 1990 2000 2001 2002 2003 İhracat 3,135 3,072 3,888 3,946 5,275 5,844 İthalat 2,991 2,098 2,402 2,418 2,456 3,320 BAŞLICA İHRAÇ MALLARI Kakao %37, Kahve, Tropikal ağaçlar Petrol, Pamuk, Tropikal Meyveler Palm yağı, Balık İHRACATINDA BAŞLICA ÜLKELER Fransa %19, Hollanda %18 ABD %7, İspanya %6 BAŞLICA İTHAL MALLARI Gıda Maddeleri, Tüketim Malları Yatırım Malları, Fuel Ulaşım Ekipmaları İTHALATINDA BAŞLICA ÜLKELER Fransa %33, Nijerya %15, İngiltere %7 GENEL DURUM
4 Fildişi Sahili, Fransızca konuşan Batı Afrika ülkeleri içinde geleneksel olarak en güçlü ekonomiye sahip ülke konumundadır. Ayrıca Fildişi Sahili Batı Afrika nın finans ve ticaret merkezi konumuna gelmiştir. Ülke ekonomisinde Lübnanlıların önemli bir yeri vardır. Aralık 1999 daki hükümet darbesinden sonra ülkedeki uluslararası ticaret ilişkileri gözle görülür ölçüde azalmış, ancak, siyasi durumun normale dönmeye başlamasıyla göreli olarak hızla eski seviyesine döneceği beklentisi hakimdir. Ancak devam etmekte olan siyasi belirsizlik ekonomik faaliyetlerde ciddi bir düşüşü beraberinde getirmiştir. 2002 yılında, ekonomik gerekçelerle Müslümanların yoğun olarak yaşadığı Kuzey bölgesi mevcut yönetime karşı bir isyan hareketi başlatmıştır. Müslüman kuzey ile Hıristiyan güney arasındaki bir içsavaş başlamış ve güneydeki resmi yönetimle dayanışma anlaşması bulunan Fransa isyancıların güneye inmesini engellemiştir. Ancak 2004 yılında Fildişi Sahili Devlet Başkanının Fransa nın kendisine karşı bir darbe girişimini başlattığını öne sürerek halkı Fransızlara karşı kışkırtmasıyla olaylar tekrar başlamış ve Fransız askerleri Fransızlara karşı halk gösterilerinin başlamasıyla halka ateş açmıştır (30-50 ölü). Bunun üzerine halk Fransız sivillere saldırmaya başlamıştır. Bu çerçevede Fransa Fildişi Sahiline karşı askeri harekata başlamış ve Fildişi Sahili Hava Kuvvetlerinin uçaklarını vurmuştur. Daha sonra BM devreye girmiş ve barış gücü görevlendirilmiştir. Başlıca ticaret ve sanayi merkezi olan Abidjan, 3 milyon nüfusa sahiptir ve önemli bir azınlık nüfus refah içinde yaşamaktadır. Genel olarak Lübnanlı dağıtıcıların elinde olan ithal malların perakende satışı yavaş ancak artarak sürmektedir. Mal tedariki genelde mallarına aşina oldukları Fransa dan yapılmaktadır. Bununla beraber, hükümet ithal kaynaklarının çeşitlenmesini teşvik edici politikalar uygulamaktadır. Fildişi Sahili dünyanın en büyük kakao üreticisi (yılda 1 milyon tondan daha fazla ve toplam dünya üretiminin %40) ve Afrika nın en büyük kahve üreticisidir. Başlıca Ekonomik Faaliyetler Tarım Başlıca ekonomik faaliyetler orman ürünleri ve balıkçılığında dahil olduğu tarım sektöründe yoğunlaşmıştır. Fildişi Sahili dünyanın en büyük kakao ve en büyük 5. kahve üreticisidir. Diğer başlıca ürünler ise palm çekirdeği, pamuk, kauçuk, şeker, kassava, tatlı patates, pirinç, mısır, muz, ananas ve tropikal meyvelerdir. Fildişi Sahili önde gelen bir palm yağı üreticisi ülkedir. Fildişi Sahili temel besin ihtiyaç maddelerinde kendine yeterli bir ülkedir. Sanayi, madencilik, inşaat ve enerji. Çok zengin demir cevheri ve bakır madenleri mevcuttur. Son zamanlarda çok zengin nikel, fosfat, boksit ve kobalt rezervlerinin olduğu saptanmıştır. Ham petrol Abidjan da rafine edilmektedir. İmalat Sanayi İmalat sanayi daha çok kakao, kahve, pamuk, palm çekirdeği, ananas ve balık gibi tarımsal mamullerin işlenmesine dayalıdır. Bunun yanısıra, tütün sanayi de önemli bir yer tutmaktadır. TÜRKİYE-FİLDİŞİ SAHİLİ EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
5 1- ANLAŞMA VE PROTOKOLLER ANLAŞMA VE PROTOKOLLER Anlaşma/Protokol İmza Tarihi RG Tarih RG No su Ticaret Anlşaması 08.06.2005 Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması 08.06.2005 2- TİCARİ İLİŞKİLER Yıllar İtibariyle Dış Ticaret (1.000 $) YILLAR İhracatımız İthalatımız Denge Hacim 1994 2.335 13.852-11.517 16.187 1995 3.557 16.765-13.208 20.322 1996 6.015 18.207-12.192 24.222 1997 8.870 25.612-16.742 34.482 1998 12.237 27.102-14.865 39.339 1999 11.774 28.716-16.942 40.490 2000 4.122 9.167-5.045 13.289 2001 8.618 17.312-8.694 25.929 2002 15.400 32.160-16.760 47.560 2003 14.025 43.687-29.662 57.712 2004 14.293 42.748-28.455 57.041 İHRACATIMIZDA BAŞLICA MALLAR ($) SITC Madde 2002 2003 2004 42 Bitkisel Yağlar 540.586 2.336.617 4.399.756 04 Hububat ve Mamulleri 632.229 673.533 1.550.383 71-77 Makina ve Cihazlar 931.215 1.427.594 1.470.550 62 Kauçuk ve Mamulleri 878.588 1.348.895 1.450.790 67 Demir ve Çelik 2.504.939 2.408.282 663.992 69 Metallerden Nihai Ürünler 1.141.311 878.087 599.437 66 Metal Dişi Mineral Mamuller 666.775 235.809 592.249 07 Baharat 167.379 227.259 502.197 65 Tekstil Elyafi ve Mamulleri 642.400 490.680 487.684 78 Kara Ulaşim Araçlari 1.972.184 1.732.373 487.577 05 Sebzeler,Meyvalar ve Mamulleri 6.480 194.881 336.219 55 Sabun ve temizlik maddeleri 158.166 335.676 266.245 68 Demir Dişi Metaller,Mamulleri 93.343 105.228 240.831 84 Giyim Eşyasi ve Aksesuarlari 78.716 198.183 193.743 57 Plastikler ve Mamulleri 93.711 86.400 79.208 06 Tabii Bal,Şeker,Şekerli Meyvalar 245.578 145.915 86.610 82 Mobilyalar 61.040 88.942 63.070 52 Anorganik Kimyasallar 355.657 422.007 0 33 Petrol ürünleri 3.930.403 0 0 İTHALATIMIZDA BAŞLICA MALLAR ($) SITC Madde 2002 2003 2004
6 07 Kakao 31.710.250 43.653.701 42.254.639 24 Ağaç ürünleri 157.306 0 211.651 05 Sebze ve meyveler 22.786 33.288 54.089 26 Tekstil lifleri 243.891 0 0 Fuar ve Sergiler: İTO organizasyonunda 19-22 Nisan 2000 yılında, Abidjan da I. Türk İhraç Ürünleri Fuarı gerçekleştirilmiştir. II. Türk İhraç Ürünleri Fuarı ise, yine Abidjan da İTO organizasyonunda 24-27 Nisan 2002 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. ÜST DÜZEY TEMASLAR Dönemin Orman Bakanı Sayın Prof. Dr. Nami ÇAĞAN başkanlığında resmi heyetimiz işadamlarımızın da katılımıyla 16-19 Haziran 2002 tarihleri arasında Fildişi Sahili ne resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Dış Ticaret Müsteşarı Sayın Tuncer KAYALAR, Ticaret ve Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşmalarını imzalamak ve üst düzey temaslarda bulunmak üzere, 6-9 Haziran 2005 tarihleri arasında Fildişi Sahili ne resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Sözkonusu ziyaret sırasında Dış Ticaret Müsteşarı Sayın Tuncer KAYALAR, Devlet Başkanı Sayın Laurent GBAGBO tarafından kabul edilmiş ayrıca, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Bamba MAMADOU, Ekonomi ve Maliye Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Paul Bohoun BOUABRE, Ticaret Bakanı Sayın Soumahoro AMADOU, Sanayi ve Özel Sektörü Geliştirme Bakanı Sayın Ahoussou Kouadio JEANNOT ve Turizm Bakanı Sayın Amon Tanoh MARCEL ile görüşmelerde bulunmuştur. ÖNEMLİ HUSUSLAR Halihazırda Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği ekonomisinin %40 ını teşkil eden Fildişi Sahili ekonomisi, 10 milyar $ lık dış ticaret hacmi ve sanayi, finansal, ulaştırma altyapısıyla bölgenin merkezi konumundadır. Firmalarımız için Abidjan ın dağıtım merkezi olabileceği değerlendirilmektedir. Fildişi Sahili nde ayrıca, bölgesel konumuna binaen, gıda işleme ve paketleme, orman ürünleri, tarımsal ekipmanlar, inşaat malzemeleri, tekstil ve konfeksiyon, otomotiv, deniz ulaştırması, toptan ticaret, turizm alanlarında yatırım potansiyeli bulunmaktadır. Bilgi İçin E-mail: africa@dtm.gov.tr Tel: 2047953