İçindekiler: 1 2 2 7 8 ING Bank A.Ş. Ekonomik Araştırmalar Grubu Adres: Özet Değerlendirme İzlenecek Önemli Gelişmeler Türkiye Ekonomisi ve Piyasalar Piyasa Gelişmeleri Ekler Hazine Finansmanı Temel Ekonomik Tahminler Reşitpaşa Mahallesi Eski Büyükdere Cd. No:8 34330 Maslak - Istanbul Tel: + 212 329 0751/52/53 Faks: + 212 365 4362 E-posta: arastirma@ingbank.com.tr LÜTFEN ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR İÇİN SON SAYFAYA BAKINIZ. Rapor Tarihi: 9 Ocak 2015 Rusya'daki ekonomik sarsıntı piyasaları etkiledi Enerji fiyatlarındaki hareketin 2015'te devam edip etmeyeceği ve düşük seyrin kalıcı olup olmayacağı belirsizliğini korusa da, söz konusu eğilim petrol üreticisi ülkeler aleyhine olurken, petrol tüketicisi ülkeleri olumlu etkiliyor. Bu çerçevede, petrol fiyatlarında gerilemenin küresel ekonomide ağırlığı olan ülkeler açısından ekonomik birimlerin reel gelirini artırıcı olması beklenirken, özellikle enflasyon tarafında dikkate değer gerilemeyi de beraberinde getiriyor. Nitekim, Kasım itibariyle %1.3 düzeyinde olan ABD yıllık enflasyonunun 2015'in ikinci çeyreğinde %1'in altına geleceği değerlendirmeleri Fed'in sıkılaştırma adımlarının zamanlamasını kestirmeyi güçleştiriyor. Euro Bölgesi'nde ise enflasyonun daha da düşebileceğine dair işaretler ve büyüme performansının kırılganlığı AMB'nin 2015'in ilk çeyreği içerisinde, hatta bazı yorumlara göre Ocak ayında, bir niceliksel gevşeme programını uygulamaya koyacağı beklentilerini güçlendiriyor. Bu programın ölçeğinin ise AMB'nin bilanço büyüklüğünü 1trln Euro artırma hedefini destekleyecek şekilde belirleneceği anlaşılıyor. Ancak, Yunanistan'da erken genel seçimlerin gündeme gelmesinin yarattığı belirsizlikler AMB üzerindeki eyleme geçme baskısını daha da artırıyor. Öte yandan, bir süredir yaptırımlara maruz kalan ve gelirlerinin önemli bir kısmı petrole dayalı olan Rusya'da Ruble'nin önemli ölçüde değer kaybetmesi son dönemde diğer gelişmekte olan ülke piyasalarını da olumsuz etkiledi. Rusya'daki bu gelişmelerin bir yansıması olarak yurtiçi piyasalarda Dolar/TL'nin hızla yükselerek 2.40'ı aşması ve gösterge tahvil faizinin Kasım sonunda %7.5'in altına geriledikten sonra Aralık ortasında %9'a yaklaşması Türkiye'nin küresel risk iştahına olan duyarlılığını bir kez daha ortaya koydu. Ayrıca, Türkiye'nin önemli bir ihraç pazarı olması ve Rus turistlerin %13'ün üzerinde dikkate değer bir ağırlığa sahip olması gibi faktörler dikkate alındığında ekonomisi sert bir şekilde daralması beklenen Rusya'daki krizin özellikle cari işlemler dengesine yansımalarının da önemli bir risk faktörü olarak yakından takip edilmesi gerekiyor. Yine de, Rusya'daki bu gelişmelere rağmen, petrol fiyatlarında son haftalarda hızlanan düşüşün 2015'e yönelik tahminlerin aşağı yönlü güncellenmesini de beraberinde getirmesi cari dengede 2013 sonunda başlayan iyileşme eğiliminin 2015 içerisinde de süreceğini ortaya koyuyor. Bu çerçevede, cari açığın GSYH'ye oranına dair tahminimizi %5.1'den %4.3'e indiriyoruz. Petrol fiyatlarındaki gerilemenin enerji faturasının önemli bir kısmını oluşturan doğalgaz fiyatlarına da yansıyacağı varsayımını içeren bu tahminde Euro Bölgesi'nde büyüme performansının daha da zayıflaması ve komşu ülkelerdeki jeopolitik gelişmeler risk faktörleri olarak öne çıkıyor. Enflasyon tarafında, 2014'ü özellikle ulaştırma grubundaki fiyat düşüşlerinin yansımasıyla %8.17 düzeyinde kapatan yıllık enflasyonun, son vergi ayarlamalarına rağmen, 2015'in ilk yarısında enerji fiyatlarının katkısı, gıda fiyatlarında normalleşme ve baz etkisiyle önemli ölçüde gerileyeceğini, yılı ise %6.4 civarında kapatacağını düşünüyoruz. Bu şartlar altında, enflasyondaki yüksek seyri ve küresel piyasalardaki dalgalanmalara duyarlılığın TL'nin performansını da olumsuz etkileyebileceğini dikkate alarak Eylül'den bu yana sıkı bir duruş sergileyen MB'nin önümüzdeki dönemde olası politika uygulamasına dair beklentimizi değiştiriyoruz. Dolayısıyla, enflasyondaki düşüş eğilimi ve dış dengedeki göreli iyileşmenin de etkisiyle 75 baz puanlık bir faiz indiriminin gündeme gelebileceğini tahmin ediyoruz. Büyümede ise, net ihracat kaleminden gelen kayda değer katkıya rağmen tüketim ve yatırım harcamalarındaki zayıf seyir ve özellikle stokların negatif katkısıyla 3. çeyrek performansının beklentilerin altında kalmasının bir sonucu olarak 2014 tahminimizi % 3.0'e indiriyoruz. 2015'te ise, net ihracatın olumlu katkısının petrol fiyatlarındaki düşük seyre de bağlı olarak sürebileceğini, tüketim ve yatırım kanalında toparlanma görebileceğimizi, dolayısıyla %4'lük bir büyüme performansının yakalanabileceğini öngörüyoruz. Muhammet Mercan - Baş Ekonomist 1
Ocak ve Şubat ayında takip edilecek önemli gelişmeler: IEA 2015 için petrol talebindeki artış tahminini azalttı... Rusya'daki ekonomik gelişmeler diğer gelişmekte olan ülke piyasalarını da etkiledi... Fed borçlanma maliyetlerinin ne zaman yükseltileceği konusunda karar verilirken "sabırlı" olunacağını belirtti... 13 Ocak: Kasım ödemeler dengesi 15 Ocak: Ekim hane halkı işgücü istatistikleri 15 Ocak: Aralık Merkezi Yönetim bütçe gerçekleşmeleri 16 Ocak: Ocak Beklenti Anketi 20 Ocak: Aralık PPK toplantısı 22 Ocak: Ocak tüketici güven endeksi 26 Ocak: Ocak reel sektör güven endeksi, kapasite kullanım oranı 27 Ocak: Enflasyon raporu 30 Ocak: Aralık dış ticaret dengesi 3 Şubat: Ocak TÜFE, Yİ-ÜFE Piyasalar Küresel Gelişmeler Son dönemde ABD ekonomisinin toparlanması sürecine paralel olarak ABD Merkez Bankası (Fed) ndan gelecek faiz artışlarının zamanlaması, zayıf bir performans sergileyen Euro Bölgesi ekonomisini desteklemek amacıyla Avrupa Merkez Bankası (AMB)'nin atacağı adımlara dair beklentiler ve Çin den gelen yavaşlama işaretlerine odaklanan küresel piyasalar 2014'ün son ayında petrol fiyatlarında güçlü düşüş eğiliminin olumsuz yansıdığı Rusya'yı takip etti. Kasım sonunda Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (OPEC)'nın fiyatlarda hızlı gerilemeye rağmen üretimde bir kısıntıya gitmeyeceğini açıklaması petroldeki aşağı yönlü eğilimi güçlendirmişti. Bu eğilime bir başka katkı da Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)'nın gelecek yıl için petrol talebindeki artış tahminlerini azaltarak petrol fiyatlarının düşüş baskısında kalmaya devam edeceği açıklamasından geldi. Buna göre, Rusya ve diğer petrol ihraç eden ülkelerde petrol tüketiminin azalacağı öngörülerek gelecek yıl için petrol talebinde büyüme tahmini günde 0.23 milyon varil düşürüldü ve günde 0.9 milyon varil seviyesine indirildi. IEA petrol fiyatlarındaki düşüşün Kuzey Amerika'da patlama yapan üretim artışının hızını kesip kesmeyeceğine dair değerlendirmede bulunmak için henüz erken olduğunu belirtti. Ukrayna ile devam eden siyasi problemlerin etkisiyle zaten bir süredir AB ve ABD yaptırımlarına maruz kalan ve gelirlerinin yaklaşık %50'si petrole dayalı olan Rusya'da enerji piyasasındaki sert fiyat düşüşüne paralel olarak Ruble'nin önemli ölçüde değer kaybetmesi diğer gelişmekte olan ülke piyasalarını da olumsuz etkiledi. Rublenin aşırı değer kaybını önlemek ve %9'u aşan enflasyonu kontrol altında tutmak için para politikasını sıkılaştırma baskısı altında bulunan Rusya Merkez Bankası 100 baz puanlık faiz artışının yetersiz kalmasının ardından 650 baz puanlık bir artışa daha giderek politika faizini %17'ye çekti. Bu gelişmelerle birlikte Rusya'nın 2015'te %5'e yakın daralacağı beklentileri ağırlık kazanmaya başladı. Rusya şoku ile dalgalanan küresel piyasalar Fed in faiz artırmakta aceleci olmayacağına işaret eden açıklamasıyla destek buldu. Buna göre, Fed faiz oranlarını gelecek yıl içinde yükselteceği yönünde işaret verirken, faizlerin "uzunca bir süre" sıfıra yakın seviyede tutulacağı şeklindeki taahhüdünü de değiştirerek ABD ekonomisine güvendiğini gösterdi. Aralık para politikası toplantısının ardından yapılan açıklamada, borçlanma maliyetlerinin ne zaman yükseltileceği konusunda karar verilirken "sabırlı" bir yaklaşım izleneceği belirtildi. Fed Başkanı Janet Yellen toplantının ardından düzenlenen basın toplantısında "sabırlı" ifadesinin, FOMC'un faizleri "en az iki toplantıda daha" artırmasının beklenmediği anlamına geldiğini söyledi, ki bu da en erken gelecek yıl Nisan'a işaret ediyor. Bu yönlendirmenin daha önceki faizlerin "uzunca bir süre" düşük kalacağı ifadesiyle uyumlu görüldüğü de belirtildi. Fed'in yeni tahminlerinin ortancasına göre, önceki tahminde 2015 sonu için %1.375 olarak açıklanan faiz beklentisi %1.125'e, 2016 sonu beklentisi ise %2.875'ten %2.500'e çekildi. Medyan 2017 yılı sonu için ise %3.750'den %3.625'e düştü. Fed faizleri Aralık 2008'den beri sıfıra yakın seviyede tutuyor. Güncellenen çeyreklik tahminlere göre, Fed yetki- 2
Piyasa Özeti 08-12-14 08-01-15 KAPANIŞ DEĞERİ KAPANIŞ DEĞERİ AYLIK DEĞİŞİM YBY DEĞİŞİM BIST -100 84,819 87,690 3.38% 2.30% DOW JONES 17,852 17,908 0.31% 0.48% NIKKEI 225 17,936 17,167-4.28% -1.63% DAX 10,015 9,838-1.77% 0.33% FTSE 100 6,672 6,570-1.53% 0.06% BOVESPA 50,274 49,943-0.66% -0.13% US 10-YEAR BOND YIELD (%) 2.26 2.02-24.10-15.80 USD/TRY 2.27 2.30 0.01-0.02 EUR/USD 1.23 1.18-4.25% -2.52% 50:50 USD:EUR BASKET 2.5300 2.5039-1.03% -2.88% BRENT OIL 65.8400 49.5800-24.70% -10.62% VIX 14.2100 17.0100 19.70% -11.41% GOLD 1,202.80 1,208.63 0.48% 2.12% MSCI World 1,726.47 1,694.17-1.87% -0.91% MSCI EM 976.84 958.83-1.84% 0.26% MSCI Turkey 1,210,442.0 1,243,630.0 2.74% 1.76% lileri ABD ekonomisinin gelecek yıl %2.6 ve %3 aralığında büyüme kaydetmesini bekliyorlar. BOJ ekonomiye sağlanan yoğun parasal desteğin devam ettirilmesine karar verdi... Öte yandan, Japonya Merkez bankası (BOJ) ise ekonomiye sağlanan yoğun parasal desteğin devam ettirilmesine karar verirken ülke ekonomisi için daha olumlu bir değerlendirme ortaya koydu. Para politikası kurulu toplantısının ardından izlenen politikalarda değişiklik yapmayan BOJ, satış vergisinde Nisan'da yapılan artırımla ilgili sıkıntıların azaldığına ve ılımlı toparlanmanın devam ettiğine dikkat çekti. Sonuç olarak, Türkiye nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkeler hem Fed in sıkılaştırma adımlarına dair beklentiler hem de Rusya kaynaklı endişelere bağlı olarak dalgalanırken, özellikle Rusya'nın bu ülkelerin döviz ve tahvil piyasalarına yansımaları olumsuz oldu. Döviz piyasası Dolar endeksi genel olarak güçlenme eğilimini koruyarak 2005 ten bu yana gözlenen en yüksek değerine ulaştı... Dolar/TL Rusya daki gelişmelerin yansımasıyla Aralık ta yükseldi... 6 önemli para birimine karşı Amerikan Doları nın değerini gösteren Dolar endeksi genel olarak güçlenme eğilimini koruyarak 2005 ten bu yana gözlenen en yüksek değerine ulaştı. Bu gelişmede, büyümedeki toparlanma hızının ivmesini sürdürmesi yanında işgücü piyasası koşullarındaki iyileşme eğiliminin devamına bağlı olarak Fed in 2015 içerisinde ilk faiz artırımını yapacağı beklentileri belirleyici oluyor. Öte yandan, Euro, Pound ve petrol üreticisi ülkelerin para birimlerinde dikkat çeken zayıflık da Dolar daki değer kazanma sürecini destekliyor. AMB nin ilk çeyrek içerisinde, bir ihtimal Ocak faiz kararı toplantısında devlet tahvillerinin alımını da içeren bir niceliksel gevşeme programına başlayabileceği beklentileri de özellikle Euro/Dolar paritesinin gerileme hareketini sürdürerek 2006 dan bu yana en düşük düzeye gelmesinde belirleyici olmuş gözüküyor. Bu çerçevede, 1.20 seviyesini aşağı kıran paritenin seyrinde özellikle Yunanistan dan gelecek siyasi haberleri de içeren Ocak ayındaki gelişmelerin önemli rol oynayacağı anlaşılıyor. Yurtiçi döviz piyasasında ise, Ekim ve Kasım ayında petrol fiyatlarında aşağı yönlü güçlü hareket sonucu, Haziran'da 115 dolar civarında varil fiyatının son dönemde hızla gerilemesinin de katkısıyla diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden genelde pozitif ayrışan Dolar/TL Aralık ın ilk yarısında hızla yükselerek 2.40 a ulaştı. Ekonomik yaptırımların etkisiyle başa çıkmaya çalışan ve enerji fiyatlarındaki dalgalanmalara duyarlı olan Rusya ya yönelik artan risk algısı ve buna paralel olarak diğer gelişmekte olan ülke piyasalarının da olumsuz etkilenmesi Dolar/TL nin yükselişinde belirleyici faktör olarak öne çıktı. Aralık ın ikinci yarısında 2.30-2.35 bandında dalgalanan kur Aralık enflasyonunun 3
25.09.2013 17.10.2013 08.11.2013 02.12.2013 24.12.2013 15.01.2014 06.02.2014 28.02.2014 24.03.2014 15.04.2014 07.05.2014 29.05.2014 20.06.2014 14.07.2014 05.08.2014 27.08.2014 18.09.2014 10.10.2014 03.11.2014 25.11.2014 17.12.2014 08.01.2015 Ocak 2015 No:148 USD Değişimi, 8 Aralık - 8 Ocak -3.5% 1.5% 6.5% 11.5% 16.5% Kur Gelişmeleri 2.410 2.820 TRY 1.3% 2.310 2.720 BRL ZAR RUB MXN WON -1.5% 2.4% 0.4% 2.0% 11.4% 2.210 2.110 2.010 2.620 2.520 2.420 2.320 INR 1.4% 1.910 2.220 IDR 2.7% PLN 7.5% HUF 7.9% Dolar/TL Sepet (50:50 EUR:USD) sağ Kaynak: Reuters 2014 te MB nin döviz satışı 13.1 milyar dolar oldu MB zorunlu karşılık oranlarında ve rezerv opsiyon katsayılarında ayarlamalar yaptı... Yerleşiklerin DTH ları 2 Ocak itibariyle 133.5 milyar dolar düzeyinde bulunuyor... MB beklendiği gibi Aralık ta da politika faizini ve faiz koridorunu değiştirmedi... Kaynak: Reuters beklentilerin çok altında kalmasının yarattığı etki ve petrol fiyatının 50 doların altına gelmesiyle son günlerde diğer para birimlerinden olumlu ayrışıyor. Döviz piyasasındaki dalgalanmalara günlük satış ihalelerinin miktarını ve kısa vadeli faizleri değiştirerek reaksiyon gösteren MB, TL de yeniden hızlanan yukarı eğilimin etkisiyle Aralık başında 20 milyon dolara çekilen ve 5 işgünü süren 20 milyon dolarlık günlük satış miktarını 8 Aralık ta yeniden minimum 40 milyon dolara çıkardı. Ayrıca BIST bankalar arası gecelik repo oranını faiz koridorunun üst bandına yakınlaştırdı. Dolayısıyla aylık döviz satış miktarı Aralık ta 870 milyon dolar olarak gerçekleşti. Sonuç olarak, MB 2014'te direk müdahalelerle birlikte toplamda 13.1 milyar dolar satış (sadece ihalelerle 10 milyar dolar) yapıldı. Öte yandan, dövizdeki dalgalanmaların yoğunlaştığı ve döviz likiditesinin de oldukça sıkıştığı Aralık ta bankaların rezerv opsiyon mekanizmasını kullanımlarını göreli olarak azaltmalarının ardından MB döviz rezervleri 5 milyar dolara yakın geriledi ve 26 Aralık itibariyle 106.3 milyar dolar (altın dahil 126.4 milyar dolar) oldu. Ancak, Ocak ın ilk haftasında kısmen toparlanarak 108 milyar dolar (altın dahil 128.3 milyar dolar) seviyesine döndü. MB küresel piyasalardaki son gelişmeleri dikkate alarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla bankaların ve finansman şirketlerinin YP yükümlülüklerinin zorunlu karşılık oranlarını çekirdek dışı yükümlülüklerde vadelerin uzamasını teşvik edici yönde değiştirdi. Ayrıca, rezerv opsiyon mekanizmasında ayarlamalar yaptı. Aralık'ta açıkladığı 2015 para ve kur politikasında bu adımlar atacağı bilgisini veren MB önümüzdeki dönemde bankaların yurtdışı borçlanmasını ve vade kompozisyonunu yakından takip ederek, gerektiğinde makro ihtiyari düzenlemeleri gündemde tutacağını ortaya koydu. Her iki kararın rezervler üzerindeki toplam etkisinin 0.8 milyar dolarla sınırlı kalması bekleniyor. Sistemde döviz kuru hareketleri üzerinde önemli rol oynayan yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları ise Ekim sonundan 2 Ocak a kadar toplamda 11.7 milyar dolar düşüşle 145 milyar dolar civarındaki tarihi yüksek seviyelerinden 133.5 milyar dolara geriledi. Bu gerilemede hem hane halkının hem de şirketler kesiminin satışları rol oynadı. Bono ve tahvil piyasası MB, Aralık ta döviz piyasasındaki dalgalanmalar ve TL üzerindeki baskı, enflasyonun yüksek düzeyini koruması ve dış piyasalardaki risk iştahında bozulmanın dikkat çektiği bir ortamda Eylül den bu yana devam eden sakıngan duruşunu korudu ve beklendiği gibi politika faizinde ve koridorun sınırlarını belirleyen faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmedi. MB'nin sakıngan duruşu sürse de, enflasyon dinamikleri önümüzdeki dönemde görünümde daha olumlu bir seyrin hakim olacağı beklentilerini destekliyor. Nitekim, son dönemde uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşlere paralel olarak özellikle ulaştırma grubundan gelen katkıdan olumlu etkilenen enflasyon benzer eğilimin sürmesi sonucu Aralık ta beklentilerin önemli ölçüde altında kaldı. Çekirdek enflasyonda ise 4
23.10.2013 15.11.2013 09.12.2013 31.12.2013 23.01.2014 14.02.2014 10.03.2014 01.04.2014 24.04.2014 20.05.2014 11.06.2014 03.07.2014 25.07.2014 21.08.2014 12.09.2014 08.10.2014 31.10.2014 24.11.2014 16.12.2014 08.01.2015 23.10.2013 15.11.2013 09.12.2013 31.12.2013 23.01.2014 14.02.2014 10.03.2014 01.04.2014 24.04.2014 20.05.2014 11.06.2014 03.07.2014 25.07.2014 21.08.2014 12.09.2014 08.10.2014 31.10.2014 24.11.2014 16.12.2014 08.01.2015 Ocak 2015 No:148 Çekirdek enflasyon göstergelerinde son aylarda gözlenen iyileşme eğilimi korundu... Son vergi ayarlamalarının, değişiklikler fiyatlara aynı ölçüde yansıtıldığı takdirde, enflasyonda %0.5 puana yakın bir etkisi söz konusu olabilir... Aralık ta bono piyasası faizlerinde yukarı yönlü bir seyir hakim oldu... Yabancı yatırımcılar 26 Aralık - 2 Ocak arasında 0.5 milyar dolarlık alım yaptı... Gösterge Faiz ve Kur dokuz alt grubun tamamında fiyatlar azalırken, AA sırasıyla %0.26 ve %0.38 gerileyen H ve I endekslerinde yıllık enflasyon Aralık ta sırasıyla %9.55 ve % 8.73 oldu. Dolayısıyla, çekirdek enflasyon göstergelerinde son aylarda gözlenen iyileşme eğilimi genel olarak korundu. Özetle, 2014 ün son ayında yıllık enflasyon önemli ölçüde gerilese de hala yüksek düzeyini koruyor. Ayrıca, alkollü içki ve sigara gibi ürünlerde yapılan son vergi ayarlamalarının ardından, değişiklikler fiyatlara aynı ölçüde yansıtıldığı takdirde, enflasyonda %0.5 puana yakın bir etki ihtimal dâhilinde bulunuyor. Yine de, kurda istikrarlı bir seyir gözlendiği takdirde, enflasyonun 2015 in özellikle ilk yarısında gerek baz etkisi gerekse enerji fiyatlarındaki gerileme ve gıda fiyatlarında öngörülen normalleşmenin katkısıyla dikkate değer bir düşüş kaydedeceğini söyleyebiliriz. Döviz piyasasında dalgalanmaların öne çıktığı son aylarda temkinli duruşunu sürdüren MB, halen gecelik faizleri yüksek tutuyor. Önümüzdeki dönemde küresel merkez bankalarının davranışlarına ve Rusya daki ekonomik gelişmelere bağlı olarak küresel risk iştahının seyri MB nin davranışında belirleyici olacak gibi gözüküyor.. Bono ve tahvil piyasasında ise Ekim ve Kasım aylarında aşağı yönlü hareket ve Aralık başında %7.5 in altına gerileyen 2 yıllık gösterge tahvil faizi yılın kalan günlerinde baskı altında kaldı. Rusya ya yönelik endişelerin yansımalarıyla hızla yükselen ve Aralık ortasında %8.5 seviyesini yukarı yönde geçen gösterge tahvil getirisi 2014 ü %8.02 den kapattı. 10 yıllık tahvil faizi ise 31 Aralık itibariyle %7.96 oldu. Aralık enflasyonunun beklentilerin önemli ölçüde kalmasının yarattığı ortam Ocak başında tahvil faizlerini destekledi. Dolayısıyla getiri eğrisinin kısa vadeli tarafındaki hareketler daha sert olurken, eğri Aralık başından bu yana önemli ölçüde yukarı kaydı, pozitif olan eğimi ise Merkez Bankası nın sıkı duruşunun da katkısıyla negatife döndü. Tahvil piyasasında Ekim başından itibaren yeniden ivmelenen yabancı girişi Aralık başında negatife dönerken, 5-26 Aralık arasındaki toplam satışları repo hariç 0.7 milyar dolar (repo hariç 1.3 milyar dolar) oldu. Buna paralel olarak, portföy yatırımlarının bir önceki yıla göre önemli ölçüde ivme kaybettiği 2014 te toplam yabancı girişi ise repo hariç 1.2 milyar dolar (repo dahil 1.3 milyar dolar) oldu. 2014 te hisse senedi piyasasında ise kur etkisinden arındırılmış 2.7 milyar dolarlık alım gerçekleşti. 26 Aralık - 2 Ocak haftasına dair rakamlar bono ve tahvil piyasasına 0.5 milyar dolarlık yabancı girişine işaret ediyor. İtfasının az olduğu Aralık'ta Hazine sadece 1 ihaleyle 1.1 milyar TL lik kaynak sağladı. Buna paralel olarak, ortalama borçlanma maliyeti Kasım da %8.3 ten Aralık ta %8.8 e yükseldi. Son olarak, Hazine nin iç borç çevrim oranı %81.6 lık yıllık revize tahminin bir miktar altında %80.8 oldu. Hazine, Ocak ayında 12.3 milyar TL lik itfasını karşılamak için 6 ihaleyle 10.8 milyar TL (8.8 milyar TL piyasadan, 2.0 milyar TL kamudan) borçlanmayı planlıyordu. 9 Ocak itibariyle beşi tamamlanan ihalelerde talep oldukça yüksek gelirken, toplamda 10.4 milyar TL lik net borçlanma gerçekleştirildi. Vadelerine Göre Gösterge Faiz 12.0 2.82 12.0 12.0 11.0 2.72 11.0 11.0 10.0 2.62 10.0 10.0 9.0 2.52 9.0 9.0 8.0 2.42 8.0 8.0 7.0 2.32 7.0 7.0 Kaynak: Reuters 2Y gösterge (bileşik) (%) Sepet (50:50 EUR:USD) sağ Kaynak: Reuters 2Y gösterge (bileşik) (%) - lhs 10Y gösterge (bileşik) (%) 5
MB nin, yıllık enflasyondaki ve dış dengedeki iyileşmenin süreceği değerlendirmelerinden hareketle 75 baz puanlık bir indirimi gündeme alabileceğini düşünüyoruz... Görünüm: Enflasyondaki yüksek seyri ve küresel piyasalardaki dalgalanmalara duyarlılığın TL'nin performansını da olumsuz etkileyebileceğini dikkate alarak Eylül'den bu yana sıkı bir duruş sergileyen MB'nin Aralık rakamının ardından sert bir düşüş kaydeden yıllık enflasyonun 2015 in ilk yarısında hızlı bir şekilde gerileyeceği ve dış dengedeki iyileşmenin süreceği değerlendirmelerinden hareketle 75 baz puanlık bir indirimi gündeme alabileceğini düşünüyoruz. Küresel merkez bankalarının bazılarının, özellikle AMB nin, yeni destekleyici adımlar atacağı öngörülerine rağmen, piyasalardaki görünümü etkileyecek olan Fed in politika adımlarının ve Rusya daki ekonomik gelişmelerin bu beklentiye yönelik en önemli risk faktörü olacağını söyleyebiliriz. Bu şartlar altında piyasadaki fiyat göstergelerindeki oynaklığın öne çıkabileceğini, ancak özellikle dezenflasyon sürecinin önümüzdeki dönemde güçlenecek olmasının döviz kurunu ve tahvil getirilerini destekleyebileceğini tahmin ediyoruz. Muhammet Mercan, muhammet.mercan@ingbank.com.tr 6
Aralık Kasım Ekim Eylül Ocak 2015 No:148 HAZİNE İÇ BORÇ İHALELERİ 2013 İHRAÇ TARİHİ VADE TARİHİ IHALE- TALEP/SATIŞ Toplam Satış Miktarı Piyasa Çevrim Oranı SATIŞ MİKTARI (TRYmilyon) FAİZ ORANI PİYASA KAMU KURUM. TOPLAM 139,970 84.50% BASİT BİLEŞİK NOM NET NOM NET NOM NET DT 17.09.2014 18.11.2015 3.11 9.30 9.22 1,300.3 1,172.4 364.9 329.0 1,665.2 1,501.4 DT 24.09.2014 15.09.2021 6.22 10.82 11.11 1,331.4 1,346.4 1,040.3 1,052.0 2,371.7 2,398.4 DT 24.09.2014 10.07.2019 3.18 9.13 9.33 1,661.1 1,648.1 1,259.8 1,250.0 2,920.9 2,898.1 DT 24.09.2014 13.07.2016 1.97 9.10 9.31 1,563.8 1,565.0 0.0 0.0 1,563.8 1,565.0 DT 24.09.2014 24.07.2024 2.40 9.27 9.49 2,053.6 2,042.6 502.7 500.0 2,556.3 2,542.6 DT 01.10.2014 10.07.2019 2.21 9.69 9.92 2,090.8 2,034.5 133.6 130.0 2,224.4 2,164.5 TUFEX 01.10.2014 18.09.2024 2.06 2.07 2.08 2,641.0 2,625.5 0.0 0.0 2,641.0 2,625.5 DT 01.10.2014 13.07.2016 3.54 9.77 10.01 1,606.2 1,593.3 100.8 100.0 1,707.0 1,693.3 DT 01.10.2014 24.07.2024 2.67 9.71 9.95 2,005.0 1,942.8 0.0 0.0 2,005.0 1,942.8 DT 22.10.2014 18.11.2015 2.99 8.83 8.80 1,075.9 982.4 0.0 0.0 1,075.9 982.4 DT 19.11.2014 10.07.2019 4.26 8.10 8.26 963.4 1,006.2 1,289.9 1,347.4 2,253.3 2,353.6 DT 19.11.2014 16.11.2016 2.89 7.88 8.04 1,008.6 1,014.5 242.6 244.0 1,251.2 1,258.5 DT 19.11.2014 24.07.2024 3.62 8.27 8.44 978.9 1,051.0 931.3 1,000.0 1,910.2 2,051.0 DT 17.12.2014 16.12.2015 4.17 8.81 8.81 697.6 641.1 488.6 449.0 1,186.1 1,090.1 * TÜFE'ye endeksli tahviller için reel faiz verilmiştir. Ocak-Aralık 2014 Toplam Satış Miktarı Piyasa Çevrim Oranı 126,793 80.78% İç borçlanma programı -Ocak 2015 ayı ihale takvimi Vade Senet türü İhale tarihi Valör tarihi İtfa tarihi 5 Yıl (1645 Gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 05-01-2015 07-01-2015 10-07-2019 10 yıl (3542 gün) TL cinsi TÜFE'ye endeksli Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 05-01-2015 07-01-2015 18-09-2024 2 yıl (679 gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 06-01-2015 07-01-2015 16-11-2016 6 yıl (2324 gün) TL cinsi değişken faizli Devlet Tahvili-6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 06-01-2015 07-01-2015 19-05-2021 10 yıl (3486 gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 06-01-2015 07-01-2015 24-07-2024 11 Ay (336 Gün) TL cinsi kuponsuz Devlet Tahvili (yeniden ihraç) 13-01-2015 14-01-2015 16-12-2015 İç borçlanma programı -Şubat 2015 ayı ihale takvimi Vade Senet türü İhale tarihi Valör tarihi İtfa tarihi 5 Yıl (1820 Gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (ilk ihraç) 09-02-2015 11-02-2015 05-02-2020 10 yıl (3507 gün) TL cinsi TÜFE'ye endeksli Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 09-02-2015 11-02-2015 18-09-2024 2 yıl (644 gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 10-02-2015 11-02-2015 16-11-2016 6 yıl (2289 gün) TL cinsi değişken faizli Devlet Tahvili-6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 10-02-2015 11-02-2015 19-05-2021 10 yıl (3451 gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 10-02-2015 11-02-2015 24-07-2024 15 Ay (420 Gün) TL cinsi kuponsuz Devlet Tahvili (ilk ihraç) 17-02-2015 18-02-2015 13-04-2016 İç borçlanma programı -Mart 2015 ayı ihale takvimi Vade Senet türü İhale tarihi Valör tarihi İtfa tarihi 5 Yıl (1778 Gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (yeniden ihraç) 24-03-2015 25-03-2015 05-02-2020 10 yıl (3640 gün) TL cinsi sabit kuponlu Devlet Tahvili - 6 ayda bir kupon ödemeli (ilk ihraç) 24-03-2015 25-03-2015 12-03-2025 Milyon TL İç Borç Ödemelerinin Alıcılara Göre Dağılımı Piyasa Kamu Kuruluşları Ocak 2015 İç Borç Ödemeleri TOPLAM 07.01.2015 7,655 1,274 8,929 14.01.2015 806 198 1,004 21.01.2015 1,250 197 1,446 28.01.2015 689 249 938 TOPLAM 10,400 1,918 12,317 Şubat 2015 İç Borç Ödemeleri 04.02.2015 312 65 377 11.02.2015 11,374 1,475 12,849 18.02.2015 2,054 61 2,115 25.02.2015 598 107 705 TOPLAM 14,338 1,707 16,046 Mart 2015 İç Borç Ödemeleri 04.03.2015 148 35 183 11.03.2015 473 107 580 18.03.2015 911 367 1,278 25.03.2015 3,172 158 3,330 TOPLAM 4,703 667 5,371 7
EK B: 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014T 2015T 2016T Ekonomik Aktivite Reel GSYH (% Yıldan Yıla YY) 6.9 4.7 0.7-4.8 9.2 8.8 2.1 4.1 3.0 4.0 4.1 Özel tüketim (% YY) 4.6 5.5-0.3-2.3 6.7 7.7-0.5 5.1 1.5 3.1 4.6 Kamu tüketimi (% YY) 8.4 6.5 1.7 7.8 2.0 4.7 6.1 6.2 4.9 3.5 2.6 Yatırım (%YY) 13.3 3.1-6.2-19.0 30.5 18.0-2.7 4.2-0.9 3.0 5.3 Sanayi üretimi (%YY) 7.7 6.9-0.9-10.4 12.4 9.6 2.5 3.4 3.5 4.8 5.1 Yıl sonu işsizlik oranı /%) 9.0 9.2 10.0 13.1 11.1 9.1 8.4 9.0 9.8 9.6 9.4 Nominal GSYH (TL milyar) 758 843 951 953 1,099 1,298 1,417 1,565 1,755 1,923 2,123 Nominal GSYH (EUR milyar) 421 474 501 442 552 559 615 610 606 699 809 Nominal GSYH (US$ milyar) 526 649 742 617 732 774 786 820 800 798 848 Kişi başına GSYH (US$) 7,586 9,240 10,438 8,559 10,022 10,466 10,504 10,722 10,346 10,214 10,734 Fiyatlar TÜFE (ortalama %YY) 9.6 8.8 10.4 6.3 8.6 6.5 8.9 7.5 8.9 5.9 6.3 TÜFE (yıl sonu %YY) 9.65 8.39 10.06 6.5 6.4 10.4 6.2 7.4 8.2 6.4 6.2 ÜFE (ortalama %YY) 2003 öncesi TEFE 9.8 6.3 12.7 1.2 8.5 11.1 6.1 4.5 10.2 4.5 6.1 Kamu Dengesi (GSYH %) Konsolide bütçe dengesi -0.6-1.6-1.8-5.5-3.6-1.4-2.1-1.2-1.5-2.0-1.8 Faiz dışı denge 5.4 4.1 3.5 0.1 0.8 1.9 1.3 2.0 1.3 0.8 1.0 Toplam kamu borcu 46.5 39.9 40.0 46.0 42.3 39.1 36.2 36.2 34.9 34.1 33.1 Dış Denge* İhracat (US$ milyar) 94 115 141 110 121 143 163 163 172 182 196 İthalat (US$ milyar) 135 162 194 134 177 233 229 244 235 235 263 Dış ticaret dengesi (US$ milyar) -41-47 -53-25 -56-89 -65-80 -63-54 -67 Dış ticaret dengesi (GSYH %) -7.8-7.2-7.1-4.0-7.7-11.5-8.3-9.8-7.9-6.7-7.9 Cari denge (US$ milyar) -32-38 -40-12 -45-75 -48-65 -45-35 -47 Cari denge (GSYH %) -6.0-5.8-5.4-2.0-6.2-9.7-6.2-7.9-5.6-4.3-5.5 Net doğrudan yatırım (US$ milyar) 19.3 19.9 17.2 7.1 7.6 13.7 9.2 9.2 6.5 7.8 9.3 Net doğrudan yatırım (GSYH %) 3.7 3.1 2.3 1.2 1.0 1.8 1.2 1.1 0.8 1.0 1.1 Cari açık + net doğrudan yatırım (GSYH %) -2.4-2.7-3.1-0.8-5.2-7.9-5.0-6.8-4.8-3.4-4.4 İhracat hacmi - miktar (%YY) 12 12 7-8 11 6 16-1 6 7 8 İthalat hacmi - miktar (%YY) 8 13-1 -13 18 13 1 8-1 6 7 Döviz rezervleri (altın hariç, US$ milyar) 58 72 70 71 81 78 102 110 106 113 120 İthalatı karşılama oranı (ay) 5.2 5.3 4.3 6.3 5.5 4.0 5.3 5.4 5.4 5.7 5.5 Borç Göstergeleri Brüt dış borç stoku (US$ milyar) 208 250 281 269 292 304 339 389 400 401 418 Brüt dış borç stoku (GSYH %) 40 39 38 44 40 39 43 47 50 50 49 Brüt dış borç stoku (İhracat %) 223 217 199 245 241 212 208 238 233 221 213 Toplam dış borç servisi (US$ milyar) 40 49 54 59 56 51 53 55 70 85 53 Toplam dış borç servisi (GSYH %) 8 8 7 10 8 7 7 7 9 11 6 Toplam dış borç servisi (İhracat %) 43 42 38 54 46 36 32 34 41 47 27 Faiz ve Kurlar Merkez Bankası politika faizi (%) yılsonu 17.50 15.75 15.00 6.50 6.50 5.75 5.50 4.50 8.25 7.50 7.50 Geniş para arzı (%YY) 23.4 15.4 27.5 12.9 19.0 11.5 12.9 22.8 13.1 10.6 11.4 3 aylık TL faiz oranı (%) ortalama 16.6 17.3 17.6 10.2 7.4 8.5 8.7 6.9 10.1 8.5 8.0 USD/TL yıl sonu 1.41 1.16 1.51 1.51 1.55 1.91 1.78 2.13 2.32 2.45 2.55 USD/TL ortalama 1.43 1.30 1.29 1.55 1.50 1.67 1.79 1.93 2.19 2.41 2.50 EUR/TL yıl sonu 1.86 1.71 2.14 2.16 2.05 2.46 2.35 2.94 2.82 2.70 2.55 EUR/TL ortalama 1.80 1.78 1.90 2.15 1.99 2.32 2.30 2.57 2.90 2.75 2.62 EUR/USD yıl sonu 1.32 1.46 1.40 1.43 1.34 1.29 1.32 1.38 1.22 1.10 1.00 EUR/USD ortalama 1.26 1.37 1.47 1.39 1.33 1.39 1.29 1.33 1.32 1.14 1.05 8
ING Bank Ekonomik Araştırmalar Grubu Muhammet Mercan Baş Ekonomist + 90 212 329 0751 muhammet.mercan@ingbank.com.tr AÇIKLAMA: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapor, ING Bank A.Ş.Ekonomik Araştırmalar Grubu tarafından sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Hiç bir şekilde bir yatırım önerisi veya herhangi bir yatırım aracının doğrudan alımına veya satımına dair bir teklif veya referans olarak alınmamalıdır. Sunulan bilgilerin yayım tarihi itibarıyla yanlış/yanıltıcı olmamasına özen gösterilmiş olmasına karşın, ING Bank A.Ş.bilgilerin doğru ve tam olmasından sorumlu değildir. Bu raporda yer alan bilgiler herhangi bir uyarı yapılmadan değişebilir. ING Bank A.Ş.ve kurum çalışanları bu raporda sunulan bilgilerin kullanılmasından kaynaklanabilecek herhangi bir doğrudan ve dolaylı zarardan ötürü hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Telif hakkı saklıdır, herhangi bir amaçla ING Bank A.Ş. nin izni olmadan raporun tamamı veya bir kısmı başka bir yerde yeniden yayımlanamaz, dağıtımı yapılamaz. Tüm hakkı saklıdır. Bu raporda referans verilen yatırımlar ciddi risk taşıyabilir. Geçmiş performans, takip eden dönem için bir gösterge değildir. Yatırımcılar bu rapora dayanmadan kendi araştırmalarını ve yatırım tercihlerini yapmalıdırlar. Sadece finansal konularda getiri ve riskleri değerlendirebilecek düzeyde yeterli bilgi ve deneyime sahip olan yatırımcılar, bu raporda bahsi geçen yatırım araçları veya piyasalarda yatırım almayı dikkate almalı, diğer kişiler bu rapora dayanarak bir karar almamalıdır. ING Bank A.Ş., bu raporun Türkiye de yayımlanmasından sorumludur. 9