MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

Transkript

1 MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İŞ SAĞL)Ğ) ve GÜVENLİĞİ MOTORLU ARAÇLARLAR VE GÜVENLİ YOLCULUK/SEYEHAT

2 Karayolları Trafik Kanunu Karayolları Trafik Yönetmeliği Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği Karayoluyla Tehlikeli Madde Taşıyan Araç Şoförlerine Yönelik Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönergesi vs.

3 Araç: Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır. Taşıt: Karayolunda insan, hayvan ve y k taşımaya yarayan araçlardır. Bunlardan makine g c ile y r t lenlere "motorlu taşıt" insan ve hayvan g c ile y r t lenlere "motorsuz taşıt" denir Karayolları Trafik Kanunu 3

4 Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları zerindeki hal ve hareketleridir. Karayolu: Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köpr ler ve alanlardır. Karayolu yapısı: Karayolunun kendisi ile karayolunun st nde, yanında, altında veya yukarısındaki; ada, ayırıcı, otokorkuluk, istinat duvarı, köpr, t nel, menfez ve benzeri yapılardır. M lk: Devlete, kamuya, gerçek ya da t zelkişilere ait olan taşınmaz mallardır. Karayolu sınır çizgisi: Kamulaştırılmış, kamuya terk veya tahsis edilmiş karayolunda; m lkle olan sınır çizgisi, Diğer karayollarında; yarmaca, şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı, hendek yoksa şev st kenarı, dolguda şev etek çizgisi, Yaya yolu ayrılmış karayolunda ise yaya yolunun m lkle birleştiği çizgidir. İki yönl karayolu: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur. Tek yönl karayolu: Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur. Böl nm ş karayolu: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur Karayolları Trafik Kanunu

5 Erişme kontroll karayolu (otoyol - ekspresyol): Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak, izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur. Geçiş yolu: Araçların bir m lke girip çıkması için yapılmış olan yolun, karayolu zerinde bulunan kısmıdır. Bağlantı yolu: Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve bir yönl trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır. Anayol: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoludur. Tali yol: Genel olarak zerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az önemde olan yoldur. Taşıt yolu: Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır. Yaya yolu (Yaya kaldırımı : Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya t zelkişilere ait m lkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır Karayolları Trafik Kanunu 5

6 Bisiklet yolu: Karayolunun, sadece bisikletlilerin kullanmalarına ayrılan kısmıdır. Yaya geçidi: Taşıt yolunda, yayaların g venli geçebilmelerini sağlamak zere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır. Kavşak: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır. Banket: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç st kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır. Şerit: Taşıtların bir dizi halinde g venle seyredebilmeleri için taşıt yolunun ayrılmış bir böl m d r. Alt geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini sağlayan yapıdır. Üst geçit: Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu stten geçmesini sağlayan yapıdır. Demiryolu geçidi (Hemzemin geçit : Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir, Okul geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolunda ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş alandır Karayolları Trafik Kanunu 6

7 Ada: Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını d zenleme ve trafik g venliğini sağlama amacı ile yapılmış olan, araçların bulunamayacağı, koruyucu tertibatla belirlenmiş böl m ve alanlardır. Ayırıcı: Taşıt yollarını veya yol böl mlerini birbirinden ayıran bir taraftaki taşıtların diğer tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu yapısı, trafik tertibatı veya gereçtir. Park yeri: Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır. Karayolu zeri park yeri: Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park yeridir. Karayolu dışı park yeri: Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir Karayolları Trafik Kanunu 7

8 Otomobil: Değişik: 12/7/ /13 md.) Yapısı itibarıyla, s r c s dahil en fazla dokuz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır. Minibüs: (Mülga: 12/7/ /24 md.) Kamyonet: Değişik: 12/7/ /13 md.) Azami y kl ağırlığı kilogramı geçmeyen ve y k taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır. S r c ve yanındaki oturma yerleri dışında başka oturma yeri de bulunabilen, s r c böl m gövde ile birleşik kamyonetlere panelvan denir. Kamyon: İzin verilebilen azami y kl ağırlığı kg'dan fazla olan ve y k taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır Karayolları Trafik Kanunu 8

9 Otob s: Değişik: 12/7/ /13 md.) Yolcu taşımacılığında kullanılan, sürücüsü dahil dokuzdan fazla oturma yeri olan motorlu taşıttır. Troleybüsler de bu sınıfa dahildir. Sürücüsü dahil oturma yeri on yediyi aşmayan otobüslere minibüs denir. Çekici: Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve y k taşımayan motorlu taşıttır. Arazi taşıtı: Karayollarında yolcu veya y k taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber b t n tekerlekleri motordan g ç alan veya alabilen motorlu taşıtlardır Karayolları Trafik Kanunu 9

10 Özel amaçlı taşıt: Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş olan ve itfaiye, cankurtaran, cenaze, radyo, sinema, televizyon, k t phane, araştırma araçları ile bozuk veya hasara uğramış taşıt ve araçları çekmek veya taşımak, kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan motorlu araçtır. Kamu hizmeti taşıtı: Kamu hizmeti için y k veya yolcu taşıması yapan b t n taşıtlardır. Personel servis aracı: (Ek: 17/10/ /1 md.) Herhangi bir kamu kurum ve kuruluşu veya özel veya t zel kişilerin personelini bir akit karşılığı taşıyan şahıs veya şirketlere ait minib s ve otob s t r ndeki ticari araçlardır. Kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve t zel kişilere ait araçların kendi personelini veya yolcusunu taşıma işi bu tanımın kapsamına girmez Karayolları Trafik Kanunu 10

11 Umum servis aracı: (Ek: 17/10/ /1 md.) Okul taşıtları ile personel servis araçlarının birlikte değerlendirilmesidir. Kamp taşıtı: (Ek: 17/10/ /1 md.) Y k taşımasında kullanılmayan; iç dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği kadar yolcu taşıyabilen motorlu taşıttır. Römork: Motorlu araçla çekilen insan veya y k taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıttır. Yarı römork: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç zerine oturan, taşıdığı y k n ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorktur. Hafif römork: Azami y kl ağırlığı 750 Kg'ı geçmeyen römork veya yarı römorktur Karayolları Trafik Kanunu 11

12 Motosiklet: Değişik: 12/7/ /13 md.) Azami tasarım hızı 45 km/saatten ve/veya silindir kapasitesi 50 santimetrek pten fazla olan sepetli veya sepetsiz iki veya ç tekerlekli motorlu taşıtlar ve net motor g c 15 kilovatı, net ağırlığı 400 kilogramı, y k taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır. Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz. Bunlardan karoseri y k taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan ç tekerlekli motosikletlere y k motosikleti triportör denir. Bisiklet: Değişik: 12/7/ /13 md.) Üzerinde bulunan insanın adale g c ile pedal veya el ile tekerleği dönd r lmek suretiyle hareket eden motorsuz taşıtlardır. Azami s rekli anma g c 0,25 kw ı geçmeyen, hızlandıkça g c d şen ve hızı en fazla 25 km/saate ulaştıktan sonra veya pedal çevrilmeye ara verildikten hemen sonra g c tamamen kesilen elektrikli bisikletler de bu sınıfa girer Karayolları Trafik Kanunu 12

13 Değişik: 12/7/ /13 md.) Motorlu bisiklet (Moped): Azami hızı saatte 45 kilometreyi, içten yanmalı motorlu ise silindir hacmi 50 santimetrek p, elektrik motorlu ise azami s rekli nominal g ç çıkışı 4 kilovatı geçmeyen iki veya ç tekerlekli taşıtlar ile aynı özelliklere sahip net ağırlığı 350 kilogramı aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır. Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz. Lastik tekerlekli traktör: Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebilen, ancak ticari amaçla taşımada kullanılmayan tarım araçlarıdır. Tramvay: Genellikle yerleşim birimleri içinde insan taşımasında kullanılan, karayolunda tekerlekleri raylar zerinde hareket eden ve hareket g c n dışarıdan sağlayan taşıttır. Okul taşıtı: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan taşıttır Karayolları Trafik Kanunu 13

14 Okul taşıtı: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan taşıttır. Taşıt katarı: Karayolunda bir birim olarak seyretmek zere birbirine bağlanmış taşıtlardır. S r c : Değişik 17/10/ /1 md.) Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişidir. Şoför: (Ek: 17/10/ /1 md.) Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı s ren kişidir. Araç sahibi: Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi d zenlenmiş kişidir. İşleten: Araç sahibi olan veya m lkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı gör len veya aracın uzun s reli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak zere işlettiği ve araç zerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır. Yolcu: Aracı kullanan s r c ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir. Hizmetli: Araçlarda, s r c hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde s reli veya s resiz çalışan kişiler ile iş makinelerinde s r c den gayri kişilerdir. Durak: Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri bindirmek, indirmek için durakladıkları işaretlerle belirlenmiş yerdir Karayolları Trafik Kanunu 14

15 İş makineleri: (Değişik: 17/10/ /1 md.) Yol-inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçlardır Karayolları Trafik Kanunu 15

16 Garaj: Araçların, genellikle uzun s re durmaları için kullanılan bakım veya servisinin de yapılabileceği kapalı veya açık olan yerlerdir. Terminal: İnsan veya eşya taşımalarında, araçların indirme, bindirme, y kleme, boşaltma, aktarma yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme, haberleşme, şehir ulaşımı ve benzeri hizmetlerin de sağlandığı yerdir. Servis istasyonu: Araçların bakım, onarım ve servislerinin yapıldığı açık veya kapalı yerdir. Akaryakıt istasyonu: Araçların esas itibariyle akaryakıt, yağ ve basınçlı hava gibi ihtiyaçlarının sağlandığı yerdir. Muayene istasyonu: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personeli bulunan ve teknik kontrol yapılan yerdir. Trafik kazası: Karayolu zerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı öl m, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır. Durma: Her t rl trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır. Duraklama: Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya y klemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir s re için durdurulmasıdır. Park etme: Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır Karayolları Trafik Kanunu 16

17 Geçiş hakkı: Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır. Geçiş st nl ğ : Görev sırasında, belirli araç s r c lerinin can ve mal g venliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamalarıdır. Taşıma sınırı (Kapasite): Bir aracın g venle taşıyabileceği en çok y k ağırlığı veya yolcu sayısıdır. Gabari: Araçların, y kl veya y ks z olarak karayolunda g venli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve y ksekliklerini belirleyen ölç lerdir. Azami ağırlık: Taşıtın g venle taşıyabileceği azami y kle birlikte ağırlığıdır. Y ks z ağırlık: Üzerinde insan veya eşya y k bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donatımı ile birlikte toplam ağırlığıdır. Y kl ağırlık: Bir taşıtın y ks z ağırlığı ile taşımakta olduğu s r c, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır. Dingil ağırlığı: Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır. Azami dingil ağırlığı: Araçların karayolu yapılarından g venle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan dingil ağırlığıdır. Azami toplam ağırlık: Araçların karayolu yapılarından g venle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam ağırlıktır. 17

18 Trafik işaretleri: Trafiği d zenleme amacı ile kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile trafik zabıtası veya diğer yetkililerin trafiği yönetmek için yaptıkları hareketlerdir Karayolları Trafik Kanunu 18

19 İşaret levhası: Sabit veya taşınabilir bir mesnet zerine yerleştirilmiş ve zerindeki sembol, renk ve yazı ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır. )şıklı ve sesli işaretler: Trafiği d zenlemede kullanılan ışıklı ve sesli, sabit veya taşınabilir, elle kumanda edilebilen veya otomatik çalışan, zerinde çeşitli renk, şekil, sembol, yazı bulunan ve belirli yanma s resi olan, ışık veya sesle özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır. İşaretleme: Taşıt yolu ile bord r, ada, ayırıcı, otokorkuluk gibi karayolu elemanları zerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, sembol, yazı ve yansıtıcı ve benzerleri ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan tertibattır Karayolları Trafik Kanunu 19

20 Trafikten men: Trafik zabıtasınca, 2918 sayılı Kanunda belirtilen hallerde araçla ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır. Motorlu taşıt s r c s sertifikası: (Ek: 12/7/ /13 md.) Teorik ve uygulamalı sınavlarda başarı gösteren s r c adaylarına verilen belgedir. S r c belgesi: (Ek: 12/7/ /13 md.) 2918 sayılı Kanunda belirtilen motorlu araçların s r lmesine yetki veren belgedir. Uluslararası s r c belgesi: (Ek: 12/7/ /13 md.) İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca sınıflarına göre araç kullananlara belli s re ile verilen belgedir. Bu Kanunun uygulaması ile ilgili diğer tanım ve terimler yönetmelikte gösterilir. (Ek c mle: 12/7/ /13 md.) Bu maddedeki tanım ve terimlerle ilgili olarak vergi kanunları h k mleri saklıdır Karayolları Trafik Kanunu 20

21 (ız Sınırlayıcı: Belirtilen değere göre araç hızını sınırlamak için, öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda etmek olan bir cihazdır. Zırhlı Taşıt: Değişik:RG-21/3/ ) Taşınan yolcuların ve/veya y klerin korunması için tasarlanmış ve kurşungeçirmez zırh kaplama gereklerine uygun SB kodlu motorlu araçtır. Ambulans: Değişik:RG-21/3/ ) Hasta veya yaralı insan taşınması için tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip M sınıfı SC kodlu motorlu araçtır. Cenaze Arabası: Değişik:RG-21/3/ ) Cenaze taşınması için tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip SD kodlu motorlu araçtır. SF Seyyar vinçler: (Ek:RG-21/3/ ) Kaldırma momenti 400 knm ye eşit veya daha fazla olan bir vinci bulunan ve araç zerinde eşya taşımak amacına uygun olmayan N 3 kategorisi özel amaçlı araçlar. T Sınıfı Tarım ve Ormancılık Traktörleri Tarım ve ormancılık traktör ; ana işlevi çekme g c sağlamak olan ve tarım veya ormancılık alanlarında kullanılan aletleri çekmek, itmek, taşımak veya tahrik etmek için özel olarak tasarlanmış, en az iki dingilli, tekerlekli veya paletli motorlu araçlardır. Bu t r araçlar y k taşımak için donatılabileceği gibi, yolcu oturma yerleri ile de donatılabilir. Kaynak: Karayolları Trafik Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: Mükerrer 21

22 İş makinesi kullanma yetki belgesi Operatörl k Belgesi): Kursta verilen eğitim sonunda yapılan sınavda başarılı olanlara verilen Millî Eğitim M d rl ğ nce onaylı belgeyi ifade eder. İş Makinesi: Paletli veya madeni tekerlekli traktör, biçerdöver ve yol inşa makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre zerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, y k taşımasında kullanılamayan motorlu aracı ifade eder. Kaynak: İŞ MAKİNELERİ SÜRÜCÜ EĞİTİM KURSLARI İLE İLGİLİ YÖNERGE TASLAĞI 22

23 SÜRÜCÜ BELGESİ S)N)FLAR) VE KULLAN)LABİLECEK ARAÇ CİNSLERİ "A " Sınıfı S r c Belgesi, Motorlu bisiklet kullanacaklara, "A " Sınıfı S r c Belgesi, Motosiklet kullanacaklara, "B" Sınıfı S r c Belgesi, Otomobil, minib s veya kamyonet kullanacaklara, "C" Sınıfı S r c Belgesi, Kamyon kullanacaklara, "D" Sınıfı S r c Belgesi, Çekici kullanacaklara, "E" Sınıfı S r c Belgesi, Otob s kullanacaklara, "F" Sınıfı S r c Belgesi, Lastik tekerlekli traktör kullanacaklara, "G" Sınıfı S r c Belgesi, İş makinesi t r nden motorlu araçları kullanacaklara, "(" Sınıfı S r c Belgesi, Özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil t r nden araçları kullanacak hasta veya sakatlara, "K" Sınıfı S r c Aday Belgesi, Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre, s rmeyi öğrenmek isteyen s r c adaylarına verilen s r c belgeleridir. Uluslararası S r c Belgesi, İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca, sınıflarına göre araç kullananlara belli s re ile verilen belgedir.

24 S r c (SRC): Karayolunda motorlu bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişiyi ifade eder. SRC t r Mesleki Yeterlilik Belgesi SRC uluslararası yolcu taşımacılığı SRC yurtiçi yolcu taşımacılığı SRC uluslararası eşya-kargo taşımacılığı SRC yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı SRC tehlikeli madde taşımacılığı olarak d zenlenir ve verilir. KARAYOLU TAŞ)MAC)L)K FAALİYETLERİ MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ ADR: Tehlikeli Malların Karayoluyla Uluslararası Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması nı ifade eder. SRC 5 Belgesi: Tehlikeli mal taşıyan ve SRC 3 veya SRC 4 belgelerinden birine sahip olan şoförlerin alması gereken ve bir örneği bu Yönerge Ekinde (EK-1) yer alan Tehlikeli Mal Taşımacılığı S r c Eğitim Sertifikası nı ifade eder. KARAYOLUYLA TE(LİKELİ MADDE TAŞ)YAN ARAÇ ŞOFÖRLERİNE YÖNELİK MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNERGESİ

25 AİTM - Sınıflandırma 1.1- L Kategorisi Araçlar: 4 ten az tekerleği bulunan motorlu araçlardır L 1 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den az veya eşit ve yapısı bakımından azami hızı 45 km/h ı geçmeyen 2 tekerlekli motorlu araçtır L 2 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den az veya eşit ve yapısı bakımından azami hızı 45 km/h ı geçmeyen 3 tekerlekli motorlu araçtır L 3 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den b y k ve yapısı bakımından azami hızı 45 km/h ı geçen 2 tekerlekli motorlu araçtır L 4 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den b y k, yapısı bakımından azami hızı 45 km/h den fazla ve (ABOD) eksenine göre asimetrik olarak yerleştirilmiş 3 tekerlekli motorlu araçtır L 5 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den b y k, yapısı bakımından azami hızı 45 km/h dan fazla, azami y kl ağırlığı Kg dan az veya eşit ve (ABOD) eksenine göre simetrik olarak yerleştirilmiş 3 tekerlekli motorlu araçtır Elektrikli araçlarda ak hariç, y ks z ağırlığı 350 kg dan, azami tasarım hızı 45 km/h den, kıvılcım ateşlemeli motorlarda silindir kapasitesi 50cm 3 den ve azami net g c 4kw dan fazla olmayan hafif dört tekerlekli araçtır. Bu araçlar moped kapsamında değerlendirilir Bu Ekin madde sı dışında kalan elektrikli araçlarda ak hariç, y ks z ağırlığı 400 kg dan eşya taşıma amaçlı olanlar 550 kg) ve azami net motor g c 15 kw dan fazla olmayan dört tekerlekli motosiklettir. Bu araçlar ç tekerlekli motosikletler kapsamında değerlendirilir. Kaynak: AİTM Araç boyuna orta d zlemi ABOD

26 AİTM - Sınıflandırma 1.2- M Kategorisi Araçlar: En az dört tekerlekli, motorlu yolcu taşıma amaçlı araçlardır M 1 kategorisi araçlar: S r c dışında en fazla sekiz kişilik oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik motorlu araçlardır M 2 kategorisi araçlar: S r c dışında sekizden fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik ve azami k tlesi 5 tonu aşmayan, motorlu araçlardır M 3 kategorisi araçlar: S r c dışında sekizden fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik ve azami k tlesi 5 tonu aşan, motorlu araçlardır. Kaynak: AİTM

27 AİTM - Sınıflandırma 1.3- N Kategorisi Araçlar: En az dört tekerlekli, motorlu y k taşıma araçlarıdır N 1 kategorisi araçlar: Azami k tlesi 3,5 tonu aşmayan, motorlu y k taşıma araçlarıdır N 2 kategorisi araçlar: Azami k tlesi 3,5 tonu aşan, 12 tonu aşmayan, motorlu y k taşıma araçlarıdır N 3 kategorisi araçlar: Azami k tlesi 12 tonu aşan, motorlu y k taşıma araçlarıdır Bir yarı römorku veya merkezi dingilli römorku çekmek için tasarlanmış bir çekici araçta, aracın sınıflandırılmasında kullanılacak k tle; işler durumda çekicinin k tlesine, yarı römork veya merkezi dingilli römork tarafından çekici araca uygulanan azami statik d şey y ke tekab l eden k tle ve uygulanabilirliği varsa) çekici araca y klenebilecek azami k tlenin eklenmesiyle hesaplanır Yolcu taşımak için belirlenmemiş özel araçların donatımları N Sınıfı araçlardaki gibi y k olarak kabul edilir. Kaynak: AİTM

28 AİTM - Sınıflandırma Kaynak: Taşıt Konstrüksiyonu / Göktan /

29 AİTM - Sınıflandırma 1.4- O Kategorisi Araçlar: Römorklar yarı römorklar dahil) O 1 kategorisi araçlar: Azami k tlesi 0,75 tonu aşmayan römorklardır O 2 kategorisi araçlar: Azami k tlesi 0,75 tonu aşan, 3.5 tonu aşmayan römorklardır O 3 kategorisi araçlar: Azami k tlesi 3,5 tonu aşan 10 tonu aşmayan römorklardır O 4 Kategorisi Araçlar: Azami k tlesi 10 tonu aşan römorklardır Bir yarı römork veya merkezi dingilli römorkta, aracın sınıflandırılmasında kullanılacak azami k tle, çekici araca bağlı ve azami y kte iken, yarı römork veya merkezi dingilli römorkun dingili/dingilleri tarafından yere uygulanan statik d şey y ke tekab l eder. Kaynak: AİTM

30 1.5- Arazi tipi araçlar (G semboll N 1 kategorisi araçlardan azami k tlesi 2 ton u aşmayanlar ve M 1 kategorisi motorlu araçlar, aşağıdaki koşullara uygun iseler, arazi tipi araç olarak kabul edilir: - En az bir ön dingili ve en az bir arka dingili eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dahil, - En az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işleve de en az bir mekanizması varsa ve tek araç için hesaplanan %30 luk bir eğimi tırmanabiliyorsa. Ek olarak, aşağıdaki 6 koşuldan en az beşini de yerine getirmesi gerekir: -Yaklaşma açısı en az 25 derece olmalıdır. -Uzaklaşma açısı en az 20 derece olmalıdır. -Rampa açısı en az 20 derece olmalıdır. -Ön dingil altında, alt açıklık en az 180 mm olmalıdır. -Arka dingil altında, alt açıklık en az 180 mm olmalıdır. -Dingiller arasında, alt açıklık en az 200 mm olmalıdır N 1 kategorisi araçlardan azami k tlesi iki tonu aşanlar ile N 2, M 2 veya M 3 kategorisi araçlardan azami k tlesi 12 ton u aşmayanların arazi tipi araç sayılabilmesi için, bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dâhil olmak zere, b t n tekerleklerinin eşzamanlı tahrikli olması veya aşağıdaki 3 koşulu yerine getirmesi gerekir: - Bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dâhil, en az bir ön dingili ve en az bir arka dingili eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, -En az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işlevde en az bir mekanizması olan, -Tek araç için hesaplanan %25 lik bir eğimi tırmanabilen. Kaynak: AİTM AİTM - Sınıflandırma

31 AİTM - Sınıflandırma 1.5- Arazi tipi araçlar (G semboll [Devam] M 3 kategorisi araçlardan azami k tlesi 12 ton u aşanlar ile N 3 kategorisi araçların arazi tipi araç sayılabilmesi için bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dâhil olmak zere ya tekerleklerinin eşzamanlı tahrikli olması veya aşağıdaki koşulları yerine getirmesi gerekir: -Tekerleklerin en az yarısı tahrikli olan, -En az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işlevde en az bir mekanizması olan, -Tek araç için hesaplanan %25 lik eğimi tırmanabilen, -Aşağıdaki altı koşuldan en az dörd n yerine getiren; -Yaklaşma açısı en az 25 derece olmalıdır. -Uzaklaşma açısı en az 25 derece olmalıdır. -Rampa açısı en az 25 derece olmalıdır. -Ön dingil altında, alt açıklık en az 250 mm olmalıdır. -Arka dingil altında alt açıklık en az 250 mm olmalıdır. -Dingiller arasında alt açıklık en az 300 mm olmalıdır. Tekerlek orta d zlemi TOD Araç boyuna orta d zlemi ABOD 1- MOP Moped 2- MOS Skuter 3- MOT Motosiklet 4- LTT lastik tekerlekli traktör 5- ABOD araç boyuna orta d zlemi 6- TOD tekerlek orta d zlemi Kaynak: AİTM

32

33 TRAFİĞİN UNSURLAR) İNSAN S r c, yaya ve yolcu) ARAÇ ÇEVRE (Yol ve meteorolojik faktörler

34 TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMAS)NDA ETKEN FAKTÖRLER Karayollarında trafik g venliğinin sağlanması, dört ana hizmet faaliyetinin birbirleri ile ahenkli bir şekilde s rd r lmesi ile m mk nd r. Uluslararası trafik literat r nde 4-E faktörleri veya trafik g venliği enstr manları olarak da adlandırılan bu faktörler; ALT YAPI VE MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ (ENGINEERING) 1 EĞİTİM (EDUCATION) 4 2 İLK VE ACİL YARDIM HİZMETLERİ (EMERGENCY) 3 DENETLEME (ENFORCEMENT) 34

35 TRAFFIC AND AUTOMOBILE SAFETY Engineering: vehicle crash worthiness, seat belts, airbags, locking seat belts for child seats. Education: promote seat belt use, discourage impaired driving, promote child safety seats. Enforcement and enactment: passage and enforcement of primary seat belt laws, speed limits, impaired driving enforcement. Enactment: Kanunlaştırma Yollları daha g venli kılmak adına: the E s of safety define the broad stakeholder communities who care about safety and are responsible for making the roads safe for all users. Engineering (e.g., highway design, traffic, maintenance, operations, planning); Enforcement (state and local law enforcement agencies); Education (e.g., driver education, citizen advocacy groups, educators, prevention specialists); and Emergency response (e.g., first responders, paramedics, fire, and rescue). Çocukların emniyetine yönelik: The 4 E s: Engineering, Enforcement, Education and Encouragement E s model (Engineering Education Encouragement Enforcement and Evaluation) *** 6E: Education, Engineering, Enforcement, Energy, Emission, Eficiency Eğitim, M hendislik, Denetim, Enerji, Emisyon, Verimlilik

36 TRAFİK VE İNSAN Kendi kendine yetemeyen/zorlanan birey: - Çocuklar - Engelliler - Yaşlılar Kendi kendine yetebilen birey: - Taşıt s r c leri - Bisikletliler - Motosikletliler - Yayalar - Yolcular

37 GÜVENLİ KULLAN)M G venli bir yolculuktaki en önemli rol, araç s r c s ne aittir. S r c : Trafik kurallarına uymak Trafikteki tehlikeleri ayırt ederek g venli s r ş davranışlarında bulunmak Kendine yetemeyen bireylerin g venliğini sağlamak çocuklar, engelliler gibi Acil durumlar için hazırlıklı olmak zorundadır

38 GÜVENLİ KULLAN)M GÜVENLİ SÜRÜCÜ MÜ? BECERİKLİ SÜRÜCÜ MÜ? Beceri ve yetenekleri bakımından s r c l ğe çok uygun oldukları halde bir çok kişinin bu açıdan daha zayıf kişilere kıyasla daha tehlikeli s r c ler olduğuna ilişkin pek çok bulgu vardır. Bu kişilerin yetenek ve becerilerine g venerek daha fazla riskli durumlara girdikleri ve bu risklerden bir kısmının da gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bunun açıklaması ne olursa olsun, asıl önemli olan şudur ki, yetenek ve beceriler açısından iyi durumda olmak, güvende olmak anlamına gelmemektedir. Oysa araştırmalar, güvenli sürücülük alışkanlığının pek çok eksikliği telafi edebildiğini göstermektedir.

39 NEYİ KONTROL EDEBİLİRİZ? Ben : G venlikteki kilit etken Kendi davranışlarımı ve yaptığım hareketleri Aracımın g venlik açısından özelliklerini, bakımını Yolcuları, kendi kontrolleri altındaki faktörleri yönetmeleri konusunda etkileyebilirim

40 G venli bir trafik ortamına katkı için YAPILMASI GEREKENLER Kurallara uyma bilinci Kuralların eksiksiz uygulanması Trafikte konsantrasyon Risk almadan hareket edecek şekilde karar vermek Trafik ortamı kamuya aittir, yani hepimizindir Trafik ortamının önemli araç gereçleri olan trafik işaretleri, aydınlatma araçları ve trafik ışıklarına zarar verilmemelidir Trafik ortamına sahip çıkmak ve bunlara ait aksaklıkları ilgililere bildirmek, trafiğe katılan bireylerin sorumlulukları arasındadır

41 TRAFİK, Sadece otomobillere ait bir ortam değildir Trafikte yayaların, araçlara göre önceliği vardır. Yaşlı, çocuk ve kendine yetemeyen bireylerin de trafikte olmaya hakkı olduğu bilinci ile korunup kollanmaları gerekir. Trafik ortamını g venli hale getirecek ve davranışlarımızı olumlu yönde geliştirecek toplumsal değerlere uyulmalıdır. Bu değerler; Kurallara uyma Sabır Sorumluluk Saygı (oşgör Nezaket Yardımlaşma Duyarlılıktır

42 TRAFİK GÜVENLİĞİNİ İNSANLAR SAĞLAR Trafik g venliğini sağlamada sonuçlara en fazla insan davranışları etki eder 10 kazadan 9 unun, s r c lerin trafik kurallarına uymamasından ve aracını yanlış biçimde kullanmasından kaynaklandığı belirlenmiştir

43 A(LAKİ GELİŞİM SÜRECİ Hukuk (Kanuni Standartlar) Etik/Ahlak (Sosyal Standartlar) Özg r İrade (Kişisel Standartlar Y ksek Dış Kontrol D zeyi D ş k Toplu ulaşım araçlarında uyulması gereken toplumsal kurallar, t m toplu yaşama alanlarında olduğu gibi başkalarının hakkına saygı gösterme, kurallara uyma, hoşgör ve nezaket değerleri zerine kurulmuştur. Bu kuralların kimilerine uyum hukuki bir zorunlulukken, kimilerine uymak sosyal gelişim sonucu ulaşılan kişisel kontrol d zeyinin artması içselleştirme ile sağlanabilir İçselleştirmenin sağlanmasında ahlaki gelişim s recinde bireyin aldığı geribildirimler de önemli yer tutar.

44 DUYARLILIK KAZANDIRILMASI GEREKEN KAVRAMLAR D nya Sağlık Örg t, d ş k ve orta sosyoekonomik d zeye sahip lkelerde trafik kazalarına bağlı öl mlerle baş etmek için aşağıdaki faktörlere odaklanılmasını önermektedir: - Hız - Alkol - Emniyet Kemeri ve Çocuk Güvenlik Koltukları - Kask - Görünürlük - Kolay Zarar Görebilen/Kendi Kendine Yetemeyen Kişiler

45 EMNİYET KEMERİ VE ÖNLEDİĞİ RİSKLER Emniyet kemeri takmadığınızda kaza ve çarpışma anında v cut araçla aynı hızda hareket eder V cudun ileriye hareketini emniyet kemeri sınırlandırır Emniyet kemeri takılmamışsa kişi aracın tavanı, direksiyon simidi ya da camına çarpar, araçtan dışarı da fırlayabilir Bunun sonucu öl m ya da yaralanmadır Doğru takılmış bir emniyet kemeri insan bedenini çarpma etkisiyle v cutta meydana gelen sarsıntıdan korur Kemer, kaza anında meydana gelen çarpma etkisini v cut yapısındaki en g çl noktalara yönelterek, çarpma etkisinin v cutta tek noktada toplanmayıp dağılmasını sağlar Çarpma ve çarpışma anında koltuktan fırlamayı engeller Hassas ve en önemli organların yer aldığı kafa ve omuriliğin herhangi bir yere çarpmasını önleyerek korur

46 ÇOCUK GÜVENLİK KOLTUĞU Trafik kazasına bağlı öl mlerde 0-9 yaş arasındaki çocukların y zde 46 sı uygun koltuk ve bağlama sistemleri kullanılmaması sebebiyle yaşamını yitirmektedir. D nya Sağlık Örg t n n verilerine göre, doğumdan itibaren çocuk oto g venlik koltuğu kullanımının zorunlu olduğu gelişmiş lkelerde trafik kazalarında çocuk öl m oranı y zde 3 lere gerilemektedir. ÖNEMLİ NOT: Boyu 150 santimetrenin, ağırlığı da 36 kilogramın altındaki çocukların g venlik koltuğunda seyahat etmeleri zorunludur Kendine yetemeyen bireylerin trafikte g venliğinin sağlanmasından HEPİMİZ SORUMLUYUZ

47 GÜVENLİ SÜRÜŞ İÇİN ŞARTLAR T m zihinsel s reçlerin yola ve araca yönlendirilmesi gerekir. Bu odaklanma, tehlikeleri erken fark etmek ve en kısa s rede, doğru tepkileri vermek için gereklidir. İki el koordinasyonu, direksiyon ve manevra hakimiyeti için gereklidir. Her zaman direksiyon iki elle tutulmalıdır. Diğer elle başka bir şeyi tutmaya çalışmamak gerekir. Cep telefonu ile gör şme ve mesajlaşma, g venli s r ş için gerekli şartları tamamen bozar.

48 SÜRÜCÜLERİ OLUMSUZ ETKİLEYEN BAĞ)ML)L)KLAR Eylem bağımlılıkları: Cep telefonu gör şmeleri Cep telefonu ile mesaj yazma Sigara Yemek Bağımlılığın geliştiği bir davranış uyarıldığında, kişi bu davranışı göstermek zorundadır. Davranışı göstermese de bireyin dikkati artık bu yöne kaymıştır: Örnek: SMS uyarı sesi. S r c bu sesi duyduğunda, bağımlılık söz konusu ise mesaja cevap vermekten daha öncelikli bir şey yoktur. Dikkati kesinlikle bu yöne kaymıştır.

49 SÜRÜŞE YÖNELİK DİĞER KONULAR Cep telefonu Cep telefonlarından kaynaklanan kaza olasılığı, oldukça y ksek d zeylerdedir. Telefon gör şmeleri, zihnin tamamen konuşulan konuya kaymasına neden olur Yola ve araca verilen dikkat kesinlikle böl n r Araç kullanımı otomatikleşir Telefon gör şmelerinde araç kitlerinin kullanımı aynı d zeyde dikkat böl nmesine neden olmaktadır (ız ve öl mc l yaralanmalar (ıza bağlı olarak: Çarpışma olasılığı artar Tepki mesafesi artar Durma mesafesi artar Çarpışmadan kaynaklanan kuvvet artar Yaralanmaların ciddiyeti y kselir S r c, hatalarını telafi edecek zaman bulamaz

50 SÜRÜŞE YÖNELİK DİĞER KONULAR (ız ve fren mesafesi Y ksek hızda araç kullanma davranışı, kaza sayısı zerinde doğrudan etkide bulunan çok önemli bir trafik ihlalidir (ız arttıkça aracın kontrol edilmesi de o oranda g çleşir Aracın hızını kontrol etmek, kazaları önleyebilir ve meydana gelebilecek kazalarda oluşabilecek zararı ve kayıpları azaltır G venli takip mesafesi de hızla orantılı katlanarak artar D ş k hızın faydaları Tehlikeli durumları fark etmek için s r c ye daha çok zaman tanır. Tehlikeli duruma tepki verilirken aracın kat ettiği mesafe azalmış olur. Frene bastıktan sonra durmak için ihtiyaç duyulan mesafe azalmış olur. Çarpma öncesinde diğer yol kullanıcılarının, aracın hızını tahmin edebilme imkanı artar. Diğer yol kullanıcılarının bir çarpışmadan kaçınmak için daha fazla şansı olur. S r c n n, aracın kontrol n kaybetme ihtimali azalır.

51 SÜRÜŞE YÖNELİK DİĞER KONULAR Aracının g venlik açısından özellikleri, bakımı ve muayenesi sahibinin sorumluluğundadır. Her araç sahibi, aracının g venliğini sağlamaktan sorumludur Kontrol edebildiği tek araç kendi aracıdır Diğer kullanıcıların araçlarıyla ilgili eleştiriler yerine, kendi aracının periyodik muayene ve bakımını temin etmek şarttır Hedef, g venli bir araç ile trafiğe katılmaktır Araç bakımı Araç, m kemmel şartlarda teslim edildiği g nden itibaren kullanıldıkça yıpranmaya ve aşınmaya başlar Önerilen dönemlerde aracın bakımını sağlamak, m kemmel şartların korunması sayesinde trafik g venliğine katkı sağlar, ayrıca daha ucuzdur En iyi tamir, yetkililer tarafından yapılan bakımdır

52 SÜRÜŞE YÖNELİK DİĞER KONULAR Araçlarda kullanılan lastikler için genel tavsiyeler neler olabilir? Lastiklerinizin havasını en az ayda bir kontrol edin. Karlı ve buzlu yollarda lastiğinizin hava basıncını kesinlikle d ş rmeyin. Bozuk satıhlarda y ksek hız yapmayın. Kışın diş derinliğinin mm den az olması çekişi olumsuz etkiler. Lastiğinizi kaldırım kenarlarına ve sivri y zeylere çarpmaktan kaçının. Bijon somunlarının sıkılığını d zenli olarak kontrol edin. Uzun yola çıkarken ve araç y kl yken hava basıncını PS) arttırın. Supap kapaklarını kapalı tutun. Diş derinliği. mm ye d şen lastikleri mutlaka değiştirin. Lastiğinizi parlatmak için petrol r nleri içeren deterjan veya cilalar kullanmayın. Stepne lastiğinizin basıncını da d zenli olarak kontrol edin. Araç reticisi tarafından onaylanmış ebattaki lastik ve jantları kullanın.

53 Karlı ve buzlu zeminlerde araç s rerken nelere dikkat edilmelidir? Mutlaka kış lastiği kullanılmalıdır. Ç nk hava sıcaklığı +7 derecenin altına d şt ğ koşullarda kış lastiği kullanılmıyorsa lastiğin yol tutuşu zayıflar ve fren mesafesi uzar. Karlı ve buzlu zeminde d ş k hızda seyir etmek gerekir; lastiğin yol tutuşu normal hava şartlarına göre daha d ş kt r. Gizli buzlanma tehlikesi olan alanlara girerken hız d ş r lmelidir. G venli s r ş n temel önceliği duruş mesafesidir. Buzlu ve karlı zeminlerde takip mesafesini iki katına çıkarmak gerekir. Yakın mesafede takip eden araç varsa sağ şeride geçip araca yol verilmelidir. Kış lastiği nedir? Kış lastiği ile ilgili RMA (Rubber Manufacturers Association - Kauçuk Üreticileri Birliğinin ve ASTM (American Society for Testing Materials - Amerikan Malzeme Test Birliği şartlarını sağlayan lastiklerde kar tanesi (snowflake) işareti/sembol kullanılır. Bu sembol taşıyan lastikler kış lastiğidir diyebiliriz. Yaz lastiklerinin malzemesi 7 C 'nin altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için yola tutunması azalmaktadır. Kış lastiklerinin ise, özel profillerinin yanı sıra, retildikleri malzeme daha yumuşaktır ve 7 C 'nin altındaki soğuk hava şartlarında kuru asfalt, kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır. Kış lastiği diye adlandırılan lastik, fren özelliğinin yanında çekiş özelliği de artırılmış lastiklerdir.

54 TRAFİK İŞARETLERİ Trafik görevlisinin işaretleri )şıklı trafik işaretleri Trafik işaret levhaları Yol çizgileri Diğer işaretleme elemanları Trafik işaretlerinin bu sıralaması aynı zamanda bunlara uymadaki öncelik sıralamasıdır. Sesli veya yazılı ışıklar; araç trafiğine göre yayaların hareketlerini d zenleyen ışıklar olup yayalara hitap eder.

55 ''AŞ)R) ()Z'' (ATAS) DEĞİŞMİYOR İSTANBUL geneli öl ml, yaralanmalı trafik kazalarına karışan s r c lerin hatalarının en başında hız kurallarına riayet etmemeleri geliyor yılı verileri ve 2014 Ocak-Nisan arası verilere bakıldığında kazaların 1 numaralı sebebi aşırı hızdan kaynaklanıyor yılı içerisinde 3 bin 787 kişi aşırı hızdan kaza yapmış. Bu oran kaza sebepleri arasında y zde 35 ile ilk sırada yer alıyor Ocak-Nisan verilerinde de durum değişmiyor. Meydana gelen bin 173 kazanın sebebini aşırı hız oluşturuyor. Aşırı hızdan sonra kaza sebepleri şu şekilde sıralanıyor: ''Araçların arasındaki takip mesafesini izlememek, şerit izleme ve değiştirme kurallarına uymamak, kavşaklarda yavaşlamayıp ilk geçiş hakkını vermemek, kural yasak ve zorunluluk y k ml l klerine uymamak, sağa, sola ve geriye dön ş kurallarına uymamak, kırmızı ışık kuralına uymamak. Trafiği aksatacak ve tehlikeye d ş recek şekilde şerit değiştirme.'' Trafik kazalarında s r c den kaynaklanan hatalar ilgilendiğinde ''alkoll araç kullanmak'' gerekçesiyle kaza yapanların oranı ise y zde 1 ile en d ş k sırada yer alıyor. Cezalar ölümlü kazaları azalttı / Değişik Gazeteler 28 Mayıs 2014

56 Bosch tan Türkiye Otomotiv Araştırması: Yol güvenliğinde sürücü kusurları ön planda, Aralık 2014

57 T rkiye Otomotiv Araştırması* T rkiye Otomotiv Araştırması na katılanlar, araç kullanım tarzlarını, y zde 61 lik oranla ekonomik, 65 lik oranla sakin, 51 lik oranla yavaş ve 70 lik oranla temkinli olarak ifade ediyor. Araştırmaya katılan s r c ler trafik yoğunluğunun y zde 52), dur kalk trafikte ilerlemenin y zde 50), ani fren yapmanın y zde 46), kaçış manevrası yapmanın y zde 45), park yeri aramanın y zde 45), yoğun trafikte park yerinden çıkmaya çalışmanın y zde 42), dar alanlarda park etmenin y zde 36), bilmediği yollarda araç kullanmanın y zde 33), ön ndeki aracı geçmenin sollamanın ve otobanda/şehirlerarası dar yollardan geçmenin y zde 19 ar stres oluşturduğunu söyl yorlar. Stres unsuru olan diğer olaylar ise, kavşaklar, hız sınırını korumak, otoban/şehirlerarası yollarda şerit değiştirmek, uzun kısa farları kullanmaya karar vermek, otobanda/şehirler arası yolda şeritten ilerlemek. Bosch Otomotiv Araştırması, Yöntem Araştırma ve Danışmanlık a, T rkiye nin yaş st kentsel n fusunu temsil eden. kişiye y z y ze anket yoluyla yapılmıştır. T rkiye istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasında yer alan bölgenin tamamının temsil edildiği araştırma, aynı zamanda coğrafi bölgeyi de kapsamaktadır. Bosch tan Türkiye Otomotiv Araştırması: Yol güvenliğinde sürücü kusurları ön planda, Aralık 2014

58 T rkiye Otomotiv Araştırması S r c lerin y zde 77 si son bir yılda en az bir kez ani fren yaptığını, y zde 54 kaçış manevrası konusunda kararsız kaldığını, y zde 48 i şerit değiştirirken arkasından gelen aracı göremediğini, y zde 44 park yerinden çıkarken yoldan gelen aracı göremediğini, y zde 31 i de dön ş sırasında çıkan araçları fark edemediğini söyledi. Yola konsantre olanlar, mevsimine göre lastik değiştirenler, y ksek hızla ani manevra yapmayanlar, takip mesafesine uyanlar, aracın periyodik bakımını ihmal etmeyenler y zde 50 nin altında kalıyor. En Çok Rastlanan Kural İhlalleri: Emniyet Kemeri Kullanmamak, Cep Telefonuyla Konuşmak ve Alkollü Araç Kullanmak. Araştırma katılımcılarına, çevrelerinde en sık rastladıkları kural ihlalleri sorulduğunda, ilk sırayı emniyet kemeri kullanmamak y zde 74) alıyor. Cep telefonuyla konuşmak y zde 61), alkoll yken araç kullanmak y zde 56) ve aşırı hız y zde 49) katılımcıların en sık rastladığı kural ihlallerinde başı çekiyor. Bosch tan Türkiye Otomotiv Araştırması: Yol güvenliğinde sürücü kusurları ön planda, Aralık 2014

59 T rkiye Otomotiv Araştırması S r ş G venliğinde Çöz mler: Trafikte s r ş konforunu ve g venliği adına Bosch, d nyanın önde gelen otomotiv markaları için S r c Destek Sistemi sunuyor. S r c Destek Sistemleri nin başında, şerit değiştirirken, ana yollara çıkarken, aynalardan aracın arkasının, etrafının tam gör lemediği durumlarda kör noktaları s r c n n yerine gören Şerit Değiştirme Destek Sistemi geliyor. Bosch tarafından geliştirilen Şerit Koruma Destek Sistemi uzun yollarda s r c n n farkında olmadan bulunduğu şeritten ayrılmaya başladığı durumlar için ikaz veriyor, aracı şerit içerisinde tutuyor ve şeritten çıkmaya başladığında aksi manevra yapıyor. Önleyici Acil Fren Sistemi ise, acil fren gerektiren ve s r c n n fark edemediği durumları algılayıp ikaz veriyor, gereken durumlarda da otonom olarak fren yaparak g venliği sağlıyor. Bosch un diğer S r c Destek Sistemleri arasında, ani manevraları g venli şekilde atlatabilmek için ve artık zorunlu hale gelen ESP, park etme manevralarında yardımcı olacak park sensör ve geri gör ş kamerası, yoğun trafikte s r c y stresten alıkoyan aracı trafiğin durumuna göre kendi kendine yöneten Yoğun Trafik Destek Sistemi yer alıyor. Bosch tan Türkiye Otomotiv Araştırması: Yol güvenliğinde sürücü kusurları ön planda, Aralık 2014

60 KAZALAR) ÖNLEMEYE YÖNELİK ARAÇLARDAKİ GELİŞTİRMELER ACC ve ACC Stop & Go: Yeni çıkan t m araçların %4' nde bulunan ACC ve ACC Stop & Go ağır trafiğe rağmen rahat s r ş sağlıyor. Adaptif hız sabitleme (ACC) bir radar sensör yle birlikte çalışarak, ağır trafikte dahi öndeki araçla önceden belirlenmiş g venlik mesafesini koruyor. Sistem, otomatik olarak gaz ve frenleme yaparak hızı trafiğin akışına göre ayarlıyor, p r zs z ve yakıt tasarruflu bir s r ş sağlıyor. Stop & Go s r m nde ise ACC trafik sıkışıklığında otomobili yavaşlatıyor, hatta tamamen durduruyor. Otomatik şanzımanlı araçlarda ise kısa duraklamanın ardından trafik hareketlendiğinde motoru yeniden çalıştırıyor. Yol İşareti Tanıma: Almanya'da tescil edilen araçların %4' nde bulunan sistem yol işaretlerini tanıyor. Bir video kamera, trafik işaretlerini okuyarak ilgili bilgiyi gösterge tablosunda sembol şeklinde sunuyor. Bosch ayrıca, akıllı telefon kullanıcılarına yönelik, telefon kamerasından yol işaretlerini tanıyan yol işareti tanıma çöz m mydriveassist'i de cretsiz olarak kullanıma sunuyor. Bosch'un Hedefi Sıfır Kaza/ Değişik Gazeteler 2014

61 KAZALAR) ÖNLEMEYE YÖNELİK ARAÇLARDAKİ GELİŞTİRMELER Otonom Acil Frenleme: Yeni araçların %11'inde bulunan sistem, muhtemel bir engel tespit ettiğinde yardımcı frenleme sistemini acil durma için hazırlıyor veya s r c tepki vermediğinde otomatik olarak frenleme başlatıyor. Yapılan çalışmalar, t m araçlarda otomatik acil frenleme sistemi olsa, Almanya'da yaralanmayla sonuçlanan t m arkadan çarpmalı kazaların %72'ye varan oranlarda engellenebileceğini gösteriyor. 2016'dan itibaren Euro NCAP'in en y ksek notu olan beş yıldızı kazanmak için bu sistem zorunlu hale gelecek. Akıllı Far Kontrol : T m yeni araçların %20'sinde bulunan Akıllı Far Kontrol, taşıt gece vakti veya t nel içerisinde s r l rken yardımcı kısa farları gerektiği şekilde otomatik olarak açıp kapatıyor. Eğer far kontrol önde herhangi bir taşıt ya da karşıdan gelen bir araç görm yorsa uzun farları da otomatik olarak açıp kapatıyor. Dahası akıllı far kontrol yolun gidişatına göre ayarlanabiliyor veya s rekli kısa ve uzun farlar arasında gidip gelebiliyor. Bosch'un Hedefi Sıfır Kaza/ Değişik Gazeteler 2014

62 KAZALAR) ÖNLEMEYE YÖNELİK ARAÇLARDAKİ GELİŞTİRMELER Yorgunluk Tespit Sistemi: T m yeni araçların %23' nde bulunan Yorgunluk Tespit Sistemi, direksiyon başında mikro uyku, azalan konsantrasyon ve yorgunluk gibi s r ş g venliği açısından son derece tehlikeli olan durumların ilk işaretlerini erkenden tespit edebiliyor. Bosch'un Yorgunluk Tespit Sistemi, yorgunluğa özg kalıpları yakalamak için, direksiyon açı sensörü veya elektrikli direksiyon kullanımından yararlanarak sürücünün direksiyon kullanma davranışını sürekli olarak analiz ediyor. Sistem aynı zamanda her t rl ani, k ç k direksiyon hareketlerini de fark ediyor. Ardından s r c ye uyuklamaya başlamadan önce bir mola vermesi için sesli veya görsel bir uyarı gönderiyor. Şerit Desteği: Yeni araçların %10'unda bulunan Şerit Destek Sistemi, s r c şeritten kasıtlı veya kasıtsız olarak ayrıldığında, s r c y uyararak kazaların ön ne geçiyor. Almanya'nın GIDAS kaza veri tabanına göre şerit koruma desteği, şeridi kasıtsız olarak terk eden araçların yol açtığı kazaları %28'e varan oranda engelleyebiliyor. Tabii ülkemizdeki şeritlerin tutarlı olmaması sebebiyle bu sistemin şuan için d zg n çalışmayacak olması z c. Bosch'un Hedefi Sıfır Kaza/ Değişik Gazeteler 2014