Çalışma Hayatında Etik

Transkript

1 Çalışma Hayatında Etik

2 İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında etik kavramı ve uluslararası etik kuralları hakkında bilgi sahibi olmak :27 2

3 Öğrenim Hedefleri Çalışma hayatında etik ile ilgili tanımlar ve bunların yer aldıkları ulusal ve uluslararası yasal/yasal olmayan düzenlemeler, Temel etik/mühendislik değerleri, Çalışma yaşamını etkileyen etik konu başlıkları, Çalışma yaşamında etik değerler ile çatışabilen olgular; Olguların nedenleri ve bu olgulardaki etik sorunlar, Özerklik, gizlilik, mesleki bağımsızlık ve sosyal sorumluluk kavramları gibi konularında bilgi sahibi olmak :27 3

4 Tanımlar İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar Rehberi ve uygulamaları Çalışanların sağlığına ilişkin bilgilerin ve kayıtların tutulmasında sır saklama yükümlülüğü Çalışma hayatında etik sorunların çözümü Özerklik, gizlilik ve mesleki bağımsızlık kavramları :27 4

5 İnsanları yasa ve ceza ile yönetirseniz, onlar bir daha yanlış yapmayacaklar, ancak onur ve utanma duygularına da sahip olmayacaklardır. Fakat insanları erdem ve ahlak kuralları ile yönetirseniz, o zaman onlar hem onur ve utanma duygusuna sahip olacaklar, hem de doğruyu yapmaya çalışacaklardır :27 5

6 İşin doğrusu ne yalnızca yasa ve ceza, ne de yalnızca ahlak ve erdem toplumu tek başına yönetmeye yeterli değildir. Hem yasa ve ceza; hem de ahlak ve erdem olmalı ve bunlar dengeli olarak yürütülmelidir. Konfüçyüs :27 6

7 Tanımlar Ahlak: Toplumun en üst düzeydeki davranış standartlarıdır. Bireylerin mesleklerinden ve kurumsal rollerinden bağımsızdır. Toplumun tümü için geçerlidir. Etik: İnsanlar arasındaki ilişkilerin temelinde yer alan değerleri, ahlaki bakımdan iyi ya da kötü; doğru ya da yanlış olanın niteliğini ve temellerini araştıran felsefe dalıdır. Yunanca ethos (töre, gelenek, alışkanlık) sözcüğünden türemiştir :27 7

8 Etik davranış kuralları, davranışın bilimidir. Toplumdaki belirli bir mesleğin, işin, kurumun veya grubun davranış standartlarıdır :27 8

9 İYİ AHLAK GÜZEL ESTETİK DOĞRU BİLİM :27 9

10 Nihil non nocere ; primum non nocere Hippocrates ÖNCE ZARAR VERME :27 10

11 Evrensel Etik İlkeleri Yarar sağlama, Zarar vermeme, Otonomi, Adalet, Sadakat, Dürüstlük, Güvenilirlik :27 11

12 İŞ SAĞLIĞI NEDİR? İş Sağlığı : İşçinin sağlığı + işin sağlığı (ürün sağlığı ve tüm süreç) + işyerinin sağlığı + işyerinin çevreye etkileri

13 İŞ SAĞLIĞI İş hekimliği (tıbbi ağırlıklı). (çalışan kişi bu işi yapmasaydı bu sağlık sorunlarıyla karşılaşmayacaktı) İşçi sağlığı (meslek hastalıkları, iş kazaları) İş hijyeni (iş sağlığı bütünün teknik yönleri). Prosesin sağlığı (süreç), İşyerinin sağlığı, İşyerinin atıkları nedeniyle çevreye etkileri :27 13

14 Çalışma Yaşamı DEVLET İŞÇİ İŞVEREN :27 14

15 Devlet; o Çalışmaya ait yasaları çıkartmak, o bu yasalara uyulup uyulmadığını denetlemek, o iş barışını sağlamak, o bu konuda uluslararası düzeyde ülkeyi temsil etmek, o yasalara uymayanlarla ilgili gerekli işlemleri yapmak vb. ödevleri vardır. Ülkemizde TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu işler için kurulmuştur. Ayrıca Sağlık Bakanlığı nın da sorumlulukları vardır :27 15

16 TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü; İSGÜM (İş Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi): İşyerlerine yönelik ortam ölçümleri ve danışmanlık hizmeti verir. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı: çalışma hayatında iş sağlığı ve güvenliği alanında alınması gereken önlemler ve uyulması gereken kurallara yönelik olarak ilgili mevzuatı hazırlar. Ayrıca bu kuralların uygulanması konusunda denetimler yapar. ÇASGEM (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi) Çalışma hayatı ile ilgili olarak çeşitli düzeylerde eğitimler düzenlemekle görevli kuruluş :27 16

17 TC Sağlık Bakanlığı Çalışma Bakanlığı kurulana kadar (1945) çalışma hayatı ve iş sağlığına ait hizmetler sağlık bakanlığınca düzenlenmiştir. Bu gün hala yürürlükte olan Umumi Hıfzıssıhha Kanunun içinde İşçilerin Hıfzıssıhhası başlığı ile iş sağlığı konularında düzenlemeler vardır. Meslek Hastalıkları Hastanesi: Daha önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı na bağlı olan hastane şu anda Sağlık Bakanlığı bünyesinde hizmet vermektedir :27 17

18 Sosyal Sigortalar Kurumu SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı birleştirilerek Sosyal Güvenlik Kurumu SGK adı altında hizmet vermektedir. SSK tarafından verilen hizmetlerin yürütülmesi ile ilgili düzenlemeler Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü nde belirtilmiştir :27 18

19 İŞÇİ VE İŞVEREN SENDİKALARI Çalışma hayatının gerçek tarafları olan işçiler ve işverenler kendi aralarında sendika şeklinde örgütlenmişlerdir. Halen işçiler 3 konfederasyon halinde (TÜRK-İŞ, DİSK ve HAK-İŞ) İşveren sendikaları ise TİSK adı altında örgütlenmişlerdir :27 19

20 İşverenlerin görevleri; Devlet tarafından çıkarılan yasa, tüzük ve yönetmeliklere uyarak, çalışma ortamını düzenlemek zorundadır. Buna göre gerekli sağlık ve güvenlik ortamı oluşturulmalı, Teknolojiye uygun koruyucu önlemler alınmalı, Gerekirse uygun kişisel koruyucu donanımlar sağlanmalı, İşçiler eğitilerek, İşçilerin kurallara uyması ve kişisel koruyucuları kullanması sağlanmalıdır :27 20

21 İşçilerin görevleri; İş talimatlarına uymak, Kendisinin ve çalışma arkadaşlarının sağlığını olumsuz etkileyecek davranışlardan (sigara içmenin yasak olduğu yerde sigara içmek, kimyasal maddelerle çalışılan yerde yemek yemek vb) kaçınmak, Sağlık ve güvenlik önlemlerine uymak, Eğitimlere katılmak, İşverence sağlanan kişisel koruyucuları kullanmak :27 21

22 ETİK: Meslek onuru+meslek ideali Felsefenin 4 Temel Alanı Ontoloji İnsan ve Evren Epistemoloji İnsan ve Bilgi Estetik Güzel ve Çirkin Etik İyi ve Kötü, Doğru ya da Yanlış :27 22

23 Felsefenin insanlar arası ilişkilerde değer sorunlarını inceleyen dalı Etik Meslek Ahlakı Meslek Ahlakı; Belirli bir meslekte Özellikle doğrudan doğruya insanla ilgili bir meslekte (hekimlik, hemşirelik, öğretmenlik...) Uyulması gereken davranış kuralları Ahlak Bireyin sosyal değerleri :27 23

24 BİR HASTA NE İSTER? Kendine yeterli süre ayrılmasını ister. Temiz ve çağdaş sağlık tesisi ister. Aralarına parasal konuların girmesini istemez. Tıbbi gelişmeleri izleyen hekim ister. Sevgi, saygı ve şefkat görmek ister. Saatlerce poliklinik sırasında beklemek istemez. SAĞLIK ÇALIŞANI NE İSTER? Hastasına yeterli süre ayırmak ister. Temiz ve çağdaş sağlık tesisinde çalışmak ister. Aralarına parasal konuların girmesini istemez. Bilimsel gelişmeleri takip etmek ister. Kendisine saygılı davranılmasını ve güvenilmesini ister. Kapısında hastaların yığılmasını istemez :27 24

25 HASTA HAKLARI Sağlık hizmetlerinden adalet ve hakkaniyete uygun olarak yararlanma hakkı Bilgi isteme hakkı Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme hakkı (hayati tehlike bakımından sağlık kuruluşunun değiştirilmesinde tıbben sakınca görülmemesi esastır) Personeli tanıma seçme ve değiştirme hakkı :27 25

26 HASTA HAKLARI Öncelik sırasının belirlenmesini isteme hakkı Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım hakkı Tıbbi gereklilikler dışında müdahale yasağı Ötenazi yasağı :27 26

27 HASTA HAKLARI Tıbbi özen gösterilmesi hakkı Kayıtları inceleme hakkı Kayıtların düzeltilmesini isteme hakkı Bilgi isteme hakkı :27 27

28 BİLGİ VERMENİN USULÜ Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir :27 28

29 BİLGİ VERİLMESİ UYGUN OLMAYAN VE ÖNLEM ALINMASI GEREKEN HALLER Hastanın manevi yapısı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimalinin bulunması ve hastalığın seyrinin ve sonucunun vahim görülmesi hallerinde, teşhisin saklanması uygundur. Tedavisi olmayan bir teşhis, ancak bir tabip tarafından ve tam bir ihtiyat içinde hastaya hissettirilebilir veya bildirilebilir. Hastanın aksi yönde bir talebinin bulunmaması veya açıklanacağı şahsın önceden belirlenmemesi halinde, böyle bir teşhis ailesine bildirilir :27 29

30 BİLGİ VERİLMESİNİ YASAKLAMA İlgili mevzuat hükümlerine ve hastalığın mahiyetine göre yetkili mercilerce alınacak tedbirlerin gerektirdiği haller dışında; hasta, sağlık durumu hakkında kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini isteyebilir :27 30

31 HASTA HAKLARI Mahremiyete saygı gösterilmesi hakkı Rıza olmaksızın tıbbi işleme tabi tutulmama hakkı Bilgilerin gizli tutulması hakkı Tedaviyi reddetme ve durdurma hakkı :27 31

32 HASTA HAKLARI Güvenliğin sağlanması hakkı Dini vecibeleri yerine getirebilme ve dini hizmetlerden yararlanabilme hakkı İnsani değerlere saygı gösterilmesi ve ziyaret hakkı Refakatçi bulundurma hakkı Müracaat, şikayet ve dava hakkı :27 32

33 HİZMETİN SAĞLIK KURUM VE KURULUŞU DIŞINDA VERİLMESİ Hastalar, aşağıdaki hallerde sağlık hizmetlerinden bulundukları yerlerde de faydalanabilirler: a) Koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesinde, b) Tıbbi sebeplerden dolayı sağlık kuruluşuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen hallerde, c) Tabii afetler gibi olağanüstü hallerde. Hizmetin sağlık kuruluşu dışında verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık tarafından ayrıca düzenlenir :27 33

34 İletişim Nedir? Düşünce, bilgi ve duyguların; sözcük, yazı ve resim gibi semboller kullanarak anlaşılır hale getirilmesi, paylaşılması ve etkileşim sağlanmasıdır. Etkili iletişimin amacı; iletmek istediğimiz mesajı karşımızdaki kişiye amaçladığımız biçimde iletebilmek, istenen tutum değişikliğini sağlamak ve ortak bir anlayış oluşturmaktır :27 34

35 Etkili İletişim için; Uygun dil seçmek Açık ve doğru mesaj vermek Saygı duymak, güven vermek Göz teması sağlamak Beden diline dikkat etmek İki yönlü iletişim kurmak Geri bildirimde bulunmak Dinlemeyi öğrenmek Empati kurmak 35

36 Empati nedir? Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. Kişinin, diğerinin duygularının yoğunluğunu ve anlatımını algılama ve anlama yeteneğidir. 36

37 Empati ne değildir? Empati karşımızdaki ile özdeşleşmek, ona benzemek, sempati duymak değil; onun bakış tarzını yakalamaya çalışma çabasıdır. 37

38 Bir anlaşmazlık olduğunda, muhatabınızın ayakkabılarını giyerek soruna bakın! Kızılderili atasözü 38

39 Hasta sağlık çalışanı ilişkileri İşin özü sevgi hastayı sevmek, insanı sevmek En cahil insan bile sevgiyi hisseder Soruna değil hastaya odaklanmak Astımı değil, astımı olan bir hastayı tedavi etmek Bir güler yüz, bir tatlı dil hepimiz aslında hayatın her bölümünde güler yüz ve tatlı dil bekleriz Kendimizle barışık olmak Hiçbir tartışma kazanılmaz. Tartışma varsa herkes kendine göre haklıdır. Sorunu çözmek için doğru iletişim kurmak gerekir. 39

40 HASTA SORUMLULUKLARI Son dönemde hasta haklarının yanında bir de Hasta Sorumluluğu kavramı ortaya çıkmıştır. Henüz bu kavramın, içeriği ve kapsamı ortaya konmamıştır. Ancak genel olarak, hastanın bir sağlık kuruluşuna başvurmadan ve başvurduktan sonraki süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlülüklerdir diye tarif edilebilir. 40

41 HASTA SORUMLULUKLARI Genel Sorumluluklar Kişiler kendi sağlığına dikkat etmek için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır. Kişi uygunsa kan verebilir ya da organ bağışında bulunabilir. Basit durumlarda kişiler kendi bakımlarını yapmalıdır. Sosyal Güvenlik Durumu Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında bildirmek durumundadır. Hasta; sağlık karnesinin (Bağ-Kur, Yeşil Kart gibi) vizesini zamanında yaptırmak zorundadır. Sağlık Çalışanlarını Bilgilendirme Hastane Kurallarına Uyma Tedavisi İle İlgili Önerilere Uyma 41

42 ETİK AÇIDAN İş sağlığı çalışanlarının görevleri ve yükümlülükleri 42

43 Amaçlar ve danışmanlık rolü 1. İş sağlığı uygulamasının ana amacı, işçilerin sağlığını korumak ve desteklemek, güvenli ve sağlıklı bir iş ortamı oluşturmak, işçilerin iş kapasitelerini ve işe erişimlerini korumaktır. Bu amacı izlerken, iş sağlığı profesyonelleri risk değerlendirmesinde geçerli yöntemler kullanmalı, etkin önlemler önermeli ve uygulamalarını sürekli kılmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki sorumluluklarını yerine getirmelerinde olduğu gibi, işçilerin işe ilişkin sağlıklarını koruma ve destekleme konusunda da yeterli ve dürüst önerilerde bulunmalıdırlar. İş sağlığı profesyonelleri, bulundukları yerlerde, güvenlik ve sağlık kurulları ile doğrudan ilişkide bulunmayı sürdürmelidirler. 43

44 Bilgi ve uzmanlık 2. İş sağlığı profesyonelleri, iş ve çalışma ortamına yakın olmak için çaba göstermeli, bilimsel ve teknik bilgi ile donanmalı, konuyla ilgili riskleri yok etmek ya da en aza indirmek için en verimli yöntemler hakkında yeterince bilgili olmalıdır. Yapılan çalışmalarda öncelikli vurgu, politikalar, temiz teknolojilerin seçimi, mühendislik kontrol yöntemleri ve iş düzenlemeleri ile işyerlerinin işçilere göre uyarlanması gibi konulara dayanılarak tanımlanan birincil korumaya olacağından, iş sağlığı profesyonelleri düzenli biçimde ve rutin olarak her fırsatta işyerlerini gezmeli, işçilerle ve yönetimle iletişim içinde bulunmalıdır. 44

45 Politika ve Program geliştirilmesi 3. İş sağlığı profesyonelleri, işçilerin sağlığını etkileyebilecek risk etmenleri konusunda, yönetimi ve işçileri bilgilendirmelidir. İşle ilgili tehlikelerin risk değerlendirmesi, işlerin ve işyerlerinin gereksinimlerine göre uyarlanmış bir iş güvenliği ve sağlığı politikası ile bir önleme programı oluşturulmasına yönlendirilmelidir. İş sağlığı profesyonelleri, halihazırda kullanılabilir bilimsel ve teknik bilgi ile, iş düzenlemesi ve çalışma ortamı hakkındaki bilgilerini temel alarak böyle bir politika ve program önermelidirler. İş sağlığı profesyonelleri, uygun şekilde iş güvenliği ve sağlık tehlikelerini izlemede ve başarısızlık halinde sonuçları en aza indirmede, önlemleri de içeren önerilerde bulunmak için gerekli beceriye ve uzmanlığa sahip olduklarını garanti etmelidirler. 45

46 Önleme ve hızlı hareket etmenin vurgulanması 4. Teknik açıdan kusursuz ve kolaylıkla uygulanabilen basit önlemlerin seçilmesine özel dikkat gösterilmelidir. İleri düzeyde değerlendirmeler yapılarak, önlemlerin etkin olup olmadığı ya da daha eksiksiz bir çözümün bulunup bulunmayacağı kontrol edilmelidir. Bir iş riskinin ciddiyetine ilişkin kuşkular varsa, sağduyulu bir dikkatle hızla harekete geçilmeli ve gereken yapılmalıdır. İlgili tehlike ya da risklerin doğası hakkında belirsizlikler ya da farklı düşünceler varsa, iş sağlığı profesyonelleri tüm ilgililere değerlendirmelerinde açık olmalı, düşüncelerini iletmede muğlaklıktan kaçınmalı ve gerektiğinde diğer profesyonellere danışmalıdırlar. 46

47 İyileştirici eylemlerin izlemi 5. İş sağlığı profesyonelleri, bir riskin kaldırılmasının ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesinin reddedilmesi veya gönülsüzce karşılanması durumunda, olabildiğince hızla, uygun üst düzey yönetim görevlisine, bilimsel bilginin değerlendirilmesinin önemini, maruz kalım sınır değerlerini de içeren, ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının önemini vurgulamalı ve işverenin işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatarak, kaygılarını yazılı olarak açıkça dile getirmelidir. İlgili işçiler ve kuruluştaki temsilcilerini bilgilendirmeli ve yetkili makamlarla gereken her durumda iletişim kurmalıdır. 47

48 Güvenlik ve sağlık bilgileri 6. İş sağlığı profesyonelleri, işçilerin maruz kalabilecekleri iş tehlikeleri konusunda, hiçbir gerçeği gizlemeyen ve önleyici yöntemleri vurgulayan tarafsız ve anlaşılır bir tarzda bilgilendirilmelerine katkıda bulunmalıdırlar. İş sağlığı profesyonelleri, idari personel ve işçilerin sağlık ve güvenliği konusunda yeterli bilgi sağlanması ile ilgili olarak işveren, işçiler ve temsilcileriyle işbirliği yapmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, işverenlere, işçilere ve temsilcilerine, işyerindeki bilinen ya da kuşkulanılan iş tehlikelerinin bilimsel kesinlik derecesi hakkında bilgi sağlamalıdır. 48

49 Ticari sırlar 7. İş sağlığı profesyonelleri, etkinlikleri sırasında farkına varabilecekleri endüstriyel ve ticari sırları açıklamamakla yükümlüdür. Bununla birlikte, işçilerin ve toplumun güvenlik ve sağlığını koruma açısından gerekli olan bilgileri de saklamamalıdırlar. Gerektiğinde, iş sağlığı profesyonelleri, ilgili yasanın uygulanmasını izlemekle görevli yetkili makama danışmalıdır. 49

50 Sağlık izlemi 8. İş sağlığının hedefleri, sağlık izlem yöntemleri ve işlemleri, bu konularda bilgilendirilmesi gereken işçilere öncelik verilmek üzere, açıkça tanımlanmalıdır. Bu yöntemlerin ve işlemlerin uygunluğu ve geçerliliği saptanmalıdır. İzlem işçilerin onayı alınarak yürütülmelidir. Muayene ve izlem programlarına katılımın olası olumlu ve olumsuz sonuçları, onay alma işleminin bir parçası olarak tartışılmalıdır. Sağlık izlemi, yetkili makam tarafından onaylanmış bir iş sağlığı profesyoneli tarafından gerçekleştirilmelidir. 50

51 İşçiyi bilgilendirme 9. Sağlık izlem sistemi içinde yürütülen muayenelerin sonuçları, ilgili işçilere açıklanmalıdır. Belirli bir işe uygunluğun değerlendirmesi, işin gereklilikleri ve işçinin sağlığı hakkında yeterli bilgi temel alınarak gerçekleştirilmelidir. İşçilere, çıkarlarına aykırı olduğunu hissettikleri bir işe uygunlukları hakkında verilen kararlara ilişkin kuşkularını belirtme olanakları olduğu bildirilmelidir. Bu konuda bir başvuru formu hazırlanmalıdır. 51

52 İşvereni bilgilendirme 10. Ulusal yasa ve yönetmeliklerle saptanmış muayenelerin sonuçları, planlanan çalışma için uygunluk, iş ile ilgili veya mesleksel tehlikelere maruz kalmada tıbbi bakımdan gerekli sınırlamalarla ilgili konular, sadece yönetime aktarılmalıdır; önerilerde, işlerin ve çalışma koşullarının işçinin yeteneklerine göre uyarlanması gerektiği vurgulanmalıdır. İşe uygunluk konusundaki, sağlık konusundaki, ya da iş tehlikelerinin sağlık üzerindeki olası etkilerine dair genel bilgiler, işçinin sağlığının korunmasını garantilemek için, gerekli görüldüğü kadarıyla, ilgili işçiye haber verilip onayı alınarak verilebilir. 52

53 Üçüncü kişilere yönelik tehlike 11. İşçinin sağlık durumunun ve yürütülen işin doğasının başkalarının güvenliğini tehlikeye sokma olasılığı varsa, işçi durumdan açık şekilde haberdar edilmelidir. Özellikle tehlikeli bir durumda, yönetim ve ulusal yönetmeliklerce gerekli ise yetkili makam, üçüncü kişileri korumak için gerekli önlemlerden haberdar edilmelidir. İş sağlığı profesyonelleri önerilerinde, söz konusu işçinin işi ile tehlikeye uğraması olası kişilerin sağlığının ve güvenliğinin arasını bulmaya çalışmalıdır. 53

54 Biyolojik izlem ve araştırma 12. Biyolojik testler ve diğer araştırmalar, ilgili işçinin sağlığının korunması için, geçerlilik ve uygunluklarına, duyarlılık, seçicilik ve prediktif değerlerine göre seçilmelidir. İş sağlığı profesyonelleri, güvenilir olmayan ya da verilen işin gereklerine ilişkin yeterli öngörü değeri taşımayan kontrol testleri ve araştırmaları kullanmamalıdır. Olanaklı ve elverişli olduğunda, seçim daima ilgili işçinin sağlığına karşı hiçbir tehlike içermeyen, invaziv olmayan yöntemlerden yana yapılmalıdır. Söz konusu işçinin sağlığı için risk taşıyan invaziv bir araştırma ya da muayene, ancak işçinin yararları ile anılan risklerin değerlendirilmesinden sonra önerilebilir. Bu tür bir araştırma işçinin aydınlatılmış onamına sunularak, en yüksek profesyonel standartlara göre gerçekleştirilmelidir. Sigorta amaçlı ya da sigorta istemlerini haklı çıkarmak için kullanılamaz. 54

55 Sağlığın desteklenmesi 13. İş sağlığı profesyonelleri, sağlık eğitimi, sağlığın desteklenmesi, sağlık taraması ve halk sağlığı programlarıyla uğraşırken, tasarım ve uygulama aşamalarında, hem işverenin hem de işçilerin katılımını istemelidirler. Aynı zamanda işçilerin kişisel sağlık verilerinin gizliliğini korumalı, kötüye kullanılmalarını önlemelidirler. 55

56 Toplumun ve çevrenin korunması 14. İş sağlığı profesyonelleri, toplum ve çevrenin korunmasına ilişkin rollerinin bilincinde olmalıdırlar. Çevre sağlığı ve halk sağlığına katkıda bulunacak bir bakış açısı ile, işletmedeki çalışmalar veya işlemler sonucu doğabilecek mesleksel ve çevresel tehlikelerin önlenmesi amacıyla tanımlama, değerlendirme, tanıtma ve haberdar etme konularında uygun biçimde ilk adımı atmalı ve katılımda bulunmalıdırlar. 56

57 Bilimsel bilgiye katkı 15. İş sağlığı profesyonelleri, yeni ya da kuşkulanılan iş tehlikelerinden bilimsel toplulukları, halk sağlığı ve işçi sınıfı yetkililerini tarafsız olarak haberdar etmelidirler. Aynı zamanda, yeni ve amaca uygun önleme yöntemlerini de bildirmelidirler. Araştırmada görevli iş sağlığı profesyonelleri, etkinliklerini tam bir profesyonel bağımsızlık içinde sağlam bir bilimsel temele oturtarak tasarlamalı, yürütmeli, ve bağımsız bir etik kurulun uygun biçimde değerlendirmesi de dahil olmak üzere, tıbbi ve diğer araştırmalara ilişkin etik ilkeleri izlemelidir. 57

58 İş Sağlığı profesyonellerinin işlevlerinin yürütülmesine ilişkin koşullar Yeterlilik, doğruluk ve tarafsızlık 16. İş sağlığı profesyonellerinin etkinliklerindeki temel amaçları, işçilerin sağlığı ve güvenliğinden yana olmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, yargılarını bilimsel bilgiye ve teknik yeterliğe dayandırmalı ve gerektiğinde uzman görüşüne başvurmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, doğruluk ve tarafsızlıklarına olan güveni tehlikeye atabilecek yargılardan, öneri ve etkinliklerden kaçınmalıdırlar. 58

59 Profesyonel bağımsızlık 17. İş sağlığı profesyonelleri, işlevlerini yürütmede tam bir profesyonel bağımsızlık aramalı, bunu sürdürmeli ve gizlilik kurallarına dikkat etmelidirler. İş sağlığı profesyonelleri, özellikle sağlığa ve güvenliğe karşı tehlike oluşturan mesleksel riskler konusunda, işveren, işçi ve temsilcilerine önerilerde bulunurken, hiçbir koşul altında yargılarının ve beyanlarının bir çıkar çatışmasından etkilenmesine izin vermemelidirler. 59

60 Eşitlik, ayrım gözetmeme ve iletişim 18. İş sağlığı profesyonelleri, iş sağlığı hizmeti verdikleri insanlarla güven, gizlilik ve eşitliğe dayanan bir ilişki kurmalıdır. Durumlarına, yargılarına ya da iş sağlığı profesyonelinin danışmanlığına götüren nedene bakılmaksızın ve hiçbir ayrım gözetilmeksizin, tüm işçiler eşit olarak değerlendirilmelidir. İş sağlığı profesyonelleri, kendi aralarında, işin ve işteki çalışma ortamının koşulları ve düzenlenmesi konularında, en üst düzeyde kararlardan sorumlu üst düzey yönetim personeliyle ve işçilerin temsilcileriyle açık iletişim kanalları kurmalı ve bunu sürdürmelidir. 60

61 İş sözleşmelerinde etik hüküm 19. İş sağlığı profesyonelleri, sözleşmelerine etik hüküm konulmasını istemelidirler. Bu etik hüküm, özellikle profesyonel standartları, yönerge ve etik kuralları içermelidir. İş sağlığı profesyonelleri, işlevlerini beklenen profesyonel standartlara ve etik ilkelere göre yürütmelerine izin vermeyen iş sağlığı uygulaması koşullarını kabul etmemelidirler. İş sözleşmeleri, yasal, sözleşmeye bağlı ve taraflar arasında kılavuzluğu içermeli ve anlaşmazlık yönetiminde özellikle kayıtlara ve gizliliğe erişimi kapsamalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, iş ya da hizmet sözleşmelerinin profesyonel bağımsızlıklarını kısıtlayabilecek koşullar içermediğinden emin olmalıdırlar. Sözleşme koşulları hakkında kuşku oluşması halinde yasal dayanak aranmalı ve yetkili makama uygun şekilde danışılmalıdır. 61

62 Kayıtlar 20. İş sağlığı profesyonelleri, işletmedeki iş sağlığı sorunlarını tanımlama amacıyla, uygun bir gizlilik ölçüsü içerisinde yeterli kayıt tutmalıdır. Bu tür kayıtlar çalışma ortamının izlemine ilişkin verileri, iş öyküsü gibi kişisel verileri ve iş riskleri ile ilgili öykü, mesleksel tehlikelere maruz kalma konusunda kişisel izlem ve uygunluk sertifikaları gibi iş sağlığı verilerini içerir. İşçilerin, çalışma ortamının izlemine ilişkin verilere ve kendi sağlık kayıtlarına erişimi sağlanmalıdır. 62

63 Tıbbi gizlilik 21. Bireysel tıbbi veriler ve tıbbi araştırma sonuçları, iş sağlığı hekimi ya da iş sağlığı hemşiresinin sorumluluğu altında korunan gizli tıbbi dosyalara kaydedilmelidir. Tıbbi dosyaların erişimi, iletilmesi ve açıklanması, yerel düzeyde geçerli olan tıbbi veriler hakkında ulusal yasa ve yönetmeliklere ve sağlık profesyonelleri ile tıbbi meslek sahipleri için ilgili ulusal etik kurallara göre düzenlenir. 63

64 Toplu sağlık verileri 22. Bireysel olarak tanınma olanağı bulunmayan durumlarda, işteki yönetime ve işçi temsilcilerine ya da bulundukları yerlerdeki güvenlik ve sağlık komitelerine, korunmasız işçi gruplarının sağlığını ve güvenliğini koruma görevlerinde yardımcı olmak amacıyla, işçi gruplarına ait bütün sağlık verileriyle ilgili bilgi açıklanabilir. İş yaralanmaları ve meslek hastalıkları, ulusal yasalara ve yönetmeliklere göre yetkili makamlara bildirilmelidir. 64

65 Sağlık profesyonelleriyle ilişkiler 23. İş sağlığı profesyonelleri, işle veya tümüyle işgücünün sağlığıyla ilişkili olan; işçilerin sağlığının korunması, bakımı ya da desteklenmesi gibi konularla ilgili olmayan kişisel bilgileri araştırmamalıdır. İş sağlığı hekimleri, işçinin onayı ile ve yalnızca söz konusu işçinin korunması, bakımı ya da sağlığının desteklenmesi amacıyla, işçinin kişisel hekiminden ya da hastane tıbbi personelinden daha fazla bilgi ve veri talebinde bulunabilir. Bu işlem sırasında, iş sağlığı hekimi, işçinin kişisel hekimini ya da hastane tıbbi personelini, yaptığı işlem ve gereken tıbbi bilginin ya da verinin amacı hakkında bilgilendirmelidir. İş sağlığı hekimi ya da hemşiresi, eğer gerekliyse işçinin onayı ile kişisel hekimine, işçinin sağlık durumu, risk oluşturan işteki tehlikeler, mesleksel riskler ve sorunlar hakkında bilgi verebilir. 65

66 Suistimalle mücadele 24. İş sağlığı personeli, işçilerin sağlığı ve tıbbi verilerin gizliliğinin korunması konusunda, diğer iş sağlığı profesyonelleri ile işbirliği yapmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, bu kurallar içinde yer alan etik ilkelere aykırı olduğunu düşündükleri ilgili işlem ve uygulamaları tanımlamalı, değerlendirmeli ve bunlara dikkat çekmeli, gerektiğinde yetkili makamları haberdar etmelidirler. Bunlar; özellikle iş sağlığı verilerinin kötü kullanımı, bulguların gizlenmesi ya da alıkonması, tıbbi gizliliğin ihlal edilmesi ya da bilgilerin bilgisayara konması gibi kayıtların korunmasındaki yetersizliğe dair örneklerdir. 66

67 Sosyal taraflarla ilişkiler 25. İş sağlığı profesyonelleri, insan onuruna saygı göstermek ve iş sağlığı uygulamasının kabul edilebilirliğini ve etkinliğini artırmak amacıyla, tam bir profesyonel bağımsızlığın ve tıbbi gizliliğin korunmasını garanti etmenin gerekliliği konusunda, işverenleri, işçileri ve temsilcileri bilinçlendirmelidir. 67

68 Etiği destekleme ve denetim 26. İş sağlığı profesyonelleri, iş sağlığı uygulamasında en yüksek etik standardı uygulayabilmek için,işverenlerin, işçilerin ve onların örgütlerinin ve yetkili makamların desteğini ve işbirliğini istemelidirler. İş sağlığı profesyonelleri, uygun standartların konulmuş olduğundan ve bunların karşılandığından, eğer eksiklikler varsa bunların ortaya çıkarılıp düzeltildiğinden, ve profesyonel performansın sürekli gelişmesini garantilemek için gerekli adımların atıldığından emin olabilmek amacıyla, etkinliklerin profesyonel olarak denetimine ilişkin bir program başlatmalıdırlar. 68

69 Toplumsal açıdan, çalışma hayatında etik; Sanayi kuruluşlarının çevreye zararı, çevre kirliliği, endüstriyel kazalar (Chernobyl, Bhopal..) Toplumun huzur ve refahı, Toplumu bilgilendirme. 69

70 Uluslararası açıdan, çalışma hayatında etik; Tehlikeli işlerin gelişmekte olan ülkelere doğru kayması Tehlikeli atıklar Ucuz işgücünden yararlanma İzin verilen limitlerde ülkeler arası farklılıklar Bilimsel araştırmalar- Endüstri izni. 70