GRUP: 3841 DENİZ ULAŞIM ARAÇLARI İNŞA VE ONARIMI KRİTERİ: 1. GEMİ İNŞA TERSANELERİ: Tersane kapasitesini tespite esas faktör çelik işleme olanakları ve çelik teknenin inşa edileceği kızak ve/veya kuru havuz, yüzer havuz boyutlarıdır. Bir geminin çelik gövdesini kendisi yapamayan bir işletmeye gemi inşa tersanesi denemez. Yani gemi inşa tersanesi tarifinde, teknenin yapılması anlamı vardır. Çelik tekneyi kendisi yapabilen fakat makina ve donatım konularında yeterli güçte olmayan işletmeler, taşeron ve yan sanayiden yardım olarak bu işlerini yaptırabilirler. Tersane kapasitesinin tespitinde aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır. A. Çeliğin işlendiği ve monte edildiği kızak ve/veya kuru havuz, yüzer havuzun boyutları, B. Çeliğin işlendiği alan. (Açık ve kapalı alan toplamı) C. Çeliğin işlendiği ve nakledildiği tezgah ve araçlar. A. Gemi İnşa Kızakları Kuru Havuz, Yüzer Havuz Boyutları Tersanede mevcut gemi inşa kızakları, kuru havuz ve yüzer havuz boyutları, yapılabilecek en büyük geminin boyutlarını tayin eder. Kızaklar, saha uygun olduğu taktirde boydan büyütülebilir. Bu dikkate alınarak kızak üzerinde inşa edilebilecek en büyük gemi boyu kızak boyunun 1,15 katı alınır. Yani; Gemi Boyu: Kızak Boyu x 1,15 Kuru havuz ve yüzer havuzda ise havuz üzerine inşa edilebilecek gemi boyu havuz boyu olarak alınır. Gemi Boyu= Havuz Boyu Buradan bulunan gemi boylarına göre 1-a veya 1-b nolu cetvellerden inşa edilebilecek gemi tonajı ile çelik ağırlığı ve 2 nolu cetvelden, bulunan çelik ağırlığını işleyebilecek insan gücü belirlenir. B. Çeliğin İşlendiği Alan Tersanelerin alanları coğrafi yönden sınırlıdır. Memleketimiz tersaneleri iklim kuşağı yönünden Akdeniz kuşağında olduğundan İspanya, Yugoslavya ve İtalya tersanelerinde uygulanan sistem esas alınarak kapalı sahalar (Büro ve Sosyal tesisler hariç) yanında açık sahalarda da çeliğin işlenebileceği kabul edilmiştir. Bu nedenle, tersanede 1 ton çelik işleyebilmek için, ortala 0,6 m 2 alana ihtiyaç olduğu kabul edilecektir. C. Çeliğin İşlendiği ve Nakledildiği Tezgah ve Araçlar Alan, kızak, kuru havuz ve yüzer havuz durumunun müsaade ettiği kapasiteye ulaşabilmek için tersanenin çelik işleme tezgahlarının (özellikle saç kıvırma, profil bükme ve kesme tezgahları) ve özellikle kızak kreynleri ile konstrüksiyon atölyeleri kreynlerinin bulunması gerekir. 1
NOT: 1. Tersanelerin gemi inşa kapasiteleri 8 saat ve yılda 300 işgünü esas alınarak hesaplanacaktır. 2. Bu kriterler 300 DWT ve daha büyük çelik tekne inşa eden tersanelerde uygulanır. 3. Bu kriterin uygulamasında; çeliğin işlenmesi, nakli ve montaj için gerekli tezgah ve araçların yeterliliği ile çeliğin işlendiği alan, kızak boyutları ve varsa kuru havuz/yüzer havuz boyutları ile havuzun bağlanma olanakları dikkate alınır. 4. Sonuç olarak, tersanenin yapabileceği en büyük gemi tonajı, işleyebileceği çelik miktarı ve bu çeliği işlemesi için gerekli işçi sayısı bu kriter ile belirlenmiştir, ancak, tüm ana ve yardımcı malzemeler ile metal melzeme proje bazında etüd edilerek verilecektir. 5. Tersaneler boş dönemlerinde veya iş akışları izin verdiği ölçüde gemi bakım onarımı da yapabilirler. Kriter uygulanırken tersanenin bakım onarım işlerini yaparken kullandığı tezgah ve araçlar gemi inşasında kullanılanlardan ayrı düşünülmeyip, gemi bakım onarımı yapıldığı da belirtilerek ve bu iş için özel malzeme kullanımı gerektiğinde firma talebi de dikkate alınarak değerlendirilecektir. 2
Kızak boyuna göre, inşa edilebilecek çelik ağırlığı, gemi boyu, gemi tonajı ve kızak üstü imal süreleri CETVEL NO: 1-a Kızak Boyu Gemi Boyu Çelik Birim Kızak Üstü İmal (m) (m) (ton) (DWT) Süresi (Gün) 30 35 140 500 84 35 40 170 600 84 40 46 210 800 88 45 52 280 1.000 90 50 58 382 1.350 90 55 63 473 1.750 94 60 69 598 2.200 95 65 75 758 2.650 98 70 81 942 3.300 100 75 86 1.115 4.000 106 80 92 1.345 4.700 112 85 98 1.705 6.000 118 90 104 1.965 7.000 124 95 110 2.171 7.700 130 100 115 2.432 8.600 136 105 121 2.697 9.500 143 110 127 2.970 10.500 152 115 132 3.238 11.400 160 120 138 3.544 12.500 172 125 144 3.883 13.600 180 130 150 4.400 15.000 188 135 155 4.700 16.200 194 140 161 5.096 17.800 204 145 167 5.640 19.750 220 150 173 6.436 22.650 230 155 178 7.100 25.000 250 160 184 7.420 26.000 300 165 190 7.756 27.000 340 170 196 8.092 28.000 400 175 201 8.372 28.850 450 Gemi Boyu= 1,15 x Kızak Boyu Not: Diğer değerler enterpolasyonla bulunur. 3
Havuz boyuna göre, inşa edilebilecek çelik ağırlığı, gemi boyu, gemi tonajı ve havuzda imal süreleri CETVEL NO: 1-b Havuz Gemi Boyu Çelik Birim Havuzda İmal Boyu (m) (m) (ton) (DWT) Süresi (Gün) 30 30 110 400 80 35 35 140 500 84 40 40 170 600 84 45 45 204 770 85 50 50 260 950 90 55 55 330 1.175 90 60 60 420 1.500 94 65 65 515 1.900 94 70 70 625 2.275 95 75 75 758 2.650 98 80 80 912 3.200 100 85 85 1.080 3.860 106 90 90 1.270 4.500 110 95 95 1.525 5.350 116 100 100 1.800 6.350 120 105 105 2.000 7.120 125 110 110 2.171 7.700 130 115 115 2.432 8.600 136 120 120 2.650 9.350 141 125 125 2.880 10.200 149 130 130 3.130 11.050 157 135 135 3.390 12.000 168 140 140 3.660 12.870 175 145 145 3.970 13.840 182 150 150 4.400 15.000 188 155 155 4.700 16.200 194 160 160 5.030 17.550 202 165 165 5.460 19.100 216 170 170 6.050 21.200 225 175 175 6.700 23.600 240 Gemi Boyu= Yüzer havuz boyu Not: Diğer değerler enterpolasyonla bulunur. 4
CETVEL NO: 2 İşlenen Çelik Ağırlıkları Çelik İşleme İşçisi (ton) (Kg./AdamxSaat) 100 8,6 150 8,7 250 8,9 300 9,0 350 9,1 500 9,2 600 9,5 750 9,7 900 9,9 1.050 10,1 1.200 10,3 1.400 10,7 1.600 11,0 1.750 11,2 2.000 11,7 2.200 11,9 2.450 12,4 2.650 12,8 2.850 13,0 3.100 13,3 3.300 13,8 3.500 14,1 3.750 14,5 4.000 15,0 4.200 15,3 4.400 15,6 4.600 15,8 4.800 16,1 5.000 16,3 5.200 16,5 5.400 16,7 5.600 16,9 5.800 17,2 6.000 17,4 6.200 17,6 6.400 17,8 6.600 18,0 6.800 18,3 7.000 18,5 7.200 18,7 7.400 18,9 8.000 19,3 8.400 19,5 5
6