Hidrojen Enerjisinin Çevresel Etkileri

Transkript

1 Hidrojen Enerjisinin Çevresel Etkileri Hidrojen kullanımı çok temiz bir yakıttır. Hidrojenin yanması veya yakıt hücresinde tüketilmesi sonucu son ürün olarak sadece su üretilir. Yanma yüksek sıcaklıkta olursa havadaki azot ve oksijenden NOx oluşabilir. Ancak bu sorun diğer yakıtlarla aynıdır ve kontrol edilebilir. Diğer yakıtların aksine hidrojen elementlerden üretilen kirletici içermez. Bu nedenle de SO2, CO, CO2, uçucu organik kimyasallar oluşmaz. Tabloda farklı enerji sistemlerinden üretilen kirleticilerin miktarları görülmektedir. Hidrojenin fosil yakıt kullanarak buhar iyileştirme ile üretilirse oluşacak karbondioksit miktarı fosil yakıt direkt yakıldığında oluşacak emisyon miktarından yüksektir. Ayrıca buhar iyileştirmede kükürt gibi fosil yakıtın içerdiği safsızlıklarda kirletici emisyona neden olmaktadır. Elektroliz yöntemi kullanıldığında ise elektroliz işleminin sürebilmesi için gerekli elektriğin ne şekilde temin edildiği önem taşımaktadır. Hidrojenin biyokütleden, solar enerjiden veya diğer yenilenebilir kaynaklardan üretimi emisyon miktarını azaltır Uçaklarda hidrojenin kullanımı sonucunda oluşacak su buharı

2 emisyonu tehlikeli olabilir. Ortalama yükseklik ve enleme bağlı olarak buz bulutları oluşur ve bu bulutlarda sera etkisine ve ozon tüketimine neden olurlar. NOx oluşumu ise alev sıcaklığına ve zamana bağlıdır. Hidrojen geniş bir aralıkta alev alma sıcaklığına sahip olduğundan NOx emisyonu motor tasarımları değiştirilerek azaltılabilir. Dünyada deniz ve nehirlerden su buharlaşması yılda yaklaşık m3 tür. Eğer günümüzde insanlığın toplam enerji tüketimi olan 11TW hidrojen ile sağlanırsa yıllık su buharlaşması yaklaşık m3 olur. Bu değer doğal buharlaşmanın 1/ idir. Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri düşünüldüğünde, fosil yakıt yerine hidrojen kullanılması ile fiziksel sağlık şartlarında da iyileşmeler olacaktır. Enerji üretimi sırasında CO2 emisyonunun azalması veya atmosferdeki CO2 derişiminin düşürülmesi sağlanabilir. Atmosferdeki CO2 değişiminin düşürülmesi teknik ve ekonomik olarak solar fotosentez ile sağlanabilir. Günümüzde ve 2030 yılında elektrik motorlu ve hidrojen motorlu araçların spesifik CO2 emisyonları gösterilmektedir. Atmosferde CO2 derişimi 2050 yılında 520 ppm e ulaşacaktır. Ancak hidrojen kullanılırsa bu senaryo değişebilecektir. Ancak Şekil 3 ten de görüleceği gibi solar hidrojene geçiş 25 yıl gecikirse karbon dioksit 2070 yılında yaklaşık 620ppm e kadar yükselir. Eğer hidrojene geçiş 2050 yılında olursa bu geçişin hiç pozitif etkisi olmaz. Jeotermal Enerjisinin

3 Çevresel Etkileri Belirli jeotermal alanlarda atılan jeotermal atık sulardaki kirleticilerin konsantrasyonları İstenmeyen ses olarak tariflenen gürültü, inceleme sondajlarında, inşa ve üretim fazlarında meydana gelir. Çoğu jeotermal alanlar gürültü oranı az ve ekstra gürültünün ilgi çektiği ırak alanlardadır. Gürültü Fiziksel kirlilik Bu etkiler ile bitkiler ve yaban yaşam ziyan görebilir, yüzey morfolojisi değişebilir. Zemin oturması çökme Her türlü yeraltı rezervuarından büyük miktarda çekilen akışkanın art basılmaması, Vakitle azalan akışkan miktarının azalmasından kaynaklı sıcaklık ve basınç kayıbı ve bölgenin yeryüzü şekillerine bağlı olarak toprak yüzeyde kademeli olarak ortaya çıkan çökmeler ile kendini gösterebilir. Bu art dönüşü olmayan bir olaydır.arazi, yerleşim yerlerine yakın ise çökme, binaların stabilitesinde, yerleşke olmayan yerlerde çevresel olarak yüzey su havzasında problemler yaratır. Jeotermal akışkanın büyük miktarlarda çekimi ile yeraltındaki kütle miktarının azalması, rezervuara soğuk suyun basılması neticesi kızgın olan kayaçların bir anda enerjilerini kaybetmesi, Basılan akışkan basıncının, basmakalıp basıncı arttırması neticesi, fay ve çatlakların karşılıklı yüzeyleri arasındaki sürtünme direncini azaltması gibi sebepler ile jeotermal alanlarda mikro-depremler görülebilir. Yeni Zelanda daki Wairakei jeotermal kısmı 1958 yılından 1998 yılına kadar 14 m den çok çökme alana gelmiştir Amonyak (NH3) İstenmeyen susal yabani otların büyümesine yol cesur. Nehirleri tıkayabilir, oksijeni tüketir Arsenik (Yemek) İnsanda yiyecek ya da içecek alımı ile zehirlenmeye, direkt olarak kansere WHO(1993)- ve bitkilerin zehirli olmasına, yapraklarında renk bozulmasına yol cesur Cıva (Hg) Atmosferde geniş alana yayılır ve uzun vakit kalır.

4 Gıda zincirinin her basamağında birikir, sinir sistemine ve böbreklere menfi tesiri bulunmaktadır Hidrojen sülfit (H2S) Ağır gazdır, yüzeye yakın birikir, doğrudan hissedilir. Bitkilerde doku sorunu, büyüme azalması, asit yağmurları ile su, toprak ve nebat kimyasını bozar. Karbondioksit (CO2) CO2 in atmosfere deşarjı global ısınmaya sebep olur. Kimyasal ve termal kirlilik Jeotermal proseslerde soğutma suyu atımı, gaz, buhar ve kuyu yoluyla çevreye fosil yakıtlara ve nükleer kuvvet santrallerine göre temiz sayılabilecek düzeyde kimyasal kirleticilerin veriliyor olmasına karşın, etkiler dikkatli bir yönetimle en üye indirgenebilir ya da tamamıyla ortadan kaldırılabilir. Jeotermal enerjideki kirleticiler genellikle elde edildiği bölgeyle orantılıdır. Jeotermal akışkanlar, yoğuşmayan gazlar ve miktarı sıcaklıkla yükselen çözünmüş sert partiküller içerir. Yoğuşmayan gazlar ise ; Borik asit (H3BO3) Fazla Bor (B) konsantrasyonları, insanda kilo kayıbına, bağırsak sistemi rahatsızlıklarına ve bitkilerde menfi etkilere yol cesur, muhakkak içme suyuna karıştırılmamalıdır. Jeotermal akışkanlar bileşimlerinin ve ph değerlerinin bir fonksiyonu olarak çoğu kez kalsit (CaCO3) ve bazı vaziyetlerde ise silis (SiO2) kabuklaşmaları yapabilirler. Hidroelektrik Dezavantajları Enerjisinin Hidroelektrik yani HES ler son dönemde dünya tarafından kullanılan enerji sistemleri olarak biliniyor ancak HES lerin avantajları kadar dezavantajlarının da olduğunu söyleyebiliriz. Bu dezavantajlar ise insan yaşamını ciddi

5 derece de etkileyecek olan bir güce sahip aşağıda dezavantajlar ise kısaca sizlere belirtilmiştir. bu Hidroelektrik santrallerinin yapımı için suya ihtiyaç var dolayısıyla bu santralin kurulmuş olduğu bölgedeki hayvanlarda ve bitkilerde yok etme gücüne sahip. Dolayısıyla burada söylenebilecek olan şey tarım alanlarına zarar verdiğidir. Özellikle de bölgede yaşam varsa bunların sular altında kalma gibi bir sonu olacaktır. Dolayısıyla HES lerin dezavantajları arasında en büyüğü çevreye vermiş olduğu zarardır denilebilir. Su Canlılarına Etkisi HES ler için büyük barajların ve göllerin oluşturulması gerekir. Bunun içinde o biriken su içerisinde yaşayan canlı türlerinin yaşamlarına müdahale edilmiş olacaktır. Barajın oluşturulması için nehir yatakları kullanılır dolayısıyla nehrin içerisindeki canlılarında bu baraja geçmesi için zemin hazırlanmış olacak ve HES sayesinde canlıların yaşam alanı etkilenecektir. Nehirlerin baraj olarak tutulması bir anlamda

6 balık göçlerinin de önüne bir engel olarak gelecektir. Çevreye zararları HES ler için baraj ve göllere ihtiyaç olduğundan dolayı bu sudaki azalmalar veya yükselmeler çevredeki bitki türlerine zarar verecek ve onların yok olmasını sağlayacak. Bitki türlerinin yok olması zincirleme bir etki yaratabilir dolayısıyla bazı hayvanlarda bu sayede yok olacaktır. Hidroelektrik santralleri yalnızca sulak alanların etkilenmesine neden olmaz. Aynı zamanda o bölgede oturan insanlarında evlerinden ve mekânlarından olmasına neden olacaktır. Yüksek Maliyet Yenilenebilir enerji kaynaklarının bitmeyen bir enerjiye sahip olmasının yanı sıra sistemin kurulmasının da büyük maliyetler getirdiğini söylemek gerekir. Bunun için hidroelektrik santrali kurulmak isteniyorsa bu durumda yüksek bütçeye ihtiyaç vardır. Bir örnek vermek gerekirse bir barajın inşaatı için 20 milyar dolar harcamak gerekir. Ve bu da uzun yıllar alabilecektir. Tüketiciye etkisi HES lerin kurulması bir anlamda suyun olmasına bağlıdır. Bu nedenle de o bölgede bir zaman sonrasında kuraklık yaşanması halinde suyun temin edilmesi sınırlı olacaktır. dolayısıyla bu da üretimi gerçekleştirilen elektriğin yüksek fiyatla satılmasına neden olur. Her ne kadar yenilenebilir enerji kaynağı olsa da bir takım gereksinimleri olduğunu bilmek gerekir. Bu da tüketiciye önemli bir etki yapar.

7 Rüzgar Enerjisi Nedir? Rüzgar enerjisi sonsuz bir enerji kaynağıdır. Buna göre temiz ve yenilenebilir bir enerji olarak nitelendirilir. Rüzgar enerjisinin kaynağı güneştir. Çünkü güneşin dünyaya göndermiş olduğu enerjinin yaklaşık olarak % 1-2 gibi küçük bir miktarı rüzgar enerjisine dönmektedir. Güneş yeryüzünü ve atmosferi homojen olarak ısıtmaz dolayısıyla ortaya da sıcaklık ve basınç farkı çıkacaktır bu durum ise hava akımının oluşumunu sağlayacaktır. Isınan hava atmosfere doğru yükselişe geçer ve bu yükselen havanın boşaltmış olduğu alana ise aynı hacimde olan soğuk hava kütlesi yerleşir dolayısıyla bu kütlelerin yer değiştirilmesi sonucunda rüzgar meydana gelecektir. Başka bir açıklamayla tanımlayacak olursak birbirine komşu bulunan iki basınç bölgesi arasındaki basınç farklarından dolayı meydana gelen ve yüksek basınç merkezinden alçak basınç merkezine doğru hareket eden hava akımıdır. Rüzgar yüksek basınçtan alçak basınca doğru geçerken dünya da kendi ekseni etrafında dönmeye başlayacaktır. Bu durumda yüzey sürtünmeleri, yerel ısı yayılımı, rüzgar önündeki farklı atmosferik olaylar ve arazinin yapısından şekillenir. Burada rüzgarın özellikleri ise coğrafi farklılık ve homojen olmayan ısınmasına bağlı olarak zamana ve yöreye göre değişiklik gösterir. Rüzgar iki parametre şeklinde ifade edilir. Bunlardan birincisi hız ikincisi ise yön. Rüzgarın hızı yükseğe doğru daha da fazlalaşır gücü de aynı oranda değişir. Rüzgar enerjisi uygulamasına geçilmek istendiğinde ilk olarak yatırım maliyeti yüksek olur. Atmosferde bol ve serbest olarak bulunur. Yenilenebilir ve temiz bir enerji kaynağıdır, çevre dostudur.

8 Kaynağı güvenilirdir, tükenme ve zamanla fiyatının artma riski yoktur. Maliyeti günümüz güç santralarıyla rekabet edebilecek düzeye gelmiştir. Bakım ve işletme maliyetleri düşüktür. İstihdam yaratır. Hammaddesi tamamıyla yerlidir, dışa bağımlılık yaratmaz. Teknolojisinin tesisi ve işletilmesi göreceli olarak basittir. İşletmeye alınması kısa bir sürede gerçekleşebilir. RÜZGAR TÜRBİN TEKNOLOJİSİ Rüzgar türbinleri rüzgar enerjisini üretebilmek için enerji santrallerine ihtiyacı vardır. Burada santral ana yapı elemanıdır. Hava sürekli olarak harekat halinde olduğu için de meydana gelen kinetik enerjinin öncelikli olarak mekanik enerjiye dönüşmesi gerekir. Daha sonrasında ise elektrik enerjisine dönüştürülecektir. Rüzgar enerjisini elde edebilmek için rüzgarın dönüşüne göre yatak ya da düşey eksenli olarak imal edilirler. En çok üretilen ve tercih edilen hangisidir derseniz o zaman yatay eksenli rüzgar tribünlerini gösterebiliriz. Yatay eksenli olan bu türbinler dönme eksenleri rüzgarın yönüne ve paralel kanatları ise rüzgarın yönüne doğru dik bir şekilde çalışır. Bu şekilde üretilen rüzgar türbinleri iki ya da üç kanatlı olarak üretirler. Yatay Eksenli Rüzgar Türbinleri Rüzgarın kuleyi yalamadan rotora çarpması durumunda ileri yada önden rüzgarlı, önce kuleye dokunup sonra rotora gelmesi koşulunda geri yada arkadan rüzgarlı türbin adını alırlar. Düşey eksenli rüzgar türbinlerinin eksenleri rüzgar yönüne dik ve düşey olup kanatları da düşey vaziyettedir. Düşey eksenli rüzgar türbinlerinde rüzgarın esme yönü değiştiği zaman yatay eksenli rüzgar türbinlerinde olduğu gibi herhangi bir pozisyon değiştirmesi olmaz. Elektrik üretim amaçlı şebeke bağlantılı modern rüzgar türbinleri çoğunlukla 3 kanatlı, yatay eksenli

9 ve up-wind türü rüzgar türbinleridir. Rüzgar Türbinleri Ve Güç İfadesi Rüzgarın teorik gücü esas olarak rüzgar hızının küpüyle orantılıdır. Bu nedenle, rüzgar hızının fazla olduğu yerlere rüzgar enerji santralleri kurmak ekonomik olmakta ve bu tür rüzgar kaynak alanlarında daha çok enerji üretilebilmektedir. Rüzgar türbinleri, elektrik enerjisi üretimine ancak belirli bir rüzgar hızında başlayabilmektedir. Cut-in adı verilen bu rüzgar hızının altında sistem tamamen durmaktadır. Sistemden elde edilen elektrik enerjisi rüzgar hızının artmasıyla birlikte artmaktadır. Her bir rüzgar türbini için belirlenmiş bir rüzgar hızında, sistemden elde edilen güç en büyük değere ulaşır. Bu en büyük güce nominal güç ve bu rüzgar hızına nominal hız adı verilmektedir. Rüzgar hızının, nominal hız değerini aşması halinde sistemden elde edilecek güç nominal güç kadar olacaktır. Sistemin hasar görmemesi için belirli bir rüzgar hızından sonra rüzgar türbinlerinin stop konumuna geçmesi otomatik olarak sağlanır. Bu maksimum hıza sistemin Cut-out hızı adı verilmektedir. Taşınabilir Rüzgar Türbini Amerika da hizmet veren ünlü enerji firmalarından olan Uprise Energy taşınabilir rüzgar türbini sisteminin üretimini gerçekleştirdi. Üretimi yapılan rüzgar türbini ise istenilen bir yere kamyonla nakledilebiliyor. Sistemin kurulu olacağı yere gelindiğinde ise kamyondan sistemli bir şekilde çıkarılarak kurulumu gerçekleştiriliyor. Montaj işlemi de oldukça basit olduğundan dolayı sistem hem avantajlı hem de ilgi çekici olarak değerlendiriliyor.

10 Taşınabilir Rüzgar Türbinlerinin Avantaj Sağlar mı? Taşınabilir rüzgar türbinlerinin avantajları büyüktür. Buna göre üretilen elektriğin kw gücü 50 olduğundan dolayı da kırsal kesimlerde ya da şehir merkezlerinde kullanılabiliyor ve bu sayede de elektrik ihtiyacı giderilebiliyor. Zaman içerisinde bu enerji kaynağının da önemli bir yere gelmesi hedefleniyor. Taşınabiliyor olmaları sayesinde istenilen bir noktaya gönderildiğinden dolayı başarılı sonuçlar alınabiliyor bu anlamda kurulumunda kısa sürüyor olması tercih nedenleri arasında gösterilebilmektedir. Kurulum gerçekleştirildikten hemen sonra rüzgar enerjisinden elektrik üretimine hemen geçilebiliyor üstelik rüzgarın hızına bağlı olarak enerji üretilerek mobil rüzgar türbin sistemi 15 evin rahatlıkla elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor. Üstelik sistem üretmiş olduğu elektriği de depolayabiliyor bu nedenle elektrik israfı söz konusu olmuyor. Mobil Rüzgar Türbininin Kullanıldığı Yerler Mobil rüzgar türbini üreten şirket Uprise Energy nin

11 açıklamalarında mobil rüzgar türbini konserlerde, festivallerde, dikey delme işlemleri, kamplarda, merkezi bölgelerden uzak yerlerde tüketicilerin elektrik ihtiyacını karşılamakta oldukça verimli olduğunu ve tüketicilerin bu durumdan memnun olduklarını belirtmiştir. Sistemin kolay ve hızlı bir şekilde kurulması ve arazi koşullarına karşı enerji üretebilmesinin büyük bir avantaj olduğunu da sözlerine eklemiştir. Mobil rüzgar türbini kurulumu ve sistemli bir şekilde kendiliğinden enerji üretebilir hala gelmesi aşağıda yayınlayacağımız video da bulunmaktadır. Taşınabilir rüzgar sisteminin basamak halinde ki aşamalarını dikkatle inceleyiniz ve rüzgar türbini ile elektrik üretmenin bu kadar kolay hale gelmesinin ne kadar güzel ve ilginç olduğunu sizlerde göreceksiniz. Hidrojen Enerjisi Elektrik Üretir? Nasıl Günümüzde artık alternatif enerji kapsamında kullanılacak pek çok enerji çeşidini görebiliyoruz. Hidrojen enerjisi de bunlardan bir tanesi olarak gösterilebilir. Yüksek enerjili bir yapıya sahip olduğundan bu yana da 1970 li yıllardan günümüze kadar özellikle uzay araçlarında kullanılır. Yakıt ve elektronik sistemleri çalıştırma özelliğine sahip olan bu enerji çeşidinin yeri de insanlık için oldukça önemlidir. Hidrojen enerjisi uzay araçlarında iki türlü kullanılmaktadır. Uzay araçları için üretilirken aynı zamanda da açığa çıkan atıklar olacaktır. Bu atıklarda astronotlar için su sağlamak için kullanılır. Bu sayede hidrojen enerjisinin hiçbir şekilde

12 boşa gitmemesi sağlanmış olacaktır. Hidrojen Enerjisi Hidrojen enerjisinden elektrik üretimi de gerçekleştirilebilmektedir. Bu anlamda hidrojen yakıt hücresi hidrojen ve oksijenin bir araya gelmesi gerekecektir. Piller ile karıştırılmış olan bu yakıt hücrelerinin kimyasal bir tepkimeye uğrayarak elektrik enerjisi üretimi gerçekleşir. Bu tepkime esnasında hidrojen halen var oluyorsa elektrik üretimi de aynı şekilde devam eder. Hidrojen enerjisinin güvenli olduğunu söyleyebiliriz. çünkü bir konumdan başka bir konuma güvenli bir şekilde geçiş sağlanabilir. Hidrojen enerjisinde kayıp oranı çok azdır. Üstelik bu enerjinin depolanabildiğini de söyleyebiliriz. Pek çok enerji türü depolamaya müsaade etmez ama hidrojenin depolanmasının sağlanabilmesi onu enerji sektörü içerisinde her zaman ayrıcalıklı kılmıştır. Ancak burada önemli bir durum söz konusu olacaktır. Hidrojen enerjisi petrole göre dört kat

13 daha büyük hacim ortaya çıkarır. Bu yüzden de bu enerjiyi istediğiniz gibi depolayabilmeniz için sıvı hale dönüştürmeniz gerekir. Hidrojen yakıtları geleceğin enerjisi olarak değerlendirilir ve bunun içinde çeşitli alanlarda kendini gösterdiğini görebiliyoruz. Örneğin elektrik enerjisi üretiminde binaların ısıtılmasının sağlanmasında bu enerji kullanılabilir. Yakıt hücreleri saf hidrojen kullanıldığında çok daha iyi çalışır hatta doğrudan metanol ile dahi şarj edilebilmesi mümkündür. Hidrojen enerjisi için söylenebilecek şey çok kısa bir süre sonrasında elektrik taşıyıcısı olma noktasında önemli bir yer edinecek. Mekanik Enerji Nedir? Enerji bir anlamda fizikle ilgili olan bir konudur. Bunun içinde şu şekilde bir değerlendirme yapılabilir. Enerji dünya üzerindeki tüm canlıların yaşamlarını ve geleceklerini kapsar. İnsanın yaşamını sürdürebilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır dolayısıyla enerji bu kadar önemliyken bir çok enerji çeşidinden söz edilebilir. İşte bu anlamda çok fazla enerjiden söz edilebilir ve bu enerji çeşitlerinden birisi de mekanik enerjidir. Mekanik enerji nedir? Bir cismin ya da mekanik bir sisteme ait olan bileşenlerin hareketlerine ve bulundukları konuma göre farklılık gösteren potansiyel ve kinetik enerjinin de varlığının toplamıdır. Fizik bilimi incelenirken çok geniş bir alana yayılabilir. Çünkü fizik biliminde farklı yasalar söz konusudur. İşte

14 bunlardan bir tanesi enerji korunum yasasıdır. Bu yasaya göre bir nesne sabit olan bir kuvvetin etkisi altında olduğunda burada mekanik enerji sabit olacaktır. Mekanik enerji yalnızca kütle çekimini kuvvetinin etkisi altında olan veya sürtünme altında ve hava direnci gibi enerji kaybına neden olan kuvvetlerin enerjisi sabittir. Mesela burada bir örnek verelim yer çekimi sabit bir kuvvettir bunun içinde enerjisi sabittir. Eğer ki bir madde yer çekiminin de etkisine karşı koyarak ters tarafa doğru dönerse bu sefer maddenin sahip olduğu enerji de daha güçlü olacaktır. mekanik enerjide haller maddenin sabitliğine göre hareketine göre farklılık gösterebilecektir. Eğer ki iki mekanik madde birbirine çarparsa o zaman bu durumda mekanik enerjide herhangi bir farklılık görünmez. Eğer ki çarpışan bu iki madde esnek olursa bu durumda mekanik enerjide herhangi bir değişim görülmez. Esnek olmayan maddelerin birbirine çarpması sonucunda mekanik enerji sabit kalmayacağından dolayı enerji miktarında bir kayıp olur. Mekanik enerji hakkında pek çok araştırma söz konusu olmuş ve olmaya da devam etmektedir. Günümüz modern sanayisini değerlendirecek olursak mekanik enerjinin çok fazla önemi olduğunu söyleyebiliriz.

15 Türkiye de Çıkarılan Yenilemeyen Enerji Kaynakları ve Bölgeleri Ülkemiz yenilenebilir enerji kaynakları bakımından oldukça zengindir. Bu kaynaklar çevreye zarar vermeyen temiz enerji kaynakları olarak bilinmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarını aşağıda sıralarsak şu şekilde değerlendirilebilir. Rüzgâr Hidroelektrik (Su) Güneş Jeotermal Bio-dizel (Biomas) Dalga Yenilenebilir enerji kaynaklarının yanı sıra bir de yenilemeyen enerji kaynakları vardır. Bunlar karbon salınımı yüksektir ve çevreye zarar verirler. Bu enerji kaynakları fosil yakıt şeklinde değerlendirilmektedir. Örnek verecek olursak şu şekilde listelenebilir. Taşkömürü Linyit Petrol Doğalgaz Nükleer Burada dikkat edilmesi gereken bir durum vardır. Çevreye zararı en az olan yenilenemeyen enerji kaynağı doğalgazdır. Diğer yenilenemeyen enerji kaynaklarının en çok çıkarıldıkları coğrafi bölgeler aşağıda geniş bir şekilde

16 belirtilmiştir. TAŞ KÖMÜRÜ NEREDE ÇIKARILIYOR Türkiye de taş kömürü madenleri Zonguldak ve çevresinde bulunmaktadır. Özellikle batı karadenizde çıkarılma oranı yüksektir. Çok az çıktığı için tüketimi karşılayamaz.

17 LİNYİT NEREDE ÇIKARILIYOR? Linyit ülkemizde rezervi en fazla olan enerji kaynağıdır. Neredeyse yedi bölgenin hepsinde çıkarılmaktadır. Ancak taş kömürüne göre kalitesinin daha düşük olduğu bilinir. Linyit en fazla termik santrallerinde kullanılmaktadır. Ancak konutlar ve de sanayide kullanılmaktadır.

18 Ülkemizde linyit çok fazla çıkar ancak enerji santrallerinde sık kullanılmış olduğu içinde ithal edilmektedir. PETROL NEREDE ÇIKARILIYOR? Petrol ülkemizde hiçbir zaman üretimin tüketimi karşılamadığı

19 bir maden türü olarak bilinir ve bu nedenle de daima ithal edilmektedir. Üretilen petrolün oranına bakacak olursak tüketimin yaklaşık olarak % 10 nunu karşılar. Ülkemizde petrolün çıkarıldığı bölgeye bakarsak güneydoğu Anadolu bölgesini görebiliriz. En çok petrol çıkan şehirler ise şu şekildedir; Batman,Siirt,Adıyaman,Diyarbakır. Türkiye de ilk petrolün çıktığı yer ise Batman Raman dağı olmuştur. DOĞALGAZ NEREDE ÇIKARILIYOR? Makalemizin başında da belirttiğimiz üzere doğalgaz yenilenemeyen enerji kaynakları arasında çevreye en az zarar veren olarak bilinmektedir. Doğalgaz ülkemizde ne kadar çıkarılmış olsa da yine de tüketimi karşılamadığından dolayı ithal edilmektedir. Doğalgaz çıkarılan şehirler ise şu şekildedir. Kırklareli, Mardin, Düzce

20 Yukarıda ülkemizde çıkarılan yenilemeyen enerji kaynaklarının coğrafi konumları hakkında bilgi vermeye çalıştır.